Viral Menenjitler

Dr. Metin Otkun

ÇOMÜ-TF 2016
 Bu derste ne var? (18 slayt)
●
Aseptik menenjit kavramı
●
Etken virüsler
●
Virüslere özgü klinik tablolar
●
Ayırıcı tanı
●
Laboratuvar tanı
 Aseptik Menenjit
●
BOS’ta protein artışı + (Lenfo)pleositoz
●
Yangısal bir beyin zarı hastalığı
●
Gram boyası ve kültürde etken yok
●
Kural olarak iyi bir klinik seyir, ansefalit ve miyelit
bulguları yok
●
Virüsler, bazı bakteriler, mikoplazmalar, otoimmun
veya malign hastalıklar, ilaç reaksiyonları→
●
Ayrıntılı inceleme yoksa %10 tanı
●
Ayrıntılı incelemelerde etken %70 virüsler
3
 Enterovirüsler

●
%80-95, Echo, coxackie, polio
●
Yaz, sonbahar
●
Bebekler ve küçük çocuklar
●
Farklı serotiplere bağlı olarak bir kaç
●

4
 Kabakulak virüsü

●
Aseptik menenjit en sık rastlanan
komplikasyon
●
Hastaların %10-30’unda
●
Tek antijenik tip
●
En sık 5-9 yaş
●
Parotit gelişmeden de görülebilir

5
 Arbovirüsler

●
En çok %5
●
Ansefalit eşlik edebilir
●
Türkiye’de durum belirsiz

6
 HSV

●
Tip 1 →tedavisiz kalınca öldüren ansefalit
●
Tip 2 →kendiliğinden iyileşen menenjit
●
%0,5-3

7
 Diğerleri
●
VZV
●
CMV
●
EBV
●
Kızamık
●
Kızamıkçık
●
Adenovirüs
●
PIV
●
HIV
●
LCM...

8
 SSS’ye geçiş
●
Giriş mukozalarında üreme
●
Viremi
●
MFS’de üreme
●
2. viremi
●
Kan-beyin bariyeri kapiller endoteli
●
Koroid pleksus epiteli
●
BOS’ta yangısal yanıt
●
Lökosit göçü
●
Serum proteinleri
●
B lenfosit göçü ve lokal Ig yapımı

9
 Klinik bulgular - EV
●
Konağın yaşı ve bağışıklık durumuna bağlı
●
YD’da ağır yaygın hastalık riski
– Ateş, kusma, emmeme, döküntü, ÜSYE
– Ansefalit bulguları, nörolojik bulgular
– Karaciğer nekrozu, miyokardit, nekrotizan enterokolit
– Sepsis, DIC
●
Perinatal EV enfeksiyonunda hastalanma %75,
ölüm %10

10
 Klinik bulgular - EV
●
YD sonrası ağır hastalık seyrek
●
Ani başlangıçlı ateş
●
İki dönemli: başlangıçta özgül olmayan belirtilerle
birlikte, sonra MİK’le birlikte
●
Göz arkası ve alında baş ağrısı, fotofobi
●
Kusma, iştahsızlık, döküntü, karın ağrusu,
ishal, öksürük
●
Farenjit, kas ağrısı

11
 Klinik bulgular - EV
●
Fontanel kabarıklığı
●
1 yaş altında MİK ve nörolojik bulgu nadir
●
Toplumda el-ayak-ağız hastalığı1, döküntü2,
herpanjina3, plörodini4, miyokardit, perikardit4,
konjonktivit ile seyreden salgın
– 1
: EV 71
– 2
: EchoV 9
– 3
: Coxackie A
– 4
: Coxackie B

12
 EV - Süre
●
Büyük çocuklarda 1 hafta
●
Erişkinlerde 2 hafta
●
LP sonrası hasta biraz rahatlar
●
Agamagloulinemililerde kronik menenjit,
menengoansefalit →ölüm

13
 Kabakulak menenjit
●
Yaş ortalaması daha büyük
●
Parotit varsa izleyen 5 gün içinde
●
Yarısında tükrük bezi bulguları yok
●
Ateş, kusma, baş ağrısı
●
7-10 gün içinde tam düzelme
●
Nadiren komplikasyonlar

14
 HSV menenjit
●
Primer tip 2 genital enfeksiyonu sırasında
ya da hemen sonrasında
●
♀%30, ♂%10
●
%40 nörolojik sorunlar
– İdrar retansiyonu, parestezi, dizestezi, nöralji, motor
zayıflık, paraparezi, işitme bozukluğu
– Konsantrasyon sorunları
– 6 ay içinde düzelir

15
 Ayırıcı tanı
●
Spiroket, mikobakteri, brusella menenjitleri
●
Mantar menenjitleri
●
Özellikle SLE, Sjögren ve RA’lı hastalarda NSAİD
kullanımı
●
Sitozin arabinozid, IVIG, sülfonamidler, karbamazepin
●
Kawasaki sendromu %70
●
Mollaret menenjiti→HSV tip 2
●
Nadiren HSV tip 1, EBV

16
 Laboratuvar tanı
●
EV
●
BOS’ta 100-1000/mm3 lökosit
– Başlangıçta PNL→6-48 saatte MNL
– Hafif protein artışı, glukoz düşüşü
●
Tam tanı virüs kültürü ile
●
Kabakulak, HSV tip 2
●
Hücre 500/mm3’den az, MNL→haftalarca
●
Protein ve şeker genellikle normal
●
Kabakulak IgM
●
HSV PCR

17
 Tedavi
●
Destek tedavi
●
Sizi bağlamaz

18
 Ansefalit

Dr. Metin Otkun

ÇOMÜ-TF 2016
 Bu derste ne var? (16 slayt)
●
Ansefalit etkenleri
●
Tanıya yönelik ipuçları
●
Herpes ansefaliti
●
SSPE ve PRPE
 Menenjit/Ansefalit/Menengoansefalit

●
Her menenjitte biraz ansefalit, her ansefalitte biraz
menenjit vardır
●
Ayırt edemiyorsanız menengoansefalit
●
Medulla spinalis tutulumu varsa miyelit
●
Ansefalit beyin parankimi hasarı
●
Etkenin beyni doğrudan istila etmesi şart değil
– Viral
– Aşı sonrası
– Vücudun başka yerlerindeki enfeksiyon sırasında yangısal

21
 Epidemiyoloji
●
Sporadik etkenler
●
HSV, polio, kuduz, kabakulak, kızamık
●
Salgın yapanlar
●
Kuş, kemirgen, vektör kaynaklı
●
Batı Nil humması, arboV
●
Yaz, sonbahar, genç yetişkinlerde

22
 Salgın ansefalitleri
●
Başlangıç akut ya da 2-3 gün soğuk algınlığı
semptomları ile seyreden prodrom sonrası
●
MİB sıklıkla var
●
Bilinç değişiklikleri
●
Piramidal sistem bozuklukları
●
Spastisite, paralizi
●
Epileptik nöbetler

23
 PolioV
●
Özgül olmayan enfeksiyon bulguları
●
Birkaç günde düzelir
●
Tekrar ateş→MİB
●
Baş, boyun, sırt ağrısı
●
Ön boynuz motor hücrelerde hasar sonucu
AFP
●
Bildirimi zorunlu

24
 HSV ansefaliti
●
Akut sporadik ansefalitlerin en sık nedeni
●
Öldürücü ansefalitlerin en sık nedeni
●
Tedavisi olan tek ansefalit nedeni
●
Erken tanı!

25
 HSV-A
●
5-30 yaşları + 50 yaş üstü
●
%95 tip 1
●
Primer enfeksiyon çocukluk çağlarında ve
genellikle asemptomatik
●
Nadiren stomatit, farenjit
●
Trigeminal ganglionda latent
●
Reaktivasyonla trigeminal sinir yoluyla bazal meninksler
●
Orbitofrontal ve temporal loba yayılım

26
 HSV-A
●
Bilateral asimetrik
temporal lob yangısı
●
Amigdoloid çekirdekler
●
Hippokampüs
●
insulalar
●
Nekroz, kanama, ödem
→unkal fıtıklaşma

27
 HSV-A Klinik
●
Halsizlik, ateş, baş ağrısı
●
Davranış ve bilinç değişiklikleri
●
Başlangıç ani
●
Motor bulgular, fokal nöbetler
●
Saatler ya da birkaç gün içinde ilerleme
●
Epileptik nöbetler, dil bozuklukları, amnezi, komaya
ilerleyen bilinç bozuklukları
●
Ateş, MİB
●
Herpes deri lezyonları nadir

28
 HSV-A Laboratuvar
●
Hafif lökositoz
●
BOS
●
Basınçta artış
●
50-200 hücre MNL
●
Eritrosit varlığı tanıyı destekler
●
İlk hafta BT bulguları normal
●
MR’da bulgular çok daha erken
●
BOS’ta ya da beyinde PCR
29
 HSV-A Tedavi
●
Klinik bulgular düşündürüyorsa BOS, MR,
PCR sonucu beklemeden asiklovir
●
10 mg/kg x 3 IV infüzyon, 14 gün
●
Zovirax® - Klovireks-L® 250 mg flakon
●
Tedavisiz %70-80 ölüm, ciddi nörolojik
sekeller
●
Tedaviyle %20-30 ölüm

30
 SSPE
●
M (membran) proteinini kodlayamayan kızamık
virüsü
●
Olgunlaşmış virüsün hücre zarından
tomurcuklanması için gerekli
●
Yapılmadığında virüs dışarı salınmadan hücre
kaynaşması ile yayılır ve bağışıklık sisteminden
korunur
●
Kızamık geçiren 1 miyon çocuktan birinde
●
Sıklıkla 2 yaş öncesinde kızamık geçirenlerde

31
 SSPE
●
İlk bulgular 6-20 yaşlarında
●
Başlangıçta davranış değişiklikleri
●
Okul başarısında düşme
●
Daha sonra yaygın miyoklonik kasılmalar
●
Yarısında görme bozuklukları
●
Entellektüel kötüleşme, spastisite, ağır demans, ölüm
●
%10 fulminan, 2-3 hafta içinde
●
%80 ilk 3 yıl içinde
●
%10 stabil, nadiren spontan iyileşme

32
 PRPE
●
Genellikle konjenital kızamık sendromu
olanlarda
●
İmmun kompleks vasküliti→yangı,
demiyelinizasyon
●
10-20 yaşları arasında
●
Serebellar ataksi, piramidal bulgular, optik
atrofi, retinopati, demans
●
Nöbetler ve miyoklonus nadir
33
 Akılda kalması gerekenler
●
Gerçek tanı zor ve geç
●
Özellikle temporal loba ait tutulum bulguları
varsa derhal sevk

34