OLEJE ROŚLINNE jako suplementy diety

- właściwości prozdrowotne
wybranych olejowych składników
bioaktywnych

Prof. dr hab. Bożena Waszkiewicz –Robak

 rzepakowy
z pestek słoneczni-
dyni kowy

z z pestek
czarnuszki winogron

z orzechów
konopny Olej roślinny (def.) – produkt pozyskiwany z różnych włoskich
rodzajów roślin i z różnych ich części morfologicznych:
- nasion,
- owoców,
- pestek,
ryżowy - jąder nasiennych, z oliwek
- a nawet z kiełków roślinnych,
który w temperaturze regionu pochodzenia rośliny ma
konsystencję płynną, a w jego skład wchodzą głównie
triacyloglicerole (lipidy – tłuszcze proste) oraz różne
migdałowy związki rozpuszczalne w tłuszczach (np. barwniki, z awokado
witaminy, fosfolipidy, wolne kwasy tłuszczowe, inne) –
często uznawane jako składniki bioaktywne.

palmowy kokosowy

inne lniany

sezamowy sojowy
 Oleje roślinne stosowane mogą być
w diecieTłuszcze
jako tłuszcze
jadalne jadalne

widoczne niewidoczne

masło, smalec,
Masło, smalec, margaryna,
margaryna
lub oleje
olej roślinne
roślinne mięso, ryby, mleko
ok.
ok.45%
45%spożywanego
spożywanego ok. 55% spożywanego
tłuszczu
tłuszczu tłuszczu
 Tłuszcz dostarczany z dietą spełnia w organizmie
wiele różnorodnych funkcji

Oleje roślinne jako tłuszcze
jadalne w żywieniu
człowieka
Podstawowy składnik
energetyczny Ułatwia przełykanie
jest nośnikiem smaku
(ok. 25% wartości pokarmu
energetycznej diety)
Hamuje skurcze żołądka
W postaci fosfolipidów
stanowi materiał
Jest rozpuszczalnikiem
witamin (A, D, E i K),
i wydzielanie HCL do
soku trawiennego
budulcowy błon
komórkowych i białej
ułatwia ich transport i
przyswajanie z różnych
masy mózgu spożywanych produktów

W formie tłuszczu Jako osłona

Decyduje o sprawności
podskórnego chroni okołonarządowa
funkcjonalnej układu
organizm przed stabilizuje nerki i inne
krążenia
nadmierną utratą ciepła narządy wewnętrzne
Zapotrzebowanie organizmu na tłuszcz
zależy od:
W technologii potraw
Wpływa na
- wieku funkcjonowanie mózgu,
stanowi medium grzejne Różnorodne działanie
umożliwiające np. prozdrowotne
- płci stan skóry i włosów
smażenie czy duszenie
- stanu fizjologicznego organizmu
- rodzaju wykonywanej pracy

1 g tłuszczu dostarcza
ok. 38 kJ (9 kcal) energii
 Co decyduje o jakości zdrowotnej / prozdrowotnej olejów roślinnych?
zawartość składników bioaktywnych oraz przydatność badanych olejów do
uzupełnienia diety w te składniki
Składniki bioaktywne
pozyskiwane z olejów jako
suplementy diety
Lipidy - Tłuszcze

Lipidy proste Lipidy złożone Lipidy wtórne

(pochodne)

Lipidy właściwe Fosfolipidy

Lipidy zawierające kwas fosforowy Kwasy tłuszczowe
Tłuszcze pokarmowe – estry kwasów
tłuszczowych i glicerolu (glicerolofosfolipidy, sfingofosfolipidy) (n-3, n-6, CLA, MCT)

Glikolipidy Alkohole
Woski Związki zawierające co najmniej jeden (sterole, ksantofile)
Estry wyższych kwasów cukier połączony wiązaniem
tłuszczowych i alkoholi innych niż glikozydowym z częścią lipidową
glicerol Węglowodory
Inne lipidy złożone
(karoteny, skwaleny)
np. sulfolipidy, aminolipidy
 Kwasy tłuszczowe, w tym NNKT, GLA, EPA, DHA, MCT
Izoprotenoidy (terpeny, sterole, karotenoidy)
Olejowe Flawonoidy (związki polifenolowe)
składniki Sterole i stanole roślinne (fitosterole, fitostanole)
bioaktywne Tokoferole i inne witaminy rozpuszczalne w tłuszczach
Cholina i lecytyna
Skwalen
KWASY TŁUSZCZOWE
 KWASY TŁUSZCZOWE

Nasycone
Jednonienasycone
(ang. saturated fatty Wielonienasycone
acids, SFA): (ang. monounsaturated Izomery trans kwasów
NNKT fatty acids, MUFA) –
laurynowy (C12:0) tłuszczowych (TFA,
(ang. polyunsaturated kwas oleinowy trans fatty acids).
mirystynowy (C14:0)
palmitynowy (C16:0) fatty acids, PUFA)
(C18:1 n-9)
stearynowy (C18:0)

Źródło eikozanoidów, które wykazują bardzo szerokie spektrum działania, m.in.:

§ Wpływają na regulację czynności układu sercowo naczyniowego, ciśnienia
krwi i szeregu innych funkcji tkankowych
§ Są istotnym elementem strukturalnym błon komórkowych odpowiadając za
ich funkcje takie jak płynność, przepuszczalność, aktywność enzymów i
receptorów związanych z błoną, przewodzenie sygnału
 Kwasy nasycone
v Laurynowy C12:0

Stwierdzono istnienie v Mirystynowy C14:0

korelacji: v Palmitynowy C16:0

Generują zwiększenie poziomu
cholesterolu w surowicy krwi
pomiędzy spożyciem nasyconych
kwasów tłuszczowych, cholesterolu
i rafinowanych cukrów, a
występowaniem miażdżycy i
niedokrwiennej choroby serca v Kwas stearynowy C18:0
DODATNIEJ Sprzyja agregacji płytek krwi w blaszki
miażdżycowe.
UJEMNEJ
pomiędzy występowaniem
tych chorób, a spożyciem
NNKT i błonnika

Nadmiar wszystkich kwasów nasyconych

generuje zmiany nowotworowe w
okrężnicy jelita grubego, prostaty i
gruczołu piersiowego
Konsekwencje zdrowotne będące wynikiem
niedoborów NNKT:

• spadek przyrostu masy ciała i zahamowanie wzrostu

• zmiany skórne (zwiększona przepuszczalność skóry, utrata wody, stany
zapalne)
• pogorszenie procesu gojenia ran
• zwiększona podatność na infekcje
• zaburzenie transportu cholesterolu i relacji pomiędzy jego frakcjami
• kruchość naczyń włosowatych
• zaburzenia funkcjonowania nerek (nadciśnienie tętnicze, zmniejszenie
wydalania sodu z moczem)
• osłabienie kurczliwości mięśnia sercowego
• ograniczenie biosyntezy eikozanoidów prowadzące do niedoczynności
wielu tkanek i organów
Codzienna dieta Zalecane dzienne
powinna zawierać spożycie ALA wskazywane
WIELONIENASYCONE KWASY TŁUSZCZOWE jest na 1,1 - 1,6 g
od 6,7 do 22 g
kwasów PUFA n-6

n-6: n-3:

Kwas Kwas alfa- Kwas Kwas

Kwas
arachidonowy Kwas gamma- linolenowy eikozapentaenowy dokozaheksaenowy
linolowy
linolenowy
(ang. (ang. gamma- (ang. alpha- (ang. (ang.
(ang. linoleic linolenic acid, GLA,
arachidonic linolenic acid, eicosapentaenoic docosahexaenoic
acid, LA, C20:3 n-6);
acid, AA, C20:4 ALA, C18:3 acid, EPA, C20:5 n- acid, DHA, C22:6 n-
C18:2 n-6);
n-6); n-3); 3); 3);

Wysoka podaż kwasu linolowego (LA) n-6
prowadzi do syntezy kwasu arachidonowego, z
którego powstają prostaglandyny PGA2, PGH2
oraz tromboksanu TXA2 wykazujące silne
działanie prozapalne i prozakrzepowo.
Wzrost udziału kwasu a-linolenowego (ALA) w
diecie powoduje powstawanie większej ilości EPA i
DHA co z kolei prowadzi do obniżenia zawartości
cholesterolu całkowitego frakcji LDL i
triacylogliceroli, a w rezultacie przyczynia się do
obniżenia ryzyka chorób wieńcowych. Wywierają
działanie przeciwzapalne oraz hamujące agregację
płytek krwi.
 Wielonienasycone Dieta paleolityczna
(około 40 000 lat temu)
0.70
kwasy tłuszczowe
Proporcje n-6 do n-3 ! Dieta śródziemnomorska

Współczesna dieta krajów

zachodnich
1-2

18-20
Do niedawna uważano, że dla
Olej lniany 0.25
zachowania zdrowia ważne jest, aby
stosunek kwasów tłuszczowych z Olej rzepakowy 2
rodziny n-6 do n-3 wynosił w produkcie Olej sojowy 6
max. 5 i nie przekraczał wartości 10.
Olej oliwkowy 9
Zawartość kwasu alfa-linolenowego (ALA) (n-3)
w olejach (udział w % kwasów tłuszczowych): Olej ryżowy 35
Olej kukurydziany 50
lniany 52,2%
Olej winogronowy 70-110
z lnianki 40,3%
Olej słonecznikowy 70-136
konopny 18,1%
Olej krokoszowy 115
z orzechów włoskich 12,4% Olej bawełniany 259
rzepakowy 8,7%
 WIELONIENASYCONE KWASY TŁUSZCZOWE
n-3 a OŚWIADCZENIA ZDROWOTNE
Udokumentowane właściwości wielonienasyconych kwasów
tłuszczowych n-3 potwierdzone zostały przez dopuszczenie
do stosowania oświadczeń zdrowotnych do żywności

„kwas dokozaheksaenowy
EPA i DHA „przyczyniają się (DHA) przyczynia się do
do prawidłowego utrzymania prawidłowego
funkcjonowania serca” widzenia” i „prawidłowego
funkcjonowania mózgu”

Korzystne działanie wielonienasyconych kwasów omega-3 pojawia się przy

spożywaniu 250 mg DHA/EPA dziennie (Rozporządzenie UE 432/2012)

(EFSA, 2010; Lee i wsp., 2009; Mozaffarian i Rimm, 2006; Szponar i wsp., 2012)
Kwas GLA - gamma-linolenowy
Jest to niezbędny nienasycony kwas tłuszczowy z
grupy n-6, który nie jest syntetyzowany w
organizmie i powinien być dostarczony wraz z
dietą.
Źródło kwasu GLA - oleje roślinne:
- z nasion wiesiołka dwuletniego,
- z nasion ogórecznika,
- z pestek czarnej porzeczki,
- z lnianki (olej rydzowy),
- spirulina.
Działanie prozdrowotne kwasu GLA:
• przeciwzapalne
• łagodzące objawy alergii (egzemy, astmy)
• Łagodzące objawy reumatoidalnego
zapalenia stawów
• wspomagające funkcjonowanie układu
nerwowego oraz sercowo – naczyniowego
(normalizuje wysoki ciśnienie krwi,
rozrzedza krew)
• wspomagające prawidłowe funkcjonowanie
i nawilżanie skóry
 Brak kwasu gamma-linolenowego (GLA) powoduje, że skóra
staje się sucha i traci elastyczność (przyspiesza tworzenie się
zmarszczek), paznokcie tracą strukturę, stają się coraz
bardziej kruche.
Optymalna skuteczna
dawka to:

150-350 mg GLA dziennie

w zależności od stanu
niedoboru tego składnika,
po 4-6 miesięcznym
spożywaniu

Przeciwwskazania: GLA nasila działanie leków

rozrzedzających krew, m.in. przeciwzakrzepowych i aspiryny
Kwas oleinowy - jednonienasycony n-9

Prozdrowotne działanie:
Bogatym źródłem kwasu jest: • wpływa korzystnie na poziom cholesterolu
- oliwa z oliwek, we krwi, w tym niekorzystnej frakcji LDL
- ale także olej z orzechów laskowych, • reguluje ciśnienie tętnicze krwi i poprawia
funkcje naczyń krwionośnych (działa
- olej rzepakowy,
ochronnie na serce i układ krążenia oraz
- olej z awokado. zmniejsza ryzyko zachorowania na
miażdżycę),
oraz w mniejszych ilościach: • poprawia wrażliwości na insulinę,
- olej z siemienia lnianego, • działa ochronnie na skórę, ograniczając
- olej słonecznikowy, utratę wody, a poprzez działanie
- olej rzepakowy. przeciwutleniające spowalnia procesy
starzenia.

Kwasy tłuszczowe n-9 zaliczane są warunkowo do grupy NNKT, ponieważ organizm

jest w stanie sam zsyntetyzować te związki, jeśli posiada wystarczającą ilość kwasów
n-3 i n-6.
 MCT - średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe
– to kompleks średniołańcuchowych kwasów
tłuszczowych (Medium-Chain-Triglicerides)
pochodzenia roślinnego
MCT są całkowicie metabolizowane przez
wątrobę z uwolnieniem energii, bez
tendencji do magazynowania się w ustroju
w postaci tkanki tłuszczowej
z przewodu pokarmowego wchłaniają się
bezpośrednio do żyły wrotnej, a do ich
trawienia w odróżnieniu od pozostałych
kwasów tłuszczowych nie jest
konieczna lipaza i żółć, dlatego też olej
MCT często stosowany jest w stanach
chorobowych organizmu,
przebiegających z upośledzeniem
wchłaniania tłuszczów
 Olej
MCT - w naturalnej
postaci występują w
kokosowy
bardzo ograniczonej
ilości, a w diecie
człowieka ich głównym - pozyskiwany
źródłem jest olej
kokosowy
z miąższu
orzecha
palmy
kokosowej

Zawiera > 94% nasyconych

kwasów tłuszczowych – są to
głównie średniołańcuchowe
kwasy tłuszczowe (MCT)
 MCT - średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe

Jest źródłem szybkiej energii niezbędnej podczas wysiłku fizycznego:

• kwasy tłuszczowe MCT wchłaniają się do krwioobiegu bardzo szybko

(podobnie jak glukoza), a do spalenia potrzebują dwukrotnie mniej tlenu niż
pozostałe kwasy tłuszczowe;

• charakteryzują się dwukrotnie większą energią spalania (8,3 kcal/g) niż

węglowodany czy białka (4 kcal/g), co jest przyczyną zwiększonej termogenezy
organizmu (podniesienia jego temperatury);

• bardzo szybkie wchłanianie i przekształcanie oleju MCT pozwala na

oszczędzanie zapasów glikogenu mięśniowego podczas treningu sportowego;

• olej kokosowy jest trawiony z pominięciem insuliny - nie podnosi więc jej
poziomu we krwi - z tego względu jest polecany osobom chorym na cukrzycę
oraz w stanie przedcukrzycowym,
 MCT - średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe
• kwasy MCT spowalniają przewodzenie kompleksu motorycznego organizmu, co
wydłuża czas kontaktu śluzówkowego pokarmu, a przez to poprawia wchłanianie
składników odżywczych;

• stwierdzono korzystny wpływ oleju MCT na absorpcję witaminy E, wapnia i

magnezu;

• olej MCT nie podnosi poziomu ogólnej ilości cholesterolu we krwi, natomiast
reguluje wzajemny ilościowy udział poszczególnych jego frakcji,
podwyższając zawartość frakcji HDL (korzystnych) obniżając równocześnie udział
frakcji niekorzystnych (LDL).

A ponadto MCT uznawane są jako czynnik:

- wzmagający przemiany anaboliczne, a ograniczający procesy kataboliczne masy
mięśniowej,
- sprzyjający redukcji tkanki tłuszczowej (stosowany przez sportowców
regulujących masę ciała),
- działający bakteriobójczo i przeciwwirusowo (zawiera kwas laurynowy, który
wykazuje właściwości antybakteryjne, antygrzybiczne i antywirusowe),
- łagodzący objawy, np. choroby Alzheimera.
Dawkowanie MCT:

w celu adaptacji organizmu stosować w dawkach wzrastających,

rozpoczynając od pół łyżki stołowej do każdego posiłku przez pierwsze 3 dni;
podwajając dawkę co kolejne 3 dni, aż do osiągnięcia dawek optymalnych
zależnych od masy ciała:
- do 70 kg: 1 łyżka stołowa 2 razy dziennie
- 70-85 kg: 1-2 łyżki stołowe 2 razy dziennie
- > 85 kg: 2-3 łyżki stołowe 2 razy dziennie
1 łyżka stołowa (~15 ml = 14 g)

W przypadku jednorazowego spożycia większej ilości oleju MCT (>100 g oleju)

– bez wcześniejszego zaadaptowania organizmu – może wystąpić biegunka
lub ból brzucha. Zwiększone spożycie oleju MCT może zwiększać
zapotrzebowanie na L-karnitynę.
 Fitosterole
- sterole roślinne

- są to pochodne steroidów, mają

charakter alkoholi (zawierają grupę OH
w cząsteczce)
- w komórkach roślin występują w
formie wolnej, zestryfikowanej i
związanej glikozydowo z cukrami Do fitosteroli zalicza się ponad 40
różnych związków, jednak
- są to związki przypominające budową najczęściej spotykane to np.:
cholesterol, które są składnikami błon
komórek roślinnych.
- sitasterol,
- kampesterol,
- beta-sitosterol,
- s^gmasterol.

Estry steroli (stigmasterolu, kampesterolu, sitosterolu) występują u wielu roślin: nagietek, groch,
kukurydza, bób kalabryjski, soja, seler, dynia.
Fitosterole
- sterole roślinne
Naturalna zawartość fitosteroli w produktach
spożywczych jest bardzo niska. Głównymi źródłami
tych związków są:
- oleje roślinne (kukurydziany, słonecznikowy,
krokoszowy, sojowy, oliwa z oliwek)
-rośliny strączkowe,
- sezam i słonecznik,
- dobrym źródłem są również płatki zbożowe i
pieczywo z mąk gruboziarnistych, ze względu na
stosunkowo duże spożycie tych produktów.
- margaryny wzbogacane fitosterolami
 DOWODY NAUKOWE

1. Podobieństwo fitosteroli do
cholesterolu powoduje, że w
jelitach, gdzie następuje
wchłanianie cholesterolu,
fitosterole łączą się z
receptorami komórek
jelitowych i blokują w ten
sposób wchłanianie
cholesterolu.
2. Większa część cholesterolu zostaje wydalona z ustroju i zmniejsza się jego stężenie
we krwi.
3. Natomiast połączone z receptorami komórek jelitowych fitosterole są
wchłaniane w bardzo małej ilości (0,1% - 5%), a poza tym wydalane są z ustroju,
nie powodując żadnych niepożądanych objawów.
 Działanie steroli/stanoli roślinnych w micellach

Poza zmniejszeniem stężenia cholesterolu całkowitego, spożycie fitosteroli

wpływa również korzystnie na tzw. profil lipidów, powodując zmniejszenie ilości
„złego cholesterolu" (frakcja LDL) we krwi. Nie zaobserwowano ich wpływów na
stężenie "dobrego cholesterolu" (frakcja HDL).
Fitosterole pod wpływem symbiotycznej mikroflory jelitowej są
metabolizowane do czynnych hormonów sterydowych o działaniu
anabolicznym.
Dlatego sportowcy, którym zależy na tym wpływie fitosteroli powinni
regularnie spożywać :
• probiotyki (laseczki i pałeczki kwasu mlekowego, np. z rodzaju Lactobacillus)
•prebiotyki (oligosacharydy, polisacharydy, pektyny, galakturoniany, laktoza,
inulina)
Przy spożywaniu większej ilości fitosteroli korzystne jest więc spożywanie
maślanki, kefirów, jogurtów, kwasu chlebowego, warzyw, owoców,
przetworów zbożowych.
 Fitosterole
– zapotrzebowanie i spożycie
Optymalna dawka spożycia steroli Średnia spożycia fitosteroli w diecie
roślinnych waha się w granicach w większości krajów europejskich
1500 mg na dobę (nie powinna wynosi poniżej 200 - 300 mg.
przekraczać 3000 mg)

Uzasadniona jest więc suplementacja diety tymi związkami

Ale ........ obniżają poziom cholesterolu w surowicy, ale także mogą obniżyć
poziom karotenu w surowicy krwi
Dlatego też spożycie fitosteroli powinno być kontrolowane zarówno pod
względem ilościowym jak i powinno być ograniczone w czasie (np. 1,6 g max.
do ok. 26 tygodni).
 Suplementacja skoncentrowanym źródłem fitosteroli

- oświadczenie, że produkt przeznaczony jest wyłącznie dla ludzi, którzy chcą obniżyć poziom
cholesterolu we krwi

- oświadczenie, że pacjenci biorący leki na obniżenie poziomu cholesterolu powinni spożywać

produkty z podwyższoną zawartością fitosteroli wyłącznie pod opieką lekarską

- oświadczenie, że produkt może nie być odpowiedni w żywieniu kobiet w ciąży, karmiących
piersią oraz dla dzieci poniżej piątego roku życia

- oświadczenie, że należy unikać spożycia więcej niż 3 g/dzień dodatku steroli roślinnych/stanoli
roślinnych

- poradę, że produkt nie może stanowić zrównoważonej i różnorodnej diety, zawierającej

regularne spożywanie owoców i warzyw w celu utrzymania poziomu karotenu

- definicję porcji danej żywności lub danego składnika żywności (najlepiej w g lub ml) wraz z
oświadczeniem o zawartej w niej ilości sterolu roślinnego/stanolu roślinnego
PRZEGLĄD WYBRANYCH
OLEJÓW BĘDĄCYCH ŹRÓDŁEM
SKŁADNIKÓW BIOAKTYWNYCH
Olej lniany
Nasiona – zawartość tłuszczu ok. 40%
Olej :
- wysoka zawartość kwasu linolenowego (ALA) w
granicach od 40% do 63%, 15% kwasu linolowego, 17%
kwasu olejowego,
- bogaty w witaminę E i inne tokoferole - lipofilne
przeciwutleniacze
Wysoka zawartość kwasu linolenowego w oleju lnianym
sprawia, iż jest on bardzo podatny na utlenianie, co
prowadzi do szybkiego pogorszenia się jego jakości
 Lnianka siewna
„rydz”, „rydzyk”, „ryżyk”
surowcem olejarskim są owoce zawierające od 42-45%
tłuszczu
- jest dobrym źródłem niezbędnych nienasyconych
kwasów tłuszczowych:
◦ ok. 35% kwasów jednonienasyconych
◦ ok. 55% kwasów wielonienasyconych w tym: ok. 40%
z rodziny n-3 i 15% z rodziny n-6.

Posiada wysoką zawartość tokoferoli. W sierpniu 2006 roku Unia

Europejska wpisała olej z lnianki do rejestru gwarantowanych
tradycyjnych specjalności pod nazwą „olej rydzowy”.
 Ogórecznik lekarski
Nasiona zawierają dużo:

- flawonoidów (kwercetyny, izoramnetyny, kemferolu),

- garbników, śluzów,
- kwasów organicznych (askorbinowy, jabłkowy, cytrynowy),
- składników mineralnych,
- saponin.
Olej z nasion ogórecznika jest pożądany ze względu na dużą zawartość
rzadko występującego w olejach roślinnych nienasyconego kwasu
tłuszczowego - kwasu gammalinolenowego (GLA) - 18-25% oleju
Działanie oleju:
- obniża ciśnienie krwi,
- obniża poziom cholesterolu poprzez wpływ na syntezę prostaglandyn
PGE
- działa immunostymulująco
- ponadto wykazuje łagodne działanie moczopędne, przeciwzapalne,
uspokajające i bakteriobójcze i regenerujące
 Wiesiołek dwuletni
Zawiera ok. 9% kwasu gamma-linolenowego i ponad 70%
kwasu cis-linolowego. Wykazuje on szerokie spektrum
działania.

Olej stosuje się w przypadku:

• miażdżycy, chorobach krwi (poprawia skład
biochemiczny),
• stanach zapalnych (reumatoidalne zapalenie stawów),
• chorobach skóry (egzemy, trądzik, łuszczyca). Łagodzi
objawy związane z napięciem przedmiesiączkowym,
• działa przeciwagregacyjne oraz obniża zawartość złego
cholesterolu we krwi.
 Oliwa z oliwek
Oliwa z oliwek uznana jest jako źródło kwasu oleinowego,
jest bogata w:
- beta-karoten, tokoferole, witaminy A, D oraz K,
- związki fenolowe,
- skwalen,
- związki alifatyczne,
- sterole,
- związki terpenowe,
- alkohole aromatyczne, fosfolipidy

Olej jest bogaty w tłuszcze jednonienasycone i stanowi też

dobre źródło podstawowego kwasu tłuszczowego - kwasu
linolowego.
Dynia oleista Tłoczony na zimno zachowuje
naturalne właściwości witaminy E
(około 7 mg/100 g)

Olej z pestek dyni zawiera ok. 80%
kwasów tłuszczowych nienasyconych, z
czego 50-60% – wielokrotnie nienasycone
zawiera nienasycone kwasy tłuszczowe z
grupy n-6.
Ponadto olej ten zawiera też około 35 %
kwasów tłuszczowych jednonienasyconych,
które należą do grupy n9.
Fitosterole, tokoferole, β-karoten czy
skwalen. Do najważniejszych korzyści
zdrowotnych wynikających ze spożycia
oleju z pestek dyni jest :
- zapobieganie wzrostowi i
zmniejszenie prostaty
- opóźnia postęp nadciśnienia i łagodzi
hipercholesterolemię

Zawartość alkaloidów – kukurbitacyn pomaga w walce z pasożytami (owsiki,

glista ludzka, tasiemiec jelitowy), a także usuwa toksyny z organizmu.
Kukurbitacyna nie wchłania się z przewodu pokarmowego.
Rokitnik
Owoce rokitnika zawierają:
- 4 x więcej witaminy E niż olej z pestek słonecznika
- 3 x więcej witaminy A niż marchew

Olej rokitnikowy (Oleum hippophae) jest:

- bogatym źródłem witamin z grupy A, C, E, K, B1, B2, B6, P,

kwasu foliowego, kwasów organicznych, cukrów, garbników
oraz licznych soli mineralnych
- witamina A w postaci karotenoidów (beta-karotenu w ilości od 40
do 100mg% oraz likopenu, kryptoksantyny i zeaksantyny w
ilości 180-250 mg%).
- flawonoidy wpływające korzystnie na drobne naczynka
krwionośne.
Palma olejowa
Olej palmowy czerwony zawiera:
- 10 razy więcej karotenu niż marchewka
- 30 razy karotenu więcej niż pomidor.

Olej palmowy także: likopen, luteinę, zeaksantynę kryptokantynę,

alpha- i beta-karoten, a także koenzym Q10.

Badania dowodzą że cała gama karotenu ma dużo lepszy wpływ na

nasz organizm aniżeli suplement diety (wyizolowany syntetyczny
karoten, który może nam zaszkodzić).

W składzie oleju palmowego znajduje się około 50 proc. nasyconych kwasów

tłuszczowych (palmitynowego, stearynowego, laurynowego i mirystynowego).
Co czyni go bardzo stabilnym

Frakcjonowany olej palmowy stosowany jest na całym świecie,

szczególnie przy produkcji frytek i innych przekąsek
ziemniaczanych.
Spośród olejów – ma najwyższą temperaturę dymienia!!
2400C
 Składniki bioaktywne
Amarantus zawarte w oleju z nasion
amarantusa
zboże XXI wieku

tokoferole i tokotrienole
Skwalen fitosterole
(wit. E)

wpływa korzystnie na korygowanie gospodarki lipidowej krwi,

Nasiona amarantusa zawierają
od 6 do 8% tłuszczu, który
zawiera ok 7% skwalenu
redukuje ryzyko choroby niedokrwiennej serca, wzmacnia
odporność organizmu oraz poprawia wygląd skóry
1-2 razy po ok. 3 g oleju (1 łyżeczka do herbaty),
czyli co najmniej ok. 180-200 mg skwalenu
dziennie

Działanie skwalenu wspomagają

zawarte w oleju naturalne
tokoferole, tokotrienole i fitosterole
ułatwiają zaopatrywanie
komórek w tlen, łagodząc
zmęczenie i opóźniając procesy
ich starzenia się
Inne specyficzne oleje o nieudowodnionym działaniu
prozdrowotnym – głównie do stosowania zewnętrznego

Olej z kopru włoskiego - środek moczopędny. Wykazuje właściwości antybakteryjne,

bakteriobójcze, przeciwzapalne.
•Olej z pestek winogron – zawiera 69,6% kwasu LA (linolowego), 15,8% kwas oleinowego
oraz <1% kwasu palmitooleinowego (n-7) - źródło wit. E - regulację poziom cholesterolu,
jest przeciwutleniaczem, wpływa pozytywnie na układ nerwowy i równowagę organizmu,
chroni komórki przed starzeniem i poprawia wygląd skóry.
Olej z olej czarnego kminku (olej z czarnuszki) - z nasion czarnuszki siewnej – zawiera
ok. 60% to kwasu linolowego (n-6); ok. 25% to kwas oleinowy (n-9); ok. 1% kwasu
alfa linolenowy (n-3), witaminy, przeciwutleniacze oraz tymochinon – składnik o
właściwościach przeciwzapalnych.
Arganowy - z orzechów drzew arganowych – bogaty w witaminę E, skwalen i
przeciwutleniacze (polifenole, karoten). Chronić, łagodzi i pomaga w pielęgnacji
skóry.
Z ostropestu – źródło kwasu linolowego (59%) i oleinowego (ok. 21%) oraz
sylimaryny głównego składnika. Jest to kompleks flawonolignanów, który - jak się
powszechnie uważa - działa ochronnie na wątrobę.
 Wysoka wartość odżywcza oraz potencjalne znaczenie olejów
roślinnych w profilaktyce wielu chorób (właściwości
prozdrowotne), przemawiają za upowszechnieniem ich do
Podsumowując stosowania w codziennej diecie nie tylko jako składnik o walorach
sensorycznych czy technologicznych (tłuszcze jadalne), ale także (a
nawet przede wszystkim) jako składnik będących źródłem różnych
składników bioaktywnych – również w postaci suplementów diety.
Oleje roślinne mogą być również suplementami diety, jeśli w
skoncentrowanej ilości (25 – 30 g) zawarte w nich będą składniki
biaoaktywne w ilości warunkującej udokumentowane
oddziaływanie prozdrowotne.
Jednak:
Mimo licznych wartości prozdrowotnych warto podkreślić, że z uwagi na ich wartość
energetyczną, zalecane spożycie olejów roślinnych w przypadku dorosłego człowieka
powinno wynosić max ok. 25–30 g (3 łyżki) na dobę.

Aby olej roślinny był dobrym źródłem składników bioaktywnych powinien być tłoczony
na zimno i spożywany na surowo jako dodatek do potraw – sałatek i surówek.

Ze względu na zróżnicowane działanie składników bioaktywnych i różną ich zawartość,

spożywanie olejów roślinnych należy kontrolować i dostosować do potrzeb organizmu.

Koniec