GlAOTRINH GlAOTRINH

GlAOTRINH
LU~T HIEN PIIAP LU~T
LU~T
HIEN
HIEN
PIIAP
PIIAP
VI~TNAM VI~TNAM
VI~TNAM
•) •) •)

Giao trinh nay ila du-(!c H {Ji dang nghiim thu giao trinh Trulrng Giao
Giao
trinh
trinh ila ila
naynay du-(!c
du-(!c
H {JiH dang
{Ji dangnghiim
nghiimthuthu
giaogiao trinh
trinh
Trulrng
Trulrng
D¢ h(JC Lu~t Ha N{Ji (thanh l~p theo Quyit dinh sa
2283/QD-DHLHN D¢D¢ Lu~t
h(JCh(JC Lu~t
Ha HaN{JiN{Ji
(thanh l~p l~p
(thanh theotheo
Quyit
Quyit sa sa
dinhdinh 2283/QD-DHLHN
2283/QD-DHLHN
ngay 28 thang 7 nlim 2017 c~ Hifu, tru-O'ng Tru-lmg D¢ h!JC Lu{it Ha N{Ji) ngay
ngay
28 thang
28 thang
7 nlim
7 nlim
2017 c~c~
2017 Hifu,Hifu,
tru-O'ng
tru-O'ng
Tru-lmg
Tru-lmg
D¢D¢ h!JCh!JC
Lu{it
Lu{it
Ha HaN{Ji)N{Ji)
dang f thong qua ngay 18 thang 8 nam 2017 va ilU'(!C Hiiu truiJ'ng dang f thong
dang f thong
quaquangayngay18 18
thang
thang 8 nam
8 nam20172017
va va
ilU'(!C
ilU'(!C
HiiuHiiu
truiJ'ng
truiJ'ng
Tru-lrng D~i h{Jc Lu~t Ha N{Ji cho phep xudt ban theo Quyit iljnh Tru-lrng D~iD~i
Tru-lrng Lu~t
h{Jch{Jc Lu~t
HaHa N{JiN{Ji
chochophepphep
xudtxudt
banban
theo theo
Quyit
Quyitiljnh
iljnh
sa 2376/QD-DHLHN ngay 03 thang 8 niim 2018. sa sa
2376/QD-DHLHN
2376/QD-DHLHN ngayngay
03 thang
03 thang 8 niim
8 niim
2018.
2018.

I Mi s6: TPG/K • 18 • 12 I I Mi
I Mi
s6: s6:
TPG/K
TPG/K 12• 12I I
• 18••18

3017-2018/CXBIPH/01-221fi'P 3017-2018/CXBIPH/01-221fi'P
3017-2018/CXBIPH/01-221fi'P
 TRUONG D~I HQC LU~T HA NQI TRUONG D~I
TRUONG D~I
HQC LU~T
HQC LU~T
HAHA
NQI
NQI

, ' , , ' '

GIAOTRINH GIAOTRINH
GIAOTRINH
LUAT
•
HIEN PHAP LUAT
LUAT
• •
HIEN
HIENPHAP
PHAP
VIETNAM
•
VIETNAM
VIETNAM
• •

NHA XUAT BANTU PIIAP NHA

NHA
XUAT
XUAT
BANTU
BANTU PIIAP
PIIAP
HA NQI - 2018 HAHA
NQI
NQI
- 2018
- 2018
 Chu bien Chu
Chu
bien
bien
GS.TS. THAI ViNH THANG GS.TS.
GS.TS.
THAI
THAI
ViNH
ViNH
THANG
THANG
PGS.TS. TO VAN HOA PGS.TS.
PGS.TS.
TOTO
VAN
VAN
HOA
HOA

GS.TS. THAI ViNH THANG Chuang II, III, V, VI, VII, VIII GS.TS. THAI
GS.TS. THAI
ViNH
ViNH
THANG
THANG Chuang
Chuang
II, III,
II, III,
V, VI,
V, VI,
VII,VII,
VIIIVIII
GS.TS. LE MINH TAM Chuang IV GS.TS.
GS.TS.
LE LE
MINH
MINH
TAM
TAM Chuang
Chuang
IV IV
PGS.TS. TO VAN HOA Chuang I, IX, X, XIV, XVI, PGS.TS.
PGS.TS.
TOTO
VAN
VAN
HOA
HOA Chuang
Chuang I, IX,
I, IX,
X, X,
XIV,
XIV,
XVI,
XVI,
XVII, XI XVII,
XVII,
XI XI
TS. PH~M QUY TY Chuang XII PH~M
TS.TS. PH~M
QUY
QUY
TYTY Chuang
Chuang
XIIXII
TS. LE HUu THE Chuang V TS.TS.
LELE
HUu
HUu
THE
THE Chuang
Chuang
V V
ThS. NGUYEN THl PHlfdNG Chuang XV ThS.
ThS.
NGUYEN
NGUYEN
THlTHl
PHlfdNG
PHlfdNG Chuang
Chuang
XVXV
ThS. NGUYEN VAN THAI Chuang XIV ThS.
ThS.
NGUYEN
NGUYEN
VAN
VAN
THAI
THAI Chuang
Chuang
XIV
XIV
ThS. PH~ THl TINH Chuang XIII ThS. PH~
ThS. PH~
THlTHl
TINH
TINH Chuang
Chuang
XIIIXIII
GVC. LU'U TRUNG THANH Chuang VIII GVC.
GVC.
LU'U
LU'U
TRUNG
TRUNG
THANH
THANH Chuang
Chuang
VIIIVIII
GV. P~ BUC BAO Chuang XI P~
GV.GV. P~
BUC
BUC
BAO
BAO Chuang
Chuang
XI XI
 LOI GIC11 TH~U LOI
LOI
GIC11 TH~U
GIC11 TH~U

Lutjt hiln phap aiJu chinh cac quan h¢ ca bim, quan tr9ng LutjtLutjt
hilnhilnphap
phap aiJu
aiJu
chinh
chinhcaccac quanquan h¢ h¢
ca ca
bim,bim, quanquan tr9ng
tr9ng
nhdt trong cac linh v~c ch{nh tri. kinh tl, van hoa - xii h(Ji, tlta vi nhdtnhdttrong
trongcaccac v~cv~c
linhlinh ch{nh
ch{nhtri. tri.
kinhkinhtl, tl,
vanvanhoahoa
- xii- xii
h(Ji,h(Ji,
tltatlta
vi vi
phap [{ cua con nguai va cong dan va a(jc bi¢t La t6 chuc, hogt phapphap [{ cua
[{ cuaconconnguai
nguaiva va
congcongdandan va vaa(jca(jc La t6
bi¢tbi¢t La chuc,
t6 chuc, hogthogt
tl(Jng cua B9 may Nha nu&c C(Jng hoa xii h9i chu nghia Vi¢t Nam. tl(Jng
tl(Jng
cuacua
B9 B9 may may
NhaNha nu&c
nu&cC(Jng
C(Jng hoahoaxii xii
h9ih9i
chuchu
nghia
nghia Vi¢tVi¢tNam.Nam.
Nganh lutjt hiin phap La nganh lutjt chu ago cua h¢ th6ng phap Nganh
Nganh lutjtlutjt
hiin hiin
phapphapLa nganh
La nganh lutjtlutjt
chuchu agoago cuacua
h¢ h¢ th6ng
th6ng phapphap
lutjt. Trong khoa h9C phap l(, Lutjt hiln phap la b9 mon khoa h9C lutjt.
lutjt.
Trong
Trong khoakhoah9Ch9Cphap
phap
l(, Lutjt
l(, Lutjthilnhiln
phap phapla b9
la b9
mon monkhoa khoah9Ch9C
quan tr9ng. Kiln thuc vJ Lutjt hiln phap la nJn timg aJ nghien quanquan tr9ng.
tr9ng.KilnKilnthucthuc
vJ vJ
Lutjt
Lutjt
hiln hiln
phapphap la nJn
la nJn
timgtimg aJ aJ nghien
nghien
CUU nhiJu b(J mon khoa h9c phap lf khac. CUUCUU nhiJu
nhiJub(J b(J
mon mon
khoakhoa
h9ch9c
phap phap lf khac.
lf khac.
DJ phl:lC Vl:l cong tac giang dgy va h9C tqp mon h9C Luqt hiln DJDJ phl:lC
phl:lC
Vl:l Vl:l
cong cong
tactacgianggiang
dgydgyva va
h9Ch9Ctqptqpmon monh9Ch9C
LuqtLuqthilnhiln
phap trong chuang trinh tlao tgo cu nhan luqt, nam 1991 Truimg phap
phaptrong
trong
chuang
chuang trinh
trinh
tlaotlao
tgotgo
cu cu
nhan
nhanluqt,
luqt,
nam nam1991
1991Truimg
Truimg
Dgi h9c Luqt Ha N(Ji tlii bien sogn Giao trinh Luqt hiln phap DgiDgih9ch9cLuqtLuqt HaHa N(JiN(Ji
tlii tlii
bienbien
sognsogn
GiaoGiaotrinhtrinhLuqtLuqt
hilnhiln
phapphap
Vi¢t Nam (khi do g9i la "Giao trinh luqt nha nu&c Vi¢t Nam "). Vi¢tVi¢t
Nam Nam (khi(khi
do do g9ig9i
la la"Giao
"Giaotrinh
trinh
luqtluqt
nhanha nu&c nu&cVi¢tVi¢t
NamNam "). ").
Cac ldn tai ban Giao trinh Luqt hiln phap tlii. phan anh nhiing CacCacldnldntai tai
banban Giao
Giao trinh
trinhLuqt
Luqthiln
hiln
phap
phap tlii.tlii.
phan phan
anhanh nhiing
nhiing
thay aJi quan tr9ng trong linh v~c Luqt hiln phap qua cac th&i ki. thay
thay
aJiaJi
quanquantr9ngtr9ng
trong
trong v~cv~c
linhlinh Luqt
Luqt
hiln
hiln
phap phap quaqua
caccacth&ith&i
ki. ki.
Viii s~ c6 gdng cua tqp thJ giang vien trong va ngoai Truimg s~ s~
ViiiViii c6 c6
gdng
gdngcuacua tqptqp
thJthJ
giang
giang
vienvien
trong
trong
va va
ngoai
ngoaiTruimg
Truimg
Dgi h9c Luljt Ha N(Ji, Giao trinh Lutjt hilnphap Vi¢t Nam bien sogn DgiDgi
h9ch9cLuljt
Luljt
HaHaN(Ji,N(Ji,
GiaoGiao
trinh
trinh
Lutjt
Lutjt
hilnphap
hilnphap Vi¢tVi¢t
Nam Nam
bienbien
sognsogn
zan nay gi&i. thi¢u, trao aJi va truyJn agt kiln thuc vJ nhiing n(Ji zanzan
naynaygi&i.
gi&i.
thi¢u,
thi¢u,
traotrao
aJiaJiva va
truyJn
truyJn
agtagtkilnkiln
thucthuc
vJ vJ
nhiing
nhiing
n(Jin(Ji
dung, tu tuimg ca ban, quan tr9ng cua Luqt hiin phap Vi¢t Nam, dung,
dung,
tu tuimg
tu tuimg ca ca
ban,ban,quan
quantr9ng
tr9ngcuacua
LuqtLuqt
hiinhiin
phapphap
Vi¢tVi¢t
Nam,Nam,
a(jc bi¢t la nhiing n(Ji dung thJ hi¢n qua Hiin phap nam 2013 va a(jca(jc
bi¢tbi¢t
la nhiing
la nhiingn(Jin(Ji
dung dung
thJthJhi¢nhi¢n
quaquaHiinHiinphap
phapnamnam2013
2013va va
cac van ban quy phgm phap luqt khac co lien quan. caccac
vanvanbanbanquyquy
phgmphgmphap phap
luqtluqt
khackhac
co co
lienlien
quan.
quan.
Truimg Dgi h9c Luqt Ha N(Ji trfin tr9ng gi&i thi¢u va mong Truimg
TruimgDgiDgi
h9ch9c
LuqtLuqt
HaHaN(JiN(Ji
trfintrfin
tr9ng
tr9nggi&igi&i
thi¢u
thi¢u
va va
mongmong
nhqn au(lc nhiing y kiln dong gop cua bgn t19C aJ Giao trinh ngay nhqn
nhqn
au(lc
au(lc
nhiing y kiln
nhiing y kiln
dong
dong
gopgopcuacua bgnbgn
t19Ct19C
aJ aJ
Giao
Giao
trinh
trinh
ngay
ngay
cang au(lc hoan thi¢n. cang
cang
au(lc
au(lc
hoan
hoan
thi¢n.
thi¢n.
Ha N(Ji, thang 9 nam 2018 HaHa
N(Ji,N(Ji,
thang
thang
9 nam
9 nam
2018
2018
TRUONG D~I HQC LU~T HA NQI TRUONG D~I
TRUONG D~I
HQC LU~T
HQC LU~T
HAHA
NQI
NQI

5 5 5
 DANHMVC CHUVIET TAT DANHMVC
DANHMVC
CHUVIET
CHUVIET
TAT
TAT

CQDP Chfnh quy~n dia phucmg CQDP

CQDP Chfnh quy~n
Chfnh quy~n
diadia
phucmg
phucmg
CQHDDL Ca quan hien dinh d()c l~p CQHDDL
CQHDDL CaCa
quanquan
hienhien
dinhdinh l~pl~p
d()cd()c
DVHC Dan vi hanh chfnh DVHC
DVHC Dan vi hanh
Dan vi hanh
chfnh
chfnh
HDBCQG H9i dfing bdu cu qu6c gia HDBCQG
HDBCQG H9iH9i
dfing
dfing
bdubdu
cu cu
qu6cqu6cgiagia
HDND H9i dfing nhan dan HDND
HDND H9iH9i
dfing
dfing
nhannhan
dandan
KTNN Ki~m toan nha nu6c KTNN
KTNN Ki~m
Ki~m
toantoan
nhanhanu6cnu6c
LHP Lu~t men phap LHP
LHP Lu~t
Lu~t
men men
phapphap
QHXH Quan h~ xa h()i QHXH
QHXH Quan h~ xa
Quan h~ h()i
xa h()i
QPPL Quy ph~ phap lu~t QPPL
QPPL ph~
QuyQuy ph~ phap lu~tlu~t
phap
TAND Toa an nhan dan TAND
TAND an nhan
ToaToa an nhandandan
TANDCC Toa an nhan dan c~p cao TANDCC
TANDCC ToaToa
an nhan
an nhan c~pc~p
dandan caocao
TANDTC Toa an nhan dan t6i cao TANDTC an nhan
TANDTC ToaToa an nhandandan
t6i t6i
caocao
UBND Uy ban nhan dan UBND
UBND Uy Uy
banban
nhannhan
dandan
VKSND Vi~n ki~m sat nhan dan VKSND Vi~n
VKSND Vi~n
ki~mki~m
sat sat
nhan nhan
dandan
VKSNDTC Vi~n ki~m sat nhan dan tfii cao VKSNDTCVi~n
VKSNDTC Vi~n
ki~mki~m
sat sat
nhan nhan
dandan
tfii tfii
caocao
XHCN Xa h9i chu nghia XHCN
XHCN Xa Xa
h9ih9i
chuchunghia
nghia

6 6 6
CHUONG I- NHO'NG KHAI NI£M CO BAN CUA LUJT HIEN PHAP CHUONG
CHUONG
I- NHO'NG
I- NHO'NG
KHAI
KHAI
NI£M
NI£M
COCO
BAN
BAN
CUA
CUA
LUJT
LUJT
HIEN
HIEN
PHAP
PHAP

CHl10NGI CHl10NGI
CHl10NGI
NHUNG KHAI NI~M CO BAN CUA LU~T HIEN PHAP NHUNG
NHUNG
KHAI NI~M
KHAI NI~M
COCO
BAN
BAN
CUA LU~T
CUA LU~T
HIEN
HIEN
PHAP
PHAP

1. NGANH LU!T HrEN PHAP 8 1. 1. NGANH

NGANH
LU!T
LU!T
HrEN
HrEN
PHAP
PHAP 8 8
1.1. D6i tugng di~u chinh cua nganh 1u~t hiSn phap 8 1.1.1.1.
D6iD6i
tugng di~udi~u
tugng chinh
chinh
cuacua
nganh 1u~t1u~t
nganh hiSnhiSn
phapphap 8 8
1.2. Phuong phap diau chinh cua nganh 1u~t hiSn phap 12 1.2.1.2.
Phuong
Phuong phapphap
diaudiau
chinh
chinh
cuacua
nganh 1u~t1u~t
nganh hiSnhiSn
phap
phap 12 12
1.3. Quy ph~ pbap 1u~t cua nganb 1u~t hiSn pbap 16 1.3.1.3.
QuyQuyph~ ph~pbap 1u~t1u~t
pbap cuacua
nganb 1u~t1u~t
nganb hiSnhiSn
pbappbap 16 16
1.4. Dinh nghia nganh lu~t hiSn phap 20 Dinh
1.4.1.4. Dinh
nghia
nghia
nganh lu~tlu~t
nganh hiSnhiSn
phap
phap 20 20
1.5. H~ th6ng nganh lu~t hiSn phap 20 H~ H~
1.5.1.5. th6ng
th6ng
nganh
nganhlu~tlu~t
hiSnhiSn
phapphap 20 20
1.6. NguAn cua nganh 1u~t hiSn phap 24 1.6.1.6.
NguAn
NguAncuacuanganh 1u~t1u~t
nganh hiSnhiSn
phapphap 24 24
1.7. Vi trf cua nganh lu~t hiSn phap trong h~ th6ng phap lu~t 27 Vi trf
1.7.1.7. Vi cua
trf cua
nganh lu~tlu~t
nganh hiSnhiSn
phap
phap
trong h~ th6ng
trong h~ th6ng
phap lu~tlu~t
phap 27 27
Vi~tNam Vi~tNam
Vi~tNam
1.8. Vai tro cua nganh lu~t hiSn phap trong xa hQi 31 1.8.1.8.
VaiVai
tro tro
cuacua
nganh lu~tlu~t
nganh hiSnhiSn
phapphap
trong
trong
xa hQi
xa hQi 31 31
1.9. Lu~t hiSn phap va chfnh tri 34 Lu~t
1.9.1.9. Lu~t
hiSnhiSn
phap
phap
va chfnh
va chfnh
tri tri 34 34
2. KHOA HOC LU!T HIEN PHAP 36 2. 2. KHOAKHOA HOC HOCLU!TLU!T HIENHIEN PHAP PHAP 36 36
2.1. D6i tugng nghien c(ru cua khoa hQc lu~t hiSn pha:p 36 2.1.2.1.
D6iD6itugngtugng
nghien
nghien
c(ruc(ru
cuacuakhoa
khoa lu~tlu~t
hQchQc hiSnhiSn
pha:p
pha:p 36 36
22. Phuong phap nghien cl:ru cua khoa hQC l~t hiSn phap 37 22.22.
Phuong
Phuong phap
phap
nghien
nghien
cl:rucl:ru
cuacua
khoakhoa l~tl~t
hQChQC hiSnhiSn
phapphap 37 37
2.3. H~ th6ng khoa hc;>c lu~t hiSn phap 38 H~ H~
2.3.2.3. th6ngth6ng
khoakhoa lu~tlu~t
hc;>chc;>c hiSnhiSn
phapphap 38 38
2.4. M6i lien h~ giii'a khoa hQc lu~t hiSn phap va cac nganh 38 M6iM6i
2.4.2.4. h~ giii'a
lienlien h~ giii'a
khoa khoa
hQchQclu~tlu~t
hiSnhiSn
phapphap
va cac
va cac
nganh
nganh 38 38
khoa hc;>c phap 1f khac khoa hc;>chc;>c
khoa phap 1f khac
phap 1f khac
2.5. Khoa hQc lu~t hiSn phap Vi~t Nam va khoa hQc 1u~t 40 2.5.2.5.
Khoa Khoa lu~tlu~t
hQchQc hiSnhiSnphap Vi~tVi~t
phap NamNamva vakhoa
khoa
hQchQc1u~t1u~t 40 40
hiSn pbap cua ths gim hiSnhiSn
pbappbap
cuacua
ths ths
gimgim
3. MON HOC LU!T HIEN PHAP 41 3. 3. MON
MON
HOC
HOC
LU!T
LU!T
HIEN
HIEN
PHAP
PHAP 41 41

PGS.TS. To Van Hoa 7 PGS.TS.

PGS.TS.
To Van
To Van
HoaHoa 7 7
 GIAO TRINH LUAT HIEN PHAP VII;:T NAM GIAO TRINH
GIAO TRINH
LUAT
LUAT
HIEN
HIEN
PHAP
PHAP
VII;:T
VII;:T
NAM NAM

"Lu~t hi~n phap" Ht thu~t ngfr chi rn()t "lo~" phap lu~t trong "Lu~t
"Lu~t
hi~n
hi~n
phap"
phap"Ht thu~t
Ht thu~t
ngfrngfr
chichi "lo~"
rn()trn()t "lo~"phap lu~tlu~t
phap trong
trong
h¢ th6ng phap lu~t Vi~t Narn, dung d~ pha.n bi~t v6i cac "lo~" h¢ h¢
th6ng
th6ng
phap lu~tlu~t
phap Vi~t
Vi~t
Narn,
Narn,
dungdungd~ d~
pha.n bi~tbi~t
pha.n v6iv6i "lo~"
caccac "lo~"
phap lu~t khac nhu phap lu~t dan sv, phap lu~t hlnh sv, phap lu~t phap lu~tlu~t
phap khackhac nhunhuphapphaplu~tlu~t
dandan
sv, sv,
phap lu~tlu~t
phap hlnhhlnhsv, sv,
phapphaplu~tlu~t
harm chinh V. V. rna ngum hQC se dUQ'C hQC trong suf>t qua trlnh CU harm
harm
chinh
chinhV. V.V.rna
V. rna
ngumngum hQChQC
se dUQ'C
se dUQ'C
hQChQC
trong
trongsuf>tsuf>t
quaquatrlnh
trlnh
CU CU
nhan lu~t. Chuang d~u cua Giao trlnh se trlnh bay v6i ngum hQc nhan lu~t.
nhan lu~t.
Chuang
Chuang d~ud~ucuacua
GiaoGiao
trlnh
trlnh
se trlnh
se trlnh
baybayv6iv6i ngumngum hQchQc
nhfrng khai ni~rn ccr ban cua LHP- nhfrng khai ni¢rn dong vai tro nhfrng
nhfrng
khai ni~rn
khai ni~rn
ccr ccr
banbancuacuaLHP-
LHP- nhfrng
nhfrng
khaikhai
ni¢rn
ni¢rndongdongvaivai
tro tro
chla khoa d~ ngucri hQc c6 th~ ti~p c~n va hi~u rn9t each sau s~c chla
chla
khoakhoad~ d~ngucri
ngucri
hQchQc th~th~
c6 c6 ti~pti~p
c~nc~n hi~u
va va hi~u
rn9trn9t
each each s~cs~c
sausau
cac n()i dung ki~n thuc C\1 th~ cua LHP a nhfrng chuang sau. Cac caccac
n()in()i
dung dungki~n ki~n
thuc
thuc th~th~
C\1 C\1 cuacua
LHP LHPa nhfrng
a nhfrng chuang
chuang sau.sau.
CacCac
khai ni¢rn ccr ban cua LHP dugc hlnh thanh xoay quanh ba khai khai
khai
ni¢rn
ni¢rnccr ccr
banban cuacuaLHPLHP dugc
dugchlnhhlnh
thanh
thanhxoayxoayquanhquanhba bakhaikhai
ni~rn 16n: nganh LHP, khoa hQc LHP va rnon h9c LHP. ni~rn
ni~rn
16n:16n:
nganh
nganh LHP,LHP,khoakhoa
hQchQcLHP LHP
va va
rnon
rnon
h9ch9c LHP. LHP.
1. NGANH LU!T HIEN PHAP 1. NGANH
1. NGANH
LU!T
LU!T
HIEN
HIEN
PHAP
PHAP
1.1. DBi ttrqng di~u chinh cua ngimh lu~t hi~n phap 1.1.1.1.
DBiDBi
ttrqng di~u
ttrqng di~u
chinh
chinh
cuacua
ngimh lu~t
ngimh lu~t
hi~n
hi~n
phap
phap
Trong quan ni~rn thong thuang, phap lu~t dugc d~t ra d~ u6n Trong
Trong
quan ni~rn
quan ni~rn
thong
thong
thuang,
thuang,
phap lu~tlu~t
phap dugc
dugcd~td~t
ra d~
ra d~
u6nu6n
n~n hanh vi cua COn ngum, bao g6rn ngum dan, cac CO' quan, t6 n~nn~n
hanh
hanh
vi cua
vi cua
COnCOn
ngum,
ngum,
baobao
g6rn
g6rn
ngum
ngum dan,dan,
caccac
CO' CO'
quan,
quan,
t6 t6
chuc trong xa h()i, trong d6 c6 ca cac CO' quan nha nu6'c~ N6i each chuc
chuc
trong
trong xa xa h()i,h()i,
trongtrong
d6 d6c6 c6ca cac
ca cac CO' CO'
quan quannhanha nu6'c~
nu6'c~
N6iN6i each each
khac, rnvc tieu cua phap lu~t la thi~t l~p tr~t t\1' thong qua vi~c u6n khac,
khac,
rnvcrnvctieutieu cuacuaphap lu~tlu~t
phap la thi~t
la thi~t
l~pl~p
tr~ttr~t
t\1' thong
t\1' thong quaqua vi~cvi~c
u6nu6n
n~ hanh vi cua con ngum trong xa h9i. Tuy nhien, tir g6c d9 lu~t n~n~ hanhhanhvi cua
vi cua concon ngum ngum trong
trong
xa xa h9i.h9i.
TuyTuy nhien,
nhien, tir g6c
tir g6c
d9 d9lu~tlu~t
hQc, ngum h9c lu~t se thAy r~ng each thuc rna phap lu~t hi~n thvc hQc,
hQc,
ngumngum h9ch9c lu~tlu~t
se thAy
se thAyr~ngr~ng
each each
thucthuc
rnarna phap phap lu~tlu~t
hi~nhi~n
thvc thvc
hoa rnvc tieu nay la tac d()ng len cac QHXH rna con ngucri tharn hoahoa
rnvcrnvc
tieutieu naynay la tac
la tac
d()ng
d()nglenlen
caccacQHXHQHXH rnarnaconcon ngucri
ngucri
tharntharn
gia trong cac hoan canh C\1 th~. Theo Karl Marx " ... him cfuit cua giagia
trong
trongcaccac hoan hoan canh canh th~.th~.
C\1 C\1 TheoTheo KarlKarlMarx Marx " ..."him
... him
cfuitcfuit
cuacua
con ngudi lii t6ng hoa nhiing m6i quan h¢ xii h9i". 1 Nhu v~y. thong concon
ngudi
ngudi lii t6ng
lii t6nghoahoa nhiing
nhiingm6im6iquan quan
h¢ xii
h¢ xii
h9i".h9i".
1 Nhu1 Nhu v~y.v~y.
thongthong
qua vi~c quy dinh khuon rndu cho cac QHXH, phap lu~t u6n n~n vi~cvi~c
quaqua quyquy dinh dinhkhuonkhuon rndurnduchocho
caccac QHXH,
QHXH, phap phap lu~tlu~t
u6nu6nn~nn~n
hanh vi cua con ngum. Cung do rn6i quan h~ lien hoan nay rna hanh
hanhvi cua
vi cua concon ngum.ngum. Cung Cung do do
rn6irn6iquan
quan h~ h~ lienlien hoanhoannaynay rnarna
QHXH dugc gQi la "d6i tugng di~u chinh" cua phap lu~t. Trong QHXH
QHXH dugc dugc gQigQi la "d6i
la "d6itugngtugngdi~udi~uchinh"
chinh" cuacua phap phap lu~t.
lu~t.
TrongTrong
t6ng th~ h~ th6ng phap lu~t cua rn()t qu6c gia, vf dv Vi~t Narn, c6 t6ng th~th~
t6ng h~ h~ th6ng th6ngphap phaplu~tlu~t
cuacuarn()trn()t
qu6cqu6c
gia,gia,vf dvvf dvVi~t Vi~t
Narn,
Narn, c6 c6
nhi~u b9 ph~n phap lu~t khac nhau dugc gQi la cac "nganh lu~t'' nhi~u
nhi~u
b9 b9ph~n ph~n phapphaplu~tlu~t
khac khacnhau
nhau dugcdugcgQigQi la cac
la cac "nganh
"nganh lu~t''
lu~t''
nhu nganh LHP, nganh lu~t hanh chfnh, nganh lu~t dan sv, nganh nhunhu
nganh
nganh LHP, LHP, nganhnganh lu~tlu~t
hanhhanh
chfnh,chfnh,
nganh
nganh lu~tlu~tdandan sv, sv,
nganhnganh
lu~ hlnh S\1', nganh lu~t t6 tvng dan sv, nganh lu~ t6 tvng hlnh S\1' v.v.. lu~lu~
hlnhhlnh nganh
S\1', S\1', nganhlu~tlu~t
t6 tvng
t6 tvngdandan
sv, sv,
nganh
nganhlu~lu~t6 tvng
t6 tvng hlnh hlnh
S\1' v.v
S\1' v.v
.. ..

1 Karl Marx toim t~p, t~p 3, Nxb. Chfnh tri qu6c gia- Sl,l th~t, 1995, tr. 19. 1 Karl
1 Karl
MarxMarx t~p, t~p,
toimtoim t~p t~p
3, Nxb.
3, Nxb.
Chfnh
Chfnh
tri qu6c
tri qu6c Sl,l th~t,
gia-gia- Sl,l th~t,
1995,
1995,
tr. 19.
tr. 19.

8 PGS. TS. To Van Ho£~ 8 8 PGS.

PGS. To Van
TS. TS. Ho£~Ho£~
To Van
CHlJONG I- NHUNG KHAI Nl$M CO BAN CUA LUJT HIEN PHAP CHlJONG
CHlJONG
I- NHUNG
I- NHUNG
KHAI
KHAI
Nl$M
Nl$M
COCO
BAN
BAN
CUACUA
LUJT
LUJT
HIEN
HIEN
PHAP
PHAP

Mfii nganh lu~t duqc hlnh thanh d€ di~u chinh m()t nh6m QHXH MfiiMfii
nganh
nganh lu~tlu~t
duqc
duqchlnhhlnhthanh
thanhd€ d€di~u di~u
chinh
chinhm()tm()tnh6m nh6m QHXHQHXH
c6 cung tfnh chAt, hay cung "lol;\i" vcri nhau. Vf d1,1, nganh lu~t dan cung
c6 c6 cungtfnhtfnh
chAt,
chAt,
hayhaycungcung"lol;\i"
"lol;\i"
vcrivcri
nhau.nhau.
Vf Vfd1,1,d1,1,
nganhnganh lu~tlu~t
dandan
S\l di~u chinh cac QHXH lien quan tm thl san va nhan than phi thl di~u
S\l S\l di~u
chinh
chinhcaccacQHXHQHXH lienlien
quanquan tm tmthl thl
sansanva va
nhan nhan thanthan
phiphi
thl thl
san, nganh lu~t hlnh slJ di~u chinh cac QHXH lien quan tm t9i san,san,
nganh
nganh lu~tlu~t
hlnhhlnh di~u
slJ slJ di~uchinh
chinhcaccac QHXH QHXH lienlienquanquantm tmt9i t9i
ph~ va hlnh ph~t. .. Quan di€m lu~t hQc cua Vi¢t Nam cho rfutg ph~ ph~ va vahlnh ph~t.
hlnh ph~t.
.. Quan
.. Quan di€mdi€mlu~tlu~t
hQchQc cuacuaVi¢t Vi¢tNam Namchocho rfutg
rfutg
d6i tuqng di~u chinh cua m()t nganh lu~t la ccr so d€ hlnh thanh d6id6ituqng
tuqng di~u di~u
chinh
chinh
cuacua m()tm()t
nganh
nganh lu~tlu~t
la ccr
la ccr
so sod€ d€ hlnhhlnh
thanh
thanh
nen nganh lu~t d6, hay n6i each khac la t~o nen ph~m vi cac vAn nennennganh
nganh lu~tlu~t
d6,d6,
hayhayn6in6ieacheach
khac khacla t~o
la t~o
nennen ph~m ph~m vi cac
vi cac
vAnvAn
d~ rna nganh lu~t d6 di~u chinh. Di}.c di€m cua d6i tuqng di~u d~ d~rnarna
nganhnganh lu~tlu~t
d6 d6di~udi~uchinh.
chinh. Di}.cDi}.c
di€mdi€m cuacua d6id6i tuqng
tuqng di~udi~u
chinh cling la ccr so d€ phan bi¢t nganh lu~t nay vm nganh lu~t chinh
chinhcling
clingla ccr
la ccr
so so
d€ d€phan phanbi¢tbi¢t
nganh
nganh lu~tlu~t
naynay vmvm nganh
nganh lu~tlu~t
khac, qua d6 hlnh thanh cac nganh lu~t d()c l~p. Vi v~y, d6i tuqng khac,
khac,
quaqua d6 d6
hlnh hlnh
thanh
thanhcaccacnganh
nganh lu~tlu~t l~p.l~p.
d()cd()c Vi Viv~y, v~y,
d6id6ituqng
tuqng
di~u chinh la m()t vAn d~ bet sue quan trQng d6i vcri mfii nganh di~udi~u
chinh
chinh la m()t
la m()t
vAnvAn d~ d~
betbetsuesue quanquantrQngtrQngd6id6i vcrivcri
mfiimfii
nganhnganh
lu~t. Di}.c di~m cua d6i tuqng di~u chinh cua m()t nganh lu~t luon lu~t.
lu~t. di~m
Di}.cDi}.c di~mcuacua
d6id6ituqng
tuqngdi~udi~uchinh
chinh cuacuam()tm()tnganh
nganh lu~tlu~t
luonluon
c6 tac d()ng quyet dinh tm cac gia tri di}.c trung cua nganh lu~t d6. c6 c6
tac tac
d()ng
d()ngquyet
quyet
dinhdinh
tm tmcaccacgiagia
tri di}.c
tri di}.c
trung
trungcuacua nganhnganhlu~tlu~t
d6.d6.
D6i tuqng di~u chinh cua nganh LHP la cac QHXH nJn tang, D6iD6ituqng
tuqng di~udi~u
chinhchinh cuacuanganhnganh LHP LHP la cac
la cac
QHXH QHXH nJnnJntang,tang,
ca ban nhdt va quan tr9ng nhdt trong xa h()i. Trong qua trlnh ca cabanban nhdtnhdt
va vaquan quan tr9ngtr9ngnhdt nhdttrong
trong
xa xah()i.h()i.
Trong
Trong quaqua trlnhtrlnh
tham gia vao dm s6ng xa h()i, con ngucri thi€t l~p nhi~u QHXH thamthamgiagiavaovaodmdm s6ngs6ng xa xah()i,h()i,
concon ngucri
ngucri
thi€t l~pl~p
thi€t nhi~u
nhi~u QHXHQHXH
khac nhau, tuy nhien cac QHXH d6 khong ngang hang vm nhau khackhacnhau,
nhau,
tuytuynhiennhiencaccac QHXH QHXH d6 d6 khong
khong ngang
ngang hanghangvmvm nhau nhau
rna giua chung c6 thu b~c nhdt djnh. C6 nhfrng QHXH lam n~n rnarna
giuagiuachung
chung c6 c6thuthu b~cb~c nhdt nhdt
djnh.djnh.
C6 C6nhfrng
nhfrng QHXHQHXH lamlam n~nn~n
tang cho SlJ hlnh thanh cac QHXH khac, nghia la phru xac dinh tangtang
chochoSlJ SlJ
hlnhhlnhthanh
thanh caccac QHXH QHXH khac,
khac,nghia
nghiala phru
la phruxacxacdinh dinh
duqc cac QHXH d6 trucrc khi thi€t l~p cac QHXH khac. Vf d1,1, duqcduqccaccacQHXHQHXH d6 d6trucrc
trucrckhikhithi€t l~pl~p
thi€t caccacQHXHQHXH khac.
khac. Vf Vf
d1,1,d1,1,
trong linh V\fC dan SlJ, quan h¢ so hfru la m()t quan h¢ n~n tang, trong
trong
linhlinh
V\fCV\fC
dandan SlJ, SlJ,
quan quanh¢ h¢ so sohfruhfru
la m()t
la m()tquanquan n~nn~n
h¢ h¢ tang,tang,
neu khong xac dinh duqc quan h¢ so hfru thl tdt yeu khong thi€t neuneukhong
khong xacxacdinh dinh
duqc duqc quanquan h¢ h¢so so
hfruhfru
thl thl
tdt tdt
yeuyeukhong
khong thi€tthi€t
l~p dUQ'C cac giao djch dan SlJ CO lien quan; trong linh V\lC hlnh SlJ l~pl~p
dUQ'C
dUQ'C
caccacgiaogiao
djch djch
dandan SlJ SlJ
CO COlienlien
quan;
quan;trong
tronglinhlinh
V\lCV\lC
hlnhhlnhSlJ SlJ
thl quan h¢ lien quan tcri vi¢c cong nh~ va bao hQ quy~n bdt kha thl thl
quanquan
h¢ h¢lienlien
quan quantcri tcri
vi¢cvi¢c
cong congnh~ nh~va vabaobaohQ hQquy~n
quy~n bdtbdtkhakha
xam ph~m v~ than th~. tfnh m~g cua con ngucri la m()t quan h¢ xam xamph~mph~m v~ v~thanthanth~.th~. m~g
tfnhtfnh m~g cuacuaconconngucri
ngucrila m()t
la m()t
quanquan h¢ h¢
n~n tang, neu khong xac djnh duqc m6i quan h¢ nay thl se khong n~nn~ntang,
tang,
neuneukhong
khong xacxac djnhdjnhduqc duqc m6im6iquanquan
h¢ h¢naynay thl thl
se khong
se khong
thiet l~p dUQ'C cac quan h¢ Cl,l th~ d~ bao v¢ than th~ va tfnh m~g thiet l~pl~p
thiet dUQ'C
dUQ'Ccaccacquanquan h¢ h¢ th~th~
Cl,l Cl,l d~ d~baobao
v¢ v¢
than th~th~
than va va m~g
tfnhtfnh m~g
cua ngum dan. D6i vcri nha nucrc, cac QHXH n~n tang cling la cac cuacuangumngum dan.dan.
D6iD6i vcrivcri
nhanha nucrc,
nucrc,caccacQHXHQHXH n~nn~ntang tang
clingcling
la cac
la cac
QHXH ccr ban va quan trQng nhdt trong qua trlnh quan If xa h()i QHXHQHXH ccr ccr
banbanva vaquan quantrQngtrQngnhdt nhdttrong
trong
quaquatrlnhtrlnh
quanquanIf xa
If xa
h()ih()i
bfutg phap lu~t. Mfii khi n()i dung di~u chinh cac QHXH n~n tang bfutg
bfutg
phap lu~t.
phap lu~t.
MfiiMfii
khikhi n()in()i
dung dung di~udi~u
chinh
chinh
caccac QHXHQHXH n~nn~n tang tang
c6 SlJ thay d6i thl n()i dung di~u chinh cac QHXH khac trong cung c6 c6 thay
SlJ SlJ thay
d6id6ithl thl
n()in()i
dung dungdi~udi~uchinhchinhcaccac
QHXHQHXH khac khac
trongtrong
cung cung

PGST:\ Ti.J Vr'in ffofl 9 PGST:\

PGST:\
Ti.J Vr'in
Ti.J Vr'in
ffoflffofl 9 9
 GIAO TRINH LU!T HIEN PHAP VIJ;:T NAM GIAO
GIAO
TRINH
TRINH
LU!T
LU!T
HIEN
HIEN
PHAP
PHAP
VIJ;:T
VIJ;:T
NAM NAM

linh vgc cfing c6 sg thay d6i theo. Cac QHXH n~n tang nay la d6i linhlinh
vgcvgc
cfing
cfing
c6 c6
sg sg
thay
thay
d6id6i
theo.
theo.
CacCac
QHXH n~nn~n
QHXH tang
tang
naynay
la d6i
la d6i
tuqng di~u chinh cua nganh LHP. tuqng di~u
tuqng di~u
chinh
chinh
cuacua
nganh
nganh
LHP.
LHP.
D6i tuqng di~u chinh cua nganh LHP c6 th~ duqc chia thanh D6iD6i
tuqng di~u
tuqng di~u
chinh
chinh
cuacua
nganh
nganh
LHPLHP th~th~
c6 c6 duqc
duqc
chia
chia
thanh
thanh
ba nh6m 16u nhu sau: ba ba
nh6m
nh6m
16u16u
nhunhu
sau:sau:
Nh6m 1: cac QHXH nin timg, CO' bim va quan tr9ng nhdt Nh6mNh6m 1: 1: caccac QHXHQHXH ninnin timg, timg,CO' CO'
bimbim va vaquan quan tr9ngtr9ngnhdt nhdt
trong cac finh V¥C chfnh trj, kinh fi, van hoa, giao dl,lC, khoa h9c, trong
trong
caccacfinhfinhV¥CV¥C chfnh
chfnh
trj, trj,
kinh kinh vanvan
fi, fi, hoa,hoa,
giao giao
dl,lC,dl,lC,
khoa khoah9c,h9c,
cong ngh¢, an ninh, qu6c phong, chfnh sach a6i ngoqi: Trong linh congcong
ngh¢,
ngh¢, an anninh,ninh,
qu6cqu6c
phong,
phong, chfnh chfnh
sachsach
a6ia6ingoqi:
ngoqi: Trong Tronglinhlinh
vgc chinh tri, nganh LHP di~u chinh cac m6i quan h~ n~n tang, co vgcvgcchinh
chinhtri, tri,
nganhnganhLHP LHP di~udi~u chinhchinh caccac
m6im6iquan quan h~ n~n
h~ n~n tang,
tang,co co
ban va quan trQng nhfit lien quan t6i qu6c gia, Hinh th6, quy~n lgc banbanva va
quanquantrQngtrQngnhfit
nhfit
lienlien
quan quan t6i t6i
qu6cqu6c
gia,gia,
HinhHinhth6,th6,quy~nquy~nlgclgc
nha nu6c va t6 chuc thgc hi~n quy~n lgc nha nu6c, vi dv: vfin d~ nhanhanu6cnu6cva vat6 chuc
t6 chuc thgc hi~n
thgc hi~n quy~n quy~nlgclgcnhanhanu6c,nu6c, vi dv:
vi dv: d~ d~
vfinvfin
chu quy~n qu6c gia, quy~n dan t()c co ban, ban chfit cua nha nu6c, chuchuquy~n
quy~n qu6c qu6c quy~n
gia,gia, quy~n dandan t()ct()c
co coban,ban,
banban chfitchfit
cuacua nhanha nu6c,
nu6c,
ngu6n g6c cua quy~n lgc nha nu6c, h~ th6ng chinh tri v.v .. Khi ngu6n
ngu6ng6cg6c cuacua quy~n
quy~n lgclgcnhanha nu6c,nu6c, h~ h~
th6ng
th6ng chinhchinh tri tri
v.vv.v
.. Khi
.. Khi
di~u chinh cac QHXH n~n tang cua linh vgc chinh tri, nganh LHP di~udi~u
chinh
chinhcaccac QHXH QHXH n~nn~ntang tangcuacua linhlinh
vgcvgcchinhchinhtri, tri,
nganhnganh LHP LHP
d6ng thai thi~t l~p n~n tang cua ch~ d() chinh tri. Trong cac linh d6ngd6ng thi~t
thaithai thi~t
l~pl~pn~nn~ntangtangcuacua ch~ch~ d() d()
chinh
chinh tri. tri.
TrongTrong caccaclinhlinh
VlJC kinh t~, van hoa, giao dl;lC, khoa hQC, cong ngh~, an. ninh, qu6c VlJCVlJC
kinh t~, t~,
kinh vanvan hoa,hoa,
giaogiao
dl;lC,dl;lC,
khoa khoa hQC,hQC,
cong
cong ngh~,
ngh~, an. an.
ninh,ninh,
qu6c qu6c
phong va chinh sach d6i ngo~i, nhfrng QHXH n~n tang rna nganh phong
phongva vachinhchinh sachsach ngo~i,
d6id6i ngo~i, nhfrngnhfrngQHXHQHXH n~nn~n tang tangrnarnanganh
nganh
LHP di~u chinh Ia nhfrng QHXH lien quan t6i dinh huang phat LHP LHP di~udi~u
chinhchinh Ia nhfrng
Ia nhfrng QHXH QHXH lienlien
quanquant6i t6i
dinh dinhhuanghuang phat phat
tri~n 16n CUa tirng linh VlJC, Vi dl;l ffiO hlnh phat tri~n kinh t~, djnh tri~n
tri~n
16n16nCUaCUa tirngtirng
linhlinh
VlJC,
VlJC,
Vi dl;l ffiOffiO
Vi dl;l hlnhhlnh
phat tri~n
phat tri~n
kinh kinht~, t~,
djnh djnh
huang gia trj phat tri~n n~n van hoa, khoa hQC, cong ngh~ V.V .. huang
huang giagiatrj trj
phat tri~n
phat tri~n
n~nn~n vanvan hoa, hoa,
khoakhoahQC,hQC,cong cong ngh~ ngh~
V.VV.V.. ..
Qua vi~c di~u chinh cac QHXH d6, nganh LHP hlnh thanh cac Qua Quavi~cvi~c
di~u di~uchinhchinhcaccacQHXHQHXH d6,d6,nganh
nganh LHP LHP hlnh hlnhthanhthanhcaccac
chinh sach co ban nhfit, quan trQng. nhfit dinh huang ho~t d()ng cua chinh
chinh
sachsachco cobanban nhfit,
nhfit,
quan quantrQng.trQng.nhfit
nhfit
dinhdinh
huanghuang ho~t ho~t
d()ngd()ng
cuacua
cac CO quan nha nUOC trong tung linh VlJC. CO CO
caccac quan quannhanha nUOCnUOCtrong
trongtung tunglinhlinhVlJC.
VlJC.
Nh6m 2: cac QHXH nin tang, CO' ban va quan tr9ng nhdt Nh6m Nh6m 2: 2:caccac
QHXHQHXH ninnin tang,
tang,CO' CO'
banbanva vaquan quan tr9ng
tr9ng
nhdtnhdt
trong linh V¥C quan h¢ giua nha nubc va ngu&i dan, hay c6 thi trong
tronglinhlinhV¥CV¥Cquan
quanh¢ h¢
giuagiuanhanhanubcnubc va va
ngu&i
ngu&i dan,dan,
hayhayc6 c6
thithi
g9i la cac QHXH xac dtnh quyin va nghia Vl,l CO' ban cua ngu&i g9ig9i
la cac
la cac QHXH
QHXH xacxac
dtnhdtnh
quyinquyinva vanghia
nghia
Vl,l Vl,l
CO' CO'
banban cuacua
ngu&i
ngu&i
dan: Trong doi s6ng xa h()i, cac nganh lu~t cua h~ th6ng phap lu~t dan:
dan:
TrongTrong doidoi
s6ng
s6ng
xa xa
h()i,h()i,
caccacnganh
nganh lu~tlu~t
cuacuah~ h~th6ng
th6ngphap lu~tlu~t
phap
Vi~t Nam quy dinh cho nguoi dan, trong d6 c6 cong dan Vi~t Vi~t
Vi~tNam Nam quyquy
dinhdinh
chochonguoi
nguoi dan,dan,trong
trong
d6 d6c6 c6 cong cong
dandanVi~tVi~t
Nam rfit nhi~u quy~n va nghia V\1 phap If trong cac linh VlJC khac NamNam nhi~u
rfit rfit nhi~u
quy~n
quy~nva va
nghia
nghiaV\1 V\1
phap If trong
phap If trongcaccaclinhlinh
VlJCVlJC
khackhac
nhau. Quy~n Va ngh!a V\1 CO ban CUa ngu(ri dan la nhfrng quy~n Va nhau.
nhau.Quy~nQuy~n Va Va
ngh!a
ngh!a
V\1 V\1
CO CObanbanCUaCUangu(ri
ngu(ri
dandanla nhfrng
la nhfrngquy~n
quy~nVa Va
ngh!a V\1 n~n tang, CO ban Va quan trQng nhfit CUa tung linh VlJC, vi ngh!a
ngh!a n~nn~n
V\1 V\1 tang,
tang,
CO CO
banban
Va Vaquanquan
trQngtrQng
nhfit
nhfit
CUaCUa tung tung
linhlinh
VlJC,
VlJC,
vi vi
dv quy~n bfiu cu, ung cu trong Hnh VlJC chinh tri, quy~n sa hfru quy~n
dv dv quy~n bfiubfiu
cu,cu,
ungungcu cutrong
trongHnhHnhVlJCVlJC
chinh
chinh quy~n
tri, tri, quy~nsa sa
hfruhfru

10 PGS.TS. To Van Hoa 10 10 PGS.TS.

PGS.TS.
To Van
To Van
HoaHoa
CHUaNG I- NHUNG KHAI Nlf,M CO BiN CUA LUJT HIEN PHAP CHUaNG
CHUaNG
I- NHUNG
I- NHUNG
KHAI
KHAI
Nlf,M
Nlf,M
CO CO
BiNBiN
CUACUA
LUJT
LUJT
HIEN
HIEN
PHAP
PHAP

d6i v6i tu li~u san xufit, tv do kinh doanh trong IInh vvc kinh t@, d6id6i
v6iv6itu li~u
tu li~u
sansan
xufit,
xufit,
tv dotv dokinh kinh
doanh
doanh
trong
trong
IInhIInhvvcvvckinh kinh
t@, t@,
quy~n bfit kha xam ph;;tm nhan phfim, danh dv, tfnh m;;tng, ali san quy~n
quy~nbfitbfit
khakhaxam xam
ph;;tm
ph;;tm
nhan nhanphfim,
phfim,
danh
danh
dv,dv,
tfnhtfnh
m;;tng, ali ali
m;;tng, sansan
trong IInh vvc tv do ca nhan v.v .. Nhilng quy~n CO' ban nay la n~n trong
trong
IInhIInh
vvcvvctv do
tv do
ca ca
nhannhan v.vv.v
.. Nhilng quy~n
.. Nhilng quy~n
CO' CO'
banban la n~n
naynay la n~n
tang hinh thanh cac quy~n Cl,l th~ cua nguai dan trong tirng IInh tang
tang
hinhhinh
thanh
thanh
caccacquy~n
quy~n th~th~
Cl,l Cl,l cuacua
nguai
nguai
dandantrongtrongtirng
tirng
IInhIInh
vvc, vf d1,1 quy~n duqc dang kf kinh doanh, quy~n duqc khai ki~n. vvc, vf d1,1
vvc, quy~n
vf d1,1 quy~nduqcduqc
dangdang kf kinh
kf kinhdoanh, quy~n
doanh, quy~n
duqc duqc khaikhaiki~n.
ki~n.
quy~n duqc yeu d.u b6i thubng dan sv ngoai hqp d6ng v.v .. T~p quy~n
quy~nduqcduqcyeuyeud.ud.u
b6ib6i
thubng
thubng dandansv sv
ngoai
ngoai
hqphqpd6ng d6ng .. T~p
v.vv.v .. T~p
hqp cac quy~n va nghia Vl,l CO' ban CUa ngubi dan t;;to thanh dia vi hqphqp
caccacquy~n
quy~nva va
nghia
nghiaVl,l Vl,l
CO' CO'
banbanCUaCUa
ngubi
ngubi
dandan
t;;tot;;to
thanh
thanhdiadiavi vi
phap If ccr ban cua nguai dan d6i v6i nha nu6c. phap If ccr
phap If ccr
banban
cuacuanguai
nguaidandan d6id6iv6iv6i
nhanha
nu6c.
nu6c.
Nh6m 3: cac QHXH nJn tang, CO' ban va quan tr9ng nhdt Nh6mNh6m 3: 3:
caccac QHXH
QHXH nJnnJn tang,
tang, banban
CO' CO' va va
quanquantr9ng
tr9ngnhdt
nhdt
trong linh VlfC t6 chuc va hor;tt at)ng cua bt) may nha nu&c: Day Ia trong
trong
linhlinh t6 chuc
VlfCVlfC t6 chuc
va va
hor;tt
hor;tt
at)ng
at)ng
cuacua bt) bt)
may may
nhanhanu&c:
nu&c:Day Ia Ia
Day
cac QHXH lien quan t6i vi~c xac dinh cac nguyen t~c t6ng th~ caccac
QHXHQHXH lienlien
quanquan vi~c
t6i t6i vi~cxacxac
dinhdinhcaccacnguyen
nguyen t~ct~c
t6ng th~th~
t6ng
cua b9 may nha nu6c Vi~t Nam, cac nguyen t~c t6 chuc va ho;;tt cuacua
b9 b9
may maynhanhanu6c Vi~t
nu6c Vi~t
Nam, Nam, caccac
nguyen
nguyen t~c t~c
t6 chuc
t6 chuc va va
ho;;tt
ho;;tt
d(}ng, ch(rc nang, nhi~m Vl,l, quy~n h1;1n, CO' cfiu t6 chtrc va ho;;tt d(}ng,
d(}ng,
ch(rc
ch(rc
nang, nhi~m
nang, nhi~m quy~n
Vl,l,Vl,l, quy~nh1;1n,
h1;1n,
CO' CO'
cfiucfiu
t6 t6
chtrc
chtrc
va va
ho;;tt
ho;;tt
d9ng cua cac CO' quan trong b9 may nha nu6c Vi~t Nam tu trung d9ng
d9ngcuacuacaccacCO' CO'
quanquan
trong
trongb9 b9 maymay
nhanha nu6cnu6cVi~tVi~t
NamNam tu trung
tu trung
uang t6i dia phuang. Day Ia nh6m d6i tuqng di~u chinh Ian nhfit uang
uangt6i t6i
diadia
phuang.
phuang.DayDayIa nh6m
Ia nh6m d6id6i
tuqngtuqngdi~udi~u
chinh
chinh
IanIannhfit
nhfit
cua nganh LHP. cuacua
nganh
nganh LHP.LHP.
Xem xet a g6c d9 khai quat, d6i tuqng di~u chinh cua nganh XemXem a g6c
xetxet a g6cd9 d9
khai
khai
quat,
quat,
d6id6i
tuqng di~u
tuqng di~u
chinh
chinh
cuacua
nganh
nganh
LHP c6 nhilng d(lc di~m rieng, qua d6 khing dinh tfnh d9c l~p cua LHP
LHP
c6 c6
nhilng
nhilng di~m
d(lcd(lc di~m
rieng,
rieng,
quaqua
d6 d6
khing
khing
dinh
dinh
tfnhtfnh l~pl~p
d9cd9c cuacua
nganh LHP trong h~ th6ng phap lu~t Vi~t Nam, nhu sau: nganh
nganh
LHP
LHPtrong h~ h~
trong th6ng
th6ng
phap lu~tlu~t
phap Vi~t
Vi~t
Nam,
Nam,nhunhu
sau:sau:
Thu nhdt, d6i tuqng di~u chinh cua nganh LHP hi~n di~n a ThuThu nhdt,
nhdt,
d6id6i tuqngtuqng di~u
di~u
chinh
chinhcuacuanganh
nganh LHPLHP hi~nhi~ndi~n di~naa
hftu kh~p cac linh vvc cua dai s6ng xa h9i, tu chfnh tri, kinh t@, kh~p
hftuhftu kh~pcaccac
linhlinhvvcvvc cuacuadaidai
s6ng s6ngxa xa
h9i,h9i,
tu chfnh
tu chfnh tri, tri,
kinh kinh
t@, t@,
van hoa, giao d1,1c, an ninh, qu6c phong, d6i ngo1;1i, t6 chuc va ho;;tt vanvan hoa,hoa,
giaogiao
d1,1c,d1,1c,
an anninh,
ninh,
qu6c
qu6cphong,
phong,d6id6i
ngo1;1i,
ngo1;1i,
t6 chuc
t6 chuc va va
ho;;tt
ho;;tt
dQng CUa bQ may nha nUOC tai cac linh VVC dan SV, hinh SV, tf> dQngdQng CUaCUabQ bQ
may may nhanha nUOC nUOC
tai tai
caccaclinhlinh
VVCVVCdandan SV, SV,
hinhhinh SV, SV,
tf> tf>
t1,1ng. Trong khi d6, d6i tuqng di~u chinh cua hftu h@t cac nganh t1,1ng.
t1,1ng.
Trong
Trongkhikhi
d6,d6, d6id6i
tuqng
tuqngdi~udi~u
chinh
chinhcuacuahftuhftu
h@th@tcaccac nganh
nganh
lu~t khac thubng nim trong m9t IInh vvc C\l th~, vf d1,1lu~t thucrng lu~tlu~t
khackhac
thubng
thubng nim nim trong
trong
m9tm9tIInhIInh
vvcvvc th~,th~,
C\l C\l vf d1,1lu~t
vf d1,1lu~tthucrng
thucrng
m;;ti, lu~t moi trubng ... m;;ti, lu~tlu~t
m;;ti, moimoi
trubng
trubng ... ...
Thu hai, m(lc du trai r9ng tren nhi~u IInh vvc song d6i tuqng ThuThu
hai,hai,
m(lcm(lc
du du
traitrai
r9ngr9ng nhi~u
trentren nhi~uIInhIInh
vvcvvcsong
song
d6id6i
tuqng
tuqng
di~u chinh cua nganh LHP chi bao gbm cac QHXH n~n tang, CCY di~u
di~u
chinh
chinhcuacuanganh
nganhLHP LHP chichi
baobaogbm gbmcaccac QHXHQHXH n~nn~n
tang,
tang,
CCY CCY
ban va quan trQng nhfit trong tung IInh vvc. Cac QHXH Cl,l th~ banban
va va
quanquantrQng
trQngnhfit
nhfit
trong
trong
tungtungIInhIInh
vvc.vvc.CacCacQHXH
QHXH th~th~
Cl,l Cl,l
han CUa tung linh VVC thucmg la df>i tUQ'ng di~u chinh CUa cac hanhan
CUaCUa
tungtunglinhlinh
VVCVVCthucmg
thucmg la df>i
la df>i
tUQ'ng di~u
tUQ'ng di~u
chinh
chinhCUaCUacaccac
nganh lu~t khac, nhu nganh lu?t thucrng m1;1i, himh chfnh, dan sv. nganh lu~tlu~t
nganh khac,
khac,nhunhu
nganhnganhlu?tlu?t
thucrng
thucrngm1;1i,
m1;1i,
himhhimh
chfnh,
chfnh,
dandan sv. sv.
1i 1i 1i
 GIAO TRINH LU!T HIEN PHAP VI~T NAM GIAO
GIAO
TRINH
TRINH
LU!T
LU!T
HIEN
HIEN
PHAP VI~T
PHAP VI~T
NAMNAM

hlnh SlJ, tai chinh, lao d()ng v.v .. Thu()c tinh n6n tang, co ban va hlnhhlnh
SlJ, SlJ,
tai tai
chinh,
chinh,
laolao
d()ng
d()ng
v.vv.v
.. Thu()c
.. Thu()c
tinhtinh
n6nn6n
tang,
tang,
co co
banban
va va
quan tn;mg nhfit cua d6i tugng di6u chinh cua nganh LHP mang quanquan
tn;mgtn;mgnhfit
nhfit
cuacuad6id6i
tugng
tugngdi6udi6u
chinh
chinh
cuacua
nganh
nganhLHPLHP
mang
mang
tinh trtru tugng cao, song khong phru khong c6 tieu chi d€ xac trtrutrtru
tinhtinh tugngtugngcao,cao,
songsong
khongkhongphruphrukhong
khongc6 c6
tieutieu
chichi
d€ d€
xacxac
d!nh, nhu cac tieu chi phan tich tren day. d!nh, nhunhu
d!nh, caccactieutieu
chichi
phanphan
tichtich
trentren
day.day.
Thu ba, d6i tugng di6u chinh cua nganh LHP c6 th€ dugc li~t ThuThu ba,ba, d6id6i tugngtugng di6u di6u
chinhchinh cuacuanganh nganh LHP LHPc6 c6th€th€ dugc dugcli~tli~t
ke thanh cac nh6m QHXH n6n tang, CO' ban va quan trQng nhfit ke ke thanh thanh caccac nh6mnh6m QHXH QHXH n6nn6n tang,
tang,CO' CO'banban va vaquanquan trQngtrQngnhfit
nhfit
trong tirng linh VlJC song SlJ li~t ke d6 khong mang tinh tuy~t d6i. trong trong tirng tirnglinhlinh VlJCVlJCsong song li~tli~t
SlJ SlJ ke ke
d6 d6khong khong mangmang tinhtinhtuy~ttuy~t
d6i.d6i.
Thu()c tinh n6n tang, CO' ban va quan trQng nhfit la yeu t6 xac d!nh Thu()cThu()c tinhtinh n6nn6n tang,tang, CO' CO'
banban va vaquanquan
trQng trQng nhfit la yeu
nhfit la yeu t6 xac
t6 xacd!nhd!nh
ph1:1m vi cac QHXH la d6i tugng di6u chinh cua nganh LHP va ph1:1mph1:1m vi cacvi cac QHXH QHXH la d6i
la d6i tugngtugngdi6u di6uchinh chinhcuacua nganhnganh LHP LHP va va
vi~c xac d!nh QHXH nao c6 thu9c tinh nay it nhi6u mang tinh chu vi~cvi~c xacxac d!nh d!nh QHXHQHXH naonao c6 thu9c
c6 thu9c tinhtinhnaynay it nhi6u
it nhi6umang mang tinhtinh
chuchu
quan. Chinh vl v~y rna ph1:1m vi d6i tugng di6u chinh cua nganh quan. quan. Chinh Chinh vl v~y
vl v~y rnarna ph1:1m
ph1:1m
vi d6i
vi d6i
tugng tugng di6u di6u
chinh
chinh cuacua nganh
nganh
LHP c6 th€ thay d6i trong tUng thai kl tuy thu9c vao nh~ thuc LHP LHP c6 c6 th€th€ thay thayd6id6i trongtrong tUng tUngthaithai
kl tuykl tuy thu9c
thu9cvaovao nh~ nh~ thucthuc
CUa gi6i nghien Clru khoa hQC phap li va cac CO' quan CO thfim CUaCUa gi6igi6i nghiennghien ClruClru khoa khoa hQChQC phapphapli va li va caccac CO' CO'
quan quanCO CO thfim
thfim
quy6n trong tung giai do1:1n C\1 th€. M()t QHXH hk nay c6 th€ quy6n quy6n trong trong tungtung giaigiai do1:1n
do1:1n th€.th€.
C\1 C\1 M()tM()t QHXH QHXH hkhk naynay c6 c6th€th€
dugc coi la n6n tang song hk khac ll:li khong phai nhu v~y, va dugc dugc coicoi la n6n la n6n tang tangsong songhkhk khackhacll:li ll:li
khong khong phaiphainhunhu v~y, v~y,
va va
ngugc l1:1i. Vi d1,1, cac quan h~ lien quan t6i vi~c ki€m soat quy6n ngugc ngugc l1:1i.l1:1i.
Vi Vi d1,1,d1,1,
caccac quan quan h~ h~lienlien
quanquan t6i t6i vi~cvi~c
ki€mki€m soatsoat
quy6nquy6n
ll,l'C nha nUOC b~ng cac CO' quan hien dtnh dQC l~p 1 trong bQ may ll,l'Cll,l'C
nhanha nUOC nUOC b~ng b~ng caccac CO' CO'
quan quanhienhien
dtnh dtnh dQCdQC 1 trong
l~pl~p 1 trong bQ bQmay may
nha nu6c m6i dugc dua vao phl:\m vi d6i tugng di6u chinh cua nhanha nu6c nu6c m6im6i dugc dugc duadua vaovao phl:\m
phl:\m
vi d6i
vi d6i tugngtugngdi6u di6uchinhchinhcuacua
nganh LHP Vi~t Nam. nganh nganh LHP LHP Vi~t Vi~t
Nam. Nam.
1.2. Phuong phap di~u chinh cua nganh lu~t hi~n phap 1.2.1.2.
Phuong
Phuong
phap di~u
phap di~u
chinh
chinh
cuacua
nganh lu~t
nganh lu~t
hi~n
hi~n
phap
phap
Neu d6i tugng di6u chinh cua m()t nganh lu~t la cac QHXH NeuNeu d6id6i
tugngtugngdi6udi6u
chinh
chinh cuacuam()tm()t
nganh
nganh lu~tlu~t
la cac
la cac
QHXHQHXH
rna nganh lu~t d6 tac d()ng len thl phuang phap di6u chinh Ia each rnarna
nganh
nganhlu~tlu~t
d6 d6
tac tac
d()ng
d()ng
lenlenthl thl
phuang
phuang phapphapdi6udi6u
chinh Ia each
chinh Ia each
thuc rna nganh lu~t d6, hay tflJC tiep han la cac QPPL cua nganh thucthuc
rnarna
nganh
nganh lu~tlu~t
d6,d6,
hayhaytflJCtflJC
tieptiep
hanhanla cac
la cac
QPPLQPPL cuacua
nganh
nganh
lu~t d6 tac d()ng len d6i tugng di6u chinh cua mlnh. 2 Phuang phap lu~tlu~t
d6 d6
tac tac
d()ng
d()ng
lenlen
d6id6i
tugng
tugng di6u di6u
chinh
chinh
cuacuamlnh.
mlnh.
2 Phuang
2 Phuang phapphap
di6u chinh luon song hanh v6i d6i tugng di6u chinh nhu hai yeu di6udi6u
chinh
chinh
luon luon
songsonghanhhanh
v6iv6i d6id6itugng
tugngdi6udi6u
chinh
chinhnhunhu
haihaiyeuyeu
t6 quyet d!nh t6i vi~c xac d!nh m()t nganh lu~t d()c l~p. Tuy nhien, t6 quyet
t6 quyetd!nhd!nh vi~cvi~c
t6i t6i xacxacd!nhd!nh
m()tm()t
nganh
nganhlu~tlu~t l~p.l~p.
d()cd()c TuyTuy
nhien,
nhien,
dS phan bi~t m9t nganh lu~t d()c l~p, tinh d(lc thu cua phuang dS dSphan
phanbi~tbi~t
m9tm9t nganh
nganh lu~tlu~t l~p,l~p,
d()cd()c tinhtinh
d(lcd(lc
thuthucuacua
phuang
phuang

I v~ cac
CCJ quan hi€n djnh d()c l~p. xem Chuong XVII. I v~I cac
v~ cac
CCJ quan
CCJ quan hi€nhi€n
djnhdjnh l~p. l~p.
d()c d()c xemxem
Chuong
Chuong
XVII.XVII.
2 Trubng D;;ti h<;>c Lu~t Ha N()i, Giao trinh Lf lufin chung v~ nha n~ac vii phap 2 2 Trubng
Trubng D;;ti D;;ti Lu~tLu~t
h<;>c h<;>c Ha HaN()i,N()i,
GiaoGiao Lf lufin
trinhtrinh Lf lufin
chung v~ nha
chung v~ nha
n~ac
n~ac
vii phap
vii phap
lufit, Nxb. Tu phap, Ha N()i, 2016; Oleg Nikolaevich Sadikov, Soviet Civil Law lufit,lufit,
Nxb.Nxb.Tu Tuphap,
phap,
Ha Ha
N()i,N()i,
2016;2016;
OlegOleg
Nikolaevich
Nikolaevich Sadikov,
Sadikov,
Soviet
Soviet
Civil
Civil
LawLaw
(Phap lufit dans!£ Xo viit), M. E. Sharpe, 1988, tr. 6. (Phap (Phap
lufitlufit
dans!£ Xo viit),
dans!£ Xo viit),
M. E.
M.Sharpe,
E. Sharpe,
1988,
1988,
tr. 6.tr. 6.

12 PGS.TS. To Van Hoa 12 12 PGS.TS. To Van

PGS.TS. To Van
HoaHoa
CHUONG I- NHC!NG KHAI NliJ,M CO BAN CUA LUJT HIEN PHAP CHUONG
CHUONG
I- NHC!NG
I- NHC!NG
KHAI
KHAI
NliJ,M
NliJ,M
CO CO
BAN
BAN LUJT
CUACUA LUJT
HIEN
HIEN
PHAP
PHAP

phap dieu chinh c6 thS khong tuy~t d6i nhu tinh d~c thu cua d6i phap
phap
dieu dieu
chinh
chinh
c6 c6
thSthS
khong
khongtuy~t
tuy~t
d6id6i
nhunhu d~cd~c
tinhtinh thuthu
cuacua
d6id6i
tugng dieu chinh. Ben c~nh cac phuang phap d~c thu cua minh, tugng
tugng dieu
dieu
chinh.
chinh.BenBenc~nh
c~nh
caccac
phuang
phuang phap
phapd~cd~c
thuthu
cuacua
minh,
minh,
m()t nganh lu~t d()c l~p vdn c6 th6 sir dvng phuang phap di6u nganh
m()tm()t lu~tlu~t
nganh l~pl~p
d()cd()c vdnvdn
c6 c6
th6th6
sir sir
dvng
dvngphuang
phuang phap
phapdi6u
di6u
chinh gi6ng nhu phuang phap dieu chinh cua nganh lu~t khac. 1 chinh
chinh
gi6ng
gi6ng
nhunhu
phuang
phuangphap
phap
dieu
dieu
chinh
chinhcuacua
nganh lu~tlu~t
nganh khac. 1 1
khac.
Phuong phap dieu chinh n6i b~t nh~t cua nganh LHP la xac Phuong
Phuongphap
phap
dieu
dieu
chinh
chinh b~tb~t
n6in6i nh~t
nh~t
cuacua
nganh
nganh LHP LHPla xac
la xac
lqp nhiing nguyen t&c chung cho ctic chit thi khi tham gia vao ctic lqplqp
nhiing
nhiing
nguyen
nguyen
t&ct&c
chung
chung
chocho
cticctic
chitchit
thithi
khikhi
thamtham giagia
vaovao
cticctic
m6i quan h~ rna nganh lu~t nay diJu chinh. Vi dl,l diSn hlnh ve m6im6i
quan h~ h~
quan rnarna
nganh lu~tlu~t
nganh naynay
diJudiJu
chinh.
chinh.
Vi Vi
dl,l dl,l
diSndiSn
hlnhhlnh
ve ve
phuang phap nay la quy djnh t~i khoim 1 Dieu 2 Hi€n phap nam phuang
phuang phapphapnaynay la quy
la quy djnhdjnht~i t~i
khoim khoim 1 Dieu
1 Dieu2 Hi€n
2 Hi€n phap phap
nam nam
2013: "Nha nu&c C(jng hoa xii h(ji chit nghia Vi~t Nam Ia nha 2013:
2013:"Nha "Nhanu&c nu&c C(jng
C(jng hoahoa xii xii
h(jih(jichitchit
nghianghiaVi~t Vi~t
Nam Nam Ia nha
Ia nha
nu&c phtip quyJn xii h(ji chit nghia cita Nhan dan, do Nhan dan, Vl nu&cnu&c
phtipphtip
quyJn
quyJn xii xii
h(jih(ji
chitchit
nghia
nghiacitacitaNhanNhan dan,dan,
do doNhanNhan dan,dan,
Vl Vl
Nhan dan". Vcri quy d!nh nay, nganh LHP dieu chinh m()t m6i NhanNhandan".dan".VcriVcriquyquy d!nh d!nh
nay, nay,
nganhnganh LHP LHP dieudieu
chinhchinhm()tm()t
m6im6i
quan h~ ca ban trong linh V\fC chinh tri, do la quan h~ ve ban ch~t quan h~ h~
quan ca ca
banban trong trong
linhlinh
V\fCV\fC
chinh
chinh tri, tri,
do dola quan
la quanh~ h~ve ve
banbanch~t ch~t
cua Nha nucrc Vi~t Nam. DS lam dieu d6, nganh LHP khong quy cuacuaNhaNha nucrc
nucrcVi~tVi~tNam. Nam. DS DSlamlam dieu dieud6,d6,nganh
nganh LHP LHP khong
khong quyquy
djnh C\l thS nhung quyen va nghia V\l cua cac chu thS rna chi quy djnhdjnh
C\l C\l
thSthSnhungnhung quyen
quyen va vanghianghia
V\l V\lcuacua caccacchuchu
thSthSrnarnachichi
quyquy
d!nh nhii'ng tu tu6ng, quan di~m djnh huang - nhung nguyen t~c d!nhd!nh
nhii'ng
nhii'ng
tu tu6ng,
tu tu6ng, quanquan di~mdi~mdjnh djnhhuang
huang - nhung
- nhung nguyen
nguyen t~c t~c
rna cac chu th~ - nhu cac ca quan nha nucrc, Dang C()ng san, cac rnarna
caccacchuchuth~th~- nhu - nhucaccacca caquanquannhanha nucrc,
nucrc,
DangDang C()ng
C()ngsan,san,
caccac
t6 chuc chinh tr! - xa h()i va cac chu th~ c6 lien quan khac phai ton t6 chuc
t6 chucchinh
chinhtr! -tr!xa- h()i
xa h()i
va vacaccacchuchuth~th~ c6 c6lienlien
quanquankhackhac
phai phai
tonton
trQng khi tham gia vao cac m6i quan h~ C\l th~ trong Hnh V\fC t6 trQng
trQng
khikhithamtham giagia vaovao caccacm6im6i quan quan h~ h~ th~th~
C\l C\l trong
trongHnhHnh V\fCV\fC
t6 t6
chuc thvc hi~n quyen lvc nha nucrc. Nganh LHP c6 r~t nhieu quy chucchuc
thvc hi~n
thvc hi~nquyenquyen lvclvcnhanhanucrc.
nucrc.NganhNganh LHP LHP r~t r~t
c6 c6 nhieu
nhieuquyquy
djnh ap dvng phuang phap nay d~ tac d()ng len cac QHXH rna djnhdjnh
ap apdvngdvng phuang
phuang phap phapnaynay d~ d~ tac tac
d()ngd()ng
lenlencaccacQHXHQHXH rnarna
a
chting dieu chinh, d~c bi~t la cac quy djnh Chuang I, Chuang II chting
chting
dieudieu
chinh,
chinh, d~cd~cbi~tbi~t
la cac
la cacquyquy djnh aa
djnhChuang Chuang I, Chuang
I, Chuang II II
va Chuang III Hi€n phap nam 2013. T~t nhien, trong nhfrng va vaChuang
Chuang III III
Hi€n Hi€n phapphap nam nam2013. 2013. T~tT~t nhien,
nhien, trong
trongnhfrng
nhfrng
truemg hgp nh~t djnh thl nganh LHP ding quy djnh C\l th~ ve truemg
truemg hgphgp nh~t nh~t
djnh djnh thl thl
nganhnganh LHP LHP ding dingquyquy djnh djnh th~th~
C\l C\l ve ve
quyen va nghia V\l C\l th~ cho CaC chu th~ tham gia quan h~, d~c quyen
quyenva vanghia
nghia V\l V\l th~th~
C\l C\l chocho CaCCaC
chuchu th~th~ thamthamgiagia
quan quanh~, h~,
d~cd~c
bi~t la CaC quy djnh ve nhi~m Vl,l, quyen h~n CUa CaC ca quan nha bi~tbi~t
la CaC
la CaC
quyquy djnh djnh
ve venhi~m
nhi~m Vl,l,Vl,l,
quyen quyen h~nh~n CUaCUaCaCCaCca ca
quan quan
nhanha
nucrc, ho~c cac quy d!nh C\l th~ trong Hnh V\fC bdu cu ... Tuy nucrc, ho~c
nucrc, ho~c caccacquyquy d!nh d!nh th~th~
C\l C\l trong trongHnhHnh V\fCV\fC
bdubdu cu ...
cu ...
TuyTuy
nhien, phuang phap chu d~o vdn la xac djnh nguyen t~c cho cac nhien,
nhien,
phuang
phuang phap phap chuchu d~od~ovdnvdn la xacla xacdjnh djnh
nguyen
nguyen t~c t~c
chochocaccac
chu th~ khi tham gia cac m6i quan h~. chuchuth~th~
khikhi
tham thamgiagiacaccac m6im6iquan h~. h~.
quan

1 V. Chirkin, Y. Yudin, 0. Zhidkov, Fundamentals of the Socialist Theory of the 1 V.1 Chirkin,
V. Chirkin, Y. Yudin,
Y. Yudin,0. Zhidkov,
0. Zhidkov,
Fundamentals
Fundamentals of the
of the
Socialist
Socialist
Theory
Theory
of the
of the
State and Law (Nhiing win ad ca bim cua L( lu(in xa h(ji chit nghTa vd Nha nuac vii State
State
and and
LawLaw (Nhiing
(Nhiing ad ca
win win adbim
ca bim
cua cua
L( lu(in xa h(ji
L( lu(in xa h(ji
chit chit
nghTa vd Nha
nghTa vd Nha
nuac vii vii
nuac
Phr.ip lur;it), Nxb. Ti~n b(), 1979, djch sang ti~ng Anh bm Jane Sayer, Nxb. Ti~n b(), Phr.ip
Phr.ip
lur;it),
lur;it),
Nxb. Ti~nTi~n
Nxb. 1979,
b(), b(), 1979,
djchdjch ti~ng
sangsang ti~ng
AnhAnhbm bmJaneJane
Sayer,
Sayer, Ti~nTi~n
Nxb.Nxb. b(), b(),
1987, tr. 330. 1987,1987,
tr. 330.
tr. 330.

PGS. TS. To Win Hoc! 13 PGS.

PGS. To Win
TS. TS. To Win
Hoc!Hoc! 13 13

. . .
 GIAO TRINH LU!T HI.EN PHAP VIST NAM GIAO
GIAO
TRINH
TRINH
LU!T
LU!T
HI.EN
HI.EN
PHAP
PHAP
VIST
VIST
NAMNAM

Ben c~ phuang phap d~c thu tren day, nganh LHP cling sir BenBenc~ c~ phuang
phuang
phap d~cd~c
phap thuthu
trentren
day,day,
nganh
nganhLHPLHP
cling
cling
sir sir
d1,1ng m()t s6 phuang phap di~u chinh khac ·nhu phuang .phap trao d1,1ng
d1,1ng
m()tm()t
s6 phuang
s6 phuang
phap di~u
phap di~u
chinh
chinh
khackhac
·nhu
·nhu
phuang
phuang
.phap
.phap
traotrao
quy~n. phuang phap cAm va phuang phap b~t bu()c. quy~n.
quy~n.
phuang
phuangphap
phap
cAmcAm
va va
phuang
phuang
phap b~tb~t
phap bu()c.
bu()c.
PhU'ong phap trao quyJn la phuang phap di~u chinh rna theo PhU'ong
PhU'ong phapphaptraotraoquyJn
quyJn la phuang
la phuang phapphapdi~udi~u
chinh
chinhrnarna
theotheo
d6 phap lu~t quy dinh cho cac chii th~ m()t ph~ vi quy~n h~ d6 d6phap
phaplu~tlu~t
quyquy dinhdinhchocho caccac th~th~
chiichii ph~
m()tm()t ph~ quy~n
vi vi quy~nh~h~
ho~c m()t quy~n cv ili~. tuang (rng Ia nghia V\1 ciia cac chu th~ ho~cho~c quy~n
m()tm()t quy~n cv cvili~.ili~.
tuang tuang Ia nghia
(rng(rng Ia nghia ciiaciia
V\1 V\1 caccacchuchuth~th~
khac phru ton tn;mg vi~c thgc hi~n quy~n cua cac chu th~ dugc khackhac
phruphru
tontontn;mg
tn;mg vi~c vi~c
thgc thgchi~n hi~nquy~n
quy~ncuacuacaccac chuchuth~th~
dugcdugc
trao quy~n. Nganh LHP sir d1,1ng phuong phap nay chu y€u d~ quy quy~n.
traotrao quy~n. Nganh
Nganh LHP LHPsir d1,1ng
sir d1,1ngphuong
phuong phap
phapnaynaychuchuy€uy€ud~ quy
d~ quy
dinh quy~n h~ cua cac co quan trong b() may nha nu6c, vi dl;l dinh quy~n
dinh quy~n h~h~ cuacua caccac co co quan quan trong
trong
b() b()
may may nhanhanu6c,
nu6c,
vi dl;l
vi dl;l
Qu6c h()i c6 quy~n lam Hi€n phap va sua d6i Hi€n phap, lam lu~t Qu6cQu6ch()ih()i
c6 c6quy~n
quy~n lamlam Hi€nHi€n phap phapva va
suasua
d6id6i
Hi€n Hi€nphap,
phap,lamlamlu~tlu~t
va sua d6i lu~t; 1 Chu tich nu6c c6 quy~n cong b6 Hi€n phap, lu~t. va va
suasua lu~t;
d6id6i lu~t;
1 Chu1 Chutichtich
nu6c nu6c c6 c6quy~n
quy~ncongcongb6 b6
Hi€nHi€n
phap, lu~t.
phap, lu~t.
phap l~nh; 2 D~ bi~u Qu6c h()i c6 quy~n chAt vAn Chu tich nu6c, phap l~nh;
phap l~nh;
2 D~2 D~bi~u bi~uQu6cQu6c h()ih()i
c6 c6quy~n
quy~nchAtchAt
vAnvAnChu Chutichtich
nu6c,
nu6c,
Chu tich Qu6c h()i, Thu tu6ng Chinh phu, B() truang va cac thanh Chu Chu
tichtich
Qu6c Qu6ch()i,h()i,
ThuThu tu6ngtu6ng ChinhChinhphu,phu,
B() B()
truang
truangva va
caccac
thanh
thanh
vien khac cua Chfnh phu v.v .. 3 vienvien
khackhac
cuacuaChfnh
Chfnh phuphu v.vv.v.. 3 .. 3
PhU'ong phap cdm la phuang phap di~u chinh rna theo d6 PhU'ong
PhU'ong phapphap cdmcdm la laphuangphuang phap phap di~u di~u
chinh
chinh rnarna theotheod6 d6
phap lu~t ap d~t nghia V1,l len chu th~ tham gia quan h~ khong phap
phap lu~tlu~tap ap d~td~tnghianghia lenlen
V1,l V1,l chuchu th~th~tham thamgiagiaquan quan h~ h~ khong
khong
dugc thgc hi~n m()t hanh vi cv th~. Nganh LHP sir d1,1ng phuang dugc
dugc thgc thgchi~n hi~n
m()tm()thanhhanhvi cv th~.th~.
vi cv Nganh
Nganh LHP LHPsir sir
d1,1ngd1,1ng
phuang
phuang
phap nay chu y€u d~ bilO v~ cac quy~n tl,I do co ban khong bi xam phap
phapnaynay chuchu y€uy€u d~ bilO
d~ bilO
v~ v~ caccacquy~n
quy~n tl,I do
tl,I do
co co
banbankhong khong bi xam
bi xam
h~ bm cac co quan, t6 chuc hay ca nhan, vi d1,1 cac quy djnh: h~h~ bmbm caccac co coquan,quan,t6 t6chuc chuchayhayca canhan,nhan, vi vi
d1,1 d1,1
caccac quyquy djnh:djnh:
"khong ai QU'(/C t7! y Vao chJ a CUa ngU'iJi khac nJu khong QU'(/C "khong
"khong ai QU'(/C
ai QU'(/C y Vao
t7! t7! y Vao chJchJ a CUa
a CUa ngU'iJi
ngU'iJikhackhac
nJunJu khongkhong QU'(/C
QU'(/C
ngU'iJi iJo iJJng y"'; 4 "khong ai QU'(/C boc ma, kfim SOat, thu gifJ trai ngU'iJi
ngU'iJiiJo iJo
iJJng
iJJng 4 "khong
y"'; y"'; 4 "khong ai QU'(/C
ai QU'(/C
bocbocma,ma, kfimkfim
SOat,
SOat,thuthu gifJgifJ
traitrai
luqt thU' t{n, ili?n thoqi, ili?n t{n va cac hinh thuc trao a6i thong tin luqtluqt
thU'thU'
t{n,t{n,
ili?n
ili?n
thoqi,
thoqi,
ili?n
ili?n
t{n t{n
va va
caccachinh hinh
thucthuc
traotrao
a6ia6i thongthongtin tin
rieng tU' cua ngU'ili khac". 5 Ben c~ d6, phuang phap nay cling rieng
rieng tU' cua
tU' cuangU'ili
ngU'ilikhac".
khac".BenBen
5 5 c~ c~ d6,d6, phuang
phuang phap phap naynay cling
cling
dugc sir d1,1ng d~ di~u chinh m()t s6 m6i quan h~ trong ho~t d()ng dugc
dugc sir sir
d1,1ng d~ d~
d1,1ng di~u di~u
chinhchinh m()tm()t
s6 s6m6im6i quan quanh~ h~
trong
trong ho~tho~t
d()ngd()ng
cua cac co quan nha nu6c, vi dl,l "vi?c keo dai nhi?m ki cua m9t cuacuacaccacco co quan quannhanha nu6c,nu6c, vi dl,l "vi?c
vi dl,l "vi?c
keokeo daidai
nhi?mnhi?m ki cua
ki cuam9tm9t
khoa Qu6c h9i khong aU'f!C qua mU'ili hai thang, trir trnirng hf!P khoa
khoa Qu6c Qu6c h9ih9ikhong khong aU'f!C
aU'f!Cquaqua mU'ili
mU'ili
haihai thang,
thang,trirtrir
trnirng
trnirnghf!Phf!P

1 Khofm 1 Bi~u 70 Hi~n pbap nuoc C(>ng boa XHCN VietNam niUn 2013. 1 1 Bi~u
1 Khofm
Khofm 1 Bi~u
70 Hi~n
70 Hi~n
pbappbap
nuoc
nuoc
C(>ng
C(>ng
boaboa
XHCNXHCN
VietNam
VietNam
niUnniUn
2013.
2013.
2 Khoan 1 Bi~u 88 Hi~n pbap nuoc C()ng boa XHCN VietNam niUn 2013. 2 1 Bi~u
2 Khoan
Khoan 1 Bi~u
88 Hi~n
88 Hi~n
pbappbap
nuoc
nuoc
C()ng
C()ng
boaboa
XHCNXHCN
VietNam
VietNam
niUnniUn
2013.
2013.
3 Khoan 1 Bi~u 80 Hi~n pbap nuoc C(>ng boa XHCN VietNam nam 2013. 3 Khoan 1 Bi~u
3 Khoan 1 Bi~u
80 Hi~n
80 Hi~n
pbappbap
nuoc
nuoc
C(>ng
C(>ng
boaboa
XHCNXHCN
VietNam
VietNam
namnam
2013.
2013.
4 Khoan 2 Bi~u 22 Hi~n pbap nuoc C()ng boa XHCN Vi~t Nam nam 2013. 4 Khoan 2 Bi~u
4 Khoan 2 Bi~u
22 Hi~n
22 Hi~n
pbappbap
nuoc
nuoc
C()ng
C()ng
boaboa
XHCN Vi~tVi~t
XHCN NamNam
namnam2013.
2013.
5 Bo~n 2 khoan 2 Bi~u 21 Hi~n pbap nuoc C()ng boa XHCN Vi~t Nam nlim 2013. 5 Bo~n
5 Bo~n
2 khoan 2 Bi~u
2 khoan 2 Bi~u
21 Hi~n
21 Hi~n
pbappbap
nuocnuoc
C()ng
C()ng
boaboa
XHCN
XHCNVi~tVi~t
NamNamnlimnlim
2013.
2013.

14 PGS.TS. To Van Hoa 14 14 PGS.TS.

PGS.TS.
To Van
To Van
HoaHoa
CHUONG I- NHUNG KHAI Nl$.M CO BAN CUA LUJT HIEN PHAP CHUONG
CHUONG
I- NHUNG
I- NHUNG
KHAI
KHAI
Nl$.M
Nl$.M
CO CO
BANBAN LUJT
CUACUA LUJT
HIEN
HIEN
PHAP
PHAP

CO chiin tranh"; 1 "khong atr(/C bfit, giam, giu, khai t6 t/qi biJu CO CO
chiin
chiintranh";
tranh";
1 "khong
1 "khong atr(/C
atr(/C
bfit,bfit,giam,
giam,giu,giu,khai khait6 t/qi
t6 t/qibiJu biJu
Qu6c h(Ji niu khong CO Slf tffJng y CUa Qu6c h(Ji ho(lc trong thai Qu6c
Qu6ch(Jih(Ji
niuniu khong
khongCO COSlf Slf
tffJng y CUa
tffJng y CUa Qu6c
Qu6c h(Jih(Ji
ho(lcho(lc
trong
trong thaithai
gian Qu6c h(Ji khong h(Jp, khong c6 Slf adng y cua Uy ban thuang gian
gian
Qu6cQu6c h(Jih(Ji
khongkhong
h(Jp,
h(Jp,
khongkhong c6 c6 Slf Slf
adng
adngy cuay cua Uy Uy
banban thuang
thuang
V¥ Qu6c h(Ji; trong truang h9P tlc;zi biiu Qu6c h(Ji phc;zm t(Ji qua Qu6c
V¥ V¥ Qu6c h(Ji;h(Ji;
trongtrong
truang
truang h9Ph9P tlc;zitlc;zi
biiu biiu
Qu6cQu6c h(Jih(Ji
phc;zm
phc;zm
t(Ji t(Ji
quaqua
tang rna bi tc;zm giu thi ca quan tc;zm giu phai lcj.p tire bao cao tti tang
tang
rnarna
bi tc;zm
bi tc;zmgiugiu
thi thi
ca ca
quan quantc;zmtc;zm
giugiuphaiphailcj.plcj.p
tiretire
baobao caocao tti tti
Qu6c h(Ji ho(lc Uy ban thuang V¥ Qu6c h(Ji xem xet, quyit tljnh". 2 Qu6c
Qu6ch(Jih(Ji
ho(lc Uy Uy
ho(lc banban
thuang
thuang V¥ V¥Qu6c Qu6c h(Jih(Ji
xemxem xet,xet,
quyitquyit
tljnh".
tljnh".2 2
Phuong phap blit bu(Jc Ut phuong phap diSu chinh rna theo d6 Phuong
Phuong phapphap blitblitbu(Jc Ut phuong
bu(Jc Ut phuong phap phap diSudiSuchinh
chinh rnarna
theotheo
d6 d6
phap lu~t ap d~t ffiQt nghia V\1 XU S\f, hay n6i each khac la nghia phap lu~tlu~t
phap d~td~t
ap ap ffiQtffiQtnghia
nghia XU XU
V\1 V\1 hayhay
S\f, S\f, n6in6ieach eachkhac la nghia
khac la nghia
vv thvc hi~n m()t hanh vi nhfit dinh len cac chu th~ tham gia quan vv vv
thvc hi~n
thvc hi~n
m()tm()thanh hanhvi nhfit
vi nhfit
dinh dinhlenlen caccac chuchu th~th~tham thamgiagiaquan
quan
h~. Nganh LHP sir d1,1ng phuong phap nay d~ quy dinh cac nghia h~. h~.
Nganh
Nganh LHP LHPsir sir
d1,1ngd1,1ng
phuong
phuong phap phap naynay d~ d~quyquy dinh dinhcaccac
nghia
nghia
vv ca ban cua ngum dan, vf d1,1 "m9i nguai ... c6 nghia V¥ bao v~ vv vv
ca ca
banbancuacuangum ngum dan, dan,
vf d1,1
vf d1,1
"m9i "m9i nguainguai ... c6
... c6
nghianghia baobao
V¥ V¥ v~ v~
moi truang"; 3 "cong dan c6 nghia V¥ trung thanh v&i T6 qu6c";4 moimoitruang";
truang";3 3
"cong"cong dandan c6 c6
nghia
nghia V¥ V¥ trung
trungthanhthanh v&iv&i T6 T6
qu6c"; 4 4
qu6c";
"m9i nguai c6 nghia V¥ n(Jp thui theo lutjt tltnh" 5 ••• Ben c~nh d6, "m9i"m9i
nguai
nguaic6 c6nghianghia V¥ V¥n(Jpn(Jp
thuithuitheo theolutjtlutjt
tltnh" 5 •••5 •••
tltnh" BenBen c~nhc~nhd6,d6,
phuong phap nay cung duqc sir dvng kha ph6 bien d~ quy dinh vS phuong
phuong phapphapnaynay cung cung duqc
duqcsir sir
dvng dvng khakha ph6ph6 bien d~ d~
bien quyquy dinhdinh
vS vS
m()t s6 khfa c~nh ho~t d()ng cua cac ca quan nha nu6c, vi dv: "khi m()tm()t
s6 khfa
s6 khfac~nhc~nhho~t ho~td()ng
d()ng
cuacuacaccac ca ca quan quan
nhanha nu6c,
nu6c, vi dv:
vi dv:
"khi
"khi
ban hanh quy tlfnh thlfC hi¢n chfnh sach dan t(Jc, Chfnh phu phai banbanhanhhanhquyquytlfnhtlfnhthlfCthlfC
hi¢nhi¢n
chfnh
chfnh sach sach
dandan t(Jc,t(Jc,
ChfnhChfnh phuphuphaiphai
idy y kiin cua H(Ji adng dan t(Jc"; 6 "nguai bi chdt vdn phai tra lai y kiin
idyidy y kiin
cuacuaH(JiH(Jiadng adngdandant(Jc"; 6 "nguai
t(Jc"; 6 "nguai bi chdt
bi chdt vdnvdn phaiphai
tra tra
lai lai
tru&c Qu6c h(Ji tc;zi ki h9p ho(lc tc;zi phien h9p Uy ban thuang V¥ tru&c
tru&c
Qu6cQu6c h(Jih(Ji
tc;zi tc;zi
ki h9p
ki h9pho(lc
ho(lc
tc;zi tc;zi
phien phienh9ph9p Uy Uy banban thuang
thuang V¥ V¥
Qu6c h(Ji trong thai gian giua hai ki h9p Qu6c h(Ji". 7 Qu6cQu6ch(Jih(Ji
trong
trongthaithai gian gian
giuagiua
haihai ki h9pki h9p
Qu6c Qu6c h(Ji".
h(Ji".
7 7

Ba phuong phap tren day la nhfrng phuang phap diSu chinh Ba Baphuong
phuong phapphap
trentren
daydayla nhfrng
la nhfrng phuang
phuang phap
phap
diSu diSu
chinh
chinh
mang tinh chAt quyJn uy, nghia la cac ben phai tuy~t d6i tuan thu mang
mangtinhtinh
chAtchAt
quyJn
quyJn
uy, uy,
nghia
nghia
la cac
la cac
benben
phai tuy~t
phai tuy~t
d6id6i
tuantuan
thuthu
ph~m vi quySn va nghia V\1 rna phap lu~t quy djnh rna kh6ng duqc ph~m
ph~mvi quySn
vi quySnva va
nghia
nghia rnarna
V\1 V\1 phapphaplu~tlu~t
quyquy
djnhdjnh
rnarna
kh6ng
kh6ngduqcduqc
tv thoa thu~n them. Cac phuong phap nay kh6ng nhfrng duqc tv tv
thoa thu~n
thoa thu~nthem.
them.
CacCac phuong
phuong phap
phapnaynaykh6ng
kh6ng nhfrng
nhfrngduqcduqc
nganh LHP sir dvng rna con d6ng thai duqc sir dvng bai m()t s6 nganh
nganhLHP LHPsir sir
dvngdvng
rnarnaconcond6ng
d6ngthaithai
duqc
duqcsir sir
dvngdvng
baibaim()tm()t
s6 s6
nganh lu~t khac nhu nganh lu~t hanh chfnh, lu~t hinh sv, lu~t t6 nganh
nganhlu~tlu~t
khackhacnhunhu
nganh
nganhlu~tlu~t
hanhhanhchfnh, lu~tlu~t
chfnh, hinh
hinh lu~tlu~t
sv, sv, t6 t6
tvng hinh sv v.v .. tvng hinh
tvng hinh
sv v.v
sv v.v
.. ..

1 Khoan 3 Di~u 71 Hi~n pbap nuoc C()ng boa XHCN Vi~t Nam nam 2013. 1 3 Di~u
1 Khoan
Khoan 3 Di~u
71 Hi~n
71 Hi~n
pbappbap
nuocnuoc
C()ng
C()ng
boa boa
XHCNXHCNVi~tVi~t
NamNam
namnam
2013.
2013.
2 Di~u 81 Hi~n pbap nuoc C()ng boa XHCN Vi~t Nam nam 2013. 2 Di~u
2 Di~u
81 Hi~n
81 Hi~n
pbappbap
nuoc
nuoc
C()ng
C()ng
boaboa
XHCNXHCNVi~tVi~t
Nam Nam
namnam2013.
2013.
3 Di~u 43 Hi~n phap nuoc C()ng boa XHCN Vi~t Nam nam 2013. 3 Di~u
3 Di~u
43 Hi~n
43 Hi~n
phapphap
nuoc
nuoc
C()ng
C()ng
boaboa
XHCNXHCNVi~tVi~t
NamNam
namnam2013.
2013.
4 Do~n I Di~u 44 Hi~n pbap nuoc C()ng boa XHCN Vi~t Nam nam 2013. 4 Do~n
4 Do~n
I Di~u
I Di~u
44 Hi~n
44 Hi~n
pbappbap
nuoc
nuoc
C()ng
C()ng
boa boa
XHCN
XHCN Vi~tVi~t
NamNam
namnam
2013.2013.
5 Di~u 47 Hi~n pbap nuoc C()ng boa XHCN Vi~t Nam nam 2013. 5 Di~u
5 Di~u
47 Hi~n
47 Hi~n
pbappbap
nuoc
nuoc
C()ng
C()ng
boa boa
XHCNXHCNVi~tVi~t
Nam Nam
namnam2013.
2013.
6 Khoan 3 Di~u 75 Hi~n pbap nuoc Ci)ng boa XHCN Vi~t Nam nam 2013. 6 Khoan 3 Di~u
6 Khoan 3 Di~u
75 Hi~n
75 Hi~n
pbappbap
nuocnuoc
Ci)ng
Ci)ng
boa boa
XHCNXHCNVi~tVi~t
NamNam
namnam
2013.
2013.
7 Kboan 2 Di~u 80 Hi~n pbap nuoc Ci)ng boa XHCN Vi~t Nam nam 2013. 7 Kboan 2 Di~u
7 Kboan 2 Di~u
80 Hi~n
80 Hi~n
pbappbap
nuocnuoc
Ci)ng
Ci)ng
boa boa
XHCNXHCNVi~tVi~t
NamNam
namnam2013.
2013.

PGS.TS. To vtm Hoa 15 PGS.TS. To vtm

PGS.TS. To vtm
HoaHoa 15 15
 GIAO TRINH LUAT HIEN PHAP vieTNAM GIAO
GIAO
TRINH
TRINH
LUAT
LUAT
HIEN
HIEN
PHAP
PHAP
vieTNAM
vieTNAM

1.3. Quy ph~m phap lu~t cua ngimh lu~t hi~n phap 1.3.1.3.
Quy ph~m
Quy ph~m
phap lu~t
phap lu~t
cuacua
ngimh lu~t
ngimh lu~t
hi~n
hi~n
phap
phap
Phap 1u~t dugc d~t ra de di€u chinh cac QHXH, qua d6 u6n Phap
Phap1u~t1u~t
dugcdugc d~td~t
ra de
ra de
di€udi€u
chinh
chinh caccac
QHXH,
QHXH, quaqua
d6 d6u6nu6n
n~n h~mh vi cua cac chu the trong xa h()i. QPPL Ut cac quy t~c xi'r n~nn~nh~mh
h~mh
vi cua
vi cua
caccac chuchu
thethe
trong
trong
xa xa
h()i.h()i.
QPPLQPPLUt cac
Ut cac
quyquyt~c t~c
xi'r xi'r
S\f chung do CO' quan nha nUOC CO thfrm quy€n ban hanh va dUQ'C S\f S\f
chung do do
chung CO' CO'
quan quan
nhanha
nUOC
nUOCCO CO
thfrm
thfrmquy€n
quy€n
banban hanhhanh
va va
dUQ'CdUQ'C
bao dam th\fc hi~n b&ng cu5ng ch~ nha nu6c. Quy t~c xu S\f dugc baobaodamdam
th\fc hi~n
th\fc hi~n
b&ngb&ng
cu5ng
cu5ngch~ch~nhanha
nu6c.nu6c.
QuyQuy t~c t~c
xu xu
S\f S\f
dugc dugc
the hi~n thong qua cac quy€n hay nghia V\1 phap lf, tire la vi~c dugc hi~n
thethe hi~n
thong
thong
quaqua caccac
quy€n
quy€n
hayhay
nghia
nghia phap
V\1 V\1 phap
lf, tire la vi~c
lf, tire la vi~c
dugcdugc
lam hay khong phai lam, phai lam hay khong dugc lam, dugc quy lamlam hayhay khong
khong
phaiphai
lam,lam,
phai
phai
lamlamhayhay
khong
khongdugcdugc
lam,lam,
dugc
dugcquyquy
dinh trong n9i dung cua QPPL. C6 the coi QPPL nhu la dan vi nho dinh dinh
trongtrong
n9in9i
dungdung
cuacuaQPPL.
QPPL.C6 C6thethe
coicoi
QPPL
QPPL nhunhula dan
la dan
vi nho
vi nho
nhAt va CO' ban nhAt cua phap lu~t de tac d()ng, xac l~p khuon mdu nhAt nhAt
va vaCO' CO'
banban
nhAtnhAt
cuacua
phap lu~tlu~t
phap de de
tac tac
d()ng,
d()ng, l~p l~p
xacxac khuon
khuonmdu mdu
xi'r S\f cho cac QHXH. Thong qua QPPL, cac chu the bi~t phai hanh xi'r xi'r
S\f cho
S\f cho
caccac
QHXH.
QHXH. Thong
Thong quaqua
QPPL,
QPPL, caccac
chuchu bi~tbi~t
thethe phai
phai
hanh
hanh
xi'r nhu th~ nao; nhcr d6 phap lu~t d~t dugc ml}c tieu di€u chinh xi'r xi'r
nhunhu th~th~
nao;nao;
nhcrnhcr
d6 d6phap
phaplu~tlu~t
d~td~t
dugc ml}c
dugc ml}c
tieutieu
di€udi€u
chinh
chinh
cua mlnh. Mfli nganh lu~t d€u la t~p hgp cua cac QPPL dugc d~t cuacua mlnh.mlnh.MfliMfli
nganh
nganh lu~tlu~t la t~p
d€ud€u la t~p
hgphgpcuacuacaccac
QPPL QPPL dugc
dugcd~td~t
ra de tac d()ng len d6i tugng di€u chinh cua nganh lu~t d6. ra dera tac
de tac
d()ng
d()ng
lenlen
d6id6i
tugng
tugng
di€udi€u
chinh
chinh
cuacuanganh lu~tlu~t
nganh d6.d6.
Nhu v~y, QPPL cua nganh LHP la cac quy t~c xi'r S\f chung do NhuNhuv~y,v~y,
QPPL
QPPLcuacuanganh
nganhLHP LHP la cac
la cac t~c t~c
quyquy xi'r xi'r
S\f S\f
chung
chung do do
cac CO' quan nha nu6c CO thfrm quy€n ban hanh de di€u chinh cac caccac
CO' CO'
quanquannhanha
nu6cnu6cCO CO
thfrm
thfrm
quy€nquy€n banbanhanh
hanhde de
di€u di€uchinh
chinh caccac
QHXH trong ph~m vi d6i tugng di€u chinh cua nganh LHP, vi d\1 QHXH
QHXH trong ph~m
trong ph~mvi d6i
vi d6i
tugng
tugngdi€u di€u
chinh
chinh
cuacua
nganhnganh LHP, LHP, vi d\1 vi d\1
quy ph~m: "T6 qu6c Vi?t Nam lii thieng lieng, bcit kha xam phqm"; 1 ph~m:
quyquy ph~m:"T6"T6
qu6c
qu6cVi?tVi?t
Nam Namlii thieng
lii thieng
lieng,
lieng,
bcitbcit
khakhaxam xam
phqm";
phqm"; 1 1

"Cong dan nam, nfr binh a&ng vt m()i m(lt"2 hay "Qu6c ht)i lii ... CO' "Cong
"Congdandannam,
nam,
nfr nfr
binhbinh
a&nga&ngvt m()i
vt m()i
m(lt" 2 hay
m(lt" 2 hay
"Qu6c
"Qu6c ht)iht)i
lii ...liiCO'
... CO'
quan quytn hrc nhii nu&c cao nhcit cua nu&c Ct)ng hoii xii ht)i chit quan
quan
quytn
quytnhrchrc
nhiinhii
nu&cnu&ccaocaonhcitnhcit
cuacuanu&cnu&cCt)ng
Ct)nghoiihoii
xii xii
ht)iht)i chitchit
nghia Vi?t Nam". 3 nghia
nghia
Vi?tVi?t
Nam".
Nam".
3 3

Cung gi6ng nhu cac QPPL khac, QPPL cua nganh LHP khong Cung
Cung
gi6ng
gi6ngnhunhucaccacQPPL
QPPL
khac,
khac,
QPPL
QPPL cuacua
nganh
nganh
LHP LHPkhong
khong
d6ng nghia v6i cac ditu, khoim trong van ban c6 chua d\fllg QPPL d6ng nghia
d6ng nghia
v6iv6icaccac
ditu,
ditu,
khoim trong
khoim trong
vanvanbanban
c6 chua
c6 chua
d\fllg
d\fllg
QPPLQPPL
cua nganh LHP. M9t di€u, khoan trong van ban c6 the chua m()t cuacua
nganh
nganh
LHP.LHP.M9t M9tdi€u,
di€u,
khoan
khoantrong
trongvanvan
banban
c6 c6
thethe
chuachuam()tm()t
ho~c m9t s6 QPPL cua nganh LHP, vi d\1 Di€u 87 Hi~n phap nam ho~c
ho~c
m9tm9t
s6 s6
QPPLQPPL cuacuanganh
nganhLHP,
LHP,vi d\1
vi d\1
Di€u
Di€u Hi~n
87 87 Hi~n
phapphapnamnam
2013 chua d\fllg t6i 4 QPPL hay khoan 1 Di€u 88 Hi~n phap nam 2013
2013
chua
chua
d\fllg
d\fllg
t6i t6i
4 QPPL
4 QPPLhayhay
khoan
khoan1 Di€u
1 Di€u Hi~n
88 88 Hi~n
phapphapnamnam
2013 chua d\fllg t6i 3 QPPL. 2013
2013
chua
chua
d\fllg
d\fllg
t6i t6i
3 QPPL.
3 QPPL.
So v6i cac QPPL khac, QPPL cua nganh LHP c6 m9t s6 d~c So So
v6iv6i
caccac
QPPL
QPPL khac,
khac,
QPPL
QPPL
cuacua
nganh
nganh
LHPLHP
c6 c6
m9tm9t d~cd~c
s6 s6
diem rieng sau day: diem
diem
rieng
rieng
sausau
day:day:

1 Khoim 1 Di~u 11 Hi~n phap nu&c Ci)ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013. 1 1 Di~u
1 Khoim
Khoim 1 Di~u
11 Hi~n
11 Hi~n
phapphap
nu&cnu&c
Ci)ng
Ci)ng
hoahoa
XHCNXHCNVi~tVi~t
NamNam
namnam
2013.
2013.
2 Khm\n 1 Di~u 26 Hi~n phap nu6'c Ci)ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013. 2 1 Di~u
2 Khm\n
Khm\n 1 Di~u
26 Hi~n
26 Hi~n
phapphap
nu6'cnu6'c
Ci)ng
Ci)ng
hoahoa
XHCNXHCNVi~tVi~t
NamNam
namnam
2013.
2013.
3 Di~u 69 Hi~n phap nu&c Ci)ng hoa XHCN Vi~t Nam ~am 2013. 3 Di~u
3 Di~u
69 Hi~n
69 Hi~n
phapphap
nu&cnu&c
Ci)ng
Ci)ng
hoa hoa
XHCNXHCNVi~tVi~t ~am~am
NamNam 2013.
2013.

16 PGS.TS. To Van Hoa 16 16 PGS.TS.

PGS.TS.
To Van
To Van
HoaHoa
CHUONG I- NHUNG KHAI NIEM CO BAN CUA LUJT HIEN PHAP CHUONG
CHUONG
I- NHUNG
I- NHUNG
KHAI
KHAI
NIEM
NIEM
CO CO
BANBAN
CUACUA
LUJT
LUJT
HIEN
HIEN
PHAP
PHAP

Thir nhdt, cac QPPL cua nganh LHP thuang la cac QPPL ThirThir nhdt,
nhdt, caccac QPPL QPPL cuacua nganh
nganh LHP LHP thuang
thuang la la
caccac QPPLQPPL
nguyen t~c hay con gQi la QPPL tuyen b6 (declaration rule). I Cac nguyen
nguyen t~c t~c
hayhay concon gQigQila QPPL
la QPPL tuyen
tuyen b6 b6
(declaration
(declaration rule). I Cac
rule). I Cac

QPPL nguyen t~c chi dua ra quy t~c xu sv rnang tfnh chfit dinh QPPL QPPL nguyen
nguyen t~c t~cchichiduaduara quy
ra quy t~c t~c
xu xu sv svrnangrnang tfnhtfnh
chfitchfit
dinh dinh
huang, khru quat rna khong quy dinh nhfmg quy€n hay nghia Vl,l huang,
huang, khru khruquat quatrnarnakhongkhong quyquy dinhdinhnhfmgnhfmg quy€nquy€n hayhay nghianghiaVl,l Vl,l
cv thS dS cac chu thS c6 thS din cu vao d6 thvc hi~n cac hanh vi cv cvthSthS dS dScaccac chuchu thSthSc6 c6
thSthS dindin cu cuvaovao d6 d6thvc thvchi~n hi~n
caccachanh hanhvi vi
Cl,l thS cua mlnh. Trong khi d6, QPPL cua cac nganh lu~t khac chu thSthS
Cl,l Cl,l cuacua mlnh. mlnh. Trong
Trong khikhid6,d6, QPPLQPPL cuacua caccacnganhnganh lu~tlu~t
khac khac chuchu
y@u chua dl,l'ng cac quy€n va nghia Vl,l phap If Cl,l thS. Trong rn()t y@uy@u chua chua dl,l'ng
dl,l'ng
caccac quy€nquy€n va vanghianghia phap
Vl,l Vl,l phapIf Cl,l thS.thS.
If Cl,l TrongTrong rn()trn()t
chinh the th6ng nhfit cua h~ th6ng phap lu~t, cac QPPL rnang tfnh chinhchinhthethe th6ngth6ng nhfitnhfit
cuacuah~ h~th6ng th6ngphapphap lu~t,lu~t,
caccac QPPL QPPL rnangrnangtfnhtfnh
nguyen t~c cua LHP d6ng vai tro la ca sa ban hanh cac QPPL Cl,l nguyen
nguyen t~c t~c
cuacua LHP LHP d6ng d6ngvaivai la ca
tro tro la ca sa ban
sa ban hanh hanh caccac
QPPL QPPL Cl,l Cl,l
thS cua cac nganh lu~t khac. Vi d1,1, v6i quy dinh "M9i nguai co thSthScuacua caccacnganh nganh lu~tlu~t
khac.
khac. Vi Vid1,1,d1,1,
v6iv6i quyquy dinh dinh"M9i"M9inguainguai co co
nghia V¥ n9p thud theo luqt dtnh" duqc quy dinh t~i Di€u 47 Hi@n nghianghia V¥ V¥n9pn9p thud thud
theotheoluqtluqt
dtnh"dtnh"duqcduqc quyquydinh dinht~i t~i
Di€uDi€u 47 47Hi@nHi@n
phap narn 2013,nguai dan se khong thS bi~t c1,1 thS mlnh se phai phap phap narn narn
2013,nguai
2013,nguai dandan se khong
se khong thSthS bi~tbi~t
c1,1 c1,1
thSthS mlnhmlnh se phai
se phai
n()p cac lo~i thu~ gl., trong truang hqp nao va v6i rnuc thu~ sufit Ia n()pn()p
caccac lo~ilo~i
thu~ thu~
gl., gl.,
trongtrong
truang
truang hqphqp naonao va vav6iv6irnuc thu~
rnuc thu~ Ia Ia
sufitsufit
bao nhieu ... Quy ph~rn nay chi dua ra rn()t quy t~c xu sv rnang baobao nhieu nhieu
... ...
Quy Quy ph~rn
ph~rn naynay chichiduadua ra rn()t
ra rn()t
quyquy t~c t~c
xu xu sv svrnang
rnang
tinh nguyen t~c v€ nghia Vl,l n()p thu~ cua rnQi nguai. Can cu vao tinhtinhnguyen
nguyen t~c t~cv€ v€nghianghia n()pn()p
Vl,l Vl,l thu~thu~cuacua rnQirnQi
nguai.
nguai. CanCan cu cu vaovao
d6, phap lu~t v€ thu~ quy dinh cv thS cac lo~i thu~, rnuc thu@ sufit d6,d6,phap phap lu~tlu~tv€ v€thu~ thu~
quyquy dinh dinh cv cv
thSthScaccac lo~ilo~i
thu~,
thu~,rnucrnucthu@ thu@
sufitsufit
va ch~ tai xu If vi ph~rn v€ thu@. va vach~ch~ tai tai
xu xu If viIf ph~rn
vi ph~rn v€ thu@.
v€ thu@.
QPPL cua nganh LHP c6 d~c diSrn nay la vi, nhu da d€ c~p, QPPL QPPL cuacua nganhnganhLHP LHP d~cd~c
c6 c6 diSrn
diSrn
naynayla vi,
la vi,
nhunhuda da
d€ d€c~p,c~p,
d6i tuqng di€u chinh cua nganh LHP la cac QHXH ca ban va d6id6ituqng
tuqng di€udi€u chinh
chinh cuacua nganh
nganhLHP LHPla cac
la cacQHXHQHXH ca cabanban va va
quan trQng nhfit, d6ng nghia v6i vi~c day la cac quan h~ rnang tfnh quan
quan trQng
trQng
nhfit,
nhfit,
d6ngd6ngnghianghia vi~cvi~c
v6iv6i dayday
la cac
la cac
quan h~ h~
quan rnang
rnang tfnhtfnh
chfit khru quat va Ia n€n tang dS hl.nh thanh cac rn6i quan h~ Cl,l thS chfit
chfit
khrukhru
quat quat
va vaIa n€n
Ia n€ntangtang
dS dS
hl.nh
hl.nh
thanh
thanh
caccacrn6irn6i
quan h~ h~
quan thSthS
Cl,l Cl,l
trong xa h()i. Vl v~y, QPPL cua nganh LHP cung chi c6 thS diSu trong
trong xa xa
h()i.h()i.
Vl Vl v~y,
v~y,QPPL QPPLcuacua
nganh
nganh
LHP LHP cungcung
chichi
c6 c6
thSthSdiSu diSu
chinh a tdrn nguyen t~c, khai quat va do d6 rnang tinh chfit tuyen chinh
chinh a tdrn
a tdrnnguyen
nguyen t~c,t~c,
khai
khai
quatquat
va vado do
d6 d6
rnang
rnang
tinhtinh
chfit
chfit
tuyen tuyen
b6 han Ia quy dinh Cl,l thS. hanhan
b6 b6 Ia quy
Ia quydinh dinh thS.thS.
Cl,l Cl,l

Tuy nhien, chi phdn l&n rna khong phai tdt ca cac QPPL cua TuyTuy
nhien,
nhien,
chichi
phdn
phdn rnarna
l&nl&n khong
khongphaiphai ca ca
tdt tdt caccac
QPPL
QPPLcuacua
nganh LHP dSu rnang tinh nguyen t~c. Trong ph~rn vi d6i tuqng nganh
nganh
LHPLHPdSudSu
rnang
rnang
tinhtinh
nguyen t~c.t~c.
nguyen Trong ph~rn
Trong ph~rn
vi d6i
vi d6i
tuqng
tuqng
di€u chinh cua nganh LHP cung c6 nhfrng QHXH cv thS rna di€u
di€u
chinh
chinh
cuacua
nganh
nganhLHPLHP cung
cung
c6 c6nhfrng
nhfrng
QHXHQHXH cv cv
thSthS
rnarna
QPPL tuang ung cua nganh LHP c6 thS diSu chinh b~ng each quy QPPL
QPPLtuang ungung
tuang cuacua
nganh
nganhLHP LHP
c6 c6
thS thS
diSudiSu
chinh b~ng
chinh b~ng
eacheach
quyquy

1 V. Chirkin, Y. Yudin, 0. Zhidkov, Fundamentals of the Socialist Theory of the 1 V.1 Chirkin,
V. Chirkin,Y. Yudin,
Y. Yudin,
0. Zhidkov,
0. Zhidkov,
Fundamentals
Fundamentals
of the
of the
Socialist
Socialist
Theory
Theory
of the
of the
State and Law (Nhfmg vein aJ ca bim cua U luf7n xa h(Ji chu nghTa vJ Nha mrac va State
State
and and
LawLaw (Nhfmg
(Nhfmg aJ ca
vein vein aJbim
ca bim
cua cua
U luf7n xa h(Ji
U luf7n xa h(Ji
chu chu
nghTa vJ Nha
nghTa vJ Nha
mrac va va
mrac
Phr:ip lw;it), Nxb. Ti~n b(), 1979, djch sang ti~ng Anh b6i. Jane Sayer, Nxb. Ti~n b(), Phr:ip
Phr:ip
lw;it),
lw;it), Ti~nTi~n
Nxb.Nxb. b(), b(),
1979,1979,
djchdjch ti~ng
sangsang ti~ng
AnhAnh
b6i. b6i.
JaneJane
Sayer,
Sayer, Ti~nTi~n
Nxb.Nxb. b(), b(),
1987, tr. 259. 1987,1987,
tr. 259.
tr. 259.

PGS.TS. Tb Van Hoa 17 PGS.TS.

PGS.TS.
Tb Van
Tb Van
HoaHoa 17 17
 mAo TRINH LUAT HIEN PHAP vi~T NAM mAo
mAo
TRINH
TRINH
LUAT
LUAT
HIEN
HIEN
PHAP vi~T
PHAP vi~T
NAMNAM

d!nh cac quy~n va nghia V\1 phap li C\1 thS. Di~u nay thS hi~n ro d!nh
d!nh quy~n
caccac quy~nva vanghia
nghia
V\1 V\1
phap li C\1
phap li C\1 Di~u
thS.thS. Di~u
naynay
thSthShi~n
hi~n
ro ro
net trong linh V\JC bdu CU, vi d\1 quy ph~m: "MJi cu tri c6 quyJn netnet
trong
trong
linhlinh
V\JCV\JC
bdubdu
CU,CU,
vi d\1
vi d\1
quyquyph~m: ph~m:"MJi
"MJi
cu cu
tri tri
c6 c6
quyJn
quyJn
bo m9t phdu bdu d{li bdu Qu6c h9i" 1••• bo bo
m9tm9t
phdu
phdubdubdu
d{lid{li
bdu bdu
Qu6cQu6c
h9i"h9i"
1 ••• 1 •••

Thu hai, phdn lcrn cac QPPL cua nganh LHP thuemg khong c6 ThuThu
hai,hai,
phdnphdn
lcrnlcrn
caccac
QPPL
QPPL
cuacua
nganh
nganh
LHPLHP
thuemg
thuemg
khong
khong
c6 c6
du co d.u ba b() ph~n. du du
co co
d.ud.u
ba b() ph~n.
ba b() ph~n.
d g6c d() li lu~n ph6 quat, m6i QPPL thuemg c6 co cAu ba b() d g6c
d g6c li lu~n
d() d() li lu~n
ph6ph6
quat,
quat,
m6im6i
QPPL
QPPL
thuemg
thuemg
c6 c6
co co
cAucAu
ba ba
b() b()
ph~n: gia d!nh, quy d!nh va ch€ tai. C6 thS hiSu m()t each ng~n gQn: ph~n:
ph~n:
giagia
d!nh,
d!nh,
quyquy
d!nh
d!nh
va ch€
va ch€
tai.tai.
C6 C6
thSthS
hiSu
hiSu
m()tm()t
each ng~n
each ng~n
gQn:
gQn:
phdn gia dinh chi ra b6i canh cua QHXH rna cac ben chu thS tham phdnphdn
giagia
dinhdinh
chichi
ra b6i
ra b6icanhcanh
cuacuaQHXH
QHXH rnarna
caccac
benben
chuchuthSthS
thamtham
gia phai xu sv theo quy dinh cua phap lu~t; phdn quy dinh chi ra giagia
phaiphai sv sv
xu xu theotheo
quyquy dinhdinh
cuacua
phapphaplu~t;
lu~t;
phdnphdn
quyquy
dinh dinh
chichi
ra ra
n()i dung cac ben phru xu sv trong m6i QHXH; phdn ch€ thl dua ra n()in()i
dungdung
caccac
benbenphruphruxu xusv trong
sv trong
m6im6iQHXH;QHXH; phdn
phdn
ch€ch€thl thl
duaduara ra
cac h~u qua phap li bAt 1¢ n€u cac ben chu thS vi ph~m n()i dung h~uh~u
caccac quaquaphap
phapli bAt
li bAt1¢ 1¢
n€un€u caccac
benbenchuchu vi ph~m
thSthS vi ph~m n()in()i
dungdung
quy dinh rna minh phai tuan thu. Sv hgp thanh cua ba b() ph~ nay quyquydinh
dinh
rnarna
minhminhphai phai
tuantuan Sv Sv
thu.thu. hgphgpthanh
thanh
cuacua
ba ba ph~
b() b() ph~naynay
t~o nen m()t QPPL tieu chudn, bm vl n6 vira chi ra cac ben phai xu t~ot~o
nennen
m()tm()t
QPPL
QPPL tieutieu
chudn,
chudn,bmbm vl n6
vl n6
viravira
chichi
ra cac
ra cac
benbenphaiphaixu xu
sv nhu th€ nao, vira thS hi~n dugc bi~n phap cuang ch€ cua nha sv sv
nhunhuth€th€
nao,nao,
viravira
thSthShi~nhi~n
dugc bi~n
dugc bi~nphapphap
cuang
cuangch€ch€cuacuanhanha
nucrc. N6i each khac, vcri co d.u ba b() ph~n QPPL bao dam cho nucrc.
nucrc.
N6iN6i
eacheach
khac,khac,vcrivcri
co co
d.ud.uba ba ph~n
b() b() ph~n
QPPLQPPL baobaodam damchocho
phap lu~t c6 dugc kha nang di~u chinh, u6n n~n cac QHXH. phap lu~tlu~t
phap c6 dugc
c6 dugckhakha nangnangdi~udi~u
chinh,
chinh,
u6nu6nn~nn~ncaccac
QHXH.
QHXH.
Khong gi6ng vm cac QPPL tieu chufut, QPPL cua nganh LHP Khong
Khong gi6nggi6ngvmvm caccacQPPLQPPL tieutieu
chufut,
chufut,
QPPL QPPL cuacuanganh
nganhLHP LHP
thuong chi c6 hai b() ph~n la gia d!nh va quy dinh. Phdn Ian cac thuong
thuong chichi c6 c6haihai ph~n
b() b() ph~nla gia
la giad!nhd!nh
va va
quyquy dinh.dinh.
Phdn IanIan
Phdn caccac
QPPL cua nganh LHP thuemg chi c6 phdn chi ra b6i canh cac ben QPPL
QPPL cuacua nganhnganhLHP LHPthuemg
thuemg chichi
c6 c6
phdnphdnchichira b6ira b6i
canh
canh
caccac benben
cdn XU S\1' theo phap lu~t va n()i dung XU S\1' rna CaC ben phai tuan cdncdn
XU XU theo
S\1' S\1' theo
phap lu~tlu~t
phap va van()in()i
dungdungXU XU rnarna
S\1' S\1' CaCCaCbenben
phaiphaituan tuan
thu. Vi d\1: "nu&c Ct)ng hoa xii ht)i chu nghia Vi~t Nam lil qu6c thu.thu.
Vi Vi "nu&c
d\1:d\1: "nu&c Ct)ng
Ct)nghoahoaxii xii
ht)iht)i
chuchunghianghia Vi~tVi~t
NamNamlil qu6c
lil qu6c
gia th6ng nhdt cua cdc dan tt)c cung sinh s6ng tren ddt nu&c Vi~t giagia
th6ng
th6ng nhdt nhdt
cuacuacdccdcdandantt)ctt)c
cung cung
sinhsinh
s6ng s6ng trentren
ddtddt
nu&cnu&c Vi~tVi~t
Nam"; 2 "mQi nguili c6 quyJn bdt kha xam ph{lm vJ than thi, GU(J'C Nam";
Nam";2 "mQi
2 "mQi nguili
nguilic6 c6
quyJn
quyJnbdtbdtkhakhaxam xam
ph{lmph{lm vJ than
vJ than
thi,thi,
GU(J'CGU(J'C
phap luqt bao h9 vJ sue khoe, danh dl! va nhan phdm" 3 hay phap
phapluqtluqt baobao h9 h9vJ vJsuesuekhoe,khoe,danhdanhdl! dl!
va va nhan nhanphdm" 3
phdm"hayhay3

"Chlnh phu iii cu quan hanh chinh nha nu&c cao nhdt cua nu&c "Chlnh
"Chlnh phuphu iii cu
iii cu
quanquanhanhhanhchinh
chinhnhanhanu&c nu&c caocao nhdt
nhdt
cuacuanu&c nu&c
Ct)ng hoa xii h9i chu nghia Vi~t Nam". 4 C6 thS thAy phdn ch€ thl Ct)ng
Ct)ng
hoahoa xii xii
h9ih9i chuchu
nghia
nghia Vi~tVi~t
Nam".
Nam".C6 C6
4 4 thSthS thAythAy
phdn
phdn
ch€ch€ thl thl
khong hi~n di~n trong cac QPPL tren. khong
khong hi~n hi~n
di~n di~n
trong
trong
caccacQPPLQPPL tren.
tren.

1 Khofm 1 Di~u 69 Lu~t b~u cir d~i bi~u Qu6c h(li va d~i bi~u H(li dbng nhiin dan 1 Khofm 1 Di~u
1 Khofm 1 Di~u
69 Lu~t
69 Lu~t
b~u b~u
cir d~i
cir d~i
bi~ubi~u
Qu6cQu6c va d~i
h(li h(li va d~i
bi~ubi~u
H(liH(li
dbng dbng
nhiinnhiin
dan dan
nam2015. nam2015.
nam2015.
2 KhOlin 1 Di~u 5 Hi€n pMp iiuoc C(lng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013. 2 KhOlin 1 Di~u
2 KhOlin 1 Di~u
5 Hi€n
5 Hi€n
pMppMpiiuoc
iiuoc
C(lng
C(lng
hoa hoa
XHCNXHCN Vi~tVi~t
NamNamnamnam
2013.2013.
3 Khoan 1 Di~u 20 Hi€n phap nuoc C(lng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013. 3 Khoan 1 Di~u
3 Khoan 1 Di~u
20 Hi€n
20 Hi€n
phapphap
nuocnuoc
C(lng
C(lng
hoa hoa
XHCNXHCN Vi~tVi~t
NamNamnamnam
2013.2013.
4 Do~n I Di~u 94 Hi€n pMp nuoc C(lng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013. 4 Do~n
4 Do~n
I Di~u
I Di~u
94 Hi€n
94 Hi€n
pMppMpnuoc nuoc
C(lng
C(lng
hoa hoa
XHCNXHCN Vi~tVi~t
NamNamnamnam
2013.2013.

18 PGS.TS. To Van Hoa 18 18 PGS.TS.

PGS.TS.
To Van
To Van
HoaHoa
CHUONG I- NHUNG KHAI NISM CO BiN CUA LUJT HIEN PHAP CHUONG
CHUONG
I- NHUNG
I- NHUNG
KHAI
KHAI
NISM
NISM
COCO
BiN
BiN LUJT
CUACUA LUJT
HIEN
HIEN
PHAP
PHAP

C6 hai lf do chu ySu lam cho phfin Ian QPPL cua nganh LHP C6 C6 haihai
lf dolf do
chuchu ySuySu lamlam chocho phfinphfin
IanIan QPPL QPPL cuacuanganh
nganh LHP LHP
chi c6 b9 ph~n gia djnh va quy djnh. Thu nhdt, nhu dii d~ c~p, d6i chichic6 c6 ph~n
b9 b9 ph~ngiagia djnh djnh
va vaquyquy djnh.djnh.
ThuThu nhdt, nhdt,nhunhu d~ d~
dii dii c~p,c~p,
d6id6i
tuqng di~u chinh cua nganh LHP la cac quan h~ ccr ban nhfrt, quan tuqngtuqng di~u di~u
chinhchinhcuacua nganhnganh LHP LHP la cac
la cac
quan quan h~ h~ccr ccr
banban nhfrt,
nhfrt,
quanquan
trQng nhfrt va mang tfnh khai quat, dfut tcri n<)i dung quy djnh cua trQngtrQng nhfrt
nhfrt
va vamangmang tfnhtfnhkhai khai
quat, quat,
dfutdfut
tcri tcri
n<)in<)i
dung dungquyquydjnhdjnhcuacua
cac quy ph~m cling mang tfnh nguyen t~c, khru quat. N<)i dung caccac quyquy ph~mph~m clingcling mang mang tfnhtfnhnguyen
nguyen t~c,t~c,
khru khruquat.
quat.N<)iN<)i
dungdung
quy djnh cang khai quat, cang mang tfnh nguyen t~c thi hanh vi vi quyquy djnh djnh
cang cang
khai khai
quat, quat,cang cang
mang mangtfnhtfnhnguyen
nguyen t~c t~c
thi thi
hanhhanhvi vi
vi vi
ph~m quy djnh cang c6 nhi~u hinh thai va muc d9 khac nhau, ddn ph~m ph~m quyquy djnhdjnhcangcang c6 c6 nhi~u
nhi~u hinh hinh
thaithai
va vamuc muc d9 d9 khackhacnhau,
nhau,ddnddn
t6i nhi~u hinh thuc chS till c6 th~ ap dl,mg d6i vcri cac vi ph~m. Vf nhi~u
t6i t6i nhi~uhinh hinh
thucthucchSchS till till
c6 c6th~th~ ap ap
dl,mg
dl,mgd6id6i vcrivcri vi ph~m.
caccac vi ph~m. Vf Vf
d1,1, quy ph~m "mQi ngum c6 quy~n bfrt kha xam ph~m v~ than d1,1,d1,1,
quyquy ph~mph~m "mQi "mQi ngum ngum c6 c6quy~n quy~nbfrtbfrt
khakha xam xam ph~mph~m v~ v~ thanthan
th~. duqc phap lu~t bao h9 v~ sue khoe, danh d\1' va nhan phAm" la th~.th~.
duqc duqc
phap phaplu~tlu~t
baobao h9 h9 v~ sue
v~ sue khoe,khoe,
danh danh d\1' d\1'
va nhan
va nhan phAm"
phAm" la la
quy ph~m mang tfnh khai quat cao. Hanh vi vi ph~m d6i v6i quy quyquy ph~m ph~m mang mangtfnhtfnh khai khai
quat quat
cao.cao.HanhHanh vi vi ph~mvi ph~m d6id6iv6iv6i quyquy
ph~m nay c6 th~ la hanh vi vo y gay tai n~n lam anh huang sue ph~m ph~m naynay c6 c6th~th~la hanh
la hanh vi vovi vo y gay
y gay n~nn~n
tai tai lamlam anhanhhuang
huang suesue
khoe, hanh vi thoa m~. si nh1,1c nguai khac, hay cling c6 th~ la khoe,khoe, hanh hanhvi thoa
vi thoa m~.m~. si nh1,1c
si nh1,1cnguainguai khac,khac,hayhay cling
cling
c6 c6th~th~la la
hanh vi c6 y tAn cong, gay thucrng tfch ... ChS tai d6i vcri cac vi hanh hanhvi c6vi c6y tAny tAncong, cong, gaygay thucrng
thucrng tfchtfch
... ...
ChSChS tai tai
d6id6ivcrivcri
caccac vi vi
ph~m nay c6 th~ la b6i thuang thi~t h~i sue khoe, xin I6i b~t bu<)c ph~m ph~m naynayc6 c6th~th~la b6i
la b6i thuang
thuang thi~t thi~t
h~ih~i
suesue khoe, khoe, xinxin b~tb~t
I6i I6i bu<)c
bu<)c
hay th~m chf chS tai hinh S\f. Trong QPPL tren day khong th~ va hayhay th~m th~mchfchfchSchStai taihinh hinh Trong
S\f. S\f. Trong QPPLQPPL trentrendayday khong
khongth~th~va va
cling khong nen quy djnh hSt cac vi ph~m Cl,l th~ cling nhu cac clingclingkhong
khong nennen quyquy djnhdjnhhSthStcaccac vi ph~m
vi ph~m th~th~
Cl,l Cl,l cling
clingnhunhu caccac
hinh thuc chS tai tucrng Ung. Cling c6 th~ n6i r~ng, QPPL cua hinh hinhthuc thucchSchS tai tai
tucrngtucrng Ung.Ung.Cling Clingc6 c6th~th~ n6in6i r~ng, r~ng,
QPPLQPPL cuacua
nganh LHP dii "gui" chS tai vao cac nganh lu~t khac khi cac nganhnganh LHP LHP dii dii
"gui""gui" chSchS tai tai
vaovao caccac nganhnganh lu~tlu~tkhackhackhikhi caccac
nganh lu~t d6 dua ra cac QPPL C\l th~ h6a QPPL cua nganh LHP. nganhnganh lu~tlu~t
d6 d6 duadua ra cacra cacQPPL QPPL th~th~
C\l C\l h6ah6a QPPL QPPL cuacua nganh
nganh LHP.LHP.
Thu hai, trong m<)t s6 truang hqp, cac QPPL cua nganh LHP dua ThuThu trong
hai,hai, trongm<)tm<)ts6 truang
s6 truang hqp, hqp,
caccacQPPL QPPL cuacua nganh
nganhLHP LHP duadua
ra cac quy djnh C\l th~, song d6 l~i la nhfing quy dinh trao quy~n ra cac
ra cac quyquy djnhdjnh th~,th~,
C\l C\l songsong d6 d6l~i l~i
la nhfing
la nhfing quyquy dinh dinh quy~n
traotrao quy~n
cho m<)t chu th~ nao d6 va do d6 cling khong xac djnh duqc vi chocho m<)tm<)tchuchu th~th~naonao d6 d6va va do do d6 d6cling
clingkhong
khong xacxac djnhdjnh
duqc duqcvi vi
ph~m d6i v6i vi~c thl,l'c hi~n quy~n, vf d1,1 quy ph~m "M6i cu tri c6 ph~m ph~m d6id6i
v6iv6i vi~cvi~c
thl,l'c hi~n
thl,l'c hi~nquy~n,
quy~n, vf d1,1
vf d1,1
quyquy ph~m ph~m "M6i"M6icu cutri tri
c6 c6
quy~n b6 m(Jt phiiu bdu dqi biiu Qu6c h(Ji" 1 hay quy ph~m "Chu quy~nquy~n b6 b6m(Jtm(Jt
phiiu
phiiu bdubdu dqidqi biiubiiuQu6c Qu6ch(Ji" 1 hay
h(Ji" 1 hayquyquy ph~mph~m "Chu"Chu
tjch nuac c6 quy~n tham d7! phien h9p cua Uy ban thuang V{l tjchtjchnuac nuac c6 c6quy~nquy~n tham tham d7! d7!
phien phienh9ph9p cuacua Uy Uy banban thuang
thuang V{l V{l
Qu6c h(Ji, phien h9p cua Chfnh phu". 2 Qu6c Qu6c h(Ji,h(Ji,
phienphienh9ph9p cuacua ChfnhChfnh phu".phu".
2 2

C6 th~ n6i, 6 g6c d9 nao d6 d?c di~m thu hai cua QPPL cua th~th~
C6 C6 n6i,n6i,
6 g6c
6 g6c
d9 d9
naonao
d6 d6 di~m
d?cd?c di~m
thuthu
haihai
cuacua
QPPL
QPPL
cuacua

I Khoan 1 Di@u 69 Lu~t b~u Clr d~i bi@u Qu6c hQi va d~i bi@u H(>i d6ng nhan dan I Khoan
I Khoan
1 Di@u 69 Lu~t
1 Di@u 69 Lu~t
b~u b~u
Clr d~i
Clr d~i
bi@ubi@u
Qu6c
Qu6c va d~i
hQi hQi va d~i
bi@ubi@u
H(>i H(>i
d6ngd6ng
nhannhan
dan dan
nam 2015. namnam2015.
2015.
2 Do~n 1 Di@u 90 Hi6n phap mr6c C(>ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013. 2 Do~n
2 Do~n
1 Di@u
1 Di@u
90 Hi6n
90 Hi6n
phapphap
mr6cmr6c
C(>ng
C(>ng
hoa hoa
XHCNXHCNVi~tVi~t
NamNamnamnam2013.2013.

PGS.TS. TO Van Hoa 19 PGS.TS.

PGS.TS.
TO Van
TO Van
HoaHoa 19 19
 GIAO TRINH LU,!T HIEN PH.AP Vli;:T NAM GIAO
GIAO
TRINH
TRINH
LU,!T
LU,!T
HIEN
HIEN
PH.AP
PH.AP
Vli;:T
Vli;:T
NAM NAM

nganh LHP xuclt phat tu d~c diem thu nhclt. N~u d~c diem thu nhclt nganh
nganh
LHPLHP
xuclt
xuclt
phat tu d~c
phat tu d~c
diemdiem
thuthu
nhclt. N~u
nhclt. N~u
d~cd~c
diem
diem
thuthu
nhclt
nhclt
Ut d~c diem v~ n()i dung thl d~c diem nay c6 the dugc coi la d~c Ut d~c
Ut d~c
diem v~ v~
diem n()in()i
dungdung d~cd~c
thl thl diem
diem
naynayc6 c6
thethe
dugc
dugc la d~c
coicoi la d~c
diem v~ hlnh thuc. diem v~ v~
diem hlnh
hlnh
thuc.
thuc.
M~c du day la d~c diem quan trQng cua QPPL cua nganh LHP M~c
M~c
du du la d~c
dayday la d~c
diem
diem
quan
quan
trQng
trQng
cuacua
QPPL
QPPL
cuacua
nganh
nganh
LHPLHP
song khong phai khong c6 nhfrng QPPL cua nganh LHP c6 du ccr songsong
khong
khong phai
phai
khong
khong c6 c6
nhfrng
nhfrng
QPPLQPPL cuacuanganh
nganh LHP LHP c6 c6
du du
ccr ccr
cciu ba b() ph~n, vi d1;1 quy dinh: "Dqi bidu Qu6c ht}i, dqi bidu Ht}i cciucciu
ba ba ph~n,
b() b() ph~n,
vi d1;1
vi d1;1
quyquydinh:
dinh:
"Dqi
"Dqibidu bidu
Qu6cQu6cht}i,ht}i,
dqidqi
bidubidu
Ht}iHt}i
a6ng nhan dan hi cu tri hoijc Qu6c ht}i, Ht}i a6ng nhan dan biii a6nga6ngnhan
nhandandan
hi cu
hi cutri tri
hoijc
hoijc
Qu6c
Qu6cht}i,ht}i,
Ht}iHt}i
a6nga6ng nhannhandandan
biiibiii
nhi¢m khi khong con xzmg dang v&i Slf t{n nhi¢m cua Nhan dan" .1 nhi¢m
nhi¢mkhikhi
khong
khong
conconxzmgxzmgdang
dang
v&iv&i
Slf Slf
t{n t{n
nhi¢m
nhi¢m cuacuaNhan Nhan
dan"dan"
.1 .1
Tuy nhien, nhfrng quy dinh nhu v~y la kha hi~m. Phfin 16n cac TuyTuy nhien,
nhien,
nhfrng
nhfrng
quyquy dinhdinh
nhunhuv~yv~yla kha
la khahi~m.
hi~m. PhfinPhfin
16n16n
caccac
QPPL cua nganh LHP thubng khong c6 phfin ch~ tai. QPPLQPPL cuacua
nganh
nganh
LHP LHP thubng
thubngkhong
khongc6 c6
phfin ch~ch~
phfin tai.tai.
1.4. Djnh nghia nganh lu~t hi~n phap 1.4.1.4.
DjnhDjnh
nghia
nghia
nganh lu~t
nganh lu~t
hi~n
hi~n
phap
phap
Can cu vao khai ni~m d6i tugng di~u chinh, phuang phap di~u CanCan cu cu
vaovao khaikhaini~mni~md6id6itugng
tugngdi~udi~u
chinh,
chinh,
phuang
phuang phapphapdi~u di~u
chinh va QPPL pharr tich tren day, c6 the dinh nghia nganh LHP chinhchinh va va
QPPLQPPL pharr
pharrtichtich
trentren
day,day,
c6 c6
thethe dinhdinh
nghia
nghia
nganh
nganh LHP LHP
m()t each C\1 the nhu sau: Ngimh LHP la t6ng thlcac QPPL do m()tm()t eacheach thethe
C\1 C\1 nhunhu sau:sau:Ngimh
Ngimh LHP LHP la t6ng
la t6ngthlcac
thlcac QPPL QPPL do do
nha nuac•ban hanh, di~u chinh nhiing QHXH n~n tang, ca ban va nhanha nuac•ban
nuac•ban hanh,
hanh, di~u di~u
chinh
chinhnhiing
nhiing
QHXHQHXH n~nn~n
tang,
tang,
ca ca
banban va va
quan fr9ng nhdt trong xii ht}i gcin v&i vi¢c xac dinh chi at} ch{nh quan quan fr9ng
fr9ng
nhdtnhdttrongtrongxii xii
ht}iht}i
gcingcin
v&iv&i
vi¢cvi¢cxacxac
dinhdinh
chichiat} at}
ch{nhch{nh
trj, chfnh sach CCY ban trong flnh VlfC kinh fd, van hoa, Xii ht}i, giao trj, trj,
chfnhchfnh
sachsach
CCY CCY
banban trong
trongflnhflnh
VlfCVlfC
kinh fd, fd,
kinh vanvan
hoa,
hoa,
Xii Xii
ht}i,ht}i,
giao giao
dl;LC, khoa h9c, cong ngh¢, qu6c phong VQ an ninh, a6i ngoqi; dl;LC,dl;LC,
khoakhoah9c,h9c,cong cong ngh¢,
ngh¢, qu6cqu6cphong
phong VQ VQan anninh,
ninh,
a6ia6i ngoqi;
ngoqi;
quy~n VQ nghza Vl;l CCY ban CUa nguai dan; t6 chuc, hoqt at}ng CUa quy~n
quy~n VQ VQ
nghza
nghzaVl;l Vl;l
CCY CCY
banbanCUaCUa nguai
nguai
dan; dan;
t6 chuc,
t6 chuc,
hoqt
hoqt
at}ngat}ng
CUaCUa
bt} may nha nu&c va cac ca quan trong bt} may nha nu&c. bt} bt}
may may
nhanha nu&cnu&cva vacaccacca caquanquantrong
trong
bt} bt}
may maynhanha
nu&c.
nu&c.
Nganh LHP la m()t nganh lu~t d()c l~p trong h~ th6ng phap Nganh
Nganh
LHPLHPla m()t
la m()t
nganh
nganhlu~tlu~t l~pl~p
d()cd()c trong h~ h~
trong th6ng
th6ngphap
phap
lu~t Vi~tNam va sv d()c l~p cua nganh LHP dugc xac l~p bm cac lu~tlu~t
Vi~t
Vi~t
NamNam
vava
sv sv l~pl~p
d()cd()c cuacua
nganh
nganhLHP LHPdugc
dugcxacxacl~pl~p
bmbmcaccac
d~c diem rieng cua d6i tugng di~u chinh va phuang phap di~u d~cd~c
diem
diem
rieng
rieng
cuacua
d6id6itugng di~u
tugng di~uchinh
chinh
va va
phuang
phuang phap di~u
phap di~u
chinh cua nganh lu~t nay nhu pharr tich 0 cac m1;1c tren. chinh
chinh
cuacua
nganh lu~tlu~t
nganh naynay
nhunhupharr
pharr
tichtich
0 cac
0 cac
m1;1c
m1;1c
tren.
tren.
1.5. H~ th6ng nganh lu~t hi~n phap H~H~
1.5.1.5. th6ng
th6ng
nganh lu~t
nganh lu~t
hi~n
hi~n
phap
phap
Nganh LHP khong phai la m()t t~p hgp h6n d()n cac QPPL NganhNganhLHP LHP khong
khongphai
phai
la m()t t~pt~p
la m()t hgphgp
h6nh6nd()nd()n
caccac
QPPL
QPPL
di~u chinh cac QHXH n~n tang, CCY ban va quan trQng trong xa di~u di~u
chinh
chinhcaccacQHXH
QHXH n~nn~ntang,
tang, banban
CCY CCY va va
quanquan
trQng
trQng
trong
trong
xa xa
h()i. Trai l~i, nganh LHP la m()t t~p hgp c6 h~ th6ng cac QPPL h()i.h()i.
Trai l~i,l~i,
Trai nganh
nganh
LHPLHPla m()t t~pt~p
la m()t hgphgp h~ h~
c6 c6 th6ng
th6ng
caccac
QPPL
QPPL
theo cac b() ph~n c6 m6i quan h~ ch~t che vcri nhau. Ngoai b() theotheocaccac ph~n
b() b() ph~n
c6 c6
m6im6iquan h~ h~
quan ch~tch~t
cheche
vcrivcri
nhau.
nhau.
Ngoai
Ngoai
b() b()

1 Khmin 2 :Dieu 7 Hi~n phap nuc:Jc C()ng hoa XHCN Vi~t Nam nam 2013. 1 Khmin
1 Khmin
2 :Dieu 7 Hi~n
2 :Dieu 7 Hi~n
phapphap
nuc:Jc
nuc:Jc
C()ngC()ng
hoa hoa
XHCN Vi~tVi~t
XHCN NamNam
namnam
2013.
2013.

20 PGS.TS. To Van Hoa 20 20 PGS.TS. To Van

PGS.TS. To Van
HoaHoa