Miary tendencji centralnej

1) Miary klasyczne
Średnia arytmetyczna oraz

Miary pozycyjne

1) Mediana (drugi kwartyl)

2) Pozostałe kwartyle (pierwszy i trzeci)
3) Kwantyle
4) Dominanta

mediana  to środkowa wartość w uporządkowanym rosnąco zbiorze wartości cechy. Taka

wartość cechy, że co najmniej połowa jednostek zbiorowości ma wartość cechy nie większą
od niej i równocześnie co najmniej połowa jednostek ma wartość cechy nie mniejszą od tej
wartości.

dane indywidualne

x n+ 1
2 (nieparzysta l.
elementów zbioru)
me =

x n + x n +1
¿

2 2
¿
2
(parzysta . elementów zbioru)

Mediana w rozkładzie cechy skokowej - pierwsza wartość cechy xi , dla której jest spełniony
warunek

Fn (xi)  0,5

Gdzie Fn (xi) jest wartością dystrybuanty empirycznej.

kwartyle  Q1 , Q3

w rozkładzie cechy skokowej

Fn (Q1 )  0,25; Fn (Q3 )  0,75

Gdzie Fn (xi) jest wartością dystrybuanty empirycznej.

Przykład 1

15 pracowników otrzymało następujące nagrody świąteczne (w US$):

200
500
500
1000
2000
5000
5000
5000
150
200
300
700
750
800
150
Oblicz średnią, oblicz medianę (najpierw trzeba uporządkować obserwacje od min do max).
(poprawna odp: średnia = 1483,3, mediana = 700. Dlaczego takie różnice? (interpretacja
samodzielna) Oblicz pozostałe kwartyle (plik excel)

Przykład 2: 16 pracowników otrzymało następujące nagrody świąteczne (w US$): Oblicz

średnią, oblicz medianę (najpierw trzeba uporządkować obserwacje od min do max).

150
150
200
200
200
300
500
500
700
750
800
1000
2000
5000
 5000
5000
Poprawna odp (srednia = 1403,1, mediana =600) Oblicz pozostałe kwartyle

Mediana w rozkładzie z przedziałami klasowymi

w rozkładzie z przedziałami klasowymi (inny zapis wzorów)

 hQ 1
Q1= xoQ 1+ ( 0,25 - Fn ( xoQ 1))
wQ 1
h
m
me = x o m + (0,5 - F (x )) w
n om m
hQ 3
Q3= xoQ 3 + (0,75 - F n( xoQ 3 ))
wQ 3
UWAGA! PROSTSZE FORMUŁY BĘDĄ PODANE NA ZAJECIACH

Przykład 3

25 studentów pisało test ze statystyki w biznesie w następującym czasie (w min)

Xoi –x1i ni nisk

50-60 3 3
60-70 2 5
70-80 5 10
80-90 15 25
przedział
mediany
razem 25

Oblicz medianę: przedział mediany to przedział dla którego w szeregu skumulowanym

liczebności pojawiło się po raz pierwszy (lub zostało przekroczone) 50% ogólnej liczebnosci.

W naszym przypadku 25/2=12,5 dlatego przedział mediany tam gdzie Nisk=25

Rozwiązanie:
M= 80+ (25/2 -10)x10/15 = 81,6
Praca samodzielna: Oblicz O1 i Q3

Kwantyl rzędu p  (0 < p <1)  w rozkładzie empirycznym to taka wartość kp cechy,

dla której - jako pierwszej - dystrybuanta empiryczna spełnia warunek:
Fn (kp)  p
Dominanta  w rozkładzie empirycznym to taka wartość cechy, której odpowiada
największa liczebność (częstość)

w rozkładzie cechy skokowej

do = xk dla której nk = max { ni } lub wk = max { wi }

w rozkładzie z przedziałami klasowymi

Należy podkreślić, że dominantę z powyższego wzoru można wyznaczyć na podstawie

szeregu rozdzielczego jedynie wówczas, gdy przedziały klasowe w tym szeregu mają
jednakową rozpiętość. W przeciwnym razie wysoka liczebność w przedziale może być
spowodowana szerszą rozpiętością tego przedziału w stosunku do innych, a nie faktycznym
skupieniem wartości cechy. Należy również pamiętać, że wyznaczanie dominanty w
rozkładzie empirycznym ma sens wtedy, kiedy występuje jedno wyraźnie zaznaczone
maksimum liczebności. W przypadku rozkładów wielomodalnych należałoby podzielić zbiory
i liczyć oddzielnie dla każdego z nich dominantę.
UWAGA: W PRZYPADKU NIERÓWNYCH PRZEDZIAŁÓW we wzorze na dominantę nie
stosujemy liczebności ni tylko natężenia liczebności li

Graficzne wyznaczanie kwartyli i dominanty

Przykład 4: Badanie stu losowo dobranych start-ups ze względu na wysokości miesięcznego utargu w
mln złotych dało następujące informacje: Oblicz dominantę

Xoi-x1i ni Xi srod
2.0-2.4 5 2.2
2.4-2.8 20 2.6
2.8-3.2 40 3.0
Przedział
dominanty
3.2-3.6 25 3.4
3.6-4.0 10 3.8
razem 10
0

40-20
Rozwiązanie: 2,8+ --------------------- x0,4= 3,03
(40-20)+(40-25)

Przykład 5
 Dni nieobecności w okresie grypy Liczba pracowników li
ni
2-6 8 4
6-8 6 6
8-10 12 12
10-14 10 5
14-20 6 2
Ogółem 42

Oblicz dominantę: poprawna odpowiedz 8,92