Ο Γάμος

- Από νομική άποψη εννοούμε την σύμβαση εκείνη του οικογενειακού δικαίου, η οποία ιδρύει μια
μόνιμη και διαρκή συμβίωση ανάμεσα σε δυο πρόσωπα διαφορετικού φύλου και διέπεται από
κανόνες αναγκαστικού δικαίου. Ο όρος γάμος αποδίδει αφενός την συστατική πράξη του γάμου και
αφετέρου την οικογενειακή σχέση που δημιουργείται με την πράξη αυτή.
- Για την σύναψη έγκυρου γάμου απαιτούνται ορισμένες θετικές προϋποθέσεις(ΑΚ 1350-1352):
A. Η ύπαρξη συμφωνίας μεταξύ των μελλόνυμφων
B. Η συμπλήρωση ορισμένης ηλικίας γάμου, η οποία ορίζεται στο 18 έτος της ηλικίας ή αλλιώς η
χορήγηση ειδικής άδειας από το δικαστήριο , εφόσον συντρέχει σπουδαίος λόγος πριν την
ενηλικίωση.
C. Η δικαιοπρακτική ικανότητα ή η συναίνεση του συμπαραστάτη ή άδεια του δικαστηρίου εφόσον
βρίσκεται σε επικουρική δικαστική συμπαράσταση
- Όσον αφορά την συμφωνία, απαιτείται η ταυτόχρονη δήλωση των σχετικών δικαιοπρακτικών
βουλήσεων και η τήρηση νόμιμου τύπου. Πρέπει να γίνεται αυτοπροσώπως άρα απαγορεύεται η
χρήση αντιπροσώπου. Η προσθήκη αίρεσης η προθεσμίας συνεπάγεται απόλυτη ακυρότητα του
γάμου. Οι δηλώσεις γίνονται ενώπιον θρησκευτικού λειτουργού ή του δημάρχου. Η ακούσια διάσταση
της δήλωσης και της βούλησης η οποία οφείλεται σε ελαττώματα της βούλησης( πλάνη, απάτη, απειλή)
καθιστά το γάμο υπό προϋποθέσεις ακυρώσιμο. Ο γάμος αντίθετα είναι ανυπόστατος όταν η δήλωση
τελείται ύστερα από άσκηση σωματικής βίας.
- Όσον αφορά την τέλεση γάμου ανηλίκων, χωρίς την απαιτούμενη άδεια δικαστηρίου, ο γάμος αυτός
είναι άκυρος όμως η ακυρότητα αίρεται αναδρομικά , αν αφού συμπληρώσουν το 18 έτος
αναγνωρίζουν τον γάμο.
Κωλύματα γάμου: την έγκυρη σύναψη γάμου κωλύουν ορισμένοι λόγοι, γνωστοί και ως κωλύματα γάμου.
Ο γάμος που συνάπτεται παρά την ύπαρξη κωλύματος είναι άκυρος και θεραπεύεται μόνο αν
ανατραπεί το κώλυμα:
1. Η ύπαρξη προηγούμενου γάμου ή συμφώνου συμβίωσης: οποίος συνάπτει δεύτερο γάμο, διαπράττει
το ποινικό αδίκημα της διγαμίας και ο δεύτερος γάμος είναι απόλυτα άκυρος και όποιος έχει έννομο
συμφέρον μπορεί να ζητήσει με ακύρωση την λύση του με δικαστική απόφαση. Είναι νομικά
αδιάφορο αν ο προηγούμενος γάμος είναι έγκυρος, άκυρος ή ακυρωσιμος, αρκεί να μην έχει λυθεί με
θάνατο ή αμετάκλητη απόφαση διαζυγίου ή αμετάκλητη δικαστική απόφαση. Από την άλλη κώλυμα δεν
δημιουργείται από ανυπόστατο γάμο, διότι αυτός δεν έχει καμία ισχύ. Το άρθρο 1354 ορίζει την
επικύρωση του δεύτερου γάμου. Αν δηλαδή ακυρωθεί αμετάκλητα ο πρώτο γάμος, ο δεύτερος
γάμος καθίσταται αναδρομικά έγκυρος δηλαδή μόλις αρθεί το κώλυμα της ύπαρξης του
προηγούμενου γάμου μπορούν να επαναλάβουν έγκυρα χωρίς να προηγηθεί η ακύρωση του. Η
Διγαμία συνιστά μαχητό τεκμήριο ισχυρού κλονισμού του γάμου ή ακόμη προσβολή της
προσωπικότητας.
2. Η συγγένεια εξ αίματος ή εξ αγχιστείας ή από υιοθεσία: η ΑΚ 1356 εμποδίζει τον γάμο με συγγενείς
εξ αίματος σε ευθεία γραμμή απεριόριστα και σε πλάγια γραμμή ως και τον 4ο βαθμό. Εμποδίζεται
ο γάμος με πρόσωπα εξ αγχιστείας σε ευθεία γραμμή απεριόριστα και σε πλαγιά έως τον τρίτο
βαθμό. Η ΑΚ 1360 εμποδίζει τον γάμο εκείνου που υιοθέτησε ή των κατιόντων του. Και οι τρεις
περιπτώσεις οδηγούν σε απόλυτη ακυρότητα του γάμου.
Η τέλεση του γάμου: για την ολοκλήρωση της σύναψης του γάμου πρέπει να συντρέχουν και οι
ειδικότερες προϋποθέσεις:
A. Ανάγκη άδειας: Για την εξασφάλιση του προληπτικού ελέγχου συνδρομής των θετικών προσόντων
ή έλλειψης κωλυμάτων, απαιτείται άδεια του δημάρχου πριν την τέλεση του γάμου. Εάν δεν δοθεί
τελικά η άδεια δεν πλήττεται το κύρος του αλλά αντίθετα η άδεια δεν θεραπεύει κωλύματα. Δίνεται
υποχρεωτικά μετά την έρευνα και την γνωστοποίηση.
B. Γνωστοποίηση: με δημοσίευση σε τοπική εφημερίδα.
Τύποι τέλεσης: Διαζευκτικό σύστημα ΑΚ 1367, δηλαδή μπορεί να επιλέγει μεταξύ δυο ισοδυναμους
συστατικούς τύπους γάμου, τον θρησκευτικό και τον πολιτικό. Εάν δεν τηρηθεί κανένας τύπος ο γάμος
είναι ανυπόστατος και δεν απαιτείται δικαστική ενέργεια για την διαπίστωση του ανυπόστατου. Ο
πολιτικός τελείται με την σύγχρονη δήλωση των μελλόνυμφων ότι συμφωνούν σε αυτό, δημόσια με
πανηγυρικό τρόπο ενώπιον δυο τουλάχιστον ενηλίκων μαρτύρων. Ο θρησκευτικός τελείται με ιερέα ή
λειτουργό άλλου δόγματος ή θρησκείας γνωστής στην Ελλάδα. Η τέλεση πολιτικού γάμου δεν εμποδίζει
την ιερολογία του ίδιου γάμου.
Απόδειξη γάμου: ο θρησκευτικός λειτουργός ή ο δήμαρχος έχουν υποχρέωση να συντάξουν πράξη η
οποία περιέχει όλα τα στοιχεία της οικείας ληξιαρχικής πράξης. Αντίγραφο της πράξης προσκομίζεται
στον ληξίαρχο προκειμένου να καταχωριστεί στα ληξιαρχικά βιβλία. Η ληξιαρχική πράξη αποτελεί
αποδεικτικό μέσο όχι όμως το μόνο καθώς επιτρέπεται η απόδειξη με κάθε πρόσφορο μέσο(πχ
μάρτυρες).