Professional Documents
Culture Documents
2.hafta - Periyodik Çizelge-ve-Bazı-Atom-Özellikleri
2.hafta - Periyodik Çizelge-ve-Bazı-Atom-Özellikleri
Altın, gümüş, kalay, bakır, kurşun ve cıva gibi elementler eski çağlardan beri
biliniyordu.
Bir elementin ilk bilimsel olarak bulunması 1669 yılında Henning Brand’ ın
Ca Sr Ba (40 + 137) ÷ 2 = 88
40 88 137
1829 yılında klor, brom ve iyot üçlüsünün de benzer özellikler gösterdiği
bulundu.
Li Na K Cl Br I
7 23 39 35 80 127
İlk periyodik tabloyu oluşturma şerefi Fransız bilim adamı A. E. Beguyer
de Chancourtois’e düştü.
De Chancourtois,
1886 yılında, Mendeleev‘ den bağımsız olarak, atom kütlelerine göre bir
ortaya atmıştı.
= A (Z – b)2
: X-ışını frekansı
Z: atom numarası
A ve b: sabit sayı
adlandırılır.
Geçiş Metalleri
La
Ac
Lantanitler ve aktinitler f alt kabukları tam dolu olmadığı için, f-bloğu geçiş
• 1A grubu elementlerinin her biri bir soygaz çekirdeğine ve bir ns1 dış
elektron dağılımına sahiptir. Benzer şekilde 2A metalleri de bir soygaz
çekirdeğine ve bir ns2 dış elektron dağılımına sahiptir. Bir atomun dış
elektronları genellikle değerlik elektronları adını alır.
Örnek: Atom numarası 11 olan Na elementinin periyot ve grubunu
bulunuz?
2 8 1 GRUP
11Na
1 2 3 PERİYOT
Na : 3. Periyot ve 1A grubundadır.
Metaller ve Ametaller ve Onların İyonları
Metaller
Çoğu metaller ısı ve elektriği iyi iletir.
Ametaller
Isı ve elektriği iletmezler.
2 M(k) + X2 2 MX(k)
Bileşiklerinde +2 değerliklidirler.
Tümü renklidir.
• İyonlaşma Enerjisi
• Metallik Özelliği
• Elektronegatiflik
Bir atomda en üst enerji seviyesindeki elektronların atom
çekirdeğine olan ortalama uzaklığına Ortalama Atomik Yarıçap denir.
Bir atomun kesin bir dış sınırı yoktur. Bu durumda, elektron yük
yoğunluğunun %90’ ını içinde bulunduran çekirdek dışındaki bir
uzaklığı göz önünde bulundurulur. Atomun yarıçapı, kimyasal bağlarla
bağlı komşu iki atomunun çekirdekleri arasındaki uzaklığın yarısıdır.
İzotop atomlarda (proton sayıları aynı olan atomlarda) kütle numarası büyük
olan atomun yarıçapı daha küçüktür.
Elektron sayıları aynı olan atomlarda proton sayısı büyük olan atomun yarıçapı
daha küçüktür.
Kovalent Yarıçap: Tek bir kovalent bağla bağlanmış iki atomun çekirdekleri
arasındaki uzaklığın yarısıdır.
Metal Yarıçap: Kristal haldeki metalde yan yana bulunan iki atomun çekirdekleri
arasındaki uzaklığın yarısıdır.
Gaz fazındaki sodyum
atomunda bulunur.
Katı sodyum
kristalinde bulunur.
Örnek: 1A grubundaki alkali metallerde en dıştaki elektronlar
ns orbitalinde bulunurlar. Artan baş kuantum sayısı n ile
birlikte, orbital hacimleri de arttığı için Li’ dan Cs’ a doğru
metal atomlarının hacmi de artar. Hacminin artması da atom
yarıçapının artması demektir.
Artan çekirdek yükü nedeniyle çekirdeğe eklenen elektronlar aynı
kabukta olduklarından, birbirlerini etkin bir şekilde perdelemezler.
Sonuç olarak baş kuantum sayısı sabit kalırken etkin çekirdek yükü
düzenli olarak artar. Etkin çekirdek yükü artarken de doğal olarak atom
yarıçapı düzenli bir şekilde azalır.
İyon Yarıçapı
İyon yarıçapı; bir katyon veya bir anyonun yarıçapıdır. Nötr bir atom bir iyona
dönüştüğünde hacminin değişmesi beklenir. Eğer atomdan bir anyon oluşursa
yarıçapı artar, çünkü çekirdek yükü aynı kalırken gelen elektron veya
elektronların neden olduğu itme kuvvetleri elektron bulutunun hacmini
genişletir. Diğer taraftan, atomdan bir veya daha fazla elektron uzaklaşırsa,
elektron itmesi azalır, ancak çekirdek yükü aynı kaldığından elektron bulutu
büzülür ve katyonun hacmi atomdan daha küçük olur.
Gaz halinde nötral bir atomdan bir elektron uzaklaştırmak
için verilmesi gerekli enerjiye iyonlaşma enerjisi denir.
İyonlaşma enerjisi bir atomun elektronlarından birini
koparıp sonsuz uzaklığa götürmek ve bir fazla artı yüklü
yeni bir atom iyon oluşturmak için gerekli enerji olarak
da tanımlanabilir.
X(g) + Eİ 1 X+(g) + e-
X+(g) + Eİ 2 X+2(g) + e-
Elektronu çekirdekten uzaklaştırmak için verilecek
enerji elektronun çekirdekten uzaklığına bağlı
olacağından bir grupta yukarıdan aşağıya inildiğinde
atom büyüklüğü arttığından iyonlaşma enerjisi
azalır.
O2- iyonu bir soy gaz olan Ne ile izoelektronik olmasına rağmen,
endotermiktir. Bu tepkime gaz fazında oluşmaya yatkın değildir, çünkü ilave
olarak gelen elektronla, mevcut elektron arasındaki itme sonucu meydana
gelen kararsızlık, soy gaz yapısına ulaşmakla kazanılan kararlılıktan daha
büyüktür. O2- gaz fazında kararsız olmasına karsın, katı iyonik bileşiklerde,
örneğin, Li2O, MgO vb. oldukça kararlı bir iyondur. Katı bileşiklerdeki O2-
iyonu komsu katyonlar tarafından kararlı hale getirilir.
Elektronegatiflik, bir kimyasal bağda atomun