1.

Definicja tłoczenia:
a. To szereg różnych procesów obróbki plastycznej realizowanych
głównie na zimno.
b. Stosowane do rozdzielania, kształtowania i łączenia materiałów w
postaci blach, folii i płyt (metalowych lub niemetalowych).
c. Przeprowadzane za pomocą tłoczników, przeważnie na prasach
mechanicznych lub hydraulicznych.
2. Wytłaczanie realizowane różnymi metodami:
a. Za pomocą sztywnych narzędzi
b. Hydrauliczne zewnętrzne
c. Hydrauliczne wewnętrzne
d. Za pomocą dużych mocy (wybuchowe, elektromagnetyczne)
3. Przebieg procesu wytłaczania:

a. Początek procesu

b. Kształtowanie wytłoczki

c. Zakończenie procesu kształtowania

d. Zależność między siłą wytłaczania a drogą stempla

4. Naprężenia w miseczce cylindrycznej podczas tłoczenia:

a. w odkształconej części walcowej: jednoosiowe naprężenia
rozciągającego
b. w dnie wytłoczki: dwuosiowe naprężenie rozciągające
 c. w kołnierzu: promieniowe naprężenia rozciągające i obwodowe
naprężenia ściskające

d.

e.

5.
6.
7. Przetłaczanie:
a. To proces obróbki plastycznej
b. Polega na zwiększaniu wysokości wytłoczki kosztem zmniejszenia jej
średnicy
c. Podczas procesu grubość ścianki jest stała
8. Dotłaczanie:
a. Nadanie uprzednio wykonanej wytłoczce ostatecznego kształtu
b. Cele: poprawienie kształtu, uzyskanie żądanych wymiarów (np.
promieni zaokrągleń) wytłoczki, która poddaje się intensywnemu
ściskaniu między powierzchniami stempla i matrycy
c. Prowadzone w końcowej fazie podstawowej operacji kształtowania lub
jako oddzielna operacja
9. Budowa tłocznika:

a.
 b. Elementy:
i. 1. Płyta głowicowa
ii. 2. Zespół matrycy
iii. 3. Elementy prowadzące
iv. 4. Stempel
v. 5. Zespół dociskacza
vi. 6. Płyta stemplowa
vii. 7. Płyta podstawowa
viii. 8. Zespół siłownika

c.
d. Elementy:
i. 1. Czop montażowy
ii. 2. Płyta głowicowa
iii. 3. Zespół matrycy
iv. 4. Elementy prowadzące
v. 5. Stempel
vi. 6. Zespół dociskacza
vii. 7. Płyta stemplowa
viii. 8. Płyta podstawowa
ix. 9. Zespół siłownika
10. Zabudowa tłocznika na prasie:
a. Płyta matrycy do tłoczenia
b. Urządzenie hydrauliczne do zadawania określonej siły na płycie
dociskacza
c. Włącznik główny prasy
d. Dźwignie do uruchomienia procesu tłoczenia
e. Stempel
f. Płyta dociskacza
 g. Wskaźnik zagłębienia stempla

11. Dociskacz i siła dociskacza:

a. Dociskacz:
i. Stosowany aby zapobiec fałdowaniu się płaskiego kołnierza
ii. Zastosowania zbyt dużych sił na dociskaczu może prowadzić do
nadmiernego wzrostu siły tłoczenia i w konsekwencji do
pękania wytłoczki
b. Siła dociskacza:
i. Wzór:
𝜋
𝐹𝑑 = 4 ∙ [𝐷02 − (𝐷𝑚 + 2𝑟𝑚 )2 ] ∙ 𝑄
ii. Gdzie:
1. Fd — siła dociskacza
2. D0 — średnica wyjściowa
3. Dm — średnia otworu matrycy
4. rm — promień zaokrąglenia krawędzi matrycy
5. Q — nacisk jednostkowy dobierany zależnie od materiału
12. Wpływ siły docisku na wyrób:
a. Dobór siły dociskacza (Fd) umożliwia wykonanie wytłoczki bez fałd
b. Zbyt mała siła dociskacza → dociskacz nie spełnia swojego zadania
c. Zbyt duża siła dociskacza → nadmierny wzrost siły tłoczenia i w
konsekwencji pękanie wytłoczki
13. Warunek stosowania dociskacza:
a. Stosowanie lub nie dociskacza zależy głównie od stosunku grubości
materiału
𝑔
b. Stosowany, gdy: 𝐷 ∙ 100 < 1,5
0
𝑔
c. Nie stosowany, gdy: 𝐷 ∙ 100 > 2
0
14. Przykłady wyrobów tłoczonych:
a. Drobne, typowe elementy w silniku — pokrywy, odrzutniki oleju,
podkładki itp.
b. Miski olejowe, pokrywy głowic
15. Wady wyrobów tłoczonych
a. Nadmierne pocienienie prowadzące do utraty spójności materiału
b. Utrata stateczności kołnierza prowadzi do pojawienia się pofałdowań i
ich propagacji na ścianki wytłoczek
c. Niedokładność kształtu
16. Wpływ poszczególnych parametrów tłoczenia na wyrób:
a. Czynniki wpływające w istotny sposób na proces tłoczenia blach dzieli
się na dwie grupy:
i. Czynniki zależne od materiału blachy tłoczonej
ii. Czynniki zależne od rodzaju narzędzi i przyrządów do tłoczenia
b. Ważne parametry materiałowe materiału blachy tłoczonej:
i. Wykładnik krzywej umocnienia (n)
ii. Współczynnik anizotropii normalnej (r)
 iii. Tarcie między blachą a narzędziami — ważna rola, ma wpływ
na otrzymywanie wytłoczek bez wad
iv. Promienie zaokrągleń narzędzi:
1. Nieodpowiedni promień → pękanie wytłoczki
v. Prędkość stempla — większa prędkość → szybciej powstają
wyroby. Im szybciej stempel się porusza, tym szybciej przesuwa
się w głąb matrycy i w tym momencie może dojść do
uszkodzenia materiału (szybkość uplastyczniania jest taka sama
jak przy wolniejszej prędkości stempla
vi. Krzywa umocnienia materiału — pozwala na ustalenie
parametrów próbki. Jeśli próbka osiągnie graniczny próg tej
krzywej, to się umacnia (przestaje być plastyczna, nie można jej
kształtować i może pęknąć). Im szybciej próbka osiągnie tę
granicę, tym krócej można ją kształtować.
vii. Anizotropia materiału — wzrost współczynnika anizotropii
normalnej zwiększa wartość dopuszczalnego odkształcenia
zastępczego i kąta gięcia
17. Budowa i zasada działania prasy hydraulicznej:
a. Budowa:

i.
ii. Elementy:
1. Siłownik hydrauliczny
2. Suwak
3. Wyrzutnik
4. Przyrząd
5. Prowadnice
6. Korpus
b. Zasada działania – opiera się na prawie Pascala. Ciśnienie działające w
jednym kierunku na płyn, jest równomiernie przenoszone we
 wszystkich kierunkach. Narzędzie, przymocowane do suwaka,
porusza się w suwie i skoku powrotnym na skutek działania ciśnienia
oleju hydraulicznego w cylindrze. Niektóre prasy hydrauliczne poza
siłą nacisku charakteryzują się siłą uciągu.
18. Wytłoczka:
a. Wytłoczka o powierzchni nierozwijalnych to cienkościenny przedmiot
z blachy, którego nie można rozprostować na płaszczyźnie
b. Kształtuje się je:
i. Na prasach
ii. Za pomocą narzędzi wykonujących ruch obrotowy
iii. Metodami dynamicznymi
c. Do produkcji wytłoczek o powierzchni nierozwijalnej używa się pras
mechanicznych lub hydraulicznych pojedynczego względnie
podwójnego działania
19. Różnica między izotropią a anizotropią:
a. Izotropowość materiału — brak różnic we właściwościach fizycznych
tego materiału, niezależnie od tego, w jakim kierunku są one mierzone
i. Dla materiałów izotropowych kierunki główne składowych
stanu naprężenia i kierunki główne przyrostów odkształceń,
zachodzących pod wpływem danego stanu naprężenia,
pokrywają się
ii. Materiały mające izotropowe własności plastyczne — materiały,
dla których własności te są niezależne od kierunku
b. Anizotropia własności plastycznych materiału:
i. Spowodowana występowaniem pewnych ułożeń osi
krystalograficznych poszczególnych ziaren częściej niż innych
ii. Jeśli jest niewielka, to przyjmuje się, że ciało ma w przybliżeniu
własności izotropowe
iii. Gdy jest duża znacznie wpływa na przebieg kształtowania
materiału. Ciała anizotropowe wykazują różne właściwości w
zależności od kierunku, w którym dana właściwość jest
rozpatrywana
iv. Stopień anizotropii blachy określa się za pomocą tzw.
współczynnika anizotropii Lankforda
c. Płaska anizotropia własności plastycznych blachy:
i. Występuje, gdy w różnych kierunkach leżących na płaszczyźnie
arkusza własności te są różne
ii. Jeśli są identyczne, ale różnią się od własności w kierunku
prostopadłym do powierzchni blachy, to wykazuje ona tzw.
anizotropię normalną
20. Miseczka cylindryczna:
a. To naczynie stożkowate z płaskim dnem. Ma kształt walcowaty i
pojemność zmieniającą się stopniowo od góry do dołu. Często
używane w laboratoriach (pomiar objętości płynów i próbek). Ich
kształt pozwala na łatwe odczytanie objętości, dzięki równomiernemu
rozłożeniu skali pomiarowej wzdłuż całej wysokości naczynia