12.

Sınıf Sınav Çalışması

1)Öz Şiir(SAF ŞİİR) Anlayışını Sürdüren Şiirin Özellikleri:

• Milli Edebiyat Döneminin şiir hareketleri bu dönemin
oluşmasında etkili olmuştur.
• Şiir dili her şeyin üzerindedir.
• Şiir bir biçim (form) sorunudur. Ahenk söyleyiş tarzı, ritim,
kafiye ile sağlanır.
• Amaç iyi ve güzel şiir yazabilmektir.
• Dilde saflaşma, sadeleşme görülür.
• Şiir, soylu bir sanat olarak kabul edilir.
• En değerli şey dizedir.
• Şairlerin kendilerine özgü bir imge düzenleri vardır.
• İçsel bir yaklaşımla insan anlatılır.
• Şiirin toplum için değil sanat için olduğunu iddia ederler ve
şiirlerini sanat için yazarlar. Şiirler ideolojinin esiri
olmamalıdır.
• Güzel şiir ancak çalışarak elde edilir. Şiir emek işidir.
Cumhuriyet Edebiyatında saf şiir temsilcileri: Necip Fazıl
Kısakürek, Ahmet Hamdi Tanpınar, Ahmet Muhip Dranas, Cahit
Sıtkı Tarancı, Âsaf Halet Çelebi
Yedi Meşaleciler
o 1928’de “Yedi Meşale” adında ortak bir kitap yayımlarlar.
o Cumhuriyet döneminin ilk edebi topluluğudur.
o Bir bildiriyle ortaya çıkarlar.
o Sanat sanat için.
o Samimi bir sanat isterler.
o Beş Hececilerin memleketçi anlayışına tepki duyarlar.
o Batılı ilkelerin savunucusudurlar.
o Hece ölçüsüyle Fransız sembolistleri örnek alırlar.
o 8 sayılık “Meşale” dergisinin yayımının sona ermesiyle
dağılır.
Yedi Meşaleciler: Ziya Osman Saba, Kenan Hulusi Koray, Vasfi
.Mahir Kocatürk, Yaşa .Nabi Nayır, Cevdet Kudret Solok,
Muammer Lütfi, Sabri Esat Siyavuşgil( CEVİZ SAYMAK)
3)GARİP HAREKETİ (I. YENİ) (1940-1954)
1940 yılında Orhan Veli Kanık, Oktay Rifat Horozcu ve Melih
Cevdet Anday’ın şiire yeni dünyalar yeni insanlar getirerek
yem söyleyişler bularak şiirin sınırını genişletmek istedikleri
bir edebî harekettir. Cumhuriyet Döneminde yaygınlaşan
“içinden geldiği gibi yazma" öncülüğünü yaptıkları için “I.
Yeni" diye de isimlendirilmişlerdir.
Bu üç şair, şiirde sürmekte olan aşırı duygusallığa, şairaneliğe,
basmakalıp söyleyişe başkaldıran şiirlerini toplayarak Garip
(1941) adında bir kitap yayımladıkları için “Garipçiler" diye
anılmışlardır. Bu adı almalarında Orhan Veli'nin "Kitabe-i
Seng-i Mezar" adlı şiirinin ve bildiri niteliğinde olan Garip'in
ön sözünde açıkladıkları şiir anlayışlarının garip (tuhaf)
karşılanmasının da etkisi olmuştur.
Garip Akımının Genel Özellikleri :
• Şiirde her türlü kurala ve önceden belirlenmiş kalıplara
karşı çıkmış, kuralsızlığı kural edinmişlerdir.
• Şiirde ölçü, uyak ve dörtlüğe karşı çıkmışlardır.
• Şairaneliği, mecazlı söyleyişleri, söz sanatlarını kabul
etmemişlerdir.
• Günlük konuşma dilini şiire uygulamaya çalışmışlardır.
• Mecaza, süse ve suniliğe (yapaylığa) karşı çıkıp
yalnızlığa önem vermişlerdir.
• Şiirde, o döneme kadar işlenmemiş konuları ele
almışlardır.
• Konuşma dili ile, sıradan konuları işlemişlerdir.
• Halk deyişlerinden yaralanmışlar, toplumsal yergiye yer
vermişlerdir.
• Şiirlerinin başlıca konuları, günlük hayat, sıradan
insanların problemleri, yaşama sevinci ve hayattaki
bazı garipliklerdir.
• O güne kadar şiirimizde kullanılmayan birtakım
sözcükleri kullanmışlardır.
• Basit konuları şiirde işlemişler, konusuz denilebilecek
şiirler yazmışlardır.
• Yaşama sevinçlerini şiire fazlasıyla yansıtmışlardır.
Garipçiler (I.Yeni): Orhan Veli KANIK, Melih Cevdet Anday,
Oktay Rıfat Horozcu(OMO)

2)TOPLUMCU ŞİİR ÖZELLİKLERİ

• Serbest nazım olanaklarından yararlanmıştır.
• Görsel, işitsel, karmaşık biçimli teknikler kullanmıştır.
• Toplum için sanat anlayışına bağlı kalmıştır.
• Materyalist-Marksist dünya görüşünü benimsemiştir.
• Gelecekçilik (Fütürizm) akımından etkilenmiştir.
• Söylev üslubundan yararlanmıştır.
• Politik bir içerik taşır.
• Sosyalist bireyselliğin geliştirilmesi ana amaçtır.
• Her türlü dinsel ve töresel bağı reddeder.
• Ağırlıklı olarak emek, sömürü, başkaldırı, baskı gibi
kavramları işlemiştir.
• Geniş kitlelere seslenme ve onlara sözcülük yapma
amacını taşır.

Toplumcu şiirin önemli temsilcileri: Hasan İzzettin Dinamo,

Ercüment
Behzat Lav, Rıfat Ilgaz, Nazım Hikmet Ran.
 12. Sınıf Sınav Çalışması

4)İKİNCİ YENİ (1954-1960)

• 1950’den sonra Garip akımını takip eden gençlerin TYT KONULARININ TAMAMINDAN SORUMLUSUNUZ.
özentili, kötü örneklerinin hakim olduğu bir ortamda,
Garip’e karşı doğmuş bir harekettir.
• 195O’lerin başlarında “Yeditepe” ve “Pazar Postası” gibi
dergilerde birbirinden habersizce şiir yayımlayan şairler
arasında görülen ortaklık İkinci Yeni adını almıştır.
• I. Dünya Savaşı’nın doğurduğu bunalım sonucunda
Dadaizm ve Sürrealizm akımları II. Yeni akımına
kaynaklık etmiştir.
• Anlam geriye atılmış, imge anlamdan üstün tutulmuş.
• Basitlik, sıradanlık ve yalınlıktan kaçınılmış.
• Soyut bir şiir anlayışı benimsenmiş.
• Gerçeküstücülüğün etkisiyle akıl dışına yönelinmiş.
• Bilinçaltı ön plandadır.
• Şiir, duygu ve çağrışımlarla oluşturulmuş.
• Ahlak kaygısı güdülmemiş.
• Anlaşılması zor, kapalı bir anlatım benimsenmiş.
• Her türlü sınırlamaya, baskıcı tutuma karşı çıkılmış.
• Edebî sanatlar çok sık kullanılmış.
• Aydın kesime, seçkinlere seslenilmiş, günlük konuşma
diline karşı çıkılmış.
• Halktan uzaklaşılmış, folklorik ögelerin kullanılmasına
karşı çıkılmış.
• Toplumsal sorunlara ve onların çözümüne hiç
değinilmemiş.
• Bireyim yalnızlığı ve bunalımları işlenmiş.
• Yoruma açık dizeler oluşturulmuş.
• Halk şiiri geleneğinden uzaklaşılmış.
• Müzik ve resim sanatından yararlanılmış.
• Nükte, şaşırtma ve tekrarlardan kaçınılmış.
• Dil bilgisi kuralları dikkate alınmadan anlamı
tamamlanmayan cümleler kullanılmış. "Dize"ci şiire
karşı çıkılmış, biçime öncelik tanınmış.

İkinci Yeni Şairleri: Cemal Süreya, Edip Cansever, Ece Ayhan,

İlhan Berk, Sezai Karakoç,Turgut Uyar, Ülkü Tamer, Yılmaz
Gruda, Tevfik Akdağ(ECE SÜT İÇ)