DT M Rachoutis Konstantinos

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ
ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΚΑΙ ΑΕΡΟΝΑΥΠΗΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ

ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ,ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ
ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΩΝ
ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
ΣΤΑΤΙΚΗ ΑΠΟΚΡΙΣΗ ΚΥΨΕΛΟΕΙΔΩΝ ΠΛΑΚΩΝ ΚΑΙ ΔΟΚΩΝ ΜΕΣΩ

ΑΝΩΤΕΡΩΝ ΘΕΩΡΙΩΝ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
ΡΑΧΟΥΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
Α.Μ.: 1054562
Επιβλέπων Καθηγητής: Πολύζος Δημοσθένης
Διπλωματική εργασία υποβληθείσα στο Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών του
Πανεπιστημίου Πατρών
ΠΑΤΡΑ, Σεπτέμβριος 2021

Διπλωματική εργασία Ραχούτης Κωνσταντίνος
Πανεπιστήμιο Πατρών, Μηχανολόγων & Αεροναυπηγών Μηχανικών

Ραχούτης Κωνσταντίνος
© 2021 – Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος
Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών ii

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ
ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΚΑΙ ΑΕΡΟΝΑΥΠΗΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ
ΤΟΜΕΑΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ,ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ
ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΩΝ
Η παρούσα διπλωματική εργασία παρουσιάστηκε
από τον
Ραχούτη Κωνσταντίνο
Α.Μ.: 1054562
την 19η Οκτωβρίου 2021
Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών iii

Η έγκριση της διπλωματικής εργασίας δεν υποδηλοί την αποδοχή των γνωμών του συγγραφέα.
Κατά τη συγγραφή τηρήθηκαν οι αρχές της ακαδημαϊκής δεοντολογίας.
Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών iv
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
ΣΤΑΤΙΚΗ ΑΠΟΚΡΙΣΗ ΚΥΨΕΛΟΕΙΔΩΝ ΠΛΑΚΩΝ ΚΑΙ ΔΟΚΩΝ

ΜΕΣΩ ΑΝΩΤΕΡΩΝ ΘΕΩΡΙΩΝ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
Ραχούτης Κωνσταντίνος
Η Κλασική θεωρία Ελαστικότητας βασίζεται στην θεώρηση ότι το υλικό του στοιχείου
που μελετάμε είναι ομοιογενές. Στην πραγματικότητα όμως, τα περισσότερα υλικά έχουν
μικροδομές οι οποίες επηρεάζουν τις ιδιότητες των υλικών όταν οι διαστάσεις αυτών βρίσκονται
στην ίδια κλίμακα με τις μικροδομές. Σε τέτοιες περιπτώσεις έχει παρατηρηθεί χάσμα στην
απόκριση των αναλυτικών μοντέλων σε σύγκριση με εκείνη των πειραματικών/ υπολογιστικών.
Η θεωρία Βαθμοελαστικότητας (Strain Gradient Elasticity), καλείται να γεφυρώσει αυτό το χάσμα
με τη χρήση ανώτερων παραγώγων ελαστικών παραμορφώσεων, και θεωρίες micropolar και
couple stress.
Στην παρούσα Διπλωματική Εργασία, μελετάται η απόκριση σε προβλήματα κάμψης των
δοκών Bernoulli - Euler και Timoshenko με την χρήση της θεωρίας Βαθμοελαστικότητας μιας
παραμέτρου (g). Συγκεκριμένα, λύνονται τα προβλήματα της προβόλου δοκού και της καθαρής
κάμψης. Η απόκριση συγκρίνεται με τα αποτελέσματα σύμφωνα με το αναλυτικό μοντέλο της
κλασικής θεωρίας και μελετάται η εξάρτηση της λύσης καθενός προβλήματος από την τιμή της
παραμέτρου μήκους g. Επιπλέον, μελετάται αριθμητικά η απόκριση διατρητών πλακών και
συσχετίζονται τα αποτελέσματα τους με τις αναλυτικές λύσεις Βαθμοελαστικών δοκών με σκοπό
τον προσδιορισμό του χαρακτηριστικού μήκους g.
H μελέτη δείχνει πως όσο αυξάνεται η τιμή του g ,και άρα όσο αυξάνεται η βαρύτητα των
Βαθμοελαστικών συνιστωσών στην αναλυτική λύση της δοκού, τόσο η τελευταία γίνεται πιο
δύσκαμπτη: μειώνεται η εγκάρσια μετατόπιση σε περιπτώσεις έως και κάτω του 10% της
κλασικής λύσης.
Αποδεικνύεται, επίσης, πως πλάκες με περιοδικά κατανεμημένες κοιλότητες κατά την
επιφάνεια τους παρουσιάζουν βαθμοελαστική συμπεριφορά. Πιο συγκεκριμένα, αλλαγές στον
αριθμό και στην ακτίνα των κυκλικών οπών στις πλάκες καθώς επίσης και το αν αυτές τέμνουν ή
όχι τις συνοριακές επιφάνειες επηρεάζουν σημαντικά το βέλος κάμψης της δοκού. Το φαινόμενο
αυτό ονομάζεται size effect. Επιπλέον, εξετάζεται η επίδραση των ίδιων μεγεθών (πλήθος και
Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών v
ακτίνα οπών) στην τιμή του g. Τέλος, μελετάται η δυνατότητα απλοποίησης της ανάλυσης
προβλημάτων με μικροδομή με την χρήση ενός απλού Βαθμοελαστικού μοντέλου.
Λέξεις κλειδιά
Κλασική θεωρία Ελαστικότητας, Θεωρία Βαθμοελαστικότητας, Ανομοιογένεια, Μικροδομή,
Αυξημένη δυσκαμψία, δοκός Bernoulli – Euler, δοκός Timoshenko, Χαρακτηριστικό μήκος,
Επίδραση μεγέθους, Μέθοδος Συνοριακών Στοιχείων
Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών vi

Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών vii

ABSTRACT
STATIC RESPONSE OF CELLULAR PLATES AND BEAMS VIA ENHANCED
ELASTIC THEORIES
Rachoutis Konstantinos
The Classical Theory of Elasticity is based on the idea that the material of the element we
are studying is homogeneous. However, most materials have microstructures that affect the
properties of materials when their dimensions are comparable to the scale of the microstructures.
In such cases a deviation has been observed in the response of the analytical models compared to
that of the experimental / computational ones. The Strain Gradient Elasticity theory is employed
to bridge this gap with the use of higher derivatives of elastic deformations, micropolar and couple
stress theories.
In the present Thesis, the response to bending of Bernoulli - Euler and Timoshenko beams
is studied using the Strain Gradient Elasticity theory of a single parameter (g). In particular, the
problems of the cantilever beam and the pure bending are solved. The response is compared with
the results of the analytical model according to the Classical theory of Elasticity and the
dependence of the solution of each problem on the value of the parameter g is studied.
Additionally, the response of perforated plates is studied numerically, and the results are correlated
with the analytical solutions of Gradient Elastic Beams in order to determine the values of the
characteristic length g.
The study shows that as the value of g increases, and therefore as the weight of the Gradient
Elastic components in the analytical solution of the beam increases, the latter becomes more rigid:
the transverse displacement decreases in cases down to less than 10% of the classical solution.
It is, also, proved that plates with periodically distributed cavities on their surface exhibit
a gradient elastic behavior. In particular, variations in the number and radius of the circular holes
in the slabs, as well as whether the cavities intersect the boundary surfaces of the plates
significantly affect the displacement values. This phenomenon is called size effect. The effect of
the same quantities (number and size of holes) on the value of g is, also, examined. Finally, the
Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών viii

ability of a simple Gradient elastic model to simplify the analysis of an engineering problem with
micro-structure is studied.
Λέξεις κλειδιά
Classical Elasticity, Strain Gradient Elasticity, Non-homogeneity, Microstructure, Increased

Stiffness, Bernoulli – Euler beam, Timoshenko beam, Characteristic length, Size effect, Boundary
Element Method
Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών ix

Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών x

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΩΝ
Σχήμα 1. Παραδείγματα κυψελοειδών υλικών: A) closed cell αφρός, B) open cell αφρός, C)
κανονικό κυψελοειδές υλικό ........................................................................................................... 3
Σχήμα 2. Κυψελοειδής μικροδομή των οστών ............................................................................... 4
Σχήμα 3. Μικροδομή τριγωνικού πλέγματος και RVE .................................................................. 7
Σχήμα 4. Διάταξη δοκού που υποβάλλεται σε κάμψη λόγω κατανεμημένου φορτίου q(x)........... 9
Σχήμα 5. Διάταξη δοκού που υποβάλλεται σε κάμψη λόγω κατανεμημένου φορτίου q(x)......... 11
Σχήμα 6. Διάταξη δοκού υποβαλλόμενη σε κάμψη λόγω κατανεμημένου φορτίου q(x) ............ 17
Σχήμα 7. Διάταξη δοκού Bernoulli – Euler που υποβάλλεται σε συνθήκες φόρτισης καθαρής
κάμψης .......................................................................................................................................... 20
Σχήμα 8. Κατανομή της εγκάρσιας μετατόπισης και της αξονικής παραμόρφωσης της δοκού BE
σε καθαρή κάμψη.......................................................................................................................... 22
Σχήμα 9. Κάμψη προβόλου δοκού Bernoulli - Euler ................................................................... 23
Σχήμα 10. Κατανομή εγκάρσιας μετατόπισης της δοκού BE για διάφορες τιμές του g .............. 25
Σχήμα 11. Κανονικοποιημένη Εγκάρσια μετατόπιση του δεξιού άκρου ως συνάρτηση του λόγου
g/L ................................................................................................................................................. 26
Σχήμα 12. Κανονικοποιημένη μέγιστη κατανομή της αξονικής παραμόρφωσης για διάφορες τιμές
του g/L .......................................................................................................................................... 27
Σχήμα 13. Κανονικοποιημένη μέγιστη κατανομή της 1ης παραγώγου της αξονικής
παραμόρφωσης για διάφορες τιμές του g/L.................................................................................. 28
Σχήμα 14. Διάταξη δοκού Timoshenko που υποβάλλεται σε συνθήκες φόρτισης καθαρής κάμψης
....................................................................................................................................................... 34
Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών xi
Σχήμα 15. Κατανομή εγκάρσιας μετατόπισης Βαθμοελαστικής δοκού Timoshenko σε καθαρή
κάμψη, για διάφορες τιμές του g .................................................................................................. 36
Σχήμα 16. Κατανομή γωνίας περιστροφής Βαθμοελαστικής δοκού Timoshenko σε καθαρή κάμψη,
για διάφορες τιμές του g ............................................................................................................... 37
Σχήμα 17. Κατανομή αξονικής παραμόρφωσης Βαθμοελαστικής δοκού Timoshenko σε καθαρή
κάμψη, για διάφορες τιμές του g .................................................................................................. 38
Σχήμα 18. Κάμψη Timoshenko προβόλου δοκού ........................................................................ 39
Σχήμα 19. Εγκάρσια Μετατόπιση προβόλου δοκού Timoshenko για διάφορες τιμές των g ....... 41
Σχήμα 20. Γωνία Περιστροφής προβόλου δοκού Timoshenko για διάφορες τιμές των g ........... 41
Σχήμα 21. Κανονικοποιημένη Εγκάρσια μετατόπιση του δεξιού άκρου ως συνάρτηση του λόγου
g/L ................................................................................................................................................. 43
Σχήμα 22. Κατανομή μέγιστων αξονικών παραμορφώσεων για διάφορες τιμές του g/L ............ 44
Σχήμα 23. Κατανομή διατμητικών παραμορφώσεων για διάφορες τιμές του g/L ....................... 45
Σχήμα 24. Δοκίμιο πλάκας τύπου Α για την περίπτωση των 40 cavities ..................................... 53
Σχήμα 25. Κατανομή εγκάρσιας μετατόπισης δοκιμίου τύπου Α για 40 cavities ........................ 53
Σχήμα 26. Δοκίμιο πλάκας τύπου Α για την περίπτωση των 90 cavities ..................................... 54
Σχήμα 27. Κατανομή εγκάρσιας μετατόπισης δοκιμίου τύπου Α για 90 cavities ........................ 54
Σχήμα 28. Δοκίμιο πλάκας τύπου Α για την περίπτωση των 160 cavities ................................... 55
Σχήμα 29. Κατανομή εγκάρσιας μετατόπισης δοκιμίου τύπου Α για 160 cavities ...................... 56
Σχήμα 30. Δοκίμιο πλάκας τύπου Α για την περίπτωση των 250 cavities ................................... 56
Σχήμα 31. Κατανομή εγκάρσιας μετατόπισης δοκιμίου τύπου Α για 250 cavities ...................... 57
Σχήμα 32. Δοκίμιο πλάκας τύπου Β για την περίπτωση των 60 cavities ..................................... 58
Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών xii

Σχήμα 33. Κατανομή εγκάρσιας μετατόπισης δοκιμίου τύπου Β για 60 cavities ........................ 58
Σχήμα 34. Δοκίμιο πλάκας τύπου Β για την περίπτωση των 120 cavities ................................... 59
Σχήμα 35. Κατανομή εγκάρσιας μετατόπισης δοκιμίου τύπου Β για 120 cavities ...................... 59
Σχήμα 40. Εγκάρσια μετατόπιση στο δεξί άκρη της πλάκας ως συνάρτηση του αριθμού των
cavities .......................................................................................................................................... 63
Σχήμα 41. Εγκάρσια μετατόπιση στο δεξί άκρη της πλάκας ως συνάρτηση της ακτίνας των cavities
....................................................................................................................................................... 64
Σχήμα 42. Βέλος κάμψης στο δεξί άκρο δοκού Bernoulli - Euler ως συνάρτηση του g/L ......... 68
Σχήμα 43. Βέλος κάμψης στο δεξί άκρο δοκού Timoshenko ως συνάρτηση του g/L ................. 70
Σχήμα 44. Μεταβολή του χαρακτηριστικό μήκους g ως προς τον αριθμό των cavities .............. 71
Σχήμα 45. Μεταβολή του χαρακτηριστικό μήκους g ως προς την ακτίνα των cavities ............... 72
Σχήμα 46. Μεταβολή του βέλους κάμψης ως συνάρτηση του χαρακτηριστικού μήκους ............ 73
Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών xiii

Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών xiv

ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΙ
Καταγράφονται τα σύμβολα που χρησιμοποιούνται στην εργασία, καθώς και η σημασία τους:
P (N) – Συγκεντρωμένη Δύναμη M (Nm) – Καμπτική Ροπή
q (N/m) – Κατανεμημένη φόρτιση L (m) – Μήκος δοκού
h (m) – Ύψος δοκού b (m) – Πλάτος δοκού
Ι (m4) – 2η ροπή αδράνειας A (m2) – Εμβαδόν διατομής δοκού
Ε (Pa) – Μέτρο Ελαστικότητας Young G (Pa) – Μέτρο Διάτμησης
v – Λόγος Poisson k – Συντελεστής διόρθωσης
σ (Pa) – Τάση ε, e – Ορθή παραμόρφωση
γ (rad) – Διατμητική παραμόρφωση u, w, uy (m) – Εγκάρσια μετατόπιση
ψ (rad) – Γωνία Περιστροφής g (m) – Χαρακτηριστικό μήκος
a (m) – Ακτίνα κοιλότητας Ν – Αριθμός cavities
Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών xv

Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών xvi

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΠΕΡΙΛΗΨΗ.................................................................................................................................. V
ABSTRACT .............................................................................................................................. VIII
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΩΝ ....................................................................... XI
ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΙ .......................................................................................................................XV
ΠΡΟΛΟΓΟΣ.................................................................................................................................. 1
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ........................................................................................................................... 3
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΘΕΩΡΙΑ ΔΟΚΩΝ ΣΤΗΝ ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ........................... 9
2.1. ΔΟΚΟΣ BERNOULLI-EULER ΣΤΗ ΚΛΑΣΣΙΚΗ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ................ 9
2.2. ΔΟΚΟΣ TIMOSHENKO ΣΤΗ ΚΛΑΣΣΙΚΗ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ......................... 11
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΑΝΩΤΕΡΩΝ ΒΑΘΜΙΔΩΝ .............. 15
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΒΑΘΜΟΕΛΑΣΤΙΚΗ ΔΟΚΟΣ BERNOULLI – EULER ΚΑΙ
TIMOSHENKO .......................................................................................................................... 17
4.1. ΒΑΘΜΟΕΛΑΣΤΙΚΗ ΔΟΚΟΣ BERNOULLI-EULER........................................... 17
4.1.1. ΚΑΘΑΡΗ ΚΑΜΨΗ ΒΑΘΜΟΕΛΑΣΤΙΚΗΣ ΔΟΚΟΥ BERNOULLI-
EULER ........................................................................................................................ 20
4.1.2. ΚΑΜΨΗ ΒΑΘΜΟΕΛΑΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΒΟΛΟΥ ΔΟΚΟΥ BERNOULLI-
EULER ........................................................................................................................ 23
4.2. ΒΑΘΜΟΕΛΑΣΤΙΚΗ ΔΟΚΟΣ TIMOSHENKO ..................................................... 29
4.2.1. ΚΑΘΑΡΗ ΚΑΜΨΗ ΒΑΘΜΟΕΛΑΣΤΙΚΗΣ ΔΟΚΟΥ TIMOSHENKO.... 34
4.2.2. ΚΑΜΨΗ ΒΑΘΜΟΕΛΑΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΒΟΛΟΥ ΔΟΚΟΥ TIMOSHENKO
...................................................................................................................................... 39
Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών xvii

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΑΠΟΚΡΙΣΗ ΔΙΑΤΡΗΤΩΝ ΕΛΑΣΤΙΚΩΝ ΔΟΚΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΜΕΘΟΔΟ
ΤΩΝ ΣΥΝΟΡΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ......................................................................................... 47
5.1. Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΩΝ ΣΥΝΟΡΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΣΤΗ ΚΛΑΣΣΙΚΗ
ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ............................................................................................................. 49
5.2. ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΒΕΛΟΥΣ ΚΑΜΨΗΣ ΔΙΑΤΡΗΤΩΝ
ΕΛΑΣΤΙΚΩΝ ΠΛΑΚΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΜΕΘΟΔΟ ΤΩΝ ΣΥΝΟΡΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 52
5.2.1. ΠΛΑΚΕΣ ΤΥΠΟΥ Α ....................................................................................... 53
Δοκίμιο ........................................................................................................................ 53
5.2.2. ΠΛΑΚΕΣ ΤΥΠΟΥ Β ....................................................................................... 57
5.3. ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΜΕΓΕΘΟΥΣ (SIZE EFFECT) .............. 63
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΜΕ ΤΗ
ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΒΑΘΜΟΕΛΑΣΤΙΚΩΝ ΔΟΚΩΝ ............................................................... 67
6.1. ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΜΕ THN ΑΠΟΚΡΙΣΗ
ΒΑΘΜΟΕΛΑΣΤΙΚΗΣ ΔΟΚΟΥ BERNOULLI – EULER ............................................ 67
ΒΑΘΜΟΕΛΑΣΤΙΚΗΣ ΔΟΚΟΥ TIMOSHENKO.......................................................... 69
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ........................................................................................ 75
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ........................................................................................................................ 79
Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών xviii

Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών xix

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Ως συγγραφές της παρούσας Διπλωματικής Εργασίας, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον κύριο

Πολύζο Δημοσθένη, επιβλέποντα καθηγητή μου και τον μεταδιδάκτορα Γκορτσά Θεόδωρο για τα
σχόλια και τις υποδείξεις τους που κρίθηκαν απαραίτητες τόσο για την εκπόνηση της εργασίας
μου όσο και για την βαθύτερη κατανόηση του αντικειμένου. Επίσης, θα ήθελα να εκφράσω τις
ευχαριστίες μου στην οικογένεια και τους φίλους μου, η ψυχολογική υποστήριξη των οποίων ήταν
πολύτιμη.
Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών 1


1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Με την εξέλιξη της τεχνολογίας και την χρήση μιας μεγάλης ποικιλίας υλικών, ο
μηχανικός καλείται πολλές φορές να σχεδιάσει δομές σε micro- και nano- κλίμακα. Πολλά
γραμμικά ελαστικά υλικά που χρησιμοποιούνται περιέχουν μικροδομές οι οποίες, ενώ
μακροσκοπικά δίνουν την εικόνα ομοιογενούς υλικού, όσο μικραίνει η κλίμακα αυτή η
ομοιογένεια χάνεται. Παράλληλα, εμφανίζεται το φαινόμενο κατά το οποίο οι ιδιότητες της δομής
είναι άμεσα εξαρτημένες από το μέγεθος της ανομοιογένειας αυτής. Το φαινόμενο αυτό
ονομάζεται size effect. Κύρια παραδείγματα τέτοιων υλικών είναι τα πολυμερή, τα
πολυκρυσταλλικά, τα κοκκώδη υλικά και κυψελοειδή υλικά.
Σχήμα 1. Παραδείγματα κυψελοειδών υλικών: A) closed cell αφρός, B) open cell αφρός, C) κανονικό
κυψελοειδές υλικό

Σχήμα 2. Κυψελοειδής μικροδομή των οστών

Το σύνηθες εργαλείο του μηχανικού για την επίλυση τέτοιων προβλημάτων αποτελεί η
Κλασική Θεωρία Ελαστικότητας, η οποία, μεταξύ άλλων, βασίζεται στην παραδοχή ενός υλικού
τοπικά ομοιογενούς. Βάση αυτής της παραδοχής, οι ελαστικές ιδιότητες σε οποιοδήποτε σημείο
του ελαστικού μέσου θεωρούνται ως οι μέσες τιμές μικρών στοιχείων όγκου που περιέχουν το
σημείο αυτό ενώ τα στοιχεία όγκου θα πρέπει να είναι σημαντικά μεγαλύτερα από πιθανές
μικροδομές του υλικού. Με βάση την υπόθεση αυτή, όπως στις μελέτες των Βαρδουλάκης και
Εξαδάκτυλός (2001) και αργότερα των Πολύζος και Φωτιάδης (2011), σε ένα σημείο x ενός 1-D
ελαστικού μέσου ορίζεται η Δυναμική Ενέργεια ανά μονάδα όγκου (W(x)) ως:

1 1   1  
2 2
1
0
 1 L
W ( x) = E e = E     e( x +  ) d   +   e( x +  ) d   
2
2 2 2  L − L  L 0  
 (1.1)
=
E 
4L 
2 (
 =0

2
u ( x +  ) ) =− L  + ( u ( x +  ) ) =0 

 =L

2

όπου 2L το μήκος του μικρού στοιχείου όγκου γύρω από το σημείο x, e και u, οι παραμόρφωση
και η μετατόπιση, αντίστοιχα, και 〈 〉 υποδεικνύει μέση τιμή και τα δύο ολοκληρώματα δίνουν
την μέση τιμή των παραμορφώσεων στο ελαστικό μέσο δεξιά και αριστερά του σημείου x.
Όταν οι μετατοπίσεις είναι σταθερές ή μεταβάλλονται γραμμικά γύρω στο στοιχείο αυτό,
χρησιμοποιώντας το ανάπτυγμα Taylor της παραπάνω εξίσωσης έχουμε:
E  2 E   =L 2
( ) ( )
 =0
W ( x) = u ( x ) +  u ( x )  + u ( x ) +  u ( x ) 
4 L2   =− L 
4 L2   =0 
x x
(1.2)
1 1
= E   x u ( x )  = E  e( x ) 
2 2
2 2
που ικανοποιεί τις υποθέσεις της Κλασικής Θεωρίας Ελαστικότητας και άρα η ενέργεια
παραμόρφωσης του στοιχείου σε σημείο x απαιτεί τη γνώση μόνο της παραμόρφωσης στο σημείο
αυτό. Επομένως, ελαστικά προβλήματα που οι παραμορφώσεις τους δεν παρουσιάζουν μεγάλες
μεταβολές σε πολύ μικρά στοιχεία όγκου περιγράφονται ικανοποιητικά από την Κλασική Θεωρία.
Ωστόσο, στην περίπτωση που οι μετατοπίσεις δεν μεταβάλλονται γραμμικά αλλά
τετραγωνικά, από το ανάπτυγμα Taylor της σχέσης (1.1) έχουμε:
 =0 2
E  1 2

W ( x) = 2  u ( x ) +  x u ( x ) +  xx u ( x )  
4L  2  =− L 
 =L 2
E  1 2

+ 2  u ( x ) +  x u ( x ) +  xx u ( x )  
4L  2  =0  (1.3)
1 1  L2 
= E   xu ( x)  + E     xxu ( x) 
2 2
2 2  4
1 1  L2 
= E  e( x )  + E     x e( x ) 
2 2
2 2  4

Από την τελευταία εξίσωση (1.3) παρατηρούνται τα εξής δύο πορίσματα: Πλέον απαιτείται η
γνώση της πρώτης παραγώγου στο σημείο x για τον ορισμό της Ελαστικής Ενέργειας, ενώ ο όρος
L/2 χαρακτηρίζει το μέγεθος της μικροδομής και τη σημασία της στην έκφραση της Ενέργειας.
H Κλασική Θεωρία Ελαστικότητας δεν μπορεί να περιγράψει ικανοποιητικά τη μηχανική
απόκριση υλικών που περιέχουν μεγάλες παραγώγους των παραμορφώσεων, όπως στις
περιπτώσεις σε άκρα ρωγμών, σε γωνίες, σε διεπιφάνειες, σε επιφάνειες με υψηλή καμπυλότητα,
σε ενδιάμεσες φάσεις, σε μεμβράνες, σε μικροδοκούς κλπ.
Όταν οι διαστάσεις της κατασκευής είναι συγκρίσιμες του μεγέθους της ανομοιογένειας
και άρα οι ιδιότητες της είναι πλέον εξαρτημένες από το μέγεθος, το επονομαζόμενο size effect,
όπως στο παραπάνω παράδειγμα, η μοντελοποίηση της μηχανικής συμπεριφοράς μπορεί να
επιτευχθεί με τη χρήση Ανώτερων Θεωριών Ελαστικότητας. Οι συγκεκριμένες θεωρίες
χρησιμοποιούν ανώτερες παραγώγους των παραμορφώσεων, micropolar and couple stress
theories. Σε περιπτώσεις που αναφέρονται παραπάνω, η απόκριση ελαστικών στοιχείων τόσο σε
πειραματικές δοκιμές όσο και σε διάφορα υπολογιστικά μοντέλα φαίνεται να αποκλίνει σημαντικά
από τα αναλυτικά μοντέλα βάση της Κλασικής Θεωρίας. Η θεωρία της Βαθμοελαστικότητας
(Strain Gradient Elasticity) επιτυγχάνει να γεφυρώσει αυτή την απόκλιση μεταξύ των θεωρητικών
και πειραματικών/υπολογιστικών τιμών και παρέχει στον μηχανικό ένα ακριβέστερο εργαλείο για
την αναλυτική επίλυση προβλημάτων με microstructures και size effects.
Ο Mindlin, το 1964, πρότεινε μια μορφή της Θεωρίας Ανωτέρων Βαθμίδων
Ελαστικότητας για την επίλυση ελαστοδυναμικών προβλημάτων. Στην περίπτωση ισότροπων
υλικών με μικροδομή, η θεωρία εισάγει 18 επιπλέον ελαστικές σταθερές, ο προσδιορισμός των
οποίων είναι δύσκολος τόσο θεωρητικά όσο και πειραματικά, και άρα η εφαρμογή της καθίσταται
πολύ περίπλοκη και σχεδόν απαγορευτική. Για τον λόγο, αυτό ο Mindlin πρότεινε 3
απλοποιημένες μορφές, τις Μορφή I, II και III, που κατέληγαν όλες στις ίδιες εξισώσεις κίνησης.
H Μορφή II, που χρησιμοποιείται και στην παρούσα Διπλωματική Εργασία, αποτελεί την πιο
εύχρηστη μορφή της θεωρίας για την μελέτη προβλημάτων με επίδραση μικροδομής αφού
χρησιμοποιεί στην στατική της μορφή 2 εσωτερικές παραμέτρους μήκους του υλικού, επιπλέον
των δύο που χρησιμοποιούνται στην Κλασική Θεωρία. Η θεωρία αυτή απλοποιείται περαιτέρω

εξισώνοντας τις 2 αυτές παραμέτρους μήκους, αν θεωρήσουμε ίδια φαινόμενα μικροδομής στις
αξονικές και διατμητικές παραμορφώσεις.
Η παρούσα Διπλωματική Εργασία πραγματεύεται την μηχανική απόκριση
Βαθμοελαστικών δοκών σε κάμψη υπό τη θεώρηση δοκών Bernoulli-Euler και Timoshenko και
την σύγκριση της συμπεριφοράς με την αντίστοιχη της Κλασικής Θεωρίας Γραμμικής
Ελαστικότητας. Τα προβλήματα που θα μελετηθούν είναι αυτά της καθαρής κάμψης (pure
bending) και της προβόλου δοκού (cantilever beam). Η θεωρία αυτή έχει χρησιμοποιηθεί εκτενώς
για την επίλυση μονοδιάστατων προβλημάτων κάμψης με χαρακτηριστικά παραδείγματα τις
μελέτες των Παπαργύρη-Μπέσκου (2003), Γιαννακόπουλου και Σταμούλη (2007), Kong (2009),
Παπαργύρη-Μπέσκου και Μπέσκου (2010), Λαζόπουλου και Λαζόπουλου (2010), Wang. (2010);
Xia (2010); Akgöz και Civalek (2012); Γιαννακόπουλου (2012); Amiot (2013); Challamel (2011,
2013); Τριανταφύλλου και Γιαννακόπουλου (2013); Eltaher (2014) και Jafari και Ezzati (2017).
Στη συνέχεια, με τη χρήση της Μεθόδου Συνοριακών Στοιχείων (Boundary Element
Method – B.E.M.) θα μελετηθεί η αριθμητική απόκριση διατρητών ελαστικών πλακών και θα
χαρακτηριστεί βάσει της Θεωρίας Βαθμοελαστικότητας. Η διαδικασία είναι αντίστοιχη της
ανάλυσης των Beveridge (2013), Wheel (2015) και Γκορτσά (2018) που μελέτησαν την επίδραση
μεγέθους (size effect) μικροδομής για διάτρητες πλάκες και του Khakalo (2018), που συσχέτισε
την απόκριση δοκών με μικροδομές τριγωνικού πλέγματος με την θεωρία Βαθμοελαστικότητας.
Στο ακόλουθο σχήμα δίνεται η μορφή της δομής που μελετήθηκε από τον τελευταίο καθώς και το
αντιπροσωπευτικό στοιχείο όγκου (Representative Volume Element - RVE).
Σχήμα 3. Μικροδομή τριγωνικού πλέγματος και RVE

Σημαντικός για την κατανόηση της μεθόδου αυτής είναι ο ρόλος του χαρακτηριστικού
μήκους g και της επίδρασης που έχει η τιμή του στην απόκριση της δομής, αναφορικά με τις
διαστάσεις της. Ουσιαστικά, πρόκειται για ένα μέγεθος χωρίς άμεσο φυσικό νόημα. Ωστόσο, η
τιμή του αποτελεί έναν δείκτη για την επίδραση της ανομοιογένειας στην συμπεριφορά του
στοιχείου και αυξάνεται όσο μικραίνει η κλίμακα της κατασκευής συγκριτικά με το μέγεθος της
ανομοιογένειας αυτής. Στην παρούσα εργασία, θα προσπαθήσουμε να περιγράψουμε την
απόκριση των διάτρητων πλακών με την χρήση της Θεωρίας Βαθμοελαστικότητας και για τον
σκοπό αυτόν θα προσδιορίσουμε τις τιμές των παραμέτρων g για τις οποίες τα αναλυτικά μοντέλα
δύναται κατά περίπτωση να περιγράψουν την απόκριση των πλακών.
Για την επίλυση και γραφική αναπαράσταση των προβλημάτων, απαραίτητη διαδικασία
για την εξαγωγή των συμπερασμάτων, χρησιμοποιήθηκε το υπολογιστικό περιβάλλον του Matlab,
της MathWorks. Για τα αριθμητικά μοντέλα χρησιμοποιήθηκε υπολογιστικό πακέτο Συνοριακών
Στοιχείων και το ANSYS Mechanical APDL.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΘΕΩΡΙΑ ΔΟΚΩΝ ΣΤΗΝ ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ
Σε αυτό το κεφάλαιο γίνεται αναφορά στην Κλασική Ελαστικότητα και στην θεωρία
δοκών Bernoulli – Euler και Timoshenko. Θα καταστρωθούν οι διαφορικές εξισώσεις που διέπουν
το πρόβλημα της κάμψης των δοκών μαζί με τις αντίστοιχες εκφράσεις για τις συνοριακές
συνθήκες.
2.1. ΔΟΚΟΣ BERNOULLI-EULER ΣΤΗ ΚΛΑΣΣΙΚΗ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ
Σχήμα 4. Διάταξη δοκού που υποβάλλεται σε κάμψη λόγω κατανεμημένου φορτίου q(x)
Θεωρείται πρισματική δοκός που υποβάλλεται σε κατακόρυφο στατικό φορτίο q(x),
κατανεμημένο κατά μήκος του x-axis, όπως φαίνεται στο σχήμα (1). Το επίπεδο της φόρτισης
θεωρείται ότι ταυτίζεται με το επίπεδο xy-plane, ενώ η διατομή της δοκού A βρίσκεται στο επίπεδο
των αξόνων y-axis και z-axis. Η ακόλουθη σχέση εκφράζει την αξονική τάση κατά μήκος του x-
axis:
𝜎𝑥 = 𝛦𝜀𝑥 (2.1)
Σύμφωνα με την υπόθεση της δοκού Bernoulli – Euler, η παραμόρφωση εx δίνεται από την
ακόλουθη έκφραση ως συνάρτηση της κατά το πάχος μεταβλητής y και του βέλους κάμψης u ως
εξής:
𝑑2 𝑢
𝜀𝑥 = −𝑦 𝑑𝑥 2 (2.2)
Ξεκινώντας από μια έκφραση του Ελαχίστου της Δυναμικής Ενέργειας, χρησιμοποιώντας
σχέσεις του Λογισμού των Μεταβολών (Lanczos, 1970), θα καταστρωθούν οι διαφορικές

εξισώσεις που περιγράφουν το πρόβλημα της κάμψης μιας δοκού τύπου Bernoulli – Euler και οι
αντίστοιχες συνοριακές συνθήκες, σύμφωνα με την Κλασική θεωρία Ελαστικότητας. Η έκφραση
της Ελάχιστης Δυναμικής Ενέργειας δίνεται από:
𝛿(𝑈 − 𝑊) = 0 (2.3)
όπου U η ενέργεια παραμόρφωσης και W το έργο των εξωτερικών φορτίσεων. Η ενέργεια
παραμόρφωσης της δοκού δίνεται από:
1 𝐿 1 𝐿 𝑑2 𝑢
𝑈 = 2 ∫𝐴 ∫0 𝜎𝑥 𝜀𝑥 𝑑𝑥𝑑𝐴 = 2 ∫𝐴 ∫0 𝐸𝑦 2 (𝑑𝑥 2 )2 𝑑𝑥𝑑𝐴 (2.4)
Παρατηρείται εδώ ότι η ποσότητα ∫𝐴 𝑦 2 𝑑𝐴 = 𝐼 είναι η ροπή αδράνειας της διατομής και είναι
ανεξάρτητη της μεταβλητής x. Άρα έχουμε τελικά:
1 𝐿 𝑑2 𝑢
𝑈 = 2 ∫0 𝐸𝛪(𝑑𝑥 2 )2 𝑑𝑥 (2.5)
Σε αυτό το στάδιο ορίζουμε μια βοηθητική συνάρτηση F(u’’)=(1/2)EI*u’’, όπου u’’=d2u/dx2. Έτσι,
η μεταβολή της ελαστικής ενέργειας ορίζεται ως:
𝐿 𝐿 𝑑2 𝜕𝐹 𝜕𝐹 𝐿 𝜕𝐹 𝐿
𝛿𝑈 = ∫0 𝛿𝐹(𝑢′′) 𝑑𝑥 = ∫0 ( ) 𝛿𝑢 𝑑𝑥 + [𝜕𝑢′′ 𝛿𝑢′] + [− 𝜕𝑢′′ 𝛿𝑢] (2.6)
𝑑𝑥 2 𝜕𝑢′′ 0 0
Αντικαθιστώντας στην παραπάνω σχέση την συνάρτηση F:

𝐿
𝛿𝑈 = ∫0 𝛦𝛪(𝑢𝐼𝑉 )𝛿𝑢 𝑑𝑥 + [𝐸𝐼(𝑢′′)𝛿𝑢′]𝐿0 + [−𝐸𝐼(𝑢′′′)𝛿𝑢]𝐿0 (2.7)
Με αντίστοιχο τρόπο προσδιορίζεται η έκφραση της μεταβολής του Έργου των
εξωτερικών φορτίσεων:
𝐿
𝛿𝑊 = − ∫0 𝑞𝛿𝑢 𝑑𝑥 − [𝑉𝛿𝑢]𝐿0 + [𝑀𝛿𝑢′]𝐿0 (2.8)
Επομένως, από την σχέση (2.3) προκύπτει:
𝐿 𝐿 𝐿
[(𝑉 − 𝐸𝐼(𝑢′′′))𝛿𝑢]0 − [(𝑀 − 𝐸𝐼(𝑢′′))𝛿𝑢′]0 + ∫0 (𝐸𝐼(𝑢𝐼𝑉 ) + 𝑞) 𝑑𝑥 = 0, (2.9)
Στην παραπάνω εξίσωση, κάθε όρος πρέπει να είναι ίσος με 0. Προκύπτει έτσι η διαφορική
εξίσωση που διέπει το πρόβλημα της κάμψης στην Κλασική Ελαστικότητα καθώς και οι
εκφράσεις που δίνουν τις συνοριακές συνθήκες:
𝐸𝐼𝑢𝐼𝑉 + 𝑞 = 0 (2.10)
𝑉 = 𝐸𝐼𝑢′′′ ή 𝑢 𝛾𝜄𝛼 𝑥 = 0 𝜅𝛼𝜄 𝑥 = 𝐿 (2.11)
𝑀 = 𝐸𝐼𝑢′′ ή 𝑢′ 𝛾𝜄𝛼 𝑥 = 0 𝜅𝛼𝜄 𝑥 = 𝐿 (2.12)

Η διαφορική εξίσωση (2.10) είναι μια γραμμική εξίσωση 4ης τάξης με τον μη ομογενή όρο
q(x). Αν θεωρήσουμε ότι η δοκός δεν υποβάλλεται σε κάποιο κατανεμημένο φορτίο και λύσουμε
την παραπάνω διαφορική εξίσωση, προκύπτει η γενική λύση που περιγράφει την εγκάρσια
μετατόπιση της δοκού σε κάμψη:
𝑢(𝑥) = 𝑐1 𝑥 3 + 𝑐2 𝑥 2 + 𝑐3 𝑥 + 𝑐4 (2.13)
Επομένως, η γενική λύση στο πρόβλημα της κάμψης μιας βαθμοελαστικής δοκού τύπου
Bernoulli – Euler έχει 4 ανεξάρτητες παραμέτρους οι οποίες προσδιορίζονται κάθε φορά από τις
4 συνοριακές συνθήκες (2 για κάθε άκρο της δοκού).
2.2. ΔΟΚΟΣ TIMOSHENKO ΣΤΗ ΚΛΑΣΣΙΚΗ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ
Σχήμα 5. Διάταξη δοκού που υποβάλλεται σε κάμψη λόγω κατανεμημένου φορτίου q(x)
Θεωρείται πρισματική δοκός που υποβάλλεται σε κατακόρυφο στατικό φορτίο
q(x), κατανεμημένο κατά μήκος του x-axis, όπως φαίνεται στο σχήμα (2). Το επίπεδο της φόρτισης
θεωρείται ότι ταυτίζεται με το επίπεδο xz-plane, ενώ η διατομή της δοκού A βρίσκεται στο επίπεδο
των αξόνων y-axis και z-axis.
Από τη θεώρηση δοκού Timoshenko, οι κινηματικές εξισώσεις του προβλήματος δίνονται
από τις παρακάτω εξισώσεις:
ux = zψ(x)
𝑢𝑦 = 0 (2.14)
𝑢𝑧 = 𝑤(𝑥)

Όπου ψ(x) η περιστροφή της διατομής της δοκού γύρω από τον z-axis και w(x) το βέλος
κάμψης της δοκού.
Με βάση τις παραπάνω σχέσεις (2.14), προκύπτουν εύκολα οι εκφράσεις για την αξονική
εxx και για την διατμητική παραμόρφωση γxz της δοκού κατά το επίπεδο xz. Οι υπόλοιπες
συνιστώσες του τελεστή παραμόρφωσης είναι 0.
𝝏𝒖𝒙 𝒅𝝍
𝜺𝒙𝒙 = = 𝒛 𝒅𝒙 (2.15)
𝝏𝒙
𝝏𝒖𝒙 𝝏𝒖𝒛 𝒅𝒘
𝜸𝒙𝒛 = 𝟐𝜺𝒙𝒛 = + = +𝝍
𝝏𝒛 𝝏𝒙 𝒅𝒙
To υλικό της δοκού θεωρείται ομογενές, γραμμικό ελαστικό και άρα οι μη μηδενικές
τάσεις Cauchy προκύπτουν ως εξής:
𝝈
̅ 𝒙𝒙 = 𝜠𝜺𝒙𝒙 (2.16)
𝝈
̅ 𝒙𝒛 = 𝒌𝑮𝜸𝒙𝒛
Στις τελευταίες σχέσεις, το E συμβολίζει το μέτρο Ελαστικότητας του υλικού κατά Young,
το G συμβολίζει το μέτρο διάτμησης του υλικού. Η χρήση του Ε θεωρεί ότι ο λόγος Poisson είναι
0. Αν θέλουμε να τον λάβουμε υπόψιν, αντικαθιστούμε την τιμή του Ε με Ε*=((1-ν)/(1+ν)(1-
2ν))Ε. Το G για ισότροπο υλικό ορίζεται ως G=E/2(1+v). Τέλος, ο όρος k είναι ένας συντελεστής
διόρθωσης που εξαρτάται από το σχήμα της διατομής της δοκού και τον λόγο Poisson ν, η
εισαγωγή του οποίου χρειάζεται για να ληφθεί υπόψιν η ανομοιόμορφη κατανομή των
διατμητικών τάσεων στην διατομή της δοκού.
Χρησιμοποιώντας μια έκφραση της Αρχή της Ελάχιστης Δυναμικής Ενέργειας (σχέση
(2.3)) θα υπολογίσουμε τις διαφορικές εξισώσεις που διέπουν το πρόβλημα της κάμψης της δοκού
Timoshenko. Η ελαστική ενέργεια παραμόρφωσης της δοκού ορίζεται ως:
𝟏
𝑼 = 𝟐
∭𝑽 (𝝈 ̅ 𝒙𝒛 𝜺𝒙𝒛 ) 𝒅𝒙𝒅𝒚𝒅𝒛
̅ 𝒙𝒙 𝜺𝒙𝒙 + 𝟐𝝈 (2.17)
Χρησιμοποιώντας σε αυτό το στάδιο την σχέση του λογισμού των μεταβολών που
αναπτύχθηκε στην προηγούμενη ενότητα καταστρώνεται εύκολα μια σχέση που εκφράζει τη
μεταβολή της ελαστικής ενέργειας:

𝑳 𝒅𝟐 𝝍 𝒅𝒘 𝒅𝟐 𝒘 𝒅𝝍
𝜹𝑼 = ∫𝟎 {𝜹𝝍 (−𝑬𝑰 𝒅𝒙𝟐 + 𝒌𝑨𝑮 ( 𝒅𝒙 + 𝝍)) + 𝜹𝒘 (−𝒌𝑨𝑮 ( 𝒅𝒙𝟐 + 𝒅𝒙 ))} 𝒅𝒙 +
𝑳 𝑳
𝒅𝝍 𝒅𝒘
[𝜹𝝍 (𝑬𝑰 𝒅𝒙 )] + [𝜹𝒘 (𝒌𝑨𝑮 ( 𝒅𝒙 + 𝝍))] (2.18)
𝟎 𝟎
Όπου I η δευτεροβάθμια ροπή αδράνειας ως προς τον z-axis, Α το εμβαδόν της διατομής.
Αντίστοιχα προκύπτει η μεταβολή του έργου των εξωτερικών φορτίσεων: του
κατανεμημένου φορτίου q, των εγκαρσίων δυνάμεων στα άκρα Q και των καμπτικών ροπών M:
𝑳
𝜹𝑾 = ∫𝟎 𝒒𝜹𝒘𝒅𝒙 + [𝑸𝜹𝒘]𝑳𝟎 + [𝑴𝜹𝝍]𝑳𝟎 (2.19)
Αντικαθιστώντας τις σχέσεις (2.18) και (2.19) στην σχέση (2.3), θα καταλήξουμε σε μια
γενική έκφραση για την Δυναμική Ενέργεια της δοκού, όπου κάθε της όρος θα μηδενιστεί. Έτσι
θα προκύψουν οι διαφορικές εξισώσεις που περιγράφουν το πρόβλημα κάμψης της δοκού
Timoshenko και οι αντίστοιχες εκφράσεις για τις συνοριακές συνθήκες:
𝒅𝟐 𝝍 𝒅𝒘
𝑬𝑰 𝒅𝒙𝟐 = 𝒌𝑨𝑮 ( 𝒅𝒙 + 𝝍) (2.20a)
𝒅𝟐 𝒘 𝒅𝝍
𝒌𝑨𝑮 ( 𝒅𝒙𝟐 + 𝒅𝒙 ) = −𝒒 (2.20b)
𝒅𝒘 𝑳
[{𝑸 − 𝒌𝑨𝑮 ( 𝒅𝒙 + 𝝍)} 𝜹𝒘] = 𝟎 (2.21a)
𝟎
𝒅𝝍 𝑳
[{𝑴 − 𝑬𝑰 𝒅𝒙 } 𝜹𝝍] = 𝟎 (2.21b)
𝟎
Όπως και για την περίπτωση της δοκού τύπου Bernoulli – Euler, χρειάζεται να είναι
γνωστός μόνο ένας από τους δύο όρους κάθε ζεύγους συνθηκών σε κάθε άκρο, δηλαδή:
𝒅𝒘
𝑸 = 𝒌𝑨𝑮 ( 𝒅𝒙 + 𝝍) ή 𝒘 (2.22a)
𝒅𝝍
𝑴 = 𝑬𝑰 𝒅𝒙 ή 𝝍 (2.22b)
Στην επίλυση του παραπάνω συστήματος, είναι χρήσιμο να θέσουμε μια βοηθητική
συνάρτηση Ω(x):
𝒅𝒘
𝜴(𝒙) = +𝝍 (2.23)
𝒅𝒙
Έτσι, οι παραπάνω διαφορικές εξισώσεις (σχέσεις (2.20a) και (2.20b)) μετασχηματίζονται

ως εξής:

𝒅𝟐 𝝍 𝒌𝑨𝑮
= 𝜴 (2.24a)
𝒅𝒙𝟐 𝑬𝑰
𝒅𝜴 𝒒
= − 𝒌𝑨𝑮 (2.24b)
𝒅𝒙
Θεωρώντας σταθερό το κατανεμημένο φορτίο q κατά μήκος του x-axis, η γενική λύση που
προκύπτει από τις παραπάνω διαφορικές εξισώσεις είναι:
𝒒
𝜴(𝒙) = − 𝒌𝑨𝑮 𝒙 + 𝒄𝟏 (2.25)
Με αντικατάσταση της σχέσης (2.25) στην σχέση (2.20a) παίρνουμε:

𝒒 𝒌𝑨𝑮
𝝍(𝒙) = − 𝟔𝑬𝑰 𝒙𝟑 + 𝒄𝟏 𝒙𝟐 + 𝒅𝟏 + 𝒅𝟐 𝒙 , (2.26)
𝟐𝑬𝑰
Έπειτα, με αντικατάσταση των σχέσεων (2.25) και (2.26) στην σχέση (2.23) και
ολοκληρώνοντας έχουμε:
𝒅𝟐 𝒒 𝒒 𝒄𝟏 𝒌𝑨𝑮
𝒘(𝒙) = {(𝒄𝟏 − 𝒅𝟏 )𝒙 − 𝒙𝟐 + 𝒄𝟐 + 𝟐𝟒𝑬𝑰 𝒙𝟒 − 𝟐𝒌𝑨𝑮 𝒙𝟐 − 𝒙𝟑 } (2.27)
𝟐 𝟔𝑬𝑰
Επομένως, η γενική λύση του προβλήματος της κάμψης μιας βαθμοελαστικής δοκού τύπου
Timoshenko έχει 4 ανεξάρτητες παραμέτρους, που υπολογίζονται από τις 4 συνοριακές συνθήκες
(2 για κάθε άκρο της δοκού).

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΑΝΩΤΕΡΩΝ ΒΑΘΜΙΔΩΝ
Η χρήση ανώτερων βαθμίδων στις εξισώσεις ελαστικότητας πρωτοεμφανίστηκε στα μέσα

του 19ο αιώνα. O Cauchy χρησιμοποίησε ανώτερες παραγώγους της μετατόπισης ως προς τις
χωρικές μεταβλητές για να περιγράψει την συμπεριφορά της δομής του κρυσταλλικού πλέγματος
των υλικών. Στην ανάλυση συμπεριέλαβε το μέγεθος του αντιπροσωπευτικού στοιχείου όγκου
(Representative Volume Element - RVE) ως επιπλέον παράμετρο του προβλήματος (Cauchy,
1850a, b, 1851).
Στη συνέχεια, ο Voight ανέλαβε την ανάπτυξη των κινηματικών εξισώσεων, των νόμων
ισορροπίας και των καταστατικών εξισώσεων για την περιγραφή των κρυσταλλικών δομών,
λαμβάνοντας υπόψιν τις μοριακές μετατοπίσεις αλλά και τις μοριακές περιστροφές. Ωστόσο, οι
διαφορικές εξισώσεις ήταν πολύπλοκες και η επίλυση προβλημάτων συνοριακών τιμών ήταν
αδύνατη χωρίς την εφαρμογή επιπλέον παραδοχών (Voigt, 1887a,b,c).
Αργότερα, στις αρχές του 20ου αιώνα, o ίδιος τομέας ερευνητικού ενδιαφέροντος
επεκτάθηκε περαιτέρω από τους αδερφούς Cosserat οι οποίοι χρησιμοποιήσαν 3 συνιστώσες
μετατοπίσεων και 3 συνιστώσες μικροπεριστροφών (micro-rotations) καθώς και συνδυασμένες
τάσεις (couple-stresses) που σχετίζονται με τις μικροπεριστροφές αυτές (Cosserat and Cosserat,
1909).
Ο Mindlin, το 1964, πρότεινε την πρώτη μορφή της θεωρίας ελαστικότητας με μικροδομή.
Στη μελέτη του διαχώρισε τους όρους κινηματικής που αντιστοιχούν στη μικρο-κλίμακα από
εκείνους της μάκρο-κλίμακας. Το μοντέλο περιείχε 1764 παραμέτρους από τις οποίες οι 903 ήταν
ανεξάρτητες. Εκμεταλλευόμενος την συμμετρία των ισοτρόπων υλικών, οι σταθερές αυτές
ανάγονται σε 18 ανεξάρτητες (οι 2 σταθερές Lamé της κλασικής θεωρίας και 16 επιπλέον).
Πραγματοποιώντας περαιτέρω απλοποιήσεις, εισήγαγε 5 παραμέτρους επιπλέον στις 2 ελαστικές
σταθερές της κλασικής ελαστικότητας, οι οποίες ομαδοποιημένες αντιστοιχούσαν σε 2
παραμέτρους με διαστάσεις μήκους που σχετίζονται με τα στοιχεία μικροδομής. Επίσης, όλοι οι
όροι ανωτέρων βαθμίδων αποτελούσαν Λαπλασιανές παραγώγους των χαμηλότερων βαθμίδων
(Mindlin and Tiersten, 1962, Mindlin ,1964, 1965, 1968, Mindlin and Eshel 1968).

Το 1992, ο Αϊφαντής εξίσωσε τις 2 αυτές παραμέτρους και απλοποίησε περαιτέρω την
στατική ανάλυση προβλημάτων με ισότροπα υλικά. Έχει αποδειχθεί ότι η χρήση μιας μόνο
παραμέτρου μήκους αρκεί για να περιγραφεί ικανοποιητικά η εξαρτώμενη από size effects
ελαστική συμπεριφορά ενός υλικού (Aifantis, 1992, Altan and Aifantis, 1992, Ru and Aifantis,
1993).
Στην παρούσα διπλωματική εργασία, γίνεται χρήση της θεωρίας Βαθμοελαστικότητας
μιας διάστασης, με τη χρήση μιας μοναδικής χαρακτηριστικής μεταβλητής μήκους, g, σύμφωνα
με την απλοποιημένη θεωρία του Mindlin.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΒΑΘΜΟΕΛΑΣΤΙΚΗ ΔΟΚΟΣ BERNOULLI – EULER ΚΑΙ

TIMOSHENKO
Σε αυτό το κεφάλαιο, ξεκινώντας από μια έκφραση της Ελάχιστης Δυναμικής Ενέργειας
θα καταστρώσουμε τις διαφορικές εξισώσεις και τις αντίστοιχες συνοριακές συνθήκες που
διέπουν τα προβλήματα κάμψης Βαθμοελαστικών δοκών Bernoulli – Euler και Timoshenko.
Έπειτα θα επιλυθούν για κάθε περίπτωση δοκών, τα προβλήματα συνοριακών τιμών της καθαρής
κάμψης και της κάμψης προβόλου δοκού.
4.1. ΒΑΘΜΟΕΛΑΣΤΙΚΗ ΔΟΚΟΣ BERNOULLI-EULER
Σχήμα 6. Διάταξη δοκού υποβαλλόμενη σε κάμψη λόγω κατανεμημένου φορτίου q(x)

Η κατάστρωση των διαφορικών εξισώσεων που περιγράφει την απόκριση της
Βαθμοελαστικής δοκού τύπου Bernoulli – Euler σε κάμψη θεωρεί πρισματική δοκό που
υποβάλλεται σε κατακόρυφο, στατικό φορτίο q(x) κατανεμημένο κατά μήκος του άξονα x της
δοκού. Το επίπεδο της φόρτισης λόγω του φορτίου αυτού είναι το xy. Για τη μελέτη του
προβλήματος της κάμψης θα βασιστούμε στην απλοποιημένη θεωρία του Mindlin (1964), με τη
χρήση μιας χαρακτηριστικής μεταβλητής μήκους g.
Οι τάσεις Cauchy τx , οι double stresses μx και οι ολικές τάσεις σx που ασκούνται στην
δοκό, με την υπόθεση μονοδιάστατης φόρτισης δίνονται από τις αντίστοιχες σχέσεις:
𝝉𝒙 = 𝜠𝒆𝒙 (4.1)
𝝁𝒙 = 𝒈𝟐 𝑬𝒆′𝒙 (4.2)
𝒅𝝁𝒙 𝒅 𝟐 𝒆𝒙
𝝈𝒙 = 𝝉𝒙 − = 𝑬 (𝒆𝒙 − 𝒈𝟐 ) = 𝑬(𝒆𝒙 − 𝒈𝟐 𝒆′′
𝒙) (4.3)
𝒅𝒙 𝒅𝒙𝟐

Όπου το ex αντιστοιχεί στην αξονική παραμόρφωση της δοκού σε κάμψη, το g2 στην ογκομετρική
ελαστική ενέργεια παραμόρφωσης, το Ε στο μέτρο ελαστικότητας του Young και οι παράγωγοι
σε παραγώγιση ως προς το x.
Η έκφραση της Αρχής της Ελάχιστης Δυναμικής Ενέργειας που θα χρησιμοποιήσουμε για
την κατάστρωση των εξισώσεων αντιστοιχεί στην σχέση (2.3):
𝜹(𝑼 − 𝑾) = 𝟎
Σύμφωνα με τη θεωρία Βαθμοελαστικότητας μιας διάστασης η ενέργεια ελαστικής
παραμόρφωσης παίρνει την ακόλουθη έκφραση:
𝟏 𝑳
𝑼= 𝟐 𝑨
∫ ∫𝟎 [𝝉𝒙 ∗ 𝒆𝒙 + 𝝁𝒙 ∗ 𝜵𝒆𝒙 ] 𝒅𝒙𝒅𝑨 (4.4)
Από την υπόθεση δοκού τύπου Bernoulli – Euler η ορθή παραμόρφωση της δοκού σε
κάμψη ex=-yu’’, όπου u η εγκάρσια μετατόπιση και ∇ex = dex/dx = -yu’’’ η πρώτη παράγωγος της
παραμόρφωσης. Με αντικατάσταση των όρων παραμόρφωσης και των τάσεων (σχέσεις (4.1),
(4.2), (4.3)) στην εξίσωση της ενέργειας παραμόρφωσης (4.4) προκύπτει η παρακάτω έκφραση:
𝟏 𝑳
𝑼= ∫ 𝜠𝜤[(𝒖′′ )𝟐 + 𝒈𝟐 (𝒖′′′ )𝟐 ] 𝒅𝒙
𝟐 𝟎
(4.5)
όπου I η ροπή αδράνειας της διατομής και L το μήκος της δοκού.

Αρχικά, εισάγεται μια συνάρτηση F(u’’, u’’’), η έκφραση της οποίας αντιστοιχεί στο
εσωτερικό του ολοκληρώματος της τελευταίας σχέσης (σχέση (6)). Ο λογισμός των μεταβολών
θέλει την μεταβολή του παραπάνω ολοκληρώματος να παίρνει τη μορφή:
𝑳
𝑳
𝒅𝟐 𝝏𝑭 𝒅𝟑 𝝏𝑭 𝒅 𝝏𝑭 𝒅𝟐 𝝏𝑭
𝜹𝑼 = ∫ [ 𝒔 ( ′′ ) − 𝟑 ( ′′′ )] 𝜹𝒖𝒅𝒙 + [[− ( ) + 𝟐 ( ′′′ )] 𝜹𝒖] +
𝟎 𝒅𝒙 𝝏𝒖 𝒅𝒙 𝝏𝒖 𝒅𝒙 𝝏𝒖′′ 𝒅𝒙 𝝏𝒖
𝟎
𝑳 𝑳
𝝏𝑭 𝒅 𝝏𝑭 𝝏𝑭
[[𝝏𝒖′′ − 𝒅𝒙 (𝝏𝒖′′′ )] 𝜹𝒖′ ] + [𝝏𝒖′′′ 𝜹𝒖′′ ] (4.6)
𝟎 𝟎
Αντικαθιστώντας την συνάρτηση F όπως έχει οριστεί:

𝑬𝑰
𝑭= [(𝒖′′ )𝟐 + 𝒈𝟐 (𝒖′′′ )𝟐 ] (4.7)
𝟐
η έκφραση της μεταβολής της ελαστικής ενέργειας παραμόρφωσης βαθμοελαστικής δοκού τύπου
Bernoulli – Euler σε κάμψη παίρνει την ακόλουθη μορφή:

𝑳
𝜹𝑼 = ∫𝟎 𝑬𝑰[𝒖𝑰𝑽 − 𝒈𝟐 𝒖𝑽𝑰 ] 𝜹𝒖𝒅𝒙 + [𝑬𝑰(𝒈𝟐 𝒖𝑽 − 𝒖′′′ )𝜹𝒖]𝑳𝟎 + [𝑬𝑰(𝒖′′ − 𝒈𝟐 𝒖𝑰𝑽 )𝜹𝒖′ ]𝑳𝟎 +
[𝑬𝑰(𝒈𝟐 𝒖′′′ )𝜹𝒖′′ ]𝑳𝟎 (4.8)
Επόμενο βήμα είναι η έκφραση της μεταβολής του έργου των εξωτερικών φορτίσεων q(x),
των συνοριακών εγκαρσίων φορτίων V και της κλασικής και της μη κλασικής καμπτικής ροπής
M και m, αντίστοιχα. Προκύπτει έτσι:
𝑳
𝜹𝑾 = − ∫𝟎 𝒒𝜹𝒖𝒅𝒙 − [𝑽𝜹𝒖]𝑳𝟎 + [𝑴𝜹𝒖′ ]𝑳𝟎 + [𝒎𝜹𝒖′ ′]𝑳𝟎 (4.9)
Σε αυτό το στάδιο, έχοντας τις εκφράσεις των μεταβολών ελαστικής ενέργειας
παραμόρφωσης και έργου από τις σχέσεις (9) και (10), τις αντικαθιστούμε στην σχέση (4):
𝑳 𝑳
𝜹(𝑼 − 𝑾) = ∫𝟎 [𝑬𝑰[𝒖𝑰𝑽 − 𝒈𝟐 𝒖𝑽𝑰 ] + 𝒒] 𝜹𝒖𝒅𝒙 + [(𝑽 − 𝑬𝑰(𝒈𝟐 𝒖𝑽 − 𝒖′′′ )) 𝜹𝒖] −
𝟎
𝑳 𝑳
[(𝑴 − 𝑬𝑰(𝒖′′ − 𝒈𝟐 𝒖𝑰𝑽 )) 𝜹𝒖′ ] − [(𝒎 − 𝑬𝑰(𝒈𝟐 𝒖′′′ )) 𝜹𝒖′′ ] = 𝟎 (4.10)
𝟎 𝟎
Η παραπάνω εξίσωση μεταβολών ορίζει ότι κάθε ένας της όρος είναι ίσος με το 0.
Επομένως, η διαφορική εξίσωση που διέπει το πρόβλημα της κάμψης της δοκού είναι:
𝜠𝜤(𝒖𝑰𝑽 − 𝒈𝟐 𝒖𝑽𝑰 ) + 𝒒(𝒙) = 𝟎 (4.11)
Με όμοιο τρόπο οι άλλοι τρεις όροι δίνουν τις εκφράσεις των συνοριακών συνθηκών στα
άκρα της δοκού (x=0, x=L). Σε κάθε όρο, οι εκφράσεις δίνονται σε ζεύγη και κάθε ζεύγος είναι
αμοιβαία αποκλειστικό, δηλαδή απαιτείται η τιμή του ενός από τους δυο όρους για την επίλυση
του προβλήματος:
𝑽 = 𝑬𝑰(𝒖′′′ − 𝒈𝟐 𝒖𝑽 ) ή 𝒖
𝑴 = 𝑬𝑰(𝒖′′ − 𝒈𝟐 𝒖𝑰𝑽 ) ή 𝒖′ (4.12)
𝒎 = 𝑬𝑰𝒈𝟐 𝒖′′′ ή 𝒖′′
Σε αυτό το στάδιο αξίζει να σημειωθεί ότι μηδενίζοντας την τιμή του μήκους g
οδηγούμαστε στις αντίστοιχες εκφράσεις που προκύπτουν από την κλασική Θεωρία
Ελαστικότητας.
Η διαφορική εξίσωση (4.11) είναι μια γραμμική εξίσωση 6ης τάξης με τον μη ομογενή όρο
q(x). Αν θεωρήσουμε ότι η δοκός δεν υποβάλλεται σε κάποιο κατανεμημένο φορτίο και λύσουμε
την παραπάνω διαφορική εξίσωση, προκύπτει η γενική λύση που περιγράφει την εγκάρσια
μετατόπιση της δοκού σε κάμψη:

𝑢(𝑥) = 𝑐1 𝑥 3 + 𝑐2 𝑥 2 + 𝑐3 𝑥 + 𝑐4 + 𝑐5 𝑔2 𝑠𝑖𝑛ℎ(𝑥⁄𝑔) + 𝑐6 𝑔2 𝑐𝑜𝑠ℎ (𝑥⁄𝑔), (4.13)

Επομένως, η γενική λύση στο πρόβλημα της κάμψης μιας βαθμοελαστικής δοκού τύπου
Bernoulli – Euler έχει 6 ανεξάρτητες παραμέτρους οι οποίες προσδιορίζονται κάθε φορά από τις
6 συνοριακές συνθήκες (3 για κάθε άκρο της δοκού).
Στη συνέχεια, ακολουθεί η αναλυτική επίλυση 2 προβλημάτων κάμψης Βαθμοελαστικών
Δοκών Bernoulli – Euler. Το πρώτο πρόβλημα αφορά την περίπτωση δοκού σε συνθήκες καθαρής
κάμψης (Beam in pure Bending) και το δεύτερο αφορά την περίπτωση κάμψης προβόλου δοκού
(Cantilever Beam).
4.1.1. ΚΑΘΑΡΗ ΚΑΜΨΗ ΒΑΘΜΟΕΛΑΣΤΙΚΗΣ ΔΟΚΟΥ BERNOULLI-EULER
Σχήμα 7. Διάταξη δοκού Bernoulli – Euler που υποβάλλεται σε συνθήκες φόρτισης καθαρής κάμψης
Για την κατάστρωση των εξισώσεων που περιγράφουν την συμπεριφορά μιας
βαθμοελαστικής δοκού τύπου Bernoulli – Euler σε συνθήκες φόρτισης καθαρής κάμψης,
θεωρούμε δοκό μήκους L= 1m, ορθογωνικής διατομής, ύψους h= L/10 και πλάτους b=1, με ροπή
αδράνειας I. Η δοκός φορτίζεται στα άκρα της από καμπτικές ροπές Μ= 1000Nm, ενώ δεν
υφίσταται σε κανένα κατανεμημένο φορτίο (q(x)=0). To υλικό της δοκού είναι γραμμικά ελαστικό
με μέτρο ελαστικότητας E= 66GPa. Θα μελετηθεί η απόκριση της δοκού, η αξονική
παραμόρφωση και η πιθανή εξάρτησή της από την τιμή του μεγέθους g.

Όπως, αποδείχθηκε στην ενότητα 4.1, η διαφορική εξίσωση (4.11) που διέπει το πρόβλημα
έχει τη γενική λύση (4.13):
𝑢(𝑥) = 𝑐1 𝑥 3 + 𝑐2 𝑥 2 + 𝑐3 𝑥 + 𝑐4 + 𝑐5 𝑔2 𝑠𝑖𝑛ℎ(𝑥⁄𝑔) + 𝑐6 𝑔2 𝑐𝑜𝑠ℎ (𝑥⁄𝑔)
Οι συνοριακές συνθήκες του προβλήματος δίνονται ως εξής:
u(x = 0) = 0 V(x = L) = 0
M(x = 0) = M M(x = L) = M
m(x = 0) = 0 m(x = L) = 0
Αντικαθιστώντας τις παραπάνω τιμές στις εκφράσεις των σχέσεων (4.12), προκύπτουν οι
6 παράμετροι του προβλήματος:
• 𝒄𝒊 = 𝟎, 𝒊 = 𝟏, 𝟒, 𝟓, 𝟔 (4.14)
𝑴
• 𝒄𝟐 = (4.15)
𝟐𝑬𝑰
• 𝒄𝟑 = 𝟎∗ (4.16)
*Η παράμετρος c3 δεν προκύπτει από τις συνοριακές συνθήκες. Ο όρος της λύσης c3x
αντιστοιχεί σε στερεά κίνηση και επομένως θέτουμε την παράμετρο ίση με το 0.
Επομένως, η απόκριση της δοκού γίνεται:
𝑴
𝒖(𝒙) = 𝒙𝟐 (4.17)
𝟐𝑬𝑰
Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, η παραπάνω σχέση ταυτίζεται με την απόκριση κλασικής
δοκού σε καθαρή κάμψη και άρα δεν παρουσιάζει καμία βαθμοελαστική συνιστώσα. H μέγιστη
κατανομή της αξονικής παραμόρφωσης δίνεται από τη σχέση:
𝟔𝑴
𝒆𝒙𝒙 = 𝑬𝒃𝒉𝟐 (4.18)

Σχήμα 8. Κατανομή της εγκάρσιας μετατόπισης και της αξονικής παραμόρφωσης της δοκού BE σε
καθαρή κάμψη
Τόσο η κατανομή της εγκάρσιας μετατόπισης u(x) όσο και της αξονικής παραμόρφωσης
της βαθμοελαστικής δοκού ταυτίζονται με τις αντίστοιχες κατανομές της κλασικής δοκού, πράγμα
που επιβεβαιώνει την παρατήρηση ότι η δοκός δεν παρουσιάζει βαθμοελαστική συμπεριφορά σε
συνθήκες φόρτισης καθαρής κάμψης.

4.1.2. ΚΑΜΨΗ ΒΑΘΜΟΕΛΑΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΒΟΛΟΥ ΔΟΚΟΥ BERNOULLI-EULER
Θεωρούμε μια πρισματική δοκό μήκους L, με το αριστερό άκρο πακτωμένο και το δεξί
άκρο να υποβάλλεται στην άσκηση μιας εγκάρσιας δύναμης P= 1000N. Το υλικό της δοκού είναι
ένα γραμμικά ελαστικό, ισότροπο υλικό με μέτρο Ελαστικότητας E=66 GPa. Η δοκός δεν
υποβάλλεται σε κανένα κατανεμημένο φορτίο κατά το μήκος της (q(x)=0). Κατά την επίλυση του
προβήματος συνοριακών τιμών, θα μελετηθεί η εγκάρσια μετατόπιση της δοκού, η αξονική
παραμόρφωση και η 1η της παράγωγος, σύμφωνα με την SGE συγκρίνοντας της με την αντίστοιχη
λύση της κλασικής Θεωρίας Ελαστικότητας. Έπειτα, θα μελετηθεί η εξάρτηση της απόκρισης από
την τιμή του μήκους g, χαρακτηριστικού του μεγέθους της ανομοιογένειας.
Όπως, αποδείχθηκε στην ενότητα 4.1, η διαφορική εξίσωση (4.11) που διέπει το πρόβλημα
έχει τη γενική λύση (4.13):
𝑢(𝑥) = 𝑐1 𝑥 3 + 𝑐2 𝑥 2 + 𝑐3 𝑥 + 𝑐4 + 𝑐5 𝑔2 𝑠𝑖𝑛ℎ(𝑥⁄𝑔) + 𝑐6 𝑔2 𝑐𝑜𝑠ℎ (𝑥⁄𝑔)
u(x = 0) = 0 V(x = L) = P
u’(x = 0) = 0 M(x = L) = 0
m(x = 0) = 0 m(x = L) = 0
Σχήμα 9. Κάμψη προβόλου δοκού Bernoulli - Euler

Αντικαθιστώντας τις παραπάνω τιμές στις εκφράσεις των σχέσεων (4.12), προκύπτουν οι
6 παράμετροι του προβλήματος:
𝑃
• 𝒄𝟏 = 6𝐸𝐼 (4.19)

𝑷𝑳
• 𝒄𝟐 = − 𝟐𝑬𝑰 (4.20)
𝑷
• 𝒄𝟑 = 𝑬𝑰 𝒈𝟐 (4.21)
𝑳
𝑷 𝟏−𝒄𝒐𝒔𝒉( )
• 𝟑 𝒈
𝒄𝟒 = − 𝑬𝑰 𝒈 ( 𝑳 ) (4.22)
𝒔𝒊𝒏𝒉( )
𝒈
𝑷 𝟏
• 𝒄𝟓 = − 𝑬𝑰 𝒈 (4.23)
𝑳
𝐏 𝟏 𝟏−𝒄𝒐𝒔𝒉( )
• 𝒈
𝐜𝟔 = − 𝐄𝐈 𝐠 ( 𝑳 ) (4.24)
𝒔𝒊𝒏𝒉( )
𝒈
Επομένως, η συνάρτηση που δίνει το βέλος κάμψης της δοκού είναι η εξής:
𝑳
𝐏𝐋𝟑 𝟏 𝐱 𝟑 𝟏 𝐱 𝟐 𝐠 𝟐𝐱 𝐠 𝟑 𝟏−𝐜𝐨𝐬 𝐡( )
𝒈 𝐠 𝟑 𝐱
𝐮(𝐱) = [𝟔 (𝐋) − 𝟐 (𝐋) + (𝐋) − (𝐋) ( 𝑳 ) − (𝐋) 𝐬𝐢𝐧𝐡 (𝐠) −
𝐄𝐈 𝐋 𝐬𝐢𝐧 𝐡( )
𝒈
𝑳
𝐠 𝟑 𝟏−𝒄𝒐𝒔𝒉( )
𝒈 𝐱
(𝐋) ( 𝑳 ) 𝐜𝐨𝐬𝐡 (𝐠)] (4.25)
𝒔𝒊𝒏𝒉( )
𝒈
Στη συνέχεια αναπαρίσταται η λύση του προβλήματος για διάφορες τιμές του g ενώ,
παράλληλα, δίνεται και η λύση της κλασικής θεωρίας ελαστικότητας για σύγκριση:

Σχήμα 10. Κατανομή εγκάρσιας μετατόπισης της δοκού BE για διάφορες τιμές του g
Εύκολα γίνεται αντιληπτό, πως όσο περισσότερο αυξάνεται η τιμή του g τόσο αποκλίνει η
βαθμοελαστική λύση από την κλασική. Στο δεξί άκρο, η έκφραση που δίνει την μετατόπιση του
λόγω κάμψης είναι:
𝐏𝐋𝟑 𝐠 𝟐 𝐠 𝟐 𝟏 𝟏
𝐮𝐠𝐫 (𝐱 = 𝐋) = − 𝟑𝐄𝐈 [𝟏 − 𝟑 (𝐋) − 𝟔 (𝐋) ( 𝐋 − 𝐋 )] (4.26)
𝐬𝐢𝐧𝐡 ( ) 𝐭𝐚𝐧𝐡 ( )
𝐠 𝐠
Όπου ο λόγος -PL3/3EI ισοδυναμεί στην απόκριση της κλασικά ελαστικής δοκού. Η
παραπάνω παρατήρηση για την εξάρτηση της απόκρισης της βαθμοελαστικής δοκού από την τιμή
του μεγέθους g γίνεται εμφανέστερη στο παρακάτω διάγραμμα όπου αναπαρίσταται η
κανονικοποιημένη σχέση (4.27) σαν συνάρτηση του λόγου g/L:

Σχήμα 11. Κανονικοποιημένη Εγκάρσια μετατόπιση του δεξιού άκρου ως συνάρτηση του λόγου g/L
Από το τελευταίο διάγραμμα, συμπεραίνουμε ότι η δοκός γίνεται πιο δύσκαμπτη όσο η
διάστασή της (μήκος L) γίνεται συγκρίσιμη του μεγέθους g.
Η αξονική παραμόρφωση της δοκού τύπου Bernoulli – Euler ορίζεται ως exx=-yu’’ όπου
u’’ η 2η παράγωγος της εγκάρσιας μετατόπισης ως προς x. Θεωρώντας ορθογωνική διατομή ύψους
h, πλάτους b η μέγιστη κατανομή της ως προς τον άξονα της δοκού δίνεται ως:
𝟔𝑷𝑳 𝒙 𝒈 𝒙 𝒈 𝟏 𝟏 𝒙
𝒆𝒙𝒙 = 𝑬𝒃𝒉𝟐 [𝑳 − 𝟏 − ( 𝑳 ) 𝐬𝐢𝐧𝐡 (𝒈) − ( 𝑳 ) ( 𝒙 − 𝒙 ) 𝐜𝐨𝐬𝐡 (𝒈)] (4.27)
𝐬𝐢𝐧𝐡 ( ) 𝐭𝐚𝐧𝐡 ( )
𝒈 𝒈
Σημειώνεται πως η παραπάνω συνάρτηση ανάγεται στην κατανομή της αξονικής

παραμόρφωσης της κλασικής δοκού αν μηδενίσουμε το μέγεθος g. Στο επόμενο γράφημα
αναπαρίσταται η παραπάνω κατανομή για διάφορες τιμές του g:

Σχήμα 12. Κανονικοποιημένη μέγιστη κατανομή της αξονικής παραμόρφωσης για διάφορες τιμές του
g/L
Η κλασική λύση της προβόλου δοκού δίνει φθίνουσα γραμμική κατανομή αξονικής τάσης
κατά μήκος της δοκού. Ωστόσο, αύξηση του λόγου g/L προκαλεί απόκλιση κυρίως στα άκρα της
από αυτή την συμπεριφορά. Η κατανομή της βαθμοελαστικής δοκού μειώνεται στο πακτωμένο
άκρο ενώ αυξάνεται στο δεξί άκρο, δίνοντας έτσι την εικόνα σύγκλισης προς το μισό της μέγιστης
τιμής της κλασικής παραμόρφωσης. Παρατηρείται επίσης πως στο κέντρο της δοκού η
παραμόρφωση είναι η ίδια για κάθε περίπτωση.
Τέλος, προσδιορίζεται η έκφραση της μέγιστης κατανομής της 1ης παραγώγου της
αξονικής παραμόρφωσης και αναπαρίσταται σε γράφημα ως συνάρτηση του x/L, θεωρώντας
ορθογωνική διατομή ύψους h και πλάτους b:
𝟔𝑷 𝒙 𝟏 𝟏 𝒙
𝒆′𝒙𝒙 = 𝑬𝒃𝒉𝟐 [𝟏 − 𝒄𝒐𝒔𝒉 (𝒈) − ( 𝑳 − 𝑳) 𝒔𝒊𝒏𝒉 (𝒈)] (4.28)
𝒔𝒊𝒏𝒉 ( ) 𝒕𝒂𝒏𝒉 ( )
𝒈 𝒈

Σχήμα 13. Κανονικοποιημένη μέγιστη κατανομή της 1ης παραγώγου της αξονικής παραμόρφωσης
για διάφορες τιμές του g/L

4.2. ΒΑΘΜΟΕΛΑΣΤΙΚΗ ΔΟΚΟΣ TIMOSHENKO

Η κατάστρωση του συστήματος των διαφορικών εξισώσεων που περιγράφουν την
απόκριση σε κάμψη Βαθμοελαστικής δοκού τύπου Timoshenko θεωρεί πρισματική δοκό που
υποβάλλεται σε κατακόρυφο στατικό φορτίο q(x), κατανεμημένο κατά μήκος του άξονα x. To
επίπεδο της φόρτισης είναι το xy.
Από τη θεώρηση δοκού Timoshenko, οι κινηματικές εξισώσεις του προβλήματος δίνονται
από τις παρακάτω εξισώσεις:
𝒖𝒙 = 𝒛𝝍(𝒙) (4.29a)
𝒖𝒚 = 𝟎 (4.29b)
𝒖𝒛 = 𝒘(𝒙) (4.29c)
Όπου ψ(x) η περιστροφή της διατομής της δοκού γύρω από τον z-axis και w(x) το βέλος
κάμψης της δοκού.
Με βάση τις παραπάνω σχέσεις (σχέσεις (4.29)), προκύπτουν εύκολα οι εκφράσεις για την
αξονική εxx και για την διατμητική παραμόρφωση γxz της δοκού κατά το επίπεδο xz. Οι υπόλοιπες
συνιστώσες του τελεστή παραμόρφωσης είναι 0.
𝝏𝒖𝒙 𝒅𝝍
𝜺𝒙𝒙 = = 𝒛 𝒅𝒙 (4.30a)
𝝏𝒙
𝝏𝒖𝒙 𝝏𝒖𝒛 𝒅𝒘
𝜸𝒙𝒛 = 𝟐𝜺𝒙𝒛 = + = +𝝍 (4.30b)
𝝏𝒛 𝝏𝒙 𝒅𝒙
To υλικό της δοκού θεωρείται ομογενές, γραμμικό ελαστικό και άρα οι μη μηδενικές
τάσεις Cauchy προκύπτουν ως εξής:
𝝈
̅ 𝒙𝒙 = 𝜠𝜺𝒙𝒙 (4.31a)
𝝈
̅ 𝒙𝒛 = 𝒌𝑮𝜸𝒙𝒛 (4.31b)
Στις τελευταίες σχέσεις, το E συμβολίζει το μέτρο Ελαστικότητας του υλικού κατά Young,
το G συμβολίζει το μέτρο διάτμησης του υλικού. Η χρήση του Ε θεωρεί ότι ο λόγος Poisson είναι
0. Αν θέλουμε να τον λάβουμε υπόψιν, αντικαθιστούμε την τιμή του Ε με Ε*=((1-ν)/(1+ν)(1-2ν))Ε.
Το G για ισότροπο υλικό ορίζεται ως G=E/2(1+v). Τέλος, ο όρος k είναι ένας συντελεστής
διόρθωσης που εξαρτάται από το σχήμα της διατομής της δοκού και τον λόγο Poisson ν, η
εισαγωγή του οποίου χρειάζεται για να ληφθεί υπόψιν η ανομοιόμορφη κατανομή των
διατμητικών τάσεων στην διατομή της δοκού.

Οι μη μηδενικές ολικές αξονικές και διατμητικές τάσεις που ασκούνται στην δοκό ως
συνάρτηση των τάσεων Cauchy (σχέσεις (4.31)) δίνονται στη συνέχεια:
𝝈𝒙𝒙 = (𝟏 − 𝒈𝟐 𝜵𝟐 )𝝈
̅ 𝒙𝒙 (4.32a)
𝝈𝒙𝒛 = (𝟏 − 𝒈𝟐 𝜵𝟐 )𝝈
̅ 𝒙𝒛 (4.32b)
Όπου το g2 αντιστοιχεί στην ογκομετρική ελαστική ενέργεια παραμόρφωσης και το ∇2
στον τελεστή Laplace (∇2= ∂2/∂x2+∂2/∂z2).
Χρησιμοποιώντας μια έκφραση της Αρχή της Ελάχιστης Δυναμικής Ενέργειας (σχέση
(2.3)) θα υπολογίσουμε τις διαφορικές εξισώσεις που διέπουν το πρόβλημα της κάμψης της δοκού
Timoshenko. Η ελαστική ενέργεια παραμόρφωσης της δοκού ορίζεται ως:
𝑼𝒕𝒐𝒕 = 𝑼𝒄𝒍 + 𝑼𝒈𝒓 (4.33)
Όπου Utot είναι η συνολική ελαστική ενέργεια παραμόρφωσης, Ucl αντιστοιχεί στην
ελαστική ενέργεια μιας καθαρά κλασικά ελαστικής δοκού και Ugr αντιστοιχεί στην ελαστική
ενέργεια μιας καθαρά βαθμοελαστικής δοκού. Η συνιστώσα της κλασικά ελαστικής δοκού δίνεται
από την ακόλουθη έκφραση:
𝟏
𝑼𝒄𝒍 = 𝟐
∭𝑽 (𝝈 ̅ 𝒙𝒛 𝜺𝒙𝒛 ) 𝒅𝒙𝒅𝒚𝒅𝒛
̅ 𝒙𝒙 𝜺𝒙𝒙 + 𝟐𝝈 (4.34)
Αντίστοιχα, η συνιστώσα της βαθμοελαστικής δοκού δίνεται από:

𝟏 𝝏𝝈
̅ 𝒙𝒙 𝝏𝜺𝒙𝒙 𝝏𝝈
̅ 𝒙𝒛 𝝏𝜺𝒙𝒛 𝝏𝝈
̅ 𝒙𝒙 𝝏𝜺𝒙𝒙
𝑼𝒈𝒓 = 𝒈𝟐 ∭𝑽 ( +𝟐 + ) 𝒅𝒙𝒅𝒚𝒅𝒛 (4.35)
𝟐 𝝏𝒙 𝝏𝒙 𝝏𝒙 𝝏𝒙 𝝏𝒛 𝝏𝒛
Αντικαθιστώντας στις τελευταίες εκφράσεις (σχέσεις (4.34) και (4.35)) τις αντίστοιχες
σχέσεις για τις τάσεις και παραμορφώσεις που ορίσαμε παραπάνω (σχέσεις (4.30) και (4.31)),
προκύπτει μια σύνθετη έκφραση για την συνολική ελαστική ενέργεια παραμόρφωσης Utot.
Ακολουθώντας, σε αυτό το στάδιο, μια διαδικασία σύμφωνα με τον λογισμό των μεταβολών,
αντίστοιχη με εκείνη που αναπτύχθηκε στην προηγούμενη ενότητα, καταστρώνεται εύκολα μια
σχέση που εκφράζει τη μεταβολή της ελαστικής ενέργειας:

𝑳
𝒅𝟐 𝒅𝟐 𝝍 𝒅𝟐 𝒅𝒘 𝒅𝟐 𝝍
𝜹𝑼𝒕𝒐𝒕 = ∫ {𝜹𝝍 (−𝑬𝑰 (𝟏 − 𝒈𝟐 ) + 𝒌𝑨𝑮 (𝟏 − 𝒈 𝟐
) ( + 𝝍) − 𝑬𝑨𝒈 𝟐
)
𝒅𝒙𝟐 𝒅𝒙𝟐 𝒅𝒙𝟐 𝒅𝒙 𝒅𝒙𝟐
𝟎
𝒅𝟐 𝟐
+ 𝜹𝒘 (−𝒌𝑨𝑮 (𝟏 − 𝒈 )( + ))} 𝒅𝒙
𝒅𝒙𝟐 𝒅𝒙𝟐 𝒅𝒙
𝑳
𝒅𝟐 𝒅𝝍
𝟐 𝟐
𝒅𝟐 𝒘 𝒅𝝍 𝒅𝝍
+ [𝜹𝝍 (𝑬𝑰 (𝟏 − 𝒈 𝟐
) + 𝒌𝑨𝑮𝒈 ( 𝟐
+ ) + 𝑬𝑨𝒈𝟐 )]
𝒅𝒙 𝒅𝒙 𝒅𝒙 𝒅𝒙 𝒅𝒙 𝟎
𝑳 𝑳
𝟐
𝒅𝟐 𝒅𝒘 𝟐
𝒅𝟐 𝝍
+ [𝜹𝒘 (𝒌𝑨𝑮 (𝟏 − 𝒈 )( + 𝝍))] + [𝜹𝝍′ (𝒈 𝜠𝜤 𝟐 )]
𝒅𝒙𝟐 𝒅𝒙 𝒅𝒙 𝟎
𝟎
𝑳
+ [𝜹𝒘′ (𝒌𝑨𝑮𝒈𝟐 ( + ))]
𝒅𝒙𝟐 𝒅𝒙
𝟎
(4.36)
Όπου I η δευτεροβάθμια ροπή αδράνειας ως προς τον z-axis, Α το εμβαδόν της διατομής.
Αντίστοιχα προκύπτει η μεταβολή του έργου των εξωτερικών φορτίσεων: του
κατανεμημένου φορτίου q, των κλασικών και μη κλασικών εγκαρσίων δυνάμεων στα άκρα Q και
Y, αντίστοιχα, και των κλασικών και μη κλασικών καμπτικών ροπών M και m, αντίστοιχα:
𝑳
𝜹𝑾 = ∫𝟎 𝒒𝜹𝒘𝒅𝒙 + [𝑸𝜹𝒘]𝑳𝟎 + [𝑴𝜹𝝍]𝑳𝟎 + [𝒀𝜹𝒘′]𝑳𝟎 + [𝒎𝜹𝝍′]𝑳𝟎 (4.37)
Για ευκολία στην κατανόηση των σχέσεων προκύψουν κατά την αντικατάσταση των
παραπάνω στην σχέση (2.3), θα ονομάσουμε τους ακόλουθους όρους όπως αυτοί προκύπτουν από
την κλασική Θεωρία Ελαστικότητας:
𝒅𝝍
̅ =∬ 𝝈
𝑴 ̅ 𝒙𝒙 𝒛 𝒅𝑨 = 𝑬𝑰 𝒅𝒙 (4.38a)
𝑨
𝒅𝒘
̅= ∬ 𝝈
𝑸 ̅ 𝒙𝒛 𝒅𝑨 = 𝒌𝑨𝑮 ( 𝒅𝒙 + 𝝍) (4.38b)
𝑨
Αντικαθιστώντας τις σχέσεις (4.36) και (4.37) στην σχέση (2.3), με τη βοήθεια των
σχέσεων (4.38), θα καταλήξουμε σε μια γενική έκφραση για την Δυναμική Ενέργεια της δοκού,
όπου κάθε της όρος θα μηδενιστεί. Έτσι θα προκύψουν οι διαφορικές εξισώσεις που περιγράφουν

το πρόβλημα κάμψης της δοκού Timoshenko και οι αντίστοιχες εκφράσεις για τις συνοριακές
συνθήκες:
𝑨 𝒅 𝒅𝑴 𝟐 𝒅̅ 𝟐
̅
(𝟏 + 𝑰 𝒈𝟐 − 𝒈𝟐 𝒅𝒙𝟐 ) 𝒅𝒙 = (𝟏 − 𝒈𝟐 𝒅𝒙𝟐 ) 𝑸 (4.39a)
𝒅𝟐 ̅
𝒅𝑸
(𝟏 − 𝒈𝟐 𝒅𝒙𝟐 ) 𝒅𝒙 = −𝒒 (4.39b)
𝑳
𝟐
𝟐 𝒅 ̅
[{𝑸 − ((𝟏 − 𝒈 ) 𝑸)} 𝜹𝒘] =𝟎 (4.40a)
𝒅𝒙𝟐
𝟎
̅ 𝑳
𝒅𝑸
[{𝒀 − 𝒈𝟐 𝒅𝒙 } 𝜹𝒘′] = 𝟎 (4.40b)
𝟎
𝑳
𝒅𝟐 𝑨 ̅
𝟐 𝒅𝑸
[{𝑴 − ((𝟏 − ̅
𝒈𝟐 𝒅𝒙𝟐 ) 𝑴 + 𝑰𝒈 𝑴+ 𝟐̅
𝒈 𝒅𝒙 )} 𝜹𝝍] =𝟎 (4.40c)
𝟎
̅ 𝑳
𝒅𝑴
[{𝒎 − 𝒈𝟐 } 𝜹𝝍′] = 𝟎 (4.40d)
𝒅𝒙 𝟎
Όπως και για την περίπτωση της δοκού τύπου Bernoulli – Euler, οι όροι στις εκφράσεις
των συνοριακών συνθηκών είναι αμοιβαία αποκλειστικοί, δηλαδή ανά ζεύγη χρειάζεται να είναι
γνωστός μόνο ένας από τους δύο όρους, δηλαδή:
𝒅 𝟐
̅
𝑸 = (𝟏 − 𝒈𝟐 𝒅𝒙𝟐 ) 𝑸 ή 𝒘 (4.41a)
̅
𝒅𝑸
𝒀 = 𝒈𝟐 𝒅𝒙 ή 𝒘′ (4.41b)
𝒅 𝟐 ̅
̅ + 𝑨 𝒈𝟐 𝑴
𝑴 = (𝟏 − 𝒈𝟐 𝒅𝒙𝟐 ) 𝑴 ̅ + 𝒈𝟐 𝒅𝑸 ή 𝝍 (4.41c)
𝑰 𝒅𝒙
̅
𝒅𝑴
𝒎 = 𝒈𝟐 ή 𝝍′ (4.41d)
𝒅𝒙
Για να προσδιοριστεί η γενική λύση του προβλήματος κάμψης της βαθμοελαστικής δοκού
τύπου Timoshenko, αντικαθιστούμε τις σχέσεις (4.38) στις σχέσεις (4.39). Επομένως, οι εξισώσεις
εκφράζονται ως προς τις συναρτήσεις w(x) και ψ(x), που θα περιγράψουν την απόκριση της
δοκού:
𝑨 𝒅𝟐 𝒅𝟐 𝝍 𝒅𝟐 𝒅𝒘
𝑬𝑰 (𝟏 + 𝑰 𝒈𝟐 − 𝒈𝟐 𝒅𝒙𝟐 ) 𝒅𝒙𝟐 = 𝒌𝑨𝑮 (𝟏 − 𝒈𝟐 𝒅𝒙𝟐 ) ( 𝒅𝒙 + 𝝍) (4.42a)

𝒅𝟐 𝒅𝟐 𝒘 𝒅𝝍
𝒌𝑨𝑮 (𝟏 − 𝒈𝟐 𝒅𝒙𝟐 ) ( 𝒅𝒙𝟐 + 𝒅𝒙 ) = −𝒒 (4.42b)
Στην επίλυση του παραπάνω συστήματος, είναι χρήσιμο να θέσουμε μια βοηθητική
συνάρτηση Ω(x):
𝒅𝒘
𝜴(𝒙) = +𝝍 (4.43)
𝒅𝒙
Έτσι, οι παραπάνω διαφορικές εξισώσεις (σχέσεις (4.42)) μετασχηματίζονται ως εξής:

𝒅𝟐 𝒅𝟐 𝝍 𝒌𝑨𝑮 𝒍 𝟐 𝒅𝟐
(𝟏 − 𝒍𝟐 𝒅𝒙𝟐 ) 𝒅𝒙𝟐 = (𝒈) (𝟏 − 𝒈𝟐 𝒅𝒙𝟐 ) 𝜴 (4.44a)
𝑬𝑰
𝒅𝟐 𝒅𝜴 𝒒
(𝟏 − 𝒈𝟐 𝒅𝒙𝟐 ) 𝒅𝒙 = − 𝒌𝑨𝑮 (4.44b)
Όπου το l ορίζεται ως η ποσότητα:

𝟏
𝒍=𝒈√ (4.45)
𝟏+(𝑨⁄𝑰)𝒈𝟐
Σημειώνεται πως για g=0, το l=0 αλλά l/g=1. Όσο αυξάνεται η τιμή του g αυξάνεται και του l, ενώ
ο λόγος τους κυμαίνεται μεταξύ 0<l/g≤1. Επίσης, σημειώνεται πως θέτοντας το g=0 οι παραπάνω
εξισώσεις ταυτίζονται με τις αντίστοιχες που προκύπτουν σύμφωνα με την Κλασική Θεωρία
Ελαστικότητας.
Θεωρώντας σταθερό το κατανεμημένο φορτίο q κατά μήκος του x-axis, η γενική λύση που
προκύπτει από τις παραπάνω διαφορικές εξισώσεις είναι:
𝒒 𝒙⁄ −𝒙⁄
𝜴(𝒙) = − 𝒌𝑨𝑮 𝒙 + 𝒄𝟏 𝒆 𝒈 − 𝒄𝟐 𝒆 𝒈 + 𝒄𝟑 (4.46)
Με αντικατάσταση της σχέσης (4.46) στην σχέση (4.44a) παίρνουμε:

𝒒 𝒍 𝟐 𝒌𝑨𝑮 𝒍 𝟐 𝒙⁄ −𝒙⁄
𝝍(𝒙) = − 𝟔𝑬𝑰 (𝒈) 𝒙𝟑 + ( ) 𝒄𝟑 𝒙𝟐 + 𝒅𝟏 𝒍𝟐 𝒆 𝒍 + 𝒅𝟐 𝒍𝟐 𝒆 𝒍 + 𝒅𝟑 + 𝒅𝟒 𝒙 ,
𝟐𝑬𝑰 𝒈
(4.47)
Έπειτα, με αντικατάσταση των σχέσεων (4.46) και (4.47) στην σχέση (4.43) και
ολοκληρώνοντας έχουμε:
𝒅𝟒 −𝒙⁄ 𝒙⁄ 𝒙⁄ −𝒙⁄
𝒘(𝒙) = {(𝒄𝟑 − 𝒅𝟑 )𝒙 − 𝒙𝟐 + 𝒄𝟒 + 𝒅𝟐 𝒍𝟑 𝒆 𝒍 − 𝒅𝟏 𝒍𝟑 𝒆 𝒍 + 𝒄𝟏 𝒈𝟐 𝒆 𝒈 + 𝒄𝟐 𝒈𝟐 𝒆 𝒈 +
𝟐
𝒒 𝒍 𝟐 𝒒 𝒄𝟑 𝒌𝑨𝑮 𝒍 𝟐
( ) 𝒙𝟒 − 𝟐𝒌𝑨𝑮 𝒙𝟐 − (𝒈) 𝒙𝟑 } (4.48)
𝟐𝟒𝑬𝑰 𝒈 𝟔𝑬𝑰

Επομένως, η γενική λύση του προβλήματος της κάμψης μιας βαθμοελαστικής δοκού τύπου
Timoshenko έχει 8 ανεξάρτητες παραμέτρους, που υπολογίζονται από τις 8 συνοριακές συνθήκες
(4 για κάθε άκρο της δοκού).
Στη συνέχεια ακολουθεί η αναλυτική επίλυση 2 προβλημάτων κάμψης Βαθμοελαστικής
δοκού Timoshenko. Το πρώτο πρόβλημα αφορά την επίλυση δοκού σε καθαρή κάμψη (Pure
bending) και το δεύτερο αφορά την επίλυση προβόλου δοκού (Cantilever beam in bending).
4.2.1. ΚΑΘΑΡΗ ΚΑΜΨΗ ΒΑΘΜΟΕΛΑΣΤΙΚΗΣ ΔΟΚΟΥ TIMOSHENKO
Σχήμα 14. Διάταξη δοκού Timoshenko που υποβάλλεται σε συνθήκες φόρτισης καθαρής κάμψης
Για την κατάστρωση των εξισώσεων που περιγράφουν την συμπεριφορά μιας
βαθμοελαστικής δοκού τύπου Timoshenko σε συνθήκες φόρτισης καθαρής κάμψης, θεωρούμε
δοκό μήκους L= 1m, ορθογωνικής διατομής, ύψους h=L/2 και πλάτους b=h/4, με διατομή Α και
ροπή αδράνειας I. Η δοκός φορτίζεται στα άκρα της από καμπτικές ροπές Μ= 1000Nm, ενώ δεν
υφίσταται σε κανένα κατανεμημένο φορτίο (q(x)=0). To υλικό της δοκού είναι γραμμικά ελαστικό
με μέτρο ελαστικότητας E= 66GPa και λόγο Poisson v=0.31. Θα μελετηθεί η απόκριση της δοκού,
η αξονική παραμόρφωση και η πιθανή εξάρτησή της από την τιμή του μεγέθους g.
Το πρόβλημα της κάμψης περιγράφεται από το σύστημα διαφορικών εξισώσεων (σχέση
(4.42)) που αναλύθηκε στην ενότητα 4.2. Η γενική λύση που προέκυψε από αυτό (σχέσεις (4.47)
και (4.48)) είναι η εξής:

𝒌𝑨𝑮 𝒍 𝟐 𝒙 −𝒙
𝝍(𝒙) = ( ) 𝒄𝟑 𝒙𝟐 + 𝒅𝟏 𝒍𝟐 𝒆 ⁄𝒍 + 𝒅𝟐 𝒍𝟐 𝒆 ⁄𝒍 + 𝒅𝟑 + 𝒅𝟒 𝒙
𝟐𝑬𝑰 𝒈
𝒅𝟒 𝟐 −𝒙 𝒙 𝒙 −𝒙
𝒘(𝒙) = {(𝒄𝟑 − 𝒅𝟑 )𝒙 − 𝒙 + 𝒄𝟒 + 𝒅𝟐 𝒍𝟑 𝒆 ⁄𝒍 − 𝒅𝟏 𝒍𝟑 𝒆 ⁄𝒍 + 𝒄𝟏 𝒈𝟐 𝒆 ⁄𝒈 + 𝒄𝟐 𝒈𝟐 𝒆 ⁄𝒈
𝟐
𝒄𝟑 𝒌𝑨𝑮 𝒍 𝟐 𝟑
− ( ) 𝒙 }
𝟔𝑬𝑰 𝒈
w(x = 0) = 0 Q(x = L) = 0
ψ(x = 0) = 0* Y(x = L) = 0
M(x = 0) = M M(x = L) = M
m(x = 0) = 0 m(x = L) = 0
*Για την περίπτωση φόρτισης καθαρής κάμψης επιλύθηκε το ίδιο πρόβλημα και με την
υπόθεση Y(x = 0) = 0, χωρίς αυτό να επηρεάζει την συγκεκριμένη θεώρηση φόρτισης.
Η αντικατάσταση των παραπάνω τιμών στις σχέσεις (4.41) δίνει τις εξής 8 ανεξάρτητες
παραμέτρους:
• 𝒄𝒊 = 𝟎, 𝒊 = 𝟏, 𝟐, 𝟑, 𝟒 (4.49)
• 𝒅𝒊 = 𝟎, 𝒊 = 𝟏, 𝟐 (4.50)
• 𝒅𝟑 = 𝟎∗ (4.51)
𝑴 𝒍 𝟐
• 𝒅𝟒 = ( ) (4.52)
𝑬𝑰 𝒈
*Η παράμετρος d3 δεν προκύπτει από τις συνοριακές συνθήκες. Οι όροι της λύσης d3 και
d3x αντιστοιχούν σε στερεά κίνηση και επομένως θέτουμε την παράμετρο ίση με το 0.
Επομένως, οι εκφράσεις που περιγράφουν τη λύση της δοκού Timoshenko παίρνουν την
μορφή:
𝑴 𝒍 𝟐
𝝍(𝒙) = ( ) 𝒙 (4.53)
𝑬𝑰 𝒈
𝑴 𝒍 𝟐
𝒘(𝒙) = − 𝟐𝑬𝑰 (𝒈) 𝒙𝟐 (4.54)

Οι παραπάνω συναρτήσεις ανάγονται στις λύσεις της κλασικής δοκού Timoshenko αν

μηδενίσουμε την τιμή του g (g=0, l=0, αλλά l/g=1 όπως ορίστηκε στην σχέση (4.45)).
Στη συνέχεια παρουσιάζονται οι κατανομές της εγκάρσιας μετατόπισης και της γωνίας
περιστροφής για διάφορες τιμές του μεγέθους g:
Σχήμα 15. Κατανομή εγκάρσιας μετατόπισης Βαθμοελαστικής δοκού Timoshenko σε καθαρή

κάμψη, για διάφορες τιμές του g
Παρατηρούμε πως με την αύξηση του g έχουμε αύξηση και της δυσκαμψίας της δοκού,
αφού το μέγιστο βέλος κάμψης μειώνεται.

Σχήμα 16. Κατανομή γωνίας περιστροφής Βαθμοελαστικής δοκού Timoshenko σε καθαρή κάμψη, για
διάφορες τιμές του g
Αντίστοιχη αύξηση της δυσκαμψίας της δοκού εντοπίζεται και από το διάγραμμα της
γωνίας περιστροφής της διατομής, αφού, με την αύξηση του μήκους g, μειώνεται η μέγιστη γωνία.
Από τις σχέσεις (4.30), υπολογίζονται οι εκφράσεις που δείχνουν την κατανομή της
μέγιστης αξονικής και της διατμητικής παραμόρφωσης στη δοκό:
𝒅𝝍 𝑴𝒉 𝒍 𝟐
𝒆𝒙𝒙 = 𝒚 𝒅𝒙 = ( )
𝟐𝑬𝑰 𝒈
(4.55)
𝒅𝒘
𝜸𝒙𝒚 = +𝝍 =𝟎 (4.56)
𝒅𝒙
Η κατανομή της διατμητικής παραμόρφωσης προκύπτει ίση με το 0 σε κάθε σημείο κατά

μήκους της δοκούς.

Σχήμα 17. Κατανομή αξονικής παραμόρφωσης Βαθμοελαστικής δοκού Timoshenko σε καθαρή

κάμψη, για διάφορες τιμές του g
Από το τελευταίο διάγραμμα, βλέπουμε πως για κάθε τιμή του g η παραμόρφωση είναι
σταθερή κατά το μήκος της δοκού. Ωστόσο, αυξάνοντας το g η παραμόρφωση μειώνεται,
επιβεβαιώνοντας πάλι την αύξηση της δυσκαμψίας της όσο πιο σημαντικό είναι το μέγεθος των
ανομοιογενειών εντός της δοκού.

4.2.2. ΚΑΜΨΗ ΒΑΘΜΟΕΛΑΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΒΟΛΟΥ ΔΟΚΟΥ TIMOSHENKO
Θεωρούμε μια πρισματική δοκό μήκους L=1 m, διατομή ύψους h=L/2 και πλάτους b=h/4,
με το αριστερό άκρο πακτωμένο και το δεξί άκρο να υποβάλλεται στην άσκηση μιας κατακόρυφης
δύναμης P=1000 N. Το υλικό της δοκού είναι ένα γραμμικά ελαστικό, ισότροπο υλικό με μέτρο
Ελαστικότητας E=66 GPa και λόγο Poisson v=0.31. Η δοκός δεν υποβάλλεται σε κανένα
κατανεμημένο φορτίο κατά το μήκος της (q(x)=0). Κατά την επίλυση του προβήματος
συνοριακών τιμών, θα μελετηθεί η μετατόπιση της δοκού λόγω κάμψης και λόγω διάτμησης, η
αξονική και η διατμητική παραμόρφωση, σύμφωνα με την SGE συγκρίνοντας της με την
αντίστοιχη λύση της κλασικής Θεωρίας Ελαστικότητας. Έπειτα, θα μελετηθεί η εξάρτηση της
απόκρισης από την τιμή του μήκους g συγκριτικά με τις διαστάσεις της δοκού, χαρακτηριστικού
του μεγέθους της ανομοιογένειας.
Σχήμα 18. Κάμψη Timoshenko προβόλου δοκού

Το πρόβλημα της κάμψης περιγράφεται από το σύστημα διαφορικών εξισώσεων (σχέση
(4.42)) που αναλύθηκε στην ενότητα 1.3. Η γενική λύση που προέκυψε από αυτό (σχέσεις (4.47)
και (4.48)) είναι η εξής:
𝒌𝑨𝑮 𝒍 𝟐 𝒙 −𝒙
𝝍(𝒙) = ( ) 𝒄𝟑 𝒙𝟐 + 𝒅𝟏 𝒍𝟐 𝒆 ⁄𝒍 + 𝒅𝟐 𝒍𝟐 𝒆 ⁄𝒍 + 𝒅𝟑 + 𝒅𝟒 𝒙
𝟐𝑬𝑰 𝒈
𝒅𝟒 𝟐 −𝒙 𝒙 𝒙 −𝒙
𝒘(𝒙) = {(𝒄𝟑 − 𝒅𝟑 )𝒙 − 𝒙 + 𝒄𝟒 + 𝒅𝟐 𝒍𝟑 𝒆 ⁄𝒍 − 𝒅𝟏 𝒍𝟑 𝒆 ⁄𝒍 + 𝒄𝟏 𝒈𝟐 𝒆 ⁄𝒈 + 𝒄𝟐 𝒈𝟐 𝒆 ⁄𝒈
𝟐
𝒄𝟑 𝒌𝑨𝑮 𝒍 𝟐 𝟑
− ( ) 𝒙 }
𝟔𝑬𝑰 𝒈
Οι συνοριακές συνθήκες του προβλήματος είναι οι εξής:
w(x = 0) = 0 Q(x = L) = P
w’(x = 0) = 0 Y(x = L) = 0
ψ(x = 0) = 0 M(x = L) = 0
ψ’(x = 0) =0 m(x = L) = 0
Η αντικατάσταση των παραπάνω τιμών στις σχέσεις (4.41) δίνει τις εξής 8 ανεξάρτητες
παραμέτρους:
𝑷 𝟏
• 𝒄𝟏 = − 𝒌𝑨𝑮𝒈 𝟐𝑳 (4.57)
(𝟏+𝒆 ⁄𝒈 )
𝟐𝑳
𝑷 𝒆 ⁄𝒈
• 𝒄𝟐 = ( 𝟐𝑳 ) (4.58)
𝒌𝑨𝑮𝒈 𝟏+𝒆 ⁄𝒈
𝑷
• 𝒄𝟑 = (4.59)
𝒌𝑨𝑮
𝟐𝑳 𝟐𝑳
𝑷(𝒌𝑨𝑳𝒍𝟒 (𝟏+𝒆 ⁄𝒈 )−𝟐(𝟏+𝒗)𝒈𝟑 𝑰(𝒆 ⁄𝒈 −𝟏))
• 𝒄𝟒 = 𝟐𝑳 (4.60)
𝒌𝑨𝒈𝟐 𝑬𝑰(𝟏+𝒆 ⁄𝒈 )
𝑳
𝑷𝒍(𝒍𝒆 ⁄𝒍 −𝑳)
• 𝒅𝟏 = − 𝟐𝑳 (4.61)
𝑬𝑰𝒈𝟐 (𝟏+𝒆 ⁄𝒍 )
𝑳 𝑳
𝑷𝒍𝒆 ⁄𝒍 (𝑳𝒆 ⁄𝒍 +𝒍)
• 𝒅𝟐 = − 𝟐𝑳 (4.62)
𝑬𝑰𝒈𝟐 (𝟏+𝒆 ⁄𝒍 )
𝟐𝑳 𝑳
𝑷𝒍𝟑 (𝑳𝒆 ⁄𝒍 +𝟐𝒍𝒆 ⁄𝒍 −𝑳)
• 𝒅𝟑 = 𝟐𝑳 (4.63)
𝑬𝑰𝒈𝟐 (𝟏+𝒆 ⁄𝒍 )
𝑷𝑳𝒍𝟐
• 𝒅𝟒 = − 𝑬𝑰𝒈𝟐 (4.64)
Σημειώνεται πως ο συντελεστής k δίνεται από τη σχέση 𝐤 = (𝟓𝐯 + 𝟓)/(𝟔𝐯 + 𝟔).
Επομένως, η γραφική παράσταση των συναρτήσεων που περιγράφουν τη λύση του

προβλήματος, για τις παραπάνω συνοριακές συνθήκες φαίνεται στη συνέχεια:
Σχήμα 19. Εγκάρσια Μετατόπιση προβόλου δοκού Timoshenko για διάφορες τιμές των g
Σχήμα 20. Γωνία Περιστροφής προβόλου δοκού Timoshenko για διάφορες τιμές των g
Η απόκριση της δοκού για διάφορες τιμές του μεγέθους g αποκλίνει από την λύση της
κλασικής θεωρίας Ελαστικότητας. Πιο συγκεκριμένα, όσο αυξάνεται η τιμή του g τόσο μεγαλώνει

η απόκλιση και τόσο πιο δύσκαμπτη γίνεται η δοκός, με την μετατόπιση να πλησιάζει περίπου το
13% και την γωνία περιστροφής περίπου το 5% των αντίστοιχων μεγεθών της κλασικής λύσης
στο δεξί άκρο όταν το g=0.5.
Η εξάρτηση της απόκρισης από την τιμή του μήκους g φαίνεται πιο ξεκάθαρα στο
διάγραμμα της κανονικοποιημένης εγκάρσιας μετατόπισης του δεξιού άκρου ως συνάρτηση του
λόγου g/L:
𝟐𝑳 𝟐𝑳 𝑳 𝟐𝑳
𝑷𝑳𝟑 𝒍 𝟐 𝒍 𝟏−𝒆 ⁄𝒍 𝒍 𝟐 𝟏+𝒆 ⁄𝒍 −𝟒𝒆 ⁄𝒍 𝒍 𝟑 𝒆 ⁄𝒍 −𝟏
𝒘(𝒙 = 𝑳) = ( ) (𝟏 + 𝟑 (𝒈) 𝟐𝑳 + 𝟑 (𝒈) 𝟐𝑳 + 𝟑 (𝒈) 𝟐𝑳 )+
𝟑𝑬𝑰 𝒈 𝟏+𝒆 ⁄𝒍 𝟏+𝒆 ⁄𝒍 𝟏+𝒆 ⁄𝒍
𝟐𝑳
𝑷𝑳 𝒈 𝟏−𝒆 ⁄𝒈
(𝟏 + ( ) ) (4.65)
𝒌𝑨𝑮 𝑳 𝟏+𝒆𝟐𝑳⁄𝒈
Η παραπάνω έκφραση αποτελείται από το άθροισμα δύο όρων, από τους οποίους ο πρώτος
σχετίζεται με τη συνιστώσα της μετατόπισης λόγω κάμψης και ο δεύτερος με τη συνιστώσα λόγω
διάτμησης. Μηδενίζοντας την τιμή του g (και κατ’ επέκτασιν l/g=1 όπως ορίστηκε στη σχέση
(4.45)) η σχέση (4.65) ανάγεται στη μετατόπιση του δεξιού άκρου σύμφωνα με την κλασική
θεωρία ελαστικότητας.
Παράλληλα με τη λύση της δοκού Timoshenko δίνεται και η λύση της προβόλου δοκού
Bernoulli – Euler που υποβάλλεται στις ίδιες συνθήκες φόρτισης:

Σχήμα 21. Κανονικοποιημένη Εγκάρσια μετατόπιση του δεξιού άκρου ως συνάρτηση του λόγου g/L
Από το παραπάνω διάγραμμα μπορούμε να κάνουμε τις εξής παρατηρήσεις:
• Με την αύξηση του λόγου g/L, τόσο η απόκριση της δοκού Bernoulli – Euler όσο και της
δοκού Timoshenko φαίνεται να μειώνονται σε σημαντικό βαθμό, επιβεβαιώνοντας την
ανάγκη για θεώρηση βαθμοελαστικής δοκού όσο τα χαρακτηριστικά μεγέθη της
ανομοιογένειας είναι συγκρίσιμα των διαστάσεων της δοκού που μελετάται.
• Από τη σύγκριση της απόκρισης μιας δοκού Bernoulli – Euler με μια δοκό Timoshenko,
βλέπουμε πως, όπως και για την περίπτωση της κλασικής θεωρίας ελαστικότητας, η δοκός
Timoshenko είναι πιο δύσκαμπτη από την δοκό Bernoulli – Euler ανεξάρτητα από την τιμή
της g.
•
Στη συνέχεια, θα μελετηθεί η μέγιστη κατανομή της αξονικής παραμόρφωσης exx και της
διατμητικής παραμόρφωσης γxz για διάφορες τιμές του λόγου g/L. Αντικαθιστώντας στις σχέσεις
(4.30) τις σχέσεις (4.47) και (4.48) χρησιμοποιώντας τις παραμέτρους (4.57) – (4.64) παίρνουμε
τις ακόλουθες εκφράσεις για τις κατανομές:
𝟐𝑳−𝒙⁄ 𝒙 𝒙+𝑳⁄ 𝑳−𝒙⁄

𝒍 𝟐 𝒙 𝒆 𝒍 +𝒆 ⁄𝒍 𝒍 𝒆 𝒍 −𝒆 𝒍
𝒆𝒙𝒙 (𝒙) = 𝒆𝟎 (𝒈) [𝟏 − 𝑳 − 𝟐𝑳 + (𝑳) 𝟐𝑳 ] (4.66)
𝟏+𝒆 ⁄𝒍 𝟏+𝒆 ⁄𝒍
𝟔𝑷𝑳
όπου 𝒆𝟎 = 𝑬𝒃𝒉𝟐 η μέγιστη ορθή παραμόρφωση στη διατομή, όπως προκύπτει και από τη κλασική
θεωρία δοκών Bernoulli – Euler,

𝒙 𝟐𝑳−𝒙⁄
𝒆 ⁄𝒈 +𝒆 𝒈
𝜸𝒙𝒛 (𝒙) = 𝜸𝟎 [𝟏 − 𝟐𝑳 ] (4.67)
𝟏+𝒆 ⁄𝒈
𝐏
όπου 𝛄𝟎 = 𝐤𝐀𝐆 η διατμητική παραμόρφωση στη διατομή, όπως προκύπτει από την κλασική θεωρία
δοκών Timoshenko.
Οι γραφικές παραστάσεις των κανονικοποιημένων κατανομών για διάφορες τιμές του
λόγου g/L δίνονται στην συνέχεια:
Σχήμα 22. Κατανομή μέγιστων αξονικών παραμορφώσεων για διάφορες τιμές του g/L
Παρατηρούμε πως η κατανομή της αξονικής παραμόρφωσης παρουσιάζει μέγιστη τιμή σε
διαφορετικό σημείο από την κλασική περίπτωση. Ενώ στην τελευταία η μέγιστη παραμόρφωση
εντοπίζεται στο πακτωμένο άκρο, όπως γνωρίζουμε από την θεωρία δοκών, όσο αυξάνεται ο λόγος
g/L, τόσο το μέγιστο αυτό μετατοπίζεται προς τα εσωτερικά της δοκού. Παράλληλα, βλέπουμε
ότι ενώ στην κλασική περίπτωση το δεξί άκρο δεν έχει κάποια παραμόρφωση, αύξηση του λόγου
δημιουργεί μια μικρή παραμόρφωση.
Παρατηρείται, επίσης, μια μείωση στην τιμή του μεγίστου της αξονικής παραμόρφωσης
με την αύξηση του λόγου g/L. H μείωση αυτή επιβεβαιώνει για μια ακόμη φορά την αύξηση της
δυσκαμψίας όσο η συμπεριφορά αποκλίνει από την κλασική.
Σχήμα 23. Κατανομή διατμητικών παραμορφώσεων για διάφορες τιμές του g/L
Ενώ στην κλασική πρόβολο δοκό Timoshenko, η διατμητική παραμόρφωση είναι σταθερή
καθόλο το μήκος της δοκού, η βαθμοελαστική δοκός έχει στο πακτωμένο άκρο μηδενική
διατμητική παραμόρφωση που αυξάνεται κατά το μήκος της, συγκλίνοντας όμως σε συγκεκριμένη
τιμή. Όσο ο λόγος g/L παίρνει αρκετά μικρές τιμές, η παραμόρφωση συγκλίνει στην κλασική.
Όταν, όμως, ο λόγος πάρει μεγαλύτερες τιμές, η τιμή που θα συγκλίνει η διατμητική

παραμόρφωση είναι σημαντικά μικρότερη της κλασικής, που αποδίδεται στην αυξημένη
δυσκαμψία της βαθμοελαστικής δοκού έναντι της πρώτης.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΑΠΟΚΡΙΣΗ ΔΙΑΤΡΗΤΩΝ ΕΛΑΣΤΙΚΩΝ ΔΟΚΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΜΕΘΟΔΟ

ΤΩΝ ΣΥΝΟΡΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ
Ο A. J. Beveridge και οι συνεργάτες του, το 2013, με στόχο την μελέτη της επίδρασης
μεγέθους σε δοκούς υπό κάμψη πραγματοποίησε το εξής πείραμα: θεώρησε διάτρητες
ορθογωνικές πλάκες διαφορετικών διαστάσεων με εξαγωνική κατανομή πανομοιότυπων οπών, σε
δεδομένη περιεκτικότητα κατ’ όγκο. Τόσο τα πειραματικά δεδομένα όσο και τα αριθμητικά
αποτελέσματα έδειξαν ότι όσο οι διαστάσεις των πλακών μειώνονται, τόσο αυξάνεται η
δυσκαμψία τους, ένδειξη ύπαρξης size effect (Beveridge et al. (2013)).
Ο M. A. Wheel, το 2015, πραγματοποίησε ένα πείραμα, αντίστοιχο του Beveridge,
χρησιμοποιώντας δύο περιπτώσεις διατρητών ορθογωνικών πλακών, διαφορετικών διαστάσεων
με εξαγωνική κατανομή πανομοιότυπων οπών. Για την πρώτη περίπτωση, θεώρησε πλάκες στις
οποίες οι κυλινδρικές κοιλότητες δεν τέμνουν τις εξωτερικές επιφάνειες της πλάκας, όπου
παρατηρήθηκε αύξηση της δυσκαμψίας με τη μείωση των διαστάσεών της. Για την δεύτερη
περίπτωση, ωστόσο, οι κυλινδρικές κοιλότητες έτεμναν τις εξωτερικές επιφάνειες. Σε αυτή την
περίπτωση, το στοιχείο εμφάνισε μείωση στην δυσκαμψία όσο μειώνονταν οι διαστάσεις του.
Αξιοσημείωτη ήταν η παρατήρηση ότι πλάκες ίδιων διαστάσεων με ίδια περιεκτικότητα οπών
κατ’ όγκο αλλά κατανεμημένες σε διαφορετικά σημεία είχαν αντίθετη συμπεριφορά (Wheel et al.
(2015)).
Ο Θ. Γκορτάς και οι συνεργάτες του, το 2018, πραγματοποιώντας ένα αριθμητικό πείραμα
παρόμοιας φύσης με των Beveridge και Wheel προηγουμένως, εξέτασαν τη δυνατότητα της
θεωρίας Βαθμοελαστικότητας να εντοπίσει την ύπαρξη των size effects. Στο πείραμά τους
χρησιμοποίησαν ορθογωνικές πλάκες UD ινωδών σύνθετων υλικών σταθερών διαστάσεων, με
σταθερή κατ’ όγκο περιεκτικότητα σε ίνες αλλά μεταβλητών διαμέτρων ανά περίπτωση. Οι ίνες
ήταν κατανεμημένες είτε τυχαία είτε σε περιοδική κατανομή τετραγωνικής μορφής. Μελετήθηκε
τόσο η περίπτωση ινών με υλικό μεγαλύτερης δυσκαμψίας από της μήτρας όσο και η περίπτωση
υλικού μήτρας μεγαλύτερης δυσκαμψίας από των ινών. Οι πλάκες υποβλήθηκαν σε κάμψη υπό
συνθήκες επίπεδης παραμόρφωσης (Gortsas et al. (2018)).

Στα πλαίσια της παρούσας διπλωματικής, μελετάται αριθμητικά η απόκριση διατρητών

πλακών σταθερών διαστάσεων, σε κάμψη υπό συνθήκες επίπεδης εντατικής κατάστασης. Οι
κυλινδρικές κοιλότητες είναι περιοδικά κατανεμημένες κατά την πλάκα σε τετραγωνικό μοτίβο.
Η περιεκτικότητα κατ’ όγκο διατηρείται σταθερή σε κάθε περίπτωση και ίση με 30% ενώ αλλάζει
η διάσταση των κοιλοτήτων. Εξετάζεται τόσο η περίπτωση που οι κοιλότητες βρίσκονται
εσωτερικά της πλάκας χωρίς να τέμνουν τα εξωτερικά σύνορα, όσο και η περίπτωση που οι οπές
τέμνουν τις εξωτερικές επιφάνειες (οι πλάκες έχουν πριονωτή μορφή). Η ανάλυση γίνεται με την
μέθοδο Συνοριακών Στοιχείων που περιγράφεται σε επόμενη παράγραφο. Με βάση τα
αποτελέσματα που προκύπτουν μελετάται και σχολιάζεται το φαινόμενο επίδρασης του μεγέθους
(size effect) που προκύπτει λόγω της ύπαρξης των οπών στην πλάκα.

5.1. Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΩΝ ΣΥΝΟΡΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΣΤΗ ΚΛΑΣΣΙΚΗ

ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ
Σπουδαίο εργαλείο για την αριθμητική επίλυση των προβλημάτων κάμψης αποτελεί η
Μέθοδος Συνοριακών Στοιχείων (Boundary Element Method - BEM). Πρόκειται για αριθμητική
μέθοδο επίλυσης μερικών διαφορικών εξισώσεων οι οποίες είναι εκφρασμένες σε μορφή
ολοκληρωτικών εξισώσεων. Βρίσκει εφαρμογές σε προβλήματα ρευστομηχανικής, ακουστικής,
ηλεκτρομαγνητισμού, θραυστομηχανικής κ.ά.
Η Μέθοδος Συνοριακών Στοιχείων πλεονεκτεί έναντι άλλων μεθόδων στο ότι απαιτείται
η διακριτοποίηση μόνο της συνοριακής επιφάνειας έναντι του όγκου που περικλείεται από την
επιφάνεια αυτή, όπως γίνεται σε άλλες μεθόδους διακριτοποίησης (πεπερασμένων στοιχείων -
FEM, πεπερασμένων διαφορών - FDM, κ.ά). Η ανάγκη διακριτοποίησης μόνο της συνοριακής
επιφάνειας μειώνει σημαντικά το υπολογιστικό κόστος της επίλυσης του προβλήματος.
Η επίλυση ενός προβλήματος ελαστικότητας, όπως η κάμψη διάτρητης πλάκας, με την
μέθοδο BEM ακολουθεί την εξής διαδικασία: Θεωρούμε 2-D πλάκα μήκους L και πλάτους h στο
επίπεδο (x1 – x2). Έστω Ωo η περιοχή που καλύπτει η πλάκα και So η συνοριακή επιφάνεια που
περικλείει την Ωo. To υλικό της πλάκας θεωρείται ότι είναι ισότροπο και γραμμικά ελαστικό με
ελαστικές σταθερές Ex και v, το μέτρο Ελαστικότητας Young και ο λόγος Poisson, αντίστοιχα. Η
πλάκα περιέχει Ni κυλινδρικές οπές, ακτίνας a, περιοδικά κατανεμημένες σε τετραγωνικό μοτίβο.
Η κατ’ όγκο περιεκτικότητα των οπών είναι vi. Κάθε οπή χαρακτηρίζεται από την περιοχή Ωi και
το σύνορο Si, όπου i=1,…,Ni. Το ένα άκρο της πλάκας θεωρείται πακτωμένο, ενώ το άλλο
υποβάλλεται σε συγκεντρωμένη δύναμη P.
Η λύση τoυ παραπάνω προβλήματος ελαστικότητας προκύπτει από την επίλυση του
συστήματος ολοκληρωτικών εξισώσεων στις συνοριακές επιφάνειες:
𝑐(𝑥)𝑢(𝑥) + ∫𝑆 𝑡̃ ∗ (𝑥, 𝑦) 𝑢(𝑦)𝑑𝑆𝑦 = ∫𝑆 𝑢̃∗ (𝑥, 𝑦)𝑡(𝑦) 𝑑𝑆𝑦 (5.1a)
𝑐(𝑥)𝑢(𝑥) + ∫𝑆 𝑡̃ ∗ (𝑥, 𝑦) 𝑢(𝑦)𝑑𝑆𝑦 = ∫𝑆 𝑢̃∗ (𝑥, 𝑦)𝑡(𝑦) 𝑑𝑆𝑦 (5.1b)

𝑖 𝑖
όπου i=1,…,Ni
Στις παραπάνω εξισώσεις (σχέσεις (5.1)) οι όροι x, y δείχνουν τα σημεία πεδίου (σημεία
κόμβων) και τα σημεία ολοκλήρωσης, αντίστοιχα, u και t τα διανύσματα μετατόπισης και έλξης,
η c(x) είναι μια σταθερά που παίρνει τιμή ίση με 0.5 και 1 στα σημεία του συνόρου και στα
εσωτερικά στοιχεία του όγκου, αντίστοιχα, και οι όροι 𝑢̃∗ και 𝑡̃ ∗ δείχνουν τις θεμελιώδης λύσης
της παραπάνω ολοκληρωτικής εξίσωσης που δίνονται από:
∗ 1+𝑣 1
𝑢̃𝑗𝑘 (𝑥, 𝑦) = ((3 − 4𝑣)𝛿𝑗𝑘 𝑙𝑛 ( ) + 𝑟,𝑗 𝑟,𝑘 ) , (5.2a)
4𝜋𝐸(1−𝑣) 𝑟
όπου j,k=1,2
1 𝜕𝑟
̃ ∗ (𝑥, 𝑦) =
𝑡𝑗𝑘 [((1 − 2𝑣)𝛿𝑗𝑘 + 2𝑟,𝑗 𝑟,𝑘 ) 𝜕𝑛 + (1 − 2𝑣)(𝑟,𝑗 𝑛𝑘 − 𝑟,𝑘 𝑛𝑗 )]
4𝜋(1−𝑣)𝑟
(5.2b)
όπου r η απόσταση μεταξύ των σημείων x, y, nj το μοναδιαίο διάνυσμα του συνόρου στο
σημείο y, r,j οι παράγωγοι του r ως προς τις χωρικές μεταβλητές και ∂r/∂n η παράγωγος του r στη
διεύθυνση του μοναδιαίου διανύσματος στο σημείο y.
Σύμφωνα με την μέθοδο BEM, το σύνορο S διακριτοποιείται είτε με τη χρήση 3-κομβων
στοιχείων 2ης τάξης ή 2-κομβων γραμμικών στοιχείων. Από την διακριτοποίηση έχουμε Lo
κόμβους για το σύνορο So και Li κόμβους για κάθε μια από τις Ni οπές με συνοριακές επιφάνειες
Si. Συγκεντρώνοντας τις εξισώσεις (5.1a) και (5.1b) στους Lo και Li κόμβους, αντίστοιχα,
προκύπτει το παρακάτω σύστημα αλγεβρικών εξισώσεων:
̃ (𝜊) ]{𝑢𝐿 } = −[𝐺̃ (𝑜) ]{𝑡 𝐿 }
[𝛨 (5.3a)
̃ (𝑖) ]{𝑢𝐿𝑖 } = [𝐺̃ (𝑖) ]{𝑡 𝐿𝑖 } ,
[𝐻 (5.3b)
όπου i=1,…,Ni
̃ και 𝐺̃ προκύπτουν από τα ολοκληρώματα στις
Στις παραπάνω εξισώσεις τα μητρώα 𝐻
εξισώσεις (5.1a) και (5.1b) και περιέχουν όρους έλξης t και μετατόπισης u, αντίστοιχα, ενώ τα
διανύσματα {𝑢} και {𝑡} περιέχουν όλες τις γνωστές και άγνωστες συνιστώσες μετατόπισης και
έλξης στους κόμβους.
Συνδυάζοντας τις παραπάνω αλγεβρικές εξισώσεις και επιβάλλοντας τις συνοριακές
συνθήκες του προβλήματος προκύπτει ένα νέο αλγεβρικό σύστημα της μορφής:
[𝐴]{𝑥} = {𝑏} (5.4)
όπου τα διανύσματα {𝑥} και {𝑏} περιέχουν αντίστοιχα τις άγνωστες και γνωστές
συνιστώσες στους κόμβους.
Το μητρώο [𝐴] είναι ένα μητρώο πλήρως συμπληρωμένο που απαιτεί O(N2) διεργασίες για την
κατασκευή του και O(N3) διεργασίες για την επίλυσή του, όπου Ν ο αριθμός των βαθμών
ελευθερίας του προβλήματος. Πολλά προβλήματα μηχανικής απαιτούν εκατοντάδες ή και χιλιάδες
βαθμούς ελευθερίας και επομένως η επίλυσή τους με παραδοσιακές μεθόδους, όπως η απαλοιφή
Gauss ή η LU αποσύνθεση, καθίσταται αδύνατη λόγω των τεραστίων απαιτήσεων υπολογιστικών
πόρων. Για τον λόγο αυτό, η επίλυση ενός προβλήματος BEM γίνεται παράλληλα με την
εφαρμογή μεθόδων Hierarchical Matrices και Adaptive Cross Approximation (ACA) και τη χρήση
ενός GMRES solver.

5.2. ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΒΕΛΟΥΣ ΚΑΜΨΗΣ ΔΙΑΤΡΗΤΩΝ

ΕΛΑΣΤΙΚΩΝ ΠΛΑΚΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΜΕΘΟΔΟ ΤΩΝ ΣΥΝΟΡΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ
Σε αυτή την παράγραφο περιγράφεται η αριθμητική ανάλυση του προβλήματος κάμψης
των διατρητών ελαστικών πλακών που αναφέρθηκε παραπάνω. Οι αναλύσεις έγιναν σε
υπολογιστικό περιβάλλον Συνοριακών Στοιχείων ενώ έγινε χρήση του Ansys Mechanical APDL
για την οπτικοποίηση των αποτελεσμάτων.
Κάθε δοκίμιο έχει πακτωμένο το αριστερό άκρο ενώ στο δεξί ασκείται συγκεντρωμένη
εγκάρσια δύναμη P =1000 N. Στη συνέχεια, δίνονται οι διαστάσεις των δοκιμίων και οι σταθερές
του υλικού. Το υλικό θεωρείται ισότροπο και γραμμικά ελαστικό.
Μήκος: L [m] 1.132615
Πλάτος: h [m] 0.113262
Μέτρο Ελαστικότητας Young: E [GPa] 66
Λόγος Poisson: v 0.31
Κατ’ όγκο περιεκτικότητα σε cavities 35
vc [%]
Στον ακόλουθο πίνακα δίνονται οι παράμετροι που αφορούν τον αριθμό των κυκλικών
κοιλοτήτων (cavities) και των διαστάσεων για κάθε δοκίμιο. Τα δοκίμια τύπου Α αφορούν τις
περιπτώσεις με cavities που δεν τέμνουν τις εξωτερικές επιφάνειες της πλάκας, ενώ τα δοκίμια
τύπου Β είναι οι περιπτώσεις που τις τέμνουν, όπου Ν ο αριθμός των κοιλοτήτων και α η ακτίνα
τους:
Δοκίμια τύπου Α Δοκίμια τύπου Β
Ν α [mm] Ν α [m]
40 17.5 60 17.5
90 11.675 120 11.675
160 8.75 200 8.75
250 7 300 7

5.2.1. ΠΛΑΚΕΣ ΤΥΠΟΥ Α
Δοκίμιο 1
Το 1ο από τα δοκίμια τύπου Α που θα επιλυθεί περιέχει 40 κοιλότητες ακτίνας 17.5mm,
όπως φαίνεται στην συνέχεια:
Σχήμα 24. Δοκίμιο πλάκας τύπου Α για την περίπτωση των 40 cavities
Από την ανάλυση του παραπάνω προβλήματος προκύπτει η ακόλουθη κατανομή
εγκάρσιας μετατόπισης uy:
Σχήμα 25. Κατανομή εγκάρσιας μετατόπισης δοκιμίου τύπου Α για 40 cavities

Από την ίδια ανάλυση παίρνουμε ότι το σημείο που βρίσκεται στην θέση (x=L, y=0) του
απαραμόρφωτου δοκιμίου παρουσιάζει το κατά απόλυτη τιμή μέγιστο βέλος κάμψης που ισούται
με:
• 𝑢𝑦 = 0.00011096[𝑚]
Δοκίμιο 2
Το 2ο από τα δοκίμια τύπου Α που θα επιλυθεί περιέχει 90 κοιλότητες ακτίνας 11.675mm, όπως
φαίνεται στην συνέχεια:
εγκάρσιας μετατόπισης uy :

με:
• 𝑢𝑦 = 0.00012575[𝑚]
Δοκίμιο 3
Το 3ο από τα δοκίμια τύπου Α που θα επιλυθεί περιέχει 160 κοιλότητες ακτίνας 8.75mm, όπως

με:
• 𝑢𝑦 = 0.00012618[𝑚]
Δοκίμιο 4
Το 4ο από τα δοκίμια τύπου Α που θα επιλυθεί περιέχει 250 κοιλότητες ακτίνας 7mm, όπως


με:
• 𝑢𝑦 = 0.00012798[𝑚]
5.2.2. ΠΛΑΚΕΣ ΤΥΠΟΥ Β
Δοκίμιο 1
Το 1ο από τα δοκίμια τύπου Β που θα επιλυθεί περιέχει 60 κοιλότητες ακτίνας 17.5mm, όπως

Σχήμα 32. Δοκίμιο πλάκας τύπου Β για την περίπτωση των 60 cavities
Από την ανάλυση αυτού του προβλήματος προκύπτει η ακόλουθη κατανομή εγκάρσιας
μετατόπισης uy κατά το μήκος της πλάκας:
Σχήμα 33. Κατανομή εγκάρσιας μετατόπισης δοκιμίου τύπου Β για 60 cavities

με:
• 𝑢𝑦 = 0.0001834[𝑚]
Δοκίμιο 2
Το 2ο από τα δοκίμια τύπου Β που θα επιλυθεί περιέχει 120 κοιλότητες ακτίνας 11,675mm, όπως

με:
• 𝑢𝑦 = 0.00013563[𝑚]
Δοκίμιο 3
Το 3ο από τα δοκίμια τύπου Β που θα επιλυθεί περιέχει 200 κοιλότητες ακτίνας 8.75mm, όπως

με:
• 𝑢𝑦 = 0.00013016[𝑚]

Δοκίμιο 4
Το 4ο από τα δοκίμια τύπου Β που θα επιλυθεί περιέχει 300 κοιλότητες ακτίνας 7mm, όπως
με:
• 𝑢𝑦 = 0.0001266[𝑚]

Σε αυτό το στάδιο σημειώνεται ότι πραγματοποιήθηκε η ίδια ανάλυση για το αντίστοιχο

ομογενές μοντέλο της πλάκας (χωρίς κοιλότητες) και προέκυψε μετατόπιση ίση με:
• 𝑢𝑦 = 0.000060996[𝑚]
Παρατηρείται ότι η μετατόπιση αυτή είναι σημαντικά μικρότερη των μετατοπίσεων που
έδωσαν οι διατρητές πλάκες των δύο τύπων.
Στη συνέχεια ακολουθεί συγκεντρωτικός πίνακας με τις τιμές των μετατοπίσεων για κάθε
περίπτωση, για κάθε τύπο δοκιμίων:
Δοκίμια τύπου Α Δοκίμια τύπου Β
Ν uy [m] Ν uy [m]
40 -0.00011096 60 -0.0001834
90 -0.00012575 120 -0.00013563
160 -0.00012618 200 -0.00013016
250 -0.00012798 300 -0.0001266

5.3. ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΜΕΓΕΘΟΥΣ (SIZE EFFECT)

Στην παρούσα φάση της ανάλυσης αξίζει να σχεδιαστούν οι γραφικές παραστάσεις των
εγκαρσίων μετατοπίσεων ως συνάρτηση του αριθμού των cavities για κάθε τύπο πλάκας που
μελετήθηκε. Πρώτα, όμως, θα γίνει η εξής παρατήρηση από τη σύγκριση των δοκιμίων τύπου Α
και τύπου Β: παρόλο που ο αριθμός των cavities για κάθε δοκίμιο είναι διαφορετικός, υπάρχει μια
αντιστοιχία μεταξύ των δοκιμίων τύπου Α και εκείνων τύπου Β. Πιο συγκεκριμένα, παρόλο που
φαινομενικά το 1ο δοκίμιο τύπου Α έχει 2 σειρές 20 κοιλοτήτων και το 1ο δοκίμιο τύπου Β έχει 3
σειρές, οι 2 σειρές που τέμνουν τις εξωτερικές επιφάνειες έχουν κοιλότητες ημικυκλικού
σχήματος, το άθροισμα των οποίων θα έδινε 1 σειρά κοιλοτήτων κυκλικού σχήματος. Για τον
λόγο αυτό, τα δοκίμια τύπου Β 1, 2, 3 και 4 θα θεωρείται ότι έχουν 40, 90, 160 και 250 cavities,
αντίστοιχα.
Σχήμα 40. Εγκάρσια μετατόπιση στο δεξί άκρη της πλάκας ως συνάρτηση του αριθμού των cavities
Εύκολα γίνεται αντιληπτό από το παραπάνω διάγραμμα πως η αύξηση των αριθμών των
cavities στην πλάκα επηρεάζει την τιμή της εγκάρσιας μετατόπισης στο δεξί άκρο.
Συγκεκριμένα, παρατηρούμε πως για την περίπτωση πλακών τύπου Α οι μετατοπίσεις
αυξάνονται (κατά απόλυτη τιμή), με την γραφική τους παράσταση να έχει την τάση να
οριζοντιωθεί για μεγάλους αριθμούς κοιλοτήτων.

Αντίθετη συμπεριφορά παρουσιάζει η περίπτωση πλακών τύπου Β όπου οι μετατοπίσεις

μειώνονται όσο αυξάνεται ο αριθμός των κοιλοτήτων. Ωστόσο, η γραφική παράσταση για τις
πλάκες αυτές επίσης παρουσιάζει μια τάση να οριζοντιωθεί όσο αυξάνεται το πλήθος των cavities,
με την οριζόντια αυτή ασύμπτωτη ευθεία φαινομενικά να ταυτίζεται με εκείνη του προηγούμενου
τύπου πλακών.
Αντίστοιχη διαδικασία μπορούμε να ακολουθήσουμε για να σχεδιάσουμε την μεταβολή
της μετατόπισης ως συνάρτηση της ακτίνας των οπών στις πλάκες. Το διάγραμμα που προκύπτει
φαίνεται στη συνέχεια:
Σχήμα 41. Εγκάρσια μετατόπιση στο δεξί άκρη της πλάκας ως συνάρτηση της ακτίνας των cavities
Όπως παρατηρήσαμε και στο προηγούμενο διάγραμμα, έτσι και εδώ οι μετατοπίσεις
επηρεάζονται άμεσα από την διάσταση των οπών. Πιο συγκεκριμένα, αυξάνοντας την ακτίνα της
κοιλότητας μειώνεται (κατά απόλυτη τιμή) η εγκάρσια μετατόπιση στο δεξί άκρο των πλακών
τύπου Α. Αντιθέτως, αύξηση της ακτίνας των cavities συνεπάγεται αύξηση (κατά απόλυτη τιμή)
της εγκάρσιας μετατόπισης στο δεξί άκρο των πλακών τύπου Β. Παρατηρείται ότι η συμπεριφορά
της μετατόπισης ως προς την ακτίνα είναι αντίστροφη εκείνης ως προς τον αριθμό των οπών. Αυτό
είναι αναμενόμενο αφού, σε κάθε δοκίμιο, όσο αυξάνεται ο αριθμός των εγκοπών μειώνεται η
διάστασή τους.

Το παραπάνω φαινόμενο ονομάζεται φαινόμενο επίδρασης μεγέθους (size effect).

Ουσιαστικά περιγράφει την συμπεριφορά ελαστικών στοιχείων με μικροδομή, η δυσκαμψία των
οποίων τείνει να αυξηθεί ή να μειωθεί όσο οι διαστάσεις της μικροδομής είναι συγκρίσιμες των
διαστάσεων του ελαστικού στοιχείου.
Τα παραπάνω αποτελέσματα ταιριάζουν με εκείνα που προέκυψαν από τα πειράματα του
Beveridge (2013), του Wheel (2015) και του Γκορτσά (2018).


ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΜΕ ΤΗ

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΒΑΘΜΟΕΛΑΣΤΙΚΩΝ ΔΟΚΩΝ
Σε αυτή το κεφάλαιο γίνεται συσχέτιση των αριθμητικών αποτελεσμάτων που

προσδιορίστηκαν στην ενότητα 5.2 με την αναλυτική λύση Βαθμοελαστικών δοκών Bernoulli –
Euler και Timoshenko της ενότητας 4.1 και 4.2 αντίστοιχα, χρησιμοποιώντας τις διαστάσεις,
παραμέτρους υλικού και φορτίσεις του αριθμητικού προβλήματος. Σκοπός αυτής της διαδικασίας
είναι ο προσδιορισμός των χαρακτηριστικών παραμέτρων μήκους g για τα οποία η αναλυτική
λύση δύναται να περιγράψει το πρόβλημα των διάτρητων πλακών της προηγούμενης ενότητας.

ΒΑΘΜΟΕΛΑΣΤΙΚΗΣ ΔΟΚΟΥ BERNOULLI – EULER
Στην ενότητα 4.1.2 έγινε η επίλυση του προβλήματος Βαθμοελαστικής προβόλου δοκού
Bernoulli – Euler, όπου σχεδιάσαμε την γραφική παράσταση της κανονικοποιημένης εγκάρσιας
μετατόπισης στο δεξί άκρο ως συνάρτηση του λόγου g/L, όπου g η χαρακτηριστική παράμετρος
μήκους του υλικού και L το μήκος της δοκού.
Για τον προσδιορισμό των παραμέτρων g, θα σχεδιάστηκε η γραφική παράσταση της

βαθμοελαστικής λύσης ως συνάρτηση του λόγου g/L μαζί με την αριθμητική λύση της κάθε
πλάκας. Στο σημείο τομής τους, προσδιορίστηκε γραφικά ο λόγος g/L και από εκεί η ζητούμενη
παράμετρος.
Οι απόλυτες τιμές των μετατοπίσεων από την αριθμητική λύση δίνονται στον ακόλουθο
πίνακα:

Δοκίμια Τύπου Α Δοκίμια Τύπου Β

Δοκίμιο uy [m] uy [m]
1 0.00011096 0.0001834
2 0.00012575 0.00013563
3 0.00012618 0.00013016
4 0.00012798 0.0001266
Ομογενές 0.000060996
Στο ακόλουθο διάγραμμα δίνεται η απόκριση του δεξιού άκρου βάση της αναλυτικής
λύσης ως προς την παράμετρο. Το εύρος του λόγου g/L είναι από 0 έως 3:
Σχήμα 42. Βέλος κάμψης στο δεξί άκρο δοκού Bernoulli - Euler ως συνάρτηση του g/L
Συγκρίνοντας τα αριθμητικά αποτελέσματα με την αναλυτική λύση μπορούμε να κάνουμε τις εξής
2 παρατηρήσεις:
• Ξεκινώντας από την μετατόπιση της ομογενούς βλέπουμε ότι ταυτίζεται με την τιμή της
αναλυτικής για g=0. Αυτό επιβεβαιώνει τον ισχυρισμό ότι χρησιμοποιώντας την θεωρία

Ανωτέρων βαθμίδων, μπορούμε να ανάγουμε την λύση μας στην κλασική λύση απλά και
μόνο μηδενίζοντας την παράμετρο του g.
• Βλέπουμε, επίσης, ότι όλες οι τιμές των αριθμητικών προβλημάτων είναι σημαντικά
μεγαλύτερες από τις αντίστοιχες τιμές του αναλυτικού μοντέλου που φαίνεται στο
παραπάνω διάγραμμα. Ως αποτέλεσμα, δεν υπάρχουν σημεία τομής των 2 τύπων λύσεων
και άρα δεν δύναται να προσδιοριστούν οι παράμετροι g για καμία άλλη περίπτωση
πλακών πέραν της ομογενούς.
Η αδυναμία της αναλυτικής λύσης Βαθμοελαστικής δοκού Bernoulli – Euler να
προσδιορίσει τιμές της παραμέτρου g έγκειται στο γεγονός ότι οι διαστάσεις των πλακών που
μελετάμε έχουν μικρό λόγο μήκους προς πάχος (L/h=10). Αυτό γίνεται εμφανέστερο στη συνέχεια
όπου οι αντίστοιχες αριθμητικές τιμές συγκρίνονται με την λύση Βαθμοελαστικής δοκού
Timoshenko. Σημαντικό ρόλο στα αποτελέσματα έχουν και οι διαφορετικές συνοριακές συνθήκες
που έχουμε λάβει για το αριθμητικό 2D και το αναλυτικό 1D πρόβλημα και πιο συγκεκριμένα οι
μη κλασικές συνοριακές συνθήκες. Αυτό φαίνεται στο γεγονός ότι οι δύο λύσεις συνέκλιναν για
g=0, που αντιστοιχεί στην Κλασική Ελαστικότητα.

ΒΑΘΜΟΕΛΑΣΤΙΚΗΣ ΔΟΚΟΥ TIMOSHENKO
Σε αυτή την παράγραφο, θα ακολουθήσουμε την ίδια διαδικασία με της ενότητας 6.1 για να
προσδιορίσουμε τις τιμές του g για τις οποίες η αναλυτική λύση της βαθμοελαστικής δοκού
Timoshenko της παραγράφου 4.2.2 περιγράφει την αριθμητική λύση της ενότητας 5.2. Στη
συνέχεια δίνονται, για άλλη μια φορά συγκεντρωτικά οι τιμές των μετατοπίσεων από την επίλυση
των αναλυτικών προβλημάτων:
Δοκίμια Τύπου Α Δοκίμια Τύπου Β

Δοκίμιο uy [m] uy [m]
1 0.00011096 0.0001834
2 0.00012575 0.00013563

3 0.00012618 0.00013016
4 0.00012798 0.0001266
Ομογενές 0.000060996
Στο ακόλουθο διάγραμμα δίνεται η αναλυτική λύση βαθμοελαστικής προβόλου δοκού

Timoshenko χρησιμοποιώντας παραμέτρους του αριθμητικού προβλήματος:
Σχήμα 43. Βέλος κάμψης στο δεξί άκρο δοκού Timoshenko ως συνάρτηση του g/L
Με τη σύγκριση των παραπάνω αποτελεσμάτων προσδιορίζουμε γραφικά τα g όπου
δίνονται στον ακόλουθο πίνακα για κάθε περίπτωση:
Πλάκες Τύπου Α Πλάκες Τύπου Β

Δοκίμιο Χαρακτηριστικό μήκος g [m]
1 0.05548 0.03883
2 0.05062 0.04842
3 0.05048 0.04962
4 0.05009 0.05039

Ομογενές 0
Στη συνέχεια, δίνονται τα διαγράμματα των παραπάνω μεγεθών g που προσδιορίστηκαν

από τη σύγκριση με την λύση της δοκού Timoshenko ως συνάρτηση του αριθμού των cavities και
της ακτίνας τους:
Σχήμα 44. Μεταβολή του χαρακτηριστικό μήκους g ως προς τον αριθμό των cavities
Παρατηρώντας στο παραπάνω διάγραμμα, βλέπουμε ότι η τιμή του g μεταβάλλεται τόσο
με την αύξηση του αριθμού των cavities στις πλάκες όσο και με την θέση που αυτές
καταλαμβάνουν στην πλάκα, δηλαδή αν τέμνουν ή όχι τις συνοριακές επιφάνειες (τα δοκίμια
τύπου A έχουν διαφορετική συμπεριφορά από του τύπου Β).

Σχήμα 45. Μεταβολή του χαρακτηριστικό μήκους g ως προς την ακτίνα των cavities
Αντίστροφη συμπεριφορά για το g παρατηρείται ως προς την αύξηση της ακτίνας α των
cavities. Εύκολα παρατηρούμε, επίσης, ότι η συμπεριφορά του χαρακτηριστικού μήκους g και για
τους δύο τύπους πλακών είναι ανάλογη της συμπεριφοράς της μετατόπισης ως προς τη μεταβολή
των ίδιων παραμέτρων (αριθμός των cavities και ακτίνα, σχήματα (37) και (38)). Αυτό είναι
προφανές αν σχεδιαστεί η γραφική παράσταση της εγκάρσιας μετατόπισης στο άκρο ως
συνάρτηση του χαρακτηριστικού μήκους g.

Σχήμα 46. Μεταβολή του βέλους κάμψης ως συνάρτηση του χαρακτηριστικού μήκους
Η σχέση μεταξύ των δύο μεγεθών φαίνεται να είναι σχεδόν γραμμική. Ωστόσο, οδηγούμαστε στο
συμπέρασμα αυτό διότι το εύρος τιμών των δύο μεγεθών είναι αρκετά μικρό. Αν οι τιμές
βρίσκονταν σε μεγαλύτερο εύρος τότε η παραπάνω γραφική παράσταση θα έμοιαζε με εκείνη του
Σχήματος 40.


ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Σε αυτό το κεφάλαιο, θα γίνει μια ανασκόπηση των προβλημάτων που μας απασχόλησαν
κατά την εκπόνηση της Διπλωματικής Εργασίας (ΔΕ) και θα δοθούν συμπεράσματα που
προέκυψαν.
Συγκεντρωτικά, τα βήματα που ακολουθήθηκαν για την διεξαγωγή αυτής της εργασίας
ήταν τα εξής. Αρχικά, χρησιμοποιήθηκε μια έκφραση της Αρχής του Ελαχίστου της Δυναμικής
Ενέργειας για την δημιουργία των διαφορικών εξισώσεων και των συνοριακών συνθηκών που
διέπουν το πρόβλημα της κάμψης Strain Gradient Elastic δοκών τύπου Bernoulli – Euler και
δοκών Timoshenko. Στη συνέχεια, ακολούθησε η επίλυση 4 προβλημάτων κάμψης: δυο
προβλήματα κάμψης για την δοκό Bernoulli – Euler και δυο για την δοκό Timoshenko. Οι
συνοριακές συνθήκες που χρησιμοποιήθηκαν σε κάθε περίπτωση ανταποκρίνονταν σε ένα
πρόβλημα κάμψης προβόλου δοκού και ένα πρόβλημα καθαρής κάμψης, για κάθε τύπο δοκού. Τα
αποτελέσματα που μελετήθηκαν σχετίζονται με την εγκάρσια μετατόπιση της δοκού (και την
γωνία περιστροφής της διατομής της, στην περίπτωση της δοκού Timoshenko), την κατανομή της
αξονικής (και της διατμητικής) τάσης κατά μήκος της δοκού και η εξάρτηση αυτών των μεγεθών
από την τιμή του μήκους g, χαρακτηριστικού του μεγέθους της ανομοιογένειας
Σε επόμενο στάδιο της ΔΕ μας απασχόλησε η αριθμητική επίλυση προβλημάτων κάμψης
διατρητών πλακών με τη χρήση της μεθόδου Συνοριακών Στοιχείων. Συγκεκριμένα, επιλύθηκαν
τα προβλήματα πλακών με κοιλότητες κατανεμημένες στην επιφάνεια σε τετραγωνικά μοτίβα. Τα
δοκίμια χωρίζονται σε 2 κατηγορίες, που ονομάσαμε Τύπου Α και Β, ανάλογα με το κριτήριο αν
οι κοιλότητες τέμνουν ή όχι τις συνοριακές επιφάνειες των 2D πλακών (τύπος Β και Α,
αντίστοιχα). Όλα τα δοκίμια έχουν ίδιες διαστάσεις, ίδιο υλικό, υποβάλλονται στις ίδιες
συνοριακές συνθήκες και χαρακτηρίζονται από την ίδια περιεκτικότητα κατ’ όγκο σε κοιλότητες
(35%). Για κάθε έναν από τους τύπους πλακών (Α, Β), οι πλάκες είχαν διαφορετικό αριθμό και
μέγεθος οπών. Στη συνέχεια, σχολιάστηκε η μεταβολή των εγκαρσίων μετατοπίσεων και
επιβεβαιώθηκε η ύπαρξη του φαινομένου επίδρασης μεγέθους (size effect). Τέλος, ακολούθησε η
συσχέτιση των αριθμητικών αποτελεσμάτων με τα αντίστοιχα αναλυτικά μοντέλα

Βαθμοελαστικών δοκών Bernoulli – Euler και Timoshenko για τον προσδιορισμό του
χαρακτηριστικού μήκους g για κάθε περίπτωση.
Έχοντας επιλύσει τα προβλήματα κάμψης των δοκών Bernoulli – Euler και των δοκών
Timoshenko, είναι πλέον προφανής η επίδραση που έχει η απόκλιση από την ομοιογενή
κατάσταση, που περιγράφεται από την κλασική Ελαστικότητα. Όσο οι διαστάσεις της δοκού
μικραίνουν και πλησιάζουν στο μέγεθος των μικροδομών τόσο η απόκριση αυτής γίνεται πιο
δύσκαμπτη.
Πιο συγκεκριμένα, η εγκάρσια μετατόπιση κατά μήκος της δοκού μειώνεται με την αύξηση
του λόγου g/L, με την μείωση αυτή να φτάνει στο 17% για την περίπτωση της προβόλου δοκού
BE για g=0.5, 88% για την περίπτωση της προβόλου δοκού Timoshenko για g=0.5 και 93% για
την περίπτωση καθαρής κάμψης της δοκού Timoshenko για g=0.5. Η απόκριση της δοκού ΒΕ σε
καθαρή κάμψη δεν εμφάνισε Gradient Elastic συνιστώσες, και επομένως η λύση συμπίπτει με την
αντίστοιχη της κλασικής θεωρίας. Η γωνία περιστροφής των δοκών Timoshenko, είχε 92%
μείωση για την περίπτωση της προβόλου δοκού για g=0.5 και 93% μείωση για την περίπτωση της
καθαρής κάμψης για g=0.5.
Όσο αφορά την αξονική παραμόρφωση, η πρόβολος δοκός BE παρουσιάζει μείωση της
μέγιστης τιμής της κατά 32% για g=0.5 και 46% για g=1, η πρόβολος δοκός Timoshenko
παρουσιάζει μείωση 52% ήδη από την τιμή g=0.1, ενώ για την περίπτωση καθαρής κάμψης της
δοκού Timoshenko, η μέγιστη αξονική παραμόρφωση μειώνεται κατά 93% για g=0.5. Η δοκός
BE σε καθαρή κάμψη δεν εμφανίζει Gradient Elastic συνιστώσες στην απόκρισή της και επομένως
δεν παρατηρείται καμία μείωση της παραμόρφωσης. Για την περίπτωση της προβόλου δοκού
Timoshenko, η διατμητική παραμόρφωση μειώθηκε κατά 26% για g=0.5 και 89% για g=2.
Επίσης, αξίζει να σημειωθεί πως οι Gradient Elastic συνιστώσες της λύσης καθορίζουν τον
τρόπο που κατανέμονται οι παραμορφώσεις κατά μήκος της δοκού. Συγκεκριμένα, στην πρόβολο
δοκό BE η κατανομή φθίνει γραμμικά κατά το μήκος της δοκού ενώ οι βαθμοελαστικές της
συνιστώσες δίνουν στην κατανομή τη τάση να συγκλίνει σε σταθερή τιμή κατά μήκος της δοκού
όσο αυξάνεται το g. Στην πρόβολο δοκό Timoshenko, παράλληλα με την μείωση της μέγιστης
αξονικής παραμόρφωσης, η κατανομή γίνεται πιο καμπύλη και αλλάζει η θέση του μέγιστου από
την πάκτωση προς το κέντρο της. Ομοίως, η διατμητική παραμόρφωση από σταθερή κατανομή

κατά το μήκος της δοκού, εμφανίζει μηδενική διατμητική παραμόρφωση στην πάκτωση και
αυξάνει συγκλίνοντας σε μια τιμή μικρότερη της κλασικής περίπτωσης. Τέλος, η κατανομή της
αξονικής παραμόρφωση της δοκού Timoshenko σε καθαρή κάμψη παραμένει σταθερή με την
αύξηση του g, ωστόσο μετατοπισμένη παράλληλα προς το 0.
Όσο αφορά την αριθμητική ανάλυση, παρατηρήθηκε το φαινόμενο του size effect, δηλαδή,
μεταβολές στον αριθμό και το μέγεθος των κοιλοτήτων επηρέασαν σε σημαντικό βαθμό την
απόκριση των πλακών σε κάμψη. Πιο συγκεκριμένα, για τα δοκίμια τύπου Α, το βέλος κάμψης
αυξανόταν (κατ’ απόλυτη τιμή) με την αύξηση του αριθμού και την μείωση του μεγέθους των
οπών. Αντίθετα, για τα δοκίμια τύπου Β, το βέλος κάμψης έφθινε για τις ίδιες μεταβολές. Ωστόσο,
και για τις δύο περιπτώσεις, φαίνεται πως η μετατόπιση συνέκλινε στην ίδια, ενδιάμεση, τιμή με
την αύξηση του αριθμού Ν, ή την μείωση του μεγέθους των οπών (Σχήματα 37 και 38). Τα δοκίμια
τύπου Α χαρακτηρίζονται από θετικό size effect ενώ του Β από αρνητικό size effect, αφού για την
1η περίπτωση η δυσκαμψία της πλάκας μειώνεται ενώ αυξάνεται η δυσκαμψία της πλάκας στην
2η περίπτωση.
Τέλος, από την σύγκριση των αριθμητικών αποτελεσμάτων από την κάμψη της πλάκας και
των αναλυτικών αποτελεσμάτων της Βαθμοελαστικής προβόλου δοκού Bernoulli – Euler,
παρατηρήσαμε ότι η αναλυτική λύση του προβλήματος που επιλύθηκε στην ενότητα 4.1.2 δεν
δύναται να περιγράψει την Βαθμοελαστική συμπεριφορά των συγκεκριμένων διατρητών πλακών
και επομένως δεν μπορέσαμε να προσδιορίσουμε τις τιμές του χαρακτηριστικού μήκους g. Αυτό
αποδόθηκε στο ότι η δοκός που μελετήθηκε έχει λόγο διαστάσεων L/h=10 και επομένως η δοκός
να περιγράφεται καλύτερα από το αναλυτικό μοντέλο της Timoshenko.
Συγκρίνοντας, όμως, την αναλυτική λύση της δοκού Timoshenko μπορέσαμε να
προσδιορίσουμε τιμές του χαρακτηριστικού μήκους g, οι οποίες μεταβάλλονταν για κάθε
περίπτωση δοκιμίου. Πιο συγκεκριμένα, αύξηση στον αριθμό των cavities στις πλάκες ή μείωση
του μεγέθους τους προκαλούσε μείωση του μήκους g για τις πλάκες τύπου Α. Αντίθετα, αύξηση
στον αριθμό των οπών ή μείωση του μεγέθους τους οδηγούσε σε αύξηση του μήκους g για τις
πλάκες τύπου Β.
Η παρούσα Διπλωματική Εργασία έδειξε πως η τιμή του χαρακτηριστικού μήκους g
επηρεάζεται άμεσα από τον αριθμό και το μέγεθός των οπών και επομένως αποτελεί μια ένδειξη

του μεγέθους της επίδρασης της μικροδομής στην απόκριση της πλάκας. Αποδείχτηκε, επίσης,
πως χρησιμοποιώντας ένα αναλυτικό μοντέλο Βαθμοελαστικής δοκού Timoshenko δύναται να
απλοποιήσουμε την ανάλυση προβλημάτων κάμψης διατρητών πλακών, εφόσον είναι γνωστή η
παράμετρος g.
Ερωτήματα που μπορούν να απασχολήσουν τον ενδιαφερόμενο μηχανικό σχετικά με τη
θεωρία Ανωτέρων Βαθμίδων Ελαστικότητας αφορούν την φυσική σημασία του χαρακτηριστικού
μήκους g.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. S. Papargyri-Beskou, K.G. Tsepoura, D. Polyzos, D.E. Beskos, Bending and stability

analysis of gradient elastic beams, International Journal of Solids and Structures, Volume 40,
Issue 2, 2003, Pages 385-400
2. A. Triantafyllou, A.E. Giannakopoulos, Structural analysis using a dipolar elastic
Timoshenko beam, European Journal of Mechanics - A/Solids, Volume 39, 2013, Pages 218-
228
3. A.E. Giannakopoulos, K. Stamoulis, Structural analysis of gradient elastic components,
International Journal of Solids and Structures, Volume 44, Issue 10, 2007, Pages 3440-3451
4. Lanczos, C., 1970. The Variational Principles of Mechanics. University of Toronto Press,
Toronto.
5. Lakes, R.S., 1983. Size effects and micromechanics of a porous solid. J. Mater. Sci. 18, 2572–
2580
6. Ru, C.Q., Aifantis, E.C. A simple approach to solve boundary-value problems in gradient
elasticity. Acta Mechanica 101, 59–68 (1993)
7. Exadaktylos, G.E., Vardoulakis, I., 2001. Microstructure in linear elasticity and scale effects:
a reconsideration of basic rock mechanics and rock fracture mechanics. Tectonophysics 335,
81–109.
8. Giannakopoulos, A.E., Amanatidou, E., Aravas, N., 2006. A reciprocity theorem in linear
gradient elasticity and the corresponding SaintVenant principle. Int. J. Solids Struct. 43, 3875–
3894.
9. Lam, D.C.C., Yang, F., Chong, A.C.M., Wang, J., Tong, P., 2003. Experiments and theory in
strain gradient elasticity. J. Mech. Phys. Solids 51, 1477–1508
10. Mindlin, R.D., 1964. Micro-structure in linear elasticity. Arch. Rat. Mech. Anal. 16, 51–78
11. Tsepoura, K.G., Papargyri-Beskou, S., Polyzos, D., Beskos, D.E., 2002. Static and dynamic
analysis of a gradient elastic bar in tension. Arch. Appl. Mech. 72, 483–49

12. Asghari, M., Kahrobaiyan, M.H., Rahaeifard, M., Ahmadian, M.T., 2011. Investigation of the
size effects in Timoshenko beams based on the couple stress theory. Arch. App. Mech. 81,
863e874
13. Ma, H.M., Gao, X.-L., Reddy, J.N., 2008. A microstructure-dependent Timoshenko beam
model based on a modified couple stress theory. J. Mech. Phys. Solids 56 (12), 3379e3391.
14. Harm Askes, Elias C. Aifantis, Gradient elasticity in statics and dynamics: An overview of
formulations, length scale identification procedures, finite element implementations and new
results, International Journal of Solids and Structures, Volume 48, Issue 13, 2011, Pages 1962-
1990
15. Τheodore V. Gortsas, Stephanos V. Tsinopoulos, Dimitrios Rodopoulos, Demosthenes
Polyzos, Strain gradient elasticity and size effects in the bending of fiber composite plates,
International Journal of Solids and Structures, Volume 143, 2018, Pages 103-112
16. Beveridge, A.J. , Wheel, M.A. , Nash, D.H. , 2013. The micropolar elastic behaviour of model
macroscopically heterogeneous materials. Int. J. Solids Struct. 50, 246–255 .
17. Wheel, M.A. , Frame, J.C , Riches, P.E. , 2015. Is smaller always stiffer? On size effects in
supposedly generalised continua. Int. J. Solids Struct. 84–92, 67–68 .
18. Forest, Samuel. (2005). Mechanics of Cosserat media An introduction.
19. Hall, W.S. ,(1994), The Boundary Element Method, Springer Netherlands
20. Dimitrios C. Rodopoulos, Theodore V. Gortsas, Stephanos V. Tsinopoulos, Demosthenes
Polyzos, Numerical evaluation of strain gradients in classical elasticity through the Boundary
Element Method, European Journal of Mechanics - A/Solids, Volume 86, 2021
21. Τσερπές, Κ. (2016). Θεωρία Ελαστικότητας, Πανεπιστήμιο Πατρών
22. Polyzos, D., Fotiadis, D.I., 2012. Derivation of Mindlin’s gradient elastic theory via simple
lattice and continuum models. International Journal of Solids and Structures, 49, 470–480.
23. Broese, C., Tsakmakis, C., Beskos, D.E., 2016. Mindlin’s Micro-structural and Gradient
Elasticity Theories and Their Thermodynamics. Journal of Elasticity, 125, 87–132.
24. Gourgiotis, P.A., Zisis, Th. & Georgiadis, H.G., 2018. On Concentrated Surface Loads and
Green's functions in the Toupin-Mindlin theory of Strain-Gradient Elasticity. International
Journal of Solids and Structures 130-131: 153-171.

25. Karlis, G.F., Charalambopoulos, A., Polyzos, D. 2010. An advanced boundary element method
for solving 2D and 3D static problems in Mindlin’s strain-gradient theory of elasticity.
International Journal for Numerical Methods in Engineering, 83, 1407–1427.
26. Khakalo, S., Niiranen, J., 2017. Gradient-elastic stress analysis near cylindrical holes in a
plane under bi-axial tension fields, International Journal of Solids and Structures, 110–111,
351–366.
27. Khakalo, S., Niiranen, J., 2018. Form II of Mindlin's second strain gradient theory of elasticity
with a simplification: For materials and structures from nano- to macro-scales. European
Journal of Mechanics A/Solids, 71, 292-319.
28. Kong, S., Zhou, S., Nie, Z., Wang, K., 2009. Static and dynamic analysis of micro beams based
on strain gradient elasticity theory, International Journal of Engineering Science, 47, 487–498.
29. Papargyri-Beskou, S., Beskos, D.E., 2010. Static Analysis of Gradient Elastic Bars, Beams,
Plates and Shells, The Open Mechanics Journal, 4, 65-73.
30. Lazopoulos, K.A., Lazopoulos, A.K., 2010. Bending and buckling of thin strain gradient elastic
beams, European Journal of Mechanics A/Solids, 29, 837–843.
31. Wang, B., Zhao, J., Zhou, S., 2010. A micro scale Timoshenko beam model based on strain
gradient elasticity theory, European Journal of Mechanics A/Solids, 29, 591–599.
32. Xia, W., Wang, L., Yin, L., 2010. Nonlinear non-classical microscale beams: Static bending,
postbuckling and free vibration, International Journal of Engineering Science, 48, 2044–2053.
33. Akgöz, B., Civalek, Ö., 2012. Analysis of micro-sized beams for various boundary conditions
based on the strain gradient elasticity theory, Archives of Applied Mechanics, 82, 423–443.
34. Giannakopoulos, A.E., Petridis, S., Sophianopoulos, D.S., 2012. Dipolar gradient elasticity of
cables, International Journal of Solids and Structures, 49, 1259–1265.
35. Eltaher, M.A., Hamed, M.A., Sadoun, A.M., Mansour, A., 2014. Mechanical analysis of higher
order gradient nanobeams, Applied Mathematics and Computation 229, 260–272.
36. Jafari, A, Ezzati, M., 2017. Investigating the non-classical boundary conditions relevant to
strain gradient theories, Physica E, 86, 88–102.


DT M Rachoutis Konstantinos

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

DT M Rachoutis Konstantinos

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ

ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΚΑΙ ΑΕΡΟΝΑΥΠΗΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ

ΣΤΑΤΙΚΗ ΑΠΟΚΡΙΣΗ ΚΥΨΕΛΟΕΙΔΩΝ ΠΛΑΚΩΝ ΚΑΙ ΔΟΚΩΝ ΜΕΣΩ

Επιβλέπων Καθηγητής: Πολύζος Δημοσθένης

Διπλωματική εργασία υποβληθείσα στο Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών του

ΠΑΤΡΑ, Σεπτέμβριος 2021

Πανεπιστήμιο Πατρών, Μηχανολόγων & Αεροναυπηγών Μηχανικών

Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών ii

Η παρούσα διπλωματική εργασία παρουσιάστηκε

την 19η Οκτωβρίου 2021

Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών iii

ΣΤΑΤΙΚΗ ΑΠΟΚΡΙΣΗ ΚΥΨΕΛΟΕΙΔΩΝ ΠΛΑΚΩΝ ΚΑΙ ΔΟΚΩΝ

Κλασική θεωρία Ελαστικότητας, Θεωρία Βαθμοελαστικότητας, Ανομοιογένεια, Μικροδομή,

Αυξημένη δυσκαμψία, δοκός Bernoulli – Euler, δοκός Timoshenko, Χαρακτηριστικό μήκος,

Επίδραση μεγέθους, Μέθοδος Συνοριακών Στοιχείων

Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών vi

Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών vii

STATIC RESPONSE OF CELLULAR PLATES AND BEAMS VIA ENHANCED

Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών viii

Classical Elasticity, Strain Gradient Elasticity, Non-homogeneity, Microstructure, Increased

Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών ix

Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών x

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΩΝ

κανονικό κυψελοειδές υλικό ........................................................................................................... 3

Σχήμα 2. Κυψελοειδής μικροδομή των οστών ............................................................................... 4

Σχήμα 3. Μικροδομή τριγωνικού πλέγματος και RVE .................................................................. 7

Σχήμα 9. Κάμψη προβόλου δοκού Bernoulli - Euler ................................................................... 23

του g/L .......................................................................................................................................... 27

παραμόρφωσης για διάφορες τιμές του g/L.................................................................................. 28

Σχήμα 15. Κατανομή εγκάρσιας μετατόπισης Βαθμοελαστικής δοκού Timoshenko σε καθαρή

κάμψη, για διάφορες τιμές του g .................................................................................................. 36

για διάφορες τιμές του g ............................................................................................................... 37

Σχήμα 17. Κατανομή αξονικής παραμόρφωσης Βαθμοελαστικής δοκού Timoshenko σε καθαρή

κάμψη, για διάφορες τιμές του g .................................................................................................. 38

Σχήμα 18. Κάμψη Timoshenko προβόλου δοκού ........................................................................ 39

Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών xii

Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών xiii

Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών xiv

P (N) – Συγκεντρωμένη Δύναμη M (Nm) – Καμπτική Ροπή

q (N/m) – Κατανεμημένη φόρτιση L (m) – Μήκος δοκού

h (m) – Ύψος δοκού b (m) – Πλάτος δοκού

Ι (m4) – 2η ροπή αδράνειας A (m2) – Εμβαδόν διατομής δοκού

Ε (Pa) – Μέτρο Ελαστικότητας Young G (Pa) – Μέτρο Διάτμησης

v – Λόγος Poisson k – Συντελεστής διόρθωσης

σ (Pa) – Τάση ε, e – Ορθή παραμόρφωση

γ (rad) – Διατμητική παραμόρφωση u, w, uy (m) – Εγκάρσια μετατόπιση

ψ (rad) – Γωνία Περιστροφής g (m) – Χαρακτηριστικό μήκος

a (m) – Ακτίνα κοιλότητας Ν – Αριθμός cavities

Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών xv

Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών xvi

ABSTRACT .............................................................................................................................. VIII

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΩΝ ....................................................................... XI

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΘΕΩΡΙΑ ΔΟΚΩΝ ΣΤΗΝ ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ........................... 9

2.1. ΔΟΚΟΣ BERNOULLI-EULER ΣΤΗ ΚΛΑΣΣΙΚΗ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ................ 9

2.2. ΔΟΚΟΣ TIMOSHENKO ΣΤΗ ΚΛΑΣΣΙΚΗ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ......................... 11

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΑΝΩΤΕΡΩΝ ΒΑΘΜΙΔΩΝ .............. 15

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΒΑΘΜΟΕΛΑΣΤΙΚΗ ΔΟΚΟΣ BERNOULLI – EULER ΚΑΙ

4.1. ΒΑΘΜΟΕΛΑΣΤΙΚΗ ΔΟΚΟΣ BERNOULLI-EULER........................................... 17

4.1.1. ΚΑΘΑΡΗ ΚΑΜΨΗ ΒΑΘΜΟΕΛΑΣΤΙΚΗΣ ΔΟΚΟΥ BERNOULLI-

4.1.2. ΚΑΜΨΗ ΒΑΘΜΟΕΛΑΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΒΟΛΟΥ ΔΟΚΟΥ BERNOULLI-

4.2. ΒΑΘΜΟΕΛΑΣΤΙΚΗ ΔΟΚΟΣ TIMOSHENKO ..................................................... 29

4.2.1. ΚΑΘΑΡΗ ΚΑΜΨΗ ΒΑΘΜΟΕΛΑΣΤΙΚΗΣ ΔΟΚΟΥ TIMOSHENKO.... 34

4.2.2. ΚΑΜΨΗ ΒΑΘΜΟΕΛΑΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΒΟΛΟΥ ΔΟΚΟΥ TIMOSHENKO