Egzamin z Pedagogiki

Zagadnienia:
1. Rozwój pedagogiki sportu jako subdyscypliny pedagogiki
2. Zasada fair play źródłem wartości wychowawczych
3. Poglądy na kształcenie i wychowanie, w tym wychowanie fizyczne, w różnych
okresach historycznych w Polsce i w Europie
4. Szkolnictwo w Polsce i Europie. Rozwój uniwersytetów
5. Sylwetki wybranych pedagogów polskich i europejskich i ich działalność na polu
wychowania
6. Oświeceniowa myśl pedagogiczna. Działalność Komisji Edukacji Narodowej na polu
oświaty
PEDAGOGIKA (dyscyplina naukowa)- Teoretyczna nauka gromadząca wiedzę o nauczaniu,
uczeniu się i wychowaniu

Nauczanie – proces, w którym nauczyciel przekazuje wiedzę, umiejętności oraz kształtuje

nawyki ucznia. Jest to czynność instrumentalna
Uczenie się – proces, który polega na rozwijaniu swoich umiejętności, przyswajaniu wiedzy
oraz rozwijaniu swoich procesów poznawczych

Kształcenie – proces nauczania i uczenia się, rozwijanie intelektualnej i kierunkowej strony

osobowości uczącego się
Socjalizacja – proces uspołeczniania jednostki, przygotowanie do życia w społeczeństwie
Wychowanie – świadomy, celowy proces, w którym wpływa się na jednostkę w celu
kształtowania postaw i wartości, które pozwolą jej funkcjonować w społeczeństwie zgodnie z
jego normami i wartościami
Akulturacja – zderzenie kultur
PEDAGOGIKA OGÓLNA --- PEDAGOGIKA KULTURY FIZYCZNEJ --- PEDAGOGIKA SPORTU
(subdyscyplina)

Pedagogika sportu jest to obszar łączący pedagogikę z teorią sportu, ukazuje możliwość
użycia sportu jako środka wychowawczego. Określenie Pedagogika Sportu zawdzięczamy
PIERRE DE COUBERTIN – 1919 opublikował „pedagogie sportive”. Powstanie Biura Pedagogiki
Sprtowej. Napisał też „Odę do sportu”, ukazał sport jako źródło wartości humanistycznych.

PEDAGOGIKA SPORTU W POLSCE

STEFAN WOŁOSZYN – 1954 wygłosił referat na konferencji naukowej o wartości sportu i
potrzebie badań pedagogicznych
WYCHOWANIE SPARTAŃSKIE
Geruzja – rada starszych
Efor – najwyższy urzędnik państwowy
Pajdomon – urzędnik bezpośrednio ierujący wychowaniem młodzieży
Etapy wychowania spartańskiego:
I – wychowanie w rodzinie do 7 lat
II – wychowanie w instytucji 7-18 typ koszarowy
III – wychowanie w instytucji 18-20 – bezpośrednie przygotowanie do służby wojskowej
IV – służba wojskowa 20-30
Dziewczęta – wychowanie domowe 7-18 lat
WYCHOWANIE W ATENACH – Kalokaghatia – ideał piękna i dobra
Etapy wychowania ateńskiego
I – wychowanie w rodzinie do 7 lat
II – wychowanie „szkolne” 7-18 podzielone na kilka etapów
III – służba wojskowa 18-20
WYKŁAD 17.01.2024
UNIWERSALIZM I WSPÓŁCZESNE WYMIARY FAIR PLAY
Henryk Reyman
Edukacja alternatywna w kulturze fizycznej: w sensie ilościowym – jest zaliczana do rozwiązań
„śladowych”, bo jej celem nie jest zastępowanie, a raczej ubogacanie i uatrskcyjnianie
obowiązujących treści nauczania.
Idea olimpijska, olimpizm (filozofia życia – jakość życia, umysłu i woli Fair play), igrzyska
olimpijskie, olimpiada, edukacja olimpijska
Idea Fair play (przyjaźń, sprawiedliwość, dzielność, odwaga, braterstwo, troska o siebie i o
przeciwnika), Idea pokoju, Wymiary fair play: Formalny (przestrzeganie przepisów),
Humanistyczny (traktowanie partnera w sporcie jako człowieka) i Humanitarny (zachowanie
godności własnej i drugiego człowieka), PKOI, Klub Fair Play PKOI, nagroda Fair Play
Celem edukacji olimpijskiej jest promowanie uniwersalnych wartości sportu i olimpizmu o
znaczeniu wychowawczym nie tylko w sporcie lecz także w życiu codziennym.
Polski Komitet Olimpijski (PKOI)
Opowiadanie MS Dierbich ☺ - Janusz Kusociński
Daty
1894 – powołanie międzynarodowego komitetu
1896 – pierwsze igrzyska nowożytne w Atenach
1919 – powstanie polskiego komitetu olimpijskiego
1984 – powstanie polskiego akademii olimpijskiej
RENESANS – ODRODZENIE - „nic co ludzkie nie jest mi obce”
Włochy XIV wiek, europa XV-XVI wiek, Polska 1450-1630
Jan Zamojski „Takie będą Rzeczypospolite jakie ich młodzieży chowanie”
Zaniedbany system szkolnictwa pomimo wspaniałego dorobku piśmienniczego
„Człowiek renesansu” – Leonardo da Vinci „ruch jest przyczyną wszelkiego życia”
Główne postulaty oświatowe renesansu: Świecki charakter wychowania, przeciwko
średniowiecznemu systemowi wychowania, przeciwstawianie się wpływom kościoła na
edukację, wszechstronny rozwój intelektualny i rozwój uzdolnień, rozwój fizyczny i
wychowanie fizyczne
Przedstawiciele epoki:
1. Włochy
Vittorino da Feltre – teoretyk i praktyk wychowania, wychowanie fizyczne na świeżym
powietrzu, rezygnuje z kar cielesnych, wprowadza nowe metody nauczania
2. Anglia
Tomasz Morus – teoria socjalizmu utopijnego, autor „Utopii”, postuluje powszechne
nauczanie szkolne w języku ojczystym, jest zwolennikiem wychowania przez pracę
3. Holandia
Erazm z Rotterdamu – potępia nauczanie scholastyczne , formułuje trafne myśli na temat
kształcenia i wychowania
4. Hiszpania
Ludwik Vives – nauczanie opiera się na poglądowości, zwolennik nauczania państwowego i
wychowania fizycznego
5. Francja
Franciszek Rabelais – krytykował kształcenie scholastyczne, popierał wszechstronne szkolenie
Michael de Montaigne – podkreśla wartość wiedzy pochodzącej z obserwacji i
doświadczenia, zwolennik szukania prawdy
6. Niemcy
Marcin Luter – reformator religijny, domaga się dostępu szkół dla wszystkich, postuluje
nauczanie w języku ojczystym
Filip Melanchton – reforma uniwersytetu w Wittenberdze, humanista
Jan Strum – humanista,
POLSCY PRZEDSTAWICIELE
Andrzej Frycz Modrzewski – „O naprawie Rzeczypospolitej” – 1551, najwybitniejszy w
odrodzeniu, dzięki niemu polska myśl polityczno-społeczna i oświatowa wzniosła się na
najwyższy europejski poziom.
Główne postulaty i dążenia społeczne A. F. Modrzewskiego
1. Konieczność przeprowadzenia reform społecznych, kulturowych i ustrojowych (walka
z feudalizmem)
2. Ograniczenie władzy szklachty
3. Zrównanie praw chłopów i mieszczan ze szlachtą
4. Wzmocnienie władzy królewskiej, a ograniczenie władzy magnaterii
5. Wprowadzenie obowiązku pracy dla wszystkich obywateli
Erazm Glicner Skrzetuski – „Książki o wychowaniu dzieci” – 1558
Łukasz Górnicki – „Dworzanin polski” – rozwój duchowy i fizyczyny
Mikołaj Rej – „Żywot człowieka poczciwego”
Szymon Maurycjusz – „O szkołach, czyli akademiach” – 1551
Sebastian Petrycy – „Przydatki” – filozofia wychowania
Najbardziej znane szkoły:
1. Akademia Zamojska – ufundowana przez Jana Zamojskiego – kształcenie w duchu
humanistycznym. Program nauczania: I etap od 7 lat, 5 lat – wiedza elementarna. II
etap 3 lata arytmetyka geografia muzyka logika przyroda. III etap 3 lata – wiedza
obywatelska, filozofia, polityka, wiedza ekonomiczna, prawo w ujęciu historycznym
2. Gimnazjum w Lesznie Wielkopolskim (szkoła braci Czeskich)
3. Gimnazjum w Pińczowie (P. Statourius)
4. Gimnazjum w Rakowie „Ateny Sarmackie”