1.

Dersin tanıtımı: Amaç, yöntem, kapsam / içerik,

değ erlendirme
2. Türkiye karayollarının tarihçesi
3. Karayolu ile ilgili genel kavramlar
4. I$nsan ve taşıt karakteristikleri
5. Karayolu güzergahının belirlenmesi
6. Yatay ve düşey kurplar
HAFTALIK DERS 7. Kent yollarının planlanması

AKIŞI 8. Eşdüzey kavşakların planlanması

9. Güvenli yol tasarım ilkeleri
10. Yaya öncelikli sokak tasarımları
11. Paylaşımlı sokak tasarımları
12. Caddeler, bulvarlar ve Sokak tasarımında özel durumlar
13. Bisiklet yolu tasarımları
14. Otopark tasarımları
KARAYOLU I" LE I" LGI" LI" GENEL
KAVRAMLAR

Yol Nedir?
Türk Dil Kurumu Sözlüğüne göre Yol:
• Karada, havada, suda bir yerden bir yere
gitmek için aşılan uzaklık
• Karada insanların ve hayvanların
geçmesi için açılan veya kendi kendine
oluşmuş, yürümeye uygun yer
• Genellikle yerleşim alanlarını birbirine
bağ lamak için düzeltilerek açılmış
ulaşım şeridi
3

Ulaşım Nedir?
Türk Dil Kurumu Sözlüğüne göre Yol:
• Ulaşma işi
• Köyler, şehirler, ülkeler arasında
bir yerden bir yere gidiş geliş,
münakale, muvasala, temas
• Bir şeyi bir yerden başka bir yere
aktarma
4

Ulaştırma Nedir?
Türk Dil Kurumu Sözlüğüne göre Yol:
• Ulaştırmak işi
• I#nsanların, malların, haberlerin
ulaşmasını sağ layan işlerin ve
araçların tümü:
Ulaştırma Bakanlığı

5
 • Otoyol: Hızlı bir trafik akımı sağ lamak amacıyla yapılan,
sadece motorlu taşıtların kullanabildiğ i (Silindir hacmi>
50 cm3), geometrik standartları ve proje hızı yüksek kısmi
Yol Sınıfları erişimli, çok şeritli, çift yönlü, geniş yol, otoban.
• Devlet Yolu: Belediyeler veya diğ er kurumların
sorumluluğ unda bulunan yollar dışında kalan ve transit
trafiğ i illere, limanlara, tersanelere, havaalanlarına,
demiryolu istasyonlarına, sınır kapılarına kesintisiz olarak
ulaştıran ana karayolları
• İl Yolu: Belediyeler veya diğ er kurumların
sorumluluğ unda bulunan yollar dışında kalan; illeri
birbirine, devlet yollarına, limanlara, tersanelere,
demiryolu istasyonlarına, havaalanlarına ve kamu
ihtiyacının gerektirdiğ i diğ er yerlere bağ layan ve bir il
sınırı içinde başlayıp biten karayolları, olarak
tanımlanmaktadır.

6
 7
ANKARA-NİĞDE OTOYOLU
KARAYOLLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
 8
KARAYOLLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
 9
KARAYOLLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
 10
KARAYOLLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
 • Köy Yolları: Yapım ve bakımı I"l Özel I"daresi’ne
aittir. 01.01.2014 tarihi itibariyle 323.043 km
Diğ er Yol Sınıfları köy yolu mevcuttur
• Orman Yolları: Yapım ve bakımı Orman
Bakanlığ ı’na aittir.
• Turizm Yolları: Finansı Turizm
Bakanlığ ı’ndan karşılanmak koşuluyla,
Karayolları ve I"l Özel I"daresi tarafından yapılır.

11
 • Karayolu: Her türlü kara taşıt ve yaya ulaşımı
için oluşturulmuş kamunun yararına açık arazi
Temel Kavramlar şeridi
Karayolu ve Karayolu Trafiğ i
• Karayolu trafiği: Karayolunu ulaşım amacı ile
motorlu ve motorsuz taşıtlar ile yayaların yol
üzerindeki hareketleri karayolu trafiğ ini
oluşturur

12
 • Geçki: Bir yolun arazi üzerinde izlediğ i
doğ rultuya geçki (güzergah) denir. Dolayısıyla
Temel Kavramlar geçki, bir bakıma yolun yeryüzündeki izi
Geçki, Plan, Aliyman, Kurp
olmaktadır.
• Plan: Yolun yatay düzlem üzerindeki
izdüşümüdür.
• Aliyman: Yolun düz giden kısımları
• Kurba (kurp): Yolun eğ ri yani doğ rultu
değ iştirdiğ i kesimler.

13
Aliyman, Yatay Kurp, Plan

Temel Kavramlar

14
 • Enine eğim: Yol enkesitinde enine
yönde verilen eğ imdir. Yağ mur sularının
Temel Kavramlar yol kenarına birikmesine yardımcı olur.
Enine ve Boyuna Eğ im
• Boyuna eğim: Araçların rampa inerken
veya çıkarken yola verilen düşey düzlemdeki
eğ imdir.

15
 • Lase: Kısa mesafede yükselmek
gerektiğinde yolu sağa sola çeviren dar
Temel Kavramlar kurplar.
Lase

16
 • Boykesit: Plandaki yol ekseni bir doğ ru
boyunca açılır ve düşey düzlemdeki
Temel Kavramlar izdüşümü alınırsa boykesit (profil) elde
Boykesit ve Düşey Kurp
edilir.
• Düşey kurba: Boykesitte eğ ri kısımlara
(doğ rultu değ iştiren) düşey kurba denir.

17
 Boykesit ve Elemanları

Kot
Siyah Çizgi

Siyah Kot Açık Düşey Kurba

Kapalı Düşey Kurba
Kırmızı Kot

Kırmızı Çizgi
Mesafe

18
TEMEL KAVRAMLAR
• Banket: Yol kaplamasının iki yanında, kaplamaya bitişik ve kaplama
kenarı ile şev başı arasında kalan kısma banket denir.(Banket genişliğ i 1-3
metredir)
• Platform: Yolun enine yönde kaplama ile banketlerden oluşan kısmına
platform denir.

19
TEMEL KAVRAMLAR
• Hendek: Yolun yarma kesimlerinde banket ile yarma şevi arasında uzanan
ve yol platformu ile yarma şevine gelen yağ ış sularının toplanıp aktığ ı
kanaldır.
• Bordür: kentiçi yollarda kaplama ile daha yüksek kotta bulunan yaya
kaldırımı arasına veya kaplama ile aşağ ıdaki orta refüj arasına arasına
yerleştirilen taş veya beton eleman

20
 6.11.2023 22:37
21
KARAYOLU MÜHENDISLIĞI
 • Şev: Bir dolguda platformun dış kenarı ile
doğ al zemin, yarmada ise hendek tabanı ile
doğ al zemin arasındaki eğ ik yüzey.
Yarmada ise yarma şevi, dolguda ise dolgu
şevi.

Yarma
Dolgu
şevi şevi
hendek

Doğal zemin Eksen çizgisi

22
 • Bölünmemiş yol: Üzerinde karşı yönlerden
gelen trafiğ i ayıran fiziki engelin bulunmadığ ı
yollardır.
• Bölünmüş yol: Karşı yönden gelen trafik
orta refüj, korkuluk ve benzeri engel ile ayrılmış
ise bu yollara bölünmüş yol denir.
• Orta refüj: Bölünmüş yollarda karşı yönlerden
TEMEL gelen trafiğ e ait platformları ayıran ve yol
KAVRAMLAR kaplamasına düşük veya yüksek kotta olan
kısımlar.

23
TEMEL
KAVRAMLAR

24
 • Tırmanma şeridi: Dağ lık kesimlerde
yavaş giden taşıtların kullanmalarına
mahsus olmak üzere en sağ kenarına
tırmanma şeridi ilave edilir.
• Şerit çizgisi: Taşıtların emniyetli bir
şekilde hareket edebilmeleri için bırakılan
genişliğ i göstermek için çizilen çizgidir.
TEMEL • Yol ekseni: Yolun tam ortasından
geçtiğ i düşülen çizgiye (doğ rultuya) yol
KAVRAMLAR ekseni denir. Boyuna doğ rultuda çizilen
çizgiye de eksen çizgisi denir.

25
 6.11.2023 22:37
26
KARAYOLU MÜHENDISLIĞI
 • Korkuluk: Taşıtların yoldan
çıkmasını önlemek veya bölünmüş yollarda
platformları ayıran engellerdir.
• Kenar taşları: Güvenlik gerekçesi ile
platformun kenarlarını belirtmede
kullanılan işaret elemanlarıdır.
• Kamulaştırma genişliği: Yolun yapımı
TEMEL için kamulaştırılması gereken alanın
genişliğ idir. (Kırsal devlet yolları için 60 m,
KAVRAMLAR il yolları için 40 metre, tali yollar için 15-20
metre)

27