MINISTERSTVO ZA OBRAZOVANIE I NAUKA

BIRO ZA RAZVOJ NA OBRAZOVANIETO

OBRAZOVNI STANDARDI
ZA PROVERUVAWE NA POSTIGAWATA NA U^ENICITE PO

MATEMATIKA
izboren predmet vo funkcija na matura
III godina
Struki: Geolo{ko-rudarska, Grade`no-geodetska, Elektrotehni~ka, Ma{inska, Li~ni
uslugi, Soobra}ajna, Hemisko-tehnolo{ka i Tekstilno-ko`arska struka

Skopje, 2008 godina

 Programsko podra~je: KOMBINATORIKA (10 ~asa)

Nivo na znaewa i
Standard
sposobnosti
1. POMNEWE - iska`uva definicii za permutacii, varijacii i kombinacii bez i so povtoruvawe
- zapi{uva formuli za brojot na permutacii, varijacii i kombinacii bez i so povtoruvawe
- zapomnuva deka
- gi zapi{uva kombinaciite bez povtoruvawe so binomni koeficienti
- ja zapi{uva binomnata formula
- zapi{uva formula za op{t ~len od razvojot na binomot
2. RAZBIRAWE - dava primeri za permutacii, varijacii i kombinacii bez i so povtoruvawe
- pravi razlika me|u permutacii, varijacii i kombinacii
- razlikuva permutacii, varijacii i kombinacii bez povtoruvawe od varijacii i kombinacii so povtoruvawe
- go opi{uva Paskaloviot triagolnik
- odreduva koj ~len/ovi e/se sreden/sredni ~lenovi od razvojot na binomot
- razlikuva reden broj na permutacija
3. PRIMENUVAWE - presmetuva broj na permutacii, varijacii i kombinacii bez i so povtoruvawe direktno so formula
- presmetuva broj na permutacii, varijacii i kombinacii bez i so povtoruvawe
preku prebrojuvawe
- odreduva reden broj na permutacija
- razviva binom so koristewe na binomnata formula
- odreduva ~len od razvojot na binomot so dadeni karakteristiki
4. ANALIZIRAWE, - logi~ki izvlekuva zaklu~ok za brojot na permutacii, varijacii i kombinacii bez i so povtoruvawe
VREDNUVAWE I - re{ava zada~i vo vrska so relacii me|u brojot na permutacii, varijacii i kombinacii bez i so povtoruvawe
SOZDAVAWE - ja sogleduva vrskata me|u kombinacii, varijacii i premutacii
- re{ava zada~i so koristewe na binomnata formula

Programsko podra~je: VEROJATNOST I STATISTIKA (22 ~asa)

1
 Nivo na znaewa i
Standard
sposobnosti
1. POMNEWE - dava primer na eksperiment i nastan vo vrska so eksperimentot
- razlikuva povolen broj od mo`en broj na nastani
- ja iska`uva klasi~nata definicija na verojatnost
- gi iska`uva osnovnite svojstva za verojatnost
- iska`uva definicijata za uslovna verojatnost
- go iska`uva poimot za statistika
- iska`uva definicija za apsolutna / relativna frekvencija
- pomni {to e medijana, moda i rang
- zapi{uva formula za aritmeti~ka sredina, disperzija i standardna devijacija
- naveduva na~ini na prika`uvawe na statisti~kite podatoci
2. RAZBIRAWE - objasnuva za mno`estvo na elementarni nastani pri daden eksperiment
- go objasnuva poimot slu~aen nastan
- povrzuva operacii so mno`estva i operacii so nastani
- dava primeri za zbir, proizvod i razlika na nastani
- dava primer za uslovna verojatnost
- gi objasnuva poimite za zavisen i nezavisen nastan
- go objasnuva predmetot na prou~uvawe na statistikata
- objasnuva {to e populacija, obele`je i primerok
- ja opi{uva postapkata “ elementarna statisti~ka obrabotka na podatoci”
- objasnuva {to e aritmeti~kata sredina, medijana i moda
- razlikuva sredna vrednost od disperzija ili standardna devijacija
3. PRIMENUVAWE - ja primenuva klasi~nata definicija na verojatnost na konkretni zada~i
- koristi sprotiven nastan pri odreduvawe na verojatnost
- gi koristi svojstvata na verojatnost pri re{avawe na konkretni zada~i
- odreduva uslovna verojatnost
- re{ava zada~i so nezavisni nastani
- koristi elementarna statisti~ka obrabotka na podatoci
- upotrebuva apsolutna / relativna frekvencija vo elementarna statisti~ka obrabotka
- presmetuva aritmeti~ka sredina
- odreduva medijana i moda
- presmetuva rang, disperzija, standardna devijacija
4. ANALIZIRAWE, - gi pretstavuva statisti~kite podatoci so tabeli, poligoni i histogrami

2
VREDNUVAWE I - re{ava prakti~ni zada~i so koristewe na statistika
SOZDAVAWE

Programsko podra~je: ADICIONI FORMULI. TRIGONOMETRISKI RAVENKI (24 ~asa)

3
 Nivo na znaewa i
Standard
sposobnosti
1. POMNEWE - zapi{uva formuli za zbir i razlika na dva agli na trigonometriski funkcii
- zapi{uva formuli za trigonometriski funkcii od dvoen i od polovina agol
- zapi{uva formuli za transformacija od zbir na trigonometriski funkcii vo proizvod na trigonometriski funkcii i
obratno
- ja iska`uva definicijata za trigonometriska ravenka
- znae deka trigonometriskata ravenka ima beskone~no mnogu re{enija
2. RAZBIRAWE - diskutira vo koi slu~ai se primenuvaat Adicionite formuli
- objasnuva kako se uprostuva trigonometriski izraz
- opi{uva kako se doka`uva trigonometriski identitet
- povrzuva deka site drugi formuli se posledici od Adicionite formuli
- prepoznava osnovna trigonometriska ravenka
- opi{uva vidovi trigonometriski ravenki
- diskutira koga trigonometriskata ravenka ima edno/dve mno`estva re{enija
- dava primeri na re{enija vo radijani i stepeni
- grafi~ki opredeluva agol pri dadena vrednost na trigonometriska funkcija
3. PRIMENUVAWE - transformira trigonometriski izrazi so koristewe na Adicionite formuli i nivnite posledici
- doka`uva trigonometriski identiteti
- opredeluva vrednosti na trigonometriska funkcija vo kvadranti so koristewe na Adicionite formuli i nivnite
posledici
- re{ava osnovni trigonometriski ravenki
- re{ava trigonometriski ravenki od vidot: sin(nx)=a, sin(x+p)= a, sin(nx+p)=a, kako i ravenki od istiot vid so
ostanatite trigonometriski funkcii
- re{ava poednostavni trigonometriski ravenki {to se sveduvaat na kvadratni ravenki
4. ANALIZIRAWE, - re{ava trigonometriski ravenki od vidot asinx + bcosx = c
VREDNUVAWE I - re{ava trigonometriski ravenki so voveduvawe na nova promenliva
SOZDAVAWE - gi izveduva posledicite od Adicionite formuli
- gi kombinira Adicionite formuli i nivnite posledici i osmisluva na~in za nivno obop{tuvawe

Programsko podra~je: POLINOMI (16 ~asa)

4
 Nivo na znaewa i
Standard
sposobnosti
1. POMNEWE - iska`uva definicija za polinom, identi~ni polinomi, polinomna ravenka i nula na polinom
- prepoznava glavna vrednost i koeficient na monom
- razlikuva monom, binom, trinom, polinom
- razlikuva stepen na monom i polinom
- ja iska`uva teoremata na Bezu za odreduvawe na koli~nik i ostatok pri delewe so binomot x - 
- ja iska`uva osnovnata teorema na algebrata
- ja iska`uva obop{tenata Vietova teorema
2. RAZBIRAWE - dava primeri na polinomi so razni stepeni
- go objasnuva metodot na neopredeleni koeficienti
- ja objasnuva postapkata za delewe na polinomi
- ja opi{uva Hornerovata {ema za odreduvawe koli~nik i ostatok pri delewe so binomot x - 
- diskutira za primenata na teoremata na Bezu
- povrzuva re{enija na polinomna ravenka so koeficientite na istata
3. PRIMENUVAWE - sobira, odzema, mno`i polinomi
- go koristi metodot na neopredeleni koeficienti pri re{avawe zada~i
- deli polinomi so i bez ostatok
- koristi Hornerova {ema za odreduvawe koli~nik i ostatok pri delewe so binomot x - 
- ja koristi teoremata na Bezu za odreduvawe ostatok pri delewe so binomot x - 
- re{ava ednostavni zada~i so koristewe na obo{tenata Vietova teorema
- re{ava zada~i so koristewe na svojstvata na polinomite so celi koeficienti
4. ANALIZIRAWE, - re{ava razni zada~i so koristewe na delivost na polinomi
VREDNUVAWE I - gi primenuva posledicite na osnovnata teorema na algebrata
SOZDAVAWE