TEMA 10: O REINADO DE

ALFONSO XIII E A
CRISE DA RESTAURACIÓN
1902 - 1931
 TEMA 10: O REINADO DE ALFONSO XIII E A CRISE DA
RESTAURACIÓN 1902 - 1931
Fases do reinado de
ALFONSO XIII (1902 - 1931)

Monarquía Ditadura de Primo Fin da monarquía

constitucional de Rivera 1930 - 1931
1902 - 1923 1923 - 1930

Chegada de Alfonso XIII a parís (16 abril 1931)

 TEMA 10: O REINADO DE ALFONSO XIII E A CRISE DA
RESTAURACIÓN 1902 - 1931
1. OS INICIOS DO REINADO E PROPOSTAS DE REFORMA. 1902 - 1916

Intromisións do rei

Descomposición dos partidos dinásticos

Intervención do exército na política (Lei de xurisdiccións)

CAUSAS Mantemento dun caciquismo agora duramente criticado

do agotamento
do Sistema Fortalecemento do republicanismo e nacionalismo
Canovista
Conflitividade social

Enfrontamento entre o anticlericalismo e catolicismo

intransixente
Derrotas na guerra de Marrocos
 TEMA 10: O REINADO DE ALFONSO XIII E A CRISE DA
RESTAURACIÓN 1902 - 1931
1. OS INICIOS DO REINADO E PROPOSTAS DE REFORMA. 1902 - 1916

MAURA

Nomeado presidente
de Goberno en 1907

Lei de
administración Mancomunidades
local

Lei de reforma
electoral
Obxectivo

Acabar co caciquismo

FRACASO
das súas reformas
 TEMA 10: O REINADO DE ALFONSO XIII E A CRISE DA
RESTAURACIÓN 1902 - 1931
1. OS INICIOS DO REINADO E PROPOSTAS DE REFORMA. 1902 - 1916
Barricadas en Barcelona na Semana Tráxica de 1909
SEMANA TRÁXICA de
Barcelona

Folga contra a
guerra de Marrocos
(26 xullo 1909)

Paso da folga á insurrección

en Barcelona

Dura represión que

provoca

Caída de Maura
Coalición Republicano-Socialista
 TEMA 10: O REINADO DE ALFONSO XIII E A CRISE DA
RESTAURACIÓN 1902 - 1931
1. OS INICIOS DO REINADO E PROPOSTAS DE REFORMA. 1902 - 1916

CANALEJAS

Nomeado presidente
de Goberno en 1910

Lei de asociacións relixiosas

Lei de mancomunidades provinciais

Lei de
recrutamento

● Establecemento do
servizo militar
obrigatorio
FRACASO ● Creación dos
das súas reformas soldados de cota
 TEMA 10: O REINADO DE ALFONSO XIII E A CRISE DA
RESTAURACIÓN 1902 - 1931
2. A QUEBRA DO SISTEMA DA RESTAURACIÓN. 1917 - 1923

CRISE DE CRISE MILITAR

1917
Debilidade do
XUNTAS DE
poder civil
DEFENSA
fronte ao militar
Conxunción dunha solicitan
crise militar, política
e social
● Regulación de ascensos
● Defensa honorabilidad
Desencadeada polo militar
impacto da I Guerra
Mundial ● Represión contra a
esquerda
 TEMA 10: O REINADO DE ALFONSO XIII E A CRISE DA
RESTAURACIÓN 1902 - 1931
2. A QUEBRA DO SISTEMA DA RESTAURACIÓN. 1917 - 1923

CRISE DE
1917

CRISE POLÍTICA

ASAMBLEA DE
PARLAMENTARIOS
convocada por
Francisco Cambó

Piden un Goberno
provisional que organice
Francisco Cambó eleccións a Cortes
(Liga Regionalista catalá)
Constituíntes
● Democracia
Obxectivos
● Descentralización (autonomía
rexional e municipal)
 TEMA 10: O REINADO DE ALFONSO XIII E A CRISE DA
RESTAURACIÓN 1902 - 1931
2. A QUEBRA DO SISTEMA DA RESTAURACIÓN. 1917 - 1923

CRISE DE
1917

CRISE SOCIAL

Malestar pola carestía

e alza de prezos

Provoca

● Folga xeral de 1916. Represión en Madrid durante a folga xeral de 1917

UXT e CNT
● Derrocar o réxime
● Folga xeral de 1917. Obxectivos
PSOE, UXT, e apoio de ● Convocatoria Cortes
CNT e Republicanos Constituíntes
 TEMA 10: O REINADO DE ALFONSO XIII E A CRISE DA
RESTAURACIÓN 1902 - 1931
2. A QUEBRA DO SISTEMA DA RESTAURACIÓN. 1917 - 1923

● Conflitividade social
Incremento da
inestabilidade política ● Radicalización dos republicanos
e social dende 1917
● Radicalización dos nacionalistas (separatistas)

QUEBRA DA QUENDA Dificultades dos gobernos para manter o poder

O rei recorre á
GABINETES DE
CONCENTRACIÓN
 TEMA 10: O REINADO DE ALFONSO XIII E A CRISE DA
RESTAURACIÓN 1902 - 1931
2. A QUEBRA DO SISTEMA DA RESTAURACIÓN. 1917 - 1923

REPUBLICANOS Minoría parlamentaria pero

durante Alfonso XIII importante peso na opinión pública

Partido Radical Conxunción Republicano – Solidaridade Galega

Socialista dende 1909

Abad Conde Casares

Quiroga
Alexandre Lerroux Pablo Iglesias
 TEMA 10: O REINADO DE ALFONSO XIII E A CRISE DA
RESTAURACIÓN 1902 - 1931
2. A QUEBRA DO SISTEMA DA RESTAURACIÓN. 1917 - 1923

Creación en 1912 do
PROTECTORADO
español en Marrocos

Problemas

Resistencia da poboación
Dificultades do terreo Protectorado
español en 1856
Incremento gastos militares
Impopularidade da guerra
de Marrocos
 TEMA 10: O REINADO DE ALFONSO XIII E A CRISE DA
RESTAURACIÓN 1902 - 1931
2. A QUEBRA DO SISTEMA DA RESTAURACIÓN. 1917 - 1923
Xeneral Silvestre
Intento do xeneral Silvestre do ocupar
o Rif cunha manobra arriscada

Fracaso polo ataque

de Abd el-Krim

DESASTRE DE ANNUAL Abd El - krim

Incrementa a impopularidade da
Guerra, do exército e da monarquía

Saídas do réxime

Democratizarse Cirurxián de
ferro
 TEMA 10: O REINADO DE ALFONSO XIII E A CRISE DA
RESTAURACIÓN 1902 - 1931
3. A DITADURA DE PRIMO DE RIVERA
Golpe de Estado de
Amplo Cualificación
apoio
MIGUEL
do réxime
PRIMO DE RIVERA
(13 setembro 1923)
Medida excepcional,
transitoria para Autoritario,
solucionar os populista,
problemas de España Cirurxián de ferro Paternalista
e excesivamente
optimista
• Caciquismo «bástanme 3
meses»
• Corrupción electoral
• Separatismo
• Terrorismo
• Revoltas sociais
• Atraso económico
• Guerra de Marrocos
 TEMA 10: O REINADO DE ALFONSO XIII E A CRISE DA
RESTAURACIÓN 1902 - 1931
3. A DITADURA DE PRIMO DE RIVERA

Medidas de rexeneración
da vida política

DIRECTORIO Control do movemento

obreiro
MILITAR
(1923 - 1925) Defensa da unidade de
España
Fin da guerra de Marrocos

• Suspensión Const. 1876

• Nomean autoridades
adictas ao réxime
Primo de Rivera, • Delegados gubernativos
Alfonso XIII e o
resto de xenerais
que formaron o • Estatuto municipal e
Directorio Militar provincial
• Unión Patriótica
 TEMA 10: O REINADO DE ALFONSO XIII E A CRISE DA
RESTAURACIÓN 1902 - 1931
3. A DITADURA DE PRIMO DE RIVERA

Intento de instauración dun réxime corporativo

DIRECTORIO
CIVIL Potenciación do desenvolvemento económico
(1925 - 1930)
Caída de Primo de Rivera
 TEMA 10: O REINADO DE ALFONSO XIII E A CRISE DA
RESTAURACIÓN 1902 - 1931
3. A DITADURA DE PRIMO DE RIVERA

DIRECTORIO Intento de instauración dun

réxime corporativo
CIVIL
(1925 - 1930)

Creación da Organización Formación dunha

Corporativa do Traballo Asemblea Nacional
(1926) (1927)

• Regulamento das relacións • Presentación de proxectos

entre patronal e obreiros de lei (nova Constitución)

• Lexislación laboral e social

 TEMA 10: O REINADO DE ALFONSO XIII E A CRISE DA
RESTAURACIÓN 1902 - 1931
3. A DITADURA DE PRIMO DE RIVERA

DIRECTORIO Potenciación do desenvolvemento

CIVIL económico
(1925 - 1930)
RESULTADOS

Forte • Falsa sensación de

INTERVENCIONISMO prosperidade
estatal
• Produtos nacionais pouco
competitivos
• Persistencia de problemas
• Control da produción e dos prezos
na agricultura
• Proteccionismo arancelario
• Fomento da produción nacional
BENEFICIARIOS
• Desenvolvemento das comunicacións
• Monopolios
• Terratenentes
• Alta burguesía
 TEMA 10: O REINADO DE ALFONSO XIII E A CRISE DA
RESTAURACIÓN 1902 - 1931
3. A DITADURA DE PRIMO DE RIVERA

DIRECTORIO Incremento da oposición e caída de

CIVIL Primo de Rivera
(1925 - 1930)

Substitución da idea inicial de

ditadura transitoria pola
perpetuación do réxime

Incremento da
OPOSICIÓN ao réxime

• Fundación de Alianza Republicana

e da ORGA
• Liberais apoian a Sanjuanada
• Anarquistas fundan a FAI
• Radicalización dos Nacionalistas
• Oposición dos militares
1930. Progresivo deterioro entre Primo de Rivera e Alfonso XIII
DIMISIÓN de Primo de Rivera
(xaneiro 1931)
 TEMA 10: O REINADO DE ALFONSO XIII E A CRISE DA
RESTAURACIÓN 1902 - 1931
4. A FIN DA MONARQUÍA. 1930 - 1931

Intento de Alfonso XIII de

restablecer a Constitución de
1876

Berenguer é nomeado
presidente
(DITABRANDA)

Incremento dos
partidarios da República

• Derrocamento da monarquía
Pacto de • Establecemento de liberdades
Lestrove Acordo verbal do
Pacto de San • Eleccións a Cortes constituíntes
Sebastián • Autonomía das rexións
Creación da
Federación • Formación dun comité
Republicana Galega revolucionario a modo de Goberno
(FRG) provisional
 TEMA 10: O REINADO DE ALFONSO XIII E A CRISE DA
RESTAURACIÓN 1902 - 1931
4. A FIN DA MONARQUÍA. 1930 - 1931

Pronunciamento fracasado en Pronunciamento fracasado

JACA (1930) no aeródromo de CATRO
VENTOS (1930)

Fermín Galán Ángel García

Hernández
Ramón Franco
 TEMA 10: O REINADO DE ALFONSO XIII E A CRISE DA
RESTAURACIÓN 1902 - 1931
4. A FIN DA MONARQUÍA. 1930 - 1931

Eleccións municipais
(12 abril 1931)

Plebiscito a favor ou en
contra da monarquía

Proclamación da
II REPÚBLICA
(14 abril 1931)