Sole nieorganiczne w rolnictwie

Do głównych soli wykorzystywanych w rolnictwie zaliczamy:

 Azotany
 Fosforany
 chlorki

Azotany:

Nazwą azotany określane są zwykle sole kwasu azotowego(V).

Obecnie rozróżnia się azotany(V) oraz azotany(III) w zależności,
od jakiego kwasu pochodzi anion wchodzący w skład danej soli.
Azotany to zazwyczaj substancje krystaliczne, zwykle bezbarwnymi,
bardzo dobrze rozpuszczalne w wodzie. Wykazują właściwości
utleniające, a podczas ogrzewania często rozkładają się z
wydzieleniem tlenu. W przyrodzie występują w postaci minerałów,
wśród których należy wymienić przede wszystkim nitratyn i nitryt.
Jeszcze do początku XX stulecia azotany stanowiły
podstawowy surowiec wykorzystywany do produkcji kwasu
azotowego.

1) NaNO3

Jedną z popularniejszych soli kwasu azotowego(V) jest azotan(V)

sodu (nitratyn) o wzorze NaNO3, zwany również zwyczajowo
saletrą sodową lub saletrą chilijską. Saletra chilijska powstaje
w formie naturalnej zwykle w klimacie suchym i gorącym,
prawdopodobnie na skutek różnego rodzaju procesów
biochemicznych zachodzących z udziałem bakterii. Złoża występują
przede wszystkim w Chile, stąd nazwa zwyczajowa. Na skalę
przemysłową azotan(V) sodu otrzymuje się przede wszystkim
w następującej reakcji.

2 HNO3 + Na2CO3 → 2 NaNO3 + H2O + CO2

NaNO3 stosuje się do produkcji nawozu azotowego. Jest to nawóz,

który zawiera jako główny składnik pokarmowy roślin – azot
(niezbędny do syntezy m.in. białek.) Jest to forma bezpośrednio
przyswajalna dla roślin. Pozwala zwiększyć efektywność upraw
Sole nieorganiczne w rolnictwie
rolnych.
2) KNO3

Kolejną bardzo popularną solą kwasu azotowego(V) jest azotan(V)

potasu (nitryt) o wzorze KNO3, zwany również saletrą potasową
lub saletrą indyjską. Jest to białawy lub lekko szare ciało stałe, bardzo
łatwo rozpuszczalne w wodzie. W naturze jego złoża występują
zwykle obok saletry chilijskiej. Azotan(V) potasu otrzymuje w reakcji
azotanu(V) sodu z chlorkiem potasu zachodzącej zgodnie
z równaniem

NaNO3 + KCl → KNO3 + NaCl

lub poprzez zobojętnienie kwasu azotowego(V) roztworem

wodorotlenku potasu zgodnie z równaniem

HNO3 + KOH → KNO3 + H2O

Wykorzystywany również jako nawóz sztuczny.

3) Ca(NO3)2

Azotan(V) wapnia o wzorze Ca(NO3)2, zwany również saletrą

wapniową tworzy bezbarwne kryształy o bardzo dobrej
rozpuszczalności w wodzie. Jest związkiem higroskopijnym (bardzo
łatwo pochłania wodę, nawet w postaci pary wodnej). Otrzymuje
się go poprzez działanie kwasu azotowego(V) na węglan wapnia.

CaCO3 + 2 HNO3 → Ca(NO3)2 + H2O + CO2.

Stosowany jest głównie w rolnictwie jako nawóz mineralny.

4) NH4NO3

Azotan amonu o wzorze NH4NO3, zwany również saletrą amonową,

jest bezbarwna substancja krystaliczna, dobrze rozpuszczalną
w wodzie. Otrzymywany jest zwykle w wyniku działania amoniaku
na kwas azotowy(V).
Sole nieorganiczne w rolnictwie
NH3 + HNO3 → NH4NO3

lub poprzez reakcję kwasu azotowego(V) z węglanem amonu.

2HNO3 + (NH4)2CO3 → 2NH4NO3 + H2O + CO2.

Może być również uzyskany w reakcji pomiędzy siarczanem(VI)

amonu, a azotanem(V) potasu lub sodu.

(NH4)2SO4 + 2KNO3 → 2NH4NO3 + K2SO4

Ogrzewany do wysokiej temperatury rozkłada się wybuchowo.

Stosowany j jako nawóz sztuczny, bo w mieszaninach jest zbyt
higroskopijny (lecz równięż do produkcji materiałów wybuchowych i
pirotechnicznych – ogrzewany wybucha)

Chlorki

Chlorki są solami kwasu chlorowodorowego (HCl) powstającego

poprzez rozpuszczenie gazowego chlorowodoru w wodzie. Są zwykle
substancjami krystalicznymi. Dobrze rozpuszczają się w wodzie
za wyjątkiem chlorków metali ciężkich (np. chlorku srebra). Niektóre
są obecne w przyrodzie w postaci złóż (np. chlorek sodu, chlorek
potasu).

1) NaCl

Najważniejszym i najbardziej znaną solą z grupy chlorków jest

bez wątpienia chlorek sodu, o wzorze NaCl, znany szeroko jako tzw.
sól kuchenna. Jest on białą substancją o budowie krystalicznej. Bardzo
dobrze rozpuszcza się w wodzie. W przyrodzie jest bardzo szeroko
rozpowszechniony - głównie jako minerał halit, będący głównym
składnikiem soli kamiennej. Chlorek sodu występuje również
rozpuszczony w wodach mineralnych (tzw. solankach) oraz wodach
morskich. W rolnictwie wykorzystuje się go jako dodatek
do różnego rodzaju pasz dla zwierząt.
Sole nieorganiczne w rolnictwie

2) ZnCl2

Chlorek cynku, ZnCl2 tworzy białe kryształy o właściwościach silnie

higroskopijnych. Rozpuszcza się w wodzie i niektórych
rozpuszczalnikach organicznych (alkoholu, eterze). Wykorzystuje
się go w rolnictwie jako nawóz.

3) HgCl2
Chlorek rtęci (II), sublimat to bezbarwna substancja krystaliczna,
silnie trująca. Wodny roztwór prawie nie przewodzi prądu, bo jest
jedną z niewielu soli, które nie ulegają dysocjacji. Dodawany jest do
ziarna siewnego w celu ochrony przed gryzoniami.

4)Hg2Cl2

Chlorek rtęci tzw. kalomel. Biała substancja krystaliczna, bardzo

trudno rozpuszcalna w wodzie. Otrzymywany bezpośrednio z chloru i
rtęci lub przez ogrzewanie HgCl2
z rtęcia . Stosowany jako środek ochrony roślin.

HgCl2 + Hg = HgCl2
5) KCl
Zródło potasu niezbędnogo do wzrostu roślin.

Fosforany

Fosforany to sole tlenowych kwasów fosforowych, z których

najważniejszą grupę stanowią sole kwasu fosforowego(V).
Najważniejszymi są ortofosforany np. ortofosforan trójsodowy
(Na3PO4) .

1)Ca3(PO4)2 i Na3PO4

Stosowane w rolnictwie jako surowiec do produkcji nawozów

fosforowych. Ca3(PO4)2 tworzy apatyty (takie minerały powstałe z
Sole nieorganiczne w rolnictwie
fosforanu wapnia). Stanowią źródło fosforu do wzrostu korzeni i
pędów.

Siarczany

1) CaSO4 to sól kwasu siarkowego (VI). Występuje w przyrodzie

w postaci mineralnej. Stosowany w rolnictwie jako dodatek do
nawozów. Używany też jako środek grzybobójczy do
impregnacji drewna.