22 12.

Sınıf (A)
Türk Dili ve
Edebiyatı
Ses Bilgisi - 1

1. Şu hayatta her şeyin bir genellemeden yola çıkılarak se- 4. Aşağıdaki söz öbeklerinin hangisinde kaynaştırma
çimmiş gibi sunulması zorlayıcı bir yaşam şekli. Kahveyi ünsüzü yoktur?
sütlü içenler sade içenlere, yaz mevsimini sevenler kış
A) Ali’nin eşyası
mevsimini sevenlere, kedi sevenler köpek sevenlere kar-
şıymış gibi. Ya birini ya da diğerini seçmek zorundaymış- B) Buranın insanları
sın gibi. C) Kayalıkların ardına
Bu parçada, D) Senin sesine
E) Onun kalemi
I. Ünsüz türemesi
II. Ünlü düşmesi
III. Ünsüz benzeşmesi
ses olaylarından hangileri vardır?

A) Yalnız I. B) Yalnız II. C) Yalnız III. Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü
D) I ve II. E) II ve III.

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü düşmesinin

örneği yoktur?

2. (I) Teknolojik gelişmelere bağlı olarak her geçen gün piya- A) Tülin Hanım, çocuklarını kaldırımda oynamaları ko-
saya yeni teknolojilere göre üretilmiş elektrikli ve elektronik nusunda uyardı.
ev aletleri sunuluyor. (II) Bu nedenle elektrikli ev aletleri B) Bu sırrın, kendisi ile mezara gideceğini söylemiş.
alırken aynı işi gören farklı marka ve çeşitteki ev aletleri C) Kazayı hafif sıyrıklarla atlattığım için çok şanslıydım.
incelenip ihtiyaca uygun olanlar seçilmelidir. (III) Elektrikli D) Aklıma gelen bu enteresan fikri ağabeyimle paylaş-
ev aletlerinin kullanım biçimi, büyüklüğü, sağladığı fayda- malıydım.
lar, sağlamlığı ve kullanım ömrü incelenmelidir. (IV) Ciha-
E) Baharın gelmesiyle çevremiz yemyeşil olmuştu.
zın servis hizmetleri, fiyatı, kurulumu için harcanacak para
miktarı satıcıdan öğrenilmelidir. (V) Elektrikli ev aletleri
güvenli ve dayanıklı olmalı, aynı zamanda ev ekonomisini
olumsuz etkilememelidir.
Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdaki-
lerden hangisi söylenemez?
●

A) I. cümlede ünsüz yumuşamasına aykırı bir sözcüğe

MEB 2018 - 2019

yer verilmiştir.
B) II. cümlede ünsüz benzeşmesinin örneği vardır. 6. Benim de mi düşüncelerim olacaktı,
C) III. cümlede ünsüz yumuşaması ve ünlü düşmesine Ben de mi böyle uykusuz kalacaktım,
örnek olabilecek sözcükler kullanılmıştır. Sessiz sedasız mı olacaktım böyle?
D) IV. cümlede bir sözcük, türetilirken ünsüz yumuşama- Çok sevdiğim salatayı bile
sına uğramıştır. Aramaz mı olacaktım?
Ben böyle mi olacaktım?
E) V. cümlede herhangi bir ses olayı yoktur.
Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisinin örneği yok-
tur?

A) Ünsüz benzeşmesi
3. Aşağıdaki sözcüklerden hangisine ünlü ile başlayan B) Ünlü düşmesi
bir ek getirildiğinde sözcüğün sonundaki sert ünsüz C) Ünsüz yumuşaması
yumuşamaz?
D) Ulama
A) Çok B) Tat C) İp E) Ünsüz türemesi
D) Renk E) Kurt

http://odsgm.meb.gov.tr/kurslar/
 22 12. Sınıf (A)
Türk Dili ve
Edebiyatı
Ses Bilgisi - 1

7. Türkçe olduğu hâlde kimi ekler bazen büyük ünlü uyumu- 10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde türetilirken ünlü
na aykırı bir özellik gösterebilir. düşmesine uğramış bir sözcük vardır?
Aşağıdakilerin hangisinde bu duruma uygun bir ör- A) Sanatçının yağlı boya resmini müzenin girişinde ser-
nek yoktur? giliyorlar.
A) Dün akşamki maç, oldukça keyifli ve heyecanlıydı. B) Sınıfta kaybettiğimi sandığım kalemimi evde buldum.
B) Kedigiller familyasından olan vaşak, ürkek ama tehli- C) Bilim insanları uzaydan geldiği sanılan cismi incele-
keli bir hayvandır. meye başladı.
C) Kardeşim Orhan, çalışmaktan ne zaman sıkılsak he- D) Burhan’ı piyano kursuna kaydettirmeye gideceğiz bu-
men bir türkü söylüyordu. gün.
D) Öğretmenimiz derse başlarken hazırlayıcı bir soru E) Yapraklar sararmaya başlamış, rüzgârlar sertleşmişti.
sormayı ihmal etmezdi.
E) Bu yıl için okulumuz öğrencileri yeşilimtırak renklerde
bir forma giyecekmiş.

Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü

11. Elimi beş yerinden dağladı beş parmağın,

Bağrımda da yanmadık bir yer bırakmadan git.
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde herhangi bir ses Bir yarın göçtüğünü, çöktüğünü bir dağın
olayı yoktur? Görmemek istiyorsan ardına bakmadan git!
A) Sınıfımızda üç adaş arkadaşımın olması hayli ilginç Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yok-
bir durum. tur?
B) Kentin en önemli ana yollarının birinde kavşak çalış-
A) Ünlü türemesi
ması yapılıyor.
B) Ünsüz benzeşmesi
C) Kitaba şöyle bir göz atıp bilgilerimi tazeledim.
C) Ünsüz değişimi
D) Yazar, bu satırlarda olayları tarafsız bir şekilde anlat-
mış. D) Ünlü daralması

E) Salonda birbirinden seçkin sporcu ve yazarlar vardı. E) Ünlü düşmesi

●
MEB 2018 - 2019

12. Türkçede özel isimler ve birleşik sözcükler dışında, “b”

9. Gönlümle baş başa düşündüm demin; sesinden önce gelen “n” sesi, “m” sesine dönüşür.
Artık bir sihirsiz nefes gibisin. Aşağıdakilerin hangisinde bu açıklamaya uygun bir
Şimdi ta içinde bomboş kalbimin örnek vardır?
Akisleri sönen bir ses gibisin.
A) Sanatkâr, herkesin gördüğünü değil, kimsenin gör-
Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangileri
mediğini anlatmalıdır.
vardır?
B) Koluna batan küçük kıymık parçalarını cımbızla al-
A) Ünlü düşmesi – ünlü kalınlaşması maya çalışıyordu.
B) Ünsüz değişimi – ünsüz türemesi C) Her gün önünden geçtiğim dükkânın bir haftadır ka-
C) Ünlü düşmesi – ünsüz yumuşaması palı olduğunu fark ettim.
D) Ünsüz düşmesi – ünlü daralması D) Bu derin vadide sesimizin yankısını duymak için kuv-
E) Ünsüz benzeşmesi – ünsüz yumuşaması vetlice bağırıyorduk.
E) Çocukluğumun yasemin kokulu sokaklarını yıllar geç-
se de unutamam.

Cevap anahtarına ulaşmak için karekodu okutunuz.