Бинарни кодови

Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
Аналогија
} Дигитален систем има 2 различни вредности и е
составен од кола кои имаат 2 стабилни состојби
} Директна аналогија со бинарните цифри
} За бинарен број со n цифри потребни се n кола

} Дигиталните системи работат со различни видови

информација, а не само броеви

2 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
Бинарен код
} Начин на претставување на дискретен елемент
информација во бинарен систем
} Промена на симболите за претставување, но не на
елементите со кои се претставува информацијата

3 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
Можности
} N-битен бинарен код е група од n бита која може да
добие 2n вредности
} Секоја комбинација е елемент од множеството кое се
кодира
} Два елемента информација не смеат да имаат иста бит
комбинација
} Минимален број на битови за да се искодираат 2n
елементи е n
} Не постои максимална граница

4 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
Прашање 1
} Колку бита се потребни за претставување на код од 7
елементи?
A. 1
B. 2
C. 3
D. 5
E. 7

5 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
Одговор 1
} Колку бита се потребни за претставување на код од 7
елементи?
A. 1
B. 2
C. 3 log 𝟐 𝟕 =3
D. 5
E. 7

6 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
BCD код
} Претставување на
декадните цифри со
1и0
} 10 различни елементи
информација
} Потребни се минимум 4
бита
} Ќе има 6 недоделени
комбинации

7 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
Претставување на број
} Секоја цифра од бројот се претставува со BCD код
} Пример 369 = 0011 0110 1001
} Пример 185 = 0001 1000 0101 = 101110012
} BCD е различно од бинарна претстава
} BCD претставата зазема повеќе места од бинарната
претстава
} Голема важност затоа што влезот и излезот на
компјутерот е наменет за човекот
} BCD броевите се декадни броеви чии цифри се претставени
со бинарни знаци

8 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
Други декадни кодови

9 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
Тежински кодови
} Секоја бит позиција добива тежински фактор
} Секоја цифра се добива како сума од тежинските
фактори на местата каде има 1
} BCD: 8421
} 6 = 0110 во BCD
} 6 = 1100 или 0110 во 2421 (?)
} 6 = 1010 во 84-2-1

10 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
Прашање 2
} Која цифра е кодирана во низата 0101 ако е користен
тежинскиот код 84-2-1?
A. 1
B. 2
C. 3
D. 4
E. 5

11 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
Одговор 2
} Која цифра е кодирана во низата 0101 ако е користен
тежинскиот код 84-2-1?
A. 1
B. 2
C. 3 (4-1=3)
D. 4
E. 5

12 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
Самокомплементирачки кодови
} Пример
} 2421 и вишок 3
} 9ти комплемент на бројот се добива со директна
промена на 0 и 1
} Пример 395 = 0110 1100 1000
} 9ти комп. = 604 = 1001 0011 0111
} BCD не е самокомплементирачки

13 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
Грејов код
} Често користен кај
аналогно-дигитални
претворувачи
} Само 1 бит во кодната
група се менува кога се
оди од еден број на друг

14 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
Употреба
} Во апликации во кои нормалната низа од бинарни
броеви може да генерира грешка или двосмисленост
за време на премин од еден број на друг

15 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
Прашање 3
} Ако низата 1001 се кодира со Грејов код ќе се добие:
A. 1100
B. 0011
C. 0001
D. 1010
E. 1101

16 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
Одговор 3
} Ако низата 1001 се кодира со Грејов код ќе се добие:
A. 1100
B. 0011
C. 0001
D. 1010
E. 1101

17 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
Седум-сегментен код
} Приказ со помош на LED
или LC
} Секој сегмент се
вклучува независно
} Пример
} 6 = 1110111

18 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
Прашање 4
} Која цифра е кодирана со седум-сегментниот код
1001100?
A. 1
B. 2
C. 3
D. 5
E. 7

19 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
Одговор 4
} Која цифра е кодирана со седум-сегментниот код
1001100?
A. 1
B. 2
C. 3
D. 5
E. 7

20 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
ASCII код
} За работа со знаци или симболи, како букви од
азбуката
} Стандарден бинарен код за алфанумерички знаци
} American Standard Code for Information Interchange
} 7 бита за кодирање на 128 знака
} Пример А = 1000001
} Се користи за А..Z, a..z, 0-9, %, $, …, BS, CR…

21 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
ASCII
} Обично компјутерот работи со бајти
} ASCII знаците се запишуваат по еден во 1 В
} Екстра битот понекогаш се користи за други цели,
зависно од потребата

22 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
ASCII табела

23 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
Кодови за детекција на грешка
} Пример, обично 8-иот бит на ASCII е бит за парност
} Бит за парност е дополнителен бит кој се додава на
пораката за да вкупниот број на 1-ци стане парен или
непарен број (парна, т.е. непарна парност)

Парна парност Непарна парност

24 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
Детекција на грешка
} Битот за парност нуди детекција на грешка при пренос
на информацијата од едно место на друго
} Се детектира 1, 3, 5, ..., т.е. непарен број на грешки
} Парен број на грешки не може да се детектира

25 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
Прашање 5
} Ако 1011 се кодира со бит за парна парност на
најнезначајната позиција, тогаш се добива низата:
A. 10111
B. 11011
C. 10110
D. 01011
E. 01101

26 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
Одговор 5
} Ако 1011 се кодира со бит за парна парност на
најнезначајната позиција, тогаш се добива низата:
A. 10111
B. 11011
C. 10110
D. 01011
E. 01101

27 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
Хамингово растојание
} Хамингово растојание помеѓу два кодни збора е
бројот на битови во кои се разликуваат двата збора
} Минималното од сите растојанија помеѓу кодните
зборови = m
} Може да се детектира m-1 грешка
!"#
} Може да се поправат d= $
грешки
} За да се поправат d грешки, потребно е растојание од m=2d+1

} Пример
} BCD има мин. растојание = 1
} BCD + бит за парност има мин. растојание = 2

28 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
Прашање 6
} Хаминговото растојание помеѓу кодните зборови на
едно кодно множество е 5. Кај овие зборови можат да
се корегираат ____ и детектираат ____ грешки.
A. 1 и 2
B. 1 и 3
C. 1 и 4
D. 2 и 3
E. 2 и 4

29 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
Одговор 6
} Хаминговото растојание помеѓу кодните зборови на
едно кодно множество е 5. Кај овие зборови можат да
се корегираат ____ и детектираат ____ грешки.
A. 1 и 2
B. 1 и 3
C. 1 и 4
D. 2 и 3
𝟓#𝟏
E. 2и4 =𝟐и𝟓−𝟏=𝟒
𝟐

30 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
Корекција на грешки
} Хамингов код
} Растојание = 3
} Корекција на 1 грешка, детекција на 2 грешки
} Се додаваат неколку бита за парност и тоа на позициите
кои се 2x
} Вредностите на битовите за парност градат синдром
} Ако синдромот е =0 нема грешка, ако не е, тогаш ја
покажува позицијата на грешката

31 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
Хамингов код
} Битовите за парност ги „чуваат“ позициите кои имаат 1
во нивната бинарна претстава со тежина еднаква на
соодветниот бит за парност

32 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
Пример

33 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ
Прашања?

34 Дизајн на дигитални кола 2021

Доц. д-р Милош Јовановиќ