Lui ouderschap is niet onverantwoordelijk (bron: nrc next)

Door Janna Laeven

In Nederland zijn al kniebeschermers te koop voor baby’s die leren kruipen. Maar overbezorgde
ouders maken dat kinderen geen zelfvertrouwen krijgen.

De Amsterdamse Mirre Vissers (9) draagt een ketting met een kokertje eraan. Er zit een briefje in,
voor als er vragen komen als ze rondjes fietst door het park achter haar huis, of naar de kiosk loopt
voor een ijsje. ‘Mijn moeder vindt het goed dat ik hier alleen speel. Bel haar als je me niet gelooft’,
staat erop. Twee keer al belden bezorgde voorbijgangers het nummer.

Veel kinderen worden angstvallig beschermd door hun ouders. Er is een markt voor babymatrassen die
zijn uitgerust met een alarm, dat afgaat als het kind niet meer regelmatig ademt. En voor gps-
armbanden, die je je kind kunt ombinden zodat je altijd weet waar het is. Gaat een kind naar school,
dan wordt het met de auto gebracht en gehaald. Daarna wordt er doorgereden naar het voetbalveld.
Kinderen verantwoordelijkheden geven, is gevaarlijk. En wie afwijkt van die norm, wordt voor een
onzorgvuldige ouder gehouden.
Maar nu verschijnt er een aantal boeken van ouders die een tegenbeweging in gang willen zetten. In
nuances verschillen ze, maar wat de boeken gemeen hebben, is dat ze zich verzetten tegen het
constante monitoren van kinderen. Ze pleiten voor slow ouderschap: ouders die hun kinderen zoveel
mogelijk vrijlaten. Zodat ze lekker kunnen aanrommelen, in zeven sloten tegelijk kunnen vallen of
zich eens ouderwets vervelen.

Lenore Skenazy, journaliste voor the New York Sun, schreef enige tijd geleden een column in haar
krant waarin ze vertelde dat ze haar zoon van 9 in zijn eentje met de New Yorkse metro had laten
gaan. Dat vond ze niet roekeloos: ze kende haar zoon en wist dat hij dat ritje alleen wel aankon. Hij
had kleingeld op zak, een kaart van de metrolijnen en hij kwam veilig – en apetrots – thuis. De
volgende dag viel heel Amerika over Skenazy heen. Ze haalde eerst de Today Show, toen de grote
nieuwszenders, de Amerikaanse landelijke dagbladen en zelfs Australische, Maltese en Chinese
media. En ze kreeg een bijnaam: ‘America’s Worst Mom’.
Maar dat is ze niet, zegt ze. Dus begon ze een weblog over freerange kids, scharrelkinderen. Vandaag
verschijnt in de VS haar boek Freerange Kids, Giving our Children the Freedom we had without going
Nuts with Worry. Daarin beschrijft ze veertien vuistregels die ouders kunnen volgen als ze een
scharrelkind willen opvoeden. Zoals: weet wanneer je je zorgen moet maken. En: vermijd experts.
Sluit je kinderen letterlijk buiten, zodat ze wel móéten spelen. Boycot kniebeschermers voor baby’s
(voor als ze leren kruipen).

Je kunt denken, dat is Amerika. Maar die kniebeschermers worden hier ook al verkocht. Het fenomeen
overbeschermende ouders (ook wel hyperouders genoemd) is dan ook niet voorbehouden aan de VS
en Groot-Brittannië. De Nederlandse ontwikkelingspsycholoog Steven Pont deed afgelopen jaar een
onderzoek onder leidsters van kinderdagverblijven. Zij gaven aan dat ze vonden dat eenvijfde van de
ouders zo overbeschermend is, dat zij de ontwikkeling van hun kind remmen.
„Die ouders willen alles voor zijn, waardoor ze hun kinderen ervaringen ontzeggen”, zegt Pont. „Ze
stellen bizarre eisen aan een kinderdagverblijf. Hun kind mag alleen gefilterd water drinken. Of het
mag niet in de zandbak vanwege de bacteriën. Het mag niet vies worden en liever ook niet vallen.” Op
de basisschool zet die houding zich voort. En dat is gevaarlijk, zegt Pont, want het haalt het zelfbeeld
van kinderen omlaag. „Als ze merken dat er zoveel om hen heen moet gebeuren voor ze de deur uit
kunnen, gaan ze denken dat ze het kennelijk niet alleen kunnen.”

In Nederland verscheen vorige week Luie ouders hebben gelijk, de Nederlandse vertaling van The Idle
Parent van de Engelse schrijver en anarchist Tom Hodgkinson. Hij voert D.H. Lawrence’s mantra ‘laat
het kind zijn gang gaan’ in dit boek ver door. „Het is mij gedurende het opgroeien van onze drie
kinderen duidelijk geworden dat het het beste is om ze zoveel mogelijk te negeren”, schrijft
Hodgkinson. „De oudste is bedolven onder ouderlijke bezorgdheid en nog steeds de lastigste. De derde
is geboren op de vloer van de badkamer en moest zichzelf zien te redden. Van alle drie kan hij
misschien het beste spelen.”
Voor Hodgkinson staat vast dat kinderen van nature graag bezig zijn – en ouders juist graag lui. Dus
laat ze eens eerder opstaan en zelf het ontbijt maken. Of een pilsje voor je halen terwijl jij in de tuin in
een hangmat ligt. Zulk lui ouderschap is niet onverantwoordelijk, zegt hij. Er ligt juist respect voor en
vertrouwen in het kind aan ten grondslag.

Buitenspelen is zowel voor Hodgkinson als voor journaliste Lenore Skenazy een belangrijk onderdeel
van hun opvoedfilosofie. Buitenshuis leren kinderen beter om zelf gevaren in te schatten dan achter tv
en computer. Laat ze schelpen zoeken, hutten bouwen en vuurtjes stoken. Dat dat ook in Nederland
(te) weinig gebeurt, blijkt wel uit een onderzoek door TNS/Nipo in opdracht van stichting Jantje Beton
uit 2008: bijna eenvijfde van de kinderen speelt meer buiten dan binnen, tegen tweevijfde kinderen die
meer binnenspelen.
Meer buitenspelen, dat is een duidelijk streven. Maar veel ouders zijn bang merkt Anne van Loon, de
moeder van de negenjarige Mirre. Zij krijgt vaak gefronste wenkbrauwen van vrienden op het feit dat
Mirre in de zomer tot 9 uur ’s avonds op straat staat te badmintonnen met oudere vriendjes, zonder
toezicht. „Te gevaarlijk in zo’n grote stad, zeggen ze dan. Maar Mirre moet haar benen strekken,
anders wordt ze gek.”
Ook op het blog freerangekids.com van Skenazy staan veel reacties van ouders die hun kinderen wel
‘scharrel’ wíllen opvoeden, maar dat in de huidige tijd niet aandurven. Een vader schrijft: ‘There’s too
many creeps out there.’ Onzin, zegt Skenazy. „De tijden zíjn niet veranderd. Uit cijfers van het Crimes
against Children Research Centre blijkt dat cijfers van misdaden tegen kinderen in de VS sinds de
jaren negentig dalen. We hebben alleen maar het gevóél dat het gevaarlijker is, juist doordat we zoveel
controlemogelijkheden hebben tegenwoordig.”
Die onuitputtelijke mogelijkheden zijn ook voor de Brits-Canadese Carl Honoré de boosdoener in de
opvoeding. Zijn internationale bestseller Under Pressure: Rescuing our Children from the Culture of
Hyper-Parenting (2008) is deze maand in Nederland uitgegeven onder de titel Slow Kids. Er zijn niet
alleen meer mogelijkheden om kinderen (onder het mom van ‘veiligheid’) in de gaten te houden, er
zijn ook meer mogelijkheden tot vermaak en sturing dan vroeger. En die mogelijkheden zouden
ouders gewoon naast zich neer moeten leggen, bepleit Honoré. Want kinderen moeten niet alleen leren
door instructie, maar ook door ervaring. Wanneer ouders zeggen: leg maar geen blokje meer op de
toren want dan valt hij om, pikt een kind dat minder snel op dan als hij het zelf merkt.
Ontwikkelingspsycholoog Pont: „Als een kind in de vier jaar dat het op een kinderdagverblijf zit niet
één keer met een blauwe plek of een pleister is thuisgekomen, dan is er iets goed mis. Dan heeft het in
een gewatteerde omgeving geleefd
LETTER 4V: LETTER TO THE EDITOR OF THE NEW YORK SUN
Schrijf een brief naar The New York Sun om je mening te geven over overbezorgde
ouders en de consequenties van deze opvoedstijl en op de tegenovergestelde
beweging “de scharrelopvoeding” van Lenore Skenanzy ook wel “lui ouderschap”
genoemd.

Schrijf naar: New York Sun

105 Chambers Street
2nd Floor
NY 10007 USA

1. Geef aan dat je een Nederlands artikel hebt gelezen waarin het voorbeeld van
Lenore Skenanzy (columumniste New York Sun) werd genoemd.(Verzin zelf
een datum waarop je dit artikel hebt gelezen.) Geef aan wie jij bent waarom jij
het belangrijk vindt om te reageren. (Bedenk goed met welk doel je deze brief
hebt geschreven!)

2. Geef jouw mening over het feit dat Lenore Skenanzy haar zoon van 9 alleen
met de metro heeft laten gaan. Noem ook het voorbeeld van de moeder van
Mirre Vissers en vergelijk haar houding met die van Lenore. Ben jij het met
hen eens of vind je dit onverantwoord gedrag en is Lenore inderdaad
‘America’s worst mom’ ?

3. Kinderen alleen laten buitenspelen is zowel voor Lenore als Tom Hodgkinson
een belangrijk aspect van de opvoeding. Waarom vinden zij dit zo belangrijk?
Ben jij het met hen eens? (Je kunt argumenten uit het artikel gebruiken om je
mening te ondersteunen.)

4. Herken je iets van de overbezorgdheid die in het artikel genoemd wordt in de

manier waarop jouw ouders jou opvoeden of ben je meer een ‘scharrelkind’?
Geef een voorbeeld uit je eigen opvoeding om dit duidelijk te maken.
Geef aan of jij hun opvoedstijl prettig of juist vervelend vindt.

5. Sluit je brief af door je eigen mening te geven over de angst/ bezorgdheid van
ouders aan de ene kant en de noodzaak om kinderen ook hun eigen
verantwoordelijkheid te geven.
(Nogmaals: zeg met welk doel je deze brief hebt geschreven!)

Gebruik 250 tot 350 woorden voor je brief.