ΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ

Υποκείμενα Δικαίου εκτός από τον άνθρωπο είναι και τα Νομικά πρόσωπα

Ενώσεις προσώπων => Βλ. Σωματεία που έχουν ταχθεί στην εξυπηρέτηση
Σύνολα περιουσίας => Βλ. Ίδρυμα κάποιου σκοπού

Η κοινωνική συμβίωση απέδειξε ότι η επιδίωξη και επίτευξη διαρκών σκοπών

είναι ευχερέστερη με τη συνένωση περισσότερων φυσικών προσώπων σε ομάδες ή με
τη συγκέντρωση των περιουσιακών τους στοιχείων. Έχουν δε ανεξαρτησία από τα
εκάστοτε φυσικά πρόσωπα που τα αποτελούν (αρχή αυτοτέλειας). Το δίκαιο
αναγνωρίζοντας αυτή την κοινωνική πραγματικότητα, καθιέρωσε τα Νομικά
Πρόσωπα ως αυτοτελή υποκείμενα δικαιωμάτων και υποχρεώσεων.
Σε ορισμένες περιπτώσεις κάμπτεται η αρχή της αυτοτέλειας των νομικών
προσώπων, έτσι ώστε να μπορεί να ελεγχθεί η δραστηριότητα και η ταυτότητα των
προσώπων, που απαρτίζουν το Ν.Π και να καταλογισθούν ευθύνες σε αυτά (Βλ
περιπτώσεις καταστρατήγησης)

ΝΟΜΙΚΗ ΦΥΣΗ ΝΟΜΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ

1η Θεωρία του πλάσματος δικαίου:

Το νομικό πρόσωπο (ν.π.) δεν υπάρχει στην πραγματικότητα, είναι
πλάσμα πλάσμα δικαίου-τεχνητό δημιούργημα. Έχει ικανότητα δικαίου, όπως
αυτή του την απονέμει το δίκαιο. Δεν έχει όμως δικαιοπρακτική ικανότητα
αφού δεν έχει δική του βούληση. Δεν μπορεί να δικαιοπρακτήσει μόνο του.
Αντί αυτού διαιοπρακτούν τα φυσικά πρόσωπα που το διοικούν και
λειτουργούν ως αντιπρόσωποι. Όμως δεν νοείται αντιπροσώπευση στην
αδικοπραξία => Έτσι, τα ν.π. δεν ευθύνονται για άδικες πράξεις των οργάνων
τους => Δε γίνεται δεκτή η θεωρία αυτή.

2η Θεωρία Οργανική ή του βουλητικού οργάνου:

Το ν.π. έχει δική του βούληση και την εκφράζουν τα όργανά του, και το
ν.π. ευθύνεται για τις αδικοπραξίες των οργάνων του σαν για τις δικές του
πράξεις, και επίσης δεσμεύεται για τις δικαιοπραξίες που τελούν τα όργανά του
ενώ δρουν εντός των ορίων εξουσίας τους. Το ν.π. έχει ικανότητα για
δικαιοπραξίες και αδικοπραξίες.
Τη θεωρία αυτή ασπάζεται και ο ΑΚ στα άρθρα 68, 70, 71 ΑΚ.

1
 Το νομικό πρόσωπο είναι υποκείμενο δικαίου (άρθρο 61 ΑΚ) =>
Δηλαδή, έχει προσωπικότητα και είναι φορέας δικαιοπρακτικών υποχρεώσεων,
ενισχύσεων και καταστάσεων.

Η ικανότητα όμως αυτή του ν.π. είναι ειδική => Δεν εκτείνεται σε
έννομες σχέσεις που απαιτούν φυσική υπόσταση ανθρώπου => π.χ. δεν μπορεί
να τελέσει γάμο ή να κληρονομήσει εξ αδιαθέτου.

► Έχει δικαίωμα στην προσωπικότητα μόνο για εκείνες τις πτυχές που δεν
απαιτείται υπόσταση ανθρώπου και ειδικότερα στη: φήμη, πελατεία, επωνυμία.

► Για να υπάρχει το ν.π. (όπως το φ.π. πρέπει να γεννηθεί) πρέπει να

συσταθεί.

► Η σύσταση του ν.π. γίνεται εγγράφως με τη συστατική πράξη.

Σύμφωνα με αρ 63 ΑΚ για τη σύσταση απαιτούνται δύο πράξεις, η συστατική
και το καταστατικό (για το σωματείο), οργανισμός (για το ίδρυμα), τα οποία
περιέχουν τους όρους διοίκησης και λειτουργίας του Ν.Π. οι δυο αυτές πράξεις
μπορούν να ενωθούν συντάσσονται εγγράφως και μπορούν να ενωθούν σε
ενιαία πράξη.

Ο έγγραφος τύπος είναι συστατικός και αν δεν τηρηθεί η σύσταση του Ν.Π
είναι απολύτως άκυρη. (βλ de facto Ν.Π). Στη συνέχεια πρέπει να διατυπωθούν
και οι διατυπώσεις δημοσιότητας. Αναλυτικά παρακάτω.

► Έδρα: [ΑΚ 64,51ΕΔΓ΄] έδρα του νομικού προσώπου είναι η αντίστοιχη

έννοια της κατοικίας του φυσικού προσώπου και αποτελεί τον τόπο
ανάπτυξης της δραστηριότητάς του. Καταρχήν, η έδρα του νομικού
προσώπου καθορίζεται από το καταστατικό του (καταστατική έδρα). Αν δεν
ορίζεται σε αυτό, έδρα του νομικού προσώπου, θεωρείται ο τόπος
λειτουργίας της διοίκησής του (πραγματική έδρα) .Σε περίπτωση σύγκρουσης
επικρατεί η καταστατική .Κάθε ν.π. πρέπει να έχει υποχρεωτικά μία έδρα
βάσει της αρχής της αναγκαιότητας. Επικρατέστερη είναι η άποψη ότι κάθε
ν.π. μπορεί να έχει μία μόνο έδρα .Σε περίπτωση παράλληλης άσκησης
εμπορικής δραστηριότητας από το ν.π., αυτό μπορεί να αποκτήσει και ειδική
έδρα (ΑΚ 51 ΕΔ.Γ΄)

► Διοίκηση (65 ΑΚ) => Εκπροσωπείται δικαστικά και εξώδικα από τη

Διοίκηση. Είναι απαραίτητο όργανο για τη λειτουργία του ν.π. Η βούληση του
ν.π. είναι αυτή που σχηματίζει η Διοίκηση. Η Διοίκηση δεν είναι
αντιπρόσωπος του ν.π.

2
► Επωνυμία Ν.Π. => αντίστοιχη με το όνομα του Ν.Π. Γίνεται με τη
συστατική πράξη ή τον οργανισμό. [Αρχή αναγκαιότητας (αλήθειας)]

► Προσωπικότητα Ν.Π.: άρθρο 62 ΑΚ έχουν αξίωση και επί ηθικής

βλάβης.

ΤΡΟΠΟΙ ΑΣΚΗΣΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Η διοίκηση είναι το απαραίτητο όργανο για τη λειτουργία του Ν.Π και

φροντίζει τις υποθέσεις του δικαστικά και εξώδικα (αρ 67 ΑΚ) (δηλ τη
διαχείριση της περιουσίας του, την επιχείρηση υλικών πράξεων και
δικαιοπραξιών, τη λήψη αποφάσεων για την πραγμάτωση του σκοπού του ν.π).
Η διοίκηση αποτελεί το καταστατικό όργανο του Ν.Π. . Η βούληση του ν.π
είναι αυτή που σχηματίζει στο πλαίσιο της εξουσίας του το όργανο αυτό. Η
διοίκηση είναι όργανο και ασκεί λειτούργημα από το διορισμό του. Η διοίκηση
μπορεί να είναι μονομελής ή πολυμελής. Ασκείται αυτοπροσώπως ή καθ’
υποκατάσταση

1. Καταστατικό όργανο (67 εδ. α΄ ΑΚ) είναι εκείνο ή εκείνα τα πρόσωπα

που σύμφωνα με το καταστατικό έχουν εξουσία να εκπροσωπούν το ν.π. [Βλ.
Δ.Σ., Πρόεδρος Δ.Σ.] δικαστικά και εξώδικα, και φροντίζει τις υποθέσεις του
(επιχείρηση πράξεων).

2. Υποκατάστατο όργανο => (67 εδ. β΄ ΑΚ): Είναι δυνατό το

καταστατικό να επιτρέπει – προβλέπει ότι ορισμένες εξουσίες μπορούν να
ανατεθούν σε ένα μέλος του Ν.Π. → διοίκηση. Το μέλος αυτό λειτουργεί ως
υποκατάστατο όργανο. Αν η ανάθεση / υποκαταστάση γίνει χωρίς καταστατική
πρόβλεψη τότε το πρόσωπο αυτό δεν έχει την ιδιότητα του οργάνου αλλά του
αντιπροσώπου.

3. Ιδιαίτερο όργανο (άρθρο 68 εδ. β΄ ΑΚ): Σύμφωνα με καταστατική

πρόβλεψη ορισμένες εξουσίες μπορούν να ανατεθούν σε τρίτο πρόσωπο [Βλ.
δικηγόρο, λογιστή, υπάλληλος του Ν.Π, κ.ο.κ.]. Αν η ανάθεση αυτή γίνει
χωρίς καταστατική πρόβλεψη τότε τα πρόσωπα αυτά λειτουργούν ως
αντιπρόσωποι.

3
4. Προσωρινή διοίκηση (άρθρο 69 ΑΚ): Αν τα μέλη της διοίκησης δεν
επαρκούν για το σχηματισμό απαρτίας και πλειοψηφίας λόγω κωλύματος
ασθένειας, ορίζεται προσωρινή διοίκηση. Η αίτηση υποβάλλεται από όποιον
έχει έννομο συμφέρον ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου της έδρας του
Ν.Π.
Ζήτημα τίθεται αν πρέπει να θεωρηθούν έκπτωτα όλα τα μέλη της
Διοίκησης ή μόνο αυτά στα οποία εμφανίζεται το κώλυμα και αυτό διότι το
δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι προστατεύεται στο άρθρο 12 του Συντάγματος.
Ορθό θεωρείται να κριθούν έκπτωτα εκείνα τα μέλη στα οποία
εμφανίζεται το κώλυμα.
Έργο της προσωρινής διοίκησης είναι να φέρει εις πέρας την εκκρεμή
υπόθεση και να κηρύξει εκλογές για την ανάδειξη των νέων μελών της
διοίκησης.

5. Εκκαθαριστές (74 ΑΚ): Όταν το Ν.Π. λύεται περνάει στο στάδιο της
εκκαθάρισης, όπου ρευστοποιείται η περιουσία, ικανοποιούνται οι δανειστές
και το υπόλοιπο της περιουσίας περιέρχεται στα δικαιούμενα πρόσωπα.
=> Έργο των εκκαθαριστών είναι η περάτωση της εκκαθάρισης αποκλειστικά.
Οι εκκαθαριστές ορίζονται από το καταστατικό, άλλως ορίζονται από τη
διοίκηση.

=> Το Ν.Π. δεσμεύεται για τις δικαιοπραξίες που καταρτίζουν τα όργανά

του;

Άρθρο 70 ΑΚ
=> Σύμφωνα με την οργανική θεωρία του Ν.Π. έχει δική του βούληση την
οποία εκφράζουν τα όργανά του. Έχει δηλαδή ικανότητα προς δικαιοπραξία
(και αδικοπραξία).

Σύμφωνα με το αρθ 70ΑΚ το Ν.Π. δεσμεύεται για τις δικαιοπραξίες που

καταρτίζουν τα όργανά του εφόσον τηρούνται οι εξής προϋποθέσεις:
1. Η δικαιοπραξία να τελείται από όργανο του ν.π.
2. Το όργανο θα πρέπει να ενεργεί με την ιδιότητα αυτή.
4
 3. Να ενεργεί εντός των ορίων εξουσίας όπως αυτά ορίζονται στο
καταστατικό, συστατική πράξη οργανισμό (τα οποία δημοσιεύονται).
Βλ αρ 68 εδ α & γ ΑΚ
Η εξουσία εκτείνεται και σε συναφείς πράξεις όπως π.χ. το
προσύμφωνο. [Βλ. πρακτικό κατατακτηρίων 2017]. Οι τρίτοι γνωρίζουν τα
όρια εξουσίας από καταστατικό, αλλά και το σκοπό του Ν.Π. [Βλ. πρακτικό
σελ. 177 βιβλίο]. Βέβαια προστατεύονται οι καλόπιστοι τρίτοι.
Αν τηρούνται οι παραπάνω προϋποθέσεις, συμβαλλόμενοι σε μια
δικαιοπραξία που κατήρτισε όργανο του Ν.Π. είναι το Ν.Π. και ο τρίτος.

=> Ευθύνεται το Ν.Π. για τις αδικοπραξίες των οργάνων του; (άρθρο
71 ΑΚ)
Σύμφωνα με την οργανική θεωρία το ν.π. έχει ικανότητα προς
δικαιοπραξία αλλά και αδικοπραξία. Σύμφωνα με το άρθρο 71 ΑΚ το Ν.Π.
ευθύνεται για τις άδικες πράξεις των οργάνων σαν δικές του πράξεις. Η ευθύνη
του ν.π. και του υπαίτιου οργάνου είναι εις ολόκληρον και εφαρμόζονται
αναλόγως οι διατάξεις περί ευθύνης του προστήσαντος (εργοδότη) για πράξεις
ή παραλείψεις του προστηθέντος του (υπαλλήλου) 922ΑΚ.
Για να ισχύσουν τα παραπάνω θα πρέπει να τηρούνται οι εξής
προϋποθέσεις:
1. Πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων που θεμελιώνουν υποχρέωση προς
αποζημίωση (πχ 914 ΑΚ, 57 ΑΚ, 904 ΑΚ).
2. Η πράξη ή παράλειψη θα πρέπει να λαμβάνει χώρα κατά την ενάσκηση
των καθηκόντων των οργάνων και όχι επ’ ευκαιρίας άσκησης αυτών/
τέτοια συνάφεια υπάρχει και όταν η πράξη ή παράλειψη αποτελεί
κατάχρηση ή υπέρβαση εξουσίας [Βλ. απάτη οργάνου στο πλαίσιο
κατάρτιση της σύμβασης].
3. Νόμιμος λόγος ευθύνης => Δηλαδή, να υπάρχει κανόνας που να
επιβάλλει υποχρέωση προς αποζημίωση.

5
Η κλοπή τελεί πάντα επ ευκαιρίας άσκησης των καθηκόντων.

Σημείωση: Το ν.π. ευθύνεται και για πράξεις ή παραλείψεις προσώπων που

δεν αναφέρονται στο καταστατικό, έχουν όμως αυξημένες εξουσίες –
αρμοδιότητες => [Βλ. Διευθυντές υποκαταστημάτων].

► Άρθρο 66 ΑΚ
Σύγκρουση Συμφερόντων:
Αν ο Α, μέλος του ΔΣ του Σ, θελήσει να δωρίσει ένα ακίνητό του στο Σ
προκειμένου αυτό να χρησιμοποιηθεί για την εγκατάσταση των γραφείων του Σ,
δικαιούται ο Α να ψηφίσει στη συνεδρίαση του ΔΣ του Σ κατά τη λήψη της
απόφασης για την αποδοχή της εν λόγω δωρεάς ή απαγορεύεται η συμμετοχή του
στη σχετική ψηφοφορία;
Μέλος διοικήσεως δεν δικαιούται να ψηφίσει, αν η απόφαση αφορά την
επιχείρηση δικαιοπραξίας ή την έγερση ή κατάργηση δίκης μεταξύ του
νομικού προσώπου και του μέλους ή του συζύγου ή συγγενή του εξ αίματος
μέχρι τρίτου βαθμού (ΑΚ 66). Από το γράμμα της διάταξης προκύπτει ότι με
αυτήν καθιερώνεται μόνο κώλυμα ψήφου· ορθότερο όμως είναι να γίνει δεκτό
ότι το κώλυμα πρέπει να επεκταθεί και στη συμμετοχή του μέλους στη
συνεδρίαση καθώς και στον συνυπολογισμό του για τον σχηματισμό απαρτίας.
Η διάταξη αυτή είναι αναγκαστικού δικαίου, και άρα τυχόν αντίθετη ρύθμιση
του καταστατικού ή του οργανισμού είναι άκυρη. Η παράβαση της ΑΚ 66
καθιστά άκυρη τη σχετική απόφαση, εκτός αν και χωρίς τον συνυπολογισμό

6
της ψήφου του συγκεκριμένου μέλους θα σχηματιζόταν απαρτία και θα υπήρχε
πλειοψηφία για τη λήψη της απόφασης.
Κατά συσταλτική ερμηνεία όμως του άρθρου 66 ΑΚ το 66 ΑΚ δεν
εφαρμόζεται σε περίπτωση χαριστικών δικαιοπραξιών, διότι αυτές δεν ενέχουν
σύγκρουση συμφερόντων.

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΜΟΡΦΗΣ Ν.Π.: Κατά κανόνα ,η μετατροπή της μορφής ενός

ν.π. πραγματοποιείται με την κατάργηση του παλιού και της σύσταση
νέου ,που έχει την επιδιωκόμενη νέα μορφή .Η περιουσία του παλαιού
μεταβιβάζεται στο νέο . Όμως ,είναι δυνατή σε οριζόμενες από το νόμο
περιπτώσεις και η απευθείας συνέχιση του ν.π. ,το οποίο δεν παύει να
υφίσταται (καταργείται), αλλά συνεχίζει με τη νέα του μορφή.

ΣΩΜΑΤΕΙΟ (άρθρο 78 ΑΚ)

Ένωση 20 τουλάχιστον δικαιοπρακτικών ικανών προσώπων (φ.π. και

ν.π). Αυτό σημαίνει ότι ένας ανήλικος μπορεί να είναι μέλος σωματείου, αρκεί
να υπάρχουν ήδη 20 δικαιοπρακτικά ικανά πρόσωπα.
=> Το σωματείο δεν πρέπει να έχει κερδοσκοπικό σκοπό => Βασικός
σκοπός του σωματείου δεν μπορεί να είναι η επίτευξη κέρδους (δεν μπορεί να
ασκεί εμπορική δραστηριότητα). Αυτός ο περιορισμός δεν φθάνει μέχρι του
σημείου να αποκλειστεί οποιασδήποτε οικονομική δραστηριότητα, π.χ. το
σωματείο δύναται να εκμισθώσει ακίνητα, να πωλήσει προκειμένου να
συγκεντρώσει χρήματα για τις ανάγκες του.
Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να επιδιώκει παράνομο σκοπό. Το
σωματείο αποκτά νομική προσωπικότητα όταν τηρηθούν οι διατυπώσεις των
άρθρων 78 επ. ΑΚ.

► Αίτηση στην οποία επισυνάπτεται και η συστατική πράξη

υπογεγραμμένη από τους ιδρυτές – Διοίκηση. Η αίτηση κατατίθεται στο
Ειρηνοδικείο της έδρας του σωματείου. Στην αίτηση επισυνάπτεται και το
καταστατικό του σωματείου το οποίο με ποινή ακυρότητας θα πρέπει να
περιέχει όλα τα στοιχεία του άρθρου 80 ΑΚ.

7
Προσοχή!
Το Ειρηνοδικείο δικάζει κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας
και προβαίνει σε έλεγχο νομιμότητας και όχι σκοπιμότητας. Ελέγχει, δηλαδή,
αν ο σκοπός του σωματείου είναι σαφής, μη κερδοσκοπικός, δεν αντίκειται στο
νόμο και τα χρηστά ήθη.
Αποκλείεται ο έλεγχος σκοπιμότητας διότι κάτι τέτοιο αντίκειτο στο
άρθρο 12 Σ το οποίο προστατεύει την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι.
Στον ίδιο το άρθρο του Συντάγματος κατοχυρώνεται και η αρχή της
πολλαπλότητας (= λειτουργία ταυτοχρόνως περισσότερων σωματείων).
Βέβαια, ελέγχεται μήπως η λειτουργία ενός σωματείου είναι καταχρηστική,
δηλαδή, σκοπός της ίδρυσης του 2ου Σωματείου είναι να προσελκύσει μέλη από
το πρώτο 1ο συσταθέν Σωματείο με σκοπό την αποδυνάμωση αυτού.
Αν κριθεί νομότυπο το σωματείο τότε σύμφωνα με άρθρο 81 ΑΚ. Ο
Ειρηνοδίκης διατάσσει δημοσίευση του καταστατικού (περίληψη) στο τύπο και
το Σωματείο εγγράφεται στα βιβλία και αποκτά νομική προσωπικότητα =>
[Βλ. άρθρο 83 ΑΚ].
Σωματείο που έχει εγγραφεί αλλά πάσχει από ακυρότητα δεν είναι ανύπαρκτο,
όπως ορίζει η 180 ΑΚ, αλλά υπάρχει ως de facto νομικό πρόσωπο.
► 82 ΑΚ => Ανακοπή κατά απόφασης Ειρηνοδικείου

► 84 – 85 ΑΚ => κάθε τροποποίηση του καταστατικού όπως και η λύση

αυτή θα πρέπει να σημειώνεται στα βιβλία.

► 86 – 91 ΑΚ => Μέλη σωματείου μπορεί να είναι φυσικά πρόσωπα και

νομικά πρόσωπα. Αν δεν ορίζεται διαφορετικά η είσοδος νέων μελών
επιτρέπεται. Η αποχώρηση μέλους από το Σωματείο είναι ελεύθερη ως
αρνητική εκδήλωση της ελευθερίας του Συναιτερίζεσθαι. Συντελείται με
μονομερή απευθυντέα δήλωση προς το Σωματείο.

88Ακ =αποβολή μέλους

91Ακ= Η ιδιότητα του μέλους είναι προσωποπαγής, δεν κληρονομείται, δεν

μεταβιβάζεται και δεν επιδέχεται αντιπροσώπευση. (91 ΑΚ= κανόνας
ενδοτικού δικαίου)

Καταχρηστική η άρνηση αποδοχής αίτηση μέλους εφόσον αυτό φέρει

την ιδιότητα που το καταστατικό απαιτεί. Πχ το μοναδικό σωματείο
καταναλωτών της Κρήτης δεν μπορεί να αρνηθεί την είσοδο μέλους.

► Διοίκηση σωματείου: 92 επ. ΑΚ

8
► 97 ΑΚ = πλειοψηφία και απαρτία

► 98 ΑΚ => 66 ΑΚ

► 99 ΑΚ => Αυξημένη πλειοψηφία για τροποποίηση και διάλυση

σωματείου.

► 101 ΑΚ => Ελαττωματική απόφαση Γ.Σ.: Η απόφαση τηςΓ.Σ. είναι

άκυρη εφόσον παραβιάστηκαν διατάξεις καταστατικού περί πλειοψηφιών,
κ.τ.λ., οι γενικές διατάξεις που αφορούν τις δικαιοπραξίες π.χ. η ληφθείσα
απόφαση είναι άκυρη ή ανήθικη.
Η άκυρη απόφαση της Γ.Σ. παράγει κανονικά τα αποτελέσματά της
μέχρι να προσβληθεί από όποιον έχει έννομο συμφέρον εντός 6μηνης
αποσβεστικής προθεσμίας ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου από τη
λήψη της. Αν δεν προσβληθεί εντός της άνω προθεσμία => ισχυροποιείται.
Κατά μία άποψη η ακυρότητα επέρχεται αυτοδίκαια στην περίπτωση
που αυτή οφείλεται σε παράβαση γενικού κανόνα περί δικαιοπραξιών (174,
178, 179 ΑΚ ανήθικη απόφαση – παράνομη).

► 103 – 106 ΑΚ => Διάλυση Σωματείου

Η περιουσία του σωματείου που διαλύθηκε δεν διανέμεται ποτέ στα μέλη του
(διάταξη αναγκαστικού δικαίου)

ΟΙ ΕΝΩΣΕΙΣ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΠΟΥ ΔΕΝ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΣΩΜΑΤΕΙΟ[ΑΚ 107]

9
1.ΕΝΝΟΙΑ:Με βάση το άρθρο ΑΚ 107 είναι δυνατή η ίδρυση ενώσεων
προσώπων που δεν αποτελούν σωματείο .Τέτοιες ενώσεις είναι:

Α) αυτές που έχουν κερδοσκοπικό σκοπό

Β) αυτές που έχουν λιγότερα από 20 μέλη

Γ) αυτές που αν και πληρούν τις προϋποθέσεις σύστασης σωματείου, τα μέλη

της δεν επιθυμούν η ένωση να λάβει αυτή τη μορφή.

2.ΣΥΣΤΑΣΗ:Η ένωση προσώπων συνίσταται με άτυπη δικαιοπραξία της ΑΚ

158 η οποία αποτελείται από τις δηλώσεις βουλήσεις των μελών της. [πχ 10
σεναριογράφοι συνασπίζονται σε ένωση έναντι των παραγωγών για την
υπεράσπιση των δικαιωμάτων τους.]

3.ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΝΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ: Η απόκτηση νομικής

προσωπικότητας είναι δυνατή στις εξής περιπτώσεις:

Α) Επιδίωξη οικονομικού σκοπού και τήρηση των όρων δημοσιότητας της ΑΚ

784.

Β) Επιδίωξη όχι μόνο οικονομικού ,αλλά και εμπορικού σκοπού με τήρηση

των όρων δημοσιότητας του ΕμπΝ

Γ) Επιδίωξη οικονομικού ή μη οικονομικού σκοπού με τήρηση των όρων

σύστασης σωματείου

4.ΔΙΟΙΚΗΣΗ:Ασκείται από όλα τα μέλη (ΑΚ 748),εκτόα αν αποφασιστεί

διαφορετικά (ΑΚ 749).Τα μέλη ή οι διαχειριστές εκφράζουν τη βούληση των
μελών και όχι της ένωσης, αφού αυτή δεν έχει νομική προσωπικότητα.

5.ΔΙΑΛΥΣΗ:Οι διατάξεις διάλυσης σωματείου εφαρμόζονται αναλογικά και

στις ενώσεις που δεν αποτελούν σωματείο .Επιπλέον λόγοι διάλυσης είναι η
πάροδος χρόνου σύστασης ,η παράβαση του νόμου ή η εξέλιξη του σκοπού
σε ανήθικο.

10
 ΙΔΡΥΜΑ (άρθρα 108 – 121 ΑΚ)

Σύνολο περιουσίας προς επίτευξη συγκεκριμένου σκοπού το οποίο έχει

αποκτήσει Ν.Π. (Δεν έχει κερδοσκοπικό σκοπό).
Αν η παροχή περιουσίας προορίζεται σε ήδη συνεστημένο ίδρυμα τότε
γίνεται λόγος για υποτελές ίδρυμα (δωρεά) και δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις
για το ίδρυμα.

Σύσταση: ιδρυτική πράξη και

Πράξη πολιτείας (εγκριτικό Π.Δ.)

Ιδρυτική πράξη

↓ ↓
Διαθήκη
Εν ζωή με
(αρκεί οποιαδήποτε
συμβολαιογραφικό
μορφή διαθήκης)
έγγραφο.
ιδιόγραφη-μυστική–
δημόσια

Η ιδρυτική πράξη θα πρέπει να περιέχει το σκοπό,

την περιουσία και τον οργανισμό του ιδρύματος. Αν δεν εμπεριέχεται ο
σκοπός και η περιουσία => Άκυρη.
Η παράλειψη του οργανισμού (= τρόπος λειτουργίας) μπορεί να
συμπληρωθεί από το Π.Δ.
Η ιδρυτική πράξη είναι μια χαριστική δικαιοπραξία, μονομερής μη
απευθυντέα– (δωρεά) και δεν αποκλείεται να θίξει δικαιώματα
δανειστών,νομίμων μεριδούχων. [Βλ. 111 ΑΚ].

► 112 ΑΚ => Ακολουθεί έκδοση εγκριτικού Π.Δ. Γίνεται έλεγχος

νομιμότητας και σκοπιμότητας => Η απαιτούμενη έγκριση από την πολιτεία
δικαιολογείται διότι οι σκοποί των ιδρυμάτων είναι κυρίως θέμα κρατικής
πολιτικής. Επίσης δεν θεωρείται ορθό μεγάλα χρηματικά ποσά να δεσμεύονται
για ανέφικτους σκοπούς.
Το διάταγμα πρέπει να αναφέρει την περιουσία που αφιερώνεται στο
ίδρυμα και το σκοπό => άλλως ανυπόστατο,
Η αρμόδια αρχή μπορεί να προβεί σε παρεμπίπτοντα έλεγχο της βούλησης του
ιδρυτή.

11
 ► Με τη δημοσίευση του Π.Δ. στο ΦΕΚ το ίδρυμα αποκτά νομική
προσωπικότητα

ΠΩΣ ΑΠΟΚΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΤΟ ΙΔΡΥΜΑ

ΕΝ ΖΩΗ (113 ΑΚ) ΔΙΑΘΗΚΗ (114 ΑΚ)
Ο ιδρυτής έχει υποχρέωση να μεταβιβάζει την Αν το ίδρυμα συστάθηκε με διαθήκη θεωρείται
περιουσία. Αν πρόκειται για εμπράγματα ότι πλασματικά υπάρχει κατά το χρόνο
δικαιώματα [Βλ. ακίνητο] πρέπει να προβεί σε θανάτου του ιδρυτή αφού εκδοθεί το Π.Δ. Το
χωριστές εκποιητικές δικαιοπραξίες. Αν 114 ΑΚ εισάγει πλάσμα δικαίου, αφού το
πρόκειται για απαιτήσεις, αυτές ίδρυμα θεωρείται πλασματικά συνεστημένο
μεταβιβάζονται με απλή εκχώρηση. κατά το θάνατο του ιδρυτή, αφού εκδοθεί το
Π.Δ.
Αν έχει οριστεί κληρονόμος υπεισέρχεται
αυτοδίκαια στην περιουσία.
Αν όμως έχει οριστεί κληροδόχος, δηλαδή, έχει
οριστεί να απολαύσει συγκεκριμένη
περιουσιακή ωφέλεια έχει ενοχική ή
εμπράγματη αξίωση κατά των κληρονόμων.

ΔΙΟΙΚΗΣΗ:Εφαρμόζονται οι γενικές διατάξεις για τα νομικά πρόσωπα, καθώς

και ο οργανισμός του ιδρύματος ,ο οποίος μπορεί να τροποποιηθεί με
απόφαση της αρμόδιας αρχής, μετά από αίτηση του ιδρύματος ή
αυτεπαγγέλτως.

6.ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΣΚΟΠΟΥ: -Για τα μη κοινωφελή ιδρύματα γίνεται με

πρωτοβουλία που λαμβάνει η αρμόδια αρχή αν ο σκοπός κατέστη ανέφικτος.
(ΑΚ 120).

-Για τα κοινωφελή καταρχήν απαγορεύεται (ΑΚ121ΕΔ.Α΄ +Α 109ΠΑΡ.1 Σ),

αλλά επιτρέπεται εξαιρετικά αν ο σκοπός κατέστη απολύτως ανέφικτος (Α
109παρ.2 Σ)

7.ΩΦΕΛΟΥΜΕΝΑ ΠΡΟΣΩΠΑ:-ΑΚ 116 ΕΔ. Α΄: τα πρόσωπα που επωφελούνται

από την ικανοποίησης του σκοπού έχουν ενοχικό δικαίωμα να αξιώσουν την
παροχή της αντίστοιχης ωφέλειας.

12
 - ΑΚ 116 ΕΔ Β΄ αν δεν προκύπτει από την
ιδρυτική πράξη ποια είναι τα ωφελούμενα πρόσωπα, τότε η διοίκηση
αποφασίζει κατά εύλογη κρίση.

8.ΔΙΑΛΥΣΗ: -ΑΚ 117 : Διάλυση αυτοδικαίως για τους λόγους που προβλέπει η
ιδρυτική πράξη ή ο οργανισμός.

-ΑΚ 118: Διάλυση με διάταγμα για του περιοριστικώς

αναφερόμενους λόγους.

► ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΡΑΝΩΝ ,ΑΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ, ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ[ΑΚ122-126]

1.ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΡΑΝΩΝ:

A.ENNOIA: είναι η ένωση 5 τουλάχιστον προσώπων που έχει ως σκοπό τη

συλλογή χρημάτων ή άλλων αντικειμένων από εράνους ή λαχειοφόρους

13
αγορές για την ικανοποίηση κοινωφελούς σκοπού και έχει αποκτήσει νομική
προσωπικότητα. (ΑΚ 122)

B.ΣΥΣΤΑΣΗ: Για τη σύσταση απαιτούνται:

Α) συστατική πράξη που περιέχει τη δήωση 5 τουλάχιστον προσώπων και

πρέπει να είναι έγγραφη.

Β) εγκριτικό διάταγμα που εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια της

Διοίκησης, μετά την δημοσίευση του οποίου στο ΦΕΚ, αποκτά νομική
προσωπικότητα.

Γ.ΠΑΡΟΧΕΣ: Οι παροχές αποτελούν εντολή προς το συμφέρον τρίτου

προσώπου (ΑΚ 724).Σε περίπτωση που ο έρανος γίνεται υπέρ προσώπου, ο
υπέρ ου ο έρανος έχει αξίωση κατά της επιτροπής για τα εισπραχθέντα.

Δ.ΔΙΑΛΥΣΗ –ΤΥΧΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ: Αυτοδικαίως διαλύεται όταν παρέλθει ο

χρόνος που έχει ορίσει το συστατικό διάταγμα(ΑΚ124) ,ενώ διαλύεται με
διάταγμα για τους περιοριστικώς αναφερόμενους λόγους της ΑΚ 125.

2.ΕΤΑΙΡΕΙΑ:

Α.ΕΝΝΟΙΑ: Είναι η δικαιοπρακτική ένωση προσώπων για την επιδίωξη

ορισμένου οικονομικού σκοπού με κοινές εισφορές. Εταιρεία
ονομάζεται ,επίσης, η δικαιοπραξία με την οποία δύο ή περισσότερα
πρόσωπα αναλαμβάνουν την παραπάνω υποχρέωση .Οι εταιρείες
διακρίνονται σε εμπορικές και αστικές.

Β.ΑΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ :επιδιώκει οικονομικό σκοπό και σε αυτή μπορούν να

συμμετέχουν δύο ή περισσότερα φυσικά ή νομικά πρόσωπα .Δεν έχει νομική
προσωπικότητα .Κάθε εταίρος ευθύνεται για τις υποχρεώσεις της εταιρεία
προσωπικά ,απεριόριστα και διαιρεμένα κατά το λόγο της εταιρικής του
μερίδας.

3.ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ:

ΕΝΝΟΙΑ-ΝΟΜΙΚΗ ΦΥΣΗ: είναι η ένωση δύο ή περισσότερων προσώπων,

κατά βάση εταιρειών για την επιδίωξη ορισμένου κερδοσκοπικού σκοπού
που δεν έχει μεγάλη διάρκεια. [πχ κοινοπραξία για την κατασκευή δημόσιου
έργου. ] Η κοινοπραξία αναγνωρίζεται πλέον ως εταιρεία χωρίς νομική
προσωπικότητα η οποία εφόσον έχει καταχωρισθεί στο Γ.Ε.Μ.Η., έχει
αποκτήσει ικανότητα δικαίου.

14
15