Rizal’s Life and Work

CHAPTER 6: IN SUNNY SPAIN

SCENE1 - DORM

RIZAL (Naynes): Hindi ko na maatim ang hindi

makatarungan na paraan ng mga Dominican
propesor sa Unibersidad laban sa mga pilipino!
(Magsusulat ng mga liham)

NARRATOR: Napagdesisyunan ni Jose Rizal na

ituloy ang kursong medisina sa lugar ng Espanya
na kung saan may kalayaan.

SCENE 2- PASAKAY NG BARKO

RIZAL (Naynes): Sa Espanya, malaya kong

maipahayag ang aking mga katha para sa kapwa
ko pilipino at higit sa lahat... Ang pagkakataon na
ma-obserbahan ang buhay, kultura, lenggwahe at
kaugalian, industriya, gobyerno at mga batas ng
mga European na lubos na makakatulong upang
mapalaya ang aking bansa mula sa mga
Espanyol!

NARRATOR: Ilan lamang ang nakakaalam sa pagyaon ni Rizal sa Espanya upang

makaiwas sa awtoridad ng Espanyol. Ginamit niya ang pangalang na kanyang pinsan
sa Biñan.

RIZAL (Naynes): Jose Mercado.

SCENE 3- PAGLALAKBAY

3RD PERSON: Mayo 3, 1882 nagsimula

ang kanyang paglalakbay patungo ng
Espanya sa barko na patungong
Singapore at Mula sa Singapore ay
lumipat sila sa barko na patungong
Colombo.

(Ina-act din kunwari ni Rizal)

Sinubukan ni Rizal na makipag-usap sa mga ito sakanilang lenggwahe ngunit labis
siyang nahiya nang hindi siya nito maintindihan.

RIZAL (Naynes): Kung ganon, ang librong aking inaral sa Ateneo ay hindi naiintindihan!

NARRATOR: Hunyo 12, dumaong ang barko

sa daungan ng Marseilles. (Nagpapaalam si
Rizal sa mga pasahero) Hunyo 15 sumakay
siya ng tren patungo sa Barcelona.

SCENE 4- PAGDATING NG
BARCELONA

RIZAL (Naynes): Hindi kaaya-aya at

marumi ang lugar na ito. Napakaliit
pa ng tuluyan.

NARRATOR: Iyon ang una niyang

impresyon sa lugar ng Barcelona na
di kalaunan ay nag-iba.

SCENE 5- SI JOSE RIZAL AY

NAGSUSULAT NG ARTIKULO

RIZAL (Naynes): Ito ay pinamagatang

Amor Patrio Ito ang unang Artikulo na
sinulat ko sa bayan ng Spain
 SCENE 6- DADAAN SI CONSUELO
SA HARAP NI RIZAL

CONSUELO (Abana): Magandang

umaga ginoo

RIZAL (Naynes): Magandang umaga

din Binibini (Hahabulin ng tingin at
ngingiti) Napakaganda talaga nya

SCENE 7

NARRATOR: Si rizal ay gumawa ng tula

para kay consuelo na pinamagatang “A
la Senorita C.O y. R. “.

RIZAL: (nagsusulat ngunit matitigilan)

Mali ito may nobya ako at gustong gusto
sya ng kumpadre ko.

SCENE 8

NARRATOR: Si rizal ay nag aral ng mabuti sa Barcelona At hindi inubos ang oras
sa pagsusugal at pamababae. Si rizal ay nagbabasa ng libro Habang ang mga
nasa paligid nya ay nagsasaya.

SCENE 9

Sumali si rizal sa Isang sikretong grupo ng aktibista na ang pangalan ay Mason Sa

scene na ito ay ang 5 tao ay nagsusulat.

SCENE 10

NARRATOR: Si rizal ay nagtapos sa at nakakuha ng Degree of Licentiate of Medicine (Degree of Doctor of Medicine), natapos ang
leksyon ng Philosophy and Letters at binigyan lang ng mga award si rizal.

(END OF CHAPTER 6)
CHAPTER 7: PARIS, BERLIN

NARRATOR: Noong Nobyembre 1885, si

Rizal ay naninirahan sa paris. Nagtrabaho
siya bilang katulong ni Dr. Louis Weckert.

(Assisting Patients with Dr. Louis Weckert,

patients coming)

NARRATOR: Mabilis niyang napabuti ang

kanyang kaalaman sa ophthalmology, gaya
ng ipinahayag ng kanyang liham.

(Rizal Writing Letter to his parents)

“ ako ay nasa mabuting kalagayan, alam ko na ngayon kung paano gawin ang
lahat ng operasyon, kailangan ko lang malaman kung ano nangyayari sa loob ng
mata, na nangangailangan ng maraming pagsasanay – nagmamahal rizal”

NARRATOR: Pagkatapos ng apat na buwan ay

nilisan na ni rizal ang Paris at pansamantalang
tumuloy sa boarding house ng mga german law
students at dahil sa husay ni rizal sa paglalaro ng
chess ay inaya sya ng mga german law student na
maging miyembro.

SCENE 2- HEIDELBERG BOARDING HOUSE

(German Law Student and Rizal Playing Chess for

the 5 times german student lose)
th

GERMAN STUDENT 1 (Abana): Jose ang husay mo maglaro ng chess, kahit isa ay
hindi ako nanalo laban sayo

GERMAN STUDENT 2 (Alva): Nais mo bang sumali sa aming grupo jose?

RIZAL (Naynes): Kinagagalak ko maging miyembro ng inyong organisasyon

 NARRATOR: Matapos ang ilang araw, lumipat si Rizal sa isang
dormitoryo kung saan mas malapit sa Unibersidad ng Heidelberg.
nagsulat ng liham si Jose kay Bluemintritt sa kauna-unahang
pagkakataon, ito ay nakasulat sa lenggwaheng german. Kasama
ang librong aritmetika

(Rizal writes letter to Bluemintriit)

“Narinig ko na pinag-aaralan mo ang aming wika, at

nakapaglathala ka na ng ilang akda tungkol dito;
pahintulutan akong magpadala sa iyo ng mahalagang aklat
na isinulat ng aking kababayan sa ating wika. Katamtaman
ang bersyon ng Kastila dahil ang may-akda ay isang
mahinhin na manunulat ngunit maganda ang bahaging tagalog at ito ang
mismong wikang ginagamit sa ating mga lalawigan”

SCENE 3- LEIZPEG AND DRESDEN

NARRATOR: Sumakay siya ng tren, bumisita sa iba't

ibang lungsod ng Germany. Dumalo siya sa ilang
mga lektura sa Unibersidad ng Leizpig.
Nakipagkaibigan siya kay Propesor Friedrich at Dr.
Meyer.

SCENE 4- BERLIN

NARRATOR: Si Rizal ay nabighani ng berlin. Sa

lungsod na ito, nakipag-ugnayan siya sa
mahusay na mga siyentipiko.

RIZAL (Naynes): Isang karangalan na makilala

kayo Doctor Feodor Jagor, isa niyo akong
taga-hanga. Noong ako’y nagaaral pa lamang ay
ang inyong libro ang aking binabasa

DR. JAGOR (Menorca): Salamat sa pagbabasa ng aking libro, isa din karangalan na
makilala ang aking taga hanga. Halika at ipakikilala kita kay Dr. Rudolf Virchow, isang
atronopolohista. Dr. Virchow, si Jose Rizal.
DR. VIRCHOW (Alva): ikinagagalak kita makilala jose (shake hands), gayung isang
mahusay na doctor si Jose, nais kitang imbitahan sa aming organisasyon.

RIZAL (Naynes): Isang karangalan ang maging parte ng inyong organisasyon, sino ba
naman ako para tanggihan ang iyong imbita Ginoo.

NARRATOR: Ang kanyang pagiging kasapi sa mga siyentipikong lipunan na ito ay

nagpatunay na ang kanyang kaalamang siyentipiko ay kinikilala ng siyentipiko ng
Europa.

(Close Scene / Curtail Falls)

SCENE 5

NARRATOR: Ang isa sa kanyang mahahalagang liham

na isinulat ay yaong naka-address sa kanyang kapatid na
babae, si Trinidad.

(Rizal Writes)

Mahal kong kapatid,

Ang mga kababaihan sa german ay seryoso, masipag, edukado, at palakaibigan.

Hindi sila tsismosa, walang kwenta at palaaway gaya ng babaeng Kastila. Hindi
sila partikular sa magagandang damit at mamahaling alahas, bagama't kaya
nilang manamit nang maganda tulad ng ibang babae sa mundo. ngayong bata ka
pa dapat mong sikaping magbasa, magbasa at matuto. Hindi mo dapat
pahintulutan ang iyong sarili na masakop ng katamaran

(Close Scene / Curtail Falls)

RIZAL DARKEST WINTER

SCENE 6- BERLIN WINTER SEASON

NARRATOR: Sa madilim na taglamig

sa berlin ang pinaka madilim na
taglamig para kay Rizal, nabuhay siya
sa kahirapan at Hindi niya mabayaran
ang kanyang kasero. Kinailangan
niyang magtipid at Batid ni Paciano na
si rizal ay nasa mahirap na kalagayang
pinansyal sa berlin.
Mahal kong Pepe, batid ko ang sitwasyon mo sa Berlin, subalit gustuhin ko man
na tulungan ka pam pinansyal ay sadyang malulupit ang mga espansyol sapagkat
ang sakahan ng tubo ay hindi din maganda ang sitwasyon at pineste ang ating
taniman. Pasensya na Jose, nagmamahal paciano.

NARRATOR: Hindi nagiging maganda ang kanyang kalusugan dahil sa kakulangan ng

tamang pagkain.

RIZAL (Naynes): ako ay nababahala na ako ay magkaroon ng tuberkulosis.

(END OF CHAPTER 7)
CHAPTER 8: NOLI ME TANGERE PUBLISHED IN BERLIN (1887)

SCENE 1

NARRATOR: Noong nabasa ni Rizal ang aklat na may

pamagat na ‘Harriet Beecher Stowe’s Uncle Tom’s Cabin’
nagkaroon ng malalim na interes si Rizal upang magsulat ng
nobela na nagpapakita ng mga hirap ng mga Pilipino sa kamay
ng mga Espanyol.

(Nagbabasa si Rizal tapos tila may ideyang pumasok sa isipan

niya upang magsulat.)

(Sa Reunion)

RIZAL (Naynes): sa aking palagay, tila

makabuluhan ang magsulat ng nobelang
sumasalamin sa pagmamalupit sa ating
mga kababayan.

PEDRO (Enriquez): Maganda nga iyon,

ngunit mas ibig namin ang magsulat ng
mga akdang pumapatungkol sa mga
kababaihan.

RIZAL (Naynes): Kung gayon mas mabuti pa na sumulat ako na mag isa.

SCENE 2

NARRATOR: Bago magtapos ang taong 1884, sinimulang

tapusin ni Rizal ang pagsusulat sa Madrid at natapos niya ang
halos kalahati nito. (Nagsusulat kunwari)

(Habang isinasagawa niya ang pinal na pagtatama ng kanyang

sinulat tila nawawalan ng pag asa)

RIZAL (Naynes): Hindi ako naniniwala na mailalathala ko ang

nobelang ito habang nasa Berlin ako. Mahina, nawawalan ng
pag-asa dahil sa gutom. Nasa punto na ako na muntik ko nang ihagis ito sa apoy
sapagkat tila ito’y isang bagay na dapat mawala na lamang at maging abo.
 SCENE 3

(Dumating si Viola at nagulat siya sa

katayuan ni Rizal)

VIOLA (Apuya): Batid mo na maaari

kitang matulungan, ngunit bakit mas pinili
mo ang magtiis?

RIZAL (Naynes): Alam ko ngang

makatutulong ka, ngunit wala akong lakas ng loob na lumapit sa iyo at sa aking iba
pang mga kakilala.

VIOLA (Apuya): Hindi mo kailangang mahiya. Hindi ako kailanman magdadalawang

isip na pahiramin ka. Heto, tanggapin mo itong munting salapi. Malaki ang potensyal na
nakikita ko sa iyo at sa iyong akda, gamitin mo ito upang iyo na iyong mailathala.

RIZAL (Naynes): Maraming salamat Viola. Hindi mo alam kung gaano mo ako
pinasaya.

NARRATOR: Natapos na ni Rizal ang akda at Nagtungo si Rizal at Viola sa iba’t ibang
printing shops sa Berlin.

RIZAL (Naynes): sa palagay ko, ito na ang tamang paimprentahan. Magkano nga po
ulit ang magagastos para sa dalawang-libong kopya ng aking nobela?

TAO SA IMPRENTAHAN: Tatlong daang piso.

RIZAL (Naynes): Narito po ang bayad. Danke.

SCENE 4

NARRATOR: Isang umaga, may police na bumisita sa

boarding house ni Rizal.

POLICE (Flores): Maaari ko bang makita ang iyong

pasaporte?

RIZAL (Naynes): Paumanhin subalit wala akong

maipapakitang pasaporte sa iyo.
POLICE (Flores): Napaka Imposibleng makapaglakbay mula sa isang bansa patungo
sa iba pang bansa kung wala kang pasaporte, kaya binibigyan kita ng apat na araw
upang makakuha ng pasaporte, dahil kung hindi papaalisin ka namin.

RIZAL (Naynes): Gagawan ko po ng paraan.

NARRATOR: Matapos ang apat na araw, nagtungo

si Rizal sa opisina ng German na police.

RIZAL (Naynes): Paumanhin, wala pa rin ho akong

pasaporteng maipapakita sa inyo. Maaari ko po
bang tanungin bakit niyo ako paaalisin sa bansa?

POLICE (Flores): May nagpadala ng balita na isa

ka raw spy sa kadahilanang madalas kang dumalaw sa iba’t ibang lugar at tila
nagmamanman.

RIZAL (Naynes): Ich bin kein franzosischer Spion, sondern ein philippinischer Arzt und
Wissenschaftler, insbesondere ein Ethnologe. Als Ethnologe besuche ich verschiedene
Orte, um die Brauche und Lebensstile ihres einfachen Bewohners zu beobachten. (I'm
not a french spy, but a Filipino Physician and scientist, particularly an ethnologist. As an
ethnologist, I visited various places to observe the customs and lifestyles of their simple
inhabitants.)

NARRATOR: Namangha ang police sa husay ni Rizal sa pagsasalita ng kanilang

lenggwahe, kaya naman pinayagan na siya nitong manatili sa Germany.

(END OF CHAPTER 8)
 CHAPTER 9

RIZAL’S GRAND TOUR WITH VIOLA

Script by: Wilson Apuya

NARRATOR: Matapos mailathala ang Noli, binalak ni

Rizal na bisitahin ang Europa kasama si Dr. Maximo
Viola.

RIZAL (Naynes): Ako ay nagagalak sa ating unang

paglalakbay sa Europa, nais ko na maging maayos at
makabuluhan ang ating pagbisita sa mga lugar na
ating mapupuntahan.

TOUR BEGINS:

NARRATOR: Madaling araw ng Mayo 11, 1887, umalis sina Rizal at Viola patungo sa
Dresden, isa sa pinakamagandang lungsod sa Germany.

SCENE 1- DRESDEN:

NARRATOR: Nanatili sina Rizal at Viola ng ilang

araw sa Dresden. Ang kanilang pagbisita ay
kasabay ng regional floral exposition ng lungsod.
Binisita nila si dr. Si Adolph Meyer.()

Jagor: Rizal at Viola! Anong plano niyo at napadpad

kayo dito sa syudad ng Dresden?

Rizal: Magandang araw Dr. Jagor. Balak naming libutin

ang mga magaganda at makabuluhang lugar sa Europa.

Viola: Nais din naming puntahan ang Leitmeritz at

bisitahin si Propesor Blumentritt.

Jagor: Kung ganun ay ipagbigay alam niyo agad sa

kanya ang balak niyong pagbisita, sa kadahilanang may sakit ito sa puso at baka
atakihin ito sa inyong biglaang pagdating.
RIZAL (Naynes): Masusunod ginoong Jagor.

SCENE 2- 1ST MEETING WITH BLUMENTRITT:

NARRATOR: 1:30 ng hapon ng Mayo 13, 1887,

dumating sina Rizal at Viola sa istasyon ng riles ng
Leitmeritz, Bohemia. Si Prof. Blumentritt, ay nasa
istasyon, may dalang pencil sketch.

RIZAL (Naynes): Guten Tag, Professor Blumentritt.

BLUMENTRITT (Anos): Guten Tag, Rizal and Viola.

NARRATOR: Sa unang pagkakataon, nagkita ng personal sina Rizal at Blumentritt.

SCENE 3- BEAUTIFUL MEMORIES OF LEITMERITZ:

NARRATOR: Nasiyahan ang dalawa sa pagbisita nila sa Leitmeritz. Lalo na dahil sa

pagtanggap ng pamilya Blumentritt sa kanila.

Ipinakilala rin niya ang dalawa sa mayor ng kanilang bayan

BLUMENTRITT (Anos): guten tag Mayor, aking ipinapakilala sa inyo si Rizal at Viola,
aking mga Pilipinong kaibigan.

MAYOR (Palacio): Guten tag Professor blumentritt! Guten tag Rizal and Viola!

RIZAL AT VIOLA (Naynes-Apuya): Guten tag

Mayor.

NARRATOR: Si Rizal ay nakipag-usap sa alkalde

ng bayan sa wikang Aleman.

MAYOR (Palacio): Napakahusay ng iyong

pananalita, gaano mo katagal pinag aralan ang
lengwaheng aleman?

RIZAL (Naynes): Labing isang buwan Ginoo

BLUMENTRITT (Anos): Hindi ba’t napakahusay? Daig niya pa ang ilan nating
kababayan sa pagsasalita ng ating lenggwahe.
 NARRATOR: Noong Mayo 16, umalis ang dalawa sa
Leitmeritz sakay ng tren.

(Si Prof Blumentritt pati ang kanyang asawa at mga

anak ay nasa istasyon para ihatid sila.)

BLUMENTRITT (Anos): Mag-iingat kayo sa inyong paglalakbay! Sana ay huwag

ninyong kalimutan ang ating magagandang pinagsamahan.

RIZAL (Naynes): Maraming salamat sa inyong pagtanggap sa amin ni Viola, hinding

hindi naming malilimutan ang aming mga maliligayang araw ¹dito sa Leitmeritz at lalo
ang inyong kabutihang loob.

PRAGUE:

SCENE 4- RIZAL RESENTS EXHIBITION OF

IGOROTS IN 1887 MADRID EXPOSITION:

NARRATOR: Habang si Rizal at viola ay naglilibot sa Europa, isang eksposisyon ng

Pilipinas ang ginanap sa Madrid Spain.

Si Rizal noon, ay nagpadala ng liham sa kanyang kaibigan, si Blumentritt, na

nagsasaad ng kanyang pagkabigo at galit tungkol sa nangyare sa mga Igorot.

RIZAL (Naynes): Ikinalulungkot ko ang nangyayaring pagpapahirap at kahihiyan

na dinadanas ng aking mga kababayan. Ginawa ko na ang lahat ng aking
makakaya upang maiwasan ang ganitong pagpapahiya sa mga kapwa ko Filipino,
ngunit akoy nabigo. Ang ilan sa kanila ay namatay na ngunit ginagawa pa rin
nilang katatawanan ang nangyayaring ito. Hindi ito katanggap tanggap!( Voice
over)

RIZAL (Naynes): Mas gugustuhin ko pang mamatay na lang ang aking mga
kababayan para hindi na sila naghihirap ng ganito.

RIZAL IN ITALY

NARRATOR: Mula sa geneva, pumunta si Rizal sa Italya. Noong

Hunyo 27, 1887, narating niya ang Roma, na kilala bilang "Eternal na
lungsod"

(END OF CHAPTER 9)
 CHAPTER 10

FIRST HOMECOMING

SCENE 1: NAGSUSULAT NG LIHAM SI RIZAL

VOICE OVER

Minamahal kong kapatid at mga kaibigan,

paumanhin kung masusuway ko kayo ni
Ama, ngunit buo na aking loob at pasya na
bumalik at umuwi ng bansa. Dahil ito sa mga
sumusunod na dahilan. Una, kong ако ang
mag-opera ng mata ng inay. Pangalawa, nais
kong paglingkuran ang mga Pilipino kong
kababayan na matagal ng alipin ng mga kastila. Pangatlo, nais kong makita
mismo ng aking mga mata kung ang naging epekto ng libro kong Noli sa mga
Kastila at mga Pilipino dyan sa Pilipinas. At ang panghuli, nais kong malaman
ang dahilan bakit nanatiling tikom ang bibig ni Leonor Rivera. Nagmamahal pepe.

VOICE OVER: Professor Blumentritt

Ang iyong payo na manirahan na lamang ako sa Madrid at ipagpatuloy ang

pagsusulat mula doon ay totoong mapagkawanggawa. Ngunit patawad dahil hindi
ko ito matatanggap. Hindi ko matiis ang buhay sa Madrid na kung saan ang lahat
ay parang boses sa ilaw. Nais akong makita ng mga magulang ko at ganun din
ako. Buong buhay ko, nais ko lamang manirahan sa aking bansa sa tabi ng aking
pamilya. Sa ngayon hindi pa rin ako tulad ng ibang Pilipino sa Madrid na utak
Europeo. Nais ko pa ring bumalik sa bansa na aking sinilangan. Lubos na
gumagalang, Jose Rizal.

SCENE 2: SAKAY NG TREN, BAPOR

PAPUNTANG MAYNILA

NARRATOR: Nilisan ni Rizal ang Roma sa

pamamagitan ng tren patungong Mercedes.
Sumakay sya ng bapor patungong Maynila.
 SCENE 3: NAKARATING NG MAYNILA

NARRATOR: Hatinggabi na nang

dumating ang barko sa Maynila.

RIZAL (Naynes): Katulad pa rin ng dati

walang pagbabago

NARRATOR: Umuwi si Rizal ng Calamba

SCENE 4- ADLIB SINALUBONG NG INA

AT KAPATID

Sumusulat ng liham kay Prof

Blumentritt

VOICE OVER: Professor

Blumentritt

Ako ay nagkaroon ng kaaya ayang

paglalayag. Nakita ko ang aking
pamilya, malusog at masaya ang
lahat dahil muli kaming nagkita.
Halos naluha ang lahat sa galak
kaya't kailangan kong sumagot ng
sampong libong tanong ng sabay sabay.

NARRATOR: Sa Calamba nagpatayo ng

pagamutan si Pepe at ang kanyang unang
pasyente ay ang kanyang ina na halos isa nang
bulag. Ginamot nya ang mga mata nito ngunit hindi
magawang operahan.

RIZAL (Naynes): Gagamutin ko pa lang po muna

ito, hindi ko pa ito maaaring operahan sapagkat hindi pa hinog ang iyong katarata.

SCENE 5: NAGBUKAS NG GYMNASIUM. MAY MGA

CROWD NA PARANG NAGSASANAY NG MGA
LARO NG EUROPA.
NARRATOR: Nagbukas din ng himnasyo si Pepe sa Calamba kung saan ay ipinakilala
nya ang iba't ibang larong meron ang Europa tulad ng himnastiko, Arnis at pag baril
barilan upang mailayo ang mga kabataan sa impluwensya ng sugal at sabong. (Flores,
Catona,)

SCENE 6: IPINATAWAG NI GOV. GEN.

EMILIO TERRERO.

NARRATOR: Makaraan ang ilang linggo…

RIZAL (Naynes): Magandang araw

Gobernador Heneral Terrero.

TERRERO (Inog): magandang araw din Jose.

RIZAL (Naynes): batid ko ang dahilan kung bakit ninyo ako ipinatawag.

TERRERO (Inog): buti kung gayon. Meron lamang kasing nakapagsabi sa akin tungkol
sa iyong librong naisulat. Batid ko na sa ayon dito, ito ay mapanira at mapangwasak
para sa mga Kastila, kung kaya't nais ko sanang humingi ng kopya.

RIZAL (Naynes): ikinalulungkot ko, ngunit wala na po akong kopya sapagkat naibigay
ko na po sa aking kaibigan. Pero huwag po kayong mag alala, gagawa po ako ng
paraan para mabigyan ko po kayo ng kopya.

TERRERO (Inog): Walang problema Jose, aasahan ko iyan. Hanggang sa muli.

SCENE 7: NAGTUNGO SI RIZAL SA MGA

PADRE.

RIZAL (Naynes): Padre Faura, Padre Sanchez,

tao po.

Nagmano*

RIZAL (Naynes): magandang araw po

PADRE FAURA (Briones): Jose, kumusta ka na? Buti at naparito ka, ano ang
maipaglilingkod namin sa iyo?
RIZAL (Naynes): nais ko lang pong malaman kung mayroon pa kayong naitagong
kopya ng aking Noli Me Tángere.

PADRE SANCHEZ (Cueto): naku Jose, ngunit wala nang naiwang kopya ng iyong
libro, dahil pagkatapos namin itong mabasa ay agad namin itong ipinamahagi sa iba.

PADRE FAURA (Briones): nabasa namin lahat ito, batid naming ang lahat ng
nakasulat dito ay pawang katotohanan. Ngunit mag ingat ka Jose dahil maaaring
mawala mo ang iyong ulo dahil dito.

RIZAL (Naynes): huwag po kayong mag alala, mag iingat po ako palagi. Hanggang sa
muli po. (Nagpaalam at nagmano)

SANCHEZ and FAURA (Cueto-Briones): Pagpalain ka ng Diyos.

SCENE 8: NAGKITA SI RIZAL AT GOV

GEN TERRERO.

TERRERO (Inog): Oh Jose, naparito ka

RIZAL (Naynes): magandang araw

Gobernado mr Heneral Terrero. Narito na
ang hinihingi nyong kopya ng Noli Me Tángere.

TERRERO (Inog): maraming salamat. H'wag kang mag alala, akin itong babasahin at
uunawain. Hanggang sa muli.

RIZAL (Naynes): sige po

SCENE 9: GOV GEN TERRERO NAGBUBUKLAT NG NOLI

TERRERO (Inog): hindi ako nasisiyahan sa kung ano mang ulat ang binahagi ng mga
Dominikanong ito, h'wag kang mag alala Jose, walang mangyayaring pagkulong sa
mga Pilipino.

SCENE 10: NAGKITA SI GOV GEN TERRERO AT RIZAL (DITO IPINAKILALA SI

ANDRADE)
RIZAL (Naynes):magandang araw Gobernador heneral terrero

TERRERO (Inog): magandang araw din Jose.

RIZAL (Naynes):bakit nyo po ako muling pinatawag?

TERRERO (Inog): batid ko ang panganib ng iyong librong naisulat. Kung kaya't
naisipan kong bigyan ka ng iyong makakasama.

(Ipinakilala)

TERRERO (Inog): siya si tenyente Jose Taviel de Andrade, ang magiging kasama mo
simula ngayon.

SCENE 11: NAGBEBENTA NG PAMPHLETS SA MGA

SIMBAHAN AT PWERSAHANG BUMIBILI ANG MGA
PILIPINO UPANG HINDI MAGALIT ANG MGA PRAYLE

SCENE 12: ANDRADE AND RIZAL MOMENTS

WITH ANDRADE'S VOICE OVER

Namamasyal, nag-aarnis, naglalaban at

nagpipinta.

ANDRADE VOICE OVER:

Napakadalisay, edukado at maginoo ni Jose.

Mahilig syang mangaso, mag laro ng arnis,
magpinta at maglakad. Tandang tanda ko pa
ang pagliliwaliw namin sa bundok ng Makiling. Walang masamang tinapay kay
Jose, dahil sya ay tunay na napakabuting kaibigan para sa akin.

SCENE 13: NAG- UUSAP SI JOSE AT ANDRADE

RIZAL (Naynes): Maraming salamat Senior Andrade

sa pag siguro ng aking kaligtasan.
ANDRADE (Cantona): Walang anuman iyon, aking kaibigan.

NARRATOR: Naging maganda ang pamumuhay ni Rizal sa Calamba kasama ang

kanyang kaibigan na si Andrade. Nasira nga lang ang kanyang kasiyahan nang
pumanaw ang kanyang nakababatang kapatid na si Olimpia.

SCENE 15: NAGPAPAALAM SI RIZAL SA

KANYANG INA AT KAPATID.

TEODORA (Lim): Anak, masakit man sa amin na

lumayo kang muli, kapakanan mo pa rin ang
aming kaligtasan.

KAPATID (Quejada): Tama ang inay Pepe, dapat

umalis ka ng bansa.

SCENE 16: GOV GEN TERRERO AT

RIZAL

TERRERO (Inog): Jose, hindi natin alam

kung anong pwedeng gawin ng mga Prayle
sa iyo. Kaya siguro nga mas mabuting
magpakalayo layo ka na lang muna.

RIZAL (Naynes): Maraming salamat sa

lahat ng naitulong nyo Gobernador.

TERRERO (Inog): Mag ingat ka palagi.

(END OF CHAPTER 10)

 CHAPTER 11
IN HONG KONG AND MACAU, 1888

SCENE 1

NARRATOR: 27 anyos si Rizal noong napilitang

siyang umalis muli ng bansa. February 3, 1888
nang umalis si Rizal sa Maynila patungong Hong
kong sakay ng barkong Zafiro

RIZAL (Apuya): (sakay ng barko) nais ko lang

naman ng pagbabago sa bansa ngunit maraming
humahadlang sa akin. At ngayo’y papaalisin nila ako nang may sakit.

SCENE 2

NARRATOR: Lumipas ang mga araw,

February 8 nang makarating sya sa Hong
Kong at nanatili sa Victoria Hotel. Noong
February 16, nagsulat si Rizal ng liham
para kay Blumentritt.

RIZAL (Apuya): “Sa wakas at

makakapaglabas na din ako ng saloobin
at hinanakit sa Chief na iyan. Pinilit nila akong umalis ng bansa nang may sakit!
Kaibigang Blumentritt, hindi mo alam kung anong mga dinanas ko nung kabataan, ang
mga provincials at arsobispo ay halos lagi akong ireklamo sa Governor Heneral. Pati
ang pakikipag-usap ko sa mga kasama kong babae, lalaki at bata ay binigyan nila ng
maling kahulugan. Akala nila ay sikreto akong nakikipagpulong sa tuktok ng burol,
ngunit ang totoo naman ay gusto ko lang aliwin ang aking sarili sa ganda ng tanawin
habang kausap ang mga kasama ko. Kaya eto ako ngayon, pinilit umalis ng bansa at
magpaalam sa pamilya. Napaka dami ko pang gusto ikwento sayo kaya nananabik
akong makita kang muli, kaibigan”.

SCENE 3

NARRATOR: Noong February 18 naman ay napagpasyahan niyang tumungo sa Macau

sakay sa Kiu-Kiang.
RIZAL (Apuya): Hindi ko inaasahang makikita kita dito, sa Macau din pala ang tungo
mo?
JOSE SAINZ DE VERANDA: sa Macau din ang
punta ko, kung gusto mo ay sabay na tayo kung
saan ka man tutungo.

NARRATOR: Ang dalawa ay tumuloy sa bahay ni

Don Juan Francisco Lecaros, isang Pilipino na
nakapangasawa ng Portuguese. Sa kanyang
dalawang araw sa Macau ay marami siyang
napuntahan.

RIZAL (Apuya): Napaka sayang masaksikan ang mga theatro, casino, simbahan,
pagodas at bazaars dito. Pati na rin ang isang prusisyon sa Katoliko na ang mga deboto
ay nakasuot ng asul at lila na may mga dalang kandilang walang sindi.

SCENE 4

NARRATOR: February 20, bumalik na

sina Rizal and de Veranda sa Hong
Kong.
***si Rizal nagsusulat ulit

RIZAL (Apuya): “Napakasaya ng aking

karanasan dito sa Hong Kong. Ang
pinaka nagustuhan ko ay ang marathon
Lauriat party, kung saan ito ang longest meal in the world. Napaka dami at iba’t ibang
putahe ng pagkain ang inihahain sa mesa para sa bisita. Kahit sino naman ay
magugustuhan ang ganitong karanasan, ang matikman ang mga pagkain na
ipinagmamalaki ng isang bansa.”

(END OF CHAPTER 11)

 CHAPTER 12
Romantic Interlude In Japan

SCENE 1

NARRATOR: Martes ng umaga, Pebrero

28, 1888 dumating si Rizal sa Yokohama at
nanuluyan sa Grand Hotel. Kinabukasan ay
nagtungo s’ya sa Tokyo at kumuha ng
kwarto sa Tokyo Hotel. Ilang sandali
matapos makarating sa tokyo ay binisita
siya ni Juan Perez Caballero.

CABALLERO (Alva): Nais ng legasyon na doon ka na lamang manuluyan habang ika’y

naririto sa Japan.

RIZAL (Apuya): Kung iyon ang inyong nais, pumapayag ako.

SCENE 2

NARRATOR: Noong Marso 7 ay nagtungo si

Rizal sa legasyon upang doon manirahan.
Isang hapon, ilang araw matapos lumipat si
Rizal sa legasyon ng Espanyol sa Azabu
district ng Tokyo. Nakita ni Rizal ang isang
magaandang babae na naglalakad sa
harapan ng tarangkahan ng legasyon. Agad siyang nabighani sa kagandahan nito. Sa
kagustuhan na makilala ang babae ay nagtanonng tanong s’ya tungkol dito.

RIZAL (Apuya): Mawalang galang ginoo, maaari banh malaman kung ano ang
pangalan ng binibining iyon?

HARDINERONG HAPON (Naynes): Siya po si Seiko Usui naninirahan kasama ang

kanyang magulang .Nakagawian na nito ang dumaan sa harap ng legasyon tuwing
naglalakad sa tanghali.

SCENE 3
 NARRATOR: Sa kasunod na araw din noon ay
inabanangan ni Rizal at ng hardinero si Seiko.

HARDINERONG HAPON (Naynes): (Japanese

language) Binibining Seiko siya si Rizal isang
manggagamot mula sa Maynila, bisita ng
Legasyon ng Espanya.

SEIKO (Abana): Ako naman si Seiko nakatira

ako malapit dito kasama kong naninirahan ang aking
mga magulang.

RIZAL (Apuya): Magandang araw binibini.

NARRATOR: Si Seiko ay may kaalaman sa wikang

Ingles at Pranses at ganun din si Rizal kaya naman hindi
naging hadlang sa kanilang dalawang ang makipag
komunikasyon sa isa’t isa. Simula noon halos araw-araw
na silang nagkikita. Ang kagandahan ni Seiko at
nararamdan ni Rizal tungo rito ang muntik nang maging
dahilan upang siya’y lumagay sa tahimik sa Japan.
Ngunit nanaig ang puso ng pagkabayani ni Rizal at mas
pinili na lisanin ang Tokyo.

RIZAL (Apuya): Nabighani ako ng Japan. Ang magandang tanawin, ang mga bulaklak,
ang mga puno, at ang mga nahihirahan ay napakapayapa, napakagalang at masaya.
O-Sei-San sayonara, sayonara! Ginugol ko ang maligaya at ginintuang buwan dito,
hindi ko alam kung magkakaroon pa ako ng ganitong pagkakataon sa buong buhay ko.

(Tatayo, kukunin ang bag, lalakad.)

NARRATOR: Noong April 13, 1888 umalis si Rizal sakay sa Belgic sa Yokohama.

RIZAL (Apuya): magandang araw ginoo, ako si jose rizal.

TETCHO (Balmes): magandang araw jose, ako si tetcho.

RIZAL (Apuya): ano ang dahilan ng paglisan mo sa japan ginoo?

TETCHO (Balmes): Akoy ay pwersahang pinalis sa aking sariing bayan pagkat may
mga bagay akong hindi sinasangayunan na sa paningin ko ay hindi tama at labag sa
karapatang pantao ng sinuman.

RIZAL (Apuya): Sumasangayon ako sa iyo ginoo. Katulad mo sa tingin ko ang misyon
ko sa buhay ay palayain ang mga inaapi mula sa paninipil ng mga Espanyol. Ang mga
pag-uusig na nararanasan ko at nararanasan ng aking pamilya mula sa mapaghiganting
opisyal ng Espanyol at masamang prayle ay nais kong matapos na. Ito ang dahilan
kung kaya’t nagtutungo ako sa mga
banyagang bansa, upang malaya kong
magawa ang aking mga aktibidad at
tuluyang makamit ang kalayaan.

NARRATOR: ang pagsasama ni Rizal at

Tetcho ay nagtagal ng walong buwan.
(END OF CHAPTER 12)
 CHAPTER 13
ANG PAGBISITA NI JOSE RIZAL SA ESTADOS UNIDOS

(Background ng Dagat w/ music ng barko)

SCENE 1

NARRATOR: Sabado Ika-28 ng Abril taong

1888 habang si Rizal ay nasa Barkong Belgic
na patungo sa San Francisco, Nakita niya ang
hindi pantay na pagtrato ng mga Amerikano sa
Tsino at Negro.
Sandali pa ay tumigil na ang barko at dumaong
na sa San Francisco.
Kaya naman naghanda na sa pagbaba ang
mga pasahero. Ngunit nang bababa na sila

AMERICAN HEALTH AUTHORITY (Quejada):

Hey Stop! You are not allowed to land. We must check your health condition if you were
exposed to Cholera. Those who are sick stand here (left) and those who are not stand
here (right). All of you are subject to quarantine.

(Habang pabulong na nagrereklamo, pipila ang mga pasahero sa may sakit at wala)

NARRATOR: Makalipas ang isang linggo

AMERIKANONG KONSUL NG JAPAN (Palacio): Here is our health bill. It is clean and
this is our proof that there is no epidemic cholera in our land.

BRITISH GOVERNOR OF HONG KONG (Inog): This is our health certificate, this is
also our proof that China was absent in epidemic cholera.

NARRATOR: Tahimik lang si Rizal na nakikinig sa Amerikanong konsul at Gobernador

ng Hong Kong. Natuklasan niyang wala namang epidemyang kolera at ito ay palabas
lamang ng mga Amerikano para sa Politika.
 SCENE 2

NARRATOR: Ika-4 ng Mayo pinahintulutan na ng mga

Amerikano na bumaba na ng barko ang mga nasa first class
kasama si Rizal samantalang hindi pinayagan ang mga nasa
second at third class na mga tsino at hapon na bumaba at
sila ay kinuwarentenas pa ng mas matagal na panahon.

((Nagbubulungan ang mga pasahero)

(Exit ng mga tauhan bukod kay rizal)
(Maglalakad lakad at titingin tingin sa paligid si Rizal)

SCENE 3.0

NARRATOR: Matapos bumaba ng barko ay

tumungo na si Rizal sa Palace Hotel at nag check
in.

SCENE 3.1

NARRATOR: Nang makarating siya sa kwarto niya ay umupo siya sa sofa at nagsulat
sa kaniyang talaarawan.

(Nagsusulat si Rizal sa kanyang Diary)

*RIZAL'S VOICE OVER

I lodged in Palace Hotel for 4 dollars with a bath and everything included here in
Stockton St. 312. Then I saw the Golden Gate. On Sunday the stores are closed and for
me the best street here in San Francisco is the Market Street.
Leland Standford is the Senator at this time also the Founder and Benefactor of
Standford University. While Grover Cleveland is the president.
 SCENE 4.0
NARRATOR:

Pagkatapos ng dalawang araw na pag-stay ni

Rizal sa hotel ay nag check out na siya at tumungo
naman sa Oakland sakay ng Ferry Boat.
(Sumakay ng Barko)

SCENE 4.1

NARRATOR: Naghapunan si Rizal sa Sacramento

SCENE 4.2

NARRATOR: Kinaumagahan ay nag almusal siya sa Reno, Nevada na tinaguriang “

The biggest Little City in the World”

SCENE 4.1 AND 4.2- CLOSE LANG ANG KURTINA habang sinasalaysay.

SCENE 4.3

NARRATOR: Sumakay muli

siya ng tren at habang nasa
byahe ay nagsulat muli sa
kaniyang talaarawan.
(Nasa tren nagsusulat muli sa
kanyang diary)

*RIZAL'S VOICE OVER

I saw an Indian attired in Semi-European suit and semi-Indian suit who was
leaning on the wall. I saw wide deserts without plants and trees. The place was
unpopulated. It was a fine day. It was warm, and there was still snow in the
mountains.
 SCENE 5

NARRATOR: Ika-8 ng Mayo. Nasa Utah

state na si Rizal. Malapit sa Ogden.

RIZAL (Apuya): Ang ganda naman ng

sistema at irigasyon dito. Maraming
halaman, puno at maliliit na bahay.
Natatanaw ko na rin ang Salt lake na tila
tulad ng isla sa Talim Laguna de Bay sa
Pilipinas.

SCENE 6
NARRATOR: Ika-9 ng Mayo. Nasa Nebraska na si
Rizal.
RIZAL (Apuya): Napaka simple naman ng
bansang ito. Narito ako ngayon sa Omaha, ito na
yung pinakamalaking siyudad na nakita ko mula
nang umalis ako sa San Francisco. Nakita ko rin
ang Missouri River na ang sukat ay halos dalawa
ng Pasig River sa Pilipinas.

SCENE 7
NARRATOR: Matapos ang dalawa’t kalahating oras
na byahe ng tren ay nasa Illonois na si Rizal. Nag
daan siya sa Chicago.
RIZAL (Apuya): Naobserbahan ko dito na ang mga
tindahan ng sigarilyo ay may Indian Figure na naging
kakaiba sa aking mga mata.

SCENE 8
NARRATOR

Ika-12 naman ng Mayo sakay ng wagner car,

tumigil sina Rizal sa Niagara Falls at ninamnam
ang ganda ng tanawin.
RIZAL (Apuya): Ang ganda at ang laking talon naman nito. Ngunit para sa akin mas
maganda parin ang Pagsanjan Falls
sa Los Baños, Laguna sa Pilipinas.
SCENE 9
NARRATOR:
Gabi na ng umalis sina Rizal sa
lugar. Linggo ika-13 ng Mayo malapit
na sa Albany si Rizal..
(Nasa sasakyan)
RIZAL (Apuya): Isa din itong
malaking syudad. Dumaan kami sa
Hudson river na may maraming
bangka, at tumawid kami sa tulay na
may magandang tanawin.

SCENE 10
NARRATOR: Natapos ang paglilibot ni Rizal
sa American Continent at nakarating na si
Rizal sa New York nanatili siya doon ng
tatlong araw kung saan binisita nya ang mga
makasaysayang lugar dito.
(Palakad lakad si Rizal)

SCENE 11

NARRATOR: Ika-16 ng Mayo taong 1888 ng umalis si

Rizal sa New York patungong Liverpool sakay ng
Barkong City of Rome.

(END OF CHAPTER 13)

 CHAPTER 14
RIZAL IN LONDON

SCENE 1- CITY OF ROME (ON BOARD

NARRATOR: Habang nakasakay sa barko ay Inaaliw ni

Rizal ang mga Amerikano at mga Europeong sakay din
ng barko nang kanyang galing sa yoyo bilang pang
depensa.
Some Random American (Lim-Marin): Wow Amazing
skills!!!
EUROPEAN (Magnata): Magnifico!!

SCENE 2: ADELPHI HOTEL

NARRATOR:Habang nanunuluyan siya sa Adelphi Hotel

sumulat siya sa kanyang pamilya.

(Nagsusulat si Rizal or pwede ring sabihin nya yong laman

nung letter habang nagsusulat)

Letter:
"Liverpool is a big and beautiful city and its celebrated worthy of its great fame. The
entrance is magnificent and the custom house is quite good"

SCENE 4: BECKETT BOARDING PLACE

NARRATOR: Pagkatapos sa bahay nila Dr. Regidor,

nanuluyang muli c Rizal sa isang boarding place na
pagmamay-ari ng pamilya Beckett.

(Kausap niya ang landlady na si Mrs. Beckett)

RIZAL (Apuya): I want to rent a place, is there any free
space?
MRS. BECKETT (Pedrasa): Yes, we have mr?
RIZAL (Apuya):Rizal, Jose Rizal.
MRS. BECKETT (Pedrasa):Nice to meet you. I'm Mrs. Beckett... let's go check the free
space.
RIZAL (Apuya):Yes, Thank you.
SCENE 5- SHORT VISIT IN SPAIN AND PARIS

NARRATOR: Bumisita si Rizal sa Paris ng isang linggo

para mangalap ng mga historical materials sa
Bibliotheque Nationale. Pagkatapos bumisita rin sya sa
Spain at nakipagkita kina Marcelo H del Pilar at
Mariano Ponce.

RIZAL (Apuya): Salamat at pinaanyayahan nyo ang aking hiling na tayo ay

magkita-kita.
MARCELO H DEL PILAR (Labitigan): Walang anuman, ngunit bakit gusto mo kami
makita?
RIZAL (Apuya): Gusto ko kayo makausap tungkol sa nangyayaring kaganapan sa
Pilipinas tungkol sa agrarian.

NARRATOR: Nagusap-usap sila at nag bigay ng mungkahi, ideya at paraan kung

paano masosolusyonan ang kinahaharap na problema sa Pilipinas.

RIZAL (Apuya): Aasahan ko ang inyong kooperasyon sa labang ito.

MARIANO PONCE (Babasa): Maasahan mo kami kaibigan kasama mo kami sa labang
ito.
RIZAL (Apuya): Maraming Salamat.

SCENE 7- GERTRUDE BECKETT

NARRATOR: May isang babae na naging

kasintahan ni Rizal, ang anak nila Mr. at Mrs.
Beckett na si Gertrude Beckett.

RIZAL (Apuya): I'm sorry Gettie but we should

stop seeing each other.
GERTRUDE (Abana): Pettie w-w-why?
RIZAL (Apuya): I'm sorry but I have a mission to
fulfill in this life.
GERTRUDE (Abana): No..I love you!
RIZAL (Apuya): I hope you find your happiness in this life... I'm sorry again Gettie.

SCENE 8- ADIOS LONDON

NARRATOR: Nagpaalam na si Rizal sa pamilya

Beckett at ibinigay ang isang sculpture sa
magkakapatid na babaeng Beckett na ginawa
niya bago siya umalis ng London.
Malungkot na umalis c Rizal dala ang kanyang
pagmamahal kay Ms. Gertrude Beckett.

(END OF CHAPTER 14)

 CHAPTER 15
IKALAWANG PAGTIGIL SA PARIS AT ANG PANDAIGDIGANG
EKSPOSISYON NG TAONG 1889
SCENE 1:
Mga turistang nagkakagulo sa likudan may mga dalang bagahe, mayroon ding
namimigay ng pompleto ( brochure ) nang balita tungkol sa paparating na
pandaigdigang eksposisyon, May mga naganap na Lan Lord at turistang nag hahanap
ng matutuluyan

NARRATOR:
Taong 1889, panahon ng tagsibol sa Paris ay libo libong
turista ang nagtungo para sa gaganaping pandaigdigang
eksposisyon sa taong 1889. Ang mga bahay panuluyan
ay punong ng mga turista at ang mga renta ay tumataas.
Marso 19, 1889 ang bagong dating na si Rizal sa Paris
ay nadisgusto sa nasaksihang pagsasamantala ng mga
may ari ng bahay panuluyan.

LANDLORD 1(Magnata): Sorry, all rooms are occupied

SCENE 2: PAPASOK SI VALENTIN VENTURA PUPUNTA KAY RIZAL

VALENTIN VENTURA (Babasa): kaibigan mahihirapan kang humanap ng matutuluyan

ngayon, halos lahat nang bahay panuluyan ay puno na sa dami ng turistang nais
dumalo sa eksposisyon sa darating na Mayo.
RIZAL (Apuya): tama ka napakaraming turista ngayon dito sa Paris at akoy labis na
nadidisgusto sa mga negosyanteng na nanamantala sa sitwayson ng mga katulad kong
Turista, ang pag tataas nila ng renta ay hindi tama.
VALENTIN VENTURA (Babasa): kung nais mo ay sa aking tahanan ka muna
manuluyan pansamantala habang wala ka pang nahahanap na tutuluyan.
RIZAL (Apuya): Maraming salamat kaibigan.

SCENE 3: ISANG LAMESA SA GITNA NAROROON

SILA ( LUNA, GREOGORIO, FERNANDO ,
DIMAYUGA, LLORENTE, GUIILLERMO PAUTU AT
ROXAS.)

RIZAL (Apuya): aking mga paisanos nais kong bumuo

tayo nang samahan para sa pandaigdigang eksibisyong
ito. Nais kong mag sama sama tayong mga Pilipino dito
sa Paris upang mas lalo pa nating mapasaya ang paglilibot na ito.

(Sasang-ayon ang mga kasama ni Rizal)

RIZAL (Apuya): kung gayon ngayong araw ay opisyal nating bubuuin ang Kidlat Club
ito ay magtatagal hanggang sa katapusan ng pandaigdigang eksposisyon at tulad ng
isang kidlat ito rin ay maglalaho nang kasing bilis nito.
LAHAT : (magtataas ng baso) para sa ating samahang Kidlat

NARRATOR: Nahirapang maghanap ng bahay na

matutuluyan si Rizal nag palipat lipat siya nang
bahay tuluyan hanggang sa makahanap sya ng
isang kwartong tutuluyan.

RIZAL (Apuya): magalak akong makilala kayo aking

mga kababayan, ako si Rizal isang Doktor
TRINIDAD (Naynes): ako naman si Justo trnidad isa
akong dating Gobernadorcillo
JOSE ALBERT (Enriquez): ako naman si Jose
Albert malugod akong makilala kayong dalawa isa akong estudyante mula sa maynila.

SCENE 4:

NARRATOR: Kahit na ang buhay sa Paris ay

napaka elegante at puno ng mararangyang
pagtitipon ay mas pinili ni Rizal nya na gamitin ang
kanyang oras sa mahahalagang bagay. Sa loob nang
isang araw ay nag lalaan sya ng oras para sa
pagpunta sa himnasyo upang mag fencing, tatlo
hanggang apat na oras na pagbabasa sa silid
aklatan, at ang natitira ay ang sa pagsusulat at
pagbisita sa kanyang mga kaibigan sa gabi ay nag tutungo siya sa kapihan upang mag
laro ng chess. Siya din ay dumadalo sa pagtitipon ng mga Pilipino.
SCENE 5.5 (ANNOUNCEMENT NANG MGA NAG
WAGI) TATAWAGIN SILA JUAN LUNA, TAVERA AT
HIDALGO

ANNOUNCER (Cantona): For the second prize we have

Mr. Felix Hidalgo, (palakpakan sound) and for the 3rd
prize are Mr. Juan Luna and Felix de Tavera.
 SCENE 6
NARRATOR: kasama ang mga miyembro ng kidlat
club (naglilibot sila makikita nila ang bull show mga
Indiano na naka feather war suits

RIZAL (Apuya): “Bakit tayo magagalit na tinatawag

na Indios ng mga espanyol? Tingnan nyo ang mga
Indiyano na ito, hindi sila nahihiya sa kanilang
pangalan, Maging katulad nila tayo huwag nating ikahiya ang ating pangalan, tawagin
natin ang mga sarili natin na Indios Bravos”

SCENE 7: (CHRISTMAS DINNER KASAMA NI

RIZAL AILA TRINIDAD AT JOSE ALBERT)

RIZAL (Apuya): Maligayang pasko sa ating

lahat!
JOSE ALBERT AT TRINIDAD
(Enriquez-Naynes): Maligayang pasko!

NARRATOR: ika-25 ng Disyembre taong 1889

ay ang huling pasko ni Rizal sa Paris,

(END OF CHAPTER 15)

 CHAPTER 16
RIZAL IN BRUSSELS

SCENE 1 – PAGALIS NI RIZAL NG PARIS PARA PUMUNTA NG BRUSSEL

NARRATOR: Dahil sa antas ng pamumuhay sa Paris

napag desisyon niyang umalis ng Paris. At nalaman
ito ng kanyang mga kaibigan na si Del pilar at
Ventura.

DEL PILAR (Labitigan): Valentin, alam mo ba kung

bakit aalis si Rizal?

VALENTIN VENTURA (Babasa): Oo nabalitaan ko nga, siguro may tinatakbuhang

babae nalaman yang si Pepe.

DEL PILAR (Labitigan): may posibilidad nga may tinatakbuhan syang babae.

( LANIE MAE BABASA AFTER NYO NI DEL PILAR DIRETSO KA NA KAY RIZAL
EXIT NA SI DEL PILAR DITO)

VALENTIN VENTURA (Babasa): Rizal, kung gusto mo dito ka na manirahan sa aking

tahanan di mo na kaylangan pang mag bayad ng Upa

RIZAL (Enriquez): salamat sa iyonh alok aking kaibigan, ngunit hindi ko matatanggap
ang iyong alok.

SCENE 2 – BUHAY NI RIZAL SA BRUSSEL

NARRATOR: Pumunta na ng Brussel si Rizal

kasama si Jose Albert nanirahan sila sa isang
boarding house sa 32 Rue Philippe Champagne. At
sakalaunan umalis na si Jose Albert, pero pinaltan
naman siya ni Jose Alejandrino.
(Maglalakad papunta sa dorm sina rizal at jose
alberto ngunit aalis din ito at papalitan ni
alejandrino- Flores, Enriquez, Valdez)

Nagsulat ng liham si Rizal kay Antonio Luna :

"I go to the clinic. I read, I write. I go to the gymnasium and to the armory. Speaking of
shooting. I am sending you a target containing ten bullet holes; it was seven and a half
meters from me. at twenty-five meters, I can put all my shots into a twenty-centimeter
target.".

NARRATOR: Umikot lang ang buhay ni rizal sa Brussel sa pagsusulat ng kanyang

nobela, Artikulo para sa La Solidaridad at mga liham para sa kanyang pamilya.

SCENE 3: MASAMANG BALITA

NARRATOR: Laking lungkot at pagdadalamhati ni Rizal ng nalaman niya sa isang

liham na ginigipit at pinapaalis sa lupain ang kanyang pamilya.

Nagsulat siya ng liham para sa kanyang pamilya na nasa Calamba:

“I have caused much harm to our family, but at least there remains to us the consolation
of knowing that the motive is not disgraceful nor does it humiliate anybody. On the
contrary it raises us up and gives us more dignity in the eyes of our very enemies
themselves; to fall with the head high and the brow serene is not to fall, it is to triumph..
The sad thing is to fall with the stain of dishonor. Moreover, I may be what my enemies
desire me to be, yet never an accusation is able to hurl against me which makes me
blush or lower my forehead, and I hope that God will be merciful enough with me to
prevent me from committing one of those faults which would involve my family.”

SCENE 4: MASAMANG PANAGINIP

NARRATOR: Isang Gabi nagising si Rizal sa isang masamang na panaginip dahil

siguro sa kanyang sobrang paglala sa kanyang pamilya sa Calamba.

Nagsulat si Rizal ng liham para kay M.H Del Pilar:

"Sad presentiments assault me though I do not give them entire credence. In my

childhood, I had a strange belief that I would not reach thirty years of age. I do not know
why I thought this. There were two months during which almost every night I had no
other dream than that my friends and relatives were dead. Once I dreamed that I
descended by a path of a multitude of persons seated, dressed in white, with white
faces, silent and surrounded by white light. There I saw my two brethren, one of them
already dead and the other one still alive. Although I do not believe in these things and
although my body is very strong and I have no illness and no fear, I am preparing myself
for death and for any eventuality. "Laong Laan" (Ever Ready) is my true name. For this
reason, I want to finish at all costs the second volume of the Noli and if it is possible I do
not want to leave unfinished what nobody else could continue... Do not believe that I am
depressed or sad; every two days I go to the gymnasium and practice fencing and
shooting, but who can tell any misfortune that may come?"

SCENE 5: PAG UWI NI RIZAL

NARRATOR: Nag Desisyon si Rizal na Umuwi ng Pilipinas. At sinabi niya ito sa isang
Liham kay Ponce

“I want to go back to the Philippines, and although I know it would be daring and
imprudent, what does that matter? The Filipinos are all very prudent, and that is why our
country is going the way she is. As it seems to me that we are not making any progress
by following prudence, I am going to look for another pathway! The only thing that can
detain me is a doubt whether my parents agree. I am afraid to disturb their last years. In
case they should object to my homecoming, I would work for a livelihood in some other
part of the world.”

NARRATOR: Biglang nagbago ang isip ni Rizal na umuwi ng nakatanggap siya ng

liham galing kay Paciano, natalo sila sa kaso sa lupain ng Dominicans sa Maynila. Pero
umapila sila sa Supreme Court ng Spain. At kailangan ito dalhin ng madrid.
Kaya nag desisyon si Rizal na pumunta ng Madrid sa Aug, 3 or 4.

SCENE 6: ROMANCE WITH PETITE JACOBY

NARRATOR: Habang naghahanda si Rizal sa

byahe niya sa Madrid, Pumunta siya Sa
Summertime Festival of Belgium itoy parang
fiesta at nakasuot ang mga tao ng makukulay na
kasuotan, Floats at marami pa.At Dito nakilala Si
Petite Jacoby. Dahil sa Charming at pagiging
gentleman na attract siya ni Rizal.
(Nabangga si petite para maging dahilan ng
pag-uusap nila ni rizal-Anos, Cantona, Magnata)
RIZAL (Enriquez): Magandang Hapon Binibini, maaari ko bang malaman ang iyong
pangalan?

PETITE (Abana): Ako si Petite Jacoby, bakit?

RIZAL (Enriquez):Gusto ko lang malaman at ito ang mga chokolate para sa iyo.

PETITE (Abana): Bakit mo ako bibigyan ng chokolate sa gayong ngayon mo lang

naman ako nakita.

RIZAL (Enriquez):Dahil nabighani ako sa iyong kagandahan.

(END OF CHAPTER 16)

 CHAPTER 17
MISFORTUNES IN MADRID

SCENE 1:

NARRATOR: Sa pagtatapos ng august 1890,

dumalo si rizal sa isang social reunion ng mga
pilipino sa madrid. Isa sa kanila ay si Antonio
luna ay nalasing.

ANTONIO LUNA (Naynes): Nang dahil sayo

Rizal hindi ako nag tagumpay kay nellie.

RIZAL (Enriquez): Sinabi ko na sayo na wala

akong kinalaman.

ANTONIO LUNA (Naynes): Si Nellie? isang klase ng babae na (EMAN adlib lang to
na lasing na imik di na maintindihan kunyare pero masama yong sinabi about kay
Nellie)

RIZAL (Enriquez): Sa tingin ko ay hindi na maganda ang tabas ng iyong bibig. Halika
at mag tuos na lamang tayo.

MGA PILIPINO (Cantona): Pakiusap itigil nyo iyan, ang ganyang tunggalian ay
makakasira sa ating layunin sa espanya.

ANTONIO LUNA (Naynes): Paumanhin Rizal sa aking mga nasabing masama.

RIZAL (Enriquez): Malugod kong tinatanggap ang iyong paumanhin.

(magkakamayan ang dalawa)

SCENE 2:

NARRATOR:Si rizal at ang ilang kaibigan ay

dumalo sa isang dula sa teatro apolo, at Doon
nawala ang kanyang gintong kadena ng relo na
may locket na naglalaman ng larawan ni leonor
rivera ang kanyang pinakamamahal na
kasintahan.
Noong Disyembre 1890 nakatanggap si Rizal ng isang liham mula kay leonor rivera na
nagpapahayag ng kanyang pagpapakasal sa isang Ingles at itoy kagustuhan ng
kanyang ina. Nadurog ang puso ni rizal.

(lumuluha si Rizal habang binabasa ang liham)

SCENE 3

NARRATOR: Sa huling araw ng 1890 ay

nagkaroon ng hindi magandang tunggalian sa
pagitan nina rizal at Marcelo H. Del pilar para
sa supremacy.

(magpupulong ang mga pilipino at

mahahati ang dalawang kampo ang Rizalista at mga Pilarista)

PILIPINO (Alva): Napagkasunduan na ang magiging pinuno ay dapat ihalal sa

pamamagitan ng two thirds vote.

NARRATOR: Sa botohan nanalo si Rizal at naging responsable ngunit magiliw niyang

tinanggihan ito.

(tatayo si Rizal at magsasalita)

RIZAL (Enriquez): Ipagpaumanhin ninyo aking mga kapwa pilipino ang posisyon na
iyan ay hindi ko matatanggap sapagkat hindi ko gusto ang magkawatak-watak tayo.

NARRATOR: Sumulat si rizal ng maikling tula na

nagpapasalamat sa kanyang mga kababayan. Pagkatapos
ay nagimpake na siya at binitbit ang kanyang bag at
sumakay sa tren patungong biarritz.

(magsusulat siya, mag iimpake at sasakay sa tren)

(END OF CHAPTER 17)

 Chapter 18
Biarritz Vacation and Romance with Nelly Boustead

SCENE 1
NARRATOR: Pumunta si Rizal sa Biarritz para kalimutan
ang mga hindi magagandang pangyayari sa madrid.
Pagdating ni Rizal sa Biarritz, France ay pumunta siya sa
Resort na matatagpuan sa French Riviera

RIZAL (Enriquez): (First Person) Ang aking pag-parito

ay para malimutan ang mga hindi magagandang nangyari sa madrid, sana ay maging masaya
ang aking pag-palagi dito.

NARRATOR: Sa French Riviera ay nagkita si Rizal at ang mga Bousteads at kinaibigan niya
ang mga ito.

Mr. Boustead: Magandang Araw, bago ka lang ba dito?

RIZAL (Enriquez): Opo, maaari nyo po ba akong ilibot?
Mr. Boustead: Syempre naman, kung wala kang matutuluyan ay maaari kang tumuloy sa amin.
RIZAL (Enriquez):Maraming Salamat.

NARRATOR: Pumunta sila sa Winter Residence ng mga Boustead at doon nanuluyan si rizal.

SCENE 2
NARRATOR: Pagdating ni Mr. Boustead at
Rizal sa Villa Eliada (Boustead’s Winter
Residence)
MR. BOUSTEAD (Naynes): RIzal. Ito nga pala
ang aking anak na si Nellie.
RIZAL (Enriquez): Magandang Araw
magandang binibini, kamusta ka?
NELLIE (Abana): Maayos naman ako (kinikilig)
RIZAL (Enriquez): Napakaganda mo naman,
ikaw ay parang isang tunay na pilipina.

NARRATOR: Naghapunan at nagkuwentuhan si rizal at ang mga Boustead. Pagkatapos ng

Hapunan ay pumunta na si rizal sa kanyang silid at nagsulat ng liham para sa kanyang mga
kaibigan maliban kay blumentritt tungkol sa kanyang pag-ibig para kay Nellie.

SCENE 3
NARRATOR: Kinabukasan.

RIZAL (Enriquez):Magandang umaga magandang binibini.

NELLIE (Abana): Magandang Umaga rin ginoong rizal (kinikilig)
RIZAL (Enriquez): Napakaganda mo pa rin kahit bagong gising. Ikaw ba ay may iniibig na?
NELLIE (Abana): Wala pa.
RIZAL (Enriquez):: Maaari ba kitang ligawan?
NELLIE (Abana): Maaari naman (kinikilig)

NARRATOR: Makalipas ang ilang linggo.

RIZAL (Enriquez): Binibining Nellie, mayroon sana akong gustong sabihin.

NELLIE (Abana): Ano iyon?
RIZAL (Enriquez): Gusto ko sana na tayo ay ikasal.
NELLIE (Abana):Papayag ako sa isang kondisyon. Ikaw ay lilipat mula sa pagiging Katoliko
bilang isang protestante. Kahit ayaw ng aking ina ay magpapakasal tayo basta ay masunod ang
aking kondisyon.
RIZAL (Enriquez): Paumanhin ngunit hindi ko magagawa ang iyong kondisyon.
NELLIE (Abana): Kung gayon ay hindi maaari ang iyong kagustuhan. Maaari naman tayong
maging magkaibigan.

SCENE 4 (March 29,1891)

NARRATOR: Nagsusulat si Rizal ng liham
para kay Prof. Blumentritt
Nilalaman ng Sulat:
Natapos ko na ang aking libro! Ay,
hindi ko naisulat ang aking mga ideya
para sa paghihiganti sa aking mga
kaaway, iyon lamang mga bagay na
makabubuti para sa mga naghihirap at
karapatan ng mga pilipino.

Sigurado ay aalis ako bukas papuntang paris at mula doon ay hindi ko na alam
kung saan pupunta.

SCENE 5
NARRATOR:Araw ng pag-alis ni Rizal
papuntang Paris
MR. BOUSTEAD (Naynes): Paalam Rizal, sana ay maging ligtas ang iyong biyahe, mag-iingat
ka.
RIZAL (Enriquez): Maraming Salamat Ginoong Boustead. Paalam.

NARRATOR: Si Rizal ay tumungo sa Paris sakay ng tren at nakitira sa kanyang kaibigan na si

Valentin Ventura. Habang nasa Paris si Rizal ay sumulat siya ng liham para kay Jose Ma. Basa
na nagsasabing nais niyang pumunta sa Britain upang mag-ensayo ng ophthalmology. Humingi
din siya ng pera pambili ng ticket para sa first-class steamer mula Europe papuntang
Hongkong. (PACLOSE NA LANG NG KURTINA DITO HABANG NINANARRATE)

SCENE 6
NARRATOR: Araw ng pagdating ni Rizal sa Brussels.
LANDLADIES (): Maligayang pagdating Ginoong Rizal.
RIZAL (Enriquez): Maraming Salamat.

NARRATOR: Mula sa Brussels si Rizal ay sumulat sa

mga awtoridad ng
propaganda
Nilalaman ng Sulat:
Natanggap ko ang iyong sulat na naglalaman ng isang
daang piso na pinapadala ninyo sa akin para sa buwan ng
enero at pebrero at ako ay nagpapasalamat.

Sa tingin ko ay kailangan ko nang umalis sa

propaganda upang hindi makakuha ng atensyon ng mga
prayle. Kaya ko nang mabuhay ng mag-isa at ako ay may
pantustos na para sa araw-araw na pamumuhay.

Ang mga ipinapadala ninyong pera sa akin ay ilaan ninyo na lamang para sa
edukasyon ng mga bata.

Nakiusap na rin ako sa aking kaibigan na si Jose Ma. Basa na tulungan ako para
ako ay kumita ng pera para sa aking sarili at pagkalipas ng ilang taon ay kaya ko nang
mamuhay mag-isa. Kakayanin ko na ring isagawa ang aking mga kampanya na ginagawa
ko hanggang ngayon.

SCENE 7
NARRATOR: Nakatanggap si Rizal ng sulat galing kay
Marcelo H. Del Pilar noong August 7, 1891

(MAGLAAN NG ISANG KARTERO PARA MAY MAG ABOT

NG SULAT KAY RIZAL TAS UUPO SI RIZAL PARA
BASAHIN ANG SULAT (live ang pagbasa ni Justine))
Nilalaman ng Sulat:
Nagulat ako sa sinabi mong sama ng loob at pagsasantabi nito ngunit walang
kwentang pag usapan kung wala namang umiiral at kung meron man ay nabaon na iyon
sa nakaraan.

Tumigil ako sa pagsulat sa La Solidaridad sa maraming dahilan, una ay dahil

ginagwa ko ang aking libro, pangalawa ay gusto ko na magkaisa at magtrabaho rin ang
mga pilipino, pangatlo ay mahalagang may pagkakaisa at ikaw ay nasa itaas na, iniiwan
ko na sa iyong kamay ang La Solidaridad at hindi na ako makikialam. Dahil sa aking pag
alis, tayong dalawa ay magiging malaya na at ikaw ay makikilala at hindi ibig sabihin nito
ay mag iiba na ang aking layunin. Ginagawa ko ito para sa ating bansang pilipinas.

SCENE 8
NARRATOR:Si Rizal ay inaayos ang El
Filibusterismo at sumulat siya ng liham kay
Basa.

Nilalaman ng Sulat:
Ang aking libro ay handa ng inilimbag,
ang unang dalawampung kabanata ay naitama
ko na at maaario nang ilimbag. Kung
makakakuha ako ng pera ay magkakaroon ka
rin sa Hulyo. Sinulat ko ito ng mas masigla
kaysa sa Noli, bagamat hindi ganoon kasaya
tulad ng Noli, ito ay mas malalim at perpekto.
Kung sakaling hindi ako makatanggap ng pera,
maaari mo ba silang sabihan na padalhan ako ng pera para sa paglilimbag ng aking libro? Kung
hindi ay aalis ako dito at sasama sa iyo.

NARRATOR: Makalipas ang dalawang linggo, ika-13 ng Hunyo ay sumulat uli si Rizal kay
Basa

Nilalaman ng Sulat:
Ako ay nakikipag negosasyon na sa isang limbagan at hindi ko alam kung ang aking
libro ay malilimbag dito sa Belgium o sa Spain. Kung hindi rito ay ipapadala ko sayo ang libro sa
susunod na liham. Tatlong kabanata na lamang ang hindi pa naitatama. Mas mahaba ito kaysa
sa Noli. Matatapos ito bago ang ika-16 ngayong buwan. Iiwan ko kay Antonio Luna kasama ang
pagwawasto kung ang noli ay hindi malilimbag. Aalis ako sakay ng tren sa kasunod na araw
pagkatanggap ko ng pamasahe ngunit kung hindi malimbag ang aking libro ay hihintayin ko
muna ito bago malimbag.

(END OF CHAPTER 18)

 CHAPTER 19
EL FILIBUSTERISMO Published in Ghent (1891)

Character: Rizal, Basa, Valentin Ventura, Ferdinand Blumentritt

SCENE 1- PRIVATIONS IN GHENT

NARRATOR: At noong Hulyo 5,

1891, umalis si Rizal sa Brussels
patungo sa Ghent, isang tanyag na
lungsod ng unibersidad sa Belgium.

RIZAL (Enriquez): Kailangan ko

nang makarating ng Ghent dahil ang
halaga ng pagpapalimbag doon ay
mas mura kaysa dito sa Brussels at
upang makatakas na din ako mula sa
nakakaakit na atraksyon ni Petite Suzanne.

NARRATOR: At nakaalis na nga si Rizal ng araw ding iyon. At sa pagdating niya sa

Ghent, ay nakilala niya ang dalawang kababayan na sina Jose Alejandro at Edilberto
Evangelista. Dahil sa limitadong pondo, tumira si Rizal sa isang murang paupahan,
kasama si Jose Alejandro.
(HABANG NINANARRATE AY ACTING NA NAGKITA SI RIZAL AT ALEJANDRINO
SA BAHAY MAY DALANG MALETA, NAGKAMAY TAS BUNGGO NG BALIKAT yong
normal na batian ng mga lalaki hays)

SCENE 2- THE PRINTING OF EL FILIBUSTERISMO

NARRATOR: Di nagtagal pagkatapos ng

kanyang pagdating sa Ghent, naghanap si
Rizal ng isang palimbagan na maaaring
magbigay sa kanya ng pinakamababang
sipi para sa paglalathala ng kanyang
nobela.
(Acting: Nag uuli nagtatanong tanong
sa mga palimbagan kung san
pinakamura)
**Nakahanap na si Rizal
NARRATOR: nakahanap siya ng isang publisher na handang maglimbag ng kanyang
libro sa batayang hulugan.

RIZAL (Enriquez): Kailangan kong isangla ang aking mga alahas upang mabayaran
ang paunang bayad at ang maagang bahagyang pagbabayad sa panahon ng
pag-imprenta ng aking nobela.

NARRATOR: Samantala, habang nagpapatuloy ang paglilimbag, naging desperado si

Rizal dahil ubos na ang kanyang pondo. Kung kaya’t sumulat si Rizal kay Basa mula sa
Ghent noong Hulyo 1891.

RIZAL (Enriquez): “Naisangla ko na ang lahat ng aking mga alahas, at nakatira ako sa
isang maliit na silid. Kumakain ako sa pinakamurang restawran para makatipid at
mailathala ang aking libro. At sa lalong madaling panahon ay kailangan kong ihinto ang
paglalathala nito kung walang dumating na pera.”
(ACT AS IF HIRAP KA NA SA PERA, nakaupo ka at nakahawak sa ulo habang
nagsasalita)

NARRATOR: At noong Agosto 6,

kinailangang itigil ang paglilimbag, gaya
ng pangamba ni Rizal.

(AFTER NARRATION KUNYARE

GALING KA DON SA PUBLISHER
KASE NGA TITIGIL YONG
PAGPIPRINT TAS SAKA MO IIMIKIN
YONG LINES)
ANGELA MAKIKILAGAY NG
BACKGROUND NA PRINTING SHOP

RIZAL (Enriquez): “Tulad ng nakikita mo sa kalakip na ipitan, ang pag-imprenta ng

ikalawang bahagi ay naisulong ko na, at ako ngayon ay nasa pahina 112. Dahil wala ng
perang paparating, utang ko sa lahat at ako’y naghihinagpis ngayon. Kailangan kong
suspindihin ang publikasyon at iwanan ang gawaing kalahati lang ang natapos.”

SCENE 3- VENTURA, SAVIOR OF THE FILI

NARRATOR: Ang Kalbaryo ni Rizal kaugnay ng

paglilimbag ng Noli Me Tangere ay pinagsisisihan
niya sa paglilimbag ng El Fili. At sa pangalawang pagkakataon, muli niyang
naramdaman ang malungkot na mahigpit na pagkakahawak ng kawalan ng pag-asa.

ACTING WHILE INIIMIK YONG (hindi ko na alam): Halos ihagis ang manuskrito ng El
Filibusterismo sa apoy.

RIZAL (Enriquez): "Hindi ko na alam" (poot at pagkabigo ang damdamin)(as if

malulukot mo yong manuskrito sa pagkakahawak mo)

RIZAL (Enriquez): "Kung ang pera na inaasahan ko ay hindi dumating sa susunod na

koreo, ay isusuko ko na ang lahat pati ang aking libro. At ako ay magsisimulang
mabuhay at magtrabaho para sa aking sarili. Kung minsan, parang gusto kong sunugin
ang aking manuskrito. Ngunit pagkatapos noon ay naiisip kita, at alam kong maraming
mabubuting taong tulad mo. Mabubuting tao na tunay na nagmamahal sa kanilang
bayan"
(CLOSE CURTAIN MUNA
THEN OPEN)

NARRATOR: Nang tila nawala na ang lahat, ay

may dumating na tulong sa isang hindi
inaasahang pagkakataon.
(SOLO SA STAGE SI VALENTIN DITO
NAIMIK LANG)

VALENTIN VENTURA (Babasa): Kailangan

kong tulungan ang aking kaibigan. Kailangan
kong maipadala sa kanya ang kaukulang pondo para mapag patuloy na ang pag
imprenta ng kanyang libro.

NARRATOR: agad niyang ipinadala kay Rizal ang kinakailangang pondo. At sa

kanyang tulong pinansyal, ay naipagpatuloy na ang paglilimbag ng El Filibusterismo.

SCENE 4- THE EL FILI COMES OFF THE PRESS

CLOSE CURTAINS LANG

NARRATOR: noong Setyembre 18, 1891,
lumabas sa pamamahayag ang El Filibusterismo.
Si Rizal, na ngayo'y napakasayang tao, ay agad
na nagpadala sa petsang ito ng dalawang
nakalimbag na kopya sa kaibigan sa Hong Kong,
sa Paris at Nagpadala din siya ng iba pang mga komplimentaryong kopya kina
Blumentritt, Mariano Ponce, Tavera, Antonio at Juan Luna, at iba pang mga kaibigan.

(END OF CHAPTER 19)

 Chapter 20
Ophthalmic Surgeon in Hong Kong

Characters: Rizal, Jose Ma. Basa, Ina ni Rizal (tatlong lalaki, tatlong babae), Dr.
Marquess, British Authority, Hidalgo

SCENE 1
NARRATOR: Matapos ang publikasyon
ng El FIlibusterismo, Iniwan ni Rizal and
Europa para sa Hong Kong. Umalis siya
sa kadahilanang hindi na nya kaya ang
pamumuhay sa Europa at dahil gusto
nya mapalapit sa kanyang pamilya.

Pagkatapos nya magpaalam ay sumakay

na sya sa barkong Melbourne, lulan sya
patungo sa Hong Kong.

JOSE MA. BASA (Balmes): Welcome

sa Hong Kong Rizal. Kami’y nagagalak
dahil napili mong manirahan dito sa amin.

RIZAL (Enriquez): Ikinagagalak ko rin na maparito. Salamat sa inyong mainit na

pagsalubong.
(nakipagbatian sa mga PIlipino na kasama nila)

SCENE 2

NARRATOR: Noong Disyembre

1,1891, sumulat sya sa kanyang
pamilya upang humingi ng permiso na
umuwi sa Pilipinas ngunit nakatanggap
din sya ng sulat na naglalaman ng hindi
magandang balita. Pero bago mag
pasko ng taong 1891, dumating ang
kanyang pamilya na pinapangunahan
ng kanyang ama, kapatid na lalaki at
ng kanyang bayaw. Hindi nagtagal e
sumunod ang kanyang ina at tatlo
nyang kapatid na si Lucia, Josefa at Trinidad.

RIZAL (Enriquez): Hindi ko inaakala na mapupuntahan nyo ako dito

TEODORA ALONZO (Lim): Maaari ba iyang sinasabi mo. Pagkatapos ng ating mga
naranasan, mas nanaisin ko pa na tayo ay magsama sama dito sa Hong Kong
(nagkamustahan at nagbatian lang sila ng kanyang buong pamilya na mukhang namiss
ang isat isa)

SCENE 3

NARRATOR: Upang mabuhay sa

Hong Kong ang pamilyang Rizal,
si Jose ay nagtrabaho bilang
isang Ophthalmic Surgeon. Dito
Ay nagkaroon siya ng kaibigan na
si Dr. Lorenzo P. Marques.

RIZAL (Enriquez): Dr. Marques

maraming salamat sa lahat ng
iyong tulong sa akin.

DR. MARQUES (Marin): Hindi ako ang may dahilan bakit sila bumabalik sayo, iyon ay
dahil sa aking galing mo sa iyong ginagawa.

RIZAL (Enriquez): Pero nais ko paring magpasalamat dahil sa dami ng pasyente na

ipinakilala mo sakin, nakilala ako dito sa Hong Kong at naisagawa ko din ang
operasyon sa mata ng aking ina.

SCENE 4

NARRATOR: Dahil sa nangyaring gulo sa

Calamba, naisipan ni Rizal gumawa ng plano
para sa mga maaring tuluyan ng mga Pilipino
sa North Borneo.
Nagpunta siya sa Sandakan lulan ng barkong Menon para makipag usap sa mga British
Authorities.

RIZAL (Enriquez): I’m here to talk about the establishment I want to build for my
FIlipino people.!

BRITISH AUTHORITY (Inog): And what do you want from us?

RIZAL (Enriquez): I want a land where my Filipino people can stay and live.

BRITISH AUTHORITY (Inog): Are you okay with the land near the Bengkoka River in
Maradu Bay?

RIZAL (Enriquez): It is my pleasure to accept such a piece of land.

BRITISH AUTHORITY (Inog): We are willing to give the Filipino people 100,000 acres
of land, a harbor and a good government for 999 years, free of all charges.

RIZAL (Enriquez): I am truly honored to have this negotiation with you.

NARRATOR: Nagtagumpay si rizal sa kanyang misyon at umuwi siyang masaya

Ngunit ng umuwi siya at nalaman ni Hidalgo ang kanyang proyekto e tumutol ito.

HIDALGO (Pedrasa): (batangueno) Alam mong ang ideya na are ay hindi maganda.
Bakit baga tayo aalis sa Pinas e napakaganda ng ating bansa? Isa pa ay ano na laang
ang sasabihin ng ng tao? Na tayo’y gumawa na ng ating sariling tirahan dine? Bakit
baga tayo maninirahan sa ibang bansa ng di manlang natin ilalaban ang Pinas?

RIZAL (Enriquez): Paumanhin Hidalgo. Hindi ko muna lubos naisipan ang planong ito
at isina-isip ang Pilipinas bago gawin itong konkreto.

SCENE 5

NARRATOR: May 1892 napag desisyunan

ni Rizal bumalik sa Maynila. Gusto nyang
patunayan na hindi niya iiwanan ang
Pilipinas upang mamuhay ng komportable
sa ibang bansa. Tutol ang pamilya at mga
kaibigan ni Rizal ngunit buo na ang
desisyon nya na bumalik na sa Pilipinas. Bago siya umalis ay nag iwan siya ng
dalawang liham kay Dr. Marques.

RIZAL (Enriquez): Paki-ingatan ang mga sulat na ito. Maaari nyo lang itong buksan
pag akoy nalaman nyo na namatay

DR. MARQUES (Marin): Makakaasa ka na pagkakaingatan ko ang mga sulat mo na

ito.

NARRATOR: Noong Hunyo 21, 1892 nagsulat ulit si Rizal kay Gobernador Despujol na
nakikiusap na sila ng kanyang kapatid na si Trinidad ay ilagay sa pangangalaga ng
mga ito habang sila ay na byahe papuntang Pilipinas.

(END OF CHAPTER 20)

 CHAPTER 21

SECOND HOMECOMING AND THE LIGA FILIPINA

SCENE 1

NARRATOR: Ang matapang na

pagbabalik ni Jose sa Pilipinas mula sa
iba’t ibang bahagi ng mundo ay noong
Hunyo, 1892. Ito ang pangalawa
niyang pagbabalik sa Pilipinas,
pangalawa sa kanyang pag uwi noong
Agosto, 1887. Alam ni Jose na
papasukin na naman niya ang isang
magulo at mapanganib na mundo
ngunit determinado siyang ang laban
ay hindi na sa Espanya, kundi sa
Pilipinas na mismo. (CLOSE CURTAIN
HABANG NINANARRATE)

(Makikipagkamay at makikipagusap si Jose sa ilan sa mga kasapi ng Liga at

pagkatapos ay tutungo sa palpito at magsasalita.)

RIZAL (Flores): Tinatawagan ko ng pansin ang lahat! Magsisimula na ang

pagpupulong na ito.

(Uupo ang lahat at tatahimik, tila nag-aabang sa sasabihin ni Rizal.)

RIZAL (Flores): Salamat. Salamat mga kasama sa inyong pagpapaunlak sa

pagpupulong na ito.

Alam nating lahat na ang La Liga Filipina ay bunga ng hinanakit at karaingan ng

La Solidaridad at ng Propaganda ngunit kailangan din nating malaman na ang
pinakalayunin nito ay ang pagpapasaayos ng buhay at pamumuhay ng ating mga
kababayan. Naniniwala tayo sa bansag na “Unus Instar Omnium” o “Isa, Gaya ng
Lahat.” Kaya naman, lahat tayo ay magtutulungan na gaya ng iisang katawan sa
ikabubuti ng lahat.

Sa bahaging ito ay ipaliliwanag sa atin ng ating kasamang si Pedro Serrano ang

mga layunin ng Saligang-Batas ng Liga.

(Tatayo si Pedro Serrano at ipapaliwanag ang mga layunin at gampanin.)

PEDRO SERRANO: Ang ating Liga ay naglalayon na buuin ang buong kapuluan at
bigkisin bilang iisa at nagkakasundong katawan, adyain ang bawat gusto at
pangangailangan ng mga kapwa natin Pilipino, ipagtanggol ang mga Pilipino sa
karahasan at kawalang-hustisiya, himukin ang edukasyon, agrario at kalakalan, at,
bilang panghuli, pagaralan at palaganapin ang mga pagbabago.

RIZAL (Flores): Salamat kasamang Pedro. At ngayon, ipapakilala ko sa inyo ang

president ng ating Liga, si Ambrosio Salvador!

(kakaway si Salvador)

(Papalakpak ang lahat hanggang magsalita si Ambrosio Salvador.)

SALVADOR(Adormeo): Gusto ko ihatid ang aking pasasalamat sa inyong lahat, sa

inyong pagtitiwala sa aking kakayahan. MABUHAY ANG LIGA!

LAHAT: Mabuhay!

SALVADOR (Adormeo):: Mabuhay ang Pilipinas!

LAHAT: Mabuhay!

(Unang kakamay si Rizal kay Salvador, kakamay ang lahat kay Salvador at aalis
na si Jose.)

(END OF CHAPTER 21)

 CHAPTER 22

EXILE IN DAPITAN

SCENE 1

NARRATOR:
Naakusahan si Rizal na
isang founding member
ng La Liga Pilipina,
kaya inaresto sya sa
mediterranean at
pinapunta sya sa
Manila para sa
paghukom. Nahatulan
sya na nagkasala, kaya
ipinatapon si Rizal sa
Dapitan, sailalim ng
autoridad ng mga
Heswita. Maninirahan sya sana sa kumbento ngunit dahil hindi sumang-ayon si Rizal sa
kondisyong ibinigay kaya nanirahan na lang sya sa bahay ni Kapitan Carnicero. (ACT
NA HINULI SI RIZAL, NILAGYAN NG POSAS tas lakad TAS ITULAK SI RIZAL
PARANG GANON)

RIZAL (Flores): Ang Dapitan, isang maganda at mapayapang bayan. Ngunit kailangan
pa nito ng kaunting pagsungol para maging maringal.

NARRATOR: Sa apat na taon naniraham si Rizal sa Dapitan, nagtayo sya ng sistema

ng tubig at ilaw, paagusan, naghago ng bayan, nagtayo ng paaralan, nagturo sa
kabataan, nagtayo ng mga negosyo at naging doktor sa mga maralita.

Paki lagyan ng background, pauli uli lang si Rizal pinapakita yong mga
accomplishment.Same nong sa unang tatlong rizal na iba't ibang scene pero
iisang stage.
Ngunit hindi naging mabuti ang lahat. Habang si Rizal ay nasa Dapitan, nangungulila
siya sa kanyang pamilya, kamag-anak at mga kaibigan na nasa ibang lupain. Ang
pagkamatay ni Leonor Rivera ang lalong nagpatingkad sa kalungkutan ni Rizal. Kaya
tila isang hulog ng langit na nakahanap sya ng pag-ibig mula kay Josephine Bracken.

SCENE 2

JOSEPHINE (Abana): Dr. Rizal!

Dr. Rizal!

RIZAL (Flores): Josephine, you

have come back? Whom are you
with?

JOSEPHINE (Abana): I came

here alone. I escaped from home.
I wanted to see you again.

RIZAL (Flores): It’s a good thing

you came back. Ever since I saw
you, I already felt strange inside
me. See, (Ipakikita sa kanya ang
ginawa niyang tula) I made a poem especially for you. I think I’m in love with you,
Josephine!

JOSEPHINE (Abana): Yes, I know. I feel the same for you, Dr. Rizal –

RIZAL (Flores): (Pipigilan sa pagsasalita si JB.) Remember, I told you, not to call me
Dr. Rizal. Call me “Jose,” as if, your own.

(Biglang makararamdam ng pagsisisi si JB. Tatayo at lalayo kay Jose.)

JOSEPHINE (Abana): What am I doing!? Am I crazy? Is it really possible – to fall in

love with someone I’ve only seen a few moments ago?

RIZAL (Flores): Don’t be afraid, Josephine. We share the same feelings. If it is insanity
to love, then I, too, am insane.

JOSEPHINE (Abana):I love you, Jose.

RIZAL (Flores): I love you and I would love to marry you.

JOSEPHINE (Abana): Yes! Let’s make a family, Jose. You and me!

RIZAL (Flores): I will contact a priest as soon as possible! I will marry you now! Today!

NARRATOR: Gusto mang-magpakasal nila Rizal ay hindi sila pinayagan ni Padre

Obach dahil masyado pa daw maaga. Kailangan pang sumulat sa Obispo ng Cebu para
humingi ng basbas.

RIZAL (Flores): He told me that our wedding could be a problem. Don’t worry,
weddings are not important! What’s important is that we love each other.

JOSEPHINE (Abana): But people might say bad things about us.

RIZAL (Flores): I don’t care! What I care about is that we live together and make a
family. Today, I promise to you, in the presence of God, that we are husband and wife.

SCENE 3

NARRATOR: Nangamba rin

sya sa kaguluhang
nangyayari at maaaring
mangyari sa Pilipinas.
Habang nasa Dapitan sya, ay
nagkakagulo naman ang
Katipunan kung kailan sila
aatake sa Kastila.

(Nagkakagulo ang mga

katipunero)

ANDRES BONIFACIO
(Naynes): Magsi-tahimik ang
lahat! Alam kung nag-aalab
ang inyong puso, isinisigaw ang hustisya na makamtan, kaya naman, para sa
matagumpay na rebolusyon, hihingi tayo ng payo sa kagalang-galang na si Dr. Rizal.
Dr. Pio Valenzuela, ibinibigay ko ang misyon na ito. Pumunta ka sa Dapitan upang
humingi ng payo kung paano na tayo aabante sa ngayon.

DR. PIO (Marin): Hindi ko sisirain ang inyong tiwala.

(At pumunta nga si Dr. Pio Valenzuela sa Dapitan)

DR. PIO (Marin): Dr. Jose Rizal, ano sa tingin mo ang dapat namang gawin sa darating
na rebolusyon?

RIZAL (Flores): Hindi ba't subrang aga pa para maghimagsikan? Anong magagawa ng
inyong gulok sa mga baril ng ating kalaban. Hindi sapat ang iyong armas, kailangan pa
ninyo ng kaunting preprerasyon.

DR. PIO (Marin): Ngunit hindi na namin kayang talikuran pa ang pag-aalila ng kastila.
Araw-araw may na bi biktima, na-aalila at nag durusa. Hindi naman kayang pigilan pa
ang tinitibok ng aming puso at isipan.

RIZAL (Flores): Kung sa ganun at pumutok ang digmaan, pinapayo ko na humingi

kayo ng tulong sa pamumuno ni Antonio Luna.

DR. PIO (Marin): Maraming salamat sa oras na iyong ibinigay.

RIZAL (Flores): Walang anuman.

SCENE 4

NARRATOR: Sa panahong iyon, laganap ang rebolusyon ay epidemya sa Cuba. Kaya

naman, nagpahiwatig si Rizal na nais nyang tumulong at maging Doktor doon, na
tinggap rin naman ng mga Kastila.

RIZAL (Flores): Josephine!

JOSEPHINE (Abana): What is that, Jose?

RIZAL (Flores): It’s a letter from Governor General Blanco, Josephine. He’s notifying
me that he is accepting my help for the war in Cuba. I just want to say goodbye.

NARRATOR: Pagkatapos magpaalam kay Josephine

at tumungo na si Rizal sa Pier at naghahanda para
umalis.

KAIBIGAN (Cueto): Salamat sa tulong mo dito sa

Dapitan, Jose. Marami kang nagawang proyekto dito at
dahil sa mga ‘yun ay umunlad ang buhay at
pamumuhay namin. Salamat din sa pagtuturo mo sa mga kabataan dito; mula ngayon
ay may maiiwan kang marurunong sa bayan na ito.
RIZAL (Flores): Walang anuman ‘yun kaibigan. Itinuring ko naring sarili kong tahanan
itong Dapitan. Sa apat na taong pananatili ko dito ay naramdaman ko ang pagkalinga
naramdaman ko sa Calamba.

KAIBIGAN (Cueto): Hindi ka naming makalilimutan kailan man, Jose. Salamat.

(END OF CHAPTER 22)

 CHAPTER 23

LAST TRIP ABROAD (1896)

SCENE 1

NARRATOR: Noong Hulyo 31,

1897 natapos ang pagpapatapon
kay Jose. Apat na taon din siyang
nanatili sa Dapitan. Labis ang
lungkot at pangungulilang
naramdaman ng mga naninirahan
duon nang umalis si Jose. Nawalan
sila ng isang pangulo, ng isang
manananggol at ng isang kaibigan.
Nagpaalam kay Jose lahat ng mga
mamamayan ng Dapitan at untiunti
silang lumuha habang untiunting
lumalayo ang Espaniya, ang
steamer na sinakyan ni Jose papuntang Maynila.

(CLOSE CURTAIN HABANG NINANARRATE)

(Nanguna si Andres Bonifacio kasama ang mga Katipunero at sabay sabay nilang
itinaas ang kanilang mga cedula at saka
pupunitin iyon.)

ANDRES BONIFACIO (Naynes): Punitin and

Cedula!

MGA KASAMA: Punitin!

SCENE 2

NARRATOR: Nang nasa Maynila na si Jose ay

marami siyang nalaman na lubhang bumagabag
sa kanya.

(May isang kababayan niya na kakausap sa

kanya.)
KABABAYAN (Babasa): Magandang araw, Jose!

RIZAL (Flores): Magandang araw din naman sa iyo, kaibigan.

KABABAYAN (Babasa): Nabalitaan mo na ba ang mga pangyayari sa ating bayan?

RIZAL (Flores): Mukhang nahuhuli na ako sa mga pangyayari dito. Maaari mo bang
ikwento sa akin?

KABABAYAN (Babasa): Nalaman ng mga prayle ang planong pagpapatapon ng mga

miyembro ng Katipunan sa pamamahala ng Espanya dito sa Pilipinas. Dahil don ay
nagugulumihanan na ang mga mga Kastilang opisyal.

RIZAL (Flores): May mga pag aalsa na bang sumiklab?

KABABAYAN (Babasa): Pumutok na ang mga paghihimagsikan sa iba’t ibang mga

probinsya gaya ng Bulacan, Cavite, Batangas, Laguna, Pampanga, Nueva Ecija at
Tarlac.

RIZAL (Flores): Nalulungkot akong malaman ‘yan, kaibigan.

KABABAYAN (Babasa): Nalulungkot? Hindi ba’t dapat kang matuwa at nagsisimula

nang kumilos ang mga Pilipino upang bawiin ang ating kalayaan?

RIZAL (Flores): Huwag mong isipin na hindi ko nais ang kalayaan. Ibon mang may
layang lumipad, kulungin mo at iiyak. Ngunit sa tingin ko’y hindi pa tayo handa. Ano ang
laban ng sumpit at bolo sa malalakas na mga armas ng mga kastila? Dadanak lang ang
dugo at madadamay ang mga inosenteng mga Pilipino at mga Kastila.

SCENE 3

NARRATOR: Ala sais ng hapon, noon Setyembre

dos, mil nueve cientos nuventa y sais, inilipat si Jose
sa steamer na Isla de Panay mula sa Castilla.

PILIPINO 1 (Inog): Jose, Jose, nabalitaan naming

may planong dakpin ka bago tayo makarating sa
Barcelona. Tumakas ka na, Jose, habang may
pagkakataon ka pa!

RIZAL (Flores): Nangako ako kay Gobernador General Blanco na pupunta ako sa
Barcelona at tutulong ako sa labanan sa Cuba bilang isang manggagamot. Hindi ko
pwedeng baliin ang pangako ko.
PILIPINO 2 (Valdez): Jose, walang magagawa ang tapang mo. Puputulin ng mga
Kastila ang ulo mo. Kung gusto mong mabuhay nang mas mahaba, tumakas ka nalang
at manahimik sa isang tagong lugar.

RIZAL (Flores): Hindi ko pwedeng gawin ‘yon. Mayroon akong palabra de honor at
prinsipyo na kailangan kong alagaan.

(Uupo si Jose at aalis ang mga Pinoy na nagbabala sa kanya. Magbabasa siya ng
diaryo sa steamer at biglang darating ang mga tropa ng mga Kastila na aaresto sa
kanya.)

TROPA NG MGA KASTILA 1 (Anos): Eres Jose Protacio Rizal Mercado? (Titingin lang
si Jose at hindi magsasalita.) Eres Jose Protacio Rizal Mercado!?

RIZAL (Flores): Si. Que usted necesitas?

TROPA NG MGA KASTILA 2 (Apuya): Inaaresto ka namin, gamit kapangyarihang

ipinagkaloob sa amin ni Gobernador General Ramon Blanco.

RIZAL (Flores): Sa anong dahilan ako aarestuhin?

TROPA NG MGA KASTILA 1 (Anos): Sumama ka nalang sa amin. Sige, dakpin siya.

RIZAL (Flores): Saan niyo ako dadalhin!?

TROPA NG MGA KASTILA 2 (Apuya): Ididitini ka muna naming sa Ceuta. Doon ka

mananatili hanggang makarinig kami ng kautusan mula kay Gobernador General
Blanco.

NARRATOR: Pinabalik si Jose sa Maynila sakay ng isang steamer, Colon.

Punong-punong ng mga sundalo at mga opisyal ang steamer. Ang huling pag uwi ni
Rizal sa kanyang bayan ay noong 1896.

(END OF CHAPTER 23)

 CHAPTER 24

LAST HOMECOMING AND TRIAL

NARRATOR: October 6, 1896 nang lumisan

si Rizal sa Barcelona sakay sya sa isang
barko. Ikalawang araw mula nang siya ay
umalis may nabalitaan syang pangyayari sa
Pilipinas.

SCENE 1: NAKA UPO SI RIZAL HABANG

NAGSUSULAT

KAWAL (Briones): Ginoo, may nabasa ako sa pahayagan. Kasalukuyang may

madugong rebolusyon na nangyayari sa Pilipinas at ikaw ang sinisisi kung bakit ito
nangyayari.

RIZAL (Flores): Maaaring kaloob ng Panginoon ang mga nangyayari ngunit mas
nanaisin kong mamatay sa aking lupang sinilangan at malugod ko itong tatanggapin.

SCENE 2: KAKATOK ANG KAWAL SA PINTO AT MABILIS NA PAPASOK UPANG

KUNIN ANG TALAARAWAN NI RIZAL

RIZAL (Flores): Mawalang galang ngunit bakit mo kinuha ang aking talaarawan. Iyan
na lamang ang mayroon ako dto.

(Walang imik ngunit tititigan ng masama si Rizal at aalis na lamang)

NARRATOR: Makalipas ang halos dalawang Linggo muling ibinalik ang talaarawan kay
Rizal at dahil doon maraming pangyayari ang hindi niya naisulat.

SCENE 3: GINAGAWA ITO HANG NAGBABASA ANG TAGAPAGSALAYSAY:

IAABOT KAY RIZAL ANG TALAARAWAN AT AALIS MULI ANG MGA KAWAL

NARRATOR: Habang nasa ganoong kalagayan si Rizal, tinangka ng dalawa niyang

kaibigan na siya ay mailigtas ngunit nabigo sila.

SCENE 4: LONDON BACKGROUND

DR. ATONIO (Marin):
Kaibigan, nabalitaan
ko ang nangyari kay
Rizal. Ano ang maaari
nating gawin upang
matulungan sya?

SIXTO (Magnata):
Tayo ay magpadala ng
isang liham upang
mailigtas ang ating
kaibigan. Hindi siya
dapat nahihirapan ng
ganoon.

KAWAL (Anos): Magandang araw, may nagpadala po ng liham.

CHIEF JUSTICE COX (Pedrasa): Hindi ko mapagbibigyan ang laman ng liham na ito
dahil hindi na ito saklaw ng aking tungkulin.

SCENE 5: NAGLAKAD SI RIZAL HABANG NAKAPALIBOT SA KANYA ANG MGA

KAWAL. KASABAY NG EKSENANG ITO ANG PAGMAMALALUPIT NG MGA
KAWAL SA IBANG MGA PILIPINO

NARRATOR: Nobyembre 20, 1896, sinimulan na ang paglilitis ng kaso ni Rizal

SCENE 6: COURTROOM BACKGROUND

DOMINGUEZ (Babasa): Jose

Protacio Rizal Mercado y Alonso
Realonda, ito na ang huling araw
ng iyong paglilitis sa kasong
panguupat ng himagsikan laban
sa Espaniya. Babasahin sa iyo,
bilang bahagi ng iyong karapatan,
ang mga ebidensiya laban sa iyo.
(Papalo)
Tagabasa:

1. Sumulat si Antonio Luna kay Mariano Ponce na nagpapatunay ng iyong

koneksyon sa kampanya para sa reporma sa Espanya.

Tagabas: Narito ang ilang pang mga ebidensya laban sa iyo:

1. Sumulat si Dimasalang sa isang di matukoy na organisasyon na humihingi ng

tulong nito para sa paghihimagsik.
2. Isang di kilalang sulat na tumutuligsa sa pagpapatapon sa iyo.
3. Isang kopya ng talumpati ni Jose Turiano Santiago kung saan nakasaad,
“Mabuhay si Jose Rizal! Kamatayan sa mga manlulupig!
4. Isang tula ni Laong Laan na pinamagatang Talisay na umaawit ng paglaban para
sa karapatan.

(Papalo ang Juez.)

LT. ARJONA (Enriquez): Ngayong narinig na ang lahat ng ebidensiya laban sa’yo,
bibigyan ng pagkakaton ang iyong mananaggol na iprisenta ang inyong hulingdepensa.
(Papalo)

LUIS ANDRADE (Cantona): Ako po si Luis Taviel de Andrade, ang mananaggol ng

nasasakdal – Jose Protacio Rizal Mercado y Alonso Realando.

Sa maraming taon, ang pangalang Rizal ay naging simbolo ng hindi mabilang na

rebelyon. Siya rin ay naging simbolo ng mga karaingan ng mga tao at ngayon ay
nabibinbin siya sa panganib ng kamatayan. Ano ba ang naging kasalanan niya?
Nagsabi ba siya sa harapan ng madla ng pagkamuhi o paglaban sa Espaniya?
Nagdeklara ba siya sa madla ng paghihiwalang ng sarili niya sa rehimen ng Espaniya.
Idineklara ba niya, sa harap ng Simbahan at ng Espaniya, na lumalaban siya sa
kapangyarihan ng mga ito? Hindi. Kaya naman ipinapanalngin ko sa harapan ng
kagalang-galang na korteng ito na bigyan ang ng kapatawaran sa kung ano mang
pagkakamaling nagawa niya.

LT. ARJONA (Enriquez): Gracias, Abogado Luis Taviel de Andrade. Ngayon naman ay
binibigyan ng pagkakataon ang nasasakdal upang magbigay ng panghuli niyang
depensa.

(Tatayo si Jose at magsasalita.)

RIZAL (Flores): Naipatapon ako sa Dapitan at nanatili doon ng apat na taon. Sa buong
pananatili ko ay wala akong ibang iniisip kundi ang kalagayan ng aking pamilya at ang
ikabubuti ng aking bayan. Pinagbuti ko ang pananatili ko sa Dapitan at sinikap kong
maging produktibo ang pananatili ko doon.

Nakakalungkot isipin na may mga taong sumamantala ng katahimikan ko sa Dapitan at

ginamit ang aking pagkawala para idiin ako. Ngayon ay nadidiin ako sa loob ng korteng
ito dahil sa mga paratang, mga kasalanang ipinupukol sa akin. Isa lang ang alam kong
nagawa kong kasalanan – minahal ko ang sarili kong bayan.

(Papalo uli si Lt Arjona. Magkakagulo at magiingay ang mga tao.)

LT. ARJONA (Enriquez): Silencio. Babasahin na ang hatol sa nasasakdal.

Ikaw, Jose Protacio Rizal Mercado y Alonso Realonda, ay napatunayang nagkasala sa

harap ng korteng ito dahil sa iyong panguupat ng himagsikan laban sa Espaniya. Ikaw
ay pinapatawan ng kamatayan. (Papalo ang Juez.)

(END OF CHAPTER 24)

 CHAPTER 25

MARTYRDOM AT BAGUMBAYAN

Pagkatapos ng paghahatol kay rizal ay

bumalik na siya sa kanyang selda sa fort
santiago Para maghanda sa kanyang
kapalaran. (Kulungan)
(Nag-uusap ang Kapitan at si Rafael
Dominguez)
Sa huling oras ni rizal sa ika anim ng umaga,
disyembre 29, 1896 naatasan si kapitan
rafael dominguez sa paghatol ng kamatayan
at itoy babarilin ng patalikod na naaayon sa
kasulatan sa Bagumbayan.
Dito din ay bumisita isa isa ang mga kilalang doctor, professor, kaibigan at mga kamag
anak ni rizal bago ang kanyang execution.
Mula alas dose ng umaga hanggang ika 3:30 ng hapon ay nag iisa nalang si rizal at dito
ay isinagawa niya ang kanyang huling liham kay professor blumentritt.
Nilalaman ng Sulat:
“My dear brother, when you receive this letter, I shall be dead. Tomorrow at seven, I
shall be shot, but I am innocent of the crime rebellion. I am going to die with a tranquil
conscience. Goodbye, my best, my dearest friend, and never think ill of me.
Fort Santiago, December 29, 1896
Regarding the entire family, to Sta. Rosa, loleng, conradito and federico. I am leaving a
book for you as a last remembrance of mine.”

(Dadating ang nanay ni rizal)

At sa ika 4 ng hapon dumating ang ina ni
rizal, lumuhod si rizal at hinalikan ang kamay
ng kanyang ina na siya ay patawarin sa
kanyang kasalanan, sila ay nag iyakan
hanggang sa pinaghiwalay na sila ng
gwardya. At bago paman pumasok sa selda
si trinidad ay may inabot na isang maliit na
(alcohol cooking stove) si rizal sa kanyang ina at binulong na " may laman yan sa loob"
at ito ay ang sinulat na tula ni rizal para kay professor blumentritt.
(Huling Agahan) (Gumawa ng Sulat)
At sa huling sandali sa ika 5 ng umaga pagkatapos niyang kainin ang kanyang huling
agahan sa mundo ay nagsulat sya ng liham para sa kanyang pamilya at sa kanyang
pangalawa sa nakakatandang kapatid tungkol sa kanyang paghingi ng tawad sa
kanyang pamilya at ang kanyang kahilingan para sa kanyang puntod àt ang kanyang
mga alaala noong sila ay bata pa.
Sa ika anim ng umaga naghahanda na ang mga sundalo sa kanilang pag martiya para
sa paghatol kay rizal at nagsulat sya ng liham para sa kanyang mga magulang ang
kanyang pamamaalam sa mga ito.

(Naglalakad kasama ang mga Sundalo)

Tumunog ang trumpeta para sa paghahanda sa
paghahatol kay rizal at ang paghahanda para sa
posisyon ng mga sundalo na maghahatol kay rizal,
habang si rizal ay naglalakad kasama ang pare at
ilang sundalo patungo sa bagumbayan.
Tumingin si rizal sa kalangin ta sinabi na " (how
beautiful it is today, father what morning could be
more serene! How clear is corregidor and the
mountains of cavite! On mornings like this, i used to
take a walk with my sweetheart)" (voice over po ulit
ito)

(Nakikipag usap sa Kapitan) (Tumalikod si

Rizal)
At ng sila ay dumating na hiniling ni rizal na
siya ay barilin ng nakaharap sa mga sundalo
ngunit ito ay hindi inaprubahan ng kapitan at
idinikta nito na babarilin sya ng patalikod.

(Lalapit si Marin at pupulsuhan si rizal)

Tumalikod na si rizal sa mga sundalo at humarap sa karagatan at sa huling sandali
tiningnan ni Dr. Felipe ang pulsuhan ni rizal at ito ay namangha dahil normal ang
pagtibok ng pulso nito na palatandaang hindi ito takot na mamatay.
Hanggang sa tumunog na ang mga drums para maghanda sa pagbaril.
CAPTAIN (): FIRE!!!

(Babagsak si Rizal)

Hanggang sa bumagsak si rizal na nakaharap sa kalangitan sa exactong oras na 7:03

ng umaga sa edad na trentay singko at 11 na araw.
Spanish expectators shouted: "Viva España" , Muerte a los Traidores
Sa kanyang pagiging pilipino ay pinatunayan nya na "mas matalas pa ang panulat kesa
sa ispada" at bilang isang pagiging matalino, manunulat, scientipiko, at politiko sya ay
talagang karapat dapat na matawag na isang bayani ng ating bansang pilipinas.

(CURTAIN CLOSES)

Legends:

NARRATION

DIALOGUE

CHAPTER/SCENES

DIRECTION

THE
END