BOLETIN U5+U6 CCSS 1º ESO

1---OS IBEROS
2---OS TARTESSOS
3---FASES CONQUISTA ROMANA
4---PROCESO ROMANIZACIÓN
5---SOCIEDAD HISPANORROMANA
6---OS CASTROS
7---OS SUEVOS
8---GALAXIA
9---CAPAS DA TERRA
10—ESTRUCTURA INTERNA DA TERRA
11---MOVEMENTO ROTACIÓN
12---SOLSTICIOS/EQUINOCCIOS
13---TECTÓNICA DE PLACAS
14---PROXECCIÓNS CARTOGRÁFICAS
15---PROXECCIÓN MERCATOR

1----OS IBEROS
Foron pobos prerromanos que abitaron no sur e no leste da península
ibérica desde o seculo VI ac. Vivian en poboados amurallados en zonas
elevadas (carácter defensivo e estratexico). As vivendas , se aliñaban
formando rúas, eran pequeñas e de planta rectangular
2-----OS TARTESSOS
Foi o reino máis an�guo da Península Ibérica. Localizabase no val do
Guadalquivir. Estendeuse dende o SVIII ac o SVI ac. A súa economía basouse
na agricultura (cereais, vide, Oliveira e arbores frutais ademáis de hortalizas)
e na gandeiria (ovina, caprina e bovina). Tiveron relación comerciais cos
gregos e fenicios gracias o intercambio de ferro, cobre e prata das súas
minas.
3----FASES CONQUISTA ROMANA
Foi a raíz da segunda Guerra púnica (218-201 ac) cando os romanos
comenzaron a prestar atención a Península interesados polas súas riquezas.
Una vez derrotados os cartaxineses comenza o proceso de conquista que se
desenvolveu en tres fases:
1ª fase: 218-197 ac---os romanos desembarcaron na cidade de Ampurias e
conquistaron a costa mediterránea e mais os vales do Ebro e do
Guadalquivir
2ª fase: 154-133 ac---os romanos ocuparon a Meseta a pesar da resistencia
dos Lusitanos dirixidos por Viriato e tamen dos cel�beros na cidade de
Numancia
3ª fase:29-19 ac--- os romanos ocuparon o norte peninsular, aínda que
quedaron pobos sen someter , como os vascóns. Tras as guerras cántabras ,
Octavio deu por concluido a conquista.
4---PROCESO ROMANIZACIÓN
Foi o proceso de asimilación das ins�tución , costumes, organización social
e lingua por parte dos pobos conquistados ou some�dos baixo o imperio
romano
5---SOCIEDAD HISPANORROMANA
Dividiase en dous grupos:
Persoas libres:
Familias procedentes de Roma e as persoas relacionadas coa poboación
patricia as cales �ñan moitas riquezas e grandes la�fundios
Familias indixenas máis importantes as cales ocupaban postos relevantes na
Hispania
Peble, integrada por artesáns e artesas, comerciantes, mulleres e homes ,
donos d epequenas propiedades rurais e o conxunto de persoas marxinadas
Escravos:
Foron os habitantes das ciudades indíxenas que se opuxeron a conquista e
ocupación romana Traballaban nas minas , campo ou nas tarefas domés�cas
Podian a chegar a converterse nalgúns casos en gladiadores ou aurigas
As mulleres o igual que sucedia noutras zonas do imperio romano estaban
some�das á autoridades dos homes da súa familia
6---OS CASTROS
Eran as vivendas habituais dos galaicos dende o SVIII ac . Tratabase de
recintos for�ficados polo xeral en lugares altos ou de fácil defensa, xa que
ademáis de residencia , �ñan función defensiva. No interior dos castros
había vivendas , xeralmente de planta circular ou oval, feitas de pedra e con
vivendas anexas.
7---OS SUEVOS
O reino suevo ou reino suevo de Gallaecia foi fundado polo pobo germánico
dos suevos na primeira metade do século V na provincia da Gallaecia do
Imperio romano de Occidente tras penetrar na península ibérica desde as
Galias, xunto con vándalos e alanos, no 409.
8---GALAXIA
É unha agrupación de estrelas, planetas e astros que viran ao redor dun
punto central e que teñen dis�ntas formas: espiral, elíp�ca, irregular etc. A
nosa galaxia chámase Vía Láctea.
9---CAPAS DA TERRA
Para saber cales son as capas da Terra imos imaxinarnos que cortamos o
planeta en dúas metades, de maneira que podemos ver tanto os seus partes
externas como as máis internas. Así, veriamos que podemos dividir o
planeta Terra en tres partes:
Atmosfera: é a gran capa de aire que rodea o planeta e, por tanto, a capa
máis externa da Terra.
Hidrosfera: é unha gran capa de auga que se atopa na superficie terrestre.
Geosfera: así coñecemos á capa sólida e rochosa do planeta, é dicir, desde
a superficie ata a parte máis interna da Terra.
Capas da atmosfera
A atmosfera é a capa gasosa que rodea o planeta e, por tanto, a capa máis
externa da terra e a menos densa. Está composta por unha mestura de
dis�ntos gases que varían en can�dade, dependendo da presión que hai a
diferentes alturas. Os principais son o osixeno (21%) e o nitróxeno (78%),
ademais doutros gases minoritarios como o argon, o dióxido de carbono e
o vapor de auga.
Segundo a súa presión e composición, diferenciamos diferentes capas na
atmosfera:
Troposfera: é a primeira capa da atmosfera e abarca desde a superficie
terrestre ata os 10-12 km, medidos desde o nivel do mar. Aquí prodúcense
movementos de aire e outros fenómenos atmosféricos, como cambios de
temperatura ou a formación de nubes e choiva.
Estratosfera: sitúase entre o 10 km e o 50 km de altura e nela atópanse
diversos gases que se separan formando dis�ntos estratos, segundo o seu
peso. O máis coñecido é a capa de ozono, que ten a función de protexer á
Terra dos raios solares. Na estratosfera, a can�dade de osíxeno e dióxido de
carbono é inexistente e a proporción de hidróxeno increméntase.
Mesosfera: desde o 50 km ata un 80 km de altura atópase a mesosfera, unha
capa onde as temperaturas caen en picado (ata os -90ºC).
Termosfera: entre o 90 km e o 400 km de altura atópase a termosfera, unha
capa formada por ións (átomos cargados eléctricamente), polo que é unha
capa condutora de electricidade. Nela reflíctense as ondas
electromagné�cas que permite as transmisións de radio e televisión. As
temperaturas da termosfera oscilan entre os -76ºC e os 1.500ºC.
Exosfera: trátase da úl�ma capa da atmosfera e nela os gases dispérsanse
cara ao espazo exterior. Sitúase desde a termosfera ata un 580 km de
al�tude. Está con�da na magnetosfera que representa o campo magné�co
da Terra e onde se concentra o po cósmico. Ademais, na exosfera atópanse
os satélites ar�ficiais.
Se queres saber máis, non te perdas leste outro ar�go sobre Cales son as
capas da atmosfera.
Capas da hidrosfera
A hidrosfera é a capa de auga que rodea o planeta Terra. Está con�nuamente
en movemento e vai variando o seu estado �sico seguindo o ciclo da auga,
que axuda a transformar a superficie terrestre. Esta capa de auga ocupa tres
cuartas partes da superficie da Terra, sendo a 97% auga salgada (mares e
océanos) e só a 3% auga doce (ríos, lagos, acúiferos, nubes etc.)/ etc.).
Capas da geosfera
A geosfera é a capa de rocas que forma o noso planeta e caracterízase pola
súa enorme profundidade e as súas altas temperaturas. Segundo as súas
caracterís�cas, podemos diferenciar varias capas da geosfera que forman a
estrutura interna da Terra. Son as seguintes:
Cor�za terrestre: é a capa externa da Terra e ten unha profundidade que vai
desde a superficie ata o 70 km, aproximadamente. Dentro da cor�za
terrestre atopamos a cor�za oceánica, a parte máis delgada sobre a que se
sitúa o océano; e a cor�za con�nental, a máis grosa.
Manto: trátase da capa máis grosa da terra, cunha profundidade de ata
2.890km. O manto divídese en dous partes, a superior e a inferior. Está
formado por rocas que o fan sólido e, á vez, dúc�l debido ás altas
temperaturas do seu interior.
Núcleo é a parte máis interna do planeta e atópase no centro da estrutura
interna da Terra. Caracterízase polas súas altas temperaturas e aínda a día
de hoxe séguese estudando a súa composición.
10—ESTRUCTURA INTERNA DA TERRA
A geosfera é a capa de rocas que forma o noso planeta e caracterízase pola
súa enorme profundidade e as súas altas temperaturas. Segundo as súas
caracterís�cas, podemos diferenciar varias capas da geosfera que forman a
estrutura interna da Terra. Son as seguintes:
Cor�za terrestre: é a capa externa da Terra e ten unha profundidade que
vai desde a superficie ata o 70 km, aproximadamente. Dentro da cor�za
terrestre atopamos a cor�za oceánica, a parte máis delgada sobre a que se
sitúa o océano; e a cor�za con�nental, a máis grosa.
Manto: trátase da capa máis grosa da terra, cunha profundidade de ata
2.890km. O manto divídese en dous partes, a superior e a inferior. Está
formado por rocas que o fan sólido e, á vez, dúc�l debido ás altas
temperaturas do seu interior. No manto superior atopase a astenosfera,
responsable da tectónica de placas
Núcleo é a parte máis interna do planeta e atópase no centro da estrutura
interna da Terra. Caracterízase polas súas altas temperaturas e aínda a día
de hoxe séguese estudando a súa composición
11---MOVEMENTO ROTACIÓN
É aquel que realiza a Terra sobre si mesma. Tarda 24 horas e dá lugar á o día
e á noite e ás diferenzas horarias entre os diferentes países do mundo .
12---SOLSTICIOS/EQUINOCCIOS
Os sols�cios son dous días do ano (21 xuño e 22 de decembro) nos que os
raios chegan perpendicularmente aos trópicos e dáse a maior diferenza de
duración entre o día e a noite ( 18 horas de dia no sols�cio de verán e 18
horas de noite no sols�cio de inverno) , é consecuencia do movemento de
translación. Os equinoccios son dous días do ano (21 marzo e 23 de
setembro) nos que os raios chegan perpendicularmente ao ecuador e o día
e a noite duran o mesmo, e decir igual duración do dia e da noite (12 horas
cada un).
13---TECTÓNICA DE PLACAS
A tectónica de placas ou tectónica global (do grego τεκτονικός, tektonicós,
"o que constrúe") é unha teoría que explica a forma en que está estruturada
a litosfera (porción externa máis fría e ríxida da Terra). A teoría dá unha
explicación ás placas tectónicas que forman parte da superficie da Terra e
aos esvaramentos que se observan entre elas no seu movemento sobre o
manto terrestre fluído (astenosfera ou parte mais superficial do manto
superior sobre o cal se deslizan as placas litosféricas), as súas direccións e
interaccións. Tamén explica a formación das cadeas montañosas
(orogénesis). Así mesmo, dá unha explicación sa�sfactoria ao feito de que
os terremotos e os volcáns concéntranse en rexións concretas do planeta
(como o Cinto de Lume do Pacífico) ou á localización das grandes fosas
oceánicas xunto aos arcos insulares e con�nentes e non no centro do
océano.
14---PROXECCIÓNS CARTOGRÁFICAS
A proxección cartográfica é o método que representa a superficie da terra
sobre un plano. As proxeccións cartográficas son esenciais para a confección
de mapas. Supón un sistema estruturado que traslada a rede de meridianos
e paralelos desde unha superficie curva como a da esfera a unha superficie
plana. Os principais �pos de proxeccións cartoraficas son: a cilíndrica, a
cónica, acimutal e a Mercator
15---PROXECCIÓN MERCATOR
A Proxección de Mercator é un �po de proxección cartográfica ideada por
Gerardus Mercator en 1569 para elaborar mapas da superficie terrestre. Foi
moi u�lizada desde o século xvii para cartas náu�cas porque permi�a trazar
os roteiros de rumbo constante ou loxodrómicas como liñas rectas e
ininterrompidas, a diferenza doutras proxeccións máis precisas. Esta
proxección respecta as formas reais entre os paralelos, amplíaa en longo,
cada vez máis a medida que se achega aos polos, distorsionando as áreas
afastadas aos polos aínda máis. Notándose a diferenza coa proxección
cilíndrica equidistante, que non respecta distancias entre paralelos e ten só
as deformacións ecuatoriais da proxección.