Gramatyka Islandzka

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 1

Gramatyka islandzka

Do gramatyki islandzki oznaczają wszelkie


przepisy dotyczące ekspresji sensu islandzkiego .
Islandzki to język fleksyjny, który ma cztery
przypadki: mianownik, biernik, celownik i
dopełniacz . Do nazwy może być jednym z trzech
płci : męski, żeński lub neutralne. Musimy
odrzucić rzeczowniki, przymiotniki i zaimki w
czterech przypadkach, pod względem rodzaju i
liczby. Przymiotniki mają silną lub słabą
deklinację, w zależności od tego, czy ich
rodzajnik jest zdefiniowany, czy nie.

Podobnie jak w innych językach germańskich,


czasownik reguluje przypadek jego uzupełnień .

Morfologia
Islandzki to język znany osobom mówiącym po
niemiecku . Te nazwy są odrzucona zgodnie z
wypadku, do liczby i rodzaju ; te przymiotniki są
również zmniejszyła się w zależności od
przypadku, liczbę, rodzaj i stopień porównania ;
istnieją dwie deklinacje przymiotników, słaba i
mocna. Język islandzki ma tylko przedimek
określony, który można wyodrębnić lub dołączyć
do nazwy, którą modyfikuje (podobnie jak w
innych językach skandynawskich ). Te czasowniki
są sprzężone w zależności od czasu The mody
The osoba, numer i głosowej . Istnieją trzy głosy:
aktywny, pasywny i średni. Istnieją tylko dwa
proste czasy, przeszły i teraźniejszy, ale aby temu
zaradzić, istnieje szereg konstrukcji z
pomocniczymi, niektóre można uznać za czasy,
inne za aspekty .

Nazwy
Nazwy islandzkie są zbliżone do
staronordyckiego, zarówno pod względem
kształtu, jak i zgięcia. Występują w czterech
przypadkach ( mianownik, biernik, celownik i
dopełniacz ) i różnią się rodzajem (męski, żeński
lub neutralny) oraz liczbą (liczba pojedyncza i
mnoga). Dla każdego gatunku istnieją dwa
modele deklinacji: rzeczowniki mocne i słabe,
które są dalej podzielone na podmodele
deklinacji, zgodnie z określonymi kryteriami
(modyfikacje dźwięku, grupy spółgłosek itp.).
Poniżej znajdują się cztery przykłady silnej
deklinacji. Glas oznacza szkło używane do picia,
gler oznacza szkło jako materiał. Mają prawie taką
samą etymologię, ale glas jest pożyczany,
podczas gdy gler jest rodzimy. (J) w deklinacji
gler oznacza, że J to późno dodatkiem.

numer walizka męski kobiecy neutralny

Dzwony
nazwisko. Hattur borg
pogrzebowe

Dzwony
pojedynczy wg. kapelusz borg
pogrzebowe

dat. hatti borg glasi

gen. kapelusze borgar szkło

nazwisko. Hattar borgir glös

wg. hatta borgir glös


Liczba
mnoga dat. höttum borgum glösum

gen. hatta borga glasa

Płeć imienia często można określić, patrząc na


koniec słowa:

Imiona męskie - często kończą się na -ur, -i,


-ll lub -nn .
Rzeczowniki rodzaju żeńskiego - często
kończą się na -a, -ing lub -un .
Nazwy neutralne często nie mają zakończeń
lub mają zaakcentowaną końcową
samogłoskę.
Słabe nazwiska

Te nazwy Islandii są uważane za niskie, jeśli


wykonaj następujące warunki:

Męski:

Mianownik liczby pojedynczej kończy się na -i,


pozostałe przypadki liczby pojedynczej na -a
lub -ja .
Rzeczownik pochodzi od imiesłowu obecnego
czasownika, w którym liczba mnoga kończy
się na -ur (ale liczba pojedyncza podlega
zasadzie -ia ).

Płeć żeńska:

Mianownik liczby pojedynczej kończy się na -


a, pozostałe przypadki liczby pojedynczej na -
u.
Liczba pojedyncza kończy się we wszystkich
przypadkach na -i . (Jeśli istnieje liczba
mnoga, kończy się na -ir lub -ar .)

Neutralne:

We wszystkich przypadkach kończą się na -a


w liczbie pojedynczej. Liczba mnoga kończy
się na -u (ale dopełniacz liczby mnogiej na -na
) bez innych zmian poza hjarta ( serce ), które
staje się hjörtu w liczbie mnogiej wraz z
osłabieniem "u". Niektóre zapożyczenia mogą
wykazywać podobne zachowanie, na przykład
pojedynczy dramat, liczba mnoga drömu .
Większość tych słów odnosi się do narządów.

Oto prawie wyczerpująca lista:

auga (oko)
bjúga (rodzaj kiełbasy)
eista (jądro)
eyra (ucho)
hjarta (serce)
hnoða (kłębek wełny, najczęściej spotykany w
bajkach)
lunga (płuco)
milta (śledziona)
nýra (nerka)

Niewielka liczba pożyczek, takich jak firma,


dramat, þema itp. ale żaden nie wymaga
tłumaczenia.

Silne nazwiska

Te nazwy Islandii są uważane za silne, jeśli


wchodzą one na następujące kategorie, w
zależności od ich cech przypadkach (mianowniku,
dopełniaczu liczby pojedynczej i mnogiej
mianownik). Oto kategorie imion męskich, które
pozwalają uznać je za „silne”:

Ostatnie dwa przypadki kończą się na -s i -ar .


Ostatnie dwa przypadki kończą się na -s lub -
ar i -ir .
Ostatnie dwa przypadki kończą się na -ar i -ir .
Nazwy nieregularne, ale nie słabe .

Dla kobiet:

Ostatnie dwa przypadki kończą się na -ar lub -


r i -ar .
Ostatnie dwa przypadki kończą się na -ar i -ir .
Ostatnie dwa przypadki kończą się na -ar lub -
ur i -ur lub -r .
Nazwy nieregularne, ale nie słabe .

Większość części neutralnych to rzeczowniki


mocne i kończy się na -s w dopełniaczu liczby
pojedynczej, z wyjątkiem fé, którego
dopełniaczem jest fjár . Słabe punkty neutralne
można znaleźć powyżej (patrz słabe nazwy ).

Artykuły
W języku islandzkim nie ma przedimka
nieokreślonego, a przedimek określony jest
często dodawany na końcu słowa w pytaniu.
Samodzielny artykuł, czyli taki, który nie jest
dołączony do nazwy jako przyrostek, jest
używany głównie w poezji i wszędzie indziej
nieregularnie (w tym drugim przypadku jest
niewiele reguł; chodzi bardziej o gust). Poniższe
tabele przedstawiają różne formy przyrostków dla
trzech gatunków (jednak ta lista nie jest
wyczerpująca i w każdym przypadku istnieje kilka
wyjątków):

Brak artykułu

męski kobiecy neutralny

cieszył cieszył
śpiewać. śpiewać. śpiewać.
się. się.

- ur
- - ir
- ja - ar -
- ll
-a - ur
- nn

Poniższe przykłady przedstawiają trzy nazwiska,


po jednym z każdego rodzaju, odrzucone w
mianowniku:

rodzaj męski: hval ur - „(a) wieloryb” staje się


hval urinn - „wieloryb”
żeński: klukk a - „(a) zegar” staje się klukk an
- „zegar”
neutralny: heimilisfang - „(jeden) adres” staje
się heimilisfang ið - „adres”

Niezależny przedimek określony istnieje w języku


islandzkim jako þann .

Zaimki
Personel

W islandzkich zaimki osobowe to:

st 2e
walizka 1 osoba
osoby

na
nazwisko. þú
przykład

pojedynczy wg. mig þig

dat. morze þer

gen. min chudy

nazwisko. við þið

Liczba wg. okkur ykkur


mnoga dat. okkur ykkur

gen. okkar ykkar

Język islandzki używa różnych zaimków dla


rodzaju męskiego, żeńskiego i nijakiego dla
trzeciej osoby liczby mnogiej; przy określaniu
grupy osób składającej się z mężczyzn i kobiet
używa się zaimka neutralnego.

Podobnie jak w języku francuskim, zaimek zwykle


znajduje się przed czasownikiem, jak w tym
przykładzie:

np. heiti Magnús - Nazywam się Magnús (lub


dosłownie nazywam się Magnús )

Ale kolejność słów można odwrócić. W tym


przypadku zaimek znajduje się na końcu zdania:

Magnús heiti np. - Magnús, nazywam się (lub


dosłownie Magnús nazywany jestem )

W języku francuskim zmiana kolejności słów


spowodowałaby pozbawione znaczenia zdanie.
Wynika to głównie z faktu, że francuski nie ma
deklinacji nazw w przeciwieństwie do języków
germańskich .

Zwrotny

Islandzki ma zaimek zwrotny, który działa tak


samo jak niemiecki zaimek sich („se”). Mianownik
nie istnieje.

walizka zaimek

wg. sig

dat. ser

gen. grzech

Na przykład,

hann þvær ser - myje ,

który sprzeciwia się „myciu przez kogoś innego” ,

hún klæðir sig - ubiera się ,

co jest przeciwieństwem „ubierania się przez


kogoś innego” .

Zaimek nie rozróżnia rodzaju ani liczby.

Zaborczy

W islandzkich zaimki dzierżawcze odpowiadające


różnych osób to:

walizka 1 st osoba

nazwisko. minn min rękawica

wg. minn mína rękawica


pojedynczy
dat. minimum minni minu

gen. min minnar min

nazwisko. zmniejszyć minar min

Liczba wg. mína minar min


mnoga dat. minimum

gen. minna

Podział na trzy kolumny reprezentuje


odpowiednio rodzaj męski, żeński i nijaki. Minn
znaczy mój, þinn znaczy twój, a sinn oznacza
jego .

Wskazujący

W islandzkich poglądowe zaimki są następujące.

walizka "to"

nazwisko. þessi þessi þetta

wg. þennan þessa þetta


pojedynczy
dat. þessum þessari powyżej

gen. þessa þessarar þessa

nazwisko. essir þessar þessi

Liczba wg. þessa þessar þessi


mnoga dat. þessum

gen. þessara

Podział na trzy kolumny reprezentuje


odpowiednio rodzaj męski, żeński i nijaki. Þessi i
sá odpowiadają w przybliżeniu temu / temu, a
hinn oznacza drugie .

Nieokreślony

Mają od 15 do 20, w zależności od tego, jak są


liczone. Model enginn ( nic ) podano poniżej. Oni
też są odrzucani.

nikt walizka Męski Kobiecy

nazwisko. enginn (engi) bieg (engi)

engan (öng enga (öng


wg.
(v) an) (v) a)
pojedynczy engum (öng
dat. engri (öngri)
(v) um)

einskis engrar
gen.
(einkis) (öngrar)

engir (öng (v) engar (öng


nazwisko.
ir) (v) ar)

Liczba enga (öng (v) engar (öng


wg.
mnoga a) (v) ar)

dat. engum (öng (v) um)

gen. engra (öngra)

Formy w nawiasach to wariacje dialektalne lub


archaiczne formy używane w wierszach. Jednak
wszystkie te formy się spotykają.

Dodatkowa forma einugi, która jest celownikiem


liczby pojedynczej neutralnej, zachowana jest na
przykład w następującym wyrażeniu:

Fátt er svo illt, að einugi dugi, z grubsza


przetłumaczone jako:
Niewiele rzeczy jest tak złych, że nic nie
pomaga .

Dane liczbowe
Liczby od jednego do czterech są odrzucane w
przypadku i wpisz:

za męski kobiecy neutralny z nich męski kobiecy neutralny

mianownikowy einn ein eitt mianownikowy tveir tvær tvö

biernik einn eina eitt biernik tvo tvær tvö

celownik einum einni einu celownik tveimur

dopełniacz eins einnar eins dopełniacz tveggja

trzy męski kobiecy neutralny cztery męski kobiecy neutralny

mianownikowy þrír þrjár þrjú mianownikowy fjórir fjórar fjögur

biernik þrjá þrjár þrjú biernik fjóra fjórar fjögur

celownik þremur celownik fjórum

dopełniacz þriggja dopełniacz fjögurra

Pozostałe liczby są następujące i nie można ich


podzielić (z wyjątkiem tych, które są uważane za
rzeczowniki):

pięć fimm dziewiętnaście nítján

sześć seks dwadzieścia tuttugu

dwadzieścia tuttugu
siedem sjö
jeden og einn

osiem atta trzydzieści þrjátíu

Nowy níu czterdzieści fjörutíu

dziesięć ty pięćdziesiąt fimmtíu

jedenaście ellefu sześćdziesiąt sextíu

siedemdziesiąt
dwanaście tólf (lub sjötíu
siedemdziesiąt)

osiemdziesiąt
(lub
trzynaście þrettán attatíu
osiemdziesiąt lub
oktant )

dziewięćdziesiąt
czternaście fjórtán (lub níutíu
dziewięćdziesiąt)

(eitt)
piętnaście fimmtán sto
hundrað

(eitt)
szesnaście sextan tysiąc
þúsund

(ein)
siedemnaście sautjan milion
milljón

osiemnaście átján zero numer

Słowo hundrað jest rzeczownikiem neutralnym,


þúsund może być żeńskie lub neutralne, a jego
wielokrotności są męskie lub żeńskie, w
zależności od ich końcówek (np. Milljón jest
żeńskie, milljarður męskie). Núll jest neutralny.

Przymiotniki
Przymiotniki zgadzają się co do rodzaju i liczby z
rzeczownikiem, który uzupełniają. Na przykład
słowo íslenskur ( islandzki ) brzmi następująco:

Islandzki (mocny) walizka Męski

nazwisko. íslenskur

wg. íslenskan
pojedynczy
dat. íslenskum

gen. íslensks

nazwisko. íslenskir

wg. íslenska
Liczba mnoga
dat. íslenskum

gen. íslenskra

Przykład silnych odmian:

Ég bý með íslenskri konu - mieszkam z


islandzką kobietą

Słowa íslenskri i konu są w celowniku w liczbie


pojedynczej. Tutaj jest to przyimek með, który
rządzi sprawą. ( Með może również przyjmować
biernik, ale rozróżnienie pochodzi ze składni).
Jest to przykład silnej deklinacji przymiotników.
Jeśli przymiotnik jest modyfikowany przez
rodzajnik lub większość zaimków, używana jest
słaba deklinacja, dla tego słowa będzie to
íslensku :

Islandzki
walizka Męski
(słaby)

nazwisko. íslenski
pojedynczy
wg, dat., gen. íslenska

We wszystkich
Liczba mnoga íslensku
przypadkach

Przykład słabej deklinacji:

Ég sá veiku konuna - Widziałem chorą


kobietę

Veiku to słaba deklinacja formy veikur ( chory ) w


bierniku liczby pojedynczej. Konuna jest również
biernikiem liczby pojedynczej, ale z dołączonym
przedimkiem określonym ( -na ), a przedimek
zmusza przymiotnik do osłabienia. Tutaj
czasownik określa przypadek. Słabe formy nazw
często występują w nazwach organizacji,
symbolach, dniach i tytułach, na przykład:

Íslensk i wentylator inn - flagi islandzki


Sumardagur inn fyrst I - pierwszy dzień lata

Czasowniki
Istnieją cztery tryby w języku islandzkim:
indykatywny, imperatywny, warunkowy i łączący .
Podobnie jak większość języków podlegających
fleksji, czasowniki islandzkie określają przypadek
rzeczowników, zaimków i przymiotników
występujących po nich w zdaniu. Na przykład:

Safna („zbierać lub oszczędzać”) określa


celownik.
Ég er að safna peningum til þess að geta
keypt jólagjöf handa mömmu.
Oszczędzam pieniądze, żeby kupić mamie
prezent pod choinkę. (Peningum to
celownik w liczbie mnogiej od peningura
(monety))
Sakna („ chybić ”) określa dopełniacz.
Eg sakna þín.
Tęsknię za Tobą.

W bezokoliczniku większość islandzkich


czasowników kończy się na -a . Wyjątkiem są
niektóre czasowniki kończące się na -a, np SLA (
„trafienie”), FLA ( „do skórki ”), między innymi,
środki pomocnicze munu i skulu, þvo (do czysta ),
pierwotnie þvá i pożyczka (wycofane przez
purystów) do duńskiego ske ( to się stało ). Te
dwie pomocnicze są ważne, ponieważ pojawiają
się w różnych miejscach wyroku, aby
zrekompensować ubóstwo czasów prostych. Þvo
jest bardzo powszechne, ale ske często można
uniknąć. Istnieją trzy główne grupy słabych
czasowników w języku islandzkim: ar, ir i -ur,
odnoszące się do tych czasowników mają
końcówki, które po sprzężeniu z trzecią osobą
liczby pojedynczej czasu teraźniejszego . Silne
czasowniki i czasowniki nieregularne (
pomocnicze, czasowniki na -ri i valda ) są
oddzielne. Na przykład bezokolicznik tala
('mówić'):

Numer Pojedynczy Liczba mnoga

hann
/ hún
np. ú við þið
Nikt / það
ja ty nas you
on /
she

tala mówi mówi mówi tölum talið


talk tala Talar Talar porozmawiajmy mówić

Dla porównania czasownik vera ( `` być ''), silny i


wysoce nieregularny czasownik:

będzie er ert er erum eruð eru


mieć jestem es jest są są są

Læra ('uczyć się') to czasownik w języku -i:

lærir lærum lærið


læra læri lærir læra
się nauczmy uczyć
learn nauczyć learn learn
uczy się się

I velja ('do wyboru'), który jest czasownikiem na -


ur:

velja vel wybrany Velur veljum


wybierz wybrany welur wybiera wybierzmy

Należy zauważyć, że dla każdej grupy werbalnej


koniugacja liczby pojedynczej zmienia się, ale w
liczbie mnogiej końcówki są prawie zawsze takie
same (odpowiednio -um, -ið i -a ). Można jednak
zauważyć, że nie możemy odmieniać czasownika
po prostu patrząc na jego bezokolicznik, więc
musimy dowiedzieć się, do której grupy należy
każdy czasownik. Te silne czasowniki należą do
sześciu grup podniosła powtórzeń, każde z
szczegółowo i własnym wyjątku są również
czasowniki pomocniczych i r-czasowników -W
oprócz czasownika islandzkiego całkowicie
nieregularny: Valda . Istnieje mniej więcej system
klasyfikacji dla wszystkich czasowników, ale
istnieje kilkanaście modeli.

Niektóre islandzkie bezokoliczniki kończą się


przyrostkiem -ja . Te czasowniki mogą być
koniugowane jak czasowniki -ur, to znaczy, że
przyrostek należy do pierwszej osoby liczby
pojedynczej. W sprzężonych czasownikach -ja
należy usunąć 'j', więc syngja ('śpiewać') stałoby
się np. Syng ('śpiewam') w pierwszej osobie
liczby pojedynczej, a nie np. Syngj (i syngja est,
we wszystkich przypadkach, mocny czasownik (
czas przeszły : söng ), należy się spodziewać
wielu nieprawidłowości). Zauważ, że sam j nie jest
prawidłowym wskaźnikiem. Na przykład emja
(„krzyczeć”), która należy do klasy (liczba
pojedyncza, pierwsza osoba, np. Emja, przeszła
np. Emjaði ) w przeciwieństwie do telja („liczyć”),
należąca do innej klasy ( np. Tel, przeszłość: np.
taldi ).

Czas

Ściśle mówiąc, w języku islandzkim są tylko dwa


czasy: teraźniejszość prosta i przeszłość prosta.
Wszystkie inne czasy są tworzone za pomocą
pomocników (niektóre są uważane za czasy, inne
za aspekty ). Na przykład ciągła teraźniejsza jest
utworzona następująco:

zaimek osobowy + vera + að + czasownik


bezokolicznikowy
np. er að læra
Czytam.

Sponsored by
Open
hagkaup.is

Należy jednak zauważyć, że ta konstrukcja


dotyczy tylko pojęć abstrakcyjnych i nie jest
wykorzystywana do czynności, na przykład
siedzenie nie będzie korzystać z tej konstrukcji.
Zamiast tego należy użyć Present Simple.

Czasy zbiorowe to:

warunkowy
przyszłość
przeszłość
nieprzerwany
idealny
łączący
teraźniejszość
nieprzerwany
idealny
łączący
Głos

Język islandzki oprócz głosów czynnych i


biernych ma również głos średni . Czasowniki w
głosie średnim zawsze kończą się na -st ;
końcówka ta może być dodana do bezokolicznika
i do formy sprzężonej czasownika. W przypadku
form koniugatów należy usunąć końcówki drugiej i
trzeciej osoby (tj. - (u) r, -ð i -rð ), podobnie jak
spółgłoski zębowe ( ð, d i t ). Poniżej porównanie
czasownika breyta („zmieniać”) z jego
przeciętnym głosem, na przykład:

breyti breytir breytir breytum


Breyta
(I) (ty) (on) się (my) się
change
zmienić zmienić zmienia zmieniamy

Breytist breytist breitista breytumst


zmiana
(I) (ty) (on) się (my) się
breytast
change zmienisz zmienia zmieniamy

Przeciętny głos niektórych czasowników nadaje


im nieco inne znaczenie, a czasem zupełnie inne
znaczenie. Niektóre czasowniki przetrwały tylko w
formie średnio wymawianej, podczas gdy inne
formy stopniowo zanikały z czasem. Głos
środkowy jest zwykle używany w następujących
sytuacjach, aby wyrazić:

Refleksyjność - zamiast zaimka zwrotnego


można użyć środkowego głosu czasownika, na
przykład: Þór klæðir sig Þór klæðist („Þór
sukienki”)
Wzajemność - tutaj środkowy głos ma na
myśli, na przykład: Þór talar við Stefán og
Stefán talar við Þór Þór og Stefán talast við
(„Þór i Stefán rozmawiają ze sobą”)
Alternatywne znaczenie - jak wspomniano
wcześniej, niektóre czasowniki głosowe mają
inne znaczenie niż ich odpowiedniki.
Przykłady obejmują koma („przybyć”, który
staje się komast („przyjechać”) i gera
(„zrobić”), stać się gerastem („przybyć”,
„zdarzyć się”)
Strona bierna - w niektórych sytuacjach głos
środkowy może być użyty do wyrażenia
pomysłu, dla którego strona bierna będzie
używana w języku francuskim. Na przykład
wyrażenie bíllinn sést ekki tłumaczy się jako
„nie można zobaczyć samochodu”. Najczęściej
głos środkowy jest używany w tym kontekście,
gdy nie ma bezpośredniego odniesienia do
osoby gramatycznej.
Subjunctive

Podobnie jak większość języków

You might also like