BEED 5: PAGTUTURO SA FILIPINO
Ang wika ay arbitraryo - dahil sa
SA ELEMENTARYA 1
Wika ( Kahulugan, Katangian at
Kahalagahan)
Wika - ito ay salitang Malay
Language - salitang Ingles
Lenggwahe - salitang Latin
Wika – pinakamagandang biyaha ng diyos
• Binibigkas ng tao sa kinabibilangang
lipunan upang magkaunawaan.
• Ito ay maaring maiparating kaninuman
sa pamamagitan ng pagbigkas o kumpas,
simbolo o tinatawag na sign language.
• Sandata upang maiparating ang nais
ipahiwatig o saloobin.
Mga tao na nag bigay ng
KAHULUGAN ng wika
Henry Gleason – ang wika ay isang
masistemang balangkas, sinasalitang tunog
na pinipili upang magamit ng mga taong
kabilang sa iisang kultura.
Paz, Hernandez at Penerya – tulay na
ginagamit para maipahayag at mangyari
ang anumang minimithi o
pangangailangan natin.
Ronald Wardhaugh – ito ay nakasalalay
sa kasarian ng taong gumagamit nito.
Lee Whorf – binubuo ito ng mga payak
na salitang nililikha bunga ng pag tugon
ng indibidwal sa kanyang kapaligiran.
Cambridge Dictionary – isang sistema
ng komunikasyon nag tataglay ng mga
salitang tunig, salita at gramatikong
ginagamit sa pakikipag- talastasan.
Charles Darwin – wika ay isang sining
tulad ng paggawa ng serbesa o pag be-
bake ng cake o pag susulat.
KATANGIAN NG WIKA
1. Ang wika ay tunog – dahil dito mas
nagiging makabuluhan ang wika dahil
binibigyan nito ng kahulugan ang bawat
bigkas ng tao.
2.
patiloy na pakikisalamuha sa ibang tao o
lahi nakalilikha ng nva makabagong salita.
3. Ang wika ay masistema - kailangan ay
pinipili at isinasaayos ng ayon sa gamit
niyo upang mabigkas ng tama.
4. Ang wika ay ginagamit - ito ay
kasangkapan sa pakikipag-komunikasyon
at katulad ng iba pang kasangkapan,
kailangang patuloy itong ginagamit.
5. Ang wika ay komunikasyon - gamit
ito sa pagbuo ng pangungusap.
6. Ang wika ay nakabatay at kabuhol
ng kultura
7. Ang wika ay daynamiko o nag
babago - ang wika ay madadagdagan
ngunit hindi ito maaring hindi mababago.
8. Ang wika ay kagilas -gilas
9. Ang wika ay sinasalita
10. Ang wika ay pantao
11. Ang wika ay simbolo
12. Ang wika ay makapangyarihan -
maaring makaapekto sa kaisipan at kilos
ng isang tao.
KAHALAGAHAN NG WIKA
1. Kahalagahang pansarili - nakapaloob
dito ang indibidwal o personal na
kapakinabangan na kung saan maipahayag
ang kanyang iniisip o saloobin.
2. Kahalagahang panlipunan - isang
pambansang wikang bubuo at mag
papatatah ng pagkakaisa.
3. Kahalagahang Global/ Internasyonal
- kahalagahang maipalaganap ang sariling
wika, pag papalawig at pag tangkilik nito.
VARAYTI AT VARYASYON NG
WIKA
VARAYTI - Ito ay pagkakaroon ng
pagkakaiba- iba depende sa estilo, punto at
iba pang salik pangwika na ginagamit ng
lipunan.
Nagbigay si Catford (1965) ng dalawang
uri ng varayti ng wika.
2 URI NG VARAYTI
 Permanente
 Pansamantala
1. Permanente - Likas na ginagamit at
linang sa sinumang tagapagsalita o
tagapagbasa.
❑ DAYALEKTO
❑ IDYOLEK
❑ ETNOLEK
❑ EKOLEK
Dayalekto - barayti na wikang ginagamit
sa isang pangkat ng mga tao mula sa isang
partikular na lugar tulad ng lalawigan,
rehiyon at bayan.
Halimbawa:
• pakiurong nga po ng plato
(Bulacan – hugasan)
• pakiurong nga po ang plato
(Maynila – iusog)
Idyolek - barayti na wikang tipikal o
pangkaraniwang ginagamit ngisang tao;
ang personal na “wika” ng isang tao.
Etnolek - ito ang barayti ng wika na
nadebelop mula sa salita ng mga
etnolinggwistang grupo.
Halimbawa:
Vakuul - salitang Ivatan na tumutukoy sa
kanilang panakip ulo
Palangga - Iniirog sa salitang Cebuano
Ekolek - barayti ng wika na kadalasang
ginagamit sa loob ng ating tahanan at
ginagamit sa pang araw -araw na
pakikipagtalastasan.
Halimbawa :
Palikuran - banyo o kubeta
Silid tulugan o pahingahan - kuwarto
Pamingganan - lalagyan ng plato
Pappy - tatay
Mumsy - nanay
2. Pansamantala - nagbabago batay sa
pagbabago ng sitwasyon.
❑ SOSYOLEK
❑ REGISTER
❑ PIDGIN
❑ CREOLE
❑ MODA
❑ ESTILO
Sosyolek - nakabatay ang pagkakaibang
ito sa katayuan o istatus ng isang
gumagamit ng wika sa lipunang kanyang
kinabibilangan o ginagalawan.
Halimbawa:
Wa facelak girlash mo
Sige ka, jujumbagin kita!
Repapips, ala na ako datung eh
Register - Anyo ng wika batay sa uri at
paksa ng talakayan o larangang pinag-
uusapan, sa mga tagapakinig o
kinakausap.
a.) Field o larangan - ang layunin at paksa
nito ay naayon sa larangan ng mga taong
gumagamit nito.
b.) Mode o Modo - paraan kung paano
isinasagawa ang uri ng komunikasyon.
c.) Tenor - ito ay naayon sa relasyon ng Hal. Sa pagkain o pagnguya ay may tunog
mga nag-uusap. na naririnig: (Yum-Yum)

Pidgin - isang barayti ng wika na walang Pooh - Pooh - tunog na naibubulalas ng

pormal na estraktura. Ito ay binansagang
“nobody’s native language” ng mga
dayuhan.
Halimbawa:
Ako kita ganda babae.
Kayo bili alak akin.
Ako tinda damit maganda.
Creole - barayti ng wika na nadebelop
dahil sa mga pinaghalohalong salita ng
indibidwal, mula sa magkaibang lugar
hanggang sa ito ay naging pangunahing
wika ng partikular na lugar.
Halimbawa:
Mi nombre - Ang pangalan ko
Di donde lugar to? - Taga saan ka?
Buenas dias - Magandang umaga
MODA - ito ay isang paraan ng
pagpapahayag. Maaaring sa paraan ng
pasalita o pasulat.
tao dala ng matinding galak, sakit, takot at
iba pa.
Yo-He-Yo - Nakakalikha daw ang tao ng
mga salita kapag nanununtok,
nanganganak o maging sa simpleng
pagbubuhat.
Tata - nangangahulugan sa pranses na
paalam. Kaakibat ng kumpas o galaw ng
kamay ng tao.
Tarara-Boom-De-Ay - ang wika ay
galing sa mga dasal o orasyon ng
mangkukulam.
Sing - Song - nagmula sa di mawatasang
pag awit ng mga kauna-unahang tao.
Teoryang batay sa Pananampalataya -
Kung ang isang tao ay naniniwala na siya
at ang nga bagay sa mundo ay likha ng
Diyos.
Teoryang Biblikal - Ang wika ay
maaaring naayon sa banal na kasulatan na
makikita sa kuwento ng Tore ni Babel.

ESTILO - ito ay nakabatay sa kausap at/o

okasyon, nagbabago ang antas ng
pormalidad ng wika.

TEORYA NG WIKA

TEORYA - ay isang siyentipikong pag-

aaral ng iba’t ibang paniniwala ng mga
bagay- bagay.

Ding-Dong - may sariling tunog na

kumakatawan sa lahat ng bagay sa
kapaligiran.
Hal. Kampana-Dingdong

Bow-Wow - paggaya ng tao sa tunog ng

kalikasan.

Hal. Tunog ng hayop (tahol ng aso Bow-

wow)

Yum-Yum - ayon sa teoryang ito na

naunang sumenyas ang tao kaysa
magsalita.
ANTAS NG WIKA Sa isang komunidad, may iba't-ibang tao tayo na
BALBAL- Ito ay salitang kalye at makikila o makakahalubilo. Kaya dapat matuto
pinakamababang uri ng wikang ginagamit ng tao, tayong makiisa o makipagkapwa sa kanila.
nabuo sa kagustuhan ng isang partikular na
grupo na nagkakaroon ng sariling
pagkakakilanlan.
PERSONAL - Ginagamit ito upang maipahayag
Halimbawa: ang sariling saloobin sa lipunang kinabibilangan.
lespu (pulis)
epal (mapapel) REGULATORI- Ang tungkulin ng wika dito ay
chibog (pagkain) kumontrol ng kilos, asal, o paniniwala ng ibang
eskapo (takas sa tao. Ginagamit rin ito sa pagimpluwensya ng
bilangguan) tagapagsalita sa madla.
juding (bakla)
IMAHINATIBO - Dito, ang tungkulin ng wika
KOLOKYAL - ito ay mga salitang ginagamit ay ang pag likha ng mga kwento, tula, at iba
sa pang-araw-araw na pakikipagusap o pang mga mga malikhaing ideya.
pakikipagtalastasan.
INFORMATIVE - Ginagamit ang wika para
Halimbawa: • pare • kumare magbahagi ng kaalaman. Ang halimbawa
nito ay ang pag-uulat ng balita.
LALAWIGANIN - ito ay mga salitang
ginagamit o dayalekto ng mga tao sa bawat
lalawigan.

Mga Halimbawa
•Kaibigan-Tagalog • Halik- Tagalog Gayyem-
llokano Ungngo-llokano Higala-Cebuano
•Halok-Cebuano Amiga • Bikolano Hadok-
Bikolano

PAMBANSA - mga wikang ginagamit sa buong

bansa.

- Wikang ginagamit sa paaralan at pamahalaan.

- Ginagamit aklat,babasahin at sirkulasyong pang

madla.

PAMPANITIKAN - pinakamayamang uri

- mga wikang ginagamit sa paglikha o

pagkatha ng mga dula at iba pang likhang
pampanitikan.

GAMIT at/o TUNGKULIN NG WIKA

INSTRUMENTAL
Ang wika ay ginagamit upang makuha ng
tagapagsalita ang kanyang mga kinakailangan
lamang ng materyal o serbisyo.

INTERAKSIYONAL
MAKRONG KASANAYAN-
PAGSASALITA.
•Kahalagahan ng paglinang ng kasanayan sa
mabisang pagsasalita
 Abraham lincoln - ✔Hindi mataas ang
pinag-aralan sapagkat wala siyang
pormal na edukasyon at siya'y mahirap
na mamamayan lamang.✔Tanyag at
nag-iwan ng hindi na mabuburang
bahagi sa kasaysayan hindi lamang sa
Amerika kundi maging sa buong
mundo.Franklin Roosevelt
 FRANKLIN DELANO ROOSEVELT -
Nanatali sa White House nang apat na
sunud-sunod na termino mula 1923-
1945
 Nilinang niya ang kanyang kakayahan sa
pagsasalita sa pamamagitan ng
pagbibigay ng matamang atensyon sa
mga malalayang simulain ng pagsasalita.
 John kennedy - Isa sa mga susi ng
kanyang tagumpay ay ang husay na
ipinakita niya sa serye ng mga debateng
ipinalabas ng mga programang
pantelebisyon.
 Dahil sa Kanyang epektib na pagsasalita,
tinalo niya si Nixon sa nasabing
halalalan.
 Demosthenes- Kilalang dakilang orador.
 Pautal magsalita ngunit tinuruan niya
ang kanyang sarili magsalita nang tuluy-
tuloy at tuwid sa pamamagitan ng
pagtatalumpati sa harap ng hampas ng
alon sa dalampasigan.
KASANAYAN SA PAGSASALITA
- Mga kasanayang di-pormal
- Mga pormal na kasanayan
MGA KASANAYANG DI-PORMAL
a) Pakikipagusap- pagkakaroon ng palitan
ng kaisipan, damdamin at pagpapahayag
ng loob ang mga taong sangkot sa
usapan.
b) Pagpapakilala sa sarili sa ibang tao-
pagpapakilala sa isang taong upan
makapagpalagayang loob.
c) Pakikipag-usap sa ibang tao-
nagkakaroon ng palitan ng impormasyon
at karanasan gamit ang telepono.
d) Pagbibigay ng reaksyon at panuto-
isang paraang malinaw, simple, tiyak at
madaling maunawaan
e) Pag bibigay komento- impormal na
kasanayan sa pagsasalita. Kadalasang
nangyayari ito pagkatapos manood ng
pelikula o d kaya ay pagkatapos makinig
ng isang talakayan, seminar, lecture,
forum at iba pa.
PORMAL NA KASANAYAN
a) Masining na pagkukuwento-
Pagkukuwento sa malikhaing paraan
b) Pakikipagpanayam- o pangagalugad ng
isang impormasyon ay isang paraaan ng
pagkuha ng impormasyon o kabatiran
nang harap-harap
c) Pangkatang Talakayan- -
Kinabibilangan ng maliit na pangkat ng
tao upang sama-samang lutasin ang
napapanahong suliranin o usapin.
d) Balagtasan- "Balagtasan o Batituan" Uri
ng pagtatalo ng dalawang magkaibang
panig ukol sa isang paksa.
e) Pagtatalumpati- O Maituturing na isang
uri ng Sining.
"DAPAT TANDAAN HABANG
NAGTATALUMPATI":
Tindig o Postura
 Galaw o Kilos
 Tinig
 Kasuotan
 Bigkas
 Mukha
 Kumpas
"Uri ng Talumpati"
Impromptu- Ito ay biglaang talumpati na
binibigkas nang walang ganap na paghahanda.
Extempore-limitado sa oras sa pagitan ng
pagkuha ng paksa at sa mismong paligsahan.
Sinaulong Talumpati- may paghahanda na sa
ganitong tipo ng pagtatalumpati at kailangang
memoryado saulado ang pyesa bago bigkasin
ang talumpati.
"BAHAGI NG TALUMPATI"
 Pambungad o Panimula- inilalahad ang
layunin ng talumpati,
 Katawan- nakasaad dito ang paksang
tatalakayin ng mananalumpati.
 Pamimitawan o Wakas- ang
pagwawakas ang pinakasukdol ng buod
ng isang talumpati.
"MGA PANGANGAILANGAN SA
MABISANG
PAGSASALITA"
1.Kaalaman
2.Kasanayan
3. Tiwala sa sarili
KASANANGKAPAN SA PAGSASALITA
 Tinig - Kasanangkapan sa pagsasalita
 Bigkas - kailangan malinaw ang
pagbigkas ng mga salita. Ang maling
pagbigkas ay maaaring magdulot ng
maling interpretastyon para sa mga
tagapakinig.
 Tindig - Dapat tumindig nang
maginhawa at maluwag ang nagsasalita.
Maging anyong kagalang- galang at
maginoo. Tuwid ang katawan at ulo sa
pag lakad
 Kumpas - Kung walang kumpas ang
nagsasalita ay magmumukhang tood o
robot.
 Kilos - Sa pagsasalita, ang ibang bahagi
ng katawan ay maaaring gumalaw. Mga
mata, balikat, paa, at ulo. Ang
pagkilosng mga ito ay maaaring
makatulong o makasira sa isang
nagsasalita.
"Katangian ng Mahusay na Tagapagsalita At
Takot sa Pagsasalita sa Harap ng Madla"
 KATANGIAN - May maayos na
personalidad, wastong pananamit at
kagalang-galang na tindig.
 Takot sa pagsasalita sa harap ng madla
 Minsang sinabi ng dating Pangulo ng
Amerika na si Franklin D. Roosevelt na
walang dapat katakutan kundi ang takot
mismo.
"Iba't ibang dahilan ng "stage fright"
 Takot sa malaki at di-pamilyar na
madlang tagapakinig.
 Di kaaya ayang karanasan sa pagsasalita
sa harap ng madla.
 Kakulangan o kawalan ng kahandaan O
kakulangan o kawalang ng pamilyaridad
sa lugar o okasyon.
 "Paano maayos ang "stage fright"
 Magkaroon ng positibong atityud.
Isiping kayang mong magsalita sa harap
ng madla.
 Magtiwala sa iyong sarili.
MAKRONG KASANAYAN: "PAKIKINIG"
- proseso ng pagtanggap ng mensahe sa
pamamagitan ng sensoring panding at
pag-isip.
"MGA URI NG PAKIKINIG" (5)
1. Deskriminatibo- pagkakaiba ng
pasalita sa di- pasalitang paraan ng
komunikasyon, katulad ng pagsasalita
pagkilos at pagkumpas.
2. komprehensibo- nakatuon va nilalaman
o koteksto ng mensahe kaysa sa
pagpapahayag nito.kung paano higit na
maunawaan ang kahulugan ng mensahe.
3. Paglilibang- ginawa ang pakikinig
upang maglibang magdala ng kaaliwan.
4. Pag gamot - na dinggin ang mga
hinaing o cutiranin ng nagsasalita.
5. Kritikal - gumagamit ng malalim na
pag- aanalisa at pag-iisip.
"Mga Elementong Naka iimpluwensya ca
pakikinig" (7)
1. Edad- mainam rin ang maikling
pahayag sa mga may edad (o
nakakatanda) bilang konsiderasyo sa
mga nararamdaman nila sa katawan.
2. Oras- may mga pagkakaiba kung anong
oras gising ang kaniyang kamalayan sa
pakikinig.
3. Kasarian - may pagkakaiba ng interes
at paraan ng pagsasalita.
4. Tsanel - impluwensiya ng
instrumentong ginagamit sa pakikipag-
usap nagiging hadlang ang signal sa
linaw ng pagsasalita.
5. Kultura - nag-iiba ang wika va
pagkakaiba-iba ng kultura, iba-iba ain
ang nagiging interest taga pakinig.
6. Konsepto sa sarili- ang pansariling
pang- unawa o pagka-alam ng taga
pakinig ay makapagbigay ng parehong
pakahulugan.
 7. lugar- kung mainit, maingay o magulo
ang paligid, mas malaki ang posibilidad
na mawala ang konsentrasyon ng taga
pakinig.
"Proseso ng Pakikinig" (2)
1. Pagtanggap ng mensahe - naka alalay ito,
gayundin ang pagbibigay ng tugon at
pagkatuto.
2. Pagpokus ng mensahe sa atensyon sa
tinanggap sa mensahe- malaki ang
impluwenciya ng atencyon pokus 0 na
inilagay ng tagapakinig ra mencane
upang lubos niya itong maunawaan.
"MGA HADLANG SA PAKIKINIG" (5)
1. Pagbuo ng maling kaisipan -hindi
nagiging lubos ang pagkaalam at pagka-
unawa sa nilalaman nito gawa ng higit
na pokuk sa mga suliranin nakikita ng
nakikinig kaysa sa sinasabi ng
nagsasalita.
2. Pagkiling sa sariling opinyon- dahil sa
kakulangan ng pang unawa at saradong
isipan napapaibabaw ng mga taga
paninig ang panalining opinyon.
3. Pagkakaiba-iba ng pakahulugan -
maaring magkakaiba ang pay unawa of
interpretasyon, kaya naman manalaga
ang paglilinaw ng mensahe.
4. Pagkakaiba ng kultura - iba-iba ng
paniniwala,maaring hindi matanggap ng
tagapakinig ang mensahe.
5. Suliraning Pansarili - nababawasan ang
pokus ng nakikinig dahil may
damdaming pansarili at personal.
MAKRONG KASANAYAN: PAGBASA
 ANG PAGBASA AY PAGKILALA NG
MGA SIMBOLO O SAGISAG NG
NAKALIMBAG AT
PAGPAPAKAHULUGAN O mali. Natututo tayong maging mapanuri
INTERPRETASYON SA MGA IDEYA
O KAISIPAN NA GUSTO NG
MANUNULAT NAILILIPAT SA
MAMBABASA.
 ITO AY NANGANGAILANGAN NG
KAKAYAHANG PANGKAISIPAN
DAHIL KAILANGAN ALAM ANG
TUNOG NG NAISULAT NA LETRA.
 ANG PAGBASA AY ISANG
PROSESO NG PAGKUHA,
PAGKILALA, AT PAG UNAWA SA
MGA NAKAIMBAK O NAKASULAT
NA IMPORMASYON O DATOS.
 Goodman - Ayon kay Goodman isang
psycholinguistic guessing game ang
pagbasa kung saan ang nagbabasa ay
nagbubuong muli ng isang mensahe o
kaisipan na hinango sa tekstong binasa.
 Coady - Upang lubusang maintindihan
ang teksto, kailangang maiugnay ng
tagabasa ang dating alam sa kanyang
kakayahang bumuo ng mga konsepto
kasanayan kaisipan mula sa mga
naiprosesong impormasyon sa binasa.
 Thorndike - Ang pagbasa ay hindi
pagbibigay tanong lamang sa mga
salitang binabasa kundi pangangatwiran
at pag iisip
 Badayos - Ang pagbasa ay isang proseso
ng pag iisip.
KAHALAGAHAN NG PAGBASA
 Dagdag Kaalaman - Sa pagbabasa,
nakakakuha tayo ng bagong kaalaman.
Dagdag pa, nakakatuklas tayo ng mga
impormasyon na hindi pa natin alam.
 Napapayaman ang kaalaman at
napapalawak ang talasalitaan -
Napapaunlad din ng pagbabasa ang ating
likas na kaalaman. Nakakatulong ito
upang mapalago ang ating bokabularyo,
bunga nito, mas gagaling pa tayo sa iba
pang kasanayan tulad ng pagsasalita at
pagsulat.
 Nagbibigay inspirasyon - Nagbibigay
ng inspirasyon sa nakikita ngiba’t-ibang
antas ng buhay at anyo ng daigdig.
 Nahuhubog ang kaisipan - Sa tulong
ng pagbasa, nalalaman natin ang tama at
at nalalaman natin ang mga dapat
ipaglaban.
 Nakakakuha ng mahahalagang
impormasyon - Katulad din ng pagkuha
natin ng kaalaman, tayo ay nakakakuha
ng mahahalagang impormasyon sa
pagbabasa. Ang halimbawa ng mga
impormasyong ito ay impormasyon
tungkol sa nangyayari sa paligid at mga
impormasyon tungkol sa akademiko.
HAKBANG AT LAYUNIN NG PAGBASA
PERSEPSYON - Ito ay estado ng pagkilala o
pagtukoy sa kamalayan sa isang bagay sa mga
nakalimbag na simbolo at kakayahan sa
pagbigkas ng mga tunog.
KOMPREHENSYON - Ang kakayahang
maunawaan ang nilalaman ng teksto sa
pamamagitan ng pagbuo ng isang konsepto.
REAKSYON - Nangangailangan ito ng
paghuhusga at pagwawari tungkol sa kung ano
ang sinabi ng awtor.
INTEGRASYON - Ang kakayahang malangkop
sa buhay ng mambabasa ang anomang
konseptong nauunawaan upang maging
mahalagang bahagi ng kanyang karanasan para
sa kinabukasan.
LAYUNIN
 Layunin ng pagbasa na makapagdag ng
kaalaman at mahahalagang
impormasyon at ideya sa mga
mambabasa.
 Layunin nitong mapaunlad ang ating
bokabularyo o talasalitaan.
 Layunin nitong matuklasan at malinang
ang kahalagahan ng pagbabasa para sa
bawat isa.
 Layunin nitong magbigay ng aral
tungkol sa buhay.
Uri ng Pagbasa
 ISKANING - Uri ng pagbasa na kung
saan ang nagbabasa ay nagsasagawa ng
paggalugad sa materyal na hawak tulad
ng pagbasa sa mga susi na salita,
keyword, pamagat at subtitles.
 ISKIMING - Ito ay pagsaklaw o
mabilisang pagbasa upang makuha ang
pangkalahatang ideya o impresyon, o
kaya'y pagpili ng materyal na babasahin.
 PREVIEWING - Sa uring ito ang
mambabasa ay hindi kaagad sa aklat o
chapter, sinusuri muna ang kabuuan at
ang estilo at register ng wika ng sumulat.
- Ang ganitong paraan ay makatutulong
sa mabilis na pagbasa at pag-unawa sa
babasa.
 KASWAL - Pagbasa ng pansamantala o
dipalagian. Magaan ang pagbasa tulad
halimbawa habang may inaantay o
pampalipas ng oras.
 PAGBASANGPANG-
IMPORMASYON - Ito'y pagbasang
may layunin malaman ang
impormasyon tulad halimbawa ng
pagbasa sa pahayagan kung may bagyo,
sa hangarin malaman kung may pasok o
wala.
 MATIIM NA PAGBASA -
Nangangailangan ito ng maingat na
pagbasa na may layuning maunawaang
ganap ang binabasa para matugunan ang
pangangailangan tulad ng report, riserts,
at iba pa.
 RE-READING O MULING
PAGBASA - Paulit na binabasa kung
ang binabasa ay mahirap unawain bunga
ng mahirap na talasalitaan o
pagkakabuo ng pahayag.
 PAGTATALA - Ito'y pagbasang may
kasamang pagtatala ng mga mahalagang
kaisipan o ideya bilang pag- imbak ng
impormasyon.
Metakognitib na Pagbasa
- isang estratehiya o paraan upang ganap
na maunawaan ang tekstong binasa.
 BAKER AT BROWN - Ang
metakognitiv na pagbasa tumutukoy sa
kaalaman at pagkontrol sa sariling pag-
iisip at mga gawain sa pagkatuto.
 JACOB AT PARIS - Ang metakognitiv
na pagbasa ay may sariling pagtataya at
sarilingpamamahala.
 CIARDELLO - Ang metakognitiv n
pagbasa ay pinatnubayang pamamaraan
ng pagkatutopara maisaloob ang bagong
impormasyon at magampanan ang
pamamahala sapinakamataas na antas ng
kaisip
 MORROW - Nagmungkahi ng
metakognitiv na estratehiya sa paraang
pagpapakwento ngkwentong binasa,
pagbibigay ng kongklusyon at rebyu ng
binasang akda.
  MACLELLAH - Ang metakognitiv na  Nagdudulot din ito ng hindi magandang
pagbasa ay muling pagsasaad ng kwento saloobin tungo sa mabisang pagbasa
 BLOOM - Ang metakognitiv na pagbasa
ay maaring gumawa ng kategoryang
pagbuo ng mga tanong na saklaw sa
kognitibong kaalaman.
Makrong pangkasanayan sa pagsulat

ILANG METAKOGNITIBONG Pagsulat

ESTRATEHIYA
SA PAGBASA
 Pagtatakda ng layunin sa pagbasa
 Paggamit ng iskema
 Paghihinuha
 Pakikipag-usap sa teksto at sa sarili
 Pagtatanong
 Pagtukoy sa kung ano ang mahalaga o
digaanong mahalaga
 Pagvi-visualize sa binabasa
 Pag-unawa sa estruktura at mga
elemento at kumbensiyon ng teksto
 Pagbubuo ng kongklusyon
 Ang pagsulat ay pagsasalin sa papel o sa
anumang kasangkapang maaaring
magamit mapagsasalinan ng mga
nabuong salita, simbolo at ilustrasyon ng
isang tao o mga tao sa layuning
maipahayag ang nasa kanyang kaisipan
(Sauco, et al., 1998).
 Isang paraan ng pagpapahayag ng mag
saloobin, damdamin at kaalaman ang
pagsulat katulad ng pagsasalita.

Mga paraan para malinang ang  Ang pagsulat ang bumubuo at

metakognitibong kakayahan ng mga
magaaral.
Mga Paraan:
 Pagbuo ng mga tanong
 Paulit-ulit na pagbasa
 Pagbibigay ng mga hinuha
 Pagsusuri ng mga pahayag
 Pagbuo ng konklusyon
BAKIT MAHALAGA ANG
METAKOGNITIBONG PAGBASA?
1. Magkaroon ng mas malalim na
pagunawa sa teksto
2. Langat ang antas ng pag- iisip ng
mambabasa
3. Ihanda ang mambabasa sa mga
pangangailangan ng pang-araw-araw na
buhay.
Patnubay sa Mabisang Pagbabasa
 Iwasang magbasa sa lugar na sobrang
komportable ka.
 Tiyakin na walang hadlang ang lugar na
iyong pinili.
 Alamin ang oras kung kailan alerto ang
iyong isipan.
 Laging isaisip ang layunin kung bakit ka
nagbabasa upang lalong tumaas ang
iyong motibasyon sa pagbasa.
 Iwasan ding bilangin o tingnan kung
gaano karami ang pahinang babasahin.
humuhubog sa kaganapan ng ating
pagiging tao. (William Strunk, EB
White)
 Ang pagsusulat ay isang kasanayang
naglulundo ng kaisipan at damdaming
nais ipahayag ng tao gamit ang
pinakaepektibong midyum ng
paghahatid ng mensahe, ang wika.
(Cecilia Austera)
KAHALAGAHAN NG PAGSULAT
KAHALAGAHANG PANTERAPYUTIKA
Ang pagsulat ay nagiging daan upang
maipahayag ng indibidwal ang kaniyang mga
saloobin. Sa pamamagitan ng pagsulat, ang
hindi natin masabi sa bibig ay naibabahagi
natin ng maayos sa iba. nakakatulong ito sa
ibang tao sapagkat ito ang kanilang ginagawang
paraan upang maibsan at mailabas ang mabigat
nilang nararamdaman.
KAHALAGAHANG PANSOSYAL
Likas sa ating mga tao ang pakikihalubilo at
pakikipagpalitan at pakikipagpalitan ng
impormasyon sa ating kapwa. Mahalaga ang
ginagampanan ng mga sulatin sa ating lipunan.
Nakakatulong ito upang magkaroon ng
interaksyon ang mga tao kahit na malayo ang
kanilang mga kausap.
KAHALAGAHANG PANG-EKONOMIYA
Ang pagsulat ay maaari ring ituring bilang
isang propesyonal na gawain. Sa pagkakaroon
ng mataas na kaalaman at kasanayan sa
pagsulat, nagagamit ito ng isang indibidwal
upang matangaap sa mga trabaho.
MGA PANGUNAHING HAKBANG SA
PAGSULAT
 Bago mag sulat
 Aktuwal na pag sulat
 Muling pagsulat
 Pinal na awtput
BAGO MAG SULAT
 Paghahanda sa pagsulat
 Pagpili ng paksa
 Pangangalap ng mga datos o
impormasyon
 Pagpili ng tono at perspektibong
gagamitin
AKTUWAL NA PAGSULAT
 pagsulat ng burador o draft
 pagtatala (para sa mga akdang tuluyan o
prosa)
 pagsasaayos ng simula, katawan at
wakas ng talataan
 pagsasaayos ng mga taludturan at
saknong (para sa mga akdang patula
MULING PAGSULAT
 Pag-eedit at pagrerebisa ng burador
batay sa wastong gramar, talasalitaan,
at pagkakasunod-sunod ng mga ideya o
lohika
PAG EEDIT
 Ang bahaging ito ay pagwawasto sa
gramatika, ispeling, estruktura ng
pangungusap, wastong gamit ng salita
at mga mekaniks sa pagsulat.
 Sa bahaging ito pinapakinis ang papel
upang matiyak na ang bawat salita at
pangungusap ay naghahatid ng tamang
kahulugan. Sa pag-eedit, ang mga di-
magkaugnay na pangungusap ay
muling isinusulat upang higit na
maipakita ang kaugnay na mga ideya.
AKADEMIKO
 Nabibilang dito ang halos lahat ng
pagsulat sa paaralan
 isang intelektwal na pagsulat
 pokus ng pag-aaral sa baitang na ito
 Halimbawa ng Akademikong Pagsulat
Pamanahong papel, Pananaliksik,
Riserts Tesis, o disertasyon Sintesis
Panukalang proyekto Abstrak Rebyu
TEKNIKAL NA PAGSULAT
 espesyalisadong uri ng pagsulat
 Layuning pag-aralan ang isang
proyekto o kaya ay bumuo ng pag-aaral
para lutasin ang isang problema.
 gumagamit ng mga teknikal na
terminolohiya
 nagsasaad ng mga impormasyong
maaaring makatulong sa pagbibigay-
solusyon sa isang komplikadong
suliranin
 nakatuon sa isang tiyak na awdyens o
pangkat ng mga mambabasa
 Halimbawa ng Teknikal na Pagsulat
feasibility study panukalang proyekto
user manuals
Dyornalistik na Pagsulat
 Pampamamahayag
 may mga tiyak na kurso para dito
 minsan ay ibinibigay itong elektib na
asignatura sa mga paaralang
pansekondarya
 Halimbawa ng Dyornalistik na Pagsulat
 Balita
 editoryal
 kolum lathalain
Reperensyal na Pagsulat
 Binubuod o pinaiikli ng isang
manunulat ang ideya ng ibang
manunulat at tinutukoy ang
pinaghanguan niyon (parentetikal,
talababa o endnotes) para sa sinomang
mambabasa na nagnanais na
sumangguni sa reperensyang tinukoy
 Naglalayong magrekomenda ng iba
 pang sanggunian hinggil sa isang paksa
 Halimbawa ng Preperensyal na
Pagsulat pagtatala ng impormasyon ng
awtor sa note cards o sa paraang
parentetikal o talababa bibliograpi
indek
Mga Kaugnay na Pag-aaral Propesyonal na
pagsulat
 nakatuon sa isang tiyak na propesyon
 paggawa ng sulating nakatuon sa
napiling propesyon o bokasyon ng tao
 sulating pinag-aaralan para sa
paghahanda sa hinaharap na trabaho o
propesyon
 Halimbawa ng Propesyonal na Pagsulat
 banghay-aralin at pagbuo ng mga
tanong sa pagsusulit
 patient's journal at reseta legal forms at
briefs and pleadings
 investigative reports
Malikhaing Pagsulat
 masining
 ang pokus ay ang imahinasyon ng
manunulat
 piksyonal at di-piksyonal
 uri ng pagsulat sa larangan ng panitikan
 mayaman sa idyoma, tayutay,
simbolismo, pahiwatig atbp
 Halimbawa ng Malikhaing Pagsulat
nobela, maikling kwento, dagli, komiks,
dula at tula
Pamamaraan ng Pagsulat
Pamamaraang impormatibo
 Nagbibigay ng impormasyon o kabatiran
sa mga mambabasa.
Hal. Si Jose Chan ang kauna-unahang
Pilipino ang naka akyat sa Tuktuk ng Mt.
Everest.
Pamamaraang Ekspresibo
 Naglalayong magbahagi ng sariling
opinyon, paniniwala, ideya,
obserbasyon, at kaalaman hinggil sa
isang tiyak na pangungusap.
Hal. Sabi ng mapag-alagang anak "
Hindi dapat dalhin ang matanda sa
home for the agend".
Pamamaraang naratibo
 Nag kukwento o nagsasalaysay ng mga
pangyayari batay sa magkakaugnay at
tiyak na pagkasunod sunod. Hal. Nakita
ko kanina ang habulan ng magnanakaw
at ng pulis sa bayan. Nahuli ng pulis
ang magnanakaw at dinala sa presinto.
Arrivals
Pamamaraang deskriptibo
 Naglalarawan ng mga katangian, anyo,
at hugis ng mga bagay o pangyayari
batay sa mga nakita, narinig,
natunghayan, nararanasan, at
nasaksihan
Hal. Si Jenny ay may busilak na puso.
Pamamaraang Argumentatibo
 Naglalayong patunayan ang isang
argumento sa pamamagitan ng matibay
na pangangatwiran batay sa katotohanan
o lohika. Upang maipagtanggol ang
argumento, ang tagapagtanggol o
manunulat ay kailangang mailahad ng
maayos at malinaw ang ebidensiyang
batay sa katotohanan upang mahikayat
ang tagapakinig o mambabasa.
Hal. Aling wika ang mas mahalaga?
Filipino o English?
Mga Bahagi ng Pagsulat
Simula o Introdaksyon
Gitna o Katawan
Wakas o Konklusyon
Panimula
 Sa bahaging ito ay maaaring talakayin
ang kaligiran ng pananaliksik, layunin
ng pananaliksik, at kahalagahan ng
suliranin at ang mga katanungang
kailangan bigyan katugunan sa gagawing
pananaliksik.
Katawan
(body/text)-pinakamahalagang bahagi ng libro,
dito mababasa ang eksto o paksang tinatalakay
na nahahati sa bawat bahagi, unit, at kabanata.
Konklusyon
Konklusyon ang tawag sa buod ng isang
salaysay o pananaliksik. Ibig sabihin, dito
makikita ang pina-ikli ngunit naglalaman pa rin
ng kabuuang impormasyon ng isang panitikan.
Mga uri ng gawaing pag sulat
  Pormal
 Di pormal

Mga halimbawa ng sulatin

 Editoryal
 Lesson Plan
 Konseptong Papel
 Marketing Plan
 Mapanahong Papel
 Sanaysay
 Bibiliographi
 Tula
 Balita