Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 4

FEERAYSO-WAG ASSOKKA

Mafdaga-1
Feerayso-wag assokkak addafkni afeytitte

Feerayso_wag assokkih tiyorih askanaanac ginô missoo kee floosoofih


barittoh fanak tekkeeh, 19haytô boolih karmah qimbook xabba haanam,
kilbatti ameerikaa kee awroppal tan tu-barittoh fanteenaanil kusaqsimak,
raage.

Missa le maqnal, feerayso_wag assokka yaanam, feeraysot aban


aadaffaknuu kee kusaaqa yaanama.

Feerayso_wag yassokki (feerayso-wag yassokka aba num) yaanam


dubuukuy, inki feeraysok maqaanek_umaane wagta num hinnay,
addaffakoot kee yab elle yafkune katu wagta kusaq numu yaanama.

Feerayso-wag assokkih taama, inki feeraysô qaadaay, sittalluk aalliyyaay,


aydaaduuy, tonnah kaadu, siyaasal tacee afeyta kusaaqisaanam faxxa.

Feerayso-wag y/tassakki, inki kitab ceelah yan qado sabab le gital , yaktubi
edde faxa afeyta dubuh hinnay baxaabaxsa le qaadoodii kee macsabal tacee
maqna kusaaqis/ssa.

Feerayso-wag assokki akah faxxiima lafa le ximmooma

 Edde xoqoysiman qangor kee gersi feerayso-wag kawsih gibda


yafrigeenimi.
 Itta sadda hinnay kaadu, yabti cayxul/logical flow/ gexe sinni mablooli
missoysaanama.
 Yaktubi tatrusam faxa farmot usug edde faxe waa xago/farmo edde
taturtaamak yafiileenimi.
 Tû-barittoo kee missot axawah tan mablooli kee kusaaqal qekitak
xayyowe kitaabal/literature/ tuk teyna faatica abaanama.
MAFDAGA-2
1. Feerayso-wag assokkih qaynoota

1.1 Anglo_Amerikaan assokka/ criticism


1.2 qusba assokka (Formalism)
1.3 Agbiinoh assokka/ feminist approach
1.4 Markisist assokka
1.5 Sykolojikal assokka.
1.6 Xisnewway assokka/Deconstructive criticism/

1.1 Anglo_Amerikaan assokka/ criticism


 Tama assokki qimbimeeh diggoowak yemeetem inik haytô carbul
qaalamaak xabba haanama.
 Anglo. Amerikaan assokki af/language/ kee afeytisso kusaaqal qekuh
yan
 Inkih yan xaagu kee mascassa, too wagtan kitaabih addal geytimam
faaximta iyyan.
 Tama feerayso-wag assokki mangom tu axawah edde haah, kusaaqisam,
qadar-wag taamoomi.
 Qadar, lon mablaa kee ascossa edde warsan/geyan mexxat le angaaraw
gita axcuk yablen.
 Qangor abalah (Qangor yangaleeh baxsima waqdiina yacee maqnaay,
baxacal yacee afeytaa kee gexsol yacee afeytitte… ww) kaxxa hangi
yaceen.
 Addatinoo kee obsi weelo/structure inkih akak qadar gexso takkem
faxximta

1.2 Qusba assokka (Formalism)


 Inki kitaabat baxsa le wagitto faxsiisa
 Formalism assokki, inki kitab kusaaqisoonu faxxiima xaagi too
kitaabih addal geytimam faxximta iyya.
 Inki kitab kusaaqisoonu irô xaaguh faxximtam mali. (celelloh,
yuktube numih dabaanih siyaasaay, kay manooy, aydaadu kee
kay daban yen ayyuntih giddaanimi).
 Raqqa intaamal anglo Amerikaan assokkalih mangom yassagalle.
1.3 Agbiinoh assokka/ feminist approach

Tama assokki hangi akah yaceem nadoh caagid feeraysol baahah yan
mammaasa.

Tama assokki ta migaq akak geem

 Naharaak a mabla qimbisseeh akah tingiicillem agabu kinniimih sabbata


(eddee edde faransah agabu).
 A mabla kusaaqissaah fokkaqtam nadô caagid, agabul baahah yan taqabii
kee deelo Kinniimih sabbata.
 Tama mabla kusaaqissam ceelalloh,
Labhak meysi agbi caalatat yaxeeniih
Agbi agiirinna, labhaytiinot yaxeenim
Mangom kitab addal edde yaaban yaabooba mangom labha nadoh
yaabih obsal takkeemi

Maqaanek umaane
 Maqaane
Say maraa kee ken caddo xer dabaanah
ummattah addal ramma le arac luk sugteemih
taagah, ken kinnaaneh fayyaa kee keenil yan
akkal woo caddok fayya iyyuh kaxxa doori le
assokka
 Qaku
Faarayso-wag giddaanimi siyaasaa kee kinnanê
goranih booxa yakkeemih taqabi le, tama assokki.

1.4 Markisist assokka

Tama assokkih qaynat faeerayso-wag taamoomi yaanam taamâ xaloot elle


yanih yan innal daffeesamal tablem dubuh hinnay, ummattak xintooy, manô
gexsoo kee ayxiyoolojih kaxxa arac yacee assokka. Markis assokki feeraysoo
kee kitooba annaak tan yabti fannih daaffessoh oli hinnay, aydaadul, tamaateh
tan ado yaabat elle radda innal yaktuben nummâ taamah xaloot kinnimil
yable.

 Tama assokki uxxuuk, feerayso-wag yaanam taama/ tekko xalootu


yaanamal yable

Marks ayyunta namma caddoh kura

Proletariat: ayyunti exxay, tû-xaloot gitittee gabat akak ane sinnih iyya.
Boorjeyzi: gadda leeh, tu iyyanam gabat akak tan ayyunti exxa.

Markisist assacokkal tandabbem faxximta esseroora

Yunkuttube kitaabal edde yaaban mari qidaddoh caddok mannal


yaniinim?
Too qidaddoh caddook ugutak ken caagid elle yanim manna kinnim?
Qidaddok gexxaamah aa yaktubi kaxxa arac cayuk edde yaabam maca
kinnim? Cel. Boola le tû-barittooy, boola le Qaafiyat dacayriiy, tut saamii
kee gabah agle dagnaay ww…
Yaktubi yuktube kitab ayyunti addal tan boolaa kee gufe way sabbatah
kaak raqteh tanim maca kinnim?
Raqqa intah tan, qidaddô boolâ sabbatah kaat boodde taqabittee kee
usug tu elle abeh yan innay sarra a kitab kawsah yan mari elle
yafrigem/ edde radam faxxiimah yan inni rakaakayaay, rasuuy, hinnay
kaadu baad caddol, manna kinnim?

1.5 Sykolojikal assacokka

Tama assokki inki kitaabak tu yaanam elle yaqikkinem saykologii kee numtin
moyyah/misinkaca macsabah dacayri kinni. Saykoloogijikal assokki edde
yaabeenii kee yaabok inkih akkaloylaa kee macsabâ cakki dacayri gexsiisaah
kusaaqisa. Ceelalloh sahdayti baxi leh yan raq/biyak/iggima/ baaca/ qaku le
mano/ sinam dagna/ kaah yeceen boolay hinnay kaadu sinaamak baxsa luk
kay ginoh kinnaaneh sabbatah kaa geyte ceelisak yaabaanam, tonnah kaadu
maleytal/ negatively/ ugsaanam, hinnay kaadu aki yaabih addat ken
xagaanam mafaxximtaamal yable, tama assokki.

1.6 Deconstructive criticism/ xisnewway/xisneh umaaneh assokka:

tama assokki hangi akah yaceem, inki feerayso-wag taamak yabti edde-cabô
waytiiy, yabti garurruuquuy, qangor kee mablah itta sadiyyaay, maxcoh ittal
rade waytii kee raqqa inta afti / language giddaanimih boola. Inki kitab
kawsoonuuy addatino akak kusaaqisoonuh tahak dagal edde yabne qakuk
saytunim faxximta. Tonna leemik xisnewway assokki, tamah kee tamanna
celta mokooka missoysa.

You might also like