Polska Wieś I Rolnictwo - 2015

POLSKA WIEŚ I ROLNICTWO 2015
Prezentacja wyników badania
- wrzesień 2015 r. -
CEL BADANIA
Głównym celem badania jest poznanie opinii i postaw

mieszkańców terenów wiejskich wobec dokonujących się
przemian społeczno-gospodarczych na obszarach wiejskich,
jak również poznanie opinii nt. działań państwa wobec rolnictwa
i obszarów wiejskich oraz
o instytucjach działających na ich rzecz.
POLSKA WIEŚ I ROLNICTWO 2015 2

SPIS TREŚCI
I. METODOLOGIA 4
II. CHARAKTERYSTYKA PRÓBY 9
III. SYTUACJA GOSPODARSTW DOMOWYCH 41
IV. SYTUACJA GOSPODARSTW ROLNYCH 51
V. ROZWÓJ GOSPODARSTW ROLNYCH I KWESTIE ŚRODOWISKOWE W RAMACH
WSPÓLNEJ POLITYKI ROLNEJ 101
VI. PERSPEKTYWA DLA WSI I ROLNICTWA 115
VII. SYTUACJA NA RYNKU ZIEMI 124
VIII. OGÓLNA OCENA ŻYCIA NA WSI 156
IX. OPINIE NA TEMAT ŻYWNOŚCI 181
X. OCENA UNII EUROPEJSKIEJ I ROLI WSPÓLNEJ POLITYKI ROLNEJ 201
XI. OCENA INSTYTUCJI DZIAŁAJĄCYCH NA RZECZ ROLNICTWA I OBSZARÓW
WIEJSKICH 211
XII. OCENA EFEKTYWNOŚCI KAMPANII INFORMACYJNYCH I ŹRÓDEŁ INFORMACJI
O ROZWOJU WSI I ROLNICTWA 250

METODOLOGIA

Metodologia
Badanie zostało zrealizowane przez firmę BioStat. Zleceniodawcy: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Agencja
Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Agencja Nieruchomości Rolnych, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego,
Agencja Rynku Rolnego.
Termin realizacji badania: czerwiec – sierpień 2015 r.
Technika realizacji: badanie kwestionariuszowe bezpośrednie (PAPI) oraz komputerowo wspomagane wywiady osobiste
(CAPI).
Badaniem objęto łącznie 1500 respondentów (w tym 866 – rolnicy, 634 – nierolnicy).
Respondenci to osoby pełnoletnie mieszkające na wsi, które (1) kierują gospodarstwem rolnym i są ubezpieczone w KRUS
(osoby pracujące w rolnictwie – kierownik gospodarstwa rolnego), (2) osoby, które kierują gospodarstwem rolnym i nie są
ubezpieczone w KRUS (osoby pracujące w rolnictwie – rolnicy „dwuzawodowcy”) oraz (3) osoby, które nie kierują
gospodarstwem rolnym i nie są ubezpieczone w KRUS (osoby niepracujące w rolnictwie).
Wyniki badania zostały zaprezentowane w ujęciu ogólnopolskim, w podziale na osoby pracujące w rolnictwie (rolnik)
i osoby niepracujące w rolnictwie (nierolnik), a także, w przypadku niektórych zagadnień, w ramach dodatkowych
klasyfikacji (dane metryczne, fakt ubezpieczenia w KRUS, beneficjenci PROW 2007-2013, beneficjenci płatności
bezpośrednich, etc.).
Badaniem objęto zarówno mieszkańców gmin wiejskich, jak i obszarów wiejskich w gminach miejsko-wiejskich.

Metodologia
Dobór próby badawczej miał charakter warstwowo-losowy. Dla celów losowania prób reprezentatywnych dla ludności
Polski zastosowano podział populacji na warstwy 16 województw wg liczby ludności wiejskiej (osoby pełnoletnie).
Dodatkową warstwą była liczba pracujących w rolnictwie w województwach (osoby pełnoletnie) oraz struktura
mieszkańców wsi według wieku i płci.
Dobór respondentów do badania odbywał się metodą „random route” (ustalonej ścieżki). Ankieter dobierał co trzeci
lokal (mieszkanie/dom jednorodzinny) na terenie wsi, aż do momentu zebrania 8 uczestników badania (dla ostatniej
wylosowanej lokalizacji odpowiednio mniej w celu zachowania liczności próby dla całego województwa) lub do
wyczerpania puli adresów, pod którymi znajdować mogli się respondenci spełniający kryteria udziału w badaniu tj.
przynależność do odpowiedniego podzbioru (rolnik/nierolnik) oraz posiadanie odpowiednich cech demograficznych
(płeć, wiek). Na potrzeby niniejszego badania przyjęto, iż punktem startowym jest pierwszy adres na losowo wybranej
ulicy lub pierwszy numer domu (jeśli wylosowana wieś nie posiada ulic).
Maksymalny błąd statystyczny dla próby rolników wynosi ok. +/- 3,4%, a dla próby nierolników ok. +/- 3,8%.
W podsumowaniach odnoszących się do pytań zawierających skalę ocen korzystano z pogrupowania wskazań (raczej,
zdecydowanie) w grupy odpowiedzi „pozytywnych” oraz „negatywnych”.

Metodologia
Liczba wywiadów
Liczba mieszkańców Udział w liczbie
ogółem -
Województwo na wsi (wg danych mieszkańców wsi
wyodrębniona grupa
GUS) ogółem w kraju (%)
bazowa (N=1500)
DOLNOŚLĄSKIE 711 688 5,9% 87

KUJAWSKO-POMORSKIE 654 889 5,4% 82
LUBELSKIE 929 839 7,8% 115
LUBUSKIE 298 556 2,5% 38
ŁÓDZKIE 739 246 6,2% 91
MAŁOPOLSKIE 1 339 357 11,2% 169
MAZOWIECKIE 1 501 304 12,5% 187
OPOLSKIE 398 550 3,3% 48
PODKARPACKIE 988 536 8,2% 123
PODLASKIE 383 173 3,2% 48
POMORSKIE 602 710 4,9% 78
ŚLĄSKIE 837 955 7,0% 102
ŚWIĘTOKRZYSKIE 568 351 4,7% 69
WARMIŃSKO-MAZURSKIE 462 472 3,8% 58
WIELKOPOLSKIE 1 204 553 9,9% 152
ZACHODNIOPOMORSKIE 425 502 3,5% 53
OGÓŁEM 12 046 681 100,0% 1 500

Metodologia
Odsetek ludności
wiejskiej pracującej Próba osób Próba osób
Województwo w rolnictwie w ogólnej pracujących niepracujących
liczbie pracujących na w rolnictwie w rolnictwie
wsi (wg danych GUS)
DOLNOŚLĄSKIE 40,9% 36 51
KUJAWSKO-POMORSKIE 53,2% 44 38
LUBELSKIE 78,2% 90 25
LUBUSKIE 43,1% 17 21
ŁÓDZKIE 62,4% 57 34
MAŁOPOLSKIE 65,7% 110 59
MAZOWIECKIE 60,7% 113 74
OPOLSKIE 49,4% 24 24
PODKARPACKIE 71,9% 89 34
PODLASKIE 77,7% 37 11
POMORSKIE 39,7% 31 47
ŚLĄSKIE 43,5% 44 58
ŚWIĘTOKRZYSKIE 73,5% 51 18
WARMIŃSKO-MAZURSKIE 54,6% 32 26
WIELKOPOLSKIE 45,5% 68 84
ZACHODNIOPOMORSKIE 42,8% 23 30
OGÓŁEM 866 634
CHARAKTERYSTYKA PRÓBY

Charakterystyka próby – najważniejsze informacje
Łącznie przebadano 1500 mieszkańców wsi, wśród których znalazło się: 634 nierolników i 866 rolników. Do grupy
beneficjentów PROW 2007 – 2013 zaliczało się 346 osób, natomiast grupa beneficjentów płatności bezpośrednich
liczyła 689 osób.
W gronie mieszkańców wsi przebadano tyle samo mężczyzn co kobiet (po 50%). Badanie przeprowadzono wśród
osób, które można podzielić ze względu na wiek na trzy grupy o podobnej liczności: 32% ankietowanych
mieszkańców wsi stanowiły osoby w wieku 18-34 lat, 35% to osoby w wieku 35-54 lat, a 33% – w wieku 55 lat
i więcej.
Wśród respondentów przeważały osoby, które deklarowały wykształcenie zasadnicze zawodowe lub średnie
nieukończone (37%) oraz średnie ukończone / pomaturalne / nieukończone wyższe (37%). Znacznie mniej
badanych posiadało wykształcenie wyższe (15%). Najmniej liczną grupę badanych stanowiły osoby posiadające
wykształcenie podstawowe, bądź niepełne podstawowe (11%).
Największą grupę badanych stanowiły osoby, które określiły swoje przychody w przedziale mieszczącym się
między 1501 a 3000 zł netto (40%). Drugą pod względem liczności grupą, były osoby klasyfikujące swój
miesięczny przychód netto w granicach 3001 – 4500 zł (21%). Najmniej zamożne osoby, deklarujące miesięczny
przychód do 1500 zł netto, stanowiły 18% ogółu badanych. Najbardziej zamożni respondenci, o przychodzie co
najmniej 6001 zł netto, stanowili zaledwie 2% ogółu przebadanej próby.
Gospodarstwa domowe dwóch trzecich respondentów (66%) liczyły od 3 do 5 osób. Niemal jedna piąta osób
(19%) zadeklarowała, że ich gospodarstwo domowe składa się z dwóch osób. Najliczniejsze gospodarstwa
domowe, o wielkości od 6 do 10 osób, stanowiły 8% całości. Osoby żyjące samotnie stanowiły 7% ogółu
badanych.

Wśród przebadanych osób, 44% zadeklarowało, że kieruje gospodarstwem rolnym i jest ubezpieczona w KRUS.
Niewiele mniej, bo 42% respondentów oświadczyło, że nie kieruje gospodarstwem rolnym oraz nie jest
ubezpieczona w KRUS. Najmniejszy odsetek badanych (14%) stanowiły osoby, które prowadziły gospodarstwo
rolne i nie były ubezpieczone w KRUS. Wśród beneficjentów płatności bezpośrednich, aż 77% było
ubezpieczonych w KRUS. Nieco większy odsetek (83%) badanych ubezpieczonych w KRUS stanowili
beneficjenci PROW.
Zdecydowana większość rolników (78%) zadeklarowała, że nie użytkuje gruntów, których nie jest
właścicielem/współwłaścicielem. Pozostałe 22% użytkowało grunty rolne w ramach dzierżawy (18%), na
podstawie użyczenia (3%), bądź na innej podstawie (1%). Najwyższy odsetek osób wykorzystujących grunty
dzierżawione lub użyczone znalazł się wśród beneficjentów PROW – 33%.
Wśród badanych, którzy zadeklarowali użytkowanie gruntów, których nie są właścicielami, bądź
współwłaścicielami, najmniejszą grupę stanowili rolnicy zamieszkujący region centralny Polski (10%). Najczęściej
z gruntów dzierżawionych bądź udostępnionych korzystali rolnicy zamieszkujący regiony północno-zachodni
(34%) i północny (33%).
Przebadani rolnicy deklarowali, że grunty orne stanowią 83% powierzchni użytków rolnych gospodarstwa, a łąki
i pastwiska 12% areału. W skład przeciętnego gospodarstwa wchodziły także sady (3%), lasy (1%), nieużytki (1%)
oraz stawy hodowlane (poniżej 1%).
70% beneficjentów PROW wskazało, że posiada gospodarstwo o powierzchni co najmniej 10 ha. Średnia
deklarowana powierzchnia użytków rolnych gospodarstw należących do beneficjentów PROW wyniosła 18,6 ha.
Najmniejszą powierzchnię użytkowanego gruntu deklarowali rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich
nieubezpieczeni w KRUS (średnio 9,1 ha).

Rolnicy niebędący beneficjentami płatności bezpośrednich częściej od pozostałych wydzierżawiali, bądź użyczali
grunty. Aż 9% spośród nich zadeklarowało takie postępowanie. Dla porównania, wśród beneficjentów PROW ten
odsetek wynosił 3%.
Niemal wszyscy rolnicy deklarujący, że są w stanie utrzymać się wraz z rodziną z działalności rolniczej, otrzymują
płatności w ramach wsparcia bezpośredniego (95%). Kolejnymi pod względem popularności formami pomocy
były: wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach
gospodarowania (33% wskazań) i wsparcie w modernizacji gospodarstw rolnych w ramach PROW 2007-2013
(22% wskazań).
Głównymi celami, na które beneficjenci płatności bezpośrednich przeznaczają otrzymane środki, są zakupy
nawozów i środków ochrony roślin oraz paliwa do produkcji rolnej (w obu przypadkach 61% wskazań). Na te cele
przeznaczanych było średnio 42% i 36% otrzymanych środków. Uroczystości okolicznościowe wskazywane były
zaledwie w 3% przypadków.
Zapytani o formy wsparcia, mieszkańcy wsi twierdzili, że w przyszłości chcieliby skorzystać z płatności w ramach
systemów wsparcia bezpośredniego (84%). 12% ogółu ankietowanych zainteresowanych było kredytami
preferencyjnymi.

Główną rolą płatności bezpośrednich, zdaniem ankietowanych mieszkańców wsi, powinna być modernizacja
gospodarstw rolnych (63% wskazań) oraz utrzymanie wielkości produkcji rolno-spożywczej w kraju (57%).
Zwiększenie wykorzystania energii odnawialnej nie jest postrzegane jako istotny cel płatności bezpośrednich
(jedynie 3% wskazań).
Dochody z gospodarstwa rolnego stanowiły jedno ze źródeł utrzymania dla 74% badanych. Średnio respondenci
deklarowali, że źródło to stanowi 50% ich dochodów. Dopłaty bezpośrednie były źródłem dochodu dla 62%
respondentów i składały się średnio na 29% całkowitych dochodów. Dochody pochodzące z pracy najemnej na
pełen etat stanowiły źródło dochodu jedynie dla 21% ankietowanych, ale pochodziło z niego 80% ich dochodów.

Charakterystyka próby
M1. Płeć respondenta.
mieszkańcy wsi 50% 50%
rolnicy 50% 50%

mężczyzna
kobieta
nierolnicy 50% 50%
beneficjenci
52% 48%
PROW
0% 20% 40% 60% 80% 100%
(mieszkańcy wsi – N=1500; rolnicy – N=866; nierolnicy – N=634; beneficjenci PROW 2007-2013 – N=346)

M2. Wiek respondenta.
mieszkańcy wsi 32% 35% 33%
rolnicy 18-34
32% 35% 33%
35-54
55+
nierolnicy 32% 35% 33%
beneficjenci PROW 31% 38% 31%
0% 20% 40% 60% 80% 100%

M1/M2. Płeć i wiek respondenta.

mieszkańcy
Kobieta 29% 35% 36%

wsi
Mężczyzna 35% 35% 30%
Kobieta 29% 34% 37%

rolnicy

nierolnicy
Kobieta 30% 36% 34%

beneficjenci
Kobieta 29% 35% 36%

PROW
0% 20% 40% 60% 80% 100%
18-34 35-54 55+

M3. Wykształcenie respondenta.
rolnicy 12% 41% 34% 13%
Podstawowe/ niepełne
nierolnicy 9% 31% 41% 19% podstawowe
mieszkańcy wsi 11% 37% 37% 15%

Zasadnicze zawodowe lub
średnie nieukończone
beneficjenci płatności
10% 39% 37% 14%
bezpośrednich
rolnicy niebędący Średnie

beneficjentami ukończone/pomaturalne/
17% 47% 26% 10%
płatności nieukończone wyższe
bezpośrednich
beneficjenci PROW 9% 37% 39% 15% Wyższe ukończone
osoby niebędące
beneficjentami 12% 37% 36% 15%
PROW
0% 20% 40% 60% 80% 100%

(rolnicy – N=866; nierolnicy – N=634; mieszkańcy wsi – N=1500; beneficjenci płatności bezpośrednich –
N=689; rolnicy niebędący beneficjentami płatności bezpośrednich – N=223; beneficjenci PROW
2007-2013 – N=346; osoby niebędące beneficjentami PROW – N=1154)
M4. Proszę podać średnią wartość miesięcznych łącznych przychodów netto, czyli wszystkich wartości
wpływających do gospodarstwa domowego, bez zaliczek na podatek dochodowy, jak również bez
składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne wszystkich członków gospodarstwa domowego w ciągu
ostatnich 6 miesięcy.
mieszkańcy wsi 18% 40% 21% 4%2% 15% Do 1500 zł netto
Od 1501 do 3000 zł
netto
rolnicy 16% 41% 22% 5% 2% 14%
Od 3001 do 4500 zł
netto
Od 4501 do 6000 zł
nierolnicy 20% 40% 22% 3% 2% 13% netto
6001 zł netto i więcej
beneficjenci Odmowa odpowiedzi

16% 40% 27% 6% 2% 9%
PROW
0% 20% 40% 60% 80% 100%

M5. Z ilu osób składa się Pan(i) gospodarstwo domowe?
rolnicy 5% 18% 66% 11%

1
2
od 3 do 5
nierolnicy 8% 21% 67% 4%
od 6 do 10
beneficjenci
2%10% 72% 16%
PROW
0% 20% 40% 60% 80% 100%

M6. Czy kieruje Pan(i) gospodarstwem rolnym (np. uprawy, hodowla, sadownictwo, stawy rybne), w którym
prowadzona jest produkcja rolnicza i jest Pan(i) ubezpieczony(a) w KRUS?
tak kieruję
gospodarstwem
beneficjenci
rolnym i jestem
płatności 77% 23%
ubezpieczony w
bezpośrednich
KRUS (rolnik)
42% 44% tak kieruję

gospodarstwem
rolnym ale nie beneficjenci
jestem 83% 17%
PROW
ubezpieczony w
KRUS (rolnik)
nie kieruję
0% 20% 40% 60% 80% 100%
14% gospodarstwem
rolnym i nie jestem
ubezpieczony w osoby ubezpieczone w KRUS
KRUS (nierolnik)
osoby nieubezpieczone w KRUS
(beneficjenci płatności bezpośrednich – N=689;

(mieszkańcy wsi – N=1500)
beneficjenci PROW – N=346)

M7. Czy użytkuje Pan(i) grunty rolne (np. pole, łąki, pastwisko, sad, stawy rybne), których nie jest Pan
właścicielem lub współwłaścicielem?
rolnicy 18% 3%1% 78%
tak w ramach dzierżawy

beneficjenci płatności bezpośrednich
ubezpieczeni w KRUS
14% 9% 1% 76%
beneficjenci płatności bezpośrednich tak na podstawie

nieubezpieczeni w KRUS
23% 2% 75%
użyczenia
rolnicy beneficjenci PROW 25% 6% 2% 67% tak na innej podstawie niż

wymienione
rolnicy beneficjenci płatności
bezpośrednich
21% 3% 76%
nie
rolnicy, którzy deklarują, że są w stanie
utrzymać się wraz z rodziną wyłącznie z 25% 3% 1% 71%
prowadzenia działalności gospodarczej
0% 20% 40% 60% 80% 100%
(rolnicy – N=866; beneficjenci płatności bezpośrednich ubezpieczeni w KRUS – N=533; beneficjenci

płatności bezpośrednich nieubezpieczeni w KRUS – N=110; rolnicy beneficjenci PROW 2007-2013 – N=330;
rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich – N=643; rolnicy, którzy deklarują, że są w stanie utrzymać się
wraz z rodziną wyłącznie z prowadzenia działalności rolniczej – N=401)

M7. Czy użytkuje Pan(i) grunty rolne (np. pole, łąki, pastwisko, sad, stawy rybne), których nie jest Pan(i)
właścicielem lub współwłaścicielem?
centralny 10% 90%
południowo-zachodni 22% 5% 73%
południowy 18% 3%1% 78%
północno-zachodni 18% 13% 3% 66%
północny 32% 1% 67%
wschodni 16% 1% 1% 82%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
tak w ramach dzierżawy tak na podstawie użyczenia tak na innej podstawie niż wymienione nie
(rolnicy: region centralny – N=170; region południowo-zachodni – N=60; region południowy – N=154;
region północno-zachodni – N=108; region północny – N=107; region wschodni – N=267)
M7a. Proszę powiedzieć, jaka jest powierzchnia użytków rolnych Pana(i) gospodarstwa? Proszę podać
powierzchnię w hektarach (chodzi o wszystkie działki wchodzące w skład gospodarstwa rolnego
kierowanego przez ankietowaną osobę, w tym grunty, których respondent jest właścicielem/
współwłaścicielem lub dzierżawcą lub użytkuje je na podstawie innego tytułu).
beneficjenci płatności bezpośrednich - 4%

74% 12% 5% 3% 2%
beneficjenci płatności bezpośrednich - ubezpieczeni
85% 11% 3%1%
w KRUS
rolnicy niebędący beneficjentami płatności 1%
77% 16% 3% 3%
bezpośrednich
rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich 84% 11% 3% 1%

1%
1%
rolnicy niebędący beneficjentami PROW 87% 10% 1%
1%
Grunty orne
2%
Łąki i pastwiska rolnicy beneficjenci PROW 80% 14% 3% 1%
Sady
1%
Las rolnicy 83% 12% 3% 1%
Nieużytki
Stawy hodowlane ryb 0% 20% 40% 60% 80% 100%
(beneficjenci płatności bezpośrednich nieubezpieczeni w KRUS – N=110; beneficjenci płatności bezpośrednich

ubezpieczeni w KRUS – N=533; rolnicy niebędący beneficjentami płatności bezpośrednich – N=223; rolnicy
beneficjenci płatności bezpośrednich – N=643; rolnicy niebędący beneficjentami PROW – N=536; rolnicy beneficjenci
PROW 2007-2013 – N=330; rolnicy – N=866)
na wykresach przedstawiono strukturę powierzchni gospodarstw według sposobu użytkowania gruntów; udział stawów
hodowlanych ryb był bliski zeru
beneficjenci płatności bezpośrednich -

25% 17% 23% 27% 8%
5% 7% 21% 51% 16%
ubezpieczeni w KRUS
rolnicy niebędący beneficjentami płatności
37% 23% 19% 14% 7%
bezpośrednich
rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich 9% 9% 21% 47% 14%
rolnicy niebędący beneficjentami PROW 23% 17% 21% 29% 10%

do 2,9 ha
rolnicy beneficjenci PROW 5%5% 20% 54% 16%
3-4,9 ha
5-9,9 ha
rolnicy 16% 12% 21% 38% 13%
10-30 ha
powyżej 30 ha 0% 20% 40% 60% 80% 100%

PROW 2007-2013 – N=330; rolnicy – N=866)

79% 14% 7%
beneficjenci płatności bezpośrednich - ha, które użytkuje i
83% 13%4% jest ich właścicielem
ubezpieczeni w KRUS
lub współwłaścicielem
84% 7% 9%
bezpośrednich
ha, które użytkuje i nie
rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich 83% 13% 4% jest ich właścicielem
lub współwłaścicielem
rolnicy niebędący beneficjentami PROW 80% 13% 7%
ha, których jest

rolnicy beneficjenci PROW 85% 11% 4% właścicielem lub
współwłaścicielem i
rolnicy 83% 12% 5% które
wydzierżawił/użyczył
0% 20% 40% 60% 80% 100%
PROW 2007-2013 – N=330; rolnicy – N=866)
na wykresach przedstawiono strukturę własności gruntów użytkowanych w gospodarstwie

beneficjenci płatności ha, które użytkuje i jest

16,5 2,6 0,9 ich właścicielem lub
bezpośrednich
współwłaścicielem
beneficjenci PROW 18,6 2,5 0,8

ha, które użytkuje i nie
rolnicy beneficjenci jest ich właścicielem
płatności bezpośrednich - 9,1 1,7 0,8 lub współwłaścicielem
rolnicy beneficjenci
płatności bezpośrednich - 18,0 2,8 0,9 ha, których jest
ubezpieczeni w KRUS właścicielem lub
współwłaścicielem i
rolnicy 13,9 2,1 0,8 które
wydzierżawił/użyczył
0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0
(beneficjenci płatności bezpośrednich – N=689; beneficjenci PROW 2007-2013 – N=346; rolnicy beneficjenci płatności
bezpośrednich nieubezpieczeni w KRUS – N=110; rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich ubezpieczeni w KRUS
– N=533; rolnicy – N=866)
na wykresach przedstawiono wartości średnie

M8. Proszę powiedzieć, z których form wsparcia Pan(i) korzystał(a) w 2014 r.
Płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego 100%

88%
Wspieranie gospodarowania na ONW 26%

57%
Wsparcie dot. modernizacji gospodarstw rolnych w ramach PROW 2007-2013 16%

36%
Wsparcie dot. organizacji producentów rolnych i rozwoju przetwórstwa rolno- 8%
spożywczego w ramach PROW 19%
Wsparcie dot. działań prośrodowiskowch w ramach PROW 2007-2013 8%

19%
10%
Wsparcie zawodowe i szkoleniowe w ramach PROW 2007-2013
22% beneficjenci płatności
bezpośrednich
Wsparcie związane z odtwarzaniem lub zmianami strukturalnymi w produkcji 5%
rolniczej w ramach PROW 12%
Wsparcie służące różnicowaniu dochodów rolniczych i tworzeniu pozarolniczych 5%
miejsc prac w ramach PROW 13%
6% beneficjenci PROW
Inne działania PROW 2007-2013
13%
Specjalna płatność obszarowa do powierzchni upraw roślin strączkowych i 5%
motylkowatych drobnonasiennych 12%
Wsparcie z Urzędu Pracy na założenie własnej działalności gospodarczej 7%

14%
10%
Szkolenie organizowane przez Urząd Pracy
17%
Kredyt preferencyjny dla rolnictwa (z dopłatami do oprocentowania lub częściową 8%
spłatą kapitału) 13%
Wsparcie w ramach PO RYBY 2%

6%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
(beneficjenci płatności bezpośrednich – N=689; beneficjenci PROW – N=346)

M8. Proszę powiedzieć, z których form wsparcia Pan(i) korzystał(a) w 2014 r.
92%
Płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego 42%
85%
27%
Wspieranie gospodarowania na ONW 11%
24%
18%
Wsparcie dot. modernizacji gospodarstw rolnych w ramach PROW 2007-2013
15%
Wsparcie dot. organizacji producentów rolnych i rozwoju przetwórstwa rolno- 9%
3%
spożywczego w ramach PROW 8%
9%
Wsparcie dot. działań prośrodowiskowch w ramach PROW 2007-2013 1%
8%
11%
Wsparcie zawodowe i szkoleniowe w ramach PROW 2007-2013 2%
9%
Wsparcie związane z odtwarzaniem lub zmianami strukturalnymi w produkcji 6% rolnicy
rolniczej w ramach PROW 5%
Wsparcie służące różnicowaniu dochodów rolniczych i tworzeniu pozarolniczych 6% nierolnicy
miejsc prac w ramach PROW 6% mieszkańcy wsi
6%
Inne działania PROW 2007-2013 1%
6%
Specjalna płatność obszarowa do powierzchni upraw roślin strączkowych i 7%
5%
motylkowatych drobnonasiennych 6%
9%
Wsparcie z Urzędu Pracy na założenie własnej działalności gospodarczej 10%
9%
12%
Szkolenie organizowane przez Urząd Pracy 47%
17%
Kredyt preferencyjny dla rolnictwa (z dopłatami do oprocentowania lub częściową 10%
2%
spłatą kapitału) 9%
3%
Wsparcie w ramach PO RYBY
3%
5%
Inne (np. wsparcie z Agencji Rynku Rolnego) 2%
5%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
(przedstawiono odpowiedzi tylko dla ankietowanych, którzy korzystali z form wsparcia: mieszkańcy wsi –
N=809, rolnicy – N=700, nierolnicy – N=109)
M9. W jaki sposób wykorzystał(a) Pan(i) fundusze otrzymane w ramach płatności bezpośrednich dla
wniosków złożonych w 2014 roku?
Zakup nawozów i środków ochrony roślin 61% Zakup paliwa do produkcji rolnej 74%
42% 27%
Zakup paliwa do produkcji rolnej 61% Zakup nawozów i środków ochrony roślin 73%
36% 42%
Zakup maszyn rolniczych 33% Zakup maszyn rolniczych 54%
37% 25%
Budowa lub remont budynku mieszkalnego 20% Nakłady na działalność rolniczą 33%
31% 23%
Ubezpieczenie upraw, zwierząt, budynków 19% Spożycie bezpośrednie 23%
23% 21%
17% Nakłady na budowę lub remont budynków 23%
Spożycie bezpośrednie
54% gospodarczych 22%
Nakłady na budowę lub remont budynków 15% 20%
27% Ubezpieczenie upraw, zwierząt, budynków
gospodarczych 10%
Nakłady na działalność rolniczą 13% Budowa lub remont budynku mieszkalnego 20%
32% częstość 15%
częstość
Spłatę kredytu, pożyczki 10% wydawania Zakup gruntów na cele rolnicze 20% wydawania
25% środków na dany 15%
środków na dany
Nakłady poniesione na nawierzchnię 8% cel 18%
podwórza w gospodarstwie 18% Spłatę kredytu, pożyczki cel
12%
Zakup gruntów na cele rolnicze 8% Oszczędności („nie wydawałem”) 14%
29% 12%
5% średni odsetek Nakłady poniesione na zmianę lub polepszenie 13% średni odsetek
Zakup samochodu osobowego
36% płatności nawierzchni podwórza w gospodarstwie 9% płatności
5% bezpośrednich 12% bezpośrednich
Edukacja (własna lub kogoś z rodziny) Edukacja (własna lub kogoś z rodziny)
26% przeznaczonych 7% przezanaczonych
5% na dany cel
Oszczędności („nie wydawałem”) na dany cel Uroczystość okolicznościowa (wesele itp.) 10%
32% 4%
Uroczystość okolicznościowa (wesele itp.) 3% Inwestycje w odnawialne źródła energii 10%
32% 4%
Inwestycje w odnawialne źródła energii 1% Zakup samochodu osobowego 10%
26% 5%
Inne 1% 12%
10% Inne
20%
2015 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 2014 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%
(beneficjenci płatności bezpośrednich – N=689) (beneficjenci płatności bezpośrednich – N=656)

32% 42%
39% 24%
31% 23%
Budowa lub remont budynku mieszkalnego 27% Nakłady na działalność rolniczą 33%
26% 16%
25% Nakłady na budowę lub remont budynków 26%
Ubezpieczenie upraw, zwierząt, budynków 19% gospodarczych 19%
Nakłady na budowę lub remont budynków 18% Spożycie bezpośrednie („codzienne” zakupy 25%
gospodarczych 24% art. spożywczych i przemysłowych) 17%
16% Spłatę kredytu, pożyczki 24%
Spłatę kredytu, pożyczki 20% 11%
15% Ubezpieczenie upraw, zwierząt, budynków 22%
Nakłady na działalność rolniczą 30% 10%
14% Zakup gruntów na cele rolnicze 21%
Spożycie bezpośrednie 38% 15%
częstość wydawania
Nakłady poniesione na nawierzchnię 13% częstość wydawania Budowa lub remont budynku mieszkalnego 21%
12% środków na dany cel
podwórza w gospodarstwie 13% środków na dany cel
12% Nakłady poniesione na zmianę lub polepszenie 13%
Zakup gruntów na cele rolnicze 26% nawierzchni podwórza w gospodarstwie 9%
7% Oszczędności („nie wydawałem”) 12%
Edukacja (własna lub kogoś z rodziny) 21% 9% średni odsetek
średni odsetek 11% płatności
Zakup samochodu osobowego 6%
płatności Edukacja (własna lub kogoś z rodziny
25% 6% bezpośrednich
bezpośrednich 11% przezanaczonych na
Uroczystość okolicznościowa (wesele itp.) 4% przeznaczonych na Uroczystość okolicznościowa (wesele itp.) 1% dany cel
22%
dany cel 10%
Oszczędności („nie wydawałem”) 3% Zakup samochodu osobowego
21% 4%
1% Inwestycje w odnawialne źródła energii 9%
Inwestycje w odnawialne źródła energii 24% 2%
1% Inne 11%
Inne 10% 14%
2015 0% 20% 40% 60% 80%
2014 0% 50% 100%
(beneficjenci płatności bezpośrednich będący (beneficjenci płatności bezpośrednich będący

beneficjentami PROW – N=306) beneficjentami PROW – N=261)
poniżej 10 ha 10 ha i więcej
38% 44%
37% 34%
36% 36%
Spożycie bezpośrednie 23% Budowa lub remont budynku mieszkalnego 20%
59% 25%
Budowa lub remont budynku mieszkalnego 23% Ubezpieczenie upraw, zwierząt, budynków 19%
37% 18%
19% Nakłady poniesione na budowę lub remont 18%
Ubezpieczenie upraw, zwierząt, budynków 27% budynków gospodarczych 23%
Nakłady na działalność rolniczą inne niż 13% Nakłady na działalność rolniczą inne niż 14%
maszyny, urządzenia, paliwo, nawozy i… 32% maszyny, urządzenia, paliwo, nawozy i… 32%
Spłatę kredytu, pożyczki 11% Spożycie bezpośrednie 12%
32% 45%
Nakłady poniesione na budowę lub remont 10% częstość 10% częstość
Spłatę kredytu, pożyczki
budynków gospodarczych 34%
wydawania
19% wydawania
9% środków na dany Nakłady poniesione na nawierzchnię 9% środków na dany
Oszczędności („nie wydawałem”) 37% cel podwórza w gospodarstwie 11% cel
Nakłady poniesione na nawierzchnię 8% 8%
Zakup gruntów na cele rolnicze
podwórza w gospodarstwie 25% 25%
średni odsetek średni odsetek
Edukacja (własna lub kogoś z rodziny) 7% Zakup samochodu osobowego 5% płatności
28% płatności 23%
bezpośrednich bezpośrednich
Zakup gruntów na cele rolnicze 6% przeznaczonych na Edukacja (własna lub kogoś z rodziny) 3% przeznaczonych na
27% 19%
dany cel dany cel
Zakup samochodu osobowego 6% Uroczystość okolicznościowa (wesele itp.) 3%
50% 40%
Uroczystość okolicznościowa (wesele itp.) 4% Oszczędności („nie wydawałem”) 2%
25% 24%
Inwestycje w odnawialne źródła energii 2% Inwestycje w odnawialne źródła energii 1%
24% 20%
Inne Inne 1%
10% 10%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%
(rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich posiadający gospodarstwo rolne o powierzchni: poniżej 10 ha – N=248;
10 ha i więcej – N=395; wielokrotny wybór; pokazano odpowiedzi powyżej maksymalnego błędu oszacowania)
M10. Proszę powiedzieć, z których form wsparcia zamierza Pan(i) skorzystać w przyszłości
47%
Płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego
75%
14%
Płatności dla obszarów ONW
23%
Wsparcie dot. modernizacji gospodarstw rolnych w ramach 12%
PROW 2014-2020 czy młodych rolników 19%
10%
Szkolenie organizowane przez Urząd Pracy
10%
Kredyt preferencyjny dla rolnictwa (z dopłatami do 7%
oprocentowania lub częściową spłatą kapitału) 12%
Wsparcie z Urzędu Pracy na założenie własnej działalności 7% mieszkańcy wsi
gospodarczej 8%
rolnicy
7%
Inne działania PROW 2014-2020
11%
Wsparcie na założenie lub rozwój firmy, rozwój działalności 6%
pozarolniczej 8%
Wsparcie dot. działań prośrodowiskowch w ramach PROW 2014- 4%
2020 7%
Wsparcie dot. organizacji producentów rolnych i rozwoju 4%
przetwórstwa rolno-spożywczego w ramach PROW 2014-2020 7%
Wsparcie w ramach Programu Operacyjnego Rybactwo i Morze 2%
2014-2020 (PO RYBY 2014-2020) 4%
0% 20% 40% 60% 80%
(mieszkańcy wsi – N=1500; rolnicy – N=866)

M11. Jaką rolę/funkcję, Pana(i) zdaniem pełnią płatności bezpośrednie?
modernizacja gospodarstw rolnych 36% 19% 8% modernizacja gospodarstw rolnych 22% 27% 13%
utrzymanie wielkości produkcji rolno-spożywczej w 18% 8% utrzymanie wielkości produkcji rolno-spożywczej w

31% 32% 16% 11%
kraju kraju
utrzymanie użytków rolnych w dobrej kulturze rolnej, utrzymanie użytków rolnych w dobrej kulturze rolnej,
8% 15% 13% 9% 13% 17%
zgodnej z wymogami środowiska zgodnej z wymogami środowiska
rekompensowanie kosztów związanych z

wypełnianiem wymogów unijnych związanych z 8% 11% 11% wsparcie i stabilizacja dochodów rolniczych, 9% 10% 14%
realizacją pozaprodukcyjnych dóbr publicznych
wsparcie i stabilizacja dochodów rolniczych 7% 10% 13% wypełnianiem wymogów wspólnotowych związanych 7% 7% 7%
z realizacją pozaprodukcyjnych dóbr publicznych
zapewnienie równych warunków konkurencji w zapewnienie równych warunków konkurencji w

3% 7% 9% 3% 8% 10%
ramach europejskiego rynku rolno-żywnościowego ramach jednolitego rynku rolno-żywnościowego
I wskazanie I wskazanie
4% wyrównanie dochodów rodzin rolniczych i

produkcja bezpiecznej żywności wysokiej jakości 2% 10% 3% 5% 9%
II wskazanie nierolniczych II wskazanie
wyrównanie dochodów rodzin rolniczych i 4% 10% 4%

2% produkcja bezpiecznej żywności wysokiej jakości 2% 7%
nierolniczych III wskazanie III wskazanie
ochrona zasobów naturalnych i różnorodności 5% 6% ochrona zasobów naturalnych i różnorodności 3%

2% 2% 4%
biologicznej biologicznej
przeciwdziałanie i dostosowanie rolnictwa do zmian 4% 2%

6% zwiększenie wykorzystania energii odnawialnej 1% 3%
klimatycznych 1%
4% 2%
prowadzenie racjonalnej gospodarki wodnej 2% prowadzenie racjonalnej gospodarki wodnej 1% 2%
zwiększenie wykorzystania energii odnawialnej

2%
1%
2015 przeciwdziałanie i dostosowanie rolnictwa do zmian 2%
klimatycznych 1%
2% 2014
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

utrzymanie wielkości produkcji rolno-spożywczej w utrzymanie wielkości produkcji rolno-spożywczej w

31% 19% 9% 35% 20% 10%
kraju kraju
8% 17% 14% 11% 14% 20%

wypełnianiem wymogów unijnych związanych z 8% 12% 12% wsparcie i stabilizacja dochodów rolniczych, 7% 10% 15%
wsparcie i stabilizacja dochodów rolniczych 7% 10% 12% wypełnianiem wymogów wspólnotowych związanych 7% 7% 7%
z realizacją pozaprodukcyjnych dóbr publicznych
zapewnienie równych warunków konkurencji w zapewnienie równych warunków konkurencji w

3% 7% 10% 3% 8% 10%
ramach europejskiego rynku rolno-żywnościowego I wskazanie ramach jednolitego rynku rolno-żywnościowego
I wskazanie
wyrównanie dochodów rodzin rolniczych i wyrównanie dochodów rodzin rolniczych i 3%

2% 4% 9% 4% 9%
nierolniczych II wskazanie nierolniczych
II wskazanie
3% 3%
produkcja bezpiecznej żywności wysokiej jakości 1% 9% produkcja bezpiecznej żywności wysokiej jakości
III wskazanie 2% 5% III wskazanie
ochrona zasobów naturalnych i różnorodności ochrona zasobów naturalnych i różnorodności

2%4% 6% 2%
biologicznej biologicznej 2% 3%
przeciwdziałanie i dostosowanie rolnictwa do zmian 4% 1%

1% 6% zwiększenie wykorzystania energii odnawialnej 1% 3%
klimatycznych
przeciwdziałanie i dostosowanie rolnictwa do zmian 1%

prowadzenie racjonalnej gospodarki wodnej 2%4% 1% 2%
klimatycznych
1%
zwiększenie wykorzystania energii odnawialnej 1%
1%
2015 prowadzenie racjonalnej gospodarki wodnej
1%
1%
2014
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
(rolnicy – N=866)
utrzymanie wielkości produkcji rolno-spożywczej w 7% utrzymanie wielkości produkcji rolno-spożywczej w

31% 16% 27% 10% 11%
kraju kraju
wsparcie i stabilizacja dochodów rolniczych 5% 15% wsparcie i stabilizacja dochodów rolniczych, 11% 10% 13%
10%
6% 11% 12% 7% 11% 13%
rekompensowanie kosztów związanych z rekompensowanie kosztów związanych z

wypełnianiem wymogów unijnych związanych z 8% 10% 9% wypełnianiem wymogów wspólnotowych związanych 7% 7% 8%
realizacją pozaprodukcyjnych dóbr publicznych z realizacją pozaprodukcyjnych dóbr publicznych
zapewnienie równych warunków konkurencji w

produkcja bezpiecznej żywności wysokiej jakości 4% 7% 11% 3% 8% 10%
I wskazanie ramach jednolitego rynku rolno-żywnościowego
I wskazanie

4% 7% 9% produkcja bezpiecznej żywności wysokiej jakości 3% 7% 10%
ramach europejskiego rynku rolno-żywnościowego II wskazanie II wskazanie
ochrona zasobów naturalnych i różnorodności eyrównanie dochodów rodzin rolniczych i

3% 6% 7% 2% 8% 10%
biologicznej III wskazanie nierolniczych III wskazanie
wyrównanie dochodów rodzin rolniczych i 3% ochrona zasobów naturalnych i różnorodności

nierolniczych 1% 10% biologicznej
2%4% 5%

2% 7% prowadzenie racjonalnej gospodarki wodnej 1%3%2%
klimatycznych

prowadzenie racjonalnej gospodarki wodnej 2%4% 1% 3%
klimatycznych
zwiększenie wykorzystania energii odnawialnej 2%3% 2015 3%

zwiększenie wykorzystania energii odnawialnej 1% 2% 2014
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
(nierolnicy – N=634)
utrzymanie wielkości produkcji rolno-spożywczej w utrzymanie wielkości produkcji rolno-spożywczej w 20% 10%
32% 20% 10% 36%
kraju kraju
utrzymanie użytków rolnych w dobrej kulturze rolnej,

utrzymanie użytków rolnych w dobrej kulturze rolnej, 9% 14% 18%
7% 16% 14% zgodnej z wymogami środowiska
zgodnej z wymogami środowiska
wsparcie i stabilizacja dochodów rolniczych, 9% 12% 17%

wsparcie i stabilizacja dochodów rolniczych 8% 12% 13%
rekompensowanie kosztów związanych z wypełnianiem wymogów wspólnotowych związanych 7% 7% 6%
wypełnianiem wymogów unijnych związanych z 6% 12% 12% z realizacją pozaprodukcyjnych dóbr publicznych
2% 7% 9%
wyrównanie dochodów rodzin rolniczych i ramach jednolitego rynku rolno-żywnościowego
2% 6% 11%
nierolniczych
I wskazanie wyrównanie dochodów rodzin rolniczych i I wskazanie
4% 3% 10%
nierolniczych
3% 6% 10%
ramach europejskiego rynku rolno-żywnościowego 3%
II wskazanie II wskazanie
produkcja bezpiecznej żywności wysokiej jakości 1% 5%
3%
produkcja bezpiecznej żywności wysokiej jakości 1% 8%
III wskazanie ochrona zasobów naturalnych i różnorodności 1% III wskazanie
2% 4%
biologicznej
ochrona zasobów naturalnych i różnorodności 3%
biologicznej 1% 6% 1%
zwiększenie wykorzystania energii odnawialnej 1% 4%
przeciwdziałanie i dostosowanie rolnictwa do zmian

klimatycznych
3%5% przeciwdziałanie i dostosowanie rolnictwa do zmian 1%
1%2%
klimatycznych
prowadzenie racjonalnej gospodarki wodnej 1%3% 1%

prowadzenie racjonalnej gospodarki wodnej 1%
zwiększenie wykorzystania energii odnawialnej 1% 2015 nie wiem/ trudno powiedzieć 1% 2014
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
(beneficjenci płatności bezpośrednich – N=689)

63% 62%
modernizacja gospodarstw rolnych 62% modernizacja gospodarstw rolnych 64%
39% 40%
56% utrzymanie wielkości produkcji rolno-spożywczej w 61%
utrzymanie wielkości produkcji rolno-spożywczej w 64%
kraju 60% kraju
45% 46%
43% utrzymanie użytków rolnych w dobrej kulturze rolnej, 36%
utrzymanie użytków rolnych w dobrej kulturze rolnej,
41% zgodnej z wymogami środowiska 6%
zgodnej z wymogami środowiska
30% 21%
rekompensowanie kosztów związanych z 34% 32%
wypełnianiem wymogów unijnych związanych z 23% wsparcie i stabilizacja dochodów rolniczych 29%
realizacją pozaprodukcyjnych dóbr publicznych 16% 25%
24% rekompensowanie kosztów związanych z 30%
wsparcie i stabilizacja dochodów rolniczych 29% wypełnianiem wymogów unijnych związanych z 41%
32% 2015 realizacją pozaprodukcyjnych dóbr publicznych 23% 2015
22% zapewnienie równych warunków konkurencji w 18%
21% ramach europejskiego rynku rolno-żywnościowego 16%
ramach europejskiego rynku rolno-żywnościowego 2014 2014
21% 21%
14% wyrównanie dochodów rodzin rolniczych i 17%
produkcja bezpiecznej żywności wysokiej jakości 10% nierolniczych 16%
20% 2013 14% 2013
wyrównanie dochodów rodzin rolniczych i 13% ochrona zasobów naturalnych i różnorodności 12%
nierolniczych 19% biologicznej 8%
14% 21%
ochrona zasobów naturalnych i różnorodności 12% 12%

8% produkcja bezpiecznej żywności wysokiej jakości 2%
biologicznej
25% 16%
przeciwdziałanie i dostosowanie rolnictwa do zmian 11% przeciwdziałanie i dostosowanie rolnictwa do zmian 11%
klimatycznych 5% klimatycznych 6%
17% 6%
5% 6%
prowadzenie racjonalnej gospodarki wodnej 3% prowadzenie racjonalnej gospodarki wodnej 2%
8% 5%
3% 2%
zwiększenie wykorzystania energii odnawialnej 2% zwiększenie wykorzystania energii odnawialnej 13%
9% 7%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
(rolnicy beneficjenci PROW – (rolnicy niebędący beneficjentami

(wielokrotny wybór)
N=330) PROW – N=536)
M12. Z jakich źródeł pochodziły dochody Pana(i) gospodarstwa domowego w ciągu ostatnich 6 miesięcy?
Dochody z gospodarstwa rolnego 47%
50%
Dopłaty bezpośrednie 40%
29%
Praca najemna na pełen etat 35%
80%
Emerytura lub renta lub renta strukturalna 25%
58%
Praca na umowę zlecenie 10%
40%
Praca na czarno / bez umowy 9%
25%
Pomoc finansowa ze strony rodziny 8%
28%
Praca najemna w niepełnym wymiarze czasu pracy 8%
57%
Własna działalność gospodarcza niezwiązana z rolnictwem 8%
68%
Praca na umowę o dzieło 4%
39%
Kredyty / pożyczki 3%
16% częstość
Inne zasiłki socjalne 2% wskazywania
24%
źródła
Inne niż dopłaty bezpośrednie wsparcie finansowe UE 1%
26%
Zasiłek dla bezrobotnych 1% średni odsetek
58%
dochodu
Dochody z akwakultury, z rybołówstwa 1% pochodzący z
35%
1% danego źródła
Wynajmowanie pokoi, sprzedaż posiłków 23%
Produkcja i sprzedaż energii ze źródeł odnawialnych 25%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%

74%
Dochody z gospodarstwa rolnego 80%
50%
50%
62%
Dopłaty bezpośrednie 47%
30%
20%
26%
30%
30%
21%
Praca najemna na pełen etat 12% (rolnicy – N=866)
60% 2015 - częstość wskazań
50%
10%
Praca na umowę zlecenie 21% na wykresach
30% przedstawiono
30% 2014 - częstość wskazań
9% odpowiedzi
Praca na czarno / bez umowy 11% wskazywane z
15%
20% 2015 - mediana częstością
9% powyżej wartości
Pomoc finansowa ze strony rodziny 8%
10% maksymalnego
20%
7%
2014 - mediana błędu
Praca najemna w niepełnym wymiarze czasu 12%
pracy 40% oszacowania
28%
6%
Własna działalność gospodarcza niezwiązana z 9%
rolnictwem 50%
30%
0% 20% 40% 60% 80% 100%

54%
Praca najemna na pełen etat 59%
100%
100%
23%
100%
100%
11%
Praca na umowę zlecenie 13%
30%
35%
11% (nierolnicy –
Własna działalność gospodarcza niezwiązana z 14% N=634)
rolnictwem 100%
70%
9% na wykresach
Praca najemna w niepełnym wymiarze czasu pracy 9%
70% przedstawiono
50%
odpowiedzi
9%
8% 2015 - częstość wskazywane z
Praca na czarno / bez umowy 10% wskazań częstością
30%
7% 2014 - częstość powyżej wartości
7% wskazań
Pomoc finansowa ze strony rodziny 20% maksymalnego
20% 2015 - mediana błędu
3%
5% oszacowania
Inne zasiłki socjalne 20% 2014 - mediana
20%
2%
Zasiłek dla bezrobotnych 5%
100%
20%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
SYTUACJA GOSPODARSTW
DOMOWYCH

Sytuacja gospodarstw domowych - podsumowanie
43% mieszkańców wsi oceniło sytuację finansową własnego gospodarstwa domowego jako neutralną – ani dobrą, ani
złą. Ponad jedna trzecia ankietowanych określiła położenie finansowe gospodarstwa jako dobre (35%). 2%
respondentów uważało, iż ich sytuacja finansowa jest bardzo dobra. Negatywną ocenę stanu finansowego wyraziło
14% respondentów: 12% określało ją jako raczej złą, a 2% – bardzo złą.
Najlepiej sytuację swojego gospodarstwa domowego ocenili rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich
nieubezpieczeni w KRUS (57%). Najgorzej oceniają ją rolnicy niekorzystający z płatności bezpośrednich (32%).
Poprawę sytuacji finansowej gospodarstwa domowego w przeciągu ostatnich 6 miesięcy dostrzegało 18% badanych
mieszkańców wsi. Taki sam odsetek mieszkańców wsi twierdził, iż sytuacja ta pogorszyła się. W porównaniu z rokiem
poprzednim odsetek mieszkańców dostrzegających poprawę jest o 3 punkty procentowe niższy.
Największy odsetek dostrzegających poprawę sytuacji finansowej gospodarstwa domowego w przeciągu ostatnich 6
miesięcy znalazł się w grupie rolników beneficjentów płatności bezpośrednich, którzy deklarowali, że nie są
ubezpieczeni w KRUS (33%), najmniejszy natomiast wśród osób nie będących rolnikami (13%).
Respondenci twierdzący, iż są w stanie utrzymać się wraz z rodziną wyłącznie z prowadzenia działalności rolniczej
stanowili 46% osób trudniących się rolnictwem. W odniesieniu do roku poprzedniego odsetek ten wzrósł o 5 punktów
procentowych. Grupą, która najczęściej uważała, że jest w stanie utrzymać siebie i rodzinę z działalności rolniczej byli
rolnicy beneficjenci PROW (65%), natomiast prawie dwie trzecie rolników niebędących beneficjentami płatności
bezpośrednich (64%) było przeciwnego zdania.

Sytuacja gospodarstwa domowego
W1. Jak ocenia Pan(i) sytuację finansową własnego gospodarstwa domowego?
60%
53%
48% 49%
50% 50%
49%
49% 46% 45%
43% bardzo dobrze
42% 41%
40% 40% 39%
37% 38%
raczej dobrze
34% 35%
33%
32% 32% ani dobrze, ani źle
30% 30% 30%
24%
raczej źle
22% 25% 24%
24%
20% 20% bardzo źle
19% 19%
20% 15% 18% 18%
14%
nie wiem/trudno
14% powiedzieć
11% 12%
10% 11%
6% 6% 6%
5% 5% 5% 4%
4% 3% 4% 4%
2% 3% 3% 5%
3% 1% 1% 3% 2% 2%
2% 2% 3%
1% 1% 1% 2%
0% 1% 0% 0% 2% 2% 1%
2004 2005 2006 2007 2009 2010 2011 2011 2012 2012 2013 2014 2015
wiosna jesień wiosna jesień

60%
56%
53%
50%
51%
50% 48%
49% 46% 43% 43%
44% bardzo dobrze
40% 41% 41%

40% raczej dobrze
39% 38%
38%
34% 34% ani dobrze, ani źle
30% 30% 28% 30% raczej źle

29%
25%
23%
22% bardzo źle
21%
23% 21%
20% 20% 22% 18% 18%
nie wiem/trudno
15% powiedzieć
20% 14%
14%
12%
12% 12%
10%
6% 7%
4% 4% 5%
3% 4% 3% 5%
2% 3% 3% 3%
1% 1% 2% 3% 3%
2% 1% 1% 1% 1% 1%
0% 1% 0% 3% 1% 1% 0% 0% 2% 1% 1%
1%
2004 2005 2006 2007 2009 2010 2011 2011 2012 2012 2013 2014 2015
(rolnicy – N=866)

mieszkańcy wsi 3% 35% 43% 11% 3% 5%
nierolnicy 3% 30% 46% 12% 5% 4%
bardzo dobrze
rolnicy 3% 38% 41% 12% 1% 5%
rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich - raczej dobrze

3% 54% 39% 4%
rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich - ani dobrze, ani

4% 37% 46% 10% 1%
ubezpieczeni w KRUS 2% źle
rolnicy, którzy deklarują, że są w stanie raczej źle

utrzymać się wraz z rodziną wyłącznie z 5% 46% 42% 6% 1%
prowadzenia działalności gospodarczej
bardzo źle
beneficjenci PROW 4% 49% 38% 7% 1%
1%
rolnicy niebędący beneficjentami płatności nie wiem / trudno

32% 29% 19% 1% 19% powiedzieć
bezpośrednich
beneficjenci płatności bezpośrednich 4% 39% 46% 9% 1%

1%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
(mieszkańcy wsi – N=1500; nierolnicy – N=634; rolnicy – N=866; rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich
nieubezpieczeni w KRUS – N=110; rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich ubezpieczeni w KRUS – N=533;
rolnicy, którzy deklarują, że są w stanie utrzymać się wraz z rodziną wyłącznie z prowadzenia działalności
rolniczej – N=401; beneficjenci PROW 2007-2013 – N=346; rolnicy niebędący beneficjentami płatności
bezpośrednich – N=223; beneficjenci płatności bezpośrednich – N=689)
DOBRZE ŹLE
Rolnicy OGÓŁEM 3% 40% 44% 12% 1%

WIELKOŚĆ GOSPODARSTWA (w ha)
do 2,9 2% 46% 33% 18% 1%
3,0-4,9 2% 41% 35% 17% 5%
5,0-9,9 2% 38% 46% 13% 1%
10,0-30,0 2% 38% 49% 10% 1%
powyżej 30 7% 43% 42% 7%
WIEK bardzo dobrze
18-34 3% 46% 43% 7% 1% raczej dobrze

35-54 2% 42% 41% 13% 2%
55+ 4% 32% 46% 17% 1% ani dobrze, ani źle
WYKSZTAŁCENIE raczej źle

podstawowe 19% 48% 31% 2%
zasadnicze zawodowe 2% bardzo źle
33% 50% 14% 1%
średnie 4% 47% 40% 8% 1%
wyższe 7% 60% 28% 3% 2%
GŁÓWNE ŹRÓDŁO DOCHODU
własne gospodarstwo 4% 36% 50% 9% 1%
praca najemna 3% 46% 36% 12% 3%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
(rolnicy – N=866; rolnicy posiadający gospodarstwo o wielkości: do 2,9 ha – N=137; 3,0-4,9 ha – N=108; 5,0-9,9 ha – N=179;
10,0-30,0 ha – N=333; powyżej 30 ha – N=109; rolnicy w grupie wiekowej: 18-34 lat – N=277; 35-54 lat – N=303; 55 i więcej lat –
N=286; rolnicy z wykształceniem: podstawowym – N=105; zasadniczym – N=354; średnim – N=296; wyższym – N=111; rolnicy,
którym głównym źródłem dochodów jest: własne gospodarstwo – N=481; praca najemna – N=117)
W2. Czy w ciągu ostatnich 6 miesięcy sytuacja Pana(i) gospodarstwa domowego?
70%
65%
63%
60% 57%
56% 59% 58%
50% znacząco się poprawiła

trochę się poprawiła
nie zmieniła się
40% 40% trochę się pogorszyła
36% znacząco się pogorszyła
30% nie wiem/trudno powiedzieć
22% 23%
20%
18% 19% 19%
16% 16% 16% 17%
14% 15%
10%
7% 7% 6% 3%
5% 5% 4% 2% 2% 6%
3% 3% 3%
3%
1% 1% 2% 2% 1%
0% 1% 1% 3%
0%
mieszkańcy wsi mieszkańcy wsi mieszkańcy wsi mieszkańcy wsi mieszkańcy wsi mieszkańcy wsi mieszkańcy wsi
2011 - wiosna 2011 - jesień 2012 - wiosna 2012 - jesień 2013 2014 2015

70%
63% 63%
60% 58%
57%
57% 57%
50%
46% znacząco się poprawiła
trochę się poprawiła
40% nie zmieniła się
32% trochę się pogorszyła
znacząco się pogorszyła
30%
24% nie wiem/trudno powiedzieć
23%
20% 18% 21% 21%

17% 18% 17%
16%
13% 13%
8% 8%
10%
6% 4% 3% 6%
4% 5% 2%
3% 3% 3% 2%
0% 1% 2%
0% 1% 1% 1% 1%
0% 0% 2%
rolnicy 2011 - rolnicy 2011 - rolnicy 2012 - rolnicy 2012 - rolnicy 2013 rolnicy 2014 rolnicy 2015
(rolnicy – N=866)
nierolnicy 1% 12% 61% 17% 4% 5%

Znacząco się poprawiła
rolnicy 1% 21% 57% 13% 2% 6%
beneficjenci płatności bezpośrednich - Trochę się poprawiła

2% 28% 60% 9% 1%
beneficjenci płatności bezpośrednich - ubezpieczeni w

1% 20% 60% 13% 4%2% Nie zmieniła się
KRUS
rolnicy, którzy deklarują, że są w stanie utrzymać się

wraz z rodziną wyłącznie z prowadzenia działalności 1% 25% 58% 12% 3%1%
gospodarczej
Trochę się pogorszyła
beneficjenci PROW 3% 28% 54% 13% 1%1%
Znacząco się pogorszyła

17% 50% 12% 1% 20%
bezpośrednich
beneficjenci płatności bezpośrednich 1% 22% 60% 13% 3%1% nie wiem / trudno powiedzieć
0% 20% 40% 60% 80% 100%
(nierolnicy – N=634; rolnicy – N=866; beneficjenci płatności bezpośrednich nieubezpieczeni w KRUS – N=156;
beneficjenci płatności bezpośrednich ubezpieczeni w KRUS – N=533; rolnicy, którzy deklarują, że są w stanie
utrzymać się wraz z rodziną wyłącznie z prowadzenia działalności rolniczej – N=401; beneficjenci PROW 2007-
2013 – N=346; rolnicy niebędący beneficjentami płatności bezpośrednich – N=223; beneficjenci płatności
bezpośrednich – N=689)

R1. Czy jest Pan(i) w stanie utrzymać się wraz z rodziną wyłącznie z prowadzenia działalności rolniczej?
rolnicy ogółem 2015r. 3% 43% 27% 18% 9%
rolnicy ogółem 2014r. 5% 36% 34% 17% 8%
rolnicy beneficjenci PROW 4% 61% 26% 7% 2%
rolnicy niebędący beneficjentami PROW 2% 33% 28% 24% 13%
rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich 4% 53% 27% 11% 5%

17% 27% 37% 19%
bezpośrednich
0% 20% 40% 60% 80% 100%
zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie odmowa odpowiedzi
(rolnicy w roku 2015- N=866; rolnicy w roku 2014- N=866; rolnicy beneficjenci PROW 2007-2013 – N=330;
rolnicy niebędący beneficjentami PROW 2007-2013 – N=536; rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich –
N=643; rolnicy niebędący beneficjentami płatności bezpośrednich – N=223)

SYTUACJA GOSPODARSTW
ROLNYCH

Sytuacja gospodarstw rolnych - podsumowanie
Badanie wykazało, że 44% rolników zajmuje się zarówno produkcją roślinną, jak i zwierzęcą. Mniej liczną grupę
stanowiły osoby, których gospodarstwo jest nastawione głównie na produkcję roślinną (41%). 15% badanych
odpowiedziało, że opiera swą działalność głównie na produkcji zwierzęcej. Żadna z osób nie wskazała na gospodarkę
rybacką.
Największy odsetek badanych trudniących się głównie produkcją roślinną (58%) zamieszkiwał region wschodni Polski.
W przypadku produkcji zwierzęcej najwyższy odsetek zanotowano w regionie południowym (26%), natomiast
najliczniejsza grupa rolników deklarujących działalność nastawioną zarówno na produkcję roślinną jak i zwierzęcą
znalazła się wśród mieszkańców regionu południowo-zachodniego (77%).
Największy odsetek rolników patrzących z optymizmem w przyszłość należał do najmłodszej grupy wiekowej (54%).
Z kolei pesymistami byli najczęściej rolnicy w wieku 55+ (43%). Odsetek optymistów w grupie rolników beneficjentów
PROW był w każdej grupie wiekowej wyższy niż w przypadku rolników beneficjentów płatności bezpośrednich.
Najmłodsi rolnicy - należący do grupy wiekowej 18-34 - znacznie częściej zamierzają zainwestować w swoje
gospodarstwo. Z kolei 6% rolników w grupie wiekowej 55+ chciało zmniejszyć swoje gospodarstwo. Z zamiarem
likwidacji nosiło się 4% najstarszych rolników, podczas gdy w pozostałych grupach wiekowych odsetek ten wynosił 2%.
Wśród rolników rozważających zmniejszenie bądź likwidację gospodarstwa rolnego 56% wyraziło chęć sprzedaży
gruntów a niemal dwie trzecie takich rolników (64%) zadeklarowało, że zamierza wydzierżawić grunty.
Wśród rolników zamierzających zlikwidować swoje gospodarstwo częściej pojawiał się zamiar sprzedaży gruntów (67%)
niż ich dzierżawy (55%). Z kolei w ramach zmniejszenia gospodarstwa sytuacja prezentowała się odmiennie - 74%
ankietowanych wskazało na dzierżawę, a 46% sprzedaż.
Najczęstszymi działaniami w gospodarstwie rolnym były inwestycje w budynki gospodarcze i ich wyposażenie oraz
inwestycje w maszyny. Podjęło się ich odpowiednio 55% i 53% ankietowanych rolników. Wśród beneficjentów PROW
odsetek inwestujących w budynki i maszyny był większy i wynosił odpowiednio 66% i 67%. Dodatkowo ponad połowa z
nich inwestowała w technologię upraw (51%).
41% rolników zadeklarowało, że 21-50% swojej produkcji rolnej przeznaczało na własne potrzeby. Odsetek ten w
porównaniu z poprzednim rokiem wzrósł o 7 punktów procentowych. Z kolei więcej niż co trzeci rolnik (35%) twierdził,
że przeznaczał 51%-80% swojej produkcji na sprzedaż. Odsetek ten zmalał o 3 punkty procentowe w porównaniu
z ubiegłym rokiem. Sprzedaż produktów rolnych stanowiła największy odsetek w przypadku rolników z regionów
północno-zachodniego (66%), północnego (63%) i centralnego (61%). W regionie południowo-zachodnim na sprzedaż
przeznaczonych było zaledwie 40% wytworzonych produktów rolnych.
Połowa ankietowanych rolników (50%) zauważyła potrzebę tworzenia przez producentów rolnych organizacji
producentów w celu negocjowania umowy w zakresie zbytu wytwarzanej produkcji. Największy odsetek ankietowanych
rolników wykazujących potrzebę takiej inicjatywy odnotowano w centralnym regionie Polski (96%). Ponad co czwarty
rolnik (27%) był skłonny przystąpić do takiej organizacji, a 3% już do takowej należało. Rolnicy regionu południowo-
zachodniego najczęściej (54%) wykazują brak chęci przystąpienia tej organizacji.
Jeden na trzech rolników biorących udział w badaniu nabywał w roku 2014 kwalifikowany materiał siewny zbóż, roślin
strączkowych i ziemniaka (33%). Odsetek takich rolników był niższy niż w roku poprzednim, kiedy wynosił 41%. 61%
rolników z regionu północnego Polski nabywało kwalifikowany materiał siewny zbóż, roślin strączkowych i ziemniaka,
natomiast w regionie północno-zachodnim było to 56% rolników, a najmniej, bo jedynie 18% rolników nabywało taki
materiał z regionu centralnego. Jako główny powód zakupu kwalifikowanego materiału siewnego zbóż, roślin
strączkowych i ziemniaka rolnicy podawali uzyskanie z niego wyższego plonu (37%). Z kolei jako główny powód
rezygnacji z nabycia kwalifikowanego materiału siewnego zbóż, roślin strączkowych i ziemniaka wskazano cenę (32%)
oraz postrzeganie braku różnicy pomiędzy kwalifikowanym, a niekwalifikowanym materiałem siewnym (20%). Ponad
jedna czwarta rolników nienabywających kwalifikowanego materiału siewnego (26%) nie słyszała o korzyściach z jego
stosowania.
Jedna piąta rolników (21%) w swoim gospodarstwie rolnym wykonywała analizę chemiczną gleb. Wśród beneficjentów
PROW odsetek ten był zdecydowanie wyższy i wynosił 31%. Co trzeci rolnik, wykonujący taką analizę zadeklarował, że
robi to co 3-4 lata (33%). W dalszej kolejności wskazywano częstotliwości: co dwa lata (18%) oraz co roku (6%).
Najwięcej, bo 43% ankietowanych wskazało, że robi to w zależności od potrzeb.
Rolnicy w zdecydowanej większości stosowali nawozy naturalne z własnej produkcji zwierzęcej (co najmniej 77%).
W dalszej kolejności były to nawozy z zakupu lub wymiany za słomę (odsetek mieszczący się w przedziale 10%-15%).
Co czwarty rolnik opracowywał bilans azotu (24%), a co piąty bilans fosforu (21%). Jako podstawę ustalenia dawek
nawożenia NPK rolnicy najczęściej podawali własne uznanie (39%) oraz informacje zawarte na etykiecie (38%).
Co trzeci rolnik zadeklarował stosowanie wapnowania gleb w gospodarstwie raz na 3-4 lata (32%). Z kolei w przypadku
44% ankietowanych takie zabiegi warunkowane były wymaganiami uprawianych roślin, a w przypadku 11%
respondentów wynikami badań pH gleby. 13% rolników nie przeprowadzało takich zabiegów.
Ankietowani rolnicy w większości pozytywnie ocenili znajomość ogólnych zasad integrowanej ochrony roślin (55%).
Najlepiej swoją wiedzę w temacie oceniali rolnicy beneficjenci PROW (69% oceniło wiedzę jako średnią bądź wysoką).
Większość rolników nie wiedziała, bądź nie potrafiła odpowiedzieć na pytanie o obowiązującym od stycznia 2014 r.
wymogu stosowania ogólnych zasad integrowanej ochrony roślin (55% wskazań nie lub trudno powiedzieć).
Prawie połowa rolników (44%) przyznała, że stosuje środki ochrony roślin. Najwyższy odsetek stosujących taką ochronę
wystąpił w grupie rolników beneficjentów PROW (55%). Także więcej niż połowa rolników beneficjentów płatności
bezpośrednich używała tych środków (51%).

Do głównych czynników wpływających na decyzję o stosowaniu środków ochrony roślin należą poziom szkodliwości dla
ludzi, pszczół i środowiska naturalnego oraz wynik przeprowadzonego we własnym zakresie monitoringu organizmów
szkodliwych (po 62% wskazań).
Osoby stosujące środki ochrony roślin korzystają najczęściej z własnego opryskiwacza (66%) i po wykonanym zabiegu
czyszczą go na terenie gospodarstwa, w specjalnie do tego przeznaczonym miejscu (52%). Ponad połowa
użytkowników środków ochrony roślin (55%) zawsze korzysta z odzieży ochronnej – najczęściej z rękawic (70%),
kombinezonów (67%) i masek ochronnych (64%).
Badani poproszeni o odpowiedź, czy lubią pracować w gospodarstwie rolnym, w większości odpowiedzieli twierdząco
(84%). Rozpoczęcie działalności gospodarczej niezwiązanej z rolnictwem rozważało 32% osób. Odsetek rolników
rozważających rozpoczęcie działalności gospodarczej niezwiązanej z rolnictwem malał wraz ze wzrostem wieku,
a także zwiększał się wraz z wzrostem poziomu wykształcenia.
Największa grupa badanych rolników nie skorzystałaby z możliwości podjęcia pracy poza rolnictwem w ich miejscu
zamieszkania w pełnym wymiarze godzin, ponieważ nie wyobrażają sobie pracy w innej branży (24%). Jedynie 10%
rolników byłoby gotowych na porzucenie pracy na roli na rzecz pracy na pełen etat.
Wśród badanych rolników ponad dwie trzecie (67%) zadeklarowało, że w ich gospodarstwie rolnym nie przebywają
dzieci poniżej 16 roku życia. Aż 42% rolników w wieku 35-54 lat posiadających w gospodarstwie domowym dzieci
poniżej 16 roku życia, deklarowało, że pomagają one w wykonywaniu prac rolniczych w gospodarstwie. Co więcej, 8%
z tych rolników przyznało, że w gospodarstwie rolnym wydarzył się wypadek, w którym uczestniczyło dziecko.

Sytuacja gospodarstw rolnych
R2. Pana(i) gospodarstwo rolne nastawione jest na:
2015 41% 15% 44%
głównie na produkcję roślinną
głównie na produkcję zwierzęcą

2010 40% 17% 42% 1%
zarówno na produkcję roślinną

jak i zwierzęcą
2007 38% 9% 53% głównie na gospodarkę rybacką
0% 20% 40% 60% 80% 100%
(rolnicy w roku 2015 – N=866; w roku 2010 – N=881; w roku 2007 – N=676)

R2. Pana(i) gospodarstwo rolne 100%
nastawione jest na:
80%
49%
60%
Głównie na produkcję
roślinną 100% 1% 40% 19%
80%
Głównie na produkcję 59%
20%
32%
zwierzęcą 60% 0%
1
Zarówno na produkcję 40%
roślinną jak i zwierzęcą 21%
20%
19% 100%
Głównie na gospodarkę 0%
rybacką 1 80%
58%
Zarówno na produkcję 60%
zwierzęcą jak i rybacką 40% 6%
20% 36%
0%
1
100% 100%
100% 1%
80% 32%
80% 23%
(centralny (rolnicy=170); 80%
10%
południowo-zachodni (rolnicy=60); 60% 77%
60% 26%
60%
południowy (rolnicy=154); 40% 40%

północno-zachodni (rolnicy=108); 40% 58%
20% 5% 20%
północny (rolnicy=107); 18%
20%
50%
wschodni (rolnicy=267)) 0% 0%
1 0% 1
1

R3. Czy na przyszłość Pana(i) gospodarstwa patrzy Pan(i) z optymizmem czy z pesymizmem?
2015 6% 48% 25% 7% 14% 18-34 12% 58% 19% 1% 10%
18-34
PROW
2007 4% 50% 14% 9% 23% 35-54 10% 48% 27% 5% 10%
2015 6% 42% 35% 5% 12% 55+ 4% 51% 30% 4% 11%

35-54
2007 8% 40% 28% 6% 18% 18-34 7% 52% 24% 5% 12%
bezpośrednich
płatności
2015 3% 37% 33% 10% 17% 35-54 6% 47% 38% 3% 6%
55+
2007 6% 27% 33% 10% 24% 55+ 2% 41% 33% 7% 17%
0% 20% 40% 60% 80% 100% 0% 20% 40% 60% 80% 100%
Zdecydowanie z optymizmem Raczej z optymizmem Zdecydowanie z optymizmem Raczej z optymizmem

Raczej z pesymizmem Zdecydowanie z pesymizmem Raczej z pesymizmem Zdecydowanie z pesymizmem
nie wiem/trudno powiedzieć nie wiem/trudno powiedzieć
(rolnicy beneficjenci PROW – N=330; rolnicy beneficjenci

(rolnicy – N=866)
płatności bezpośrednich – N=643)

R4. Jak widzi Pan(i) przyszłość swojego gospodarstwa rolnego? Które z tych stwierdzeń najlepiej oddaje
Pana(i) plany z nim związane?
55+ 13% 38% 5% 8% 18% 18%
rolnicy
35-54 18% 49% 6% 3% 8% 16%
18-34 26% 41% 6% 7% 6% 14%

beneficjenci
55+ 16% 44% 6% 6% 12% 16%

PROW
rolnicy
35-54 21% 55% 6% 2% 6% 10%
18-34 28% 48% 5% 5% 3% 11%

beneficjenci
55+ 26% 38% 6% 4% 11% 15%

PROW
rolnicy
35-54 29% 51% 4% 2% 6% 8%
18-34 44% 38% 3% 2% 6% 7%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Zamierzam inwestować w moje gospodarstwo, chcę aby się rozwijało
Zamierzam utrzymać moje gospodarstwo na obecnym poziomie
Zamierzam zmniejszyć swoje gospodarstwo
Zamierzam zlikwidować swoje gospodarstwo
Zamierzam przekazać swoje gospodarstwo rodzinie/następcy
Nie wiem/trudno powiedzieć
(rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich – N=643; rolnicy beneficjenci PROW – N=330; rolnicy – N=866)
R5. W jaki sposób zamierza Pan(i) zmniejszyć/zlikwidować swoje gospodarstwo rolne?
bezpośrednich
beneficjenci
likwidacja gospodarstwa 56% 56%

płatności
rolnicy
zmniejszenie gospodarstwa 71% 57%

beneficjenci

PROW
rolnicy

rolnicy
0% 20% 40% 60% 80% 100% 120% 140%
dzierżawa gruntów sprzedaż gruntów
(rolnicy, którzy zamierzają zmniejszyć swoje gospodarstwo – N=60;

rolnicy, którzy zamierzają zlikwidować swoje gospodarstwo – N=62)
Wartości na wykresie nie sumują się do 100%, ponieważ możliwe było wskazanie jednocześnie na dzierżawę
i sprzedaż gruntów.
R6. Jakie działania podjął/podjęła Pan(i) w ciągu ostatniego roku w swoim gospodarstwie rolnym?
58%
inwestycje w budynki gospodarcze oraz ich wyposażenie 66%
55%
55%
inwestycje w maszyny 67%
53%
43%
inwestycje w technologię upraw 51%
42%
17%
zwiększenie powierzchni gospodarstwa 29%
16%
12%
zdobycie certyfikatów jakości 20%
13%
12%
przejście na inną produkcję/zmiana profilu gospodarstwa 20%
13%
10%
scalenie gruntów 14%
10%
6%
zwiększenie zatrudnienia w gospodarstwie 13%
7%
1%
inne
2%
10%
żadne 4%
12%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich rolnicy beneficjenci PROW rolnicy

R7. Jaką część swojej produkcji rolnej przeznacza Pan(i) na własne potrzeby, a jaką na sprzedaż?
45% 45%
41%
40% 40% 38%
34% 35%
35% 35%
30% 28% 30%

odsetek wskazań
odsetek wskazań
27%
25%
25% 25% 24% 23%
22% 22% 23%
21% 21%
20% 19% 20% 19%
18%
17% 17%
16%
14% 14% 15%
15% 15%
11% 11% 11% 10%
10%
10% 10% 8%
6%
5% 5%
0% 0%
2013 2014 2015 2013 2014 2015
część produkcji: część produkcji:

do 5% 6%-20% 21%-50% 51%-80% powyżej 80% do 5% 6%-20% 21%-50% 51%-80% powyżej 80%
Własne potrzeby Sprzedaż
(rolnicy – N=866)

R7. Jaką część swojej produkcji
rolnej przeznacza Pan(i) na 100%
własne potrzeby, a jaką na 80%
sprzedaż? 60%
63%
40%
Wykresy ilustrują uśredniony 100%
20% 37%
podział produkcji gospodarstw 80%
0%
rolnych pomiędzy własne 60%
66%
1
potrzeby rolników i sprzedaż 40%
w danym regionie. 100%
20% 34%
80%
0% 61%
Własne potrzeby 1 60%
Sprzedaż 40%
20% 39%
0%
1 100%
100% 80%
49%
południowy (rolnicy=154); 80%
55%
60%
60%
40% 20% 51%
60%
wschodni (rolnicy=267)) 20%
20% 45% 0%
0% 1
0%
1
1

R8. Czy Pan(i) widzi potrzebę tworzenia przez producentów rolnych organizacji producentów, które
negocjowałyby umowy w zakresie zbytu produkcji wytwarzanej przez ich członków (w imieniu tych
członków)?
100%
27% 24% 23%

80%
20% 24%
60% 23%
40%
56% 53%
50%
20%
0%
rolnicy rolnicy beneficjenci płatności rolnicy beneficjenci PROW
bezpośrednich
Tak Nie Nie wiem/trudno powiedzieć
(rolnicy – N=866; rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich – N=643; rolnicy beneficjenci PROW – N=330)

100%
R8. Czy Pan(i) widzi potrzebę 35%
8%
39%
80%
tworzenia przez producentów 60%
32%
rolnych organizacji 40%

28%
33%
producentów, które 20% 37%
60%
negocjowałyby umowy w 100%

0%
28%
40% 38% 39%

zakresie zbytu produkcji 80% rolnicy rolnicy
beneficjenci
rolnicy
beneficjenci
wytwarzanej przez ich członków 60% PROW płatności
bezpośrednich
30%
(w imieniu tych członków)? 40% 34% 37%
20%
26% 25% 31%
0% 100% 5% 2% 3%
Tak 2% 2% 2%
rolnicy rolnicy rolnicy
beneficjenci beneficjenci 80%
Nie PROW płatności
bezpośrednich 60%
93% 96% 95%
Nie wiem 40%
20%
(rolnicy: centralny – N=170; południowo- 0%

zachodni – N=60; południowy – N=154; beneficjenci beneficjenci
płatności
północno-zachodni – N=108; północny – 100%
PROW
bezpośrednich
N=107; wschodni – N=267; 100% 80%
28% 32% 30%
100%
rolnicy beneficjenci PROW: centralny – 80% 40%
27%
47% 60% 29% 22% 19%
80%
N=48; południowo-zachodni – N=22; 60% 40%
36% 30% 32%
13% 15%
południowy – N=50; północno-zachodni – 40% 55%
60% 18%
20% 36% 38% 38%
N=71; północny – N=38; wschodni – 43% 37% 40%
65% 66%
20% 0% 53%
N=101; 17% 18% 16% rolnicy rolnicy rolnicy 20%
rolnicy beneficjenci płatności 0%

beneficjenci
PROW
beneficjenci
płatności 0%
bezpośrednich: centralny – N=160; beneficjenci

PROW
beneficjenci
płatności
bezpośrednich rolnicy rolnicy
beneficjenci
rolnicy
beneficjenci
południowo-zachodni – N=51; południowy bezpośrednich PROW płatności
bezpośrednich
– N=74; północno-zachodni – N=83;
północny – N=92; wschodni – N=183)
R8a. Czy w Pana(i) okolicy (gminie, powiecie) jest szansa na powołanie takiej organizacji producentów?
100%
80%
48% 49% 46%
60%
4% 3% 4%
40% 21% 24%

22%
20%
26% 27% 26%
0%
rolnicy rolnicy beneficjenci płatności rolnicy beneficjenci PROW
bezpośrednich
Tak
Nie
Już funkcjonuje taka organizacja producentów rolnych

R8b. Czy był(a)by Pan(i) skłonny(a) przystąpić do takiej organizacji i korzystać z możliwości, jakie ona
stwarza?
100%
80% 40% 40% 39%
60% 3% 2% 3%
20%
30% 26%
40%
20% 38%
27% 32%
0%
rolnicy rolnicy beneficjenci rolnicy beneficjenci PROW
płatności bezpośrednich
Tak
Nie
Należę już do takiej organizacji producentów rolnych

R8b. Czy był(a)by Pan(i) 100% 9% 5% 2%
skłonny(a) przystąpić do
8%
26%
80% 25%
takiej organizacji i korzystać 60%
34%
44%
z możliwości, jakie ona 40%
38%
53%
stwarza? 100% 3% 4% 3% 20%
28% 28%
80% 0%
58% 49% rolnicy rolnicy rolnicy
Tak 60% 66%
beneficjenci beneficjenci
PROW płatności
40% 20% bezpośrednich
Nie 17%
12%
20%
22% 27% 100%
19%
Nie wiem 0%
42% 38% 40%
rolnicy rolnicy rolnicy 80%
Należę już do takiej PROW płatności 60%
8%
8% 9%
organizacji producentów bezpośrednich
40%
rolnych 50% 54% 51%
20%
0%
(rolnicy: centralny – N=170; południowo- rolnicy rolnicy rolnicy
zachodni – N=60; południowy – N=154; PROW płatności
bezpośrednich
północno-zachodni – N=108; północny – 100% 1% 1%
100% 100% 5% 4%
N=107; wschodni – N=267; 80% 41% 50% 43%
3%
41% 29%
rolnicy beneficjenci PROW: centralny – 80% 48% 57% 60%
80% 35% 38%
N=48; południowo-zachodni – N=22; 60%

40% 36% 16% 26%
60%
14% 37%
południowy – N=50; północno-zachodni – 40%
54% 20%
40% 38%
47% 34%
N=71; północny – N=38; wschodni – 20% 39% 22% 30%
20%
24%
43%
30%
0%
N=101; 0% 5% 5% 4% rolnicy rolnicy rolnicy 0%
rolnicy beneficjenci płatności rolnicy rolnicy
beneficjenci
rolnicy
beneficjenci PROW płatności
rolnicy rolnicy
beneficjenci
rolnicy
beneficjenci
bezpośrednich: centralny – N=160; PROW płatności
bezpośrednich
bezpośrednich PROW płatności
bezpośrednich
południowo-zachodni – N=51; południowy
– N=74; północno-zachodni – N=83;
północny – N=92; wschodni – N=183)
R9. Czy Pan(i) nabywał(a) w 2014 roku kwalifikowany materiał siewny zbóż, roślin strączkowych i ziemniaka?
beneficjenci
2014 51% 49%

PROW
rolnicy
2015 44% 56%

bezpośrednich
beneficjenci
2014 47% 53%

płatności
rolnicy
2015 37% 63%
2014 41% 59%

rolnicy
2015 33% 67%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Tak, nabywałem Nie nabywałem
(w roku 2015: rolnicy beneficjenci PROW – N=330; rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich – N=643; rolnicy
– N=866; w roku 2014: rolnicy beneficjenci PROW – N=335; rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich –
N=640; rolnicy – N=866)
R9. Czy Pan(i) nabywał(a) w
100%
2014 roku kwalifikowany
materiał siewny zbóż, roślin 80% 39%
strączkowych i ziemniaka? 60%
100% 40%
61%
80% 44% 20%
60% 0%
północny
40%
56%
20% 100%
Tak, nabywałem
0% 80%
Nie nabywałem północno-zachodni
60% 82%
40%
20%
18%
0%
centralny
100%
100% 100%
80%
80% 80%
60% 77%
południowo-zachodni (rolnicy=60); 60% 60% 73%
południowy (rolnicy=154); 40% 40%

40%

20% 20%
23%
0%
wschodni (rolnicy=267)) 0% 0% wschodni
południowo-zachodni południowy

R9a. Dlaczego zdecydował(a) się Pan(i) na nabycie kwalifikowanego materiału siewnego zbóż, roślin
strączkowych i ziemniaka? Proszę wskazać główny powód.
bezpośrednich
beneficjenci 2014 36% 25% 39%
płatności
rolnicy
2015 30% 33% 37%

beneficjenci
2014 38% 24% 38%

PROW
rolnicy
2015 36% 34% 30%
2014 34% 27% 39%

rolnicy
2015 27% 36% 37%
0% 20% 40% 60% 80% 100%

bo można uzyskać do niego dopłatę z ARR
bo ma cechy jakościowe, na których mi bardzo zależy
bo uzyskuje się z niego wyższy plon
(w roku 2015: rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich – N=238; rolnicy beneficjenci PROW – N=144; rolnicy
– N=287; w roku 2014: rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich – N=297; rolnicy beneficjenci PROW –
N=169; rolnicy – N=352)
R9a. Dlaczego zdecydował(a) się
Pan(i) na nabycie 100%
kwalifikowanego materiału 80%
29%
siewnego zbóż, roślin
60%
strączkowych i ziemniaka? 54%
Proszę wskazać główny 100%
40%
powód. 80%
20%
17%
47%
0%
60% północny
bo można uzyskać do
17%
niego dopłatę z ARR 40%
100%
bo ma cechy jakościowe, na 20% 36%
13%
których mi bardzo zależy 80% 10%
0%
bo uzyskuje się z niego północno-zachodni 60%
wyższy plon
40% 77%
20%
0%
(rolnicy, którzy nabywali centralny
100%
100% 100%
w 2015 roku kwalifikowany 80% 40%
materiał siewny zbóż, 80% 41% 80% 46%
60%
roślin strączkowych i ziemniaka: 60% 60%
40% 39%
centralny (rolnicy=30); 40% 38% 40%
49% 20%
21%
0%
0% 0% 5%
północno-zachodni (rolnicy=60); południowo-zachodni południowy
wschodni
północny (rolnicy=65);
wschodni (rolnicy=62))
R9b. Dlaczego nie zdecydował(a) się Pan(i) na nabycie kwalifikowanego materiału siewnego zbóż, roślin
strączkowych i ziemniaka? Proszę wskazać główny powód.
bezpośrednich
beneficjenci 2014 40% 23% 16% 7% 6% 8%
płatności
rolnicy
2015 32% 24% 22% 10% 8% 4%

beneficjenci
2014 34% 15% 16% 8% 12% 15%

PROW
rolnicy
2015 28% 30% 20% 12% 6% 4%
2014 39% 22% 18% 7% 5% 9%

rolnicy
2015 32% 20% 26% 8% 10% 4%
0% 20% 40% 60% 80% 100%

bo jest za drogi
bo jego jakość nie różni się istotnie od materiału siewnego niekwalifikowanego
bo nie widzę/znam/słyszałem o korzyściach z jego stosowania
bo dopłaty są zbyt niskie
bo jest trudno dostępny
inne
(rolnicy, którzy nie nabywali kwalifikowanego materiału siewnego zbóż, roślin strączkowych i ziemniaka
w 2015r. – N=579, rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich – N=405, rolnicy beneficjenci PROW – N=186)

R9b. Dlaczego nie zdecydował(a)
się Pan(i) na nabycie 100% 2%
kwalifikowanego materiału 80%
8%
10%
siewnego zbóż, roślin
60% 40%
strączkowych i ziemniaka?
Proszę wskazać główny 100% 4%
40%
powód. 80%
12% 20% 40%
17%
0%
60% północny
27%
bo jest za drogi
40%
bo jego jakość nie różni się 100%
8%
20% 40% 8%
istotnie od materiału 80%
siewnego niekwalifikowanego 18%
0%
północno-zachodni 60%
bo nie widzę/znam/słyszałem 24%
o korzyściach z jego 40%
stosowania
20% 42%
bo dopłaty są zbyt niskie
0%
bo jest trudno dostępny centralny 100% 4%
100%
inne 6% 100% 8%
13% 80% 8%
80%
39% 80% 11%
2% 36%
60%
(rolnicy, którzy nie nabywali w 2015 60%
60% 34%
roku kwalifikowanego materiału 40%
19% 40% 14%
siewnego zbóż, roślin strączkowych i 3%
13%
40%
20%
20% 19%
ziemniaka: centralny (rolnicy=140); 30%
20%
20%
południowo-zachodni (rolnicy=31); 0% 21% 0%
0% wschodni
południowy (rolnicy=113); południowo-zachodni
południowy
północno-zachodni (rolnicy=48);
północny (rolnicy=42);
wschodni (rolnicy=205))
R9c. Czy Pan(i) jest zainteresowany(a) zakupem w przyszłości kwalifikowanego materiału siewnego zbóż,
roślin strączkowych i ziemniaka, z wykorzystaniem dopłat wypłacanych przez Agencję Rynku Rolnego?
rolnicy, którzy nie zdecydowali się na nabycie

kwalifikowanego materiału siewnego zbóż, roślin 23% 52% 25%
strączkowych i ziemniaka
rolnicy, którzy zdecydowali się na nabycie kwalifikowanego

84% 9% 7%
materiału siewnego zbóż, roślin strączkowych i ziemniaka
rolnicy beneficjenci PROW 51% 34% 15%
rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich 51% 35% 14%
rolnicy 43% 38% 19%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Tak Nie odmowa odpowiedzi/ trudno powiedzieć
(rolnicy, którzy nie zdecydowali się na nabycie kwalifikowanego materiału siewnego – N=579; rolnicy, którzy
zdecydowali się na nabycie kwalifikowanego materiału siewnego- N=287; rolnicy beneficjenci PROW – N=330;
rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich – N=643; rolnicy – N=866)
R9c. Czy Pan(i) jest
zainteresowany(a) zakupem 100% 7%
w przyszłości kwalifikowanego 80% 24%
materiału siewnego zbóż, 60%
roślin strączkowych i 40%
69%
ziemniaka, z wykorzystaniem 100%
12% 20%
dopłat wypłacanych przez 80%
Agencję Rynku Rolnego? 60%
40% 0%
północny
40%
Tak 100%
20% 48% 22%
80%
Nie 0% 28%
północno-zachodni 60%
Odmowa odpowiedzi/ 40%

trudno powiedzieć 20%
50%
0%
centralny
100%
100%
100% 25%
23% 16% 80%
80%
22% 60%
południowo-zachodni (rolnicy=60); 60%
60%
41%
59% 40%
40%
północno-zachodni (rolnicy=108); 20%
55% 20% 34%
25% 0%
0%
wschodni (rolnicy=267)) południowo-zachodni 0% wschodni
południowy

R10. Czy w gospodarstwie wykonywana jest analiza chemiczna gleb?
23% 33% 34% 10%
31% 34% 27% 8%
PROW
rolnicy 21% 30% 34% 15%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Tak
Nie, bo jest za droga
Nie, bo nie jest potrzebna
Odmowa odpowiedzi/trudno powiedzieć

R10a. Jak często wykonywana jest analiza chemiczna gleb w gospodarstwie?

7% 16% 32% 45%
bezpośrednich
rolnicy beneficjenci PROW 8% 20% 29% 43%
rolnicy 6% 18% 33% 43%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
co roku co 2 lata co 3-4 lata w zależności od potrzeb

R11. Czy w gospodarstwie stosuje się nawozy naturalne? Jeśli tak to jaki i z jakiego źródła?
obornik z obory głębokiej 77% 15% 4% 4%
obornik z obory płytkiej 84% 10% 3% 3%
rolnicy
gnojowica 82% 13% 3% 2%

gnojówka 82% 11% 2% 5%
pomiot ptasi 80% 13% 4% 3%
obornik z obory głębokiej 86% 8% 3%3%
bezpośrednich
beneficjenci
obornik z obory płytkiej 88% 9% 2% 1%

płatności
rolnicy
gnojowica 86% 12% 1% 1%

gnojówka 87% 10% 1% 2%
pomiot ptasi 84% 11% 3% 2%
obornik z obory głębokiej 83% 14% 2%1%
beneficjenci
obornik z obory płytkiej 2% 3%

PROW
rolnicy
gnojowica 82% 14% 3%1%

gnojówka 88% 10% 2%
pomiot ptasi 84% 10% 6%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Z własnej produkcji zwierzęcej
Z zakupu lub wymiany za słomę
Z przejęcia od innego rolnika na podstawie umowy
Z innego źródła
(osoby, które zadeklarowały stosowanie nawozów naturalnych: rolnicy – N=193; rolnicy beneficjenci płatności
bezpośrednich – N=146; rolnicy beneficjenci PROW – N=89)

R12(a). Czy w gospodarstwie opracowywany jest bilans azotu (N) i fosforu (P)?
bezpośrednich
beneficjenci
Fosfor 23% 77%
płatności
rolnicy
Azot 27% 73%

beneficjenci
Fosfor 24% 76%

PROW
rolnicy
Azot 27% 73%
Fosfor 21% 79%

rolnicy
Azot 24% 76%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
tak nie

R12b. Jaka jest podstawa ustalenia dawek nawożenia NPK (nawozy mineralne zawierające azot, fosfor i
potas)?
39%
własne uznanie 41%
40%
38%
informacja zawarta na opakowaniu/etykiecie 28%
37%
28%
tabele nawozowe 34%
32%
13%
doradca 19%
15%
5%
program komputerowy 9%
6%
1%
inne 1%
0% 10% 20% 30% 40% 50%

rolnicy rolnicy beneficjenci PROW rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich
(rolnicy – N=866; rolnicy beneficjenci PROW – N=330; rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich – N=643)

R13. W jaki sposób jest zagospodarowywana słoma zbóż w Pana(i) gospodarstwie rolnym?

64% 21% 13% 2%
bezpośrednich
rolnicy 56% 21% 21% 2%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
jest zbierana z pola i przeznaczana na ściółkę jest zbierana z pola i sprzedawana
jest przyorywana na polu jest w inny sposób zagospodarowywana

R14. Jak często przeprowadza Pan(i) zabieg wapnowania gleb w swoim gospodarstwie?
rolnicy 32% 19% 43% 6%
36% 11% 44% 9%
32% 11% 44% 13%
PROW
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
raz na 3-4 lata w zależności od wyników badań pH gleby

w zależności od wymagań uprawianych roślin nie stosuję wapnowania

R15. Proszę powiedzieć jak Pan(i) ocenia swoją R16. Czy słyszał Pan(i), że od stycznia 2014 r.
znajomość ogólnych zasad integrowanej ochrony wszyscy profesjonalni użytkownicy środków
roślin? ochrony roślin muszą stosować ogólne zasady
integrowanej ochrony roślin?
rolnicy beneficjenci płatności rolnicy beneficjenci płatności

7% 55% 19% 14% 5%
51% 35% 14%

rolnicy beneficjenci PROW 55% 30% 15%
rolnicy 8% 47% 18% 18% 9%
rolnicy 45% 37% 18%

0% 20% 40% 60% 80% 100%
Wysoka 0% 20% 40% 60% 80% 100%

Średnia
Niska
Nie znam tych zasad Tak Nie Odmowa odpowiedzi/ trudno powiedzieć
Odmowa odpowiedzi/trudno powiedzieć

R17. Czy stosuje Pan(i) w swoim gospodarstwie rolnym środki ochrony roślin?
płatności 52% 26% 22%
bezpośrednich
rolnicy niebędący
beneficjentami
24% 44% 32%
płatności
bezpośrednich
56% 23% 21%
PROW
rolnicy niebędący 28%

37% 35%
beneficjentami PROW
rolnicy 44% 31% 25%
0% 20% 40% 60% 80% 100%

Tak Nie Odmowa odpowiedzi
(rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich – N=643; rolnicy niebędący beneficjentami płatności

bezpośrednich – N=223; rolnicy beneficjenci PROW 2007-2013 – N=330; rolnicy niebędący beneficjentami
PROW 2007-2013 – N=536; rolnicy – N=866)
R17a. Podejmując decyzję o stosowaniu środków ochrony roślin:
brał(a) Pan(i) pod uwagę poziom szkodliwości środków ochrony 62%

62%
roślin dla ludzi, pszczół i środowiska naturalnego
61%
korzystał(a) Pan(i) z wyników prowadzonego przez siebie 62%

56%
monitoringu organizmów szkodliwych
61%
uwzględniał(a) Pan(i) progi ekonomicznej szkodliwości 49%

45%
organizmów szkodliwych
48%
korzystał(a) Pan(i) z doradztwa indywidualnego (np. wizyta u 43%

51%
doradcy w ODR, usługi firm doradczych)
44%
korzystał(a) Pan(i) z systemów wspomagania podejmowania 30%

32%
decyzji w ochronie roślin
31%
korzystał(a) Pan(i) z innych niż wymienione źródeł doradztwa i 29%

26%
analiz
28%
0% 20% 40% 60% 80%

rolnicy rolnicy beneficjenci PROW rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich
(rolnicy stosujący w swoim gospodarstwie rolnym środki ochrony roślin – N=383;

rolnicy beneficjenci PROW – N=184; rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich – N=330)
R17b. Czy podczas zabiegu ochrony roślin R17c. Czy po wykonanym w Pańskim gospodarstwie
wykorzystuje Pan(i) własny opryskiwacz lub rolnym zabiegu ochrony roślin czyszczony jest
inne należące do Pan(i) urządzenia? opryskiwacz/ inne urządzenia wykorzystane
w zabiegu?
zabiegi te wykonuję rolnicy 12% 29% 52% 7%

własnym
opryskiwaczem/
własnymi urządzeniami
5% rolnicy beneficjenci
12% 29% 58% 1%
PROW
zabiegi te wykonuje
swoim opryskiwaczem/ rolnicy niebędący
29% swoimi urządzeniami beneficjentami PROW
13% 29% 47% 11%
osoba lub firma, której
zlecam te prace
0% 20% 40% 60% 80% 100%
odmowa odpowiedzi
nie jest czyszczony bezpośrednio po zabiegu
66%
jest czyszczony na polu, gdzie wykonywany był zabieg
jest czyszczony w gospodarstwie rolnym w specjalnie do tego

przygotowanym miejscu
jest czyszczony w gospodarstwie rolnym w dowolnym miejscu
(rolnicy stosujący w swoim gospodarstwie rolnym środki ochrony roślin – N=383;

rolnicy beneficjenci PROW – N=184; rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich – N=330)

R17d. Czy podczas stosowania środków ochrony R17e. Które elementy odzieży ochronnej używa
roślin osoba wykonująca ten zabieg zazwyczaj osoba wykonująca ten zabieg
w Pańskim gospodarstwie rolnym używa w Pańskim gospodarstwie rolnym?
odzieży ochronnej?
Rękawice 70%
5% Specjalnie przeznaczony do
3% 11% tak ale rzadko takich prac kombinezon 67%
ochronny
tak często
Maska ochronna 64%
tak zawsze
26%
nie
Gogle 48%
odmowa
55%
odpowiedzi
Długie buty gumowe 47%
Ubranie robocze, które

używane jest też do innych 31%
prac w gospodarstwie rolnym
0% 20% 40% 60% 80%
(osoby, które wskazały na używanie odzieży ochronnej

(rolnicy stosujący w swoim gospodarstwie rolnym środki
podczas stosowania środków ochrony roślin – N=352;
ochrony roślin – N=383)
wielokrotny wybór)
R17f. Czy, gdy w Pańskim gospodarstwie rolnym R17g. Czy, a jeśli tak to kiedy zapoznaje się Pan(i) z
stosowane są środki ochrony roślin blisko źródeł treścią etykiety – instrukcji stosowania środków
wody to zabieg ten przeprowadza się w odmienny ochrony roślin?
sposób aniżeli w miejscach, gdzie nie występują
źródła wody?
tak, bo stosuje się wówczas 56%
rozwiązania zapobiegające skażeniu 58%
wody 55% Podczas zakupu środków
58%
ochrony roślin
29%
tak, bo zwracam wówczas większą
30%
uwagę na moje bezpieczeństwo
36%
Przed każdym zabiegiem 57%
nie, zabiegi te przeprowadza się w 7%
ten sam sposób niezależnie od tego rolnicy
6%
czy w pobliżu znajdują się źródła
wody czy też nie 8% Czytam, tylko etykiety –
instrukcje stosowania środków
11%
w moim gospodarstwie takie zabiegi 3% rolnicy korzystający z ochrony roślin, które stosuję po
nie wykonywane są blisko źródeł 3% płatności raz pierwszy
wody 3% bezpośrednich
13% rolnicy będący odmowa odpowiedzi/ trudno

odmowa odpowiedzi/ trudno 2%
11%
beneficjentami powiedzieć
powiedzieć PROW
7%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

ochrony roślin – N=383; rolnicy beneficjenci płatności
ochrony roślin – N=383)
bezpośrednich – N=330; rolnicy beneficjenci PROW – N=184)
R17h. Czy przed wykonywaniem zabiegów R17i. Jak często wykonuje Pan(i) kalibrację
wykorzystujących środki ochrony roślin w opryskiwacza?
Pańskim gospodarstwie rolnym informuje Pan(i)
o ich stosowaniu inne osoby, a jeśli tak to kogo?
Przed sezonem 35%

Nie, nikogo nie informuję 40%
Tak, sąsiadów użytkujących Przed każdym zabiegiem 21%

działki w sąsiedztwie miejsc
37%
stosowania środków ochrony
roślin Kilka razy w sezonie 18%
Tak, właścicieli pasiek 28% Nie dotyczy, zabiegi są

wykonywane przez inną osobę 14%
lub firmę jej opryskiwaczem
Inne 2%
Nigdy 4%
odmowa odpowiedzi/ trudno odmowa odpowiedzi/ trudno

9% 10%
powiedzieć powiedzieć
0% 10% 20% 30% 40% 50% 0% 10% 20% 30% 40%

(rolnicy stosujący w swoim gospodarstwie rolnym środki ochrony roślin – N=383; wielokrotny wybór)
R18. Biorąc pod uwagę wszystkie aspekty R19. Czy rozważał(a) Pan(i) rozpoczęcie działalności
prowadzenia działalności rolniczej, proszę gospodarczej niezwiązanej
powiedzieć czy lubi Pan(i) pracować z rolnictwem?
w gospodarstwie rolnym?
2%
rolnicy 29% 55% 7%7% rolnicy 32% 68%
1%
rolnicy beneficjenci płatności rolnicy beneficjenci
34% 59% 4% 2% 31% 69%
bezpośrednich płatności bezpośrednich
2%
rolnicy beneficjenci PROW 35% 56% 4% 3% 33% 67%
PROW
0% 50% 100% 0% 50% 100%
zdecydowanie tak raczej tak tak nie

raczej nie zdecydowanie nie
nie wiem
(rolnicy – N=866)
R18. Biorąc pod uwagę wszystkie aspekty prowadzenia działalności rolniczej, proszę powiedzieć czy lubi
Pan(i) pracować w gospodarstwie rolnym?
100%
90%
80% 87% 86% 85%

84% 84%
80% 80% 81%
70% 78%
60%
50%
40%
30%
20% 14% 15%

11% 12% 12% 13%
10% 8% 9%
10%
0%
2009 2010 2011-wiosna 2011-jesień 2012-wiosna 2012-jesień 2013 2014 2015
zdecydowanie/raczej tak zdecydowanie/raczej nie
(rolnicy – N=866)
R19. Czy rozważał(a) Pan(i) rozpoczęcie działalności gospodarczej niezwiązanej
z rolnictwem?
100%
87%
90% 83% 84%
81%
77%
80%
72%
68%
70%
60%
50%
40%
30%
32%
28%
20% 23%
17% 19%
10% 16%
13%
0%
2009 2011-jesień 2012-wiosna 2012-jesień 2013 2014 2015
tak nie
(rolnicy – N=866)
R19. Czy rozważał(a) Pan(i) rozpoczęcie działalności gospodarczej niezwiązanej
z rolnictwem?
18-34 42% 58%

Wiek
35-54 35% 65%
55+ 19% 81%
Podstawowe 10% 90%

Wykształcenie
Zasadnicze zawodowe 28% 72%
Średnie 40% 60%
Wyższe ukończone 47% 53%
0% 20% 40% 60% 80% 100%

tak nie
(rolnicy – N=866)
R20. Czy gdyby miał(a) Pan(i) możliwość podjęcia pracy w Pana(i) miejscu zamieszkania w pełnym
wymiarze czasu pracy (na cały etat) to podjęła(ął) by ją Pan(i)? I czy miałoby to wpływ na prowadzoną
obecnie przez Pana(ią) produkcję rolną?
nie, bo nie wyobrażam sobie pracy poza rolnictwem/ bardzo lubię tą 28%
32%
pracę
24%
tak, ale nie zrezygnował(a)bym z prowadzenia gospodarstwa rolnego, 18%
tylko równolegle kontynuował(a)bym działalność rolniczą w takim samym 21%
zakresie jak dotychczas 17%
tylko równolegle kontynuował(a)bym działalność rolniczą choć na 13%
mniejszą skalę 15%
7%
tak i wówczas zrezygnował(a)bym z prowadzenia gospodarstwa rolnego 7%
10%
8%
nie, bo prowadzona przeze mnie produkcja rolna jest opłacalna 11%
7%
4%
nie, bo dzięki produkcji rolnej otrzymuję płatności bezpośrednie 3%
4%
2%
nie, z innych powodów 2%
4%
15%
nie wiem 11%
19%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%
rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich rolnicy będący beneficjentami PROW rolnicy
R21. A gdyby miał(a) Pan(i) możliwość podjęcia pracy w Pana(i) Powiecie (miejscowości Powiatowej) w
pełnym wymiarze czasu pracy (na cały etat) to podjęła(ął), by ją Pan(i)? I czy będzie to miało wpływ na
prowadzoną obecnie przez Pana(ią) produkcję rolną?

13%
nie, bo nie mam możliwości codziennych dojazdów do pracy 13%
12%
11%
nie, bo codzienne dojazdy do pracy zabierałyby mi zbyt dużo czasu 12%
9%
7%
9%
8%
nie, bo koszt codziennych dojazdów do pracy byłby zbyt duży 7%
6%
5%
6%
nie, bo nie pozwalają mi na to moje obowiązki dot. opieki nad dziećmi lub 5%
4%
osobami starszymi w mojej rodzinie 5%
20%
nie wiem 17%
24%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30%
R22. Czy gdyby miał(a) Pan(i) możliwość podjęcia pracy, którą wykonywał(a)by Pan(i) na odległość przez
Internet to czy podjęła(ął), by ją Pan(i)? I czy będzie to miało wpływ na prowadzoną obecnie przez
Pana(ią) produkcję rolną?

10%
nie, bo nie umiem obsługiwać komputera 12%
11%
4%
6%
nie, bo nie umiem posługiwać się Internetem (choć umiem posługiwać się 7%
7%
komputerem) 6%
5%
5%
nie, bo nie mam dostępu do Internetu szerokopasmowego w domu 3%
4%
(mimo takiego dostępu w mojej miejscowości) 3%
nie, bo w mojej miejscowości nie ma dostępu do Internetu 3%
3%
szerokopasmowego (brak infrastruktury) 3%
33%
nie wiem 28%
34%
0% 10% 20% 30% 40%
R23. Czy w Pana(i) gospodarstwie rolnym przebywają dzieci/dziecko poniżej 16 roku życia?
tak
nie
33%
67%
(rolnicy – N=866)

R23a. Czy Pana(i) dziecko/dzieci poniżej 16. roku R23b. Czy w 2014 r. w Pana(i) gospodarstwie
życia pomaga(ją) w wykonywaniu prac rolniczych rolnym wydarzył się wypadek przy pracy, w
w Pana/i gospodarstwie rolnym? którym uczestniczyło dziecko poniżej 16. roku
życia?

bezpośrednich ubezpieczeni w KRUS 35% 65% bezpośrednich ubezpieczeni w KRUS 14% 86%
bezpośrednich 33% 67% bezpośrednich 15% 85%
rolnicy beneficjenci PROW 40% 60% rolnicy beneficjenci PROW 18% 82%
rolnicy w wieku 55+ lat 31% 69% rolnicy w wieku 55+ lat 20% 80%
rolnicy w wieku 35-54 lat 42% 58% rolnicy w wieku 35-54 lat 10% 90%
rolnicy w wieku 18-34 lat 21% 79% rolnicy w wieku 18-34 lat 20% 80%
0% 20% 40% 60% 80% 100% 0% 20% 40% 60% 80% 100%
Tak Nie Tak Nie
(rolnicy, którzy zadeklarowali, że w ich gospodarstwie (rolnicy, którzy zadeklarowali, że w ich gospodarstwie
rolnym przebywają dzieci poniżej 16. roku życia – N=283, rolnym pomagają lub pomagały w pracach
w tym: dzieci/dziecko – N=93, w tym:
rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich ubezpieczeni rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich ubezpieczeni
w KRUS – N=191; rolnicy beneficjenci płatności w KRUS – N=66; rolnicy beneficjenci płatności
bezpośrednich – N=236; rolnicy beneficjenci PROW – bezpośrednich – N=78; rolnicy beneficjenci PROW – N=57;
N=144; rolnicy w wieku 55+ lat – N=48; rolnicy w wieku 35- rolnicy w wieku 55+ lat – N=15; rolnicy w wieku 35-54 lat –
54 lat – N=138; rolnicy w wieku 18-34 lat – N=97) N=58; rolnicy w wieku 18-34 lat – N=20)

ROZWÓJ GOSPODARSTW ROLNYCH I

KWESTIE ŚRODOWISKOWE W RAMACH
WSPÓLNEJ POLITYKI ROLNEJ
Rozwój gospodarstw rolnych i kwestie środowiskowe w ramach Wspólnej Polityki
Rolnej - podsumowanie
Trzech na dziesięciu badanych rolników wyraziło zainteresowanie udziałem w szkoleniach zawodowych dla rolników
(30%). Wśród beneficjentów PROW odsetek był wyższy i wynosił 42%. Wśród rolników zainteresowanych udziałem
w szkoleniach zawodowych największe grono stanowiły osoby, które w pierwszej kolejności chciałyby skorzystać ze
szkolenia w temacie zarządzania gospodarstwem rolnym, w tym m.in. zarządzania produkcją i procesami
technologicznymi w gospodarstwie (38%). Druga z kolei najliczniejsza grupa rolników to badani zainteresowani
szkoleniem z zakresu wymogów zazieleniania w ramach płatności bezpośrednich (22%).
Najważniejszą funkcją pszczelarstwa w opinii ankietowanych rolników jest zapylanie roślin rolniczych
i sadowniczych (w sumie 87% wskazań) oraz produkcja miodu (85% wskazań).
Jedna piąta rolników (21%) utrzymuje w swoim gospodarstwie pszczoły w celu produkcji miodu na potrzeby własne
i/lub na sprzedaż. Wśród nich jedynie 2% utrzymuje pszczoły wyłącznie na sprzedaż. Rolników, którzy nie utrzymują
pszczół, zapytano o możliwość podjęcia się utrzymywania niewielkiej pasieki w gospodarstwie rolnym, gdyby
istniała możliwość otrzymania wsparcia w postaci bezpłatnych szkoleń i ułatwienia niezbędnych zakupów. Prawie
jedna czwarta z nich (23%) pozytywnie ustosunkowała się do takiej koncepcji.
W odpowiedzi na pytanie o stan wiedzy na temat zasady wzajemnej zgodności 45% ankietowanych rolników
określiło go jako bardzo dobry lub wystarczający. Jako najważniejsze korzyści wynikające z obowiązku
przestrzegania zasady wzajemnej zgodności respondenci wskazywali większą dbałość o środowisko naturalne
(69%) oraz grunty rolne (53%).
61% zapytanych rolników wiedziało na czym polega zazielenienie w ramach płatności bezpośrednich. Wiedzę na
ten temat czerpano od pracowników ośrodka doradztwa rolniczego (96%), rzadziej jako źródło informacji
wskazywano m.in. pracowników placówek ARiMR (52% spośród pierwszych wskazań).

Rolnej
R24. Czy byłby Pan(i) zainteresowany(a) udziałem w szkoleniach zawodowych dla rolników?
rolnicy 30% 70%
42% 58%
PROW
płatności 34% 66%
bezpośrednich
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Tak Nie

Rolnej
R24a. Z jakich szkoleń chciałby Pan(i) skorzystać, czego powinny one dotyczyć?
zarządzanie gospodarstwem rolnym, w tym m.in. zarządzanie

38% 13% 6%
produkcją i procesami technologicznymi w gospodarstwie
wymogi zazielenienia w ramach płatności bezpośrednich 22% 9% 15%
sprzedaż i marketing artykułów rolno-spożywczych, w tym sprzedaż

9% 18% 11%
bezpośrednia
I wskazanie
technologia i zasady rolnictwa ekologicznego 11% 17% 8%
II wskazanie
rachunkowość w gospodarstwie rolnym 7% 13% 14%

III wskazanie
nowoczesne technologie w uprawach i hodowli 7% 12% 15%
ubezpieczenia w rolnictwie 5% 8% 9%
wykorzystanie technologii informacyjno - komunikacyjnych w

6% 11%
wprowadzeniu gospodarstwa rolnego
przeciwdziałanie i adaptacja do zmian klimatu oraz ochrona środowiska

1%4% 11%
w kontekście produkcji rolniczej
0% 20% 40% 60%
(rolnicy, którzy byliby zainteresowani udziałem w szkoleniach zawodowych – N=258)

Rolnej
R25. Która funkcja pszczelarstwa jest w opinii Pana(i) najważniejsza dla producenta rolnego?
zapylanie roślin rolniczych i sadowniczych 35% 35% 17% zapylanie roślin rolniczych i sadowniczych 36% 36% 12%
produkcja miodu 51% 16% 18% produkcja miodu 45% 15% 21%
zapylanie roślin dziko rosnących 6% 23% 24% zapylanie roślin dziko rosnących 6% 25% 28%
wytwarzanie innych produktów pszczelich wytwarzanie innych produktów pszczelich

(wosk pszczeli, kit pszczeli, mleczko (wosk pszczeli, kit pszczeli, mleczko I wskazanie
I wskazanie
pszczele, pierzga itp.) mających 7% 22% 23% pszczele, pierzga itp.) mających 12% 19% 21%
zastosowanie w lecznictwie, kosmetologii zastosowanie w lecznictwie, kosmetologii
itp. itp. II wskazanie
II wskazanie
leczenie jadem pszczelim i inne leczenie jadem pszczelim i inne III wskazanie
1% III wskazanie 1%
zastosowania lecznicze produktów 4% 18% zastosowania lecznicze produktów 5% 18%
pszczelarskich pszczelarskich
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 0% 20% 40% 60% 80% 100%
(rolnicy – N=866) (rolnicy beneficjenci PROW – N=330)

Rolnej
R25a. Czy Pan (i) w swoim gospodarstwie utrzymuje pszczoły w celu produkcji miodu na potrzeby własne
i/lub na sprzedaż?
Tak, wyłącznie
10% na potrzeby
9% własne
2%
Tak, na potrzeby
własne, jak i na
sprzedaż
Tak, wyłącznie
79% na sprzedaż
Nie
(rolnicy – N=866)

Rolnej
R25b. Czy gdyby Pan(i) mógł otrzymać wsparcie w R25c. Czy w Pana(i) wsi lub w miejscowościach
postaci bezpłatnych szkoleń i ułatwienia niezbędnych sąsiednich producenci rolni utrzymują pszczoły?
zakupów, podjąłby się utrzymywania niewielkiej
pasieki we własnym gospodarstwie rolnym?
19% tak
23% tak
34%
21% nie
nie
60%
43%
nie wiem (nie
nie wiem
słyszałem)
(rolnicy , którzy w swoim gospodarstwie nie utrzymują

(rolnicy – N=866)
pszczół – N=686)
Rolnej
R26. Jak ocenia Pan(i) stan swojej wiedzy na temat zasady wzajemnej zgodności?
2014 4% 48% 32% 16%

rolnicy
2015 6% 39% 27% 28%

beneficjenci
2014 5% 49% 31% 15%

PROW
rolnicy
2015 9% 53% 19% 19%

bezpośrednich
beneficjenci
2014 5% 53% 28% 14%

płatności
rolnicy
2015 5% 43% 28% 24%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
bardzo dobry wystarczający niewystarczający nie wiem/trudno powiedzieć

Rolnej
R26a. Jakie są korzyści wynikające z obowiązku przestrzegania zasady wzajemnej zgodności?
większa dbałość o środowisko naturalne 42% 15% 12% większa dbałość o środowisko naturalne 43% 15% 14%
większa dbałość o grunty rolne 24% 16% 13% większa dbałość o grunty rolne 25% 17% 9%
poprawa stanu gleb 12% 24% 16% poprawa stanu gleb 11% 25% 16%
wzrost różnorodności biologicznej 9% 20% 16% wzrost różnorodności biologicznej 11% 19% 18%
poprawa bezpieczeństwa żywności 6% 12% 16% poprawa jakości wód 4%10% 20%
II wskazanie II wskazanie
poprawa jakości wód 5% 10% 18% poprawa bezpieczeństwa żywności 5%11% 16%
III wskazanie III wskazanie
3% 3%
większa dbałość o zwierzęta 2% 9% większa dbałość o zwierzęta 1% 7%
0% 20% 40% 60% 80% 0% 20% 40% 60% 80%
(rolnicy – N=866) (rolnicy beneficjenci PROW – N=330)

Rolnej
R27. Czy wie Pan(i), na czym polega zazielenienie w ramach płatności bezpośrednich?
rolnicy 13% 48% 17% 22%
13% 64% 14% 9%
PROW
płatności 13% 57% 15% 15%
bezpośrednich
0% 20% 40% 60% 80% 100%
tak raczej tak raczej nie nie

Rolnej
R27a. Skąd uzyskuje Pan(i) informacje o wymogach zazielenienia w ramach płatności bezpośrednich?
od pracowników ośrodka doradztwa rolniczego 29% 44% 23%
od pracowników placówek ARiMR 52% 12% 7%
od pracowników Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi 6% 24% 31%
I wskazanie
z infolinii ARiMR 5% 9% 17%
II wskazanie
z telewizji 2% 5% 8% III wskazanie

2%
z internetu 1% 4%
1%
inne 4% 3%
z prasy 2% 4%
1%
ze szkoleń lub konferencji 1% 3%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%
(rolnicy, którzy wiedzą na czym polega zazielenienie w ramach systemu płatności bezpośrednich – N=530)

Rolnej
R27b. Jak ocenia Pan(i) wzmocnienie wymiaru środowiskowego Wspólnej Polityki Rolnej poprzez
wprowadzenie obowiązku realizacji od 2015 r. trzech wymogów zazielenienia?
rolnicy 8% 41% 13% 3% 35%
9% 46% 14% 2% 29%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
dobrze raczej dobrze raczej źle źle nie wiem/trudno powiedzieć

Rolnej
R27c. Czy obowiązki wynikające z wymogów zazielenienia w sposób istotny wpłynęły na decyzje
produkcyjne podejmowane w Pana(i) gospodarstwie rolnym?
rolnicy 5% 22% 44% 29% rolnicy 6% 29% 45% 20%
rolnicy rolnicy
beneficjenci 6% 26% 50% 18% beneficjenci 6% 27% 47% 20%
PROW PROW
rolnicy rolnicy
4% 24% 48% 24% 5% 29% 46% 20%
płatności płatności
0% 50% 100% 0% 50% 100%
tak raczej tak raczej nie nie tak raczej tak raczej nie nie
(rolnicy, posiadający gospodarstwo powyżej 10 ha –

N=442; rolnicy beneficjenci PROW, posiadający
(rolnicy – N=866; rolnicy beneficjenci PROW – N=330;
gospodarstwo powyżej 10 ha – N=234; rolnicy
rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich – N=643)
beneficjenci płatności bezpośrednich, posiadający
gospodarstwo powyżej 10 ha – N=396)
Rolnej
R27d. Który z wymogów zazielenienia jest dla Pana(i) najtrudniejszy do wypełnienia?
żaden z wymogów nie był 26% żaden z wymogów nie był 30%
24% 24%
trudny do wypełnienia 21% trudny do wypełnienia 29%
byłem zwolniony z realizacji 14% utrzymanie obszarów 15%
9% 15%
zazielenienia 17% proekologicznych 16%
utrzymanie obszarów 15% zakaz zaorywania lub 9%
15% 18%
proekologicznych 14% przekształcania trwałych… 11%
zakaz zaorywania lub 8% byłem zwolniony z realizacji 10%
16% 9%
przekształcania trwałych… 8% zazielenienia 10%
7% 9%
dywersyfikacja upraw 6% dywersyfikacja upraw 6%
6% 9%
30% 27%
nie wiem/trudno powiedzieć 30% nie wiem/trudno powiedzieć 27%
34% 26%
0% 20% 40% 0% 20% 40%
rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich
rolnicy będący beneficjentami PROW rolnicy beneficjenci PROW
rolnicy rolnicy
(rolnicy, posiadający gospodarstwo powyżej 10 ha –
N=442; rolnicy beneficjenci PROW, posiadający
(rolnicy – N=866; rolnicy beneficjenci PROW – N=330;
gospodarstwo powyżej 10 ha – N=234; rolnicy
rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich – N=643)
beneficjenci płatności bezpośrednich, posiadający
gospodarstwo powyżej 10 ha – N=396)
PERSPEKTYWA DLA WSI I

ROLNICTWA

Perspektywa dla wsi i rolnictwa - podsumowanie
Biorąc pod uwagę miejsce zamieszkania, największy odsetek nierolników dostrzegających zmiany na lepsze
w polskim rolnictwie zamieszkiwał północny region Polski (26%). W dalszej kolejności byli to nierolnicy mieszkający
na wschodzie (17%) oraz na południowym zachodzie Polski (16%). Zmiany na gorsze najczęściej dostrzegali
nierolnicy mieszkający w centralnym regionie Polski (40%). Podobnie sytuacja wyglądała w przypadku ankietowanych
rolników. Zmiany na lepsze najczęściej dostrzegali mieszkańcy południowo-zachodniej (22%), wschodniej (13%) oraz
północnej (12%) części Polski. Z kolei 41% rolników z centralnego regionu Polski dostrzegało zmiany tylko na gorsze.
Odsetek rolników uważających, że sytuacja w polskim rolnictwie zmieniła się na gorsze wzrósł o 7 punktów
procentowych w porównaniu z poprzednim rokiem, ale był on niższy o 16 punktów procentowych od odsetka
zanotowanego w 2010 r., kiedy to wyniósł 40%; na przestrzeni ostatnich 5 lat obserwuje się stopniowe zmniejszenie
odsetka osób wyrażających opinię, że sytuacja w polskim rolnictwie zmieniła się na gorsze.
Odczucie dotyczące kierunku zmian w polskim rolnictwie odnotowuje różnice również w zależności od cech
socjodemograficznych respondenta. Osoby młodsze oraz bardziej wyedukowane częściej wskazują zmiany na lepsze
(różnica 16 punktów procentowych pomiędzy osobami z najniższym i najwyższym wykształceniem z odnotowaną
tendencją wzrostową).
Zdecydowana większość mieszkańców wsi nie wykorzystywała odnawialnych źródeł energii (77%). Wśród
ankietowanych, którzy stosują OZE, jako powód podają zmniejszenie kosztów funkcjonowania gospodarstwa
domowego lub produkcji (33%). W dalszej kolejności ankietowani wskazywali na: chęć zadbania o środowisko
naturalne (22%), cel zagospodarowania dostępnych surowców (17%) oraz możliwość zwiększenia dochodów
poprzez sprzedaż energii (14%).

Perspektywa dla wsi i rolnictwa
W3. W jakim kierunku Pana(i) 12%
26%
zdaniem zmierza polskie
37%
rolnictwo? Czy Pana(i) zdaniem
33%
w polskim rolnictwie dokonują
24%
się zmiany na lepsze, na 17%
7%
gorsze, czy też zarówno na 26% 29% 18%
20%
6%
lepsze jak i na gorsze? 24% nierolnicy rolnicy
41%
15%
na lepsze 10%
16% 3% 2%
zarówno na lepsze jak i na gorsze 25% 5%
9% 42% 51%
tylko na gorsze
nierolnicy rolnicy
nie ma żadnych zmian 40%

41%
nie wiem/trudno powiedzieć 10% 4%
5% 2%
nierolnicy rolnicy
17% 13%
5% 9%
16% 22% 40%
(centralny (rolnicy=170; nierolnicy=108), 38% 43%
południowo-zachodni (rolnicy=60; 48% 71%
14%
nierolnicy=75), 53%
9% 16% 24%
7%
południowy (rolnicy=154; nierolnicy=117), 13%
6%
północno-zachodni (rolnicy=108; 16% 18%
34% 12% 17% 17%
nierolnicy=135), 7% 5% 1% 7% nierolnicy rolnicy
2%
nierolnicy rolnicy
północny (rolnicy=107; nierolnicy=111), nierolnicy rolnicy
wschodni (rolnicy=267; nierolnicy=88))

W3. W jakim kierunku Pana(i) zdaniem zmierza polskie rolnictwo? Czy Pana(i) zdaniem w polskim
rolnictwie dokonują się zmiany na lepsze, na gorsze, czy też zarówno na lepsze jak i na gorsze?
50% 46%
45% 42%
40% 40%
40% 37%
36%
35%
33%
35% 32%
34% 30%
30% 28% 27%
27%
29% 24%
25%
25% 20%
20% 18% 18% 23% 17%
17%
14%
15%
10%
10% 7% 7% 7%
5% 6% 6%
4%
5%
0%
2010 wiosna 2011 jesień 2011 wiosna 2012 jesień 2012 2013 2014 2015
na lepsze zarówno na lepsze jak i na gorsze tylko na gorsze nie ma żadnych zmian
(rolnicy – N=866)
18-34 14% 52% 18% 7% 9%

Wiek
35-54 15% 45% 25% 6% 9%
55+ 12% 43% 28% 5% 12%
Podstawowe 7% 31% 39% 4% 19%

Wykształcenie
Zasadnicze
12% 46% 24% 7% 11%
zawodowe
Średnie 15% 52% 22% 5% 6%
Wyższe 23% 49% 15% 7% 6%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
na lepsze zarówno na lepsze jak i na gorsze tylko na gorsze nie ma żadnych zmian nie wiem/ trudno powiedzieć
(rolnicy – N=866)
60%
54%
50%
44% 44%
38%
40% 36%
35%
33%
36%
29%
30% 27% 27%
31% 31%
26% 21%
25% 25%
20%
22%
11% 17%
14%
10% 7% 7%
5% 5% 5% 6% 5%
0%
wiosna 2011 jesień 2011 wiosna 2012 jesień 2012 2013 2014 2015
(rolnicy będący beneficjentami PROW – N=330)

60%
52%
50%
42%
39% 38%
40% 36% 36%
34%
31%
30% 34% 32% 28% 27% 27%
23%
26% 26%
20%
20% 15% 14%
19% 18%
10% 8% 7% 7%
13%
4% 5% 5%
0%
wiosna 2011 jesień 2011 wiosna 2012 jesień 2012 2013 2014 2015
(rolnicy będący beneficjentami płatności bezpośrednich – N=643)

W4. Czy stosuje Pan(i) odnawialne źródła energii W4. Jeśli tak to dlaczego zdecydował(a) się Pan(i)
(OZE) na potrzeby swojego gospodarstwa na zastosowanie OZE?
domowego lub gospodarstwa rolnego?
Tak, ze względu na zmniejszenie kosztów 37%

funkcjonowania gospodarstwa domowego 24%
71% lub produkcji 33%
Nie wykorzystuję odnawialnych źródeł Tak, ze względu na możliwość 14%

84% zwiększenia dochodów poprzez sprzedaż 13%
energii (OZE)
energii 14%
77% 15%
Tak, w celu zagospodarowania
22%
dostępnych surowców
17%
22%
29% Tak, chcę zadbać o środowisko naturalne 24%
22%
Tak, stosuje odnawialne źródła energii 8%

16% Tak, w celu uniezależnienia się od
(OZE) 11%
zewnętrznych dostaw energii
9%
23%
Tak, ze względu na możliwość uzyskania 4%
wsparcia inwestycyjnego, które uczyniło 6%
inwestycję dostępną/opłacalną 5%
0% 50% 100%
0% 10% 20% 30% 40%
rolnicy nierolnicy mieszkańcy wsi rolnicy nierolnicy mieszkańcy wsi
(rolnicy – N=866; nierolnicy – N=634; mieszkańcy wsi – N=1500)

W5. Co mogłoby skłonić Pana(ią) do zastosowania OZE w gospodarstwie domowym lub rolnym?
13%
Obniżka cen rynkowych urządzeń 12%
12%
14%
Dofinansowanie zakupu urządzeń 11%
12%
Możliwość udziału w projekcie realizowanym przez gminę lub 4%
3%
inny podmiot odpowiedzialny za inwestycję 4%
Korzyści ekonomiczne wynikające ze zmniejszenia wydatków 13%
10%
na zakup energii lub paliw 12%
Możliwość uzyskania dodatkowego dochodu ze sprzedaży 8%
4%
energii 6%
Uniezależnienie się mojego gospodarstwa od dostaw energii z 5%
2%
zewnątrz 4%
1%
Możliwość racjonalnego zagospodarowania surowców 1%
1%
5%
Ochrona środowiska 3%
4%
Nie jestem zainteresowany /a zastosowaniem OZE w moim 37%
54%
gospodarstwie domowym/ rolnym 45%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%
rolnicy nierolnicy mieszkańcy wsi
(mieszkańcy wsi, którzy nie wykorzystują OZE – N=1148; rolnicy, którzy nie wykorzystują OZE – N=615;
nierolnicy – N=533)
SYTUACJA NA RYNKU ZIEMI

Sytuacja na rynku ziemi - podsumowanie
Możliwość nabycia ziemi w obrocie międzysąsiedzkim (na rynku prywatnym) najczęściej dostrzegali mieszkańcy
regionów wschodniego oraz południowego (po 40% wskazań). Największy odsetek osób, których zdaniem w okolicy nie
istnieje możliwość nabycia ziemi w obrocie międzysąsiedzkim, odnotowano w regionie południowo-zachodnim (53%).
Respondenci zapytani o powody braku ofert gruntów rolnych do sprzedaży lub ich małej liczby na rynku prywatnym,
najczęściej wymieniali chęć zachowania ziemi w kręgu rodziny (43%) i przeświadczenie, że ziemi się nie sprzedaje
(35%). W porównaniu z poprzednim rokiem odsetek osób wskazujących oczekiwany wzrost cen ziemi, jako przyczynę
braku ofert, spadł z 45% do 28%. Należy jednak zauważyć, że ta odpowiedź była wskazywana najczęściej jako główny
powód (22% spośród pierwszych wskazań).
8% przebadanych mieszkańców wsi rozpatruje możliwość zakupu ziemi w ciągu najbliższych trzech lat na rynku
prywatnym (5% do 5 ha, 2% od 5 do 15 ha, 1% powyżej 15 ha). Najczęściej taką możliwość rozpatrywali rolnicy będący
beneficjentami PROW (24%). Zainteresowani zakupem ziemi respondenci najczęściej zamierzają zrealizować inwestycję
za pomocą płatności ratalnych lub kredytu preferencyjnego.
Wiedzą na temat możliwości organizowania przez ANR przetargów ograniczonych dotyczących zakupu gruntów rolnych
wykazało się 29% mieszkańców wsi. Taką wiedzę zdecydowanie częściej posiadali rolnicy (37%) niż nierolnicy (18%).
Zakup ziemi od ANR w ciągu najbliższych trzech lat rozważa 6% badanych mieszkańców wsi. Wśród deklarujących
powyższy zakup w 65% są to ziemie do 5 ha, 27% od 5 do 15 ha oraz w 8% powyżej 15 ha. Podobnie jak na rynku
prywatnym, najczęściej taką możliwość rozpatrywali beneficjenci PROW będący rolnikami (17%). Jako główną formę
finansowania wskazywano płatności na raty bądź kredyt preferencyjny.

Jako najczęstsze powody nabywania gruntów rolnych respondenci wskazywali: fakt, że ziemia jest traktowana jako
dobra lokata kapitałowa (59% wskazań), chęć zwiększenia wysokości otrzymywanych płatności bezpośrednich (57%
wskazań), kupno ziemi pod zabudowę (54% wskazań) oraz chęć powiększenia gospodarstwa rolnego (51% wskazań).
Ten ostatni powód najczęściej był wskazywany jako główny (32% pierwszych wskazań).
Jedynie 7% ogółu badanych sprzedało w ciągu ostatnich 3 lat grunty rolne. Jako powód takiego działania najczęściej
wskazywano potrzeby inwestycyjne poza gospodarstwem (51%). Potrzebę prac scaleniowo-wymiennych
w zamieszkiwanej miejscowości zauważyło 21% respondentów.
Mieszkańcy wsi byli zgodni co do powierzchni gruntów rolnych, jakie powinno posiadać gospodarstwo, aby zapewnić
utrzymanie rolnikowi i jego rodzinie. Średnia wskazywana powierzchnia wynosiła 37 ha, natomiast zarówno mediana jak
i dominanta wskazań wyniosły 20 ha.
39% ankietowanych wie, że w maju 2016 r. nastąpi pełne otwarcie rynku ziemi w Polsce dla nabywców większości
krajów europejskich. Ponad połowa mieszkańców (59%) wsi uważała, że po otwarciu rynku ziemi w Polsce obrót
gruntami rolnymi powinien podlegać nadzorowi administracyjnemu. Takie przekonanie najczęściej występowało
u mieszkańców centralnej (76%), wschodniej (74%) oraz północnej (65%) Polski. Z kolei przeciwko nadzorowi
administracyjnemu dotyczącemu obrotu gruntami rolnymi najczęściej byli ankietowani zamieszkujący północno-
zachodnią Polskę (63%).
Zdaniem ponad połowy ankietowanych (52%) przekazanie ANR nadzoru nad obrotem gruntami rolnymi gwarantowałoby
jego efektywne wykonanie. Natomiast 43% mieszkańców wsi uważało, że ANR powinien prowadzić rejestr i nadzór
administracyjny nad umowami dzierżaw gruntów rolnych na rynku prywatnym.

W odpowiedzi na pytanie o wysokość czynszu za 1 ha, przy którym bardziej opłaciłoby się kupić grunt rolny niż go
dzierżawić/użyczać w celu prowadzenia na nim działalności rolniczej, mieszkańcy wsi podawali średnią dla: gruntów
rolnych - 2034 zł/ha, łąk - 1431 zł, a pastwisk - 1184 zł.
Zapytani o wysokość czynszu za 1 ha gruntu w ich miejscowości rolnicy podawali średnią cenę: 1062 zł dla gruntów
ornych, 719 zł dla łąk i 578 zł dla pastwisk.

Sytuacja na rynku ziemi
W6. Czy według Pana(i) wiedzy
istnieje w Pana okolicy 100%
możliwość nabycia ziemi w 80% 31%
obrocie międzysąsiedzkim
60%
26%
(rynku prywatnym)?
100% 40%
8%
80% 20% 43%
39%
60% 0%
tak
40%
100%
nie 53%
20% 32%
80%
trudno powiedzieć
0% 12%
60%
40%
56%
20%
0%
100%
100% 80% 40%

(mieszkańcy wsi: centralny – N=278; 23%
100%
południowo-zachodni – N=135; 80%

80% 40%
60%
południowy – N=271; 60%

60%
40% 34%
53%
północno-zachodni – N=243; 40%
40%
18%
20%
26%
północny – N=218; 20% 0%
20% 42%
wschodni – N=355) 0%
24%
0%

W7. Jakie są Pana(i) zdaniem powody braku oferowania gruntów rolnych do sprzedaży lub też małej
liczby tego rodzaju ofert sprzedaży w obrocie międzysąsiedzkim (rynku prywatnym)?
chęć zachowania ziemi w kręgach rodziny 13% 17% 13% oczekiwanie na wzrost cen ziemi 32% 6% 7%
przeświadczenie, że ziemi się nie sprzedaje 8% 15% 12% chęć zachowania ziemi w kręgach rodziny 9% 15% 18%
możliwość uzyskiwania płatności bezpośrednich 10% 7% 12% cena ziemi jest obecnie zbyt niska 13% 16% 8%
niska skłonność osób starszych do sprzedaży ziemi 6% 8% 15% przeświadczenie, że ziemi się nie sprzedaje 8% 13% 14%
oczekiwanie na wzrost cen ziemi 21% 4% 2% prowadzenie produkcji rolniczej na tych gruntach 9% 8% 9%
prowadzenie produkcji rolniczej na tych gruntach 8% 9% 9% możliwość uzyskiwania płatności bezpośrednich 5% 9% 9%
cena ziemi jest obecnie zbyt niska 7% 12% 5% niska skłonność osób starszych do sprzedaży ziemi 3% 5% 9%
opłacalne warunki dzierżawy czy użyczenia tych

5% 7% 10% bo produkcja rolna jest obecnie opłacalna 6% 7% 2%
gruntów
ziemia jest bardzo dobrym i pewnym sposobem

3% 4% 10% opłacalne warunki dzierżawy czy użyczenia tych gruntów 3% 7% 5%
gromadzenia kapitału
nieuregulowany tytuł prawny do ziemi (np brak

bo w przyszłości produkcja rolna będzie opłacalna 8% 5% 3% przeprowadzonego postępowania spadkowego)
3% 5% 6%
ziemia jest bardzo dobrym i pewnym sposobem

bo produkcja rolna jest obecnie opłacalna 6% 4% 2% gromadzenia kapitału (zawsze ma wartość i nie można jej 5% 2% 6%
utracić)
nieuregulowany tytuł prawny do ziemi (np. brak
3% 4% 4% bo w przyszłości produkcja rolna będzie opłacalna 3% 5% 4%
przeprowadzonego postępowania spadkowego)
możliwość utrzymywania wsparcia w ramach PROW możliwość utrzymywania wsparcia w ramach PROW 2014- 2%
2% 4% 3% 2020 1% 3%
2014-2020
0% 10% 20% 30% 40% 50% 0% 10% 20% 30% 40% 50%
I wskazanie II wskazanie III wskazanie I wskazanie II wskazanie III wskazanie

2015 2014
(mieszkańcy wsi – N=1500; pytanie wielokrotnego wyboru z hierarchią)

W8. Czy rozpatruje Pan(i) możliwość nabycia w najbliższej przyszłości (do trzech lat) ziemi w obrocie
międzysąsiedzkim (rynku prywatnym)? Jeśli tak, to ile ha?
2%
nierolnicy 1% 99%
rolnicy 8% 4%1% 87%
rolnicy niebędący 1%
5% 93%
beneficjentami PROW 1%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
do 5 ha od 5 ha do 15 ha powyżej 15 ha nie chcę nabyć ziemi na rynku prywatnym
(mieszkańcy wsi – N=1500; nierolnicy=634; rolnicy – N=866; rolnicy niebędący beneficjentami PROW 2007-
2013 – N=536; rolnicy beneficjenci PROW 2007-2013 – N=330)
W8.1 Z jakich źródeł planuje Pan(i) sfinansować ten zakup? (odpowiedzi dla wskazania do 5 ha)
rolnicy 30% 52% 15% 3%
rolnicy niebędący
beneficjentami 37% 48% 11% 4%
PROW
rolnicy
beneficjenci 26% 55% 17% 2%
PROW
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Kredyt preferencyjny Płatność na raty Płatność gotówką inne
(mieszkańcy wsi planujący zakup do 5 ha – N=80: nierolnicy – N=6; rolnicy – N=74; rolnicy niebędący
beneficjentami PROW 2007-2013 – N=27; rolnicy beneficjenci PROW 2007-2013 – N=47)
W8.2 Z jakich źródeł planuje Pan(i) sfinansować ten zakup? (odpowiedzi dla wskazania od 5 do 15 ha)
nierolnicy 100%
rolnicy 47% 34% 16% 3%
rolnicy niebędący
beneficjentami 50% 50%
PROW
rolnicy
PROW
0% 20% 40% 60% 80% 100%
(mieszkańcy wsi planujący zakup do 5 ha – N=80: nierolnicy – N=6; rolnicy – N=74; rolnicy niebędący
beneficjentami PROW 2007-2013 – N=27; rolnicy beneficjenci PROW 2007-2013 – N=47)
W8.3 Z jakich źródeł planuje Pan(i) sfinansować ten zakup? (odpowiedzi dla wskazania powyżej 15 ha)
rolnicy 30% 40% 20% 10%
rolnicy niebędący
PROW
rolnicy
PROW
0% 20% 40% 60% 80% 100%
(mieszkańcy wsi planujący zakup powyżej 15 ha – N=38: rolnicy – N=13; rolnicy niebędący beneficjentami
PROW 2007-2013 – N=2; rolnicy beneficjenci PROW 2007-2013 – N=11)

W9.Czy wie Pan(i) że ANR może organizować przetargi ograniczone dotyczące zakupu gruntów rolnych
między innymi na rzecz miejscowych rolników powiększających gospodarstwo rodzinne?
mieszkańcy
29% 71%
wsi
nierolnicy 18% 82%
rolnicy 37% 63%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
tak nie
(mieszkańcy wsi – N=1500; nierolnicy – N=634; rolnicy – N=866)

W10. Czy rozpatruje Pan(i) możliwość nabycia w W10. Jeśli rozpatruje Pan(i) możliwość nabycia w
najbliższej przyszłości (do trzech lat) ziemi od najbliższej przyszłości (do trzech lat) ziemi od
Agencji Nieruchomości Rolnych? Agencji Nieruchomości Rolnych, to ile ha?
mieszkańcy wsi 6% 94% mieszkańcy wsi 65% 27% 8%
nierolnicy 1% 99% nierolnicy 86% 14%
rolnicy 9% 91% rolnicy 64% 27% 9%
rolnicy niebędący rolnicy niebędący

beneficjentami 5% 95% beneficjentami 79% 12% 9%
PROW PROW
rolnicy rolnicy
beneficjenci 17% 83% beneficjenci 57% 34% 9%
PROW PROW
0% 20% 40% 60% 80% 100% 0% 20% 40% 60% 80% 100%
chcę nabyć ziemię od ANR

do 5 ha od 5 ha do 15 ha powyżej 15 ha
nie chcę nabyć ziemi od ANR
(mieszkańcy wsi – N=1500; nierolnicy – N=634; rolnicy – N=866; rolnicy niebędący beneficjentami PROW
2007-2013 – N=536; rolnicy beneficjenci PROW 2007-2013 – N=330)
W10.1. Jeśli rozpatruje Pan(i) możliwość nabycia w najbliższej przyszłości (do trzech lat) ziemi od Agencji
Nieruchomości Rolnych, to z jakich źródeł planuje Pan(i) sfinansować ten zakup? [do 5 ha]
nierolnicy 33% 67%
rolnicy 37% 51% 7% 5%
rolnicy niebędący
beneficjentami 27% 55% 18%
PROW
rolnicy
beneficjenci 41% 50% 9%
PROW
0% 20% 40% 60% 80% 100%
(osoby, które rozpatrują możliwość nabycia w ciągu 3 lat do 5 ha ziemi od ANR: mieszkańcy wsi – N=46;
nierolnicy – N=3; rolnicy – N=43; rolnicy niebędący beneficjentami PROW – N=11,
rolnicy beneficjenci PROW – N=32)
Nieruchomości Rolnych, to z jakich źródeł planuje Pan(i) sfinansować ten zakup? [5 do 15 ha]
nierolnicy 100%
rolnicy 48% 48% 4%
rolnicy niebędący
PROW
rolnicy
beneficjenci 35% 59% 6%
PROW
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Kredyt preferencyjny Płatność na raty Płatność gotówką
(osoby, które rozpatrują możliwość nabycia w ciągu 3 lat 5 do 15 ha ziemi od ANR: mieszkańcy wsi – N=28;
nierolnicy – N=1; rolnicy – N=27; rolnicy niebędący beneficjentami PROW – N=10,
rolnicy beneficjenci PROW – N=17)
Nieruchomości Rolnych, to z jakich źródeł planuje Pan(i) sfinansować ten zakup? [powyżej 15 ha]
rolnicy 56% 22% 11% 11%
rolnicy niebędący
PROW
rolnicy
PROW
0% 20% 40% 60% 80% 100%
(osoby, które rozpatrują możliwość nabycia w ciągu 3 lat powyżej 15 ha ziemi od ANR: mieszkańcy wsi – N=9;
rolnicy – N=9; rolnicy niebędący beneficjentami PROW – N=4, rolnicy beneficjenci PROW – N=5)
W11. Jakie są Pana(i) zdaniem najczęstsze powody nabywania gruntów rolnych w Pana(i) okolicy?
ziemia jest traktowana jako dobra lokata

16% 28% 15%
kapitału (inwestycja na przyszłość)
chęć zwiększenia wysokości otrzymywanych

16% 20% 21%
kupno ziemi pod zabudowę (jednorodzinną

15% 16% 23%
lub inną)
chęć powiększenia gospodarstwa rolnego
ponieważ jest to warunek opłacalności 32% 10% 9%
produkcji
spekulacja 11% 12% 8%

I wskazanie
kupno ziemi w związku z prowadzeniem II wskazanie
7%
działalności gospodarczej (pozarolniczej np. 2% 17%
budowa stacji paliw) III wskazanie
dobre ceny na produkty rolne 8% 7% 7%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
(mieszkańcy wsi – N=1500; pytanie z hierarchią)

W12. Czy Pan(i) sprzedał(a) grunty rolne W12. Jeśli Pan(i) sprzedał(a) grunty rolne
w ostatnich 3 latach? w ostatnich 3 latach, to ile hektarów?
mieszkańcy wsi 7% 93% mieszkańcy wsi 28% 52% 16% 4%
nierolnicy 2% 98% nierolnicy 40% 50% 10%
rolnicy 10% 90% rolnicy 27% 52% 18% 3%
0% 20% 40% 60% 80% 100% 0% 20% 40% 60% 80% 100%
sprzedawałem grunty rolne w ostatnich 3 latach do 1 ha 1-5 ha

nie sprzedawałem gruntów rolnych w ostatnich 3 latach 5-15 ha więcej niż 15 ha

W12a. Jakie były powody sprzedaży?
rolnicy 18% 52% 30%
0% 20% 40% 60% 80% 100%

potrzeby inwestycyjne w posiadanym gospodarstwie
potrzeby inwestycyjne poza gospodarstwem
zamknięcie produkcji w gospodarstwie
(mieszkańcy wsi, którzy w ciągu ostatnich 3 lat sprzedali grunty rolne – N=99; nierolnicy, którzy w ciągu
ostatnich 3 lat sprzedali grunty rolne – N=10; rolnicy, którzy w ciągu ostatnich 3 lat sprzedali
grunty rolne – N=89)
W13. Czy widzi Pan(i) potrzebę prac scaleniowo - wymiennych w zamieszkiwanej miejscowości?
mieszkańcy
21% 79%
wsi
nierolnicy 15% 85%
rolnicy 25% 75%
0% 20% 40% 60% 80% 100%

tak nie

W13. Czy widzi Pan(i) potrzebę
prac scaleniowo - 100%
wymiennych w
80%
zamieszkiwanej 69%
60%
miejscowości?
100% 40%
80% 20%
31%
60% 81% 0%
tak 40%
20% 100%
nie 19%
0% 80%
60%
89%
40%
20%
11%
0%
100%
100%
(rolnicy: 100% 80%
centralny – N=170; 80% 80% 60%
69%
południowo-zachodni – N=60; 60% 75%

60%
69%
40%
południowy – N=154; 40% 40% 20%
20% 20%
północny – N=107; 25% 31% 0%
0%

W14. Jaką powierzchnię gruntów rolnych Pana(i) zdaniem powinno mieć gospodarstwo, aby zapewnić
utrzymanie rolnikowi i jego rodzinie?
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
do 20 21-40 41-60 61-80 81-100 101-120 121-140 141-160 161-180 181-200 powyżej
200
Powierzchnia gruntów rolnych [ha]
(rolnicy – N=866)

W15.Czy wie Pan(i), że w maju 2016 r. nastąpi W16.Czy Pana(i) zdaniem po otwarciu rynku
pełne otwarcie rynku ziemi w Polsce dla ziemi w Polsce dla nabywców z innych
nabywców większości krajów europejskich? krajów europejskich obrót gruntami rolnymi w
Polsce powinien podlegać państwowemu
nadzorowi administracyjnemu?
mieszkańcy wsi 39% 61% mieszkańcy wsi 59% 41%
rolnicy 47% 53% rolnicy 67% 33%
0% 20% 40% 60% 80% 100% 0% 20% 40% 60% 80% 100%
tak nie tak nie
(mieszkańcy wsi – N=1500; nierolnicy – N=634; rolnicy - N-866)

W16.Czy Pana(i) zdaniem po
otwarciu rynku ziemi w 100%
Polsce dla nabywców z 80%
innych krajów europejskich 60%

65%
obrót gruntami rolnymi w 40%

Polsce powinien podlegać 100% 20% 35%
państwowemu nadzorowi 80% 37%
0%
administracyjnemu? 60%
40% 100%
tak 63%
20% 80%
nie
0% 60% 76%
40%
20%
24%
0%
100%
100%
(mieszkańcy wsi: 80% 100%
80%
centralny – N=278; 47% 60% 74%

60% 80% 43%
południowo-zachodni – N=135; 40%
południowy – N=271; 40% 60%
20%
53%
północno-zachodni – N=243; 20% 40%
0%
26%
57%
północny – N=218; 0% 20%

W17.ANR, jako powiernik Skarbu Państwa, od ponad W18.ANR, jako powiernik Skarbu Państwa, od
20 lat zarządza państwowymi gruntami rolnymi. ponad 20 lat zarządza państwowymi gruntami
Czy Pani(a) zdaniem powierzenie ANR rolnymi. Czy Pani(a) zdaniem należałoby
obowiązku sprawowania nadzoru powierzyć ANR sprawowanie rejestru i nadzoru
administracyjnego nad obrotem gruntami rolnymi administracyjnego nad umowami dzierżaw
gwarantowałoby jego efektywne wykonanie? gruntów rolnych na rynku prywatnym?
0% 20% 40% 60% 80% 100% 0% 20% 40% 60% 80% 100%
tak nie tak nie

W17.ANR, jako powiernik
Skarbu Państwa, od ponad 100%
20 lat zarządza 80%
państwowymi gruntami 60%
65%
rolnymi. Czy Pani(a)

40%
zdaniem powierzenie ANR 100%
20%
obowiązku sprawowania 80% 34% 35%
0%
nadzoru administracyjnego 60%
nad obrotem gruntami 40% 100%
rolnymi gwarantowałoby 20%
66%
80%
jego efektywne wykonanie?
0% 60% 76%
tak 40%
nie 20%
24%
0%
100%
100%
80%
26%
80% 100% 62%
60%
(mieszkańcy wsi: 60% 80% 33%
40%
centralny – N=278; 40% 60%
74%
południowo-zachodni – N=135; 20% 38%
20% 40%
południowy – N=271; 67% 0%
20%
północny – N=218; 0%
wschodni – N=355)

W19. Przy jakiej wysokości czynszu za 1 ha bardziej opłaciłoby się Panu (i) kupić grunt rolny niż go
dzierżawić/użyczać w celu prowadzenia na nim działalności rolniczej, proszę podać wartość
w zł za 1 ha?
Średni czynsz
rolnicy będący
ogółem rolnicy beneficjentami
PROW
Średnia dla pól

2 034 zł 2 051 zł 1 706 zł
(gruntów ornych)
Średnia dla łąk 1 431 zł 1 478 zł 1 275 zł
Średnia dla pastwisk 1 184 zł 1 217 zł 1 089 zł
(mieszkańcy wsi – N=1500; rolnicy – N=866; rolnicy beneficjenci PROW – N=330)

W19. Przy jakiej wysokości
czynszu za 1 ha bardziej
opłaciłoby się Panu(i) kupić Średnia dla pól
grunt rolny niż go (gruntów ornych) 1 331 zł
dzierżawić/użyczać w celu Średnia dla łąk 954 zł
prowadzenia na nim Średnia dla
pastwisk 880 zł
działalności rolniczej,
Średnia dla pól
proszę podać wartość (gruntów ornych) 1 244 zł
w zł za 1 ha? Średnia dla łąk 783 zł
Średnia dla Średnia dla pól
pastwisk 735 zł (gruntów ornych) 3 796 zł
Średnia dla łąk 2 380 zł
Średnia dla
pastwisk 2 106 zł
Średnia dla pól

Średnia dla pól (gruntów ornych) 1 561 zł
(gruntów ornych) 2 675 zł Średnia dla łąk 1 148 zł
(mieszkańcy wsi: Średnia dla łąk 2 351 zł Średnia dla
centralny – N=278; Średnia dla Średnia dla pól pastwisk 886 zł
południowo-zachodni – N=135; pastwisk 1 739 zł (gruntów ornych) 1 078 zł
południowy – N=271; Średnia dla łąk 888 zł
północno-zachodni – N=243; Średnia dla
północny – N=218; pastwisk 608 zł
wschodni – N=355

W20. Jaka jest wysokość czynszu dzierżawnego za 1 ha gruntu rolnego w Pana(i) okolicy na rynku
prywatnym, proszę podać wartość w zł za 1 ha?
Średni czynsz
rolnicy będący
ogółem rolnicy beneficjentami
PROW
Średnia dla pól

1 062 zł 1 116 zł 1 094 zł
(gruntów ornych)
Średnia dla łąk 719 zł 746 zł 747 zł
Średnia dla pastwisk 578 zł 599 zł 601 zł
(mieszkańcy wsi – N=1500; rolnicy – N=866; rolnicy beneficjenci PROW – N=330)

W20. Jaka jest wysokość
czynszu dzierżawnego za 1
ha gruntu rolnego w Pana(-i)
Średnia dla pól
okolicy na rynku prywatnym, (gruntów ornych) 338 zł
proszę podać wartość w zł Średnia dla łąk 263 zł
za 1 ha? Średnia dla
pastwisk 247 zł
Średnia dla pól
(gruntów ornych) 1 056 zł
Średnia dla łąk 600 zł
Średnia dla Średnia dla pól
pastwisk 545 zł (gruntów ornych) 1 493 zł
Średnia dla łąk 1 046 zł
Średnia dla
pastwisk 996 zł
Średnia dla pól

Średnia dla pól (gruntów ornych) 1 350 zł
(gruntów ornych) 977 zł Średnia dla łąk 894 zł
(mieszkańcy wsi: Średnia dla łąk 704 zł Średnia dla
centralny – N=278; Średnia dla Średnia dla pól pastwisk 626 zł
południowo-zachodni – N=135; pastwisk 520 zł (gruntów ornych) 769 zł
południowy – N=271; Średnia dla łąk 501 zł
północno-zachodni – N=243; Średnia dla
północny – N=218; pastwisk 270 zł
wschodni – N=355)

OGÓLNA OCENA ŻYCIA NA WSI

Ogólna ocena życia na wsi - podsumowanie
Zdaniem respondentów - podobnie jak w roku 2014 - najważniejszą rolą obszarów wiejskich w Polsce powinny być:
produkcja żywności (86% wskazań; w tym 71% pierwszych wskazań) oraz ochrona środowiska (49%).
Więcej niż czterech na pięciu ankietowanych (82%) było zadowolonych z faktu, że mieszka na wsi. Odsetek ten był
najniższym zarejestrowanym na przestrzeni ostatnich kilku lat. Biorąc pod uwagę tylko odpowiedzi rolników, udział
procentowy zadowolonych z mieszkania na wsi wyniósł 86%, z kolei dla rolników beneficjentów PROW było to 89%.
Największy odsetek niezadowolonych z faktu zamieszkiwania obszarów wiejskich wystąpił w północno-zachodniej Polsce
(14% rolników; 19% nierolników). Z kolei w centralnej Polsce niemal wszyscy respondenci byli zadowoleni ze swojego
miejsca zamieszkania (99% rolników; 100% nierolników).
Niemalże co piąty respondent (18%) przeprowadziłby się do miasta gdyby miał taką możliwość. W przypadku rolników
odsetek ten był równy 15%, a biorąc pod uwagę tylko odpowiedzi rolników beneficjentów PROW – 16%. Chęć do
przeprowadzki deklaruje co czwarty ankietowany w wieku do 34 lat (25%). Udział procentowy chętnych do przeprowadzki
jest wyższy niż w roku ubiegłym, ale niższy od wyników uzyskanych w roku 2013. Wśród rolników najczęściej z takiej
możliwości chcieliby skorzystać mieszkańcy północnej (24%) i centralnej (23%) Polski. Z kolei wśród nierolników,
w przypadku wystąpienia możliwości przeprowadzki do miasta najczęściej skorzystałyby osoby zamieszkujące centralną
(40%) oraz południową (30%) Polskę.
Niemalże trzy czwarte mieszkańców wsi było zadowolonych z dostępu do sieci wodociągowej (74%). Z kolei dwie trzecie
ankietowanych wyraziło swoje zadowolenie z dostępu do Internetu (68%) oraz bezpieczeństwa (67%). Największy odsetek
niezadowolonych wystąpił w przypadku oceny: możliwości dojazdu do innych miejscowości środkami komunikacji zbiorowej
(40%), możliwości podnoszenia kwalifikacji zawodowych i poziomu wykształcenia (38%) oraz dostępności do opieki nad
osobami starszymi (37%).

Ogólna ocena życia na wsi - podsumowanie
Zdaniem respondentów na obszarach wiejskich należy poprawić przede wszystkim dostęp do pozarolniczych miejsc pracy
(43%), dostęp do opieki zdrowotnej (38%) oraz możliwość dojazdu do innych miejscowości środkami komunikacji zbiorowej
(33%). Uzyskane wyniki są podobne do tych z roku 2014.
Jako główne przeszkody w zwiększeniu aktywności mieszkańców wsi na rynku pracy ankietowani wskazali: brak
pozarolniczych ofert pracy w pobliżu miejsca zamieszkania (61%), niedostosowanie kwalifikacji mieszkańców wsi do rynku
pracy (49%) oraz niskie kwalifikacje zawodowe (49%). Częstym pierwszym wskazaniem była niska dostępność do
zorganizowanych form opieki nad dziećmi (19% pierwszych wskazań).
W celu zwiększenia aktywności mieszkańców obszarów wiejskich na rynku pracy, zdaniem ankietowanych, należy udzielić
wsparcia osobom rozpoczynającym własną działalność gospodarczą (62% rolnicy; 63% nierolnicy), oraz dofinansować
opiekę nad dziećmi (47% rolnicy; 42% nierolnicy).
Zdaniem 16% mieszkańców wsi, polska wieś zmierza w lepszym kierunku, natomiast 21% ankietowanych zauważyło zmiany
na gorsze. W przypadku rolników odsetki te były na podobnym poziomie, odpowiednio: 15% oraz 23%. Otrzymane wyniki są
bardzo zbliżone do tych z roku 2013.

Ogólna ocena życia na wsi
W21. Co Pana(i) zdaniem powinno być najważniejszą rolą obszarów wiejskich w Polsce? Proszę
wskazać trzy, z zaznaczeniem ich hierarchii.
produkcja żywności 71% 10% 5% produkcja żywności 71% 13% 7%
ochrona środowiska 11% 29% 9% ochrona środowiska 8% 42% 14%
zapewnianie miejsca zamieszkania i zapewnianie miejsca zamieszkania i

wypoczynku dla osób pracujących w 4% 13% 26% wypoczynku dla osób pracujących na 7% 14% 18%
mieście wsi
funkcje kulturowe (w tym zachowanie funkcje kulturowe (w tym zachowanie

5% 17% 16% 4% 10% 23%
dziedzictwa kulturowego) dziedzictwa kulturowego)
zapewnianie miejsca zamieszkania i
wypoczynku dla osób pracujących na 2% 13% 21% II wskazanie pełnienie funkcji turystycznej 3% 10% 19% II wskazanie
wsi
III wskazanie zapewnianie miejsca zamieszkania i III wskazanie
pełnienie funkcji turystycznej 3% 14% 15% wypoczynku dla osób pracujących w 3% 7% 10%
mieście
prowadzenie pozarolniczej 1% prowadzenie pozarolniczej 1%

8% 9%
działalności produkcyjnej 4% działalności produkcyjnej 4%
nie wiem 3% nie wiem 3%
0% 20% 40% 60% 80% 100% 0% 20% 40% 60% 80% 100%
2015 2014
W21. Co Pana(i) zdaniem powinno być najważniejszą rolą obszarów wiejskich w Polsce?
Proszę wskazać trzy, z zaznaczeniem ich hierarchii.
produkcja żywności 73% 11% 4%
ochrona środowiska 11% 31% 9%
funkcje kulturowe (w tym zachowanie dziedzictwa

5% 18% 17%
kulturowego)
zapewnianie miejsca zamieszkania i wypoczynku
4% 11% 25%
dla osób pracujących w mieście I wskazanie
zapewnianie miejsca zamieszkania i wypoczynku II wskazanie
2% 11% 22%
dla osób pracujących na wsi III wskazanie
pełnienie funkcji turystycznej 3% 14% 16%
prowadzenie pozarolniczej działalności

4% 7%
produkcyjnej
nie wiem 2%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
(rolnicy – N=866)
W22. Czy jest Pan(i)
zadowolony(a) czy też 100%
niezadowolony(a) 80%
z tego, iż mieszka na wsi 60% 79%
a nie w mieście? 40%
90%
100%
20%
80% 8% 18%
63% 0% 2% 3%
60% 83% rolnicy nierolnicy
zadowolony(a) 40%
19% 100%
niezadowolony(a) 20%
14% 18% 80%
trudno powiedzieć 0% 3%
rolnicy nierolnicy
60%
99% 100%
40%
20%
0% 1%
(centralny (rolnicy=170; nierolnicy=108), rolnicy nierolnicy
100%
południowo-zachodni (rolnicy=60; 100% 100%
80%
nierolnicy=75), 80% 80%
72%
60%
południowy (rolnicy=154; nierolnicy=117), 66% 80%
60% 76% 60% 80%
96%
północno-zachodni (rolnicy=108; 40% 40%
40%
nierolnicy=135), 20% 20%

17% 20% 7% 12%
9%
północny (rolnicy=107; nierolnicy=111), 2%
16%
8% 11% 17% 0%
13% 16%
0% 2% 0% rolnicy nierolnicy
wschodni (rolnicy=267; nierolnicy=88)) rolnicy nierolnicy rolnicy nierolnicy

W22. Czy jest Pan(i) zadowolony(a) czy też niezadowolony(a) z tego, iż mieszka na wsi a nie w mieście?
100% 93% 91%

89% 92% 90% 93%
90% 87% 87% 88% 88% 84%
82%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20% 13% 12% 13%
11% 10% 10%
10% 6% 7% 8% 7% 7%
6%
0%
zadowolony niezadowolony

18-34 29% 47% 10% 4% 10%

Wiek
35-54 31% 50% 9% 2% 8%
55+ 46% 42% 4%1% 7%
Podstawowe 45% 36% 3% 5% 11%

Wykształcenie
Zasadnicze zawodowe 33% 48% 7% 2% 10%
Średnie 34% 48% 9% 2% 7%
Wyższe ukończone 36% 46% 9% 2% 7%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
bardzo zadowolony(a) raczej zadowolony(a) raczej niezadowolony(a)
bardzo niezadowolony nie wiem/ trudno powiedzieć

18-34 34% 48% 7% 3% 8%

Wiek
35-54 35% 50% 7% 1% 7%
55+ 50% 43% 1% 6%
Podstawowe 46% 37% 1% 3% 13%

Wykształcenie
1%
Średnie 41% 49% 5% 4%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
bardzo zadowolony(a) raczej zadowolony(a) raczej niezadowolony(a)
bardzo niezadowolony nie wiem/ trudno powiedzieć
(rolnicy – N=866)
100% 95% 92% 92%

89% 92% 89% 91%
86% 87% 90% 86%
90% 84%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20% 14% 13%
11% 7% 7%
10% 5% 6% 5% 6% 6% 6% 4%
0%
(rolnicy– N=866)
100%
90% 91% 93%
88% 87% 88% 89%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
10% 5% 5% 6% 6% 6%
3%
0%
(rolnicy beneficjenci PROW – N=330)

W23. Jeśli miał(a)by Pan(i)
takie możliwości, to czy
100%
przeprowadził(a)by się
80%
Pan(i) do miasta? 68% 64%
60%
40%
100% 24% 17%
20%
80% 19%
0% 8%
61%
60% 82% rolnicy nierolnicy
nie 40%
13% 100%
tak 20%
12% 26% 80%
trudno powiedzieć 0% 6% 57%
rolnicy nierolnicy 60% 71%
40%
20% 23% 40%
0% 6% 3%
rolnicy nierolnicy
(centralny (rolnicy=170; nierolnicy=108), 100% 100%

południowo-zachodni (rolnicy=60; 100%
80% 80%
nierolnicy=75), 70%
80%
68% 61%
60% 56% 60%
południowy (rolnicy=154; 90% 60% 76%
40% 40%
nierolnicy=117), 40% 11% 18%
północno-zachodni (rolnicy=108; 20%
5%
19%
20% 13%
30% 20%
21% 21%
5% 11%
nierolnicy=135), 0%
0%
11% 14% 0%
rolnicy nierolnicy rolnicy nierolnicy
północny (rolnicy=107; nierolnicy=111), rolnicy nierolnicy
wschodni (rolnicy=267; nierolnicy=88))

W23. Jeśli miał(a)by Pan(i) takie możliwości, to czy przeprowadził(a)by się Pan(i) do miasta?
18-34 8% 17% 42% 19% 14%

Wiek
35-54 3% 15% 43% 25% 14%
55+ 2% 9% 35% 42% 12%
Podstawowe 2% 8% 28% 47% 15%

Wykształcenie
Średnie 6% 16% 41% 25% 12%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem

18-34 7% 14% 44% 23% 12%

Wiek
35-54 4% 13% 42% 29% 12%
55+ 2% 6% 38% 44% 10%
Podstawowe 3% 6% 24% 48% 19%

Wykształcenie
Średnie 4% 13% 46% 29% 8%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem
(rolnicy – N=866)
90%
79% 80% 81% 80% 80% 80%
80% 77% 77% 77%
68%
70%
60%
50%
45%
40%
32%
30%
17% 17% 17% 20% 18%
20% 18% 15% 15%
14% 12%
10%
0%
nie tak

90% 84% 85%

81% 84%
78% 79% 81% 78%
80% 74% 76% 73%
70%
60%
50%
40%
30%
21%
20% 16% 13% 16% 18%
15% 15% 12% 15%
9% 8%
10%
0%
nie tak
(rolnicy– N=866)
100%
90% 86% 85% 85%
83%
80%
80% 75%
70% 67%
60%
50%
40%
30% 26%
20% 16%
10% 11% 12% 12%
10% 6%
0%
nie tak
(rolnicy beneficjenci PROW – N=330)

W24. Czy mógł(a)by Pan(i) powiedzieć, kierując się tą listą, w jakim stopniu jest Pan(i) zadowolony(a)
lub niezadowolony(a) z… ?
dostępu do sieci wodociągowej 23% 51% 18% 4% 2%
2% 25% 36% 26% 8% 3%
2%
2%
dostępu do Internetu 18% 50% 20% 5% 5% 17% 36% 28% 11% 4% 4%
2%
bezpieczeństwa w Pana(i) miejscowości 18% 49% 23% 7% 1% 17% 39% 29% 11% 2% 2%
oświaty, poziomu nauczania 7% 46% 27% 13% 3% 4% 5% 32% 36% 17% 4% 6%
dostępu do sieci kanalizacyjnej 13% 40% 24% 11% 10% 2% 11% 31% 28% 13% 15% 2%
dostępu do opieki przedszkolnej 8% 42% 25% 13% 5% 7% 6% 29% 34% 16% 6% 9%
dostępu do opieki zdrowotnej 5% 43% 30% 17% 4% 1% 4% 33% 35% 20% 6% 2%
dostępu do obiektów sportowych i rekreacyjnych 6% 39% 28% 18% 7% 2% 4% 23% 36% 24% 8% 5%
dostępu do sieci gazowej 8% 35% 25% 14% 16% 2% 10% 26% 26% 15% 18% 5%
dostępu do banków, zakładów ubezpieczeniowych 4% 35% 33% 20% 6% 2% 5% 28% 39% 18% 6% 4%
dostępu do kultury i sztuki, dostępnych rozrywek 5% 33% 29% 22% 9% 2% 3% 19% 37% 26% 9% 6%
możliwości dojazdu do innych miejscowości środkami
4% 30% 25% 29% 11% 1% 7% 27% 33% 20% 8% 5%
komunikacji zbiorowej
dostępu do opieki nad dzieckiem w wieku do 3 lat 2% 30% 25% 18% 15% 10% 2% 17% 34% 20% 15% 12%
dostępu do bankomatów 4% 27% 33% 22% 11% 3% 5% 27% 38% 19% 7% 4%
dostępność do opieki nad osobami starszymi/zależnymi 3% 27% 24% 18% 19% 9% 4% 18% 38% 20% 14% 6%
możliwości studiowania 2% 25% 39% 17% 10% 7% 3% 21% 32% 20% 15% 9%
możliwości podnoszenia kwalifikacji zawodowych i
2% 22% 32% 29% 9% 6% 3% 20% 36% 25% 9% 7%
poziomu wykształcenia osób dorosłych
0% 25% 50% 75% 100% 0% 25% 50% 75% 100%
bardzo zadowolony(a) raczej zadowolony(a) ani zadowolony(a) ani niezadowolony(a) raczej niezadowolony(a) bardzo niezadowolony(a) nie wiem, trudno powiedzieć
(mieszkańcy wsi – N=1500) 2014

2015
W25. Co Pana(i) zdaniem należy poprawić na obszarach wiejskich w Pani(a) powiecie w pierwszej
kolejności?
dostęp do pozarolniczych miejsc pracy 43%
38%
dostęp do opieki zdrowotnej 38%
48%
dojazd do innych miejscowości komunikacją zbiorową 33%

27%
poziom konkurencyjności i innowacyjności gospodarstw rolnych 25%
11%
dostęp do kultury na wsi, dostępnych rozrywek 22%

23%
dostęp do obiektów sportowych i rekreacyjnych 21%
16%
dostęp do sieci gazowej 18%
15%
dostęp do opieki nad dzieckiem w wieku do 3 lat 18%
14%
dostęp do bezpiecznej i zdrowej żywności 17%
14%
dostęp do opieki nad osobami starszymi/zależnymi 16%

23% 2015 2014
jakość edukacji w szkole podstawowej i gimnazjum 15%
12%
dbałość o środowisko naturalne 15%

17%
dostęp do opieki przedszkolnej 14%
11%
dostęp do edukacji na poziomie wyższym niż przedszkolny 14%
13%
dostęp do sieci kanalizacyjnej 12%
16%
dostęp do bankomatów 10%

8%
dostęp do Internetu 7%
9%
bezpieczeństwo 7%
7%
dostęp do banków, zakładów ubezpieczeniowych 7%
6%
dostęp do sieci wodociągowej 4%
4%
0% 25% 50%

W26. Jakie są Pana(i) zdaniem trzy główne bariery/przeszkody w zwiększeniu aktywności mieszkańców
wsi na rynku pracy (chodzi o pracę poza rolnictwem)?
brak pozarolniczych ofert pracy w pobliżu miejsca zamieszkania 25% 14%

22%
niedostosowanie kwalifikacji mieszkańców wsi do rynku pracy 20%

16% 13%
niskie kwalifikacje zawodowe osób mieszkających na obszarach

11% 19% 19%
wiejskich
słaba dostępność oferty edukacyjnej i szkoleniowej skierowanej

6% 11% 17%
do osób dorosłych zamieszkujących obszary wiejskie
model życia rodzinnego 9% 11% 13%

I wskazanie
II wskazanie
niska dostępność do zorganizowanych form opieki nad dziećmi 18% 4% 5%
III wskazanie
brak świetlic w szkołach lub niedopasowanie rozkładu zajęć w
11% 7% 4%
szkołach i przedszkolach
dostępność do opieki nad osobami starszymi/zależnymi 1% 2% 6%
3%
wysoka atrakcyjność rolnictwa jako miejsca pracy 1% 5%
łatwe do zdobycia środki na utrzymanie z płatności 2%

1% 4%
bezpośrednich
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

W27. Jaki rodzaj wsparcia Pana(i) zdaniem pozwoli(łby) zwiększyć aktywność mieszkańców obszarów
wiejskich na rynku pracy?
wsparcie udzielane dla osób rozpoczynających własną 62%

działalność gospodarczą 63%
47%
dofinansowanie do opieki nad dziećmi
42%
doradztwo w zakresie rynku pracy i prowadzenia 40%

działalności gospodarczej 36%
rolnicy
wsparcie możliwości podnoszenia ich umiejętności i 40%
kwalifikacji nierolnicy
38%
wsparcie tworzenia i utrzymania miejsc pracy wykonywanej 37%

na odległość lub w systemie elastycznego czasu pracy 36%
wsparcie tworzenia (zakładania działalności) i rozwoju
24%
działalności, której kanałem dystrybucji lub sprzedaży jest
Internet 24%
21%
upowszechnianie e-usług
25%
19%
wsparcie tworzenia i funkcjonowania klastrów
15%
0% 25% 50% 75%

(rolnicy – N=866; nierolnicy – N=634)
W28. W jakim kierunku Pana(i) zdaniem zmierza polska wieś? Czy Pana(i) zdaniem na wsi dokonują się
zmiany na lepsze, na gorsze, czy też zarówno na lepsze jak i na gorsze?
50%
44% 46%
45% 43%
38% 42%
40% 37%
36% 36% 36% 36%
33% 33% 33%
35%
30%
29% 29%
30% 28% 27%
30% 27%
29% 26%
25% 22% 24%
23% 27% 26% 23%
22% 25% 24%
23% 22% 21%
20% 20% 20%
16% 22%
20%
19%
16%
15% 18%
10% 13% 6% 7% 7%
6% 6%
7%
5% 5% 6%
2%
0%
2004 2005 2006 2007 2009 2010 wiosna jesień wiosna jesień 2013 2014 2015
2011 2011 2012 2012

60%
50% 48%
46%
38% 39%
40%
37% 37%
36% 36%
33%
33% 33%
32% 32%
29%
30% 29% 28% 26%
24% 26%
23% 23% 29% 30% 26%
23% 23%
22% 25% 26% 26%
20% 21% 27%
20% 23%
21% 20%
19%
16% 18% 15% 15%
13% 14%
13%
10% 7%
6% 6% 6% 6% 5%
4% 4%
0%
2004 2005 2006 2007 2009 2010 wiosna jesień wiosna jesień 2013 2014 2015
2011 2011 2012 2012
(rolnicy – N=866)
18-34 16% 50% 16% 6% 12%

Wiek
35-54 16% 48% 20% 6% 10%
55+ 16% 41% 26% 6% 11%
Podstawowe 13% 31% 36% 4% 16%

Wykształcenie
Średnie 16% 51% 17% 6% 10%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
na lepsze zarówno na lepsze jak i na gorsze
tylko na gorsze nie ma żadnych zmian
nie wiem/ trudno powiedzieć

18-34 16% 53% 17% 4% 10%

Wiek
35-54 16% 47% 23% 5% 9%
55+ 14% 43% 28% 4% 11%
Podstawowe 10% 31% 36% 5% 18%

Wykształcenie
Średnie 18% 55% 18% 4% 5%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
na lepsze zarówno na lepsze jak i na gorsze
tylko na gorsze nie ma żadnych zmian
(rolnicy – N=866)
OPINIE NA TEMAT ŻYWNOŚCI

Opinie na temat żywności - podsumowanie
Zdecydowana większość zarówno rolników (83%) jak i nierolników (87%) uważała, że programy “Mleko w szkole” oraz “Owoce
w szkole” są potrzebne w celu kształtowania nawyków żywieniowych wśród najmłodszych. Więcej niż dziewięciu na dziesięciu
rolników oraz nierolników było zdania, że realizacja tych programów skłania rodziców do uwzględnienia w jadłospisie
w większym stopniu zdrowych produktów żywnościowych (91% rolników; 95% nierolników) oraz ograniczenia produktów
niezdrowych (91% rolników; 94% nierolników).
Zdaniem co trzeciego ankietowanego produkty żywnościowe oferowane na rynku krajowym są coraz wyższej jakości (34%).
W przypadku rolników (36%) odsetek ten był wyższy niż dla nierolników (31%). Przeciwnego zdania był co piąty respondent
(19%). Na pogorszenie jakości produktów wskazało 16% rolników, podczas gdy w przypadku nierolników taką opinię wyrażał
niemal co czwarty ankietowany (24%).
Jako główny priorytet w rozwoju sprzedaży wytwarzanych w Polsce produktów rolno-spożywczych ankietowani wskazali
promocję i rozwój sprzedaży na rynkach europejskich (43% pierwszych wskazań). Z kolei najważniejszym priorytetem działań
MRiRW w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa żywności w Polsce zdaniem mieszkańców wsi powinno być: utrzymanie
i poprawa jakości bazy produkcyjnej rolnictwa i rybactwa (34% pierwszych wskazań) oraz wytwarzanie wysokiej jakości,
bezpiecznych dla konsumentów produktów rolno-spożywczych (31% pierwszych wskazań).
W zakresie rozwoju sprzedaży lokalnej produktów rolno-spożywczych mieszkańcy wsi oczekują najczęściej: wsparcia
finansowego dla producenta przeznaczonego na zwiększenie możliwości wprowadzenia produktu na rynek (66% wskazań; 40%
pierwszych wskazań) oraz wsparcia finansowego dla rozwoju rynków sprzedaży lokalnej (57% wskazań; 32% pierwszych
wskazań).

Opinie na temat żywności - podsumowanie
Niemal trzech na czterech respondentów (73%) widziało potrzebę wspierania i promowania działań mających na celu
zastąpienie importowanej, genetycznie modyfikowanej śruty sojowej do produkcji pasz białkiem roślinnym pochodzącym
z gatunków uprawianych w kraju.
Więcej niż czterech na pięciu mieszkańców wsi (82%) uważało, że żywność i produkty rolnicze powinny być znakowane
informacją w zakresie tego, czy są wolne od GMO. Tego zdania było 88% osób z wykształceniem wyższym. Wśród osób
legitymujących się wykształceniem podstawowym lub niepełnym podstawowym odsetek ten był niższy o 10 punktów
procentowych.
W porównaniu z ubiegłym rokiem, mieszkańcy wsi wykazali większą znajomość następujących systemów jakości żywności:
Poznaj Dobrą Żywność; Integrowana produkcja; Jakość, Tradycja; PQS; QMP oraz QAFP.
Najczęściej wskazywanym źródłem informacji na temat znaków potwierdzających jakość produktów rolno-spożywczych jest
telewizja (66%). W dalszej kolejności respondenci wskazywali: rodzinę oraz znajomych (51%), artykuły prasowe (48%), akcje
promocyjne (38%) oraz strony internetowe (34%).
Prawie połowa respondentów (49%) dokonując zakupów produktów rolno-spożywczych zwracała uwagę na znaki jakości na
opakowaniach. Uwagę na takie informacje najczęściej zwracały kobiety w wieku 18-34 lat (53%), najrzadziej zaś mężczyźni po
55 roku życia (36%). Ponadto, najczęściej były to osoby z wykształceniem wyższym (62%), a najrzadziej osoby posiadające
wykształcenie podstawowe lub niepełne podstawowe (35%). Im wyższe wykształcenie, tym wyższy odsetek takich osób.

Opinie na temat żywności
W29. Czy istnieje Pana(i) zdaniem potrzeba kształtowania wśród dzieci i młodzieży nawyków żywieniowych
poprzez program „Mleko w szkole” i ”Owoce w szkole”?
rolnicy 83% 8% 9%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
tak nie trudno powiedzieć/ nie mam zdania

W29a. Czy Pana(-i) zdaniem realizacja programów „Mleko w szkole” i „Owoce w szkole” skłania
rodziców do zmian w sposobie żywienia? W szczególności proszę ocenić czy zgadza się Pan(i)
z następującymi twierdzeniami:
Realizacja programów w placówkach oświatowych skłania do:
Uwzględnienia w jadłospisie w większym stopniu zdrowych Ograniczenia w jadłospisie niezdrowych produktów (żywność
produktów żywnościowych typu fast food, słone przekąski, wysokosłodzone napoje itp.)
0% 20% 40% 60% 80% 100% 0% 50% 100%

tak nie tak nie
(mieszkańcy wsi – N=1500; rolnicy – N=866; nierolnicy – N=634)

W30. Czy Pan(i) zdaniem produkty żywnościowe oferowane na rynku krajowym są pod względem
jakościowym…..?
rolnicy 36% 37% 16% 11%
nierolnicy 31% 32% 24% 13%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
coraz wyższej jakości takiej samej jakości jak dotychczas

coraz niższej jakości nie wiem/ trudno powiedzieć

W31. Które zagadnienia powinny być priorytetem w rozwoju sprzedaży wytwarzanych w Polsce produktów
rolno-spożywczych?
promocja i rozwój sprzedaży wytwarzanych w Polsce

43% 27% 22% 8%
produktów na rynkach europejskich

wysokojakościowych produktów (np. produktów
ekologicznych, regionalnych i tradycyjnych czy 24% 29% 21% 26%
wytwarzanych w ramach krajowych systemów I wskazanie
jakości) na rynkach polskim i zagranicznych
II wskazanie
III wskazanie
17% 18% 25% 40% IV wskazanie
produktów na rynkach azjatyckich
promocja i rozwój sprzedaży lokalnej wytwarzanych

w Polsce produktów (m.in. sprzedaż bezpośrednio od 16% 26% 32% 26%
producenta, rozwój sprzedaży targowiskowej)
0% 20% 40% 60% 80% 100%
(mieszkańcy wsi – N=1500; wielokrotny wybór)

W31. Które zagadnienia powinny być priorytetem w rozwoju sprzedaży wytwarzanych w Polsce produktów
rolno-spożywczych?

45% 27% 20% 8%
produktów na rynkach europejskich

wysokojakościowych produktów (np. produktów
ekologicznych, regionalnych i tradycyjnych czy 24% 27% 22% 27%
wytwarzanych w ramach krajowych systemów I wskazanie
jakości) na rynkach polskim i zagranicznych
II wskazanie
III wskazanie
16% 19% 26% 39% IV wskazanie
produktów na rynkach azjatyckich
promocja i rozwój sprzedaży lokalnej wytwarzanych

w Polsce produktów (m.in. sprzedaż bezpośrednio 15% 27% 32% 26%
od producenta, rozwój sprzedaży targowiskowej)
0% 20% 40% 60% 80% 100%
(rolnicy – N=866; wielokrotny wybór)

W31a. Które z przywołanych zagadnień powinny być obecnie najważniejszym priorytetem działań MRiRW
w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa żywności w Polsce?
Utrzymanie i poprawa jakości bazy produkcyjnej

34% 23% 19% 24%
rolnictwa i rybactwa
Wytwarzanie wysokiej jakości, bezpiecznych dla

31% 27% 27% 15%
konsumentów produktów rolno-spożywczych
I wskazanie
II wskazanie
Przestrzeganie/ stosowanie zasad uczciwej III wskazanie
konkurencji na wspólnotowym i globalnym rynku 21% 24% 24% 31% IV wskazanie
rolno-spożywczym
Podnoszenie świadomości i wiedzy producentów

oraz konsumentów w zakresie produkcji rolno- 14% 26% 30% 30%
spożywczej i zasad żywienia
0% 20% 40% 60% 80% 100%

W31a. Które z przywołanych zagadnień powinny być obecnie najważniejszym priorytetem działań MRiRW
w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa żywności w Polsce?
Utrzymanie i poprawa jakości bazy produkcyjnej

36% 22% 17% 25%
rolnictwa i rybactwa
Wytwarzanie wysokiej jakości, bezpiecznych dla

31% 28% 26% 15%
konsumentów produktów rolno-spożywczych
I wskazanie
II wskazanie
Przestrzeganie/ stosowanie zasad uczciwej III wskazanie
konkurencji na wspólnotowym i globalnym rynku 18% 25% 26% 31% IV wskazanie
rolno-spożywczym
Podnoszenie świadomości i wiedzy producentów

oraz konsumentów w zakresie produkcji rolno- 15% 25% 31% 29%
spożywczej i zasad żywienia
0% 20% 40% 60% 80% 100%

W31b. Jakich form wsparcia oczekiwał(a)by Pan(i) w zakresie rozwoju sprzedaży lokalnej produktów rolno-
spożywczych?
wsparcie finansowe dla producenta wsparcie finansowe dla producenta
przeznaczone na zwiększenie przeznaczone na zwiększenie
40% 15% 11% 43% 16% 9%
możliwości wprowadzenia produktu możliwości wprowadzenia produktu
na rynek na rynek
wsparcie finansowe dla rozwoju
rynków sprzedaży lokalnej (w wsparcie finansowe dla rozwoju
32% 14% 11% 32% 14% 10%
szczególności targowisk wiejskich i rynków sprzedaży lokalnej
miejskich)
wsparcie finansowe dla producenta wsparcie finansowe dla producenta

przeznaczone na bezpośrednią 13% 25% 17% przeznaczone na bezpośrednią 11% 26% 19%
promocję produktów promocję produktów
wsparcie organizacyjne dla

wsparcie organizacyjne dla
producentów lokalnych w zakresie
6% 26% 21% producentów lokalnych w zakresie 6% 26% 22%
sprzedaży produktów (szkolenia,
sprzedaży produktów
doradztwo itp.)
wsparcie finansowe na specjalny wsparcie finansowe na specjalny
system certyfikacji produktów system certyfikacji produktów
3% 14% 22% 3% 12% 22%
sprzedawanych bezpośrednio od sprzedawanych bezpośrednio od
producenta I wskazanie producenta
I wskazanie
II wskazanie
generalną kampanię promującą generalną kampanię promującą II wskazanie
zakupy żywności bezpośrednio od 6% 6% 18% III wskazanie zakupy żywności bezpośrednio od 5% 6% 18% III wskazanie
producenta producenta
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
(mieszkańcy wsi – N=1500; wielokrotny wybór) (rolnicy – N=866; wielokrotny wybór)

W32. Czy widzi Pan(i) potrzebę, aby wspierać i W32a. Czy uważa Pan(i), że żywności i produkty
promować działania, które będą miały na celu rolnicze powinny być znakowane/ opatrzone
zastąpienie importowanej genetycznie informacją w zakresie tego czy są „wolne od GMO”?
modyfikowanej śruty sojowej do produkcji pasz
białkiem roślinnym pochodzącym z gatunków
uprawianych w kraju?
mieszkańcy mieszkańcy
73% 27% 82% 12% 6%
wsi wsi
rolnicy 75% 25% rolnicy 85% 9% 6%
nierolnicy 70% 30% nierolnicy 82% 12% 6%
0% 20% 40% 60% 80% 100% 0% 20% 40% 60% 80% 100%
tak nie tak nie odmowa odpowiedzi/ trudno powiedzieć

W32a. Czy uważa Pan(i), że żywności i produkty rolnicze powinny być znakowane/ opatrzone informacją w
zakresie tego czy są „wolne od GMO”?
Mężczyzna 86% 9% 5% Podstawowe /

niepełne
18-34
78% 13% 9%
podstawowe
Kobieta 82% 10% 8%
Zasadnicze
zawodowe lub
średnie 81% 12% 7%
nieukończone
35-54
Średnie
Kobieta 84% 11% 5% ukończone /
pomaturalne / 83% 13% 4%
nieukończone
wyższe
55+
Wyższe
ukończone 88% 8% 4%
Kobieta 84% 13% 3%
0% 20% 40% 60% 80% 100% 0% 20% 40% 60% 80% 100%
tak nie odmowa odpowiedzi/ trudno powiedzieć tak nie odmowa odpowiedzi/ trudno powiedzieć
(mieszkańcy wsi w wieku: (mieszkańcy wsi z wykształceniem:

podstawowym / niepełnym podstawowym – N = 164;
od 18 do 34 lat: kobiety – N=219; mężczyźni – N=261
zasadniczym zawodowym lub średnim nieukończonym – N = 553;
od 35 do 54 lat: kobiety – N=264; mężczyźni – N=261 średnim ukończonym / pomaturalnym / nieukończonym wyższym – N = 554
55 lat i więcej: kobiety – N=273; mężczyźni – N=222) wyższym ukończonym – N = 229)

W33. Czy widział Pan(i) produkty oznaczone którymkolwiek z wymienionych poniżej systemów
jakości żywności?
Poznaj dobrą żywność
2013 2014 2015
rolnicy 65% 76% 81%
rolnicy nie będący beneficjentami PROW 68% 75% 80%
powyżej zaprezentowano odsetek badanych, którzy

spotkali się z oznaczeniem

Produkcja ekologiczna
2013 2014 2015
rolnicy 48% 66% 61%
Chroniona Nazwa Pochodzenia

2013 2014 2015
rolnicy 23% 38% 32%
Chronione Oznaczenie Geograficzne

2013 2014 2015
rolnicy 22% 31% 25%
Gwarantowana Tradycyjna Specjalność
2013 2014 2015
rolnicy 21% 32% 28%
Integrowana Produkcja
2013 2014 2015
rolnicy 19% 26% 38%
Jakość, Tradycja
2013 2014 2015
rolnicy 45% 69% 77%
PQS – System Jakości Wieprzowiny

2013 2014 2015
rolnicy 22% 40% 46%
QMP – Quality Meat Program
2013 2014 2015
rolnicy 24% 32% 51%
QAFP – System Gwarantowanej Jakości Żywności

2013 2014 2015
rolnicy 30% 46% 57%
W33a. Z jakich źródeł czerpie Pan(i) informacje na temat znaków potwierdzających jakość produktów rolno-
spożywczych?
74%
telewizja 56%
66%
57%
rodzina/znajomi 42%
51%
56%
artykuły prasowe 37%
48%
akcje 45%
28%
promocyjne/reklamowe/kampanie/społeczne 38%
37%
strony internetowe 31%
34%
35%
radio 27%
32%
35%
imprezy masowe/targi/wystawy 24%
30% rolnicy
8% nierolnicy
nie mam informacji na temat znaków jakości 14%
10%
mieszkańcy wsi
7%
trudno powiedzieć 19%
12%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%
(rolnicy – N=866; nierolnicy – N=634; mieszkańcy wsi – N=1500; wielokrotny wybór)

W33b. Czy dokonując zakupów produktów rolno-spożywczych zwraca Pan/i uwagę na znaki jakości
umieszczone na opakowaniu?
zdecydowanie tak
9% 8%
raczej tak
15%
raczej nie
41%
27% zdecydowanie nie
nie wiem / trudno powiedzieć
(mieszkańcy wsi = 1500)

W33b. Czy dokonując zakupów produktów rolno-spożywczych zwraca Pan/i uwagę na znaki jakości
umieszczone na opakowaniu?
Kobiety 7% 43% 27% 17% 6%

55+
Mężczyźni 4% 32% 30% 22% 12%

Średnie ukończone
/ pomaturalne /
9% 45% 25% 13% 8%
Kobiety 13% 39% 28% 12% 8% nieukończone
wyższe
35-54
Zasadnicze
Mężczyźni 9% 41% 27% 15% 8% zawodowe lub
5% 39% 29% 16% 11%
średnie
nieukończone
Kobiety 10% 43% 26% 12% 9%
18-34
Podstawowe /
niepełne 2% 33% 28% 24% 13%
Mężczyźni 6% 39% 28% 17% 10% podstawowe
0% 20% 40% 60% 80% 100% 0% 20% 40% 60% 80% 100%
zdecydowanie tak raczej tak zdecydowanie tak raczej tak
raczej nie zdecydowanie nie raczej nie zdecydowanie nie
(mieszkańcy wsi w wieku: (mieszkańcy wsi z wykształceniem:

podstawowym / niepełnym podstawowym – N = 164;
od 18 do 34 lat: kobiety – N=219; mężczyźni – N=261
zasadniczym zawodowym lub średnim nieukończonym – N = 553;
od 35 do 54 lat: kobiety – N=264; mężczyźni – N=261 średnim ukończonym / pomaturalnym / nieukończonym wyższym – N = 554
55 lat i więcej: kobiety – N=273; mężczyźni – N=222) wyższym ukończonym – N = 229)

OCENA UNII EUROPEJSKIEJ I ROLI

WSPÓLNEJ POLITYKI ROLNEJ

Ocena Unii Europejskiej i roli Wspólnej Polityki Rolnej - podsumowanie
W związku z członkostwem Polski w Unii Europejskiej mieszkańcom wsi najczęściej towarzyszyły uczucia: nadziei (38%
rolników; 30% nierolników), niepewności (27% rolników; 30% nierolników) oraz rozczarowania (22% rolników; 25%
nierolników). Biorąc pod uwagę okres ostatnich 10 lat, odsetek osób odczuwających niepewność oraz strach znacznie
zmalał (niepewność: wśród rolników 54% w roku 2004 i 27% w roku 2015; wśród nierolników 52% w roku 2004 i 30% w roku
2015; strach: wśród rolników 21% w roku 2004 i 8% w roku 2015; wśród nierolników 21% w roku 2004 i 6% w roku 2015).
Udział procentowy osób odczuwających radość oraz dumę nieznacznie wzrósł (radość: wśród rolników 6% w roku 2004
i 11% w roku 2015; wśród nierolników 7% w roku 2004 i 10% w roku 2015; duma: wśród rolników 3% w roku 2004 i 9%
w roku 2015; wśród nierolników 2% w roku 2004 i 10% w roku 2015).
Więcej niż co trzeci mieszkaniec wsi w referendum o przystąpieniu Polski do UE głosował za przystąpieniem (42%),
natomiast więcej niż co dziesiąty oddał głos przeciwko (11%). Gdyby dziś miało odbyć się takowe referendum zaledwie 37%
ankietowanych zagłosowałoby za przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej. Głos przeciwko oddałby co piąty respondent
(20%), a trzech na dziesięciu nie przystąpiłoby do referendum (29%). W omawianej kwestii jednoznacznie nie potrafiło
wypowiedzieć się 14% mieszkańców wsi.
W ocenie respondentów najbardziej pozytywny wpływ na rozwój miejsca zamieszkania ankietowanych miały: płatności
bezpośrednie (57%) oraz Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013 (51%). Z kolei jedynie co czwarty mieszkaniec
wsi pozytywnie ocenił wpływ Wspólnej Polityki Rybackiej (25%) na rozwój swojej miejscowości.
W przypadku oceny wpływu na rozwój gospodarstwa respondenta, ankietowani najbardziej pozytywnie ocenili płatności
bezpośrednie (63% rolnicy; 25% nierolnicy). W dalszej kolejności wskazali: Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-
2013 (41% rolnicy; 21% nierolnicy) oraz Wspólna Polityka Rybacka (12% rolnicy; 10% nierolnicy).
Zdaniem 38% badanych osób Unia Europejskie i jej instytucje wystarczająco dbają o przyszłość rolnictwa. Odmiennego
zdania było 46% ankietowanych, natomiast brak zdania w tej kwestii wyraziło 16% mieszkańców wsi.

Ocena Unii Europejskiej i roli Wspólnej Polityki Rolnej
W34.1 Jakie uczucia towarzyszą dziś Panu(i), gdy myśli Pan(i) o tym, że Polska jest w Unii Europejskiej?
38% 30%
Nadzieja 50% Niepewność 21%
39% 52%
27% 30%
Niepewność 38% Nadzieja 54%
54% 36%
22% 25%
Rozczarowanie 26% Rozczarowanie 17%
12% 13%
Obojętność 13% Obojętność 16%
14% 12%
11% 10%
Radość 10% Duma 8%
6% 2%
9% 10%
Duma 8% Radość 11%
3% 7%
8% 6%
Strach 10% Strach 6%
21% 21%
4% 4%
Złość 6% Złość 1%
7% 6%
3% 4%
Wstyd 3% Wstyd 2%
2% 2%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%
2015 2009 2004 2015 2009 2004
(rolnicy – N=866) (wielokrotny wybór) (nierolnicy – N=634)

W34.2 Jak głosował(a) Pan(i) w referendum o przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej?
Mieszkańcy wsi 42% 11% 34% 13%
Rolnicy 41% 14% 30% 15%
Nierolnicy 43% 8% 38% 11%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
za przystąpieniem przeciwko przystąpieniu nie głosowałam(-em) nie pamiętam
Dane mieszkańców wsi liczących co najmniej 18 lat w momencie przeprowadzenia

referendum (mieszkańcy wsi – N=1162; rolnicy – N=687; nierolnicy – N=475)

W34.3 Gdyby dziś miał(a) Pan(i) ponownie decydować w referendum o przystąpieniu Polski do
Unii Europejskiej, to jak by Pan(i) głosował(a)?
2015 37% 20% 29% 14%

2014 50% 9% 21% 20%
2013 47% 22% 20% 11%
2011 52% 17% 19% 12%
2010 59% 14% 14% 13%
2009 59% 14% 15% 12%
2007 67% 8% 14% 11%
2006 60% 12% 15% 13%
2005 48% 21% 18% 13%
2004 40% 19% 27% 14%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
za przystąpieniem przeciwko przystąpieniu nie głosował(a)bym wcale nie wiem

W34.3 Gdyby dziś miał(a) Pan(i) ponownie decydować w referendum o przystąpieniu Polski do
Unii Europejskiej, to jak by Pan(i) głosował(a)?
2015 38% 20% 28% 14%

2014 55% 9% 17% 19%
2013 49% 19% 20% 12%
2011 51% 18% 19% 12%
2010 55% 17% 14% 14%
2009 58% 16% 14% 12%
2007 66% 7% 15% 12%
2006 58% 13% 16% 13%
2005 47% 22% 20% 11%
2004 41% 21% 24% 14%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
za przystąpieniem przeciwko przystąpieniu nie głosował(a)bym wcale nie wiem
(rolnicy – N=866)

W34a. Jaki wpływ, Pana(i) zdaniem, ma Wspólna Polityka Rolna (płatności bezpośrednie, Program
Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 itp.) i Wspólna Polityka Rybacka (np. Program
Operacyjny „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-
2013”) na rozwój Pańskiej miejscowości?
1% 1%
Program Rozwoju Obszarów Program Rozwoju Obszarów
6% 45% 22% 5% 21% 11% 56% 20% 6% 6%
Wiejskich 2007-2013 Wiejskich 2007-2013
1% 3%
Płatności bezpośrednie 11% 46% 18% 5% 19% Płatności bezpośrednie 18% 56% 14% 6% 3%
1% 1%
2% 2%
Wspólna Polityka Rybacka 23% 39% 5% 30% Wspólna Polityka Rybacka 28% 44% 7% 18%
0% 20% 40% 60% 80% 100% 0% 20% 40% 60% 80% 100%
zdecydowanie pozytywny raczej pozytywny zdecydowanie pozytywny raczej pozytywny
nie ma wpływu raczej negatywny nie ma wpływu raczej negatywny
zdecydowanie negatywny trudno powiedzieć zdecydowanie negatywny trudno powiedzieć
(mieszkańcy wsi – N=1500) (beneficjenci PROW – N=346)

W34a. Jaki wpływ, Pana(i) zdaniem, ma Wspólna Polityka Rolna (płatności bezpośrednie, Program
2013”) na rozwój Pańskiej miejscowości?
1% 1%
Program Rozwoju Obszarów 5% Program Rozwoju Obszarów

8% 51% 22% 13% 4% 36% 23% 4% 32%
Wiejskich 2007-2013 Wiejskich 2007-2013
2% 1%
Płatności bezpośrednie 53% 17% 5% 10% Płatności bezpośrednie 7% 37% 19% 4% 32%
13%
1% 1%
Wspólna Polityka Rybacka 2% 25% 44% 6% 22% Wspólna Polityka Rybacka 2% 19% 32% 4% 42%
0% 20% 40% 60% 80% 100% 0% 20% 40% 60% 80% 100%
(rolnicy – N= 866) (nierolnicy – N=634)

W34b. Jaki wpływ, Pana(i) zdaniem, ma Wspólna Polityka Rolna (płatności bezpośrednie, Program
2013”) na rozwój Pańskiego gospodarstwa?
1% 1%
Program Rozwoju Obszarów Program Rozwoju Obszarów
Wiejskich 2007-2013
5% 36% 39% 6%13% 4% 17% 44% 2% 32%
Wiejskich 2007-2013
1% 1%
Płatności bezpośrednie 12% 51% 20% 6%10% Płatności bezpośrednie 4% 21% 41% 31%
2%
2%
1%
Wspólna Polityka Rybacka 11% 65% 3% 18% 2%
Wspólna Polityka Rybacka 50% 2% 38%
8%
0% 20% 40% 60% 80% 100%

0% 20% 40% 60% 80% 100%
(rolnicy – N= 866) (nierolnicy – N=634)

W34c. Czy Pana(i) zdaniem Unia Europejska (jej instytucje) wystarczająco dbają o przyszłość rolnictwa
i obszarów wiejskich?
mieszkańcy wsi 4% 34% 25% 21% 16%
rolnicy 5% 36% 25% 22% 12%
nierolnicy 3% 32% 26% 19% 20%
beneficjenci PROW 7% 42% 27% 19% 5%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem/trudno powiedzieć
(mieszkańcy wsi – N=1500; rolnicy – N=866; nierolnicy –N = 634;

beneficjenci PROW 2007-2013 – N=346)

OCENA INSTYTUCJI DZIAŁAJĄCYCH

NA RZECZ ROLNICTWA I OBSZARÓW
WIEJSKICH
Ocena instytucji działających na rzecz rolnictwa i obszarów wiejskich -
podsumowanie
Spośród działań MRiRW w okresie ostatnich 6 miesięcy respondenci najwyżej ocenili dbanie o interesy wsi i rolnictwa na forum
unijnym i międzynarodowym (38%). Podobnego zdania byli rolnicy, u których odsetek ten wyniósł 43%.
Z inicjatyw podejmowanych przez MRiRW w ciągu ostatnich 6 miesięcy rolnicy najwyżej ocenili wydłużenie terminu składania
wniosków o dopłaty bezpośrednie (57%) oraz przyjęcie nowego Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020 (43%). Z kolei
najgorzej ocenioną inicjatywą było uruchomienie pomocy dla rolników, którym dziki w 2014 r. wyrządziły szkody
w uprawach (33%).
Rolnicy poproszeni o wskazanie źródła informacji, z którego chcieliby pozyskiwać informacje o działalności MRiRW najczęściej
wymieniali: audycje i komunikaty telewizyjne (64% wskazań), materiały informacyjne u Sołtysa (54% wskazań) oraz prasę (49%
wskazań). Z kolei jako główne źródło informacji ankietowani najczęściej wskazywali pracowników MRiRW (30% spośród
pierwszych wskazań).
Co czwarty mieszkaniec wsi (26%) w ciągu ostatnich 12 miesięcy załatwiał sprawy w jednostkach ARiMR, przy czym odsetek
rolników był znacznie wyższy niż nierolników (odpowiednio 43% oraz 2%). Respondentów, którzy załatwiali sprawy w jednostkach
ARiMR poproszono o ocenę działalności jednostki. Trzech na czterech ankietowanych wyraziło pozytywną opinię (75%). Najlepiej
oceniono godziny otwarcia Agencji (65% dobrych lub bardzo dobrych ocen), kompetencje pracowników (60%) oraz jakość obsługi
(57%). Respondenci najlepiej ocenili działalność informacyjną ARiMR za pośrednictwem: telewizji (38%), broszur (33%) oraz prasy
(32%).
Najważniejsze propozycje zmian i usprawnień funkcjonowania ARiMR dotyczą skoncentrowania się na usprawnieniu procedur
urzędowych (31%) oraz zwiększeniu dostępności – rozumianej m.in. jako zwiększenie liczby placówek, wydłużenie godzin
otwarcia czy e-usługi (23% wskazań).

podsumowanie
Zapytani o źródło informacji, z którego chcieliby pozyskiwać wiadomości na temat działalności ARiMR, ankietowani najczęściej
wskazywali: audycje i komunikaty telewizyjne (71% wskazań) oraz materiały informacyjne u Sołtysa (53%). Z kolei jako główne
źródło informacji mieszkańcy wsi najczęściej podawali pracowników ARiMR (30% spośród pierwszych wskazań). Ponad połowa
respondentów nie korzystała z portalu internetowego ARiMR (54%), wśród pozostałych respondentów 19% oceniło go dobrze lub
bardzo dobrze.
Więcej niż czterech na pięciu beneficjentów płatności bezpośrednich preferowało składanie wniosku osobiście (83%). Rzadziej niż
co dziesiąty wolał robić to drogą pocztową (7%). Elektroniczne wypełnianie wniosków preferowane było przez 10% ankietowanych
beneficjentów płatności bezpośrednich.
Sprawy w Agencji Nieruchomości Rolnych załatwiało 15% respondentów, przy czym analogiczny odsetek w grupie rolników był
zdecydowanie wyższy niż w przypadku nierolników (odpowiednio 24% oraz 2%). Korzystający z ANR w zdecydowanej większości
pozytywnie ocenili jakość obsługi (81%). Respondenci zapytani o źródło informacji, z którego chcieliby pozyskiwać informacje
o działalności ANR najczęściej wskazywali: audycje i komunikaty telewizyjne (72%) oraz materiały informacyjne u Sołtysa (56%),
natomiast jako główne źródło najczęściej wskazywano pracowników biura ANR (30% spośród pierwszych wskazań).
W Agencji Rynku Rolnego w przeciągu ostatniego roku sprawy załatwiało 16% mieszkańców wsi, przy czym w grupie tej było 27%
ogółu rolników oraz 1% nierolników. Poziom obsługi w jednostkach ARR określano w przeważającej większości jako co najmniej
dobry (83%). Ankietowani zapytani o źródło informacji, z którego chcieliby pozyskiwać informacje o działalności ARR, najczęściej
wskazywali: audycje i komunikaty telewizyjne (72%) oraz materiały informacyjne u Sołtysa (54%), natomiast jako główne źródło
najczęściej wskazywano pracowników biura ARR (30% spośród pierwszych wskazań).

podsumowanie
Co piąty mieszkaniec wsi załatwiał swoje sprawy w jednostkach KRUS (19%). Wśród rolników odsetek ten wyniósł 30%, natomiast
wśród nierolników 4%. Jakość obsługi w tych jednostkach została oceniona dobrze i bardzo dobrze (83%).
Zdecydowana większość ankietowanych rolników w ciągu ostatniego roku nie przebywała na rehabilitacji w Zakładzie Rehabilitacji
Leczniczej (83%). Co dziesiąty rolnik przebywał na takiej rehabilitacji i ocenił ją dobrze lub bardzo dobrze (11%). Ankietowani
zapytani o źródło informacji, z którego chcieliby pozyskiwać informacje o działalności KRUS najczęściej wskazywali: audycje
i komunikaty telewizyjne (64%) oraz pracowników KRUS (55%).
Jedna piąta mieszkańców wsi w ciągu ostatnich 12 miesięcy miała bezpośredni kontakt z Inspekcją Weterynaryjną (19%). Wśród
respondentów, którzy w przeciągu ostatniego roku mieli kontakt z Inspekcją, instytucja ta była oceniona dobrze w 68%
przypadków, a bardzo dobrze w 6% ogółu. Ocenę złą (18%) lub bardzo złą (3%) wystawił ponad co piąty badany. W 5%
przypadków wyrażano brak zdania w tej kwestii.
Zdecydowana większość ankietowanych nie znała żadnych związków zawodowych (37%) lub nie miała zdania na temat ich
działalności (36%). Z kolei 17% respondentów oceniło działalność związków dobrze. Podobnie sytuacja wygląda w ocenie
działalności izb rolniczych – 34% ankietowanych nie wiedziało, czy w ich regionie funkcjonuje izba rolnicza, a 39% nie miało
zdania na temat ich działalności. Co piąty ankietowany ocenił działalności takiej izby jako co najmniej dobrą (20%).
W ciągu ostatnich 12 miesięcy 95% mieszkańców wsi korzystało z usług doradczych w zakresie uzyskania środków pomocy z UE.
W tej grupie 92% ankietowanych skorzystało z doradztwa dotyczącego określenia potrzeb modernizacyjnych gospodarstwa
rolnego, a 44% uczestniczyło w szkoleniu. Jakość usług doradczych w ODR została oceniona przede wszystkim bardzo dobrze
(23%) lub dobrze (68%).

Ocena instytucji działających na rzecz rolnictwa i obszarów wiejskich - MRiRW
W35. Jak Pan(i) ocenia działania Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi podejmowane w okresie ostatnich
6 m-cy w następujących obszarach?
Nadzór nad instytucjami wdrażającymi Nadzór nad instytucjami wdrażającymi

unijnie i krajowe instrumenty dla wsi, unijnie i krajowe instrumenty dla wsi,
4% 27% 48% 20% 1% 3% 32% 40% 23% 2%
rolnictwa i rybactwa (ARiMR, KRUS, rolnictwa i rybactwa (ARiMR, KRUS,
ANR, ARR) ANR, ARR)
Dbanie o interesy wsi i rolnictwa na Dbanie o interesy wsi i rolnictwa na

forum krajowym (w tym Rady Ministrów 4% 31% 44% 20% 1% forum krajowym (w tym Rady Ministrów 5% 34% 34% 25% 2%
np. w kwestii budżetu) np. w kwestii budżetu)

forum unijnym i międzynarodowym (w forum unijnym i międzynarodowym (w
4% 34% 45% 15%2% 4% 39% 36% 19% 2%
tym aktywność w zakresie tworzenia tym aktywność w zakresie tworzenia
prawa wspólnotowego) prawa wspólnotowego)
0% 20% 40% 60% 80% 100% 0% 20% 40% 60% 80% 100%
Zdecydowanie dobrze Raczej dobrze Zdecydowanie dobrze Raczej dobrze
Raczej źle Zdecydowanie źle Raczej źle Zdecydowanie źle
Trudno powiedzieć/ nie mam zdania Trudno powiedzieć/ nie mam zdania
(mieszkańcy wsi – N=1500) (rolnicy – N=866)

W35. Jak Pan(i) ocenia działania Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi podejmowane w okresie ostatnich
6 m-cy w następujących obszarach?
Nadzór nad instytucjami wdrażającymi Nadzór nad instytucjami wdrażającymi

unijnie i krajowe instrumenty dla wsi, unijnie i krajowe instrumenty dla wsi,
5% 34% 38% 21% 2% 4% 34% 38% 23% 1%
rolnictwa i rybactwa (ARiMR, KRUS, rolnictwa i rybactwa (ARiMR, KRUS,
ANR, ARR) ANR, ARR)

forum krajowym (w tym Rady Ministrów 8% 37% 33% 21% 1% forum krajowym (w tym Rady Ministrów 5% 38% 32% 24% 1%
np. w kwestii budżetu) np. w kwestii budżetu)

forum unijnym i międzynarodowym (w forum unijnym i międzynarodowym (w
7% 41% 33% 17%2% 5% 42% 35% 17%1%
tym aktywność w zakresie tworzenia tym aktywność w zakresie tworzenia
prawa wspólnotowego) prawa wspólnotowego)
0% 20% 40% 60% 80% 100% 0% 20% 40% 60% 80% 100%
Zdecydowanie dobrze Raczej dobrze Zdecydowanie dobrze Raczej dobrze
Raczej źle Zdecydowanie źle Raczej źle Zdecydowanie źle
Trudno powiedzieć/ nie mam zdania Trudno powiedzieć/ nie mam zdania
(beneficjenci PROW– N=346) (beneficjenci płatności bezpośrednich – N=689)

W35a. Jak ocenia Pan(i) następujące inicjatywy podejmowane przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
w ciągu ostatnich 6 m-cy?
2% 2%
Wydłużenie terminu składania wniosków Wydłużenie terminu składania wniosków
o dopłaty bezpośrednie 9% 38% 35% 7% 9% o dopłaty bezpośrednie 11% 46% 27% 8% 6%
1% 2%
Przyjęcie nowego Programu Rozwoju Przyjęcie nowego Programu Rozwoju
Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 5% 32% 42% 9% 11% Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 6% 37% 35% 11% 9%
Działania mające na celu utrzymanie 2% Działania mające na celu utrzymanie 2%

dobrych wyników w handlu artykułami dobrych wyników w handlu artykułami
rolno-żywnościowymi, w tym 4% 29% 41% 13% 11% rolno-żywnościowymi, w tym 6% 35% 33% 16% 8%
poszukiwanie nowych rynków zbytu poszukiwanie nowych rynków zbytu
2% 2%
Ułatwienie prowadzenia sprzedaży Ułatwienie prowadzenia sprzedaży
bezpośredniej produktów pochodzenia 5% 28% 40% 13% 12% bezpośredniej produktów pochodzenia 6% 34% 32% 16% 10%
zwierzęcego i małej przetwórczości zwierzęcego i małej przetwórczości
Uruchomienie rekompensat 1% 5%
producentom wieprzowiny z obszarów Uruchomienie pomocy dla rolników,
objętych restrykcjami z powodu wykrycia 4% 26% 43% 15% 11% którym dziki w 2014 r. wyrządziły szkody 7% 29% 23% 28% 8%
afrykańskiego pomoru świń (ASF) w w uprawach
Polsce
3% Uruchomienie rekompensat producentom 2%
Uruchomienie pomocy dla rolników, wieprzowiny z obszarów objętych
którym dziki w 2014 r. wyrządziły szkody 5% 24% 34% 24% 10% restrykcjami z powodu wykrycia 5% 30% 35% 19% 9%
w uprawach afrykańskiego pomoru świń (ASF) w
Polsce
2% 3%
Realizacja postulatów rolniczych Realizacja postulatów rolniczych
związków zawodowych w zakresie 4% 24% 40% 18% 12% związków zawodowych w zakresie 4% 30% 32% 22% 9%
opłacalności rolnictwa opłacalności rolnictwa
0% 20% 40% 60% 80% 100% 0% 20% 40% 60% 80% 100%
bardzo dobrze dobrze obojętne/nie mam zdania źle bardzo źle nie słyszałem bardzo dobrze dobrze obojętne/nie mam zdania źle bardzo źle nie słyszałem
(mieszkańcy wsi – N=1500) (rolnicy – N=866)

W35a. Jak ocenia Pan(i) następujące inicjatywy podejmowane przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
w ciągu ostatnich 6 m-cy?
2% 1%
Wydłużenie terminu składania wniosków Wydłużenie terminu składania wniosków
o dopłaty bezpośrednie 11% 53% 22% 8% 4% o dopłaty bezpośrednie 11% 51% 25% 10%2%
2% 1%
Przyjęcie nowego Programu Rozwoju Przyjęcie nowego Programu Rozwoju
Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 8% 43% 31% 9% 7% Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 6% 40% 36% 13% 4%
Działania mające na celu utrzymanie 3% 2%

Ułatwienie prowadzenia sprzedaży
dobrych wyników w handlu artykułami bezpośredniej produktów pochodzenia 5%
6% 39% 30% 15% 7% 38% 33% 17% 5%
rolno-żywnościowymi, w tym zwierzęcego i małej przetwórczości
poszukiwanie nowych rynków zbytu
1% Działania mające na celu utrzymanie 2%

Ułatwienie prowadzenia sprzedaży dobrych wyników w handlu artykułami
bezpośredniej produktów pochodzenia 6% 36% 33% 16% 8% rolno-żywnościowymi, w tym 6% 37% 34% 17% 4%
zwierzęcego i małej przetwórczości poszukiwanie nowych rynków zbytu
Uruchomienie rekompensat producentom 3% 4%

wieprzowiny z obszarów objętych Uruchomienie pomocy dla rolników,
restrykcjami z powodu wykrycia 6% 32% 33% 16% 10% którym dziki w 2014 r. wyrządziły szkody 6% 29% 22% 34% 5%
afrykańskiego pomoru świń (ASF) w w uprawach
Polsce
5% 2%
Uruchomienie pomocy dla rolników, Realizacja postulatów rolniczych
którym dziki w 2014 r. wyrządziły szkody 7% 31% 27% 22% 8% związków zawodowych w zakresie 4% 29% 33% 26% 6%
w uprawach opłacalności rolnictwa
3% Uruchomienie rekompensat 2%
Realizacja postulatów rolniczych producentom wieprzowiny z obszarów
związków zawodowych w zakresie objętych restrykcjami z powodu wykrycia 5% 28% 37% 21% 7%
5% 32% 29% 22% 9%
opłacalności rolnictwa afrykańskiego pomoru świń (ASF) w
Polsce
0% 20% 40% 60% 80% 100% 0% 20% 40% 60% 80% 100%
bardzo dobrze dobrze obojętne/nie mam zdania źle bardzo źle nie słyszałem bardzo dobrze dobrze obojętne/nie mam zdania źle bardzo źle nie słyszałem
(beneficjenci PROW– N=346) (beneficjenci płatności bezpośrednich – N=689)

R28. Z jakiego źródła chciał(a)by Pan(i) pozyskiwać informacje o działalności MRiRW (w tym m.in. o środkach
UE przeznaczonych na rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich, wynikach dyskusji na temat przyszłego
kształtu WPR)?
z audycji i komunikatów w telewizji 14% 13% 17% 20%
z materiałów informacyjnych u Sołtysa 17% 20% 11% 6%
z prasy 8% 12% 12% 17%
od pracowników w MRiRW 30% 7% 4% 6%

I wskazanie
z materiałów informacyjnych udostępnianych w placówkach ARiMR 10% 21% 8% 6% II wskazanie

III wskazanie
ze strony internetowej MRiRW 7% 12% 14% 11% IV wskazanie
z audycji i komunikatów radiowych 2% 8% 15% 8%
od pracowników Ośrodka Doradztwa Rolniczego 6% 3% 7% 9%

1%
z infolinii ARiMR (bezpłatnego połączenia telefonicznego) 3% 5% 5%
2%
podczas szkoleń i konferencji 1% 4% 7%
1%
z materiałów i strony internetowej KSOW 1% 3% 5%
inne 1%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

R28. Z jakiego źródła chciał(a)by Pan(i) pozyskiwać informacje o działalności MRiRW (w tym m.in. o środkach
UE przeznaczonych na rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich, wynikach dyskusji na temat przyszłego
kształtu WPR)?
64%
z audycji i komunikatów w telewizji 45%
54%
54%
z materiałów informacyjnych u Sołtysa 55%
45%
49%
z prasy 34%
38%
47%
od pracowników w MRiRW 49%
z materiałów informacyjnych udostępnianych w 45%

16%
placówkach ARiMR 22%
44%
ze strony internetowej MRiRW 27%
19%
33%
z audycji i komunikatów radiowych 28%
34%
25%
od pracowników Ośrodka Doradztwa Rolniczego 11%
11%
14%
z infolinii ARiMR (bezpłatnego połączenia telefonicznego) 11%
8%
13%
podczas szkoleń i konferencji 2%
5%
10%
z materiałów i strony internetowej KSOW 6%
4%
1%
inne 2%
2%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
2015 2014 2013
(rolnicy– N=866; wielokrotny wybór)

Ocena instytucji działających na rzecz rolnictwa i obszarów wiejskich - ARiMR
W36. Czy w okresie ostatnich 12 m-cy załatwiał(a) Pan(i) sprawy bezpośrednio w jednostkach
Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa?
nierolnicy 2% 98%
rolnicy 43% 57%
mieszkańcy
26% 74%
wsi
0% 20% 40% 60% 80% 100%
tak nie
(nierolnicy – N=634; rolnicy – N=866; mieszkańcy wsi – N=1500)

W37. Jak ogólnie ocenia Pan/i działalność Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa?
Odpowiedzi 26% ankietowanych, którzy w ciągu ostatnich 12 miesięcy załatwiali sprawy bezpośrednio
w jednostkach ARiMR
11%
1% 10% bardzo dobrze
dobrze
13%
źle
bardzo źle
65%
nie wiem/ trudno
powiedzieć
(osoby, które w okresie ostatnich 12 m-cy załatwiały sprawy bezpośrednio w jednostkach ARiMR – N=386)

W38. Przeczytam Panu(i) kilka zagadnień dotyczących działalności Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji
Rolnictwa. Jak ocenia Pan(i) następujące zagadnienia:
Odpowiedzi 26% ankietowanych, którzy w ciągu ostatnich 12 miesięcy załatwiali sprawy bezpośrednio w
jednostkach ARiMR
możliwość kontaktu telefonicznego 7% 43% 21% 22% 2% 5%
godziny otwarcia Agencji 7% 58% 17% 15% 1% 2%
zrozumiałość formularzy i ksiąg rejestracji zwierząt 7% 45% 22% 18% 5% 3%
zrozumiałość wniosku o wsparcie w ramach PROW 2007-2013 5% 33% 34% 17% 4% 7%
zrozumiałość wniosku o płatność bezpośrednią 5% 39% 30% 21% 4%1%
szybkość złożenia wniosku o przyznanie pomocy w ramach PROW

2007-2013 (długość czasu jaki zajmuje ta czynność) 6% 37% 32% 17% 1% 7%
szybkość złożenia wniosku o przyznanie pomocy - w ramach płatności

bezpośrednich (długość czasu jaki zajmuje ta czynność) 7% 42% 28% 19% 2% 2%
jakość obsługi 8% 49% 30% 11% 1%1%
kompetencje pracowników 7% 53% 27% 10% 1%2%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
bardzo dobrze dobrze ani dobrze ani źle źle bardzo źle trudno powiedzieć/ nie mam zdania
(osoby, które w okresie ostatnich 12 m-cy załatwiały sprawy bezpośrednio w jednostkach ARiMR – N=386)
W39. Przeczytam Panu(i) kilka zagadnień dotyczących działalności informacyjnej ARiMR. Jak ocenia Pan(i)
sposób informowania o instrumentach wsparcia ARiMR w różnych formach przekazu?
broszurach, ulotkach i książkach 6% 27% 26% 3%1% 13% 24%
na infolinii ARiMR 3% 17% 21% 5% 1% 21% 32%
portalach internetowych innych niż portal

ARiMR 2% 15% 24% 4%1% 21% 33%
portalu internetowym ARiMR 4% 22% 22% 3%1% 16% 32%
prasie 3% 29% 31% 5% 1% 14% 17%
radiu 3% 26% 29% 6% 1% 15% 20%
telewizji 4% 34% 31% 3%1% 12% 15%
0% 20% 40% 60% 80% 100%

bardzo dobrze
dobrze
ani dobrze ani źle
źle
bardzo źle
nie spotkałem się z informacjami o ARiMR w tym nośniku informacji
trudno powiedzieć/ nie mam zdania

W39. Przeczytam Panu(i) kilka zagadnień dotyczących działalności informacyjnej ARiMR. Jak ocenia Pan(i)
sposób informowania o instrumentach wsparcia ARiMR w różnych formach przekazu?
broszurach, ulotkach i książkach 7% 35% 31% 4%1% 11% 11%
na infolinii ARiMR 4% 22% 25% 6% 2% 19% 22%
portalach internetowych innych niż portal

ARiMR 2% 20% 30% 5% 2% 18% 23%
portalu internetowym ARiMR 4% 30% 28% 4% 1% 13% 20%
prasie 3% 35% 37% 6% 1% 11% 7%
radiu 4% 31% 35% 7% 1% 13% 9%
telewizji 5% 42% 34% 4%1% 9% 5%
0% 20% 40% 60% 80% 100%

bardzo dobrze
dobrze
ani dobrze ani źle
źle
bardzo źle
nie spotkałem się z informacjami o ARiMR w tym nośniku informacji
trudno powiedzieć/ nie mam zdania
(rolnicy – N=866)

W39a. Bardzo proszę, by teraz wskazał(a) Pan(i) trzy najważniejsze/najpilniejsze propozycje zmian/usprawnień
w funkcjonowaniu ARiMR.
Usprawnienie procedur urzędowych 31% Usprawnienie procedur urzędowych 43%
Zwiększenie dostępności 23% Zwiększenie dostępności 29%
Poprawa przejrzystości Poprawa przejrzystości

przepisów/wniosków lub pomoc w ich 21% przepisów/wniosków lub pomoc w ich 29%
interpretacji interpretacji
Lepsza obsługa, kompetencje Lepsza obsługa, kompetencje

14% 22%
pracowników, większa komunikacja pracowników, większa komunikacja
Zwiększenie poziomu dofinansowań,

Więcej informacji i poprawa dostępu
poprawa dostępu oraz sprawna ich 12% 12%
do nich
wypłata
Wsparcie i pomoc dla rolników, w
Zwiększenie poziomu dofinansowań,
szczególności młodych i
12% poprawa dostępu oraz sprawna ich 8%
posiadających mniejsze
wypłata
gospodarstwa
Wsparcie i pomoc dla rolników, w
Więcej informacji i poprawa dostępu szczególności młodych i
9% 8%
do nich posiadających mniejsze
gospodarstwa
0% 20% 40% 0% 20% 40% 60%
(mieszkańcy wsi, którzy wskazali propozycje zmian (osoby, które w ciągu ostatnich 12 miesięcy załatwiały
w funkcjonowaniu ARiMR – N=715) sprawy bezpośrednio w jednostkach ARiMR – N=240)
W40. Z jakiego źródła chciał(a)by Pan(i) pozyskiwać informacje o działalności ARiMR (w tym m.in. o środkach
UE przeznaczonych na rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich)?
z prasy 10% 13% 11% 15%
od pracowników w placówkach ARiMR 30% 7% 3% 4%

I wskazanie
z materiałów informacyjnych udostępnianych w placówkach ARiMR 7% 21% 6% 8% II wskazanie
III wskazanie
ze strony internetowej ARiMR 7% 11% 15% 7%
IV wskazanie
1% 4%
podczas szkoleń i konferencji 1% 9%
z infolinii ARiMR (bezpłatnego połączenia telefonicznego) 3% 2% 4% 5%
2%
inne 2%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

W40. Z jakiego źródła chciał(a)by Pan(i) pozyskiwać informacje o działalności ARiMR (w tym m.in. o środkach
UE przeznaczonych na rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich)?
od pracowników w placówkach ARiMR 35% 8% 3% 2%
z prasy 9% 14% 10% 15%

I wskazanie
II wskazanie
ze strony internetowej ARiMR 8% 10% 14% 8%
III wskazanie
z materiałów informacyjnych udostępnianych w placówkach ARiMR 7% 23% 5% 4% IV wskazanie
podczas szkoleń i konferencji 1% 2% 5% 7%
z infolinii ARiMR (bezpłatnego połączenia telefonicznego) 3% 2% 3% 5%
z materiałów i strony internetowej KSOW 1% 2% 6% 5%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%
(rolnicy – N=866)

W41. Jak ocenia Pan(i) funkcjonowanie portalu internetowego ARiMR? Czy są na nim aktualne
i potrzebne informacje?
mieszkańcy wsi 3% 16% 23% 3%1% 54%
rolnicy 5% 21% 27% 3%1% 43%
nierolnicy 2% 7% 18% 3%2% 68%
beneficjenci płatności
5% 24% 28% 3%1% 39%
bezpośrednich
beneficjenci PROW 5% 24% 34% 2%1% 34%
0% 20% 40% 60% 80% 100%

bardzo dobrze (są tam zawsze aktualne i potrzebne informacje)
dobrze (są prawie zawsze aktualne i potrzebne informacje)
średnio (zdarza się że wśród zamieszczanych informacji nie wszystkie są aktualne i potrzebne)
źle (informacje tam zamieszczane są nieaktualne i niepotrzebne)
bardzo źle (nie ma tam w ogóle potrzebnych informacji)
nie znam/nie korzystam z takiego portalu
(mieszkańcy wsi – N=1500; rolnicy – N=866; nierolnicy – N=634; beneficjenci

płatności bezpośrednich – N=689; beneficjenci PROW – N=346)

W42. Jaki sposób składania wniosku o przyznanie pomocy Pan(i) preferuje?
beneficjenci płatności bezpośrednich 83% 7% 10%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
osobiście pocztą elektronicznie
(beneficjenci PROW – N=346; beneficjenci płatności bezpośrednich – N=689)

Ocena instytucji działających na rzecz rolnictwa i obszarów wiejskich - ANR
Agencji Nieruchomości Rolnych?
rolnicy 24% 76%
nierolnicy 2% 98%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
tak nie

W44. Jak ocenia Pan(i) jakość obsługi w jednostkach ANR?
w jednostkach ANR
10% 1%
1% bardzo dobrze
7%
dobrze
źle
bardzo źle
81%
nie wiem/ trudno
powiedzieć
(osoby, które w okresie ostatnich 12 m-cy załatwiały sprawy bezpośrednio w jednostkach ANR – N=222)

W45. Z jakiego źródła chciał(a)by Pan(i) pozyskiwać informacje o działalności ANR, w tym m.in. o możliwości
zakupu ziemi będącej w zasobach ANR?
z prasy 11% 11% 10% 17%
ze strony internetowej ANR 8% 11% 14% 12%

I wskazanie
od pracowników w placówkach ANR 30% 9% 4% 2% II wskazanie

III wskazanie
z materiałów informacyjnych udostępnianych w placówkach ANR 7% 20% 6% 8% IV wskazanie
z infolinii ANR (bezpłatnego połączenia telefonicznego) 3% 1% 4% 4%
1%
1%
1%
z materiałów i strony internetowej KSOW 4% 4%
1%
inne 2%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

W45. Z jakiego źródła chciał(a)by Pan(i) pozyskiwać informacje o działalności ANR, w tym m.in. o możliwości
zakupu ziemi będącej w zasobach ANR?
od pracowników w placówkach ANR 34% 9% 4% 3%
z prasy 9% 11% 10% 18% I wskazanie

II wskazanie
ze strony internetowej ANR 7% 12% 13% 13% III wskazanie
IV wskazanie
z materiałów informacyjnych udostępnianych w placówkach ANR 8% 21% 6% 1%
z infolinii ANR (bezpłatnego połączenia telefonicznego) 3% 2% 5% 5%
1%
1%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

Ocena instytucji działających na rzecz rolnictwa i obszarów wiejskich - ARR
Agencji Rynku Rolnego?
rolnicy 27% 73%
nierolnicy 1% 99%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
tak nie

W47. Jak ocenia Pan(i) jakość obsługi w jednostkach ARR?
w jednostkach ARR
9%
1% 4%
7% bardzo dobrze
dobrze
źle
bardzo źle
nie wiem/ trudno

79% powiedzieć
(osoby, które w okresie ostatnich 12 m-cy załatwiały sprawy bezpośrednio w jednostkach ARR – N=236)

W48. Z jakiego źródła chciał(a)by Pan(i) pozyskiwać informacje o działalności ARR, w tym m.in. o działaniach
interwencyjnych na rynku, dopłatach do kwalifikowanego materiału siewnego itp.?
z prasy 12% 11% 9% 17%
od pracowników w ARR 30% 9% 4% 3%

I wskazanie
ze strony internetowej ARR 8% 13% 12% 12% II wskazanie

III wskazanie
z materiałów informacyjnych udostępnianych w placówkach ARR 6% 20% 8% 7% IV wskazanie
z infolinii ARR (bezpłatnego połączenia telefonicznego) 3% 2% 4% 4%
2%
1%
podczas szkoleń i konferencji 1%
3% 5%
inne 2%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

W48. Z jakiego źródła chciał(a)by Pan(i)pozyskiwać informacje o działalności ARR, w tym m.in. o działaniach
interwencyjnych na rynku, dopłatach do kwalifikowanego materiału siewnego itp.?
od pracowników w ARR 34% 11% 4% 3%
ze strony internetowej ARR 8% 12% 14% 13% I wskazanie

II wskazanie
z prasy 9% 10% 7% 19% III wskazanie
IV wskazanie
z materiałów informacyjnych udostępnianych w placówkach ARR 8% 21% 7% 3%
z infolinii ARR (bezpłatnego połączenia telefonicznego) 3% 2% 4% 3%
1%
4%
2% 2%
z materiałów i strony internetowej KSOW 1% 5%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

Ocena instytucji działających na rzecz rolnictwa i obszarów wiejskich - KRUS
KRUS (oddział regionalny, placówka terenowa)?
rolnicy 30% 70%
nierolnicy 4% 96%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
tak nie

W50. Jak ocenia Pan(i) jakość obsługi w jednostkach KRUS?
w jednostkach KRUS
6% 9% bardzo dobrze
8%
dobrze
15%
źle
bardzo źle
62% nie wiem/ trudno

powiedzieć
(osoby, które w okresie ostatnich 12 m-cy załatwiały sprawy bezpośrednio w jednostkach KRUS – N=288)
W51. Rolnicy prowadzący gospodarstwa rolne o powierzchni gruntów rolnych 6 ha przeliczeniowych i więcej,
zobowiązani są do płacenia składki na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 1 zł miesięcznie za każdy
pełen hektar przeliczeniowy od każdej osoby ubezpieczonej w gospodarstwie. Czy uważa Pan(i), że jest to
duże obciążenie dla budżetu domowego rodzin rolniczych?
nierolnicy 19% 29% 22% 6% 6% 18%
płatności bezpośrednich - 9% 28% 27% 14% 11% 11%
płatności bezpośrednich - 24% 32% 23% 5% 4% 12%
ubezpieczeni w KRUS
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
tak, bardzo duże niezależnie od rodzaju i wielkości gospodarstwa rolnego oraz rodziny rolnika
tak, duże niezależnie od rodzaju i wielkości gospodarstwa rolnego oraz rodziny rolnika
nie jest to duże obciążenie niezależnie od rodzaju i wielkości gospodarstwa rolnego oraz rodziny rolnika
jest duże lub bardzo duże wyłącznie dla rodzin rolniczych posiadających dzieci
nie jest duże wyłącznie dla właścicieli dużych gospodarstw rolnych
(nierolnicy– N=634; rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich – ubezpieczeni w KRUS – N=533; rolnicy
beneficjenci płatności bezpośrednich nieubezpieczeni w KRUS – N=110)
W52. Czy zdaniem Pana(i) rolnicy podejmujący krótkotrwałe zatrudnienie (np. umowa o pracę) powinni mieć
możliwość pozostania dodatkowo (dobrowolnie) w KRUS?
nierolnicy 20% 30% 7% 7% 36%
płatności
bezpośrednich - 22% 47% 8% 10% 13%
nieubezpieczeni w
KRUS
płatności
bezpośrednich - 36% 50% 3% 9%
ubezpieczeni w 2%
KRUS
0% 20% 40% 60% 80% 100%
zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie trudno powiedzieć/nie mam zdania
(nierolnicy– N=634; rolnicy beneficjenci płatności bezpośrednich nieubezpieczeni w KRUS – N=110; rolnicy
beneficjenci płatności bezpośrednich – ubezpieczeni w KRUS – N=533)
R29. Czy w ostatnim roku przebywał(a) Pan(i) na rehabilitacji leczniczej w Zakładzie Rehabilitacji Leczniczej
KRUS? Jeśli tak, to jak ocenia Pan(i) jakość odbytej rehabilitacji w tym ośrodku?
Tak przebywałe(a)m i
oceniam bardzo
dobrze
2%
9%
4% oceniam dobrze
2%
oceniam źle
oceniam bardzo źle
83%
Nie przebywałe(a)m
(rolnicy – N=866)
W53. Z jakiego źródła chciał(a)by Pan(i) pozyskiwać informacje o działalności KRUS, w tym m.in. o
świadczeniach realizowanych przez KRUS?
od pracowników w placówkach KRUS 31% 13% 7% 4%
ze strony internetowej KRUS 10% 13% 14% 11%

I wskazanie
z materiałów informacyjnych udostępnianych w placówkach KRUS 9% 21% 8% 9% II wskazanie
III wskazanie
z prasy 10% 13% 8% 15%
IV wskazanie
z infolinii KRUS (bezpłatnego połączenia telefonicznego) 2% 2% 4% 4%
1%
1%
inne 2%
1% 1%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%

W53. Z jakiego źródła chciał(a)by Pan(i) pozyskiwać informacje o działalności KRUS, w tym m.in. o
świadczeniach realizowanych przez KRUS?
od pracowników w placówkach KRUS 35% 16% 8% 5%
ze strony internetowej KRUS 9% 11% 14% 12%

I wskazanie
z materiałów informacyjnych udostępnianych w placówkach KRUS 10% 22% 9% 3% II wskazanie
z prasy 8% 13% 6% 14% III wskazanie

IV wskazanie
z infolinii KRUS (bezpłatnego połączenia telefonicznego) 3% 1% 5% 5%
2%
1%
inne 1% 3%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
(rolnicy – N=866; pytanie z hierarchią)

Ocena działalności i źródła informacji o Inspekcji Weterynaryjnej
W54. Jak ogólnie ocenia Pan(i) działalność W55. Czy w okresie ostatnich 12 m-cy miał(a) Pan(i)
Inspekcji Weterynaryjnej? bezpośredni kontakt (załatwianie spraw, uzyskiwanie
informacji, kontrola) z Inspekcją Weterynaryjną?
bardzo dobrze
5% 6%
3%
19%
dobrze
18% tak
źle
nie
bardzo źle
68% 81%
nie wiem/
trudno
powiedzieć
osoby, które w okresie ostatnich 12 miesięcy miały

mieszkańcy wsi – N=1500
kontakt z Inspekcją Weterynaryjną – N=278

Ocena instytucji działających na rzecz rolnictwa i obszarów wiejskich
W56. Jak ocenia Pan(i) pracę/działalność W57. Jak ocenia Pan(i) pracę/działalność izb
rolniczych związków zawodowych w Pana(i) rolniczych z Pana(i) regionu?
regionie?
3% 1% 2%
mieszkańcy wsi 17% 7% 37% 36% mieszkańcy wsi 19% 5% 34% 39%
3% 1% 2%
rolnicy 21% 8% 38% 30% rolnicy 24% 6% 34% 33%
3% 1%
2%
beneficjenci PROW 29% 10% 32% 26% beneficjenci PROW 32% 8% 28% 29%
3% 1% 2%
beneficjenci płatności beneficjenci płatności
22% 8% 37% 30% 23% 6% 33% 35%
0% 20% 40% 60% 80% 100% 0% 20% 40% 60% 80% 100%
bardzo dobrze bardzo dobrze
dobrze dobrze
źle źle
bardzo źle bardzo źle
nie znam żadnego rolniczego związku zawodowego działającego w moim regionie nie znam żadnego rolniczego związku zawodowego działającego w moim regionie
nie wiem/ trudno powiedzieć nie wiem/ trudno powiedzieć
(mieszkańcy wsi – N=1500; rolnicy – N=866; beneficjenci PROW – N=346; beneficjenci płatności
bezpośrednich – N=689)

W58. Czy w okresie ostatnich 12 m-cy korzystał (a) Pan(i) z usług doradczych/pomocy Ośrodka Doradztwa
Rolniczego? Jeśli tak, to czego ona dotyczyła?
Tak – było to doradztwo indywidualne

Tak, korzystałem dotyczące uzyskania środków 42% 38% 12%
pomocowych UE
2%1% Tak, dotyczyło to określenia potrzeb
2% modernizacyjnych mojego gospodarstwa 4% 21% 29%
rolnego
Tak – było to szkolenie 30% 8% 6%

Nie, ale
I wskazanie
zamierzam Tak, dotyczyło to wymogów
korzystać w zazielenienia w ramach płatności 9% 19% 12%
II wskazanie
przyszłości bezpośrednich
Tak, pomoc dotyczyła innego 3% III wskazanie

17%
zagadnienia 3%
Nie, i nie
zamierzam
Tak, pomoc dotyczyła uzyskania kredytu 2% 6%
korzystać w 8%
przyszłości
Tak, dotyczyło to wymogów cross- 7% 6%
95% compliance (wzajemnej zgodności) 3%
Nie, i nie wiem czy
Tak, pomoc dotyczyła ubezpieczenia 3%
będę korzystać w gospodarstwa
12%
przyszłości
0% 20% 40% 60% 80% 100%

W59. Jak ocenia Pan(i) jakość usługi doradczej/pomocy, z której korzystał(a) Pan(i) w ODR?
bardzo dobrze
5%
4%
23%
dobrze
źle
bardzo źle
68%
nie wiem/ trudno

powiedzieć
(osoby, które w okresie ostatnich 12 m-cy korzystały z usług doradczych/pomocy Ośrodka Doradztwa
Rolniczego – N=123)

OCENA EFEKTYWNOŚCI KAMPANII

INFORMACYJNYCH I ŹRÓDEŁ INFORMACJI
O ROZWOJU WSI I ROLNICTWA
Ocena efektywności kampanii informacyjnych i źródeł informacji o rozwoju wsi
i rolnictwa – podsumowanie
Rolnicy oceniali, że ilość informacji dotyczących rozwoju wsi i rolnictwa jest właściwa – 62% wskazań “w sam raz” dla
informacji dotyczących wyników PROW 2007-2013. Najsłabiej oceniano dostępność informacji o zintegrowanej ochronie roślin
– aż 34% rolników oceniało, że informacje na ten temat były niewystarczające.
Broszura „Racjonalna gospodarka nawozami” dotarła do 42% rolników. Wśród nabywców broszury u 86% zwiększyła ona
wiedzę na temat racjonalnego stosowania nawozów.
Respondenci wskazywali, że najczęściej czerpią informacje na temat zmian zachodzących na wsi i w rolnictwie oraz
możliwości uzyskania środków na rozwój produkcji rolniczej, gospodarstwa rolnego lub innego wsparcia kierowanego do
mieszkańców wsi ze stacji telewizyjnych (49% wskazań, w tym 31% wskazań jako najczęstsze źródło), od sąsiadów, rodziny
lub znajomych (44% wskazań, w tym 11% wskazań jako najczęstsze źródło) oraz z ogłoszeń umieszczanych na tablicach
w urzędzie gminy lub urzędzie powiatowym (42% wskazań, w tym 14% wskazań jako najczęstsze źródło).

i rolnictwa - podsumowanie
Respondenci, wśród stacji radiowych, które są najważniejszymi źródłami informacji na temat zmian zachodzących na wsi
i rolnictwie oraz możliwości uzyskania środków na rozwój produkcji rolniczej, gospodarstwa rolnego lub innego wsparcia
kierowanego do mieszkańców wsi, wymieniali najczęściej Program 1 (35%) oraz radiostacje lokalne (25%).
Najpopularniejsze stacje telewizyjne prezentujące powyższe treści to zdaniem ogółu badanych: TVP1 (46%), TVP Regionalna
(18%) i TVP INFO (15%).
Wśród wydawnictw prasowych, wydających prasę codzienną, największym uznaniem wśród badanych cieszą się: prasa
regionalna (26% wskazań wśród rolników i 39% wśród nierolników) oraz Aktualności rolnicze (5% wskazań wśród rolników
i 11% wśród nierolników).
W wypadku źródeł internetowych, respondenci najczęściej poszukują informacji na temat zmian zachodzących na wsi
i rolnictwie na następujących portalach: farmer.pl (29% wskazań wśród rolników) oraz arimr.gov.pl (19% wskazań wśród
rolników). Nierolnicy najczęściej wskazywali strony wp.pl i onet.pl (odpowiednio 18% i 14%).
Popularna wśród rolników prasa specjalistyczna to między innymi: Poradnik Rolniczy (22%), Top Agrar (17%) oraz Farmer
(14%).

i rolnictwa
W60. Czy informacji przekazywanych za pośrednictwem telewizji, radia, prasy, wydawnictw własnych -
broszur, ulotek, portali internetowych, dotyczących poniższych działań było w 2014r.:
Wyników (efektów) PROW 2007-2013 5% 62% 19% 14% Wyników (efektów) PROW 2007-2013 5% 32% 17% 46%
Zasad przyznawania i rodzajów płatności Zasad przyznawania i rodzajów płatności

8% 54% 25% 13% 4% 32% 18% 46%
obszarowych obszarowych
Zasad przystąpienia do Programu Zasad przystąpienia do Programu

7% 46% 32% 15% 5% 26% 22% 47%
rolnośrodowiskowego rolnośrodowiskowego
Norm i wymogów wzajemnej zgodności (cross- Norm i wymogów wzajemnej zgodności (cross-
7% 47% 31% 15% 6% 27% 20% 47%
compliance) compliance)
Zasad ubiegania się o wsparcie w ramach Zasad ubiegania się o wsparcie w ramach
działań PROW 2007-2013 i zmian w tym 6% 49% 31% 14% działań PROW 2007-2013 i zmian w tym 5% 27% 22% 46%
zakresie zakresie
Informacji rynkowych (ceny art. rolnych i środków Informacji rynkowych (ceny art. rolnych i
7% 54% 29% 10% 4% 30% 24% 42%
do produkcji rolnej) środków do produkcji rolnej)
Stosowania zasad bezpieczeństwa pracy i Stosowania zasad bezpieczeństwa pracy i

5% 52% 32% 11% 3% 29% 23% 45%
ochrony zdrowia w gospodarstwie rolnym ochrony zdrowia w gospodarstwie rolnym
Zasad wsparcia Grup producentów rolnych 4% 47% 33% 16% Zasad wsparcia Grup producentów rolnych 4% 26% 24% 46%
Zasad integrowanej ochrony roślin 4% 46% 34% 16% Zasad integrowanej ochrony roślin 4% 25% 23% 48%
0% 20% 40% 60% 80% 100% 0% 20% 40% 60% 80% 100%
zbyt dużo zbyt dużo
w sam raz, ani nie za dużo ani nie za mało w sam raz, ani nie za dużo ani nie za mało
zbyt mało zbyt mało
(rolnicy – N=866) (nierolnicy – N=634)

i rolnictwa
W61. Czy dotarły do Pana(i) informacje (np. W61. Jeśli tak, to jak Pan(i) ocenia efektywność
broszura) o kampanii realizowanej w 2014 roku tej kampanii?
pn. „Racjonalna gospodarka nawozami”?
beneficjenci płatności beneficjenci płatności

45% 55% 33% 67%
beneficjenci PROW 50% 50% beneficjenci PROW 31% 69%
0% 20% 40% 60% 80% 100% 0% 20% 40% 60% 80% 100%
Kampania zwiększyła moją wiedzę o racjonalnym stosowaniu

nawozów
Tak dotarły Nie słyszałam o tego rodzaju kampanii
Informacje w kampanii powielały znane mi zagadnienia
(mieszkańcy wsi – N=1500; rolnicy – N=866; nierolnicy – N=634; beneficjenci płatności

bezpośrednich – N=689; beneficjenci PROW – N=346)

i rolnictwa
W62. Skąd najczęściej czerpie Pan(i) informacje na temat zmian zachodzących na wsi i rolnictwie oraz
możliwości uzyskania środków na rozwój produkcji rolniczej, gospodarstwa rolnego lub innego
wsparcia kierowanego do mieszkańców wsi?
z telewizji 31% 12% 6%
od sąsiada, rodziny lub znajomych 11% 14% 19%
z ogłoszeń umieszczonych na tablicach w urzędzie gminy, powiatu 14% 15% 13%
z Internetu 11% 11% 5%
bezpośrednio od pracowników ARiMR/ ANR/ ARR/ KRUS 7% 10% 7%

I wskazanie
z prasy codziennej/ dziennika 6% 7% 7% II wskazanie

III wskazanie
z prasy specjalistycznej/ tematycznej (tygodnik, miesięcznik, kwartalnik) 4% 7% 8%
z radia 5% 5% 5%
ze spotkań organizowanych przez Ośrodki Doradztwa Rolniczego 2% 4% 8%
z informatorów i broszur w ARiMR/ ANR/ ARR/ KRUS 3% 5% 7%
z infolinii telefonicznej 2% 3% 4%
z informatorów i powiadomień wysyłanych przez ARiMR/ ANR/ ARR/ KRUS 2% 3% 4%
ze spotkań z przedstawicielami partii politycznych i organizacji społecznych 1% 3% 3%

1%
ze spotkań ze związkami zawodowymi / organizacjami branżowymi 1% 3%
z innych źródeł 1%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%
(mieszkańcy wsi, którzy są zainteresowani takimi informacjami – N=682; wielokrotny wybór)

i rolnictwa
W63. Jako jedno z trzech najważniejszych źródeł informacji na temat zmian zachodzących na wsi i
rolnictwie oraz możliwości uzyskania środków na rozwój produkcji rolniczej, gospodarstwa rolnego lub
innego wsparcia kierowanego do mieszkańców wsi wymienił(a) Pan(i) radio. Bardzo proszę wskazać
jakie są to stacje radiowe?
35%
Program 1 36%
33%
25%
Radio lokalne 25%
25%
10%
Radio ZET 14%
5%
RMF FM
10% Wykres prezentuje
11%
9% najczęściej wymieniane
7%
Radio Maryja 5%
11% stacje radiowe
3%
Program 3 1%
7%
3%
Radio Elka 3%
2%
3%
Radio Eska 2%
4%
2%
Program 2 1%
2% (rolnicy, którzy wymienili radio
Radio 90
1%
1%
jako źródło informacji – N=89;
2% nierolnicy, którzy wymienili
1%
Radio Nadzieja 1% radio jako źródło informacji –
0%
N=45)
0% 10% 20% 30% 40%
mieszkańcy wsi rolnicy nierolnicy

i rolnictwa
W64. Jako jedno z trzech najważniejszych źródeł informacji na temat zmian zachodzących na wsi i rolnictwie
oraz możliwości uzyskania środków na rozwój produkcji rolniczej, gospodarstwa rolnego lub innego
wsparcia kierowanego do mieszkańców wsi wymienił(a) Pan(i) telewizję. Bardzo proszę wskazać jakie są
to stacje telewizyjne?
46%
TVP1 47%
Wykres prezentuje
18%
TVP Regionalna 20% stacje telewizyjne
14%
15%
TVP INFO 14%
15%
7%
Polsat 7%
9% W kategorii Inne znajdują
5% się stacje telewizyjne o
TVP2 5% udziale procentowym nie
7%
4%
większym niż 1%.
TVN 3%
7%
2%
TVR 2%
1%
(rolnicy, którzy wymienili
3%
Inne 2% telewizję jako źródło
4% informacji – N=445;
0% 10% 20% 30% 40% 50% nierolnicy, którzy wymienili
mieszkańcy wsi rolnicy nierolnicy telewizję jako źródło
informacji – N=168)

i rolnictwa
W65. Jako jedną z trzech najważniejszych źródeł informacji na temat zmian zachodzących na wsi i rolnictwie
oraz możliwości uzyskania środków na rozwój produkcji rolniczej, gospodarstwa rolnego lub innego
wsparcia kierowanego do mieszkańców wsi wymienił(a) Pan(i) Internet. Bardzo proszę wskazać jakie są
to portale/ serwisy?
25%
farmer.pl 29%
12%
16% Wykres prezentuje
arimr.gov.pl 19%
10%
wp.pl 8%
18% portale/serwisy
onet.pl 3%
6% internetowe
14%
4%
interia.pl 2%
10% (rolnicy, którzy wymienili
wiescirolnicze.pl
4%
6% Internet jako źródło informacji
3% – N=147; nierolnicy, którzy
google.pl 4%
wymienili Internet jako źródło
agrobiznes.money.pl
3%
3% informacji – N=50)
2%
2%
arr.gov.pl 1%
4%
2%
krus.gov.pl 2%
2%
minrol.gov.pl 3%
się portale internetowe
23%
Inne 20%
30%
o udziale procentowym nie
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%
większym niż 1,5%.

i rolnictwa
oraz możliwości uzyskania środków na rozwój produkcji rolniczej, gospodarstwa rolnego lub innego wsparcia
kierowanego do mieszkańców wsi wymienił(a) Pan(i) prasę codzienną/ dzienniki. Bardzo proszę wskazać
jakie są to gazety (dzienniki)?
29%
Wykres prezentuje
Prasa regionalna 26%
7%
Aktualności rolnicze 5%
10%
gazety codzienne
Poradnik rolniczy
7%
8%
(dzienniki)
3%
7%
Tygodnik regionalny 6% (rolnicy, którzy wymienili
8%
6% gazety codzienne jako źródło
Gazeta regionalna 7%
3% informacji – N=129;
Panorama
6%
7% nierolnicy, którzy wymienili
3%
4% gazety codzienne jako źródło
Nowiny 4%
5% informacji – N=38)
4%
Agro 5%
3%
Top Argar 4%
Fakty
2%
5%
2% się portale internetowe o
Kronika 2%
3% udziale procentowym nie
23%
Inne
21%
24% większym niż 2%.
0% 10% 20% 30% 40% 50%

i rolnictwa
oraz możliwości uzyskania środków na rozwój produkcji rolniczej, gospodarstwa rolnego lub innego wsparcia
kierowanego do mieszkańców wsi wymienił(a) Pan(i) prasę specjalistyczną/ tematyczną (tygodnik,
miesięcznik, kwartalnik). Bardzo proszę wskazać jakie są to gazety (tytuły gazet)?
Poradnik rolniczy 22% Wykres prezentuje najczęściej

wymienianą prasę
Top Agrar 17% specjalistyczną/tematyczną
Farmer 14%
Agro Serwis 8%
(rolnicy, którzy wymienili
Chów Bydła 5% prasę specjalistyczną/
tematyczną jako źródło
Tygodnik Rolniczy 5% informacji – N=167)
różne 4%
Hodowla Roślin i Nasienictwo 3%
Trzoda Chlewna 3% W kategorii Inne znajdują się

portale internetowe o udziale
Inne 19% procentowym nie większym
niż 2%.
0% 10% 20% 30%

Polska Wieś I Rolnictwo - 2015

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Polska Wieś I Rolnictwo - 2015

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

POLSKA WIEŚ I ROLNICTWO 2015

Prezentacja wyników badania

Głównym celem badania jest poznanie opinii i postaw

POLSKA WIEŚ I ROLNICTWO 2015 2

POLSKA WIEŚ I ROLNICTWO 2015 3

POLSKA WIEŚ I ROLNICTWO 2015 4

Termin realizacji badania: czerwiec – sierpień 2015 r.

POLSKA WIEŚ I ROLNICTWO 2015 5

POLSKA WIEŚ I ROLNICTWO 2015 6

DOLNOŚLĄSKIE 711 688 5,9% 87

POLSKA WIEŚ I ROLNICTWO 2015 7

POLSKA WIEŚ I ROLNICTWO 2015 9

POLSKA WIEŚ I ROLNICTWO 2015 10

POLSKA WIEŚ I ROLNICTWO 2015 11

POLSKA WIEŚ I ROLNICTWO 2015 12

POLSKA WIEŚ I ROLNICTWO 2015 13

M1. Płeć respondenta.

mieszkańcy wsi 50% 50%

rolnicy 50% 50%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

POLSKA WIEŚ I ROLNICTWO 2015 14

M2. Wiek respondenta.

mieszkańcy wsi 32% 35% 33%

beneficjenci PROW 31% 38% 31%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

POLSKA WIEŚ I ROLNICTWO 2015 15

M1/M2. Płeć i wiek respondenta.

Kobieta 29% 35% 36%

Mężczyzna 35% 35% 30%

Kobieta 29% 34% 37%

Mężczyzna 36% 36% 28%

Kobieta 30% 36% 34%

Mężczyzna 34% 34% 32%

Kobieta 29% 35% 36%

Mężczyzna 34% 40% 26%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

18-34 35-54 55+

POLSKA WIEŚ I ROLNICTWO 2015 16

rolnicy 12% 41% 34% 13%

mieszkańcy wsi 11% 37% 37% 15%

rolnicy niebędący Średnie

beneficjenci PROW 9% 37% 39% 15% Wyższe ukończone

0% 20% 40% 60% 80% 100%

mieszkańcy wsi 18% 40% 21% 4%2% 15% Do 1500 zł netto

beneficjenci Odmowa odpowiedzi

0% 20% 40% 60% 80% 100%

POLSKA WIEŚ I ROLNICTWO 2015 18

mieszkańcy wsi 7% 19% 66% 8%

rolnicy 5% 18% 66% 11%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

POLSKA WIEŚ I ROLNICTWO 2015 19

42% 44% tak kieruję

(beneficjenci płatności bezpośrednich – N=689;

POLSKA WIEŚ I ROLNICTWO 2015 20

rolnicy 18% 3%1% 78%

tak w ramach dzierżawy

beneficjenci płatności bezpośrednich tak na podstawie

rolnicy beneficjenci PROW 25% 6% 2% 67% tak na innej podstawie niż

0% 20% 40% 60% 80% 100%

(rolnicy – N=866; beneficjenci płatności bezpośrednich ubezpieczeni w KRUS – N=533; beneficjenci

POLSKA WIEŚ I ROLNICTWO 2015 21

centralny 10% 90%

południowo-zachodni 22% 5% 73%