Major sense relations – hyponymy LYONS

HYPONYMY/HYPERONYMY – relation of semantic inclusion (dog and animal = hyperonym;

one of them is more specific):
relacja semantycznej inkluzji (pies i zwierzę = hiperonim; jeden z nich jest bardziej
szczegółowy):
- Hyperonym = more general (superordinate) term
termin bardziej ogólny (nadrzędny)
- Hyponym = more specific (subordinate) term
termin bardziej szczegółowy (podrzędny)
- Co-hyponyms = terms which share an immediate hypernym (“vermilion”, “amaranth”,
“carmine”)
terminy, które dzielą bezpośredni hiperonim ("vermilion", "amaranth", "carmine")
- Taxonomy = hierarchical structure of hypernyms and hyponyms (Cruse 1986) = only
type of relation
hierarchiczna struktura hiperonimów i hiponimów (Cruse 1986) = jedyny rodzaj relacji

Horse horse
Arabian shire mare stallion

- Auto-hyponym = term occurring on two levels of a taxonomy (example: dog – bitch,

dog)
termin występujący na dwóch poziomach taksonomii (przykład: pies - suka, pies)
- Transitivity = when we skip certain levels; we still have some level of
hyponymy/hyperonymy
gdy pomijamy pewne poziomy; nadal mamy pewien poziom hyponymy/hyperonymy

plant
tree
conifer

example:
co-hyponyms - stallion, mare, foal aquamarine, royal blue crimson violet, lavender
rose, tulip, lilies oak, pine, spruce, fir maine coon, persian, Bengal
terrier, bulldog, spaniel
auto-hyponyms – mają przynajmniej dwa znaczenia
cat, cat cow, cow, bird, bird
hyponym – flower, vegetable, tree dog, horse, snake purple, red, green
apple, peach, plum
Major sense relations = meronymy
MERONYMY – part-whole relation: relacja część-całość:
- Holonym = whole (…..has…..) całość (.....has.....)
- Meronym part (…..is a part of…..) część (..... jest częścią.....)

Subclasses:
- Part object: keyboard/computer Obiekt części: klawiatura/komputer
- Ingredient object: wood/door Obiekt składnika: drewno/drzwi
- Member collection: soldier/army Kolekcja członków: żołnierz/armia

Is meronymy transitive?
Holonym = functional domain of meronym: domena funkcjonalna meronimu:
- Generalized fd – transitive Uogólniony fd - przechodni
- Restricted fd - intransitive Ograniczona fd – nieprzechodnia

Jacket house body

Sleeve door arm
Cuff hinge hand
finger
Examples:
Part meronym: tire - car (opona jest częścią samochodu)
Finger – hand, key-keyboard, wing-plane, petal-flower, page-book, refrigerator-kitchen
Melody-song, leaves-tree, engine-car
Ingredient: flour – bread (mąka jest składnikiem chleba)
Meat-sausage, meat-pizza, egg-omelet, tomato-ketchup, milk-yogurt, sugar-cake,
Cheese-pizza
Member meronym: musician – orchestra (muzyk jest członkiem zespołu)
Student – class, book – library, tree-forest, human-citizenship
Bird-flock, boat-fleet, sheep-flock, soldier-army, star-galaxy
„formal” sense relations = homonymy vs polysemy (Lyons)
HOMONYMY – words with the same form but different, unrelated meanings:
słowa o tej samej formie, ale różnych, niepowiązanych znaczeniach:

- absolute (real) homonyms – e.g. “bank”

- homographs – identical spelling but different pronunciation - e.g. “wind”
identyczna pisownia, ale różna wymowa - np. "wiatr"
- homophones – sound identical but different meaning - e.g. they/they’re/there
brzmią identycznie, ale różnią się znaczeniem - np. they/they're/there

POLYSEMY – a word with different (related) senses. E.g. “key” in relation to the doors or to
the start of a musical concert
słowo o różnych (powiązanych) znaczeniach. Np. "klucz" w odniesieniu do drzwi
lub rozpoczęcia koncertu muzycznego.

Examples:
POLESYMY:
Big – (town) „spacious”: (tree) „tall”: (boy) “adult”: (boss)”important”
Bomb – explosive device/ equipment to move water flows/ fuel dispenser
ABSOLUTE (REAL HOMONYMS) – bank – slope and bank – financial institution
Bear – the animal and bear – tolerate
HOMOGRAPHS – bow,bow tear,tear wound,wound minute, minute lead,lead
Sow,sow
HOMOPHONES – see,sea to,two brake,break son,sun dear,deer meet,meat

Criteria of distinguishing btw H&P: Kryteria rozróżniania btw H&P:

- Etymology (is it relevant in synchronic analysis? How far should we go?)
Etymologia (czy jest istotna w analizie synchronicznej? Jak daleko powinniśmy się
posunąć?)
- Unrelatedness (are native speakers reliable?)
Niepowiązanie (czy rodzimi użytkownicy są wiarygodni?)
generativist semantics - Katz and Fodor 1963
- componential analysis: - structuralist methodology
analiza składnikowa: - metodologia strukturalistyczna
- mentalist view of meaning: – cognitive revolution
mentalistyczny pogląd na znaczenie: – rewolucja poznawcza
Noam Chomsky:
- language is in the mind of the speaker (cf. Bloomfield) język jest w umyśle mówiącego
- language is rule-governed język jest rządzony regułami
- mental grammar = internal subconscious linguistic knowledge of the native speaker
(it enables us to generate grammatical sentences)
(umożliwia generowanie zdań gramatycznych)

- formalist approach to description: description of meaning as a part of formal grammar

formalistyczne podejście do opisu: opis znaczenia jako część gramatyki formalnej
Noam Chomsky:
- Main focus – syntax – rules Główny cel - składnia - reguły
- The mind = computational device Umysł = urządzenie obliczeniowe
- Economy of description ( avoid redundancy) Ekonomia opisu (unikanie redundancji)

Sentence structure
S
NP VP
Art NP V NP
Art NP

The child found a puppy.

A puppy found the child.
This artist painted that wall.
Your cat ate my sandwich.
generativist semantics - Katz & Fodor (1963):
- main goal = to represent meaning in a formalized dictionary – formal grammar
główny cel = reprezentacja znaczenia w sformalizowanym słowniku
- means: componential analysis środki: analiza składniowa
example: various senses of the word "bachelor" (we have to think according to the projection
rules to guess the intended meaning) = polesymy
przykład: różne znaczenia słowa "kawaler" (musimy myśleć zgodnie z regułami projekcji, aby
odgadnąć zamierzone znaczenie)
- a young knight serving under the standart of another knight
młody rycerz służący pod sztandarem innego rycerza
- a man who has never married mężczyzna, który nigdy się nie ożenił
- a person with the or lowest academic degree
osoba z najniższym stopniem akademickim

bachelor word-form (forma słowotwórcza)

noun word class rzeczownik

human animal

male male

( young ) ( young)
Knight serving under the standard….
A person with………..

Man who has never mariet

- markers = linguistic knowledge znaczniki = wiedza językowa
- distinguishers = encyclopedic knowledge wyróżniki = wiedza encyklopedyczna
example: "Our store sells alligator shoes"
przykład: "Nasz sklep sprzedaje buty z aligatora"

aligator – markers - ponieważ wskazuje materiał lub pochodzenie butów.

Major sense relations – synonymy
SYNONYMY – relation of semantic identity (full or partial )…….
Relacja tożsamości semantycznej (pełnej lub częściowej)
a) between readings of words in a specific context:
pomiędzy odczytaniami słów w określonym kontekście
- full = two items are interchangeable without changing the meaning of the expression
dwa elementy są wymienne bez zmiany znaczenia wyrażenia
- partial = two items are interchangeable but differ in some aspect of meaning
dwa elementy są wymienne ale różnią się w niektórych aspektach znaczenia

b) between words with their full range of applications:

Między słowami z pełnym zakresem ich zastosowań:
- full = two items are interchangeable in all contexts without changing the meaning
dwa elementy są wymienne we wszystkich kontekstach bez zmiany znaczenia
- partial = two items are interchangeable in some (but not all) contexts, or their readings are
partially synonymous:
Dwa elementy są wymienne w niektórych (ale nie we wszystkich) kontekstach lub ich
odczytania są częściowo synonimiczne:

 Near-synonyms = same truth conditions (cognitive/propositional synonymy)

Te same warunki prawdy (synonimia kognitywna/ propozycjonalna)
 Plesionyms = different truth conditions
Różne warunki prawdziwości

EXAMPLE:
Partial: film-picture, car-vehicle, run-sprint, hot-boiling, building-house
Full: kind(n)- sort(n) begin(v) – commence(v)
Near: smart-witty, lift-elevator, mist-fog, stream-brook, dive-plunge, cold-chilly
Fridge-refrigerator, cute-pretty, crazy-silly, river-creek,
Generativist semantics – Noam Chomsky
Noam Chomsky (b. Dec 7,1928) = one of the most influential linguists of the 20 th cent, and a
political activist:
(ur. 7 grudnia 1928) = jeden z najbardziej wpływowych lingwistów XX wieku i działacz
polityczny:
Major views: Główne poglądy:
- Mentalist view of the language (language is in the mind of the speaker)
Mentalistyczny pogląd na język (język jest w umyśle mówiącego)
- Mental grammar ( internal subconscious linguistic knowledge of the native speaker)
Gramatyka mentalna (wewnętrzna podświadoma wiedza językowa rodzimego
użytkownika języka)
- The goal of the linguistics is to discover the mentally-represented rules, which
generate (all and only) grammatical sentences in a language = generative grammar
Celem lingwistyki jest odkrycie mentalnie reprezentowanych reguł, które generują
(wszystkie i tylko) zdania gramatyczne w języku = gramatyka generatywna
- Main focus – syntax – rules Główny cel - składnia - reguły
- The mind = computational device Umysł = urządzenie obliczeniowe
- Economy of description ( avoid redundancy) Ekonomia opisu (unikanie redundancji)

Generativist semantics – summary (minimalist vs maximalist) podsumowanie

Minimalist:
- Linguistic knowledge is NOT encyclopedic knowledge
Wiedza językowa NIE jest wiedzą encyklopedyczną
- Semantic does NOT equal pragmatics Semantyka NIE równa się pragmatyce
- Focus on structure (form) Koncentracja na strukturze (formie)
Representatives: most of the Structuralist semantics, Generativist semantics
Przedstawiciele: większość semantyki strukturalistycznej, semantyka generatywistyczna

Maximalist:
- Linguistic knowledge encyclopedic knowledge
Wiedza językowa wiedza encyklopedyczna
- Semantics equal pragmatics Semantyka równa się pragmatyce
- Focus on use (function) Koncentracja na użyciu (funkcji)
Representatives: Erdmann (HPS), Cognitive Linguistics
Przedstawiciele: Erdmann (HPS), językoznawstwo kognitywne (Cognitive Linguistics)