SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK SNOW

SAFETY ACADEMY
GUIDE BOOK SNOW
P O D S TAW Y W I E DZ Y L AW I N OW E J

2
PRZEDMOWA

PRZEWODNIK AKADEMII
BEZPIECZEŃSTWA
Ten mały podręcznik oceny zagrożenia lawinowego ma
na celu zapewnienie wstępnej, podstawowej wiedzy i
pomoc w zrozumieniu praw natury. W połączeniu z
praktycznym szkoleniem lawinowym wyjaśnia ważne
powiązania między pokrywą śnieżną, a niebezpieczeń-
stwem lawinowym.

Nigdy nie będziesz w stanie w pełni wyeliminować

ryzyka podczas uprawiania FREERIDINGU lub
SKI TOURINGU, jednak celem tego podręcznika
jest poznanie metod szybkiego rozpoznania niebezpie-
czeństw, oszacowania ryzyka i podejmowania odpowied-
CHRIS SEMMEL
nich decyzji. W ten sposób możesz prowadzić rozsądne
Przewodnik górski
i ekspert lawinowy zarządzanie ryzykiem i podejmować przemyślane
działania, aby zapewnić sobie długotrwałą radość z
uprawiania sportów zimowych.

Życzymy bezpiecznych, przyjemnych wycieczek.

Twój zespół Ortovox.

Organizacje wspierające bezpieczeństwo.

PODRĘCZNIK AKADEMII BEZPIECZEŃSTWA

ZAWARTOŚĆ
01 02 Rodzaje lawin
PODSTAWY LAWINOWE 04 Deska śnieżna

02 05 Czynniki lawinowe
CZYNNIKI LAWINOWE 06 Warunki pogodowe
09 Pokrywa śnieżna
11 Teren
16 Ludzie

03 18 5 stopni zagrożenia
KOMUNIKAT LAWINOWY 20 Problemy lawinowe
22 Niebezpieczne obszary

04 24 N-K-M-R Zarzadzanie ryzykiem lawinowym

PLANOWANIE WYCIECZKI 27 Określanie nachylenia zbocza
28 Metoda 30°
32 Ratunkowy sprzęt lawinowy

05 33 Kontrola detektora lawinowego partnera

NA STOKU 34 Znaki ostrzegawcze
36 Na stoku
38 Szacowanie zagrożenia

06 42 Pomoc ze strony partnerów

RATOWANIE PARTERA 44 Wyszukiwanie sygnału – wstępne i szczególowe
47 Lokalizacja sondą
48 Wykopywanie
49 Pierwsza pomoc
51 Profesjonalne poszukiwanie i ratownictwo górskie

1
01. PODSTAWY LAWINOWE

01.PODSTAWY LAWINOWE
LAWINY SĄ PODZIELONE NA TRZY RÓŻNE „TYPY“

1. DESKA ŚNIEŻNA
Na warstwie poślizgowej zbita warstwa śniegu
zsuwa się z dużą prędkością. Obryw przybiera
charakterystyczny kształt. 95% wszystkich lawin
to deski śnieżne. Są odpowiedzialne za 98%
zgonów spowodowanych przez lawiny.

2. LAWINY Z LUŹNEGO ŚNIEGU

Lawiny z suchego śniegu luźnego obrywają się
punktowo na stromych zboczach o nachyleniu co
najmniej 40°. Lawiny z mokrego luźnego sniegu
ruszają w miejscach o mniejszym nachyleniu.
2% ofiar ginie z powodu lawin ze śniegu luźnego.

3. LAWINA ZE ŚNIEGU ŚLIZGAJĄCEGO SIĘ

Nie są wywoływane mechanicznie przez człowieka.
Uwalniają się z powodu utraty siły tarcia pomiędzy Foto: LWD Tirol (lewa) & Ralf Hochhauser (prawa)
pokrywą śnieżną, a podłożem, najczęściej na warstwie
wody przy gruncie. W większości przypadków wcześniej
na zboczu tworzy się pęknięcie w kształcie „rybiego
pysku”. Moment uwolnienia jest nie do przewidzenia.

ODMIANY:
Każdy z tych typów lawin można dodatkowo rozróżnić, na przykład: czy jest
mokra (18%) czy sucha (82%), 5% lawin uwalnia się samoistnie, 95% jest
wyzwalanych sztucznie – przez ludzi lub podczas odstrzeliwania.

2
PODRĘCZNIK AKADEMII BEZPIECZEŃSTWA

LAWINY WYWOŁYWANE PRZEZ

NARCIARZY

99% 90%
Większa

W ponad LAWINA
lawin wywoływanych przypadków lawiny To mniejsze szanse
przez narciarzy to są wywoływane przez przeżycia.
prawie wyłącznie pierwszą osobę
suche, deski snieżne. wchodzącą na stok.

Średnia grubość Typowa lawina

pęknięcia wynosi uruchamiana przez

45 – 50 narciarzy ma
cm

50 – 70
metrów szerokości i jest
około 3 razy dłuższa.

est uruchamianych z dużej odległości Średnie nachylenie

10%

(uruchomienie możliwe zdalnie z terenu najbardziej stromego

o nachyleniu poniżej 30 stopni) odcinka zbocza gdzie
nastepuje uruchomienie
lawiny wynosi

38°

3
02. CZYNNIKI LAWINOWE

JAK URUCHAMIAMY DESKI ŚNIEŻNE?

POWIERZCHNIA
ŚNIEGU
SŁABA WARSTWA
(poślizgowa)

PROPAGACJA
PĘKNIĘCIA

KG

STREFA INICJACJI

WSZYSTKIE DESKI SNIEŻNE POTRZEBUJĄ CZTERECH

„SKŁADNIKÓW”:
1. WARSTWY Dobrze związany śnieg na SŁABEJ WARSTWIE.
“Deska“ składa się głównie z naniesionego przez wiatr śniegu, czyli
małych okrągłych kryształów śniegu, natomiast słaba warstwa składa
sie zwykle z dużych, kanciastych form krystalicznych śniegu.

2. ZAINICJOWANIE OBRYWU Obciążenie wywierane przez narciarza

może wystarczyć aby przekroczyć wytrzymałość (bazową) na słabej warstwie
znajdującej się pod spodem niezależnie od tego, czy podczas podchodzenia,
Illustracja: w oparciu o Alain Duclos

czy podczas jazdy na nartach.

3. ROZCHODZENIE SIĘ PĘKNIĘĆ (propagacja) Początkowe miejscowe

pęknięcie może zacząć rozprzestrzeniać się od narciarza, szczególnie jeśli
słaba warstwa jest obecna na całym stoku, a deska jest wystarczająco gruba
z dobrze związanym śniegiem, by sprzyjać rozchodzeniu się pęknięć.

4. NACHYLENIE Deska śnieżna rusza tylko wtedy, gdy nachylenie zbocza

przekroczy 30°.

4
 PODRĘCZNIK AKADEMII BEZPIECZEŃSTWA

02.CZYNNIKI LAWINOWE 3×3

WARUNKI POGODOWE, TEREN, LUDZIE
3 CZYNNIKI – warunki pogodowe, ukształtowanie terenu, ludzie: to elementy
wykorzystywane wspólnie do oceny ryzyka i do wspomagania podejmowania
decyzji. Odbywa sie to na 3 POZIOMACH planując w domu, w górach i na samym
stoku. Informacja i fachowa wiedza dotycząca tych 3 czynników stają się coraz
bardziej precyzyjne, oceny dokładniejsze, a decyzje bardziej trafne.

WARUNKI TEREN LUDZIE

POGODA POKRYWA ŚNIEŻNA: Nachylenie, 30° Aż 95% desek śnieżnych

Niekorzystne: lawina deska śnieżna i więcej przeważnie stoki jest wywoływanych
dużo nowego tworzy się gdy warstwa dziewicze. Często wklęsłe przez narciarzy.
śniegu w związanego śniegu leży i jednorodne „gładkie” 90% z nich przez
połączeniu na słabej warstwie pierwszego
z wiatrem i narciarza na stoku .
niską temperaturą
Planowanie trasy
REGIONALNE

Komunikat lawinowy Mapy klinometr Wielkośc grupy i

Raport pogodowy Przewodniki / literatura umiejętności Motywacja
Raporty osobiste informacje osobiste. Presja grupy
Przebieg zmian pogody. Odpowiedzialność, itp..
Wybór trasy

Grubość pokrywy, świeży śnieg, Czy moje oczekiwania Stan umysłu w danym dniu.
LOKOLANIE

oznaki działania wiatru, odpowiadają Nastrój w grupie. Czy na

temperatura, zaobserwowane
lawiny,
Odgłosy dudnienia pokrywy.
śnieżnej
Illustracja: w oparciu o SLF.ch
rzeczywistości w stoku są inni ludzie?
terenie, ocena Konkurencja z innymi?
wzrokowa, lornetka Presja na sukces?
osobiste raporty. Motywacja?

(Pojedyńcze stoki)

Widoczność Co jest nad/pode mną Ile osób jest na stoku?

STREFOWY

Sprawdź ponownie filtr 1 i 2 Najbardziej stroma część Zaangażowanie w

Co jest inne niż oczekiwano.
Oznaki działania wiatru:
nawietrzna czy zawietrzna.
Stoku, wystawa, wysokość realizację celu? Możliwość
Bliskość grzbietów. kierowania zachowaniem
Kształt stoku. innych? Motywacja? Nastrój
i forma każdego uczestnika
w ciągu dnia?

5
02. CZYNNIKI LAWINOWE – WARUNKI POGODOWE

WARUNKI POGODOWE
OPAD ATMOSFERYCZNY

Opady tworzą i wpływają na pokrywę śnieżną w trakcie zimy. Początkowo nowa

warstwa śniegu może być słabo związana ze starą warstwą śniegu. W związku
z tym zagrożenie lawinowe zwykle wzrasta podczas lub wkrótce po opadzie
świeżego śniegu. Świeży śnieg to także dodatkowe obciążenie dla warstwy
starego śniegu. Dodatkowym obciążeniem jest również deszcz, który ogrzewa
i wnika w pokrywę śniegu. NOWY ŚNIEG, TEMPERATURA I WIATR to główne
czynniki rozwoju zagrożenia lawinowego w okresie opadów.

KRYTYCZNA ILOŚĆ NOWEGO ŚNIEGU

W ostatnich 1 – 3 dniach

30 – 50 cm
20 – 30 cm
10 – 20 cm
W niekorzystnych warunkach W przeciętnych warunkach W sprzyjających warunkach
Mix korzystne / niekorzystne

NIEKORZYSTNE WARUNKI KORZYSTNE WARUNKI

Silny wiatr (od około 50 km/h)  
Niska temperatura  
 Niekorzystna struktura
pokrywy śnieżnej (duże różnice
w twardości warstw śniegu,
zasypana słaba (poślizgowa)  
powierzchnia śniegu.  
 Jednolity i słabo ustabilizo-
wany, zasypany stary, luźny
śnieg
Brak lub słaby wiatr
Temperatura tuż poniżej 0°C
zwłaszcza gdy zaczyna padać
śnieg
Deszcz zmieniający się w śnieg
Nieregularna powierzchnia
starego śniegu dobrze
ustabilizowanego (osiadłego)

6
 PODRĘCZNIK AKADEMII BEZPIECZEŃSTWA

WIATR
Mówi się, że wiatr jest „ARCHITEKTEM LAWIN“.
Świeży śnieg jest szczególnie podatny na wiatr.
Wiatr mechanicznie rozdrabnia kryształki śniegu
i osadza je w postaci naniesionego przez wiatr
śniegu w miejscach osłoniętych od wiatru.

MIEJ NA UWADZE
Unikaj miejsc o nachyleniu powyżej 30 st. z nawianym śniegiem,
szczególnie w depresjach i źlebach. Równie niebezpieczne są
obszary po zawietrznej stronie grani, a także nawisy na graniach,
które grożą oberwaniem.

Strona nawietrzna Strona zawietrzna

Śnieg zbity Świeg naniesiony
przez wiatr
Foto: Hansi Heckmair

7
 02. CZYNNIKI LAWINOWE – WARUNKI POGODOWE

TEMPERATURA
Temperatura wpływa na pokrywę śnieżną, na procesy przemian w jej wnętrzu,
a w szczególności na GÓRNE WARSTWY ŚNIEGU (30 – 50 cm). Czynnikami
wpływającymi na to jest temperatura powietrza i promieniowanie słoneczne,
a także deszcz.

ZYBKIE OCIEPLENIE
ma kluczowe znaczenie, ale ocena efektów jest w
większości oczywista. Szczególnie intensywne może być
ocieplenie pokrywy śnieżnej z powodu deszczu.

POWOLNE, UMIARKOWANE OCIEPLENIE

przyja osiadaniu pokrywy śnieżnej i wiązaniu warstw.
Ocieplenie spowodowane deszczem może być szczególnie
skuteczne i natychmiastowe.
TEMPERATURA

ZAGROŻENIA
POZIOM

OGRZEWANIE W DZIEŃ – CHŁODZENIE NOCĄ

powoduje idealne scaleanie się śniegu. Należy
zwrócić uwagę na przenikanie wody w ciągu dnia.
Zagrożnie ze względu na aspekt wystawy i wysokosci
zbocza zmienia się w ciągu dnia.

ZIMNO
utrwala istniejące zagrożenie i przedłuża zaleganie
śniegu. Dziś wytworzona warstwa szronu z powodu
zimna jutro może być niebezpieczną warstwą dla
kolejnych opadów śniegu!

8
 PODRĘCZNIK AKADEMII BEZPIECZEŃSTWA

POKRYWA ŚNIEŻNA
PROCES TRANSFORMACJI
Pokrywa śnieżna jest ciągle „żywa”. Kryształy w śniegu zmieniają się w wyniku
CIŚNIENIA, DYFUZJI PARY WODNEJ, ZAMARZANIA I TOPNIENIA. Pokrywa śnieżna
jest bardzo porowata i składa się głównie z powietrza, lodu i niewielkiej ilości wody
w stanie ciekłym. W pokrywie śnieżnej wyróżniamy trzy procesy transformacji:

1. REDUKCYJNA
Wiatr i procesy termodynamiczne tworzą małe, zaokrąglone kryształy.
Idealne do budowy deski śnieżnej,

2. BUDUJĄCA
Przy dużych różnicach temperatury (zwykle w zimne noce z czystym niebem) na
skutek przenikania pary wodnej w pokrywie śnieżnej tworzą się duże, kanciaste
i kielichowate kryształy. Często powstaje w ten sposób idealna słaba warstwa.
Ilustracja: w oparciu o EAWS

3. METAMORFOZA W TRAKCIE TOPNIENIA I ZAMARZANIA

Duże, gruboziarniste ziarna śniegu tworzą się gdy śnieg topnieje i ponownie
zamarza. Rozmrażanie osłabia pokrywę śniegu, a zamarzanie stabilizuje.

9
02. CZYNNIKI LAWINOWE – WARSTWA ŚNIEGU

SŁABA WARSTWA
Typowa SŁABA WARSTWA wewnątrz pokrywy śnieżnej
składa się z kanciastych, STOSUNKOWO DUŻYCH
KRYSZTAŁÓW (szron wgłębny). Ma wiele pustych
przestrzeni (powietrze) i niewiele punktów styku między
tymi kryształami. Szron wgłębny z kanciastymi kryształami
lub zasypany szron powierzchniowy po opadzie śniegu
tworzą długotrwałą słabą warstwę (przez tygodnie). Świeżo
spadły śnieg może również tworzyć słabą warstwę, ale ta
słaba warstwa może się „zmienić” na korzyść w ciągu kilku
godzin lub dni, w zależności od temperatury.

A A 

A A 
 a 2
a
 
 A  2a

  A A  22
 A 2a a
  A  2a a
A

A = Kryształy kanciaste utworzone podczas metamorfozy budującej (szron

wgłębny). Często idealna słaba warstwa.
d = Małe, okrągłe ziarenka śniegu powstające często podczas przenoszenia
wiatrem. Idealna, niebezpieczna deska śnieżna.
c = śnieg gipsowaty (filc) zdeformowane wiatrem fragmenty kryształów nowego
śniegu, często o wydłużonych kształtach. Sprzyjające właściwości do
formowania deski śnieżnej.
a = Świeży śnieg – może tworzyć deskę, ale często jest zbyt miękki.

10
 PODRĘCZNIK AKADEMII BEZPIECZEŃSTWA

TEREN
NACHYLENIE
OGÓLNE ZASADY:
 Powyżej 30° nachylenia stoku należy liczyć się z ryzykiem uruchomienia lawiny typu
deska śnieżna.

 Im BARDZIEJ STROME zbocze, tym większe prawdopodobieństwo lawiny.

 Im wyższy stopień ZAGROŻENIA LAWINOWEGO, tym więcej stoków ma słabą stabilność.

 Niezależnie od stopnia zagrożenia, średni kąt nachylenia stoku w miejscu wywołania

lawin przez narciarza jest taki sam (ok. 38°).

 Do oceny najbardziej stromego fragmentu stoku bierzemy pod uwagę obszar o
wymiarach co najmniej 20m × 20m.
40°
Narciarstwo pozatrasowe (skitouring , freeriding)
5 - GENERALNIE NIE SĄ MOŻLIWE
30°

OMIJAJ STOKI O NACHYLENIU POWYŻEJ 30°.

Pamiętaj jednak, że nawet w bardziej płaskim terenie
4 można się spodziewać lawin uruchomionych w sposób 30°
40°

naturalny powyżej.

Dla wszystkich stoków-wskazanych w komunikacie lawinowym jako

niekorzystne: OMIJAJ STOKI O NACHYLENIU WIĘKSZYM NIŻ 35°.
3 Stoki o nachyleniu powyżej 30° zjeżdżaj pojedynczo. Utrzymuj 40°
odstępy bezpieczeństwa podczas podchodzenia pomiędzy 30°
wszystkimi uczestnikami

Unikaj ekstremalnie stromych stoków wskazanych w

komunikacie lawinowym jako niekorzystne.
2
Illustracja: avalanches.org

Stoki o nachyleniu powyżej 30° wskazane w komunikacie

40°
pokonuj pojedynczo. Utrzymuj bezpieczne odstępy podczas
30°
podchodzenia i zjeżdżaj pojedynczo .

40°
Poza ekstremalnie stromymi stokami warunki na ogół
1 korzystne .
30°

11
02. CZYNNIKI LAWINOWE – TEREN

CZYNNIK WYSTAWY I WYSOKOŚCI

Na poszczególnych stokach często występują niebezpieczne miejsca.
Około dwa razy więcej wypadków lawinowych ma miejsce na stokach
o wystawach północnych niż na zboczach południowych. Nie jest jednak
znana liczba osób jeżdżących na poszczególnych wystawach stoków.
Przyczyną dużej liczby WYPADKÓW NA WYSTAWACH PÓŁNOCNYCH mogą
być warunki sprzyjające tworzeniu się słabych warstw i opóźnione osiadanie
śniegu na skutek mniejszego promieniowania słonecznego. Puch utrzymuje
się również dłużej na stokach skierowanych na północ, co może oznaczać, że
są one również bardziej atrakcyjne, generując większy ruch narciarski. Jednak
w niektórych sytuacjach stoki z wystawą południową mogą być również bardziej
niebezpieczne, niż stoki skierowane na północ.

56%

30%

Zagrożenie lawinowe zwykle wzrasta na wyższych wysokościach, ponieważ

będzie tam więcej świeżego śniegu, wiatr jest zwykle silniejszy, a temperatura
powietrza często niższa.

UWAGA
Problemy lawinowe opisują rodzaj zagrożenia lawinowego w
różnych aspektach wystaw i wysokości, dlatego szczególnie ważne
są informacje zawarte w komunikacie lawinowym (patrz strona 18).

12
 PODRĘCZNIK AKADEMII BEZPIECZEŃSTWA

KSZTAŁT STOKU
Kształt stoku wpływa również na powstawanie lawin. Wypadki lawinowe są
szczególnie częste na DUŻYCH, JEDNORODNYCH I NIEZNACZNIE WKLĘSŁYCH
zboczach oraz w szerokich żlebach i zagłębieniach. Wypadki na wypukłym lub
zróżnicowanym terenie są rzadsze.

krzywizna upadu
wklęsły plaski wypukły N = 567
wypukły
Krzywizma stoku

Liczba Lawin
płaski
wklęsły

Zdjęcie: Vontobel et al, International Snow Science Workshop 2013, Analiza różnych kształtów stoków i ich
związek z lawinami zainicjowanymi przez narciarzy. Ilustracja po lewej stronie przedstawia różne kształty
stoków. Ilustracja po prawej stronie przedstawia rozkład uwolnień lawinowych; N = 567 zbadanych lawin
narciarskich; większość lawin uwolnienia można przypisać kształtom nachylenia 2, 3 i 5 oraz rzadziej, kształt
6 również).

TYPOWE OBSZARY Z DEPOZYTAMI ŚNIEŻNYMI

Śnieg naniesiony przez wiatr często znajduje się po zawietrznej stronie w pobliżu
grani, na stromych uskokach, we wklęsłych formacjach zbocza, ale można go również
znaleźć po stronie nawietrznej u podnóża ścian skalnych i stromych zboczy.
Ilustracja: w oparciu o SLF.ch

Zawietrzna strona grani Strome zbocza poniżej Zagłębienia U podnóża ścian

tarasów i płaskowyży i źleby skalnych lub
stromych stoków

13
02. CZYNNIKI LAWINOWE – TEREN

KONSEKWENCJE UKSZTAŁTOWANIA
TERENU

Ukształtowanie terenu odgrywa decydującą rolę, jeśli chodzi o GŁĘBOKOŚĆ

ZASYPANIA lub urazy mechaniczne, dlatego mówimy o „PUŁAPKACH TERENO-
WYCH”. Wraz z ilością śniegu, który się przemieszcza, to przede wszystkim
Foto: Ben Reuter

ukształtowanie terenu i potencjalne przeszkody na torze lawiny decydują o

skutkach lawiny!

14
PODRĘCZNIK AKADEMII BEZPIECZEŃSTWA

CZYNNIKI RYZYKA POWAŻNYCH

KONSEKWENCJI ZE WZGLĘDU
NA TOR LAWINY
 Nachylenie stoku, poziom stromizny  upadek,
w konsekwencji urazy mechaniczne

 Skały, drzewa  urazy mechaniczne na skutek kolizji

podczas spadania

 Rów, potok, zagłębienie terenu sprzyjające kumulacji

śniegu z lawiny  groźba głębokiego zasypania

 Szczelina w na torze lawiny  ryzyko upadku, a

ponadto duża głębokość zasypania

Duże zbocza (>60m) powyżej  im większe zbocze

powyżej, tym głębsze zasypanie

MIEJ NA UWADZE
Oprócz wielkości mas śniegu, decydujący wpływ na skutki lawiny ma
ukształtowanie terenu i ewentualne przeszkody na jej torze. Nawet „drobne”
problemy (np. urazy) mogą mieć poważne konsekwencje w niesprzyjającej
sytuacji (zła pogoda, odległy teren, późny pora dnia, utrata wyposażenia)!!!

15
02. CZYNNIKI LAWINOWE – LUDZIE

LUDZIE
Obszary z zagrożeniem lawinowym same w sobie nie stanowią problemu.
Problem może się pojawić z chwilą kiedy człowiek zbliża się do nich.

WIELKOŚĆ GRUPY:
Duże grupy mogą stanowić problem. Często poruszają się wolniej. Nawet jeśli tak się
nie dzieje konieczność zachowania odstepów w celu zmniejszenia konsekwencji może
powodować problemy z komunikacją i zająć dużo czasu, co utrudnia zarzadzaniem
bezpieczeństwem dużej grupy szczególnie z perspektywy przewodnika/lidera.

UMIEJĘTNOŚCI:
Dobrzy narciarze są w stanie trzymać się przyjętych pasów zjazdu w górach i uniknąć
upadków na trudnych odcinkach, gdzie jeden upadek może spowodować lawinę. Przy
dobrych umiejętnościach, ryzykowne obszary można szybko pokonywać jeden po
drugim, zachowując niezbędną odległość od innych narciarzy.

JEDNORODNOŚC GRUPY:
Zmotywowana grupa dzieląca ten sam cel z podobnym poziomem umiejętności
i ambicjami dotyczącymi tempa jest mniej podatna na napięcia i konflikty.

Foto: Max Draeger

16
PODRĘCZNIK AKADEMII BEZPIECZEŃSTWA

ZJAWISKA GRUPOWE:
 C zęsto czujemy się bezpieczniej w grupie niż w pojedynkę dzięki temu
jesteśmy bardziej pewni siebie i otwarci na ryzyko  polaryzacja grupowa

 Duże grupy często NIE MAJĄ JASNEJ STRUKTURY PODEJMOWANIA DECYZJI.

Osoba, która kłóci się najgłośniej, w większości przeforsuje swoją opinię.

 Zbyt zmotywowani ludzie często forsują własne cele: sceptycyzm innych ludzi
jest dla nich mniej ważny.

PUŁAPKI DECYZYJNE:
 Zmęczenie zmniejsza naszą uwagę.

 
Inni ludzie wpływają na naszą decyzję.

 
Pragnienie bycia wyjątkowym i chęć robienia zdjęć do mediów społecznościowych
wpływa na nasze zachowanie.

PRESJA:
 
Chęć bycia atrakcyjnym społecznie powoduje, że nie zadajemy niewygodnych pytań.

 
Własna motywacja lub chęć spełnienia pragnień innych utrudniają obiektywne
podejmowanie decyzji.

Przy podejmowaniu decyzji pomocne jest ciągłe przypominanie sobie o tych

zjawiskach. OTWARTOŚĆ W GRUPIE, przejrzysta argumentacja, uważność na
„ciche głosy” w grupie mogą również pomóc w podejmowaniu dobrych decyzji
w trudnych momentach. Wycofanie się nie oznacza porażki, ale oznacza często
sukces – szczególnie w sportach górskich.

UWAGA
Według analiz, większość wypadków lawinowych wydaje się być powodowana
przez „czynniki ludzkie”, poza niewystarczającą oceną sytuacji lawinowej. Te
czynniki ludzkie mają głównie charakter psychologiczny – wpływając na nasze
decyzje.

17
03. KOMUNIKAT LAWINOWY

03.KOMUNIKAT LAWINOWY
5 STOPNI ZAGROŻENIA LAWINOWEGO
Komunikat lawinowy ukazuje się w sezonie zimowym codziennie,
a czasem nawet dwa razy dziennie. Oprócz regionalnego stopnia
zagrożenia dla obszaru, ze względu na wysokość lub porę dnia, dla
turystów zimowych ważne są dodatkowe informacje dotyczące
problemów lawinowych i obszarów niekorzystnych. Szybkie spojrzenie
tylko na stopień zagrożenia jest niewystarczające. Podstawą planowa-
nia wszystkich aktywności jest dostęp i przetwarzanie wszystkich
informacji zawartych w komunikacie lawinowym.

STOPIEŃ ZAGROŻENIA
JAK to jest niebezpieczne?
P
PZ PW
Z
PZ
W OBSZARY NIEKORZYSTNE
PW
P
GDZIE są obszary niebezpieczne?

PROBLEMY LAWINOWE
JAKA jest przyczyna?
POKRYWA ŚNIEŻNA
Stara warstwa śniegu jest przeważnie stabilna. Na ogół niewielkie poduchy nawiane-
go śniegu z ostatnich kilku dni łaczą się ze starym śniegiem, zwłaszcza w obszarach
zacienionych w pobliżu grani. Głębokośc śniegu jest bardzo zróżnicowana w zależnoś-
ci od lokalnego wpływu wiatru. Na słonecznych stokach i poniżej granicy lasu jest
niewiele śniegu.

TENDENCJA
OPIS NIEBEZPIECZEŃSTWA
Nadal istnieje zagrożenie lawinowe. Uważnie oceniaj śnieg naniesiony przez wiatr.
DLACZEGO to jest niebezpieczne?
Źródło: avalanches.org

Zdjęcie: Piramida informacyjna komunikatu lawinowego, gdzie pozycja odpowiada

jej ważności – najważniejsze informacje są na pierwszym miejscu. Wg IFALP.

18
PODRĘCZNIK AKADEMII BEZPIECZEŃSTWA

STOPIEŃ ZAGROŻENIA
Stopień zagrożenia zawsze odnosi się do obszaru nie mniejszego niż 100 km2. Stopień
zagrożenia nigdy nie odnosi się do konkretnej doliny czy szczytu. Zagrożenie lawinowe
nie rośnie liniowo (równomiernie) wraz z kolejnymi stopniami. TRZY PARAMETRY są
kluczowe dla poziomu zagrożenia. W szczególności nagromadzenie niebezpiecznych
obszarów i stabilność pokrywy śnieżnej mają decydujące znaczenie. Istotną rolę
odgrywa również wielkość lawiny, jakiej można się spodziewać.

SKALA ZAGROŻENIA LAWINOWEGO

STABILNOŚĆ PRAWDOPODOBIEŃSTWO
POZIOM ZAGROŻE-
IKONA POKRYWY WYZWOLENIA (ZEJŚCIA)
NIA
ŚNIEŻNEJ LAWINY
BARDZO WYSOKI Pokrywa śnieżna Należy spodziewać się schodzenia licznych
Bardzo rzadko ogłaszany jest słabo zwią- samoistnych bardzo dużych i często ekstre-
5
Około 1% wypadków śmier- zana i dalece malnie dużych lawin nawet na umiarkowanie
lenych w lawinach niestabilna stromych stokach.

WYSOKI Pokrywa śnieżna Wyzwolenie lawiny jest prawdopodobne nawet

Ogłaszany parę razy na większości przy małym obciążeniu dodatkowym na wielu
4 w sezonie. Około 10% stromych stoków stromych stokach. W niektórych przypadkach
wypadków śmierlenych w jest słabo należy spodziewać się licznych samoistnych
lawinach. związana. dużych, a często bardzo dużych lawin.

ZNACZNY Pokrywa śnieżna Wyzwolenie lawiny jest możliwe nawet przy

Ogłaszany dla około
30% dni okresu zimy,
3 Około 50% wypadków
śmierlenych w lawinach.
na wielu stromych małym obciążeniu dodatkowym, w szcze-
stokach jest gólności na stromych stokach wskazanych
związana umi- w komunikacie lawinowym. W pewnych
arkowanie bądź sytuacjach duże, a w nielicznych przypadkach
słabo. także bardzo duże lawiny mogą także bardzo
duże Lawiny mogą schodzić samoistnie.

UMIARKOWANY Pokrywa śnieżna Wyzwolenie lawiny jest możliwe przeważnie

Ogłaszany dla około jest na ogół przy dużym obciążeniu dodatkowym,
50% dni okresu zimy, związana dobrze, szczególnie na stromych stokach wskazanych
2 około 30% wypadków śmier- ale na niektórych w komunikacie lawinowym. Samoistne
lenych w lawinach. stromych stokach zejście bardzo dużych lawin jest mało
jest związana prawdopodobne.
umiarkowanie.

NISKI Pokrywa śnieżna Wyzwolenie lawiny jest na ogół możliwe

Ogłaszany dla ok. jest jedynie przy dużym obciążeniu dodatkowym w
20% dni okresu zimy, Na ogół dobrze nielicznych miejscach na bardzo stromych lub
1 około 5% wypadków śmier- związana i ekstremalnych stokach. Możliwe jest samois-
lenych w lawinach stabilna. tne schodzenie małych i średnich lawin.

19
03. KOMUNIKAT LAWINOWY – PROBLEMY LAWINOWE

PROBLEMY LAWINOWE
JAKA JEST PRZYCZYNA?
W Komunikacie lawinowm używane są również ikony i/lub tekst do opisania głównego
problemu lawinowego. Jednego spośród pięciu ogólnie zdefiniowanych, dostarczają-
cych użytkownikowi dodatkowych, istotnych informacji na które trzeba zwrócić uwagę.

SNIEG ŚWIEŻY

CO? Charakterystyka Problem ten spowodowany jest trwającym, lub niedawno zakończonym
opadem śniegu. Kluczowym czynnikiem jest dodatkowe obciążenie
powodowane przez świeżo spadły śnieg. To, jak krytycznym okaże się to
nowe obciążenie, zależne jest od wielu warunków, m.in. temperatury i
powierzchni na którą nastąpił opad.

Prawdopodobne rodzaje lawin Lawiny deskowe ze śniegu suchego

 Lawiny z suchego, luźnego śniegu
Lawiny samoistne i wyzwolone przez człowieka

Rozmieszczenie Najczęściej na całym obszarze niezależnie od wystawy.

GDZIE?
Umiejscowienie słabej warstwy Zazwyczaj na styku nowej (świeżej) oraz starej pokrywy śnieżnej.
w pokrywie śnieżnej Czasami jednak warstwy słabe występują także wewnątrz świeżego
śniegu lub głębiej w starej pokrywie śnieżnej.

ŚNIEG - PRZEWIANY

CO? Charakterystyka Problem ten wiąże się ze śniegiem przetransportowanym przez

wiatr. Śnieg może być przenoszony zarówno w trakcie opadu, jak
i później.

Prawdopodobne rodzaje lawin Lawiny deskowe ze śniegu suchego.

Lawiny samoistne i wyzwolone przez człowieka.

GDZIE? Rozmieszczenie Bardzo nierównomiernie, ale przeważająco po stronie zawietrznej;

w żlebach, depresjach, w pobliżu miejsc istotnej zmiany nachylenia
stoku, w pobliżu grani i w innych miejscach osłoniętych od wiatru.
Źródło: avalanches.org

Częściej powyżej górnej granicy lasu.

Umiejscowienie słabej warstwy Najczęściej na styku STAREJ POKRYWY ŚNIEŻNEJ z warstwą śniegu
w pokrywie śnieżnej przewianego, a czasem wewnątrz tej warstwy, szczególnie na skutek
zmian prędkości wiatru podczas trwającego załamania pogody. Czasa-
mi również głębiej w starych warstwach.

20
PODRĘCZNIK AKADEMII BEZPIECZEŃSTWA

ŚNIEG STARY (SŁABE WARSTWY W STAREJ POKRYWIE)

CO? Charakterystyka Problem ten wiąże się z obecnością długotrwale występującej sła-
bej warstwy wewnątrz "starej" pokrywy śnieżnej. Te słabe warstwy
to najczęściej: szron powierzchniowy przykryty kolejnymi opadami,
szron wgłębny, przeobrażone kryształy śniegu.

Prawdopodobne rodzaje lawin Lawiny deskowe ze śniegu z suchego.

W głównej mierze lawiny wyzwolone przez człowieka, lawiny
  samoistne są rzadkie, najczęściej występują z innymi problemami
  lawinowymi.

Rozmieszczenie Ten problem lawinowy może występować zarówno na dużej

GDZIE? przestrzeni, jak i koncentrować się na małym obszarze. Możliwy
jest na wszystkich wystawach, ale częściej występuje na zboczach
zacienionych, zwłaszcza w miejscach osłoniętych od wiatru.

Umiejscowienie słabej warstwy Gdziekolwiek w "starej" pokrywie śnieżnej, często głęboko. Jeśli
w pokrywie śnieżnej słaba warstwa jest przykryta masywnymi, stabilnymi warstwami,
wyzwolenie lawiny staje się mniej prawdopodobne..

ŚNIEG ŚLIZGĄCY SIĘ

Nie może być wywołany sztucznie i ma niewielkie znaczenie dla sportowców zimowych.

MOKRY ŚNIEG

CO? Charakterystyka Problem wiąże się ze spadkiem wytrzymałości pokrywy śnieżnej na

skutek obecności w niej wody (w stanie ciekłym). Woda pochodząca
z topnienia lub opadu deszczu przenika pokrywę śnieżną.

Prawdopodobne rodzaje lawin Lawiny deskowe ze śniegu mokrego.

Lawiny z luźnego śniegu mokrego.
Głównie lawiny zamoistne.

Rozmieszczenie Jeżeli główną przyczyną jest operacja słoneczna, występowanie

GDZIE? problemu zależne jest w znacznym stopniu od wystawy i wysokości.
W przypadku deszczu wszystkie wystawy są równie niekorzystne.

Umiejscowienie słabej warstwy Gdziekolwiek w pokrywie śnieżnej.

w pokrywie śnieżnej

21
03. KOMUNIKAT LAWINOWY – OBSZARY SZCZEGÓLNIE NIEKORZYSTNE

GDZIE SĄ SZCZEGÓLNIE
NIEBEZPIECZNE OBSZARY
D obre komunikaty lawinowe dostarcczają użytkownikowi informacji przestrzennych:
gdzie znajdują się szczególnie niebezpieczne obszary i jakich problemów
lawinowych można się spodziewać. Oprócz aspektu wystawy i wysokosci stoku w
komunikacie lawinowym wskazane są również szczególnie niekorzystne tereny jak np.
wąwozy, zagłębienia, przejścia od dużej do małej ilości śniegu, miejsca w pobliżu grani,
na zacienionych lub nasłonecznionych zboczach.

Niebezpieczne obszary biegną z

zachodu przez północ na wschód

Niebezpieczne obszary
znajdują się powyżej 2400 m

Źródło: avalanches.org

22
PODRĘCZNIK AKADEMII BEZPIECZEŃSTWA

Doświadczeni użytkownicy zbierają informacje o problemach lawinowych z

KOMUNIKATU i uzupełniają je lub korygują wykorzystując WŁASNE OBSERWACJE
w górach. Pomocny w tym może być poniższy wzór.

PROBLEM KIERUNEK WYSOKOŚC OPIS

ŚWIEŻY nie dotyczy nie dotyczy nie dotyczy

ŚNIEG

ŚNIEG Nawiany śnieg na dużym obszarze

Możliwe uruchomienie przez człowieka
NANIESIONY
Średni rozmiar
PRZEZ WIATR Zamaskowane świeżym śniegiem
Dźwięki wuuuump,pęknięcia w pokrywie śniegu

Wyzwalanie lawin możliwe w pojedynczych

TRWAŁE przypadkach, szczególnie przy dużym dodat-
SŁABE kowym obciążeniu
WARSTWY Całkiem duże

MOKRY Prawdopodobieństwo wyzwolenia wzrasta w

ŚNIEG ciągu dnia
Zjeżdżanie po mokrym luźnym śniegu
Małe i średnie deski śnieżne
Na stromych (>35°) nasłonecznionych stokach

23
04. PLANOWANIE WYCIECZKI

04.PLANOWANIE WYCIECZKI
ZARZĄDZANIE RYZYKIEM LAWINOWYM:
N × K - M = R

Aby informacje i wiedzę o lawinach przekuć w sensowne decyzje podczas planowania

i pobytu w górach potrzebna jest STRATEGIA decyzyjna. Pomoże nam to w możliwie
najdokładniejszej ocenie podejmowanego przez nas RYZYKA. Pamiętaj: Góry to niebez-
pieczne środowisko, w którym ponosimy odpowiedzialność za wszelkie decyzje. Nie
ma absolutnego bezpieczeństwa: możemy tylko ograniczyć ryzyko do poziomu, który
jest dla nas akceptowalny, oceniając je i podejmując decyzję. METODA N-K-M-R
ugruntowała swą pozycję w nauce o lawinach w ostatnich latach. Opiera się na
równaniu:

N ×K -M =R
Niebezpieczeństwo Konsekwencje zasy- Metody opisują Rezultatem jest
oznacza prawdopodo- pania. w lawnie działania, które ryzyko pozostałe.
bieństwo uruchomie- możemy ewentualnie
nia lawiny. podjąć, aby zmniejszyć
prawdopodobieństwo
uwolnienia lawiny i
ograniczyć jej konse-
kwencje

N iebezpieczeństwo należy najpierw rozpoznać (patrz str. 26), a następnie ocenić

zgodnie z prawdopodobieństwem jego wystąpienia. Dodatkowo możemy
rozważyć cztery czynniki charakterystyczne dla lawin typu deska śnieżna i ocenić
je ( str. 30).

Ponieważ nie jest łatwo ocenić możliwość inicjacji lawiny lub propagacji pęknięć,
łatwiej jest obserwować KĄT NACHYLENIA, który koreluje z prawdopodobień-
stwem UWOLNIENIA LAWINOWEGO.

K onsekwencje zależą od UKSZTAŁTOWANIA TERENU (pułapki terenowe)

i zasięgu, oraz objętości potencjalnej DESKI ŚNIEŻNEJ .

24
 PODRĘCZNIK AKADEMII BEZPIECZEŃSTWA

Utrzymując odstępy w celu zmniejszenia obciążenia i dbając o to, by poruszać się zakosami w pasie o określonej szerokości,
grupa skitourowa na zdjęciu minimalizuje prawdopodobieństwo wywołania lawiny. A w „strefie zagrożenia” przebywa
maksymalnie od jednej do dwóch osób – dzięki temu konsekwencje w przypadku lawiny typu deska śnieżna są mniej dotkliwe.

M etody działania – Środki, (np. odstępy odciążające) mogą ZMNIEJSZYĆ prawdopodo-

bieństwo uwolnienia lawiny, szczególnie w przypadku występowania problemów
lawinowych, które wymagają dużego dodatkowego obciążenia by uwolnić lawinę (często
utrzymujące się słabe warstwy). Jeśli lawiny mogą zostać wywołane przez małe
dodatkowe obciążenie (na przykład często przy problemie naniesionego przez wiatr
śniegu), środki te są mniej skuteczne. Często jednak OGRANICZAJĄ konsekwencje
(spotkania całej grupy tylko w bezpiecznym miejscu), ponieważ „tylko” jedna osoba może
zostać zasypana w lawinie, a zatem wszyscy pozostali członkowie grupy mogą
rozpocząć działania ratunkowe.

R yzyko – Powinno być zredukowane do rozsądnego poziomu. Każda grupa powinna

ocenić ryzyko, które jest dla niej akceptowalne. Jeśli NIEBEZPIECZEŃSTWO WYNOSI 0
lub konsekwencje są w dużej mierze nieszkodliwe, ryzyko jest bardzo niskie. Dwa słupki
sprawiają, że ocena jest wyraźniejsza. Jeśli oba wynki są bardzo „wysokie”, ryzyko nie
jest już akceptowalne.

Szacowanie: wysoki poważny

Foto: Hansi Heckmair

+ = dobrze
0 = neutralnie (normalnie)
- = źle mniej
- = bardzo źle poważny

25
04. PLANOWANIE WYCIECZKI

ROZPOZNAWANIE OBSZARÓW
NIEBEZPIECZNYCH
OKREŚLANIE NACHYLENIA ZA POMOCĄ MAPY
Mapy cyfrowe często zawierają warstwę poziomu nachylenia, która wykorzystuje
KOLORY do wskazania stromości terenu.

Źródło: whiterisk.ch
Na mapach papierowych nachylenie zbocza można określić za pomoca poziomic i
z wykorzystaniem odpowiedniego przymiaru.

Foto: Adrian Greiter

26
PODRĘCZNIK AKADEMII BEZPIECZEŃSTWA

OKREŚLANIE NACHYLENIA ZBOCZA W

GÓRACH
W górach nachylenie zbocza należy oszacować NA ODLEGŁOŚĆ – Inaczej
znajdziesz się już na środku stoku.

To wymaga trochę praktyki. Szacuj stromość zboczy na stokach, które są

bezpieczne, a nastepnie sprawdzaj swoje szacunki. Nachylenie można zmierzyć
na dwa sposoby:

APP

1. Za pomocą Klinometru w telefonie komórkowym lub w aplikacji Ortovox (w

sekcji narzędzia)

WSKAZÓWKA
Umieść telefon komórkowy na nartach lub kijku narciarskim.

2. METODA ZA POMOCĄ KIJKÓW. Ważne jest, aby oba kijki narciarskie były tej samej
długości. Jeden kijek umieszczamy wybranym miejscu skierowany w dół zbocza, a
następnie podnosimy go tak, aby był widoczny jego ODCISK NA ŚNIEGU. Drugi
kijek „zawieszamy” na rączce pierwszego i używamy jako wahadło. Jeśli koniec
drugiego kijka (wahadła) opada dokładnie na koniec odcisku kijka na śniegu,
nachylenie wynosi 30° (trójkąt równoboczny). Jeśli wychodzi poniżej końca odcisku
kijka, zbocze jest w tym miejscu bardziej strome. Każde dodatkowe 10 cm niżej to
około 3° większy kąt nachylenia.

27
04. PLANOWANIE WYCIECZKI

ZNAJDOWANIE KLUCZOWYCH
ZAGROŻEŃ NA STOKU
W fazie planowania identyfikujemy kluczowe zagrozenia w trzech krokach:

1. Identyfikujemy wszystkie strome zbocza o nachyleniu POWYŻEJ 30° wzdłuż i

powyżej naszej trasy i uznajemy je za potencjalne obszary kluczowe dla zagrożenia.

2. Ograniczamy nasz wybór do stref POZA obszarami wskazanymi w Komunikacie

Lawinowym jako szczególnie niekorzystne. Podobnie do tych stref niekorzystnych
zaliczamy stoki ≥40°, nawet jeżeli nie leżą w obszarach wskazanych w komunikacie
lawinowym jako niekorzystne.

3. Jeśli zdalne uruchomienie i spontaniczne lawiny są mało prawdopodobne*,

ograniczamy naszą ocenę do stoków, które trawersujemy lub na których zjeżdżamy
na nartach i nie musimy uwzględniać stoków powyżej naszej trasy.

* Zdalne wyzwalanie jest typowe w przypadku utrzymujących się słabych warstw lub świeżego śniegu. W
takich przypadkach stoki powyżej zamierzonej trasy należy brać pod uwagę. Jeśli jedynym problemem są
nawiane poduchy śniegu (lub nawisy śnieżne), zdalne wyzwalanie jest raczej rzadkie. Zdalne wyzwalanie
mokrych depozytów jest jest mało prawdopodobne.Komunikaty lawinowe opisują prawdopodobieństwo
wystąpienia lawin spontanicznych (samoczynnie uruchamianych).

28
PODRĘCZNIK AKADEMII BEZPIECZEŃSTWA

PROCEDURA:
Po zaznaczeniu wszystkich stromych zboczy powyżej 30° na naszej trasie lub powyżej,
bierzemy pod uwagę informacje zebrane z komunikatu lawinowego (str. 23).

Korzystając z informacji z przykładowego komunikatu lawinowego, możemy przewidy-

wać problem lawiny typu deska śnieżna dla oceny zagrożenia na zdjęciu. Możemy
wykluczyć problem z temperaturą ze względu na wysokość, a trwałe słabe warstwy są
rzadkością w tym aspekcie wystawy.

1. KROK:
Zidentyfikuj potencjalne stoki niebezpieczne
(stromsze niż 30°) wzdłuż i nad trasą.

2. KROK:
Ogranicz swój wybór do stoków
poza wskazanymi w komunikacie
lawinowym jako niekorzystne.

3. KROK:
Czy możliwe jest zdalne wyzwalanie? Jeśli można
wykluczyć zdalne wyzwalanie lub jest bardzo mało
prawdopodobne, można pominąć w ocenie zbocza
o nachyleniu większym niż 30° znajdujące się nad
planowaną trasą (obszary przyległe). W naszym
przykładzie nadal pozostały trzy zbocza jako
miejsca potencjalnie niebezpieczne.

29
04. PLAN WYCIECZKI

SPRAWDZENIE MIEJSC KLUCZOWYCH

“CZY WYCIECZKA PASUJE DO WARUNKÓW?”
Zidentyfikowane miejsca kluczowe muszą teraz być ocenione pod kątem RYZYKA
(= Niebezpieczeństwo × Konsekwencje)

Rozważając związek między niebezpieczeństwem a konsekwencjami pomocne

może być poniższe narzędzie „SPRAWDZANIE ZAGROŻENIA”. Ponieważ ocena
warstw śniegu lub prawdopodobieństwo uwolnienia lawin i propagacji pęknięć
jest trudna, pomocna jest ocena nachylenia stoku. Ponieważ im bardziej strome
zbocze, tym większe prawdopodobieństwo uruchomienia lawiny.

Naszym kluczowym miejscom zagrożenia przypisujemy odpowiednią KLASĘ

NACHYLENIA, a następnie odpowiadamy na pytania o konsekwencje.

PRAWDOPO-

N DOBIEŃSTWO
WYZWALANIA +K KONSEKWENCJE
=R RYZYKO

Stoki stoki o  Strome zbocze jest duże?? Zawsze krytyczne.

STOKI ZIDENTYFIKOWANE ZA POMOCĄ „CRUX FINDER"

nachyleniu  Możliwa lawina z dużymi masami śniegu? Ekstremalny teren

≥ 40° równym lub jest zawsze
 Są pułapki terenowe?
większym niż kluczowy dla
40°  Brak bezpiecznych miejsc spotkania grupy? zagrożenia

 Strome zbocze jest duże?? Krytyczne już

Nachylenie  Możliwa lawina z dużymi masami śniegu? przy wyborze
≥ 35° 35°–39° twierdzącym
 Są pułapki terenowe?
w 1 punkcie
 Brak bezpiecznych miejsc spotkania grupy?

 Strome zbocze jest duże??

Krytyczne już
Nachylenie  Możliwa lawina z dużymi masami śniegu? przy wyborze
≥ 30° 30°–34° twierdzącym
 Są pułapki terenowe?
w 2 punktach
 Brak bezpiecznych miejsc spotkania grupy?

Czy istnieje ryzyko zdalnego uruchomienia? Zachowaj odpowiednie odległości

od ryzykownych stoków.
< 30°

30
PODRĘCZNIK AKADEMII BEZPIECZEŃSTWA

KONSEKWENCJE OBEJMUJĄ CZTERY PYTANIA:

 „CZY ZBOCZE JEST DUŻE?” Oceniamy, czy uwolnienie lawiny skutkowałoby
poważnym zasypaniem.

  „MOŻLIWA LAWINA Z DUŻYMI MASAMI ŚNIEGU?” Innymi słowy: Ile śniegu się
zsuwa? Im więcej śniegu, tym głębsze i groźniejsze może być zasypanie.

  „Czy są PUŁAPKI TERENOWE?” Co może pogorszyć konsekwencje zasypania?

Np. szczeliny poniżej, które mogą prowadzić do głębszych zasypań lub przeszkody,
takie jak urwiska, skały lub drzewa, które mogą prowadzić do obrażeń ciała.

  „Czy istnieją BEZPIECZNE MIEJSCA GRUPOWANIA SIĘ?” Możemy uniknąć zasypań

wieloosobowych korzystając z odpowiednich MIEJSC SPOTYKANIA SIĘ CAłEJ
GRUPY lub rozsądnej organizacji grupy. Ponieważ im więcej ludzi zostanie
zasypanych, tym mniejsze szanse na przeżycie.

Na przykład spójrzmy na nachylenie 1 z naszego przykładu na stronie 29: Nachylenie

zbocza wynosi od 35° do 40°. Stok ma kilkaset metrów wysokości i jest duży. Zjeżdżając
ze szczytu, kilka skrętów na nartach doprowadzi nas do środka tego dużego stoku.

Wylot stoku jest niekorzystny, ponieważ konczy się niecką/rynną. Szanse na obrażenia
na torze lawiny są niewielkie, ale niekorzystny ukształtowanie w połączeniu z
wielkością stoku należy ocenić jako krytyczne.

Takie działania jak przejazdy pojedynczo są prawie niemożliwe na zaplanowanej trasie

ponieważ stok jest duży i ostatecznie nie ma bezpiecznego miejsca do zbiórki całej grupy.

Pułapki terenowe takie jak szczeliny lub skały w obszarze wybiegu stoku nie są widoczne
na mapie. Ponieważ zbocze natychmiast wypłaszcza się powyżej i poniżej nas, a my
mogliśmy podchodzić z zachowaniem odstępów jeden za drugim od prawej do lewej
strony, w strefie zagrożenia znajdowała się tylko jedna lub maksymalnie dwie osoby.

To daje ostatecznie dwie negatywne odpowiedzi dotyczące ewentualnych konsekwen-

cji. Według tabeli oznacza to, że mamy do czynienia z „warunkami krytycznymi”.
Stwierdzajac krytyczne warunki zawsze powinniśmy zaplanować ALTERNATYWĘ
(omijanie, inny cel, zawrócenie), gdyby nie było możliwe odbycie zaplanowanej
wycieczki. Kluczowe miejsca oceniane jako mniej krytyczne, muszą zostać ocenione
dodatkowo na miejscu, a ocena z planowania powinna być zweryfikowana.

31
04. PLANOWANIE WYCIECZKI

NIEZBĘDNY ZESTAW?
SPRZĘT LAWINOWY
KOMPLETNY ZESTAW SPRZĘTU LAWINOWEGO umożliwia zlokalizowanie i uratowanie
towarzyszy w nagłych wypadkach. Indywidualny standardowy sprzęt ratunkowy należy
ZAWSZE mieć przy sobie, gdy znajdujesz się poza zabezpieczonym przed lawinami
terenem narciarskim.

ISTA KONTROLNA
 DEEKTOR LAWINOWY
3 anteny i funkcja oznaczania są
standardowe.

 ŁOPATA
zestaw ratowniczy

Ułatwia odkopanie spod śniegu, a funk-

Indywidualny

cja „motyki“ oszczędza twój bezcenny

czas podczas wygarniania śniegu.

 SONDA
Szybki i pewny montaż jest niezbędny.
zestaw ratowniczy

 PLECAK LAWINOWY
Może redukować głębokośc zasypania
Poszerzony

 KASK
Powinien być zawsze na głowie
podczas wycieczki

 APTECZKA ORAZ PŁACHTA

BIWAKOWA
moga uratować życie i ułatwiają
Sprzęt ratowniczy

przetrwanie
Foto: Hansi Heckmair

 TELEFON POZWALA POWIADOMIĆ

służby ratnkowe: w Polsce 985 lub Sprzęt ratunkowy nie zapobiega
grupowy

601 100 300 lawinie ani potencjalnemu zasypaniu.

112 Europa

32
PODRĘCZNIK AKADEMII BEZPIECZEŃSTWA

05.NA STOKU
TEST PARTNERSKI DETEKTORA LAWINOWEGO
Przed wyruszeniem na wycieczkę należy sprawdzić
funkcję nadawania i odbioru we WSZYSTKICH
DETEKTORACH LAWINOWYCH:

 ider sprawdza wszystkich pozosta-

L
łych członków grupy za pomocą funkcji
„CHECK GROUP“

W przypadku urządzeń bez funkcji

„CHECK GROUP“ wszyscy uczestnicy
powinni przełączyć swoje urządzenie na
„szukaj”, podczas gdy lider pozostaje na
„nadawaniu”.

Następnie grupa powinna przejść do

funkcji „nadawanie”, a prowadzący
przeprowadza kontrolę, przy czym każdy
członek grupy mija prowadzącego test w
odległości ok. 5 – 10 m od pozostałych
członków grupy.

33
05. NA WYCIECZCE

Na wycieczce powinniśmy stale oceniać, dostosowywać lub poprawiać nasze

założenia z fazy planowania wycieczki. Musimy z uwagą korzystać z wszystkich
naszych zmysłów (wzrok-słuch-dotyk), do obserwacji niezbędna dobra
widoczność!!!

OZNAKI ALARMOWE NIESTABILNOŚCI

Często trudno jest ocenić zagrożenie lawinowe w górach. Oznaki alarmowe
niestabilności są wyraźnym sygnałem lokalnego podwyższonego zagrożenia
lawinowego. Trzy oznaki niestabilności to:

ŚWIEŻE LAWINY

Niedawna lawina jest wyraźną oznaką

niekorzystnego i niestabilnego śniegu. Im
„świeższa” lawina, tym większe ryzyko lawin
typu deska snieżna na okolicznych zboczach
o tym samym lub podobnym wyglądzie.

PĘKNIĘCIA W POKRYWIE ŚNIEŻNEJ

Pęknięcia na powierzchni sygnalizują niebezpie

czeństwo uruchomienia deski śnieżnej, nawet z
dużej odległości zainicjowanej ciężarem człowieka

DŹWIĘKI WUUUMP

Kiedy warstwa śniegu, zazwyczaj naniesionego

wiatrem zapada się, powietrze spod tej warstwy jest
gwałtownie wypychane wydajac charakterystyczny
dźwięk. To sygnał bardzo wysokiego niebezpieczeństwa.

NOTATKA
Inne oznaki zagrożenia, które zazwyczaj wpływają na zagrożenie
Foto: LWD Tirol

lawinowe to obfite opady, zwłaszcza deszcz, silny wiatr i gwał-

towny wzrost temperatury.

34
 PODRĘCZNIK AKADEMII BEZPIECZEŃSTWA

OZNAKI DZIAŁANIA WIATRU

ROZPOZNAWANIE ŚNIEGU PRZENOSZONEGO WIATREM
„WIATR JEST ARCHITEKTEM LAWIN”
To stare powiedzenie zawiera dużo prawdy. Ponieważ wiatr wytwarza idealnie naniesioną deskę śnieżną.
Jeśli śnieg naniesiony przez wiatr jest świeży, poniżej znajduje się słaba warstwa, a zbocze jest
wystarczająco strome istnieje duże zagrożenie lawinowe. Dlatego powinniśmy upewnić się, że potrafimy
rozpoznać naniesiony przez wiatr śnieg i odczytać kierunek wiatru, który oddziaływał na śnieg.

Oznaki niebezpieczeństwa:

Na przykład na krzyżach szczytowych, skałach i

podporach wyciągów narciarskich tworzy się twarda
szadź. Twardy śnieg jest nadmuchiwany na
przeszkodę, gdzie następnie gromadzi się od strony
nawietrznej.

WIATR POWODUJE EROZJĘ ŚNIEGU powierzchnio-

wego po stronie nawietrznej i osadza go po stronie
zawietrznej, pozostawiając często zastrugi. Ostrze
zastrugi ZAWSZE skierowane jest pod wiatr.

Nawisy śnieżne pokazują dominujący przez dłuższy

czas kierunek wiatru. Są jednoznacznymi oznakami
aktywności wiatru, zwłaszcza na grzbietach i ostrych
krawędziach terenu. Nawisy zawsze rosną WRAZ Z
WIATREM, ponieważ niebezpieczny, nanoszony przez
wiatr śnieg osadza się po stronie zawietrznej.

PIÓROPUSZE ŚNIEŻNE są wyraźnymi oznakami

silnej aktywności wiatru. Śnieg jest intensywnie
Foto: LWD Tirol

przenoszony ze strony nawietrznej

35
05. W TERENIE

OCENA PRAWDOPODOBIEŃSTWA URUCHOMIENIA LAWINY

Istotne pytania dotyczące czterech „składników” lawiny deski śnieżnej (patrz s. 4) to:

 Czy jest słaba warstwa pod warstwą deski śnieżnej (SŁABE WARSTWY)

 Czy mogę to zakłócić (ZAINICJOWAĆ)

 Jeśli tak: Czy ta deska na słabej warstwie jest podatna na ROZPRZESTRZENIENIE

DESTABILIZACJI (PROPAGACJĘ) ?

 I czy NACHYLENIE jest wystarczające, aby uruchomić lawinę (> 30°)?

Profil pokrywy śnieżnej (stratygraficzny) może pomóc w dostarczeniu informacji

o jej warstwach. Test kompresyjny może nam powiedzieć, czy i jak łatwo możemy
zainicjować destabilizację. Wynik testu kolumnowego rozszerzonego dostarcza
nam informacji o łatwości rozprzestrzeniania się destabilizacji. Ocena zaś
nachylenia stoku jest prosta.

KG

PROPAGACJA
PĘKNIĘĆ
OBERWANIE

UWAGA
Ponieważ odpowiedzi na te pytania wymagają czasu i wiedzy
eksperckiej, większość narciarzy będzie raczej opierać swoje
decyzje na prostych obserwacjach poczynionych w terenie.

36
 PODRĘCZNIK AKADEMII BEZPIECZEŃSTWA

OCENA PRAWDOPODOBIEŃSTWA URUCHOMIENIA LAWINY

Brak oznak niestabilności jest podstawą do wjazdu na strome zbocze. Jeśli
zaobserwowałeś jakiekolwiek oznaki niestabilności, powinieneś zawsze pozostawać
na stoku poniżej 30°.

Biorąc pod uwagę, że w 90% przypadków to pierwsza osoba powoduje uwolnienie

(uruchomienie), istniejące ślady są kolejną wskazówką, ale bez gwarancji. Bądź
bardziej ostrożny przy problemie z permanentnymi (trwałymi) słabymi warstwami.
Wtedy często nie pierwsza osoba uruchamia lawinę.

Czy istnieje poważny problem lawinowy? Czy rozpoznajesz świeży, naniesiony przez
wiatr śnieg? Czy prognozowano trwałe słabe warstwy? Czy jest problem z
temperaturą ? Czy jest świeży śnieg?

Ostatecznym wskaźnikiem może być stromizna . „Preferowany kąt” dla desek

śnieżnych wynosi od 35 do 40°!
Ocena nachylenia zbocza
Prawdopodobieństwo wywołania lawiny jest często < 30° = +
niepewne i musimy żyć z tą „niejasną, rozmytą wiedzą”. 30°-31° = 0
Oceny --/-/0/+ i mentalny suwak ryzyka mogą nam 32°-34° = -
pomóc w podjęciu decyzji. > 35° = --

Prosta ocena zagrożenia: brak

sygnałów alarmowych niest-
abilności (0) brak śladów (0)
nowy śnieg z przed trzech dni,
prawie nie ma wiatru, stara
warstwa po śniegiem dobra
(+) nachylenie stoku 34° (-)

wysoki
Foto: Max Draeger

Suwak ryzyka znajduje się w dolnej

częsci

37
05. NA WYCIECZCE

SZACOWANIE KONSEKWENCJI
Cztery pytania dotyczące konsekwencji to nasz „standardowy zestaw konstrukcyjny”
do oceny ryzyka. W porównaniu z prawdopodobieństwem wywołania lawiny ocena
jest często łatwiejsza. Przy poszczególnych pytaniach pomocne mogą być symbole,
takie jak --/-/0/+

 „CZY STOK JEST DUŻY?” Głębokość zasypania zależy od wysokości stoku nade mną.

  „CZY RUSZĄ DUŻE MASY ŚNIEGU?” Im więcej śniegu zacznie się zsuwać i im jest
cięższy (mokry śnieg, twardy śnieg), tym głębsze i poważniejsze będzie zasypanie.

  „Czy występują PUŁAPKI TERENOWE?” W szczególności rowy, przeszkody lub

strome zbocza na torze lawiny mogą pogorszyć konsekwencje.

 „Czy istnieją BEZPIECZNE MIEJSCA SPOTKANIA CAŁEJ GRUPY?”

Musimy unikać zasypań wieloosobowych.

Im więcej ludzi jest zasypanych, tym mniejsze szanse na przeżycie.

Warto zwrócić uwagę również na indywidualną gotowość do podejmowania ryzyka i

motywację w kontekście zachowań grupowych:

Jakie konsekwencje ja i moi towarzysze jesteśmy gotowi zaakceptować?

Co musimy wykluczyć (pierwsza linia zjazdu)?

Foto: Hansi Heckmair

Kiedy trzeba będzie zrezygnować lub zmienić plany? (Dojście do następngo

schroniska nie będzie możliwe)?

Pamiętaj, że nie powinieneś oceniać sytuacji z nadmiernym optymizmem, tylko

dlatego, że nie chcesz jeszcze zakończenia wycieczki !

38
 PODRĘCZNIK AKADEMII BEZPIECZEŃSTWA

PRZYKŁAD: JAK NARCIARZ (POWYŻEJ NA ZDJĘCIU)

POWINIEN OCENIAĆ STOK?
Stok jest duży. Narciarz nadal znajduje się na górze.
poważny
Niżej jest jednak inaczej. Uruchomienie lawiny na tych
stokach prawie na pewno oznacza poważne zasypanie
narciarza. (-) mniej
K poważny
Jest 30 cm świeżego śniegu – stary śnieg poniżej jest
stabilny zgodnie z komunikatem lawinowym (0)
Suwak konsekwencji jest w
środkowej części
Obszar zjazdu nie jest szczególnie dramatyczny; nie
ma rowów, skał ani przepaści. (0)
Jeśli w grupie są dobrzy narciarze, mogą jeden po
Foto: Max Draeger

drugim zjechać całą trasą do końca stoku. (+)

39
05. NA WYCIECZCE

ZASADY PODCZAS PODCHODZENIA

NAWRÓT
2 – 3 × waga ciała

ODSTĘP DLA REDUKCJI OBCIĄŻEŃ

dla 30° lub
więcej = 10 m
LAS
STREFA OCHRONY

PODCHODZENIE
1 – 2 × waga ciała

BEZPIECZNE MIEJSCE ZBIÓRKI

Aktywnie reaguj na OZNAKI NIESTABILNOŚCI

Korzystaj z ukształtowania terenu, takiego jak wypłaszczenia i grzbiety
TRZYMAJ SIĘ Z DALA od niebezpiecznych zboczy i pułapek terenowych
Na stromych stokach zachowaj odstęp
Omijaj świeże ŚNIEŻNE ZASPY I NAGROMADZONE DEPOZYTY ŚNIEŻNE
Pokonuj strome zbocza jak najwyżej
Stale oceniaj stromość nachylenie stoku
Uważaj na inne grupy i koordynuj działania z nimi

UWAGA
Jeśli nie masz pewności co do poziomu zagrożenia, profil śnieżny i testy
pokrywy śnieżnej mogą dostarczyć więcej informacji na temat pokrywy
śnieżnej. Jeśli nadal nie masz pewności co do bezpieczeństwa, wybór
alternatywnej trasy, aby pozostać w terenie poniżej 30°, to jedyna dobra
decyzja!

40
PODRĘCZNIK AKADEMII BEZPIECZEŃSTWA

ZASADY PODCZAS ZJAZDU

UPADEK
6 – 7 × waga ciała

JAZDA W POJEDYNKE
30° lub więcej

SKRĘT OSTRY
4 – 5 × waga ciała

m
DŁUGI SKRĘT

30
3 – 4 × waga ciała

LAS
STREFA OCHRONY ODLEGŁOŚĆ STANDARTOWA
Powyżej 30° = 30 m

BEZPIECZNE MIEJSCE ZBIÓRKI

Zjazd po stromych zboczach jeden po drugim

Wybór bezpiecznego miejsca zbiórki
Ustalanie kolejności zjazdów: słabsi narciarze powinni być w środku grupy
Zjazd wszystkich w tym samym czasie tylko wtedy, gdy są odpowiednie warunki
W razie wątpliwości narciarze powinni zjeżdżać PO kolei.
Członkowie grupy powinni UWAŻAĆ NA SIEBIE WZAJEMNIE.
Zjazd po lesie ze swoim towarzyszem: dwaj członkowie grupy są za siebie odpowied-
zialni i nie spuszczają z siebie z oczu.

UWAGA
Upadki i skoki oddziaływają na pokrywę śnieżną z siłą 6 – 7 krotnej WAGI
CIAŁA. Należy ich unikać, szczególnie na graniach i stromych odcinkach!

41
06. RATUNEK PARTNERA

06.RATOWANIE PARTNERA
WYPADEK LAWINOWY
Szansa na przeżycie w PIERWSZYCH 15 MINUTACH jest stosunkowo wysoka i
wynosi 90%, a potem drastycznie spada.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

90% Tylko z
15
min
kompletnym wyposażeniem

szybką akcją ratunkową

30%

30
min i dużą ilością szkoleń masz
realną szansę na uratowanie
20%
ofiary.
65 min

Obraz: w stylu SLF.ch; Szansa na przeżycie całkowicie

zasypanych osób w zależności od czasu trwania zasypania

42
 PODRĘCZNIK AKADEMII BEZPIECZEŃSTWA

POMOC PARTERSKA
Jeśli jesteś świadkiem wypadku, zapamiętaj PUNKT, GDZIE WIDZIAŁEŚ OSTATNI
RAZ OFIARY ZASYPANIA i niezwłocznie wezwij profesjonalne służby ratunkowe.

WSZYSCY PARTERZY PRZEŁĄCZAJĄ SWOJE DETEKTORY NA TRYB

POSZUKIWANIA LUB STANDBY

Jeśli partnerów-ratowików jest kilku, jeden alarmuje służbę ratowniczą (PL 985, EU 112).

Jeśli nie masz nikogo do pomocy lub nie masz sygnału do połączenia alarmowego,
uratowanie towarzysza jest najwyższym priorytetem!

Obszar poszukiwań zaczyna się w PUNKCIE, GDZIE WIDZIAŁEŚ OSTATNI RAZ

ZASYPANYCH lub przy LINII OBRYWU LAWINY.
Foto: Hansi Heckmair

43
06. RATUNEK PARTNERA

POSZUKIWANIE OFIAR ZASYPANIA

10 m 10 m

20 m 20 m

POSZUKIWANIE SYGNAŁU
Najpierw należy przeszukać lawinisko WZROKIEM I NASŁUCHUJĄC w poszukiwaniu
przedmiotów lub częściowo ZASYPANYCH ofiar.
Foto: Hansi Heckmair

W tym samym czasie rozpocznij poszukiwanie sygnału.

W zależności od ilości partnerów - ratowników lawinisko jest przeszukiwane

RÓWNOLEGLE (szerokość pasa poszukiwań maks. 20 – 50 m zależnie od detektora)
lub ZAKOSAMI przy przeszukiwaniu przez jedną osobę.

44
PODRĘCZNIK AKADEMII BEZPIECZEŃSTWA

FAZA ZBLIŻANIA
Nowoczesne, cyfrowe 3-antenowe detektory lawinowe wskażą Ci kierunek.

Musisz tylko podążać za STRZAŁKĄ KIERUNKU.

Zmniejszające się odległości wskazują, że zbliżasz się do ofiary.

Jeśli wskazana odległość się zwiększa: Obróć się o 180° i idź w przeciwnym kierunku!
Dobre urządzenia będą aktywnie zachęcać cię do odwrócenia się w takiej sytuacji.

45
06. RATUNEK PARTNERA

PRZESZUKIWANIE SZCZEGÓŁOWE
W odległości 2 – 3 METRÓW od ofiary, trzymaj urządzenie jak najbliżej
POWIERZCHNI ŚNIEGU i rozpocznij przeszukiwanie KRZYŻOWE, aż znajdziesz
najniższą wartość.

Wyświetlana wartość odpowiada przybliżonej głębokości zasypania ofiary.

Najlepiej OZNACZ TEN PUNKT za pomocą skrzyżowanych kijków, czapki lub łopaty.
Foto: Hansi Heckmair

46
PODRĘCZNIK AKADEMII BEZPIECZEŃSTWA

LOKALIZACJA SONDĄ LAWINOWĄ

Rozpocznij od zaznaczonego punktu z najmniejszym wskazaniem odległości
(tam gdzie pozostawiłeś skrzyżowane kijki narciarskimi, łopatę itp.).
Zaczynając od tego punktu, sonduj obszar systematycznie od WEWNĄTRZ
NA ZEWNĄTRZ w pokazanym odstępie 30 cm. (długość buta)

Po trafieniu Sonda pozostaje na miejscu i jest naszym ORIENTACYJNYM

DROGOWSKAZEM przy odkopywaniu.

WSKAZÓWKA
Zawsze sonduj pod KĄTEM 90° do powierzchni śniegu.

47
06. RATUNEK TOWARZYSZA

ODKOPYWANIE
Odczytaj GŁĘBOKOŚĆ ZASYPANIA ofiary z sondy i zejdź po zboczu w dół stoku
od sondy i zacznij odkopywać obszar w kształcie litery V.

Jeśli jest KILKU PARTNERÓW-RATOWNIKÓW, dwie osoby stoją z przodu i

odgarniają śnieg do tyłu. Trzeci stoi z tyłu i odgarnia śnieg dalej. ZMIANA
POZYCJI PO JEDNEJ MINUCIE.

Strategia odkopywnia przebiega w następujący sposób: WYCINANIE,

PRZESUWANIE, WYRZUCANIE
Foto: Hansi Heckmair

WSKAZÓWKA
ŁOPATY Z FUNKCJĄ „MOTYKI“ mogą tutaj zaoszczędzić cenny czas.

48
PODRĘCZNIK AKADEMII BEZPIECZEŃSTWA

PIERWSZA POMOC W WYPADKU

LAWINOWYM
Po zlokalizowaniu i sondowaniu osoby zasypanej nadchodzi czas na odkopywanie.

Podczas kopania zawsze mów głośno do osoby zasypanej, ponieważ może cię
usłyszeć. Zawsze unikaj komentarzy, które mogłyby spowodować dodatkowe
zdenerwowanie lub stres osoby zasypanej.

Jak tylko łopata dotrze do osoby:

Sprawdź kierunek, w którym zwrócona jest głowa Głównym problemem jest

brak tlenu Istnieje poważne ryzyko uduszenia! Dlatego im szybciej uwolniona
zostanie głowa i drogi oddechowe, tym większe szanse na przeżycie

Kontynuuj odgarnianie energicznie, ale OSTROŻNIE, aż dotrzesz do głowy ofiary

Ostrożnie odkryj twarz ofiary

49
06. RATUNEK TOWARZYSZA

ZARZĄDZANIE PIERWSZĄ POMOCĄ

ALGORYTM PIERWSZEJ POMOCY
Algorytm pierwszej pomocy jest listą kontrolną podczas udzielania pomocy.
W ten sposób partner-ratownik może mieć pewność, że nie zapomni o żadnym
elemencie oceny stanu zdrowia.
01 BEZPIECZEŃSTWO
Weź głęboki oddech,oceń sytuację

bezpieczeństwo własne
Bezpieczeństwo całej grupy
Usuń zagroznie w miejscu ratownia Ewakuuj
Silne krwawienie?

02 ŚWIADOMOŚĆ
Ocena świadomości

ODPOWIADA NIE REAGUJE

reaguje adekwatnie do sytuacji Jeśli osoba jest nieprzytomna, wykonać
połączenie alarmowe NATYCHMIAST!

03 WYMAGANE DZIAŁANIA

CZY OFIARA
SPRAWDŹ ODDYCHANIE
WYPADKU SPADAŁA??
Tak Nie Oddech prawidłowy Nieregularny oddech
/ brak oddechu
Kontrola obrażeń ciała Czy objawy Pozycja bezpieczna Resuscytacja 30:2
są rozpoznane??
Jeśli to konieczne, LJP? (lekarstwa/ Regularnie
wykonaj połączenie jedzenie/picie?) sprawdzaj oddech
alarmowe
Jeśli to konieczne,
Zaopatrzenie wykonaj połączenie
obrażeń alarmowe
Foto: Hansi Heckmair

Pozycja zgodnie z potrzebami

Izolacja termiczna

Wsparcie psychologiczne

Wspólnie czekajcie na pogotowie górskie

50
PODRĘCZNIK AKADEMII BEZPIECZEŃSTWA

ŚWIADOMA I ODDYCHAJĄCA
Jeśli odkopałeś zasypaną osobę i oddycha ona samodzielnie, należy skupić się na
OCHRONIE TERMICZNEJ i opatrzeniu ewentualnych obrażeń.

Ułożenie zaopatrzonej termicznie ofiary w wykopanym dole powstałym podczas

odkopywanie zapewni dobrą ochronę przed wiatrem do momentu ewakuacji przez
profesjonalną ekipę ratowniczą. Ofiara wypadku powinna pozostawać pod CIĄGŁĄ
OPIEKĄ do czasu przybycia profesjonalnej ekipy ratowniczej.

NIE ODPOWIADA
Jeśli osoba nie reaguje, gdy zwracasz się do niej bezpośrednio lub delikatnie nią
potrząsając, ale ODDYCHA, ułuż ją w POZYCJI BOCZNEJ USTALONEJ.

Jeśli jednak NIE ODDYCHA, natychmiast rozpocznij RESUSCYTACJĘ W STO-

SUNKU 30:2 i stale SPRAWDZAJ jej stan.

TELEFON ALARMOWY CZY MAM ZASIĘG?

TAK
NIE

NIEMOŻLIWE POŁĄCZE-
EUROPEJSKI NUMER 1. Przełącz telefon
NIA ALARMOWE!
RATUNKOWY 112 komórkowy na ekran
RATOWNICTWO blokady lub włącz telefon  
Zapisz
GÓRSKIE Polska bez odblokowywania. Współrzędne GPS
(601 100 300) 2. Naciśnij przycisk miejsca wypadku.
Aplikacja Ratunek 985 połączenia alarmowego  
Zmień lokalizację.
Austria 140 lub wprowadź kod PIN.
 
Poszukaj zasiegu!
Swajcaria 1414 3. Wybierz numer 112 lub
Włochy 118 naciśnij „Połączenie
Francja 112 alarmowe”. NIE
Słowenia 112
WYKONAJ
POŁĄCZENIE
TAK ALARMOWE

51
PROFESJONALNE POSZUKIWANIE
I RATOWNICTWO GÓRSKIE
W przypadku wypadku lawinowego należy niezwłocznie powiadomić profesjonalną
ekipę ratowniczą poprzez WEZWANIE ALARMOWE. Połączenie alarmowe zostanie
przekazane do centrum koordynacji ratownictwa, gdzie wszystkie niezbędne służby
ratownicze (pogotowie górskie, śmigłowiec, itp.) zostaną zaalarmowane i skoordyno-
wane. Górska ekipa poszukiwawczo-ratownicza, oprócz poszukiwania detektorem
lawinowym, ma do dyspozycji wiele metod ratowniczych. Im szybciej zostanie
wykonane połączenie alarmowe, tym szybciej profesjonalny zespół ratowniczy może
udzielić wsparcia. Wszystkie działania ratownicze koordynuje szef pogotowia
ratunkowego. Poza wyszukiwaniem detektorami lawinowymi ratownictwo górskie
posiada zasoby, takie jak LAWINOWE PSY RATOWNICZE, RECCO DETECTOR® DRONY I
INNE SYSTEMY ELEKTRONICZNE. Służby ratownicze systematycznie przeszukują i
znakują lawinisko. Jeśli nie można znaleźć sygnału lub nie ma pewności co do liczby
zasypanych osób, stosuje się dodatkowe WIELOOSOBOWE SONDOWANIE TYRALIERĄ

LEGAL NOTICE carbon neutral

ORTOVOX SPORTARTIKEL GMBH natureOffice.com | DE-248-KLE972Y

Rotwandweg 5 print production

D-82024 Taufkirchen
CEO: Christian Schneidermeier
Email: info@ortovox.com
Commercial Register Court Munich | HRB 68754 | VAT ID No. DE129430597)
Part of the SCHWAN-STABILO group.

ZASTRZEŻENIE
Foto: Hansi Heckmair

Poradnik został stworzony z najwyższą starannością. ORTOVOX Sportartikel GmbH nie może jednak zagwarantować, że
informacje zawarte w przewodniku są wolne od błędów i pominięć. ORTOVOX Sportartikel GmbH wyklucza wszelką odpo-
wiedzialność za szkody, które wynikają bezpośrednio lub pośrednio z korzystania z tego przewodnika, o ile szkody te nie
są wynikiem umyślnego lub rażącego niedbalstwa ORTOVOX Sportartikel GmbH lub grupy Schwan-STABILO. Wszystkie
marki, nazwy produktów, nazwy firm i/lub logo, które pojawiają się w tym przewodniku, mogą być markami lub nazwami
handlowymi stron trzecich.

52
SAFETY ACADEMY GUIDE BOOK SNOW

PODĄŻAJ ZA
GŁOSEM
DIRACT VOICE: PIERWSZY NA ŚWIECIE DETEKTOR
Z NAWIGACJĄ GŁOSOWĄ, WYRAŹNYMI
WSKAZÓWKAMI, INTUICYJNYM DESIGNEM, ŁATWĄ OBSŁUGĄ.

„RUN STRAIGHT!“

4
 KURSY LAWINOWE
Gdy poruszasz się poza ośrodkiem narciarskim i na
niezabezpieczonym terenie, potrzebujesz dogłębnej wiedzy
o tym, jak zmniejszyć ryzyko i przeprowadzić poszukiwanie
ofiar lawin. Zapewnij sobie miejsce na kursie i przygotuj się
na wypadek sytuacji awaryjnej.
ortovox.com
WEŹ
UDZI
AŁ!