SIC Standart Internat!onal) B!r!m s!stem!

Günümüzde uluslararası b!r uzlaşı !le 51 b!r!m

s!stem! kullanılmaktadır Bu b!r!m s!stem!ne
göre
.

temel büyüklük çok sayıda türet!lm!ş

büyüklük
7- ve

vardır .

taned!r
Temel büyüklük 7 .

N!cel!k Temel B!r!m sembol

Uzunluk metre m

kütle
k!logram kg
Zaman S
san!ye
Elektr!k akımı Amper A
Termod!nam!k sıcaklık Kelv!n K
Madde m!ktarı male mal

Aydınlanma ş!ddet! kand!l cd

SI B!r!mler!yle Çıkarılan B!r!mler

N!cel!k B!r!m!n ad!lsembe.lu) Formülü
1
Frekans hertz ( Hz) g-

Kuvvet newton ( N)

kg.!m/s2Enenj!yada!gJou1elj ) N.!m

Güç watt (W ) %
Elektr!k yükü Coulom (c) A. S

Elektr!k potans!yel Volta ) JIC

Elektr!k D!renç 0hm (d) YA
10'un kuvvetler!n! Gösteren standart ön Ekler
ÖNEK Sembol kuvvet
-

10-18
.

atto a

femto f. 10-15

p!ko 10-12
p
nano
,
n 10-9

!o-b.m!l
m!kro µ
m 10-3
Cont! c 10-2
_

ders! d 10-1
-

B!r!m -
100

deka da 101
1oz
Yekta h

k!lo k 103

Mega M 106
109
G!ga G

Tera T 1012
 4/2.10-4 MA (
Megaamper) kaç Acamperl yapar?
Çözüm
1- MA -106A

↳ 2. IĞYMA ✗ A

✗ = 4,2<10-4.106 ✗ = 4,2102A
6,5104 fmlfemtametre) kaç hm(hektometre

yapar ?
Çözüm

11m 1515m 1hm 102m

↳ 5.1041m XM ✗ hm 6,5^10-1 'm
✗ = 6,9<104-10-1-5 × .
102=6,510-11
✗ = 6,510mm ✗ = 6,510-1110-2
✗ = 6,5 . 1013hm
 VEKTÖRER

büyüklükler skaler vektörel

büyüklük
F!z!kte ve

olarak
!k!ye ayrılır .

skaler Büyüklük
sayı ve b!r!m! olan büyüklüklere den!r .

Ökütlecm) ,
sıcaklık LT)
,
sürat (a)
23 °C 100km}
2kg
Vektörel
Büyüklük
büyüklüklere
sayı ve

den!r
b!r!m!n
.
yanında yönü olan

Hız LÜ) ,
kuvvet (E) İvme LĞJ Ağırlık CĞJ
,

d
I.
Başlangıç noktası : A
'

-
,

e.
II. Doğrultusu : d
B
•
.
Yönü : A'dan B'ye
!. A ☒ .
Ş!ddet Büyüklük :
( IABI

F!z!ksel
Büyüklükler
v

skaler Vektörel
sayısal değer ✗ b!r!m
u
A)
v

Skaler çarpım 1.) Vektörel çarpım

Ğoab ĞXĞ
 VEKTÖRLERDE İŞLEMLER
!k! vektörün
Eş!tl!ğ!
 ☒ vektörün doğrultusu
ve
g!b! !k!
yönü ,
ve

ş!ddet! aynı !se bu !k! vektör eş!tt!r Yan!;Â=B→

.

vektörler!n
Toplanması

- -
- - - - -

a-
- - -

 ĞEÂFB -
-
'
'

,
g.
ğ
Â
> ,
ğ
>
→ > ☒
A E
E

u
Â=Â+B×→ ✗
B!r vektörün Negat!f!
 vektörün
negat!f! Â vektörü
,
!le toplandığı
zaman sonucu sıfır eden vektör olarak tanımlanır .

Yan!; ÂTTÂ ) = 0 dır .

B!r vektörün B!r Skater !le Çarpılması

B!r A vektörü b!r skaler
n!cel!ğ! !le
çarpılırsa
m

büyüklüğüne
çarpımı A !le aynı yönde MA
MA

sah!p b!r vektör olur n!cel!ğ! negat!f .

m

!se zıt yönde olur .

% şÂ→ Anın 5 katı, A!le
aynı yönde
Â→ A'nın üçte A!le zıt yönde
f- b!r! ,
-

B!r Vektörün B!leşen!

yn
Â=Â+Ây → Vektörel

µÂ
>

A=AİtAyT → Skaler

-0¥; '
×

Ax = A. Cosa
, Ay = A. S!na

tana-AI-Q-tan-YAz-JB!r.!m
yönü;

Vektörler
1- olan vektörlerd!r Ver!len
Büyüklüğü boyutsuz .

yönü bel!rlemede kullanılır

doğrularını
b!r × , Y 2-
.

gösteren b!r!m vektörler Î ] [ harfler! !le , ,

göster!l!r .

11^1=44--1^14--1
ya
Â=ÂtÂğ
µ →
Â=A×! +
Ayj
>×
vektörel
←
→
Î
E
 !k! vektör ver!ls!n
A ve B
g!b! ;

Â=ÂtB→=

AXITAyj!-Bx!-1-ByjB-Bx!tByj⑥¥?j
E-IEEB.!t
Â
Ayj
}
= Ax! +

E- Rx!t vektörel
Ryj →

R=RİtRyT → skaler

tane
__R¥
G- = tan
"(R¥)
Vektörler Üç olarak ver!ls!n,
boyutlu
☒
AXİTAYJ Azk
}
+
☒E- ?
=

☒ = Bx! +
Byj + Bzk

ÂTB =
LAxtBxl!tlAytByj!-IAztB.DK
IÂI =AütAğtAzT Skater (Büyüklük →

Ğâ=4!+3j a) Ğ+b→= ?

7J }
Ö =-3 '! + b) IĞTÖ / =

?
 çözüm
a) ĞTÖ ĞTÖ İ
=
4173J -3
!tzj =

+10J
b) IĞTĞI = 1710T = 1+107=57 IĞTĞ 1=10,04

07 Ğ k ☒+ ? c) ĞtzE- ?
}
= k! -3J + =

Ğ = -

!tj +4k b) â!ö =

? d) lâtbl =

?
Ğ
-
=
İj -4k , 2-6 = -
Zî
+2J +8k
Çözüm

a) Ğtb = k!
-3J + k -

İtjtlk âtb -
-
B!
-2J +5k

b) ĞZTİ 4.!-3jtk-!-j-4k-5a-b-s!.ly -3k

.

ĞTZĞ

!-3jtk-2!tzj!-8katzb-2!-jt9kdlatbl-32!-c-z!.TT
c) = ↳

9+4+257=585
=

IĞTÎ 1=6,16
 VEKTÖRLERDE ÇARPMA

skaler Çarpım (• )

A ve B
g!b! vektör ver!ls!n;

ÂIAXİ +
Ayjt Azk
Ğ=Bx! + Byjtbzk
} •B→ = I .
/ BÎ .
cosa

0=051
(Âğ;B÷ğ 1) >
→ !k! vektör arasındak!
açı

Y ^

!.
!-j.j-k.la = 1
nj
!.
j-j.k-!.la -
-0
÷ İ sx
%
< K

µ
!. İ =/ II. III. coso
!. İ = 1.1.1 !. İ =L

j.k-lj.k/.cos90j.k- 1-.1o- j.k- olAT- A*2tAyztAz2~

→ Vektörler!n
büyüklükler!
/ kBFI-Byzl-Bz.TT
ÂÂ )
( Ax!t Ayj + Azk ( Bx! Bzk)
= . +
Byj +
9
=
Ax!.Bx!!-Ax!.BY/j?Ax!.Bzk?EAyj.Bx!FAyjByj!-Ayj Bzk -

Azk.Bxf!-Azk.BY#Azk.BzkA-?B---Ax.Bx
+

+
Ay.By!-Az.BZ → Skaler Çarpım

Ğ=4!+j -2k
}
µ
Ğ E- ?
E- z! -3J
.

-2k

Çözüm

.!s?--9-/RA--4!} tsj+3kB-=-2!+j+zk
☒ Ö = 4.21-1
•
.
C- 3) 1-(-21.1-2)=8-3+4 Ğ

☐ ve B vektörler! arasındak!
(A) buluruz?
açıyı
ÇÖZÜM
G- =

cos-YF.pt?--)=cos-1(&.-ry)-- 76,89°
ÂB
>
Â⑤ .
= 4. C- 2) ts.lt 3. 3=-8+5+9 = 6

IÂI =
47573T 167279T = = ☒

IBTL-l-z!tlzt.TT 411Tl = = VTY

ÖĞ=3İ
Ö =
-
+4J -5k
İ
+2J +6k } =
?

Çözüm
G-
cos-YGII.be?--by)--cos-!--r?ru) 123,9°

>
ĞĞ =3 . 1- 1) 1- 4.2 tl-9.6 = -3+8-30 = -25

IĞI = 37474Tl = 9716725T = 550

IÖI =+İtbT 1+41-37 = = 541

}
E z! k
µ -3J
-
=

G- =
?
E-
-2J
ÇÖZÜM
G- = coğ
1
IEI.IE/--cos-t#z)--cos-1
E. Û

⑦ = 36,690

E.E = 2. ④ + C- 3) C-2) tl-11.0

. = 6

IÂ / =Ztt3İt=4t9tÛ = Tl4

IÛ LÂ = =
54 = 2
 Vektörel
Çarpım A)
A ve B
g!b! !k! vektör ver!ls!n ;

ÂZAXİ +
Ayj
}
Azk

.IE/.s!noB=Bx!tByjtBzkYa0---s!n-1
+
/ ÂİB / = IÂI

IÂİB /
IAÎ IÂI
.
İ '

k s! > ×

' >!
!.
!=jxj=k×k=O <
z

IİXİ / III. III. s!no

=

IİXİ 1=1 1.0 .

0 =

İ
İxj = k
, jxk =
,
kx!
=j
İ !xk
jx! = -

k
, kxj =
-

,
=

j
Î↳
Örneğ!n ; İ den
başlayın ız
,

Çember!n üzer!nde !lk nokta

ğ
•

g- d!r . şu halde
İuej n!n

vektörel dönme de
çarpımı
-

Î
•

✓ ett!ğ!m!zde varacağı
vam mız

üçüncü nokta kd!r Dolayısıyla !xj kd!r

yan! .
= .

Aynı şek!lde dönmeye j den başlarsaksak!lk

olarak Bunun anlamı
ye gel!rs!n!z
kya sonra da ! .

İ demekt!r
jxk =

Dönmye k dan başlarsak !lk

.

İ Bunun
önce
ye sonradan j ye gel!rs!n!z
.

anlam! kx!
=j demekt!r .

Eğer dönme
yönünü
çarpımın !şaret! değ!ş!r
ters çev!r!rsen!z .

jx! = -
k
, kxj = - İ
,
!xk
bağlantısı elde eder!z
=

-j
A) f)
!
j k

Ax Az
Ay
ÂXB
AYBZITAXByk!-AZBxj!jk-AYBxk-AZBy.BzjLA
=
Bx By Bz =

Ax Ay Az _

ÂxB→= ( AYBZAZBYJİ + ( AZBx-AXBzlj-LAxBy-AYB.DK

utkktorel Çarpım
yönü ↳ !tsj +3k
Ğ
>
= -

Z!tjtk
} ĞXĞ =
?

ÇÖZÜM
!
j k

-4 T 3
>
ĞXĞ lo!tçk -6J +10k -31 -8J
'

= -2 1 2 =

! j k
4 s 3 ĞXĞ = 7- İ
-14J +14k
 }
öyle â=3!t4j -5k ✗E- ?
b-± -16k
-

!tzj
çözüm
LH ↳
! k
j
3 -5
4
>
ĞXĞ = -1 2 6=24 !tbktçj + 4ktl01 -18J
!
j k
>
ĞXĞ =3 Çİ
3
4 -5
-13J 1- 10k
E- z!

E- 4k
-9
}E×E= ?
ÇÖZÜM
CH ↳
!
j k

2 -5 0

EİE
.

o
04 = -201
-8J
!j k
E×E=
2 -5 0
-

20k8gr
Ğ=2! k !k! vektör arasındak! açıyı (a)
-3J
}
-

s!nüs formülünü kullanarak

ö=
-2J yapınız?

ÇÖZÜM
④ =

s!n-lla-xb-lla-Y.by =
s!n-l
14
20

• 4
= 36,690
! k
j
2 -3 -1
>
ĞXĞ = o -20 = -4k -21
!
j k
âxb
>
=
- Zİ -4k
2 -3 -1

IĞİĞ / =L-214-1-412=41-16 = 20

IĞI 22tl-312+1-15=41-91-1
= =
14

IÖI =L -212 =
4

KARMA ÇARPIM

Â=Axİ+Ayj+Azk
Ö=Bx!tByj+Bzk
⇐
ç!tcyj + çk
} ☒ • ( ✗ E) ? =
 Ax Ay Az
Bx
By Bz
 (ÂXE)
. =
Cxcy Cz

Ax Ay Az

Bx By Bz

}â•[b×E)=
â=3!+4j - k

Ğ= k
?
-

Z!tçj -

E-
Z!tsjtkk
çözüm
3 4 -1

-2s -1
Ğ LĞ E)
. ✗ = 2 3
4=60+6 -81-10+9+32
3 4 -1
Ğ .ch?xE)-- 109
-25 -1

µâ=2!
}
§
-

k E. (âxÎ)=?
D=
z!tj
-
-

-4k
c-

ÇÖZÜM
 /
O 0 4
2 -90
E. lâxtö )= -2 1 -1=8-40
004 E. LÂİĞ ) = -32
2 -50

Â=2!
-3J k
 LZĞTE) ?
}
a)
-

☒
.

-2J
.

E- z!tk b) ÂXLZĞÂ) =
?
2Â=
-4J c) ÂXLĞB ) =
?
ZĞ = Çİ +2k
 = -21-+3
jtk
-

çözüm
a) ZÂTĞ = -

4jtz!tk-2-BE-2!-ly.tk
ÂLZÂTĞ) = 2.2+(-33.1-4) tl-17 1--41-12-1=15

 LZÂTĞ )
.
= 15

b) ZĞ ☒ Â
4!tzk-2!t3jtk-2.c! 2173g +3k
-
-

= _ =

!
j k

0 -20
ĞİLZĞ -Â= 2 33 = -
b! -14k

!jk.BZ ( ZEÂ ) = -6174k

0 -20
c)

}
Â=2!
-3J -
k
☒ ✗ ( ĞB ) ?=

☒ =
-2J
⑦ = ZİTK

!
j k

2 0 1
.

ExÖ= 0 -20 = -4k -121

!jk-cx-B-a.s! -4k
2 0 1

=/
!j k
2 -3 -1
ÂXLĞÂ ) 20-4=121
-2J -16kt
8J
!j k

-3 -1
2
Â×Û×Ğ)= Iz!tbjtbk
 K!nemat!k

Tanım : Hareket! doğuran sebepler" göz önüne almadan hareket! tasv!r

eden mekan!k b"l"m"n b!r konusudur .

K"nemat"k Değ"şkenler
a) yerdeğ"şt"rme Hareketl" : b!r c!sm!n bell" b!r konumdan başka b!r
konuma hareket etmes! hal"nde almış olduğu f"z"ksel yoldur .

Aİ , Dj ,
DE → metre 1m)

E- E- Xİ
b) Hız : Hareket hal"ndek" b"r c!sm!n b!r!m zamanda almış olduğu
yoldur .

Ü
Ortalama Hız : =

2¥ =
✗ a-✗1
tz -1-1

> MB

An! ( Anlık) Hız : Ü = ⇐

dt

> mls
c) İvme : Hareketl" b!r c!sm!n b"r"m zamanda hızında meydana
gelen değ"ş"kl"ğ" göster"r .

→ →

Ortama "vme :
â=g¥ =
lk -4
tz tı
-

> mlsz

Anlık [An" ) İvme : Ğ =

DÜ
dt
> mlsz
d) Zaman : F"z"ksel b!r hareket"n meydana gelmes" !ç!n gerekl"
olan sürey" gösteren parametred"r .
t harf" !legöster"l"r B!r!m! san!ye G) d"r
. .
 TÜREV
' -1
A) = n."n
% '

[2×-3]=-6×-4
'
=3 × ? KAY = 1s Ah
,

'
( 2tl -3T + 1) = 41--3
İNTEGRAL
n+1
/ Xndx =
✗
n+1
+C

% / 2×4=7×+1 Işte / DX =/
x"dx-xftc-xtcfADA-A-tcsfct72-tl dt-t-IZ.tl/-t c=t?-+t4-
;c
=
,

ttc

§ 6 Edt =
Â¥ [ 21-3/{-2.53-2.1}=250-2--248
=

Hareket
Düzgün Doğrusal
a) Sab"t Hızlı Hareket

÷ € v54 =

İ Eğer ta -0 olsun tz=t olsun;

İ
:-X , _
DX = ✗a- Xp ve

İ
_ -

1- - - -
- ✗a- - - _

U☒×z-# Xz - ✗1 = V. t

b) Sab"t "vmel" Hareket :

a- sab"t Hareket Denklemler"

¥ ¥ ① ✗ =

Xotvo.tt-1-zatzlk".dk hız
② ↳ = Uotat
E- ✗ e-
d- DX = ✗2-×, -
'
Us : son hız
Usküdar
- -
-

1- - - -
✗ a- -
- .
! ③
 F- denklem"
✗
İtyjtzk > konum

Ü
Ü=£E=¥ "tlz-jt.dz# = Ux! +
Uyjtllzk → Hız

Denklem!

Ğ=&¥_ ddf-""-djfy-j"-djfz-k-sa-ax"tayjtaz.la →
!vme
Denklem!

C = Ve → !lk hız

a¥¥ fdu =/adt U = attc A- Uotat

U*¥+ ✗ =/Udt
✗ =/ ( uotatdt
✗ ✗

konumu
C = Xo →
Başlangıç
✗ =

Uottatlztc ✗ =
Xotuottlzatz

Doğrusal hareket yapan

b!r c!sm!n !vmes! zamanın fonks"yonu
olarak a- 6T mlsz
denklem"yle ver"lm"şt"r .
E- 0 anında Xo = 1m ve

hız vektörü 4m 1s d!r Buna bu c!sm!n herhang" b!r t

göre .

anında hız konumu veren denklemler" buluruz?

ve

Çözüm A= 6T C=Uo=4mb

fdu-fbtdt-U-%E1-CU-3-4-4mlsc-xc-t.mu#daI-=Ydx- fedl-
a*d¥ jdu-fa.at

✗ =/347 4) dt
✗ ✗ =3
¥+4ttc
✗ = Est 4tl-1m
%F = 3tl -

btzj m konum denklem! ver"lm"şt"r .

1- = 2s de

konumunu , hızını !vmes!n! buluruz?

parçacığın ve

Çözüm
F) = 3tl -

Gtzj m
→ konum denklem"

E- 2s !ç!n F = 3.2 İ
-6.22J E- b! -24J m

Hız
Ü =3 İ
Ü=¥E =D [ 3tldtbtj ]
→

-12
-

tj mls Denklem!

C- = 2s "ç"n Ü =3 İ -12.2J Ü=3İ -24J mb

"vme
â=da¥ d. (31^-125) Ğ →
mü
=

dt
=
-12J Denklem!

Ğ
C- = 2s !ç!n =
-12J mlsz

# B!r parçacığın boyunca t anındak" Çt? 1

denklem"yle
✗ eksen!

ver"lm"şt"r . ✗ metre c!ns!nde, 1-

san"ye olmak üzere ;
a) 2. ve 3 .

san"yeler arası ortalama hızı

b) 2 .
s'dek! anlık hızı

C) 2. ve 3 .

san"yeler arası ortalama !vme

d) 2. s
' dek! anlık
"vmey" buluruz ?
ÇÖZÜM
F- = ✗
İtyjtzk → Genel konum denklem!

✗ = stztl
F = Ktl+1 ) İ m → konum Denklem"
 Ü=AI=Ğ Ü
'
'

a) = 461 -211 S"ms

☐+
t.at , 3 -

tl-2 s !ç!n RÎ = ⇐ 27 1) İ = 21 İ m

tz = 3s !ç!n Âz (5.32+1) İ
=
= 46"n
=D [ (51-71) İ ] Ü
b) Ü=dE- dt
= 10tl mls → Hız
Denklem"

c) Ğ -1¥ = Ü-Ü = 301--201 Ğ = 10 "mlsz

D tz -

tı 3- 2

tl = 2s !ç!n Ü, = 10.2 İ = 20 Û mls

⇐ 3 s !ç!n Ûz -10.3 İ = 30 1- MB

Û dllot" Ğ
d) Ğ =D =
= IOİ mlsz → İvme
dt az Denklem"

C- = 2 s "ç"n Ğ = 10T mlsz

ÖDEV
① a = 12ft 6mHz denklem" !le ver"lm"şt"r .
t=o anında ✗ a.
= 5m

hızı t.!m/sd!r Bu anında hız

herhang"
konum
ve . c!sm!n b!r t ve

denklemler"n" ? buluruz

② B!r maddesel nokta hareket" ✗ = (1-+1)?

y
= (tl-15 ? ✗
uey
metre t
san"ye c!ns!nden $se 1=0 anındak" konumunu, hızını

ve !vmes!n! buluruz?
"
③ ✗= 18T ve
y=4t -4,9T koord"natları ver!len topun 1- =3

san"yede konumunu, hızını ve !vmes!n! buluruz?

% -4tl Düzlemde hareket eden
/
✗ =3 t b!r noktanın koord!natları
}-61-2
y
= t şek"lde ver"lm"şt"r .
Buna
göre;
a) f. =3 s anındak" konum vektörünü

b) İlk 3 s anındak! ortalama hızı

c) f- 3 s dek! anlık hızı

d) İlk 3 s anındak! ortalama

"vmey"
e) 1- =3 s dek" anlık
"vmey" buluruz?
Çözüm
E- Genel konum denklem"
✗
İtyj + 2- k →

a) F-
}
= (31--41-2) İt (t _

btzj m → Bu soru !ç!n konum denklem!

C- =3 s !ç!n E- ( 3.3-4.341-+133-6.3
Yj F = -27 İ
-27J m

b) Ü Ü
=

GEL =Er÷ =
-27 !
-27J -0=71%-1
3- 0
=
-

9"-g.ms

tl-0 !ç!n Fİ = ( 3.0-4.071-+103-6.02

)j F, = 0

-6.39J
}
tz =3 s !ç!n Fz = (3.3-4.32) İ tl3 F = -271--27
jm

c) Ü DI =D [ 13T -4tl "t -6% ] Ü ( 3-81-11-+13 E- 12tl

}
It
= =
jm,
dt dt
↳ Bu soru !ç!n hız denklem!

1- =3 s !ç!n Ü = ( 3- 8. 3) 1- tl3.342.3
)j Ü = -21 İ
-9J mls
Üz-Ü_
d) Ğ=§¥ =

tz -
1- 1
=
-

2j"-9jo-I-II-z.gl#J Ğ =
-8 !
-3J mlsz
tl-0 !ç!n Üı = (3-8.0) !t ( 3. d-
12.0J ÛÎ =3 İ mls

tz =3 s !ç!n Ûz = (3-8.3) İ + (3.32-12-3

)j Ûz= -21T -9J mls
e) â=dÛ =D [ (3-81-1171317-121) j ] Ğ= -8 İtlbt
-121J mlsz
dt dt
↳ Bu soru !ç!n "vme denklem!
Ğ -81-+16.3 Ğ
C- =3 s !ç!n =

-121J = -8
İtbjmkz
↳ vektörel

IĞI =
'
C- 8) +62=641-36 = ıoo
'
IĞI = 10m15
↳ Skater ( Büyüklük)

ÖDEV SORUSUNUN ÇÖZÜMÜ

② B!r maddesel nokta hareket" ✗ = (1-+1)?

y
= (tl-15 ? ✗
uey

san"ye c!ns!nden "se 1=0 anındak" konumunu

metre t ,
hızını

ve !vmes!n! buluruz?

E- ✗ konum denklem"
"tyjtzk
→ Genel

F- (tl-154
+152J
-

+ H → Bu soru !ç!n konum denklem"

1- = 0 !ç!n F- LOTDİ + (0+1)

F=İ+j m

Ü=§r÷=d[(t+Y¥lf+1Îj]_ Ü 211-+111--24+11
=
:} mb
↳ Bu soru !ç!n hız denklem!

f- 0 !ç!n Ü = 2. (0+111--210+1) Û=2" -2J MB

ĞZDÜ =D [211-+111--24+153] Ğ=2" +6 Itt" "j mlsz

dt
↳ Bu soru !ç!n "vme denklem!

Ğ 21-+610+117
>
Ğ
t=o !ç!n = =
Z"tbj mlsz
 Serbest Atış Problem"
Düşme ve
Yukarıya
Y (
tl9 : Yerçek"m !vmes! lmlsz)
^
Uy=o
f- ; q
- - -

YY Yukarı f)
f Aşağı (f) |
hmax."t ;
-
-
.
jay !
• |
ı
1
Uy =
Uoytgt
% İ İ
Y Ya +
Uoyt -1Gt
?

şeye,
=
.

Çıkış Süres"
Uykuya -2g Y
Tepe noktasında hız anlık olarak sıfır Odır
olur Yan!
.

Uy = .

Uy=Uoy gt Uoy gt
t=Ug→
-
G- -

Max . Yüksekl"k
Ya -0 olsun D= hmax olsun

L-Yotuoyt-tzgtz-shm-uoy.t-zgtkuoy.LY#)-1-zg/Uoy-j
hm=Uğf Çay hm=UÛ- 2g
-

B!r top yerden düşey olarak 48 mb hızla yukarı atılmıştır .

Buna
göre;
a) Top atıldıktan 1- ve 3
san"ye sonundak" hızını ve
yer!n! buluruz?

b) Topun max .

yüksekl"ğ"n" ve çıkış süres!n! buluruz? (

g
-10mW
ÇÖZÜM

Y-"uoyt-zgtzt-ls"c."n
a) Uy Uoy gt
= -

Uy Uy=38mb 9--48.1-110.12=43 -

-48 -10.1 E- 1s !ç!n m

1- =3 s !ç!n Uy = 48-10-3 Uy -18m! E- 3s !ç!n

9=48.3-1-10 -3799m
b)
hm=¥§ =
24.18-a2 hm = 119,2m t =

Uğy_ =
¥ E- 48s

Eğ"k Atış
y ^

ftp.U-menz"%ea.gs
s-ua-""#-c.=suoxUoyjjaogzo-.↳ ↳↳
Uo
>
✗
↳

}
Uox Uo cos £

Uoxztlloyz
= .

Uo =

Uoy = Uo S!na
.

Hareket Denklemler"
1- a) Uox = Uacosa = sab!t

1- b) Uy =
uoy-gt-uo.s" ne gt -

2 a)
Uo.eoso.LI
✗ = Uox t . =

b) yotlloy.t-1-gtz-Yotuo.s"
Y = not
-1ytl
Çıkış Süres!

OB katetmes! !ç!n süred"r

yayını geçen .

1-b denklem"nde
Uy = Has!na -

gt G- Uo s!na.
-

gt
t = Ua s!no .

g.

Uçuş Sûres" ( Havada kalma Sûres!)

c!sm!n atıldıktan sonrak!

yere
düşmes" !ç!n gereken süred"r .

Hava sürtünmes!n! !hmal edersek bu süre çıkış süres!n!n !k! katıdır .

 1- = 2T = 2 Uo S!na.

Çıkış Yüksekl"ğ" ( Max . Yüksekl"k)

2 b denklem"nde Ya = 0 olsun , Y = hmax olsun

s"na.t-1-zgtz-shm-uo-s"no-fuo.s"#-1-zg(Uo.gs"no--)zhm--
Y = Ya

u"sjI-z-u"sg"nI-shm.ua?zs"ngI=shm--Uo-s"gn-"
Atış Uzaklığı ( Menz!l )
denklem"nde

Uox-t-Uo.cose.ZUog-s-"nomxm-l¥ gI.2.s"?no--z-so-
2A ✗ =

✗ m = .
S!na

µ B!r futbolcu topa yatayla 37° lük açı yapacak şek"lde vuruyor
ve
top 25mA l"k hızla g"d"yor Buna göre; .

a) Topun max .

yüksekl"ğe ulaşma süres!n!

b) Topun çıkab"leceğ" max .

yüksekl"ğ"
C) Topun uçuş süres!n! ve menz"l"n" buluruz? ( g- 10m64
ÇÖZÜM
a) t (25 ) C-
U÷na 1,50s
=
= ✗ s!n37 =

10

b) hm = (Uas!n eÎ= ( 25 ✗ s!n 37 ) ↳ hm = 11,31m

2g (2×10)

C) F- 2T = 2 .
1,50 1- = 3,00s

( Uozxsînlzx 37))
✗m =

UIg.s" n 20 =

10
Xm = 60,07m
 ÖDEV CEVAPLARI

① A = 12ft 6mHz denklem" !le ver"lm"şt"r .

t=o anında ✗ a.
= 5m

hızı t.!m/sd!r Bu anında hız

herhang"
konum
ve . c!sm!n b!r t ve

denklemler"n" ? buluruz
ÇÖZÜM C-Uo = 1m!

fdu-fadt-ydfdx-fudt-sfdx-j
.lt/U2ttb)dt-lbstkbtthdtc-Xc-n.
U- 12tI+6t+cUcm- 6t76t 1m/su- d#
a #
¥

✗ =
6¥ +6¥ + ttc ✗ = 21-3+31-7 tl-5 m

"
③ ✗= 18T ve
y=4t -4,9T koord"natları ver!len topun 1- =3

san"yedek" konumunu, hızını ve !vmes!n! buluruz?

Çözüm
F- ✗
"tyjtzk
>
F 18tl +4T -4,9 E) denklem!
=

j → konum

18.31-+14.3-4,9 3) j F- 541
'

1- = 3s !ç!n r= .
-

32,1J m

E-
djE-dllst"tlakt-4"stYJ-E-18"-l4-98tljm."s Hız denklem!

C- 3s !ç!n Ü 181^+14-9,8 3)
j Ü 18 İ
-25,4J mls
= = =
.

Ğ=d¥→=d[ 181-+14 -9,8T )j ] dt

Ğ =
-9,8J mlsz → !vme
denklem!

C- =3 s !ç!n Ğ= -9,8J mlsz

 ÖDEV
B!r futbolcu topa yatayla 50° l"k açı
yapacak şek"lde
vuruyor
top g"d"yor
ve
göre40 mls l!k hızla . Buna ;

9) 1- san"ye sonra topun çıkacağı yüksekl"ğ"

b) Topun max yüksekl"ğe ulaşma süres!n!
.

C) Topun çıkacağı max .

yüksekl"ğ"
d) Topun uçuş süres!n! ve menz"l"n" buluruz ? ( g- 10m63
_
 °

Yatayla 32 açı yapacak şekilde 20 m/s lik ilk hızla fırlatılan bir top için

a) 2 s sonunda hangi konumda olur ?

b) 2 s sonundaki hızının büyüklüğü ve yatayla yaptığı açı ne olur ?
c) Topun çıkabileceği maksimum yüksekliği?
d) Topun uçuş süresini ve menzilini bulunuz? ( g 9,8m / f) =

ÇÖZÜM
a) ✗ = Uacosat Y = Yas!na -1 -

lzgtz
✗ =
20×0532×2 Y = 20 ✗ s!n32x
2-12×9,8×22
✗ = 33,92m Y = 1,59m

E- ✗ E- 33,92.!t
İtyj .

1,59J
b) Uax =
Uacoço Uy = Vo!s!ne -

gt
Uox = 20×0532
Uy = 20 ✗ SİRBZ -
9,8×2

Uox = 16,96 mk Uy =
-
9m15

Uoxztllyz
2
V. = = ( 16,965tl 9) -
tl-19,2 MB

Ü=U×İ Uyj Ü 16,96 # mk vektörel

+ =
-9J →

Q-l-an-YU.ua/=tar#Y-g--o)=sO---- 280

C)
tnm-llo.s# ne)? ( 20 ✗ SÎRBZÎ hm = 5,73 M
2g (2×9.8)

d) 2×20 ✗ SİRBZ
T=2Uo{#na_ 1- 2,16s
=
=

9. 8

✗
m=U¥ .
SİNZG = ZÖXSİNLZXJZ)
9. 8
Xm = 36,68m
 Denklem#
Yörünge
Y Y 4) olarak tems!l ed#len
yörünge denklem#n# bulmak !ç!n
=

hareket denklemler#nde
yararlanırızj
denklem#
2A ✗ = Uo.cosent t =

XUo.co
SQ

.2-ujco#Ycx)--(E&--)x-&-a
Zb denklem# Y = Uo -

s#na.t-1-gtz-Y.s#no-j.ee -

f- ¥

.se/x2YLx)--ax-bX2 > parabol

Eğer gerçekte var olan

sürtünmey# hesaba katarsak
yörünge
denklem# b#r el#ps hal#ne dönüşür .

0,7×-0,49×2 parabol denklem# !le hareket eden b!r

µ YLX ) =

başlangıç konumundan aldığı yolu

çıkab#leceğ#
#t#baren
parçacığın ve

max .
yüksekl#ğ# buluruz? ( g. =
9,8mW
Çözüm
YLX) = 0,7 × -
Q, 49×2
lu

(¥¥
2
Ya#
÷)x ✗
= -

2¢ 10 1

go.s##.cosz=XQ49---Uo?cos2o---10hm=(Uo.s#no-)?-(Uo. 0 # t .c oso-)2=
s!no-97-ca.se
ÜÇ ¥97 ,

Uo? Costa 0,411 hm 925m

1¥ = =
.

2g 2g 2✗ ,
9%

¥-2
s#na.cosa-UI.2.c#?-.coso-.coso--Uo?cos2o-1#4=10.g1g4-
✗m =

¥2 . s!n 20 = .

Xm = 1,42m
9,8
 DİNAMİK

Hareket#
meydana get#ren sebepler# göz önüne alarak
hareket#
Tanım :

mekan#k tasv!r eden b!l!m!n b!r konusudur .

D#nam#k kavramlar

a) Part#kül (Parçacık) : Hareket! #ncelerken hareket eden

kütles#n#
c$sm$n

küçülterek
düşüneb#l#r#z İş b!r maddesel nokta hal#nde . bu

çok küçük parçacığa part#kül den!r .

b) Kütle : skaler b!r n#cel#k olan kütle, b!r

bulundurduğu
c!sm!n

göster#r olup bulunduğu

madde m#ktarını B#r#m
konuma kg
.

bağlıolmayan b#r n#cel#kt#r harf# !le göster#l#r

.
m .

c) Ağırlık : Vektörel b!r n!cel!k olan ağırlık bulunduğu konum

çek#m
alanına göre değ#ş#kl#k gösteren f#z#ksel büyüklüktür b!r .

G harf# !le göster#l#r .

B!r!m! Newton ( N) dur .

Ğ =
mğ
bulunan bütün c#s#mler harekets#z
kalmaya Doğada
d) Eylems#zl#k :

yönel#k denge korumaya yönel#k

ya
da da!ma durumu b#r

davranışta bulunurlar İşte madden#n harekete karşı d#renc#n#

.

adı ver#l#r
gösteren bu f#z#ksel özell#ğe eylems#zl#k .

Newton'un Hareket kanunları

1) Newton'un B!r!nc! Kanunu :

> Sab!t hızlı

Fnet = 0
> Durur
2) Newton'un İk#nc# Kanunu :

Eylems#z b!r referans s#stem#nde b!r parçacık üzer!ndek! net

,

kuvvet onun
ç#zg#sel momentumunun Zaman #le değ#ş#m #le
orantılıdır .

E E- mğs
=

dt
=
dfm =
mdü
dt

Â=m Û .

Ç#zg#sel momentum
B!r c!s!m üzer#ndek# net kuvvet , c!sm!n kütles# !le
#vmes#n#n
çarpımına eş#tt#r .

F = m! 9

3) Newton'un Üçüncü Kanunu:

B!r c!sme b!r kuvvet

etk#yorsa c#s#mden kuvvete
doğru eş#t
zıt tepk# kuvvet# oluşur
büyüklükte ve
yönde b!r .

Her etk# karşı eş#t ve zıt yönde b#r tepk# vardır .

✗
Ü (Tepk#) ← - =

Ü
>
Ğ
7. = -

^ T ( Tepk#
•

>
2- em!r

⇐mğl Etk!)
¥ =
mg (
Etk!)

sürtünme kuvetler#

a) Stat#k sürtünme : Hareket başlayana kadar etk#n olan

sürtünme
kuvvet# olup
yen#ld#ğ# takt#rde hareket etmeye c!s!m

başlar .
 ↳ " N fs : stat!k sürtünme kuvvet! (N)
%
-

katsayısı
⇐
Stat#k sürtünme
. ..
. . . .

fs (
0%4<1 ) N!
tepk# kuvvet# ( N)

b) K#net#k sürtünme :
fk: k!net!ksürtünme kuvvet! / N)

⇐
> F
fk-YY.tv/Y:k#net#ks-urtunme katsayısı
kuvvet! (N)
< / ,

Tepk#
< < < < <

fk N!
( 041<1 )

Atwood Alet#
a-

mzdsunf-m.cl
←

mı >

v
mıg -1T
.at#-Mzg--Mz.9
= mı

^ ^ -1
1-

mzj.am/sza9mz'mgdQ
a=( mı -

mıtmz

reg
u

mıg
1- =

(
2m# .mn
Mıtmz
)g
.#e
÷ Tüm
.

,
> F- 60N T=? ,Tz= ?
/ 1 IMI
'

IEIIEGIsok.gr
ÇÖZÜM
F- ma 60--110+20+303.9=>60--609 a- 1m12
-11 -_
mı .cl = 10.1 -11 -10N

Tz=( mıtmz .A= (101-20) / .

TE 30N
% 3kg kütlel# b!r c!s!m ✗ ve
y koord!natları ✗ tl-1 ve

y
}
t +2 olacak şek#lde b!r düzlemde hareket ed#yor .
×, y

etk#
san#ye sonra kütleye
metre t 2
san#ye c#ns#ndend#r
, .

eden net kuvvet#n büyüklüğünü buluruz?

ÇÖZÜM
E- ✗ F- (51-2-1) İ tl472
İtyjtzk )j
→ konum Denklem#

Ü=ddr÷ Ü
Hız
=D LTSTZHİ tl3172)j ] Ehj
→
= 10tl79 MB Denklem!
dt

İvme
Ğ
dağ =D (101-1-+91-3) Ğ
→

= = 10 İ tl8 tjmlsz Denklem!

dt

⇐ 2s !ç!n Ğ 10 İ tl8 Ğ 10173

bjmlszE-m.az
=

-2J =

F- 017108J 3. ( 10 İt 36J ) =3 N vektörel

→

IÂI = 3071082 IÂI =

112,08N → Skater
(Büyüklük
FİZİK 7. HAFTA
 430050 n sürtünmes! makara s!stem!nde !le
µ
= , mı

Î y"ğ"t eğ"k düzlem arasındak! sürtünme

,

katsayısı µ 0,1 d!r Buna göre

'
.

= .

,
MY '

"ptek" ger"lme kuvvet"n" buluruz?

,

z"" mzta '

go.jo '

u " ( ml 4319 mz= 29kg g. 10m62)

= =

lızqoy ;
, ,
Bo .

G-
÷ L v

v.
_

m.gr

Fs v!. N 0.1×430×0530=37 23N

=/
= ,

F- ma

290-215-37,23=(291-43) . 9 37,77=729 a- 0,52mA

290--1=29×0,52 1- = 274,92N

b!r anda 3 İ m"st"k hıza

µ 4kg kütlel" b!r c!s!m
herhang! sah"pt"r .

hızı
"tloj) mls
oluyor C!sme kuvvet"n
8s sonra V18
uygulanan
sab"t
.

olduğunu varsayarak kuvvet"n büyüklüğünü buluruz?

Çözüm
at s"tloj =3 !t a. 8 8A G!t
19 Ğ=§"
jmlsz-F-m.E-4.f"#j)=9"tzl-0j--s"-~t10j---sE--2"" -
↳ = U! + =

N
g-

IEI =
2.52+54 IÂ / IFÎ =
9,99N

¥2 kglık b!r kütle Ğ 2.!t G- = mlsz l"k "vmeye sah"pse

kuvvet"n
büyüklüğünü buluruz?
çözüm
E- m.at E
= 2.
(2-+8) =

ÇİTIOJ N

/ El =
.
(42+102) IÂI = 10,77N

a. N 196N
µ
=

Esa
/ mz
T
> Mı =
35kg , mz= 20kg g- 9. 8m62
,

<
?
, < a- - - - - -

1-
Fs
=

µ =
0,5 ; .
G-
mg
G # 20×9.8
1 |

ta İ ÇÖZÜM
|
mı
Gz 196N =

95.196
fg-yu.ru
,
_ =

F- 35×9.8=343 N) 1-3=98 N
'
-
_ _
-

F- m -9

343-98=(201-35) .
a 245--5<9 9=4 , 45m62

343--1=35×4.45 1- = 187,29N

İş -

GÜÇ -
ENERJİ
II. Bell" b"r kuvvet"n b"r etk! ederek

yerdeğ"şt"rme
c!sme ona b!r

olur
yaptırması !le bu kuvvet c!s!m üzer"nde !ş
yapmış
.

İş"n yapılab"lmes" mutlaka yer değ"ş"m"n" yapılmış

!ç!n olması
gerek"r .
Aks! takt"rde h"çb"r "ş
yapılmamış olur .

E
,
1- 1
☐ ×→

İş = Kuvvet . Yol

W = E. DE
MSN.m-joule.ly
>N >

)
 > F

-
⇐
¥ W=Â .
AÂ
✓ DX -1 Fx = F. cose

Değ"şken kuvvet"n
Yaptığı İş
FEN) #
> ✗2 1N =
lödyn
.

I
!k!
1%1
I I
1
I
I
W
=/ F. DX
1-joule-n.la?erg
!
'
"k" İ "
dy"n-g.cm/sz
Î
✗ İz 7cm )
Newton'un "k"nc" yasası gereğ"nce;
şu

m.at#adj-=daY-.:&&-"."--U&Ya--dUdt
F-

Uz

F-
md¥ F-xmudj-YF.dx-fmu.dk U,

W=m¥Û VV
-12mHz -

Uİ) → "ş -

Teorem!
Enerj"

Xy düzlem"nde hareket eden b"r parçacık İTZJN luk

sab"t b"r kuvvet"n etk"s" "le
Û=2"t3j ml"k yerdeğ"şt"rme
göreyapılan "ş"
Buna buluruz ?
yapıyor
.

ÇÖZÜM

" -2jx-Z-2"t3jw-E-X-5.lt
⑤

2.3=10+6 W-_
lbjoule
µ ✗ metre c"ns"nden olmak üzere ✗ eksen! boyunca yönelm"ş
F =3 6×2+50 ✗ değer"nde b!r kuvvet b!r c!s!m üzer!ne
uygulanarak
c!sm! ✗= 1m noktasından ✗ = 3m noktasına kadar hareket

ett"r"yor Buna kuvvet!n buluruz?

.

göre yaptığı "ş"

ÇÖZÜM
3

W
=/¥ d. .
✗
=/ ( 36×750×14=(12×3+25×2) }
1
Xp
1

W = 12.33+25.32-(12.13+25.12) VY = 512
joule
☒ 2kg 4k b!r kütle Ûİ = b!
-2J mk l"k !lk hıza sah"pt"r.
Hızı

Ûs =
8174J mk
ye değ"ş"rse c!sm!n üzer"nde yapılan !ş! buluruz?
Çözüm

VV =

t.zmlu"-u"Y-fz-kro"-lr.tl] W = 80 -40

W=
40J
IÜÎ / = 62tl-212--36+4 IÛ ,/ = 40 mls

IÜ / IÛZI
-

= 82+42 = 64+16 = 80 MI

etmekted"r
4 kg hk b"r parçacık ✗ eksen!
boyunca hareket
2tl t
değ"şmekted"r
.
Konumu ✗ =
e
göre
.
Burada ✗ m,

c"ns"nded"r "le t
t
san"ye
.
1- = 0 = 2 s
aralığında parçacık
üzer"nde yapılan "ş" buluruz?
ÇÖZÜM
=D ( 2ft f) 6+2+1
U=¥- dt
U=

tl-0 !ç!n U, = 6.02tl V1 = lmls

tz =
2s !ç!n V2 = 6.22tl Uz =
25m 1s
 VV
-12m IUİ Uİ) -

=
1,2%(252-12) W= 1248 joule

µ B!r F kuvvet alanı "ç"nde bulunan

4kg kütlel! b!r parçacık
F- ( 3tl -2tl
İttj
"
hareket eder
t k
denklem"yle Parçacık
-

tarafından
E- 1 noktasından 1- = 2 noktasına hareket hal"nde alan

yapılan ? !ş! buluruz

Çözüm

Ü -1Gt ""-3tzj-L.tk
l-t-ddr-f-d-tstz-zt"tfj.tk dt
] -

2)

-4=1 s !ç!n Ü ,
= ( 6. 1- 2) ""-3.l"?-4.Pk Üİ = Ç"t 3J -

4km6

tz=2s !ç!n ÜELG 2-2) "-3.2j-4.PK Ûz IOİHZJ

. =
-

32km6

IÛİ / = 42+32+1-412=161-9+16 IÛİ / =

41 mL

IÜI = 107127C -3212 / ÜÜ =

1268 Mb

VV
-12m ( Uİ -
Uİ) =
II.[( r"skl" = 24268-41)

VV = 2454 joule
FİZİK 8. HAFTA
Ğ6kg kütlel" b!r c!s!m F- 4×+3 N luk b!r kuvvet"n etk!s! altında

✗ eksen!
yönünde 3m hareket ed"yor .
E- 0 !ç!n ✗ = 0
olduğuna
göre
3 metren!n sonunda kuvvet tarafından yapılan !ş! buluruz?

Çözüm
] 3
" >0

VV =/ F. dx =/ (4×+3) dx =
(2×2+4) = 2.373.3-(2-073.0)
×. 0
0

W = 27
joule
GÜÇ : B!r !ş!n
yapılma süres!n! gösteren skaler b!r n"cel"kt"r .

P harf" watt ( W ) dır

!le göster"l"r . B!r!m! .

İÜ
F-
d.dk/V-=dlF-?x-J=E?d'¥ dt
'

.
.
P=Eü

P =

¥
>
joule G)
1-
hp (horsepower) =746 watt
>
san!ye (s)
> watt LW )

% B!r parçacık N c!ns!nden E- 201-+1 Ojt 19k !le ver"lm"ş sab"t b!r

kuvvet!n etk!s! altında Û = Sİ

-3J 1- 6km6 !le hareket etmekted"r .

Parçakcık üzer!ne
uygulanan güç ned"r?
Çözüm
F- ÛEİ
201710J +15k , -3J+6k
P = E. Ü
• = 20.9 tl0 C- 3) +19.6
.
= 100-30+90 F- 160 watt

% Temel eğ"t"m"n" yapan

700N luk b!r asker ,
düzgün hızla 8s'de
b!r halatta 10m t"rmanmaktadır güç sarfetm"şt"r?
düşey . Ne kadar
 çözüm

F- P 875 watt
¥ 70¥
= =

F. ✗ 700 10
VV = = .
=
7000J
ENERJİ
B!r s!stem!n !ş yapab"lme yeteneğ" olarak tar"f ed"l"r .

Enerj"
skaler b!r n"cel"kt"r çok çeş"d" mevcuttur
.

Enerj"n"n b!r .

1. k"net"k
Enerj" LEK joule) →

Hareket hal!ndek! b!r c!sm!n

olduğu enerj"d"r
sah"p .
Buna göre
sadece hareket hal"ndek" c"s"mler"n k"net"k
enerj"ler" vardır .

÷ Ek =
1- mü
20kg kütlel" Ü=3
b!r
parçacığın
hızı
İtçj +5k mls olduğuna
buluruz?
göre k"net"k enerj"s"n"
ÇÖZÜM
/ Ü/ = 32+42+52 = 9+161-25 = 50 mL

f- mÜ=¥ÛÖ
×
Ek = .
( %) Ek =
500J

2.
Potans"yel Enerj" (Ep → joule)
Durum
enerj"s"
olarak b!l!nen potans"yel enerj" bell" b!r referans
,

düzey"ne göre c!sm!n

sah"p olduğu enerj"y" göster"r .
 h
F-
"" =/ Fdy mg

Ya
0

:
h
W =/ mgdy =

mgy !
yer

W=Ep = U =
mgh
% D"kkats"z b!r
bovl!ng oyuncusunun tuttuğu top , oyuncunun
el!nden

kayarak ayak parmağına düşüyor Yer sev"yes"n" koord!nat

s"stem"n"zde
.

y=o seçerek top düşerken kütleçek"m kuvvet"n"n top

üzer"nde
yaptığı toplam !ş! buluruz ?
(m =
7kg ,
b!r k!ş!n!n ayak parmağının Tepes! yerden , 0,03m yukarıdadır ,

top 0,9m yüksekl"kten serbest bırakılıyor .

2=9 , 8m62 )

ÇÖZÜM

E-"op-U-op-m.g.tn = 7×9.8×0.5 U
Top
= 34,3 joule
£
ayak = U
ayak =
mgh = 7×9.8×0.03 U ayak = 2,06 joule
VV =
UTOP Uayak
-
= 34,3 -2,06 VV = 32,24 joule
MEKANİK ENERJİ
Mekan!k k!net!k
+
Potans"yel
Enerj" Enerj"
=

Enerj"

Korunumlu b!r kuvvet!n etk!s! altında bulunan b!r s"stem"n

toplam mekan!k
enerj"s" korunur .

3.
Yayda Depolanan Enerj" LEY ay joule) →

mvmmmkmrmxmmmrmmm F | 1
<

F- k
/

Hooke Yasası
1
DX ✗ >
k."m f-
-

;
.
 F.
Yaya uygulanan kuvvet CNJ

k!
Yay sab!t! ( Nlm)

✗ !
Yayın sıkışma ya
da uzama m"ktarı ( m)

:
✗

VV =/ Fdx =/ kxdx =

k¥2 v1 =
Eyay -12k ✗
2

Enerj" korunumu

E. önce = E. sonra

% mü ←knn Şek"lde görülen 2kg kütlel" b!r 10 mk l!k

hızla
c!s!m

"lerleyerek
sürtünmes!z b!r düzlem üzer!nde b!r

ucu duvara tutturulmuş olan b!r

yaya çarpıyor
ve
yay en fazla
20cm sıkıştığı na
göre;
9) Yay sab!t!n!

b) Yay 10cm sıkışmışkan esnek potans"yel enerj"s"n"

c"sm"n
ve
yayın
hızını

C) Yay 9cm sıkışmışken yayın bu c!sme

uyguladığı kuvvet"

buluruz?
ÇÖZÜM ✗ = 20cm = 92m

a) E- önce = E-sonra

2.IO?-k.(G25k--5O00N/m
Ek =
Eyay ¥m VE # k"

b) ✗ = 10cm = 91m

Ey Ik"=
=
I. 5000.1915 Ey Ajanle
=
 E önce = Esonra

Ek =
Ey + Ed

kxztfzmu"h-2.IO?-sooo.(aD72.(UY2oo--5ct2UR
* mü # =

V1 = 8,66 mls

c) ✗ = 5cm = 0,09m

F = k ✗ .
= 5000×0.05 F = 250N

TORK VE KÜTLE MERKEZİ

Kütle Merkezi

Mekan"k b!r s"stem"n bütününün hareket"n", s!stem!n kütle merkez!

olarak adlandırılan özel b!r nokta

yardımıyla açıklayacağı z .

Ya
✗ KM = Mı ✗ atmak
mı + mz
- - -

XKM
; M
Xz =D
mı
• } ×
Burada ✗ 1=0 ve Mz 2m! alınırsa
=

←
, ,

.IM# XKM =
2¥ bulunur Yan! kütle merkez"
.

kütles!
büyük parçacığa daha yakındır .

İk" kütlen"n eş"t olması hal"nde kütle merkez! parçacıklar

arasında
orta noktada bulunur
ve .

genelleşt"reb"l"r"z
Kütle merkez" kavramı üç , boyutta çok parçacıklı s!steme

parçacıklı .
n s"stem"n kütle merkez!n!n ✗ koord"natı;

m!x!
XKM = Mı Xıtmzlztmzlzt - - - -
TMNXN = %
+ mn
mı + mztmzt
- -

m!
-

!
Burada X" İnc" koord"natı s!stem!n
toplam
✗ ve m!
parçacığın
Toplam "fade ed"l"r
kütles!d!r . kütle M =
m! olarak
; buradak!

toplam tane parçacık üzer"nden alınır Kütle merkez!n!n 2-

, n .

y ve
koord"natlarda benzer şek"lde aşağıdak" g"b" tanımlanır .

m!y! M! Zİ
YKM = % ,
ZKM = e.

m! m!
!.

Kütle merkez!n!n yer" de EM ,

konum vektörü "le göster"leb"l"r .

Em = #
m"tyamjtzkmk."m"l""t"m"y"jt"m"z"k.NL
m!n!
EM =
%

aşağıdak" şek"lde tanımlanan İnc" parçacığın konum

vektörüdür
Burada r!
,

""ty"jtz"k
.

f. = ✗

⇐Şek"ldek" Plm)
g"b" yerleşt"r"lm"ş üç parça -

3
cıktan oluşan b!r s!stem!n kütle men
MJ
2
kez"n" bulunuz?

mr-mj-1-kgvemz.lkg)
1
(
Mı Mz

ÇÖZÜM 0 1 2 3 k"m
MMI-mzkrtmzks-1.lt 1.272.0£
XKM =

Mıtmztmz 1+1+2 7- XKM = 0,75m

YKM =

1.AE#F2.2=y4---)Ykm--1mM"tM2tmz
Mıyıtmzyztmsys =

1tl72

TKM = XKMİ +
Ykmj Em = 0,79T
tj M
FİZİK 9. HAFTA
 TORK
Kapıyı açıp kaparken muhtemelen ya
menteşes!n! uzak b!r
yer!nden !t!p
çeker!z
ya
da daha
uygulamaz fazla b!r kuvvet .
B!r eksen üzer!nde

bulunan b!r b!r kuvvet

uygulandığı
c!sme zaman, c!s!m bu eksen

etrafında dönme eğ!l!m!nded!r B!r kuvvet!n b!r

etrafında
. c!sm! b!r eksen
döndürme eğ!l!m! ölçülür terk (2) den!len b!r n!cel!kle .

Şek"l 10.13 dek! 0 'dan eksen etrafın

7- F.d Fsîno geçen
^
^ da dönecek şek!lde bulunan b!r anahtarı

\
~
F.co ele alalım .

Uygulanan F kuvvet!
genel olarak
f-
,
s!ne #
d
r.s!#yatayla yapab!l!r F kuvvet!n
.

b!r açısı .

• =

F.s!na.r-F.tt?r.s!no
büyüklüğü
T =
den
kaynaklanan torkun

[ = rfs.!n/--Fd olarak tanımlanır .

Burada F kuvvet!n!n noktasından dönme eksen!ne

r .
uygulama
olan uzaklıktır d .
!se dönme eksen!nden , F etk!
ç!zg!s!ne olan d!k

uzaklıktır Şek!l 10.13 tek! d!k üçgende anahtar

h!potenüsü üçgen!n
.

dün dolasıyla D= olur d F

n!cel!ğ!ne rs!n/ . Bu ,
n!n

moment kolu den!r .

Şek!l 10.14 tek! g!b! c!s!m üzer!ne !k!

veya
daha
ET
⇐
74 çok kuvvetler!n!n herb!r!n!n döndürme
uygulanırsa
=

= tl-7 dp Fz.dz
. _

f.
eğ!l!m! vardır Örneğ!n Fz c!sm! saat !bres!
yönünde
.

F, saat !bres! döndürme

yönünde eğ" ^
ve -

e) T C!m!nded!r Şek!l 10.14 te Fe

.
!n moment kolu dı ,

torku + Fıdı 'e eş!tt!r Fz . n!n torku

negat!f ve

Fzdz'ye eş!tt!r Buna göre net tork.

bu !k!s!n!n

toplamıdır .
 Tankı saat !bres!n!n ters! yönünde
Ft ,
-

T =
Ç 1- Tz = -

Fzdz
döndüren kuvvetler !ç!n poz!t!f ,

saat !bres!
yönünde döndüren kuvvetler !ç!n negat!f seç!l!r.

Örnek: Katı b!r s!l!nd!r şek!l 10.19 tek!

sürtünmes!z
^
g!b!
b!r m!l etrafında serbestçe döneb!lecek
şek"lded"r .

0'dan s!l!nd!re etk!

±,
2- eksen!ne
geçen göre •

eden net tork ned!r?

( Fİ = 5N, RI = 1,0m ,
Fz -15N , Rz = Q 5m d!r .
}
Çözüm
2=4+22 = -
-1TRY tfz.kz = -5×1+15×0.5 2=+2.50 N.!m

Örnek: Şek!l 10.33 te görülen teker!n 0 'dan

geçen
.

eksene torkunu net a- 10cm o

göre ,
b

b 29cm olarak buluruz?

=
H•→
ÇÖZÜM
10cm 0,1m b 25cm 0,25m
¥
☐ = =
,
= =
%

2=1-12×0.1 -
10×0.25-9×0.25

Z = -

3,55N

DENGE ŞARTLARI
1. Dış kuvvetler!n b!leşkes! sıfır olmalıdır .
F- 0

2.
Herhang! b!r dönme eksen!ne
göre dış
farkların b!leşkes! sıfır
olmalıdır . 2=0
Örnek: 40N ağırlığındak! düzgün b!r kalas Ş -12.7 de ,
^

göster!ld!ğ! g!b! ağırlıkları sırasıyla 800N ve 350N

olan baba ve kızı taşımaktadır Destek kalasın .

a.!o:*
:

ağırlık merkez!n!n altındaysa ve 800N

ağırlığında -

günü ün Han
c-

k! baba merkezden 1m uzaktaysa;

a) Destek tarafından kalasa
uygulanan yukarıya doğru
kuvvet!n!
n

? buluruz

b) s!stem!n dengede olab!lmes! !ç!n ,

350N ağırlığındak! çocuğun
nereye oturması gerekt!ğ!n! buluruz?

Çözüm
a) F-
-0 n -800-40-350=0 N = 1190N

b) 2=0 2 = 800.1 -
350 ✗ . = 0 ✗ =
2,28m

Örnek: 50N luk b!r Küre, şek!l 12 8 a dak!

g!b!.
,

önkol
yatay duracak şek!lde elde tutulmaktadır .

v!!!. ,
¥ .

Pazu kasları , ön kolu

sından 3cm uzakta tutmaktadır
d!rsektek!do-nmenokta-c-E!-s!nzs.gg/
ve eldek!
"

Fx
"
°

•
75°

> rkx
%
küren!n dönme noktasına
uzaklığı 35cm 'd!r .
%
⇐
üç

Pozunun ön kola
uyguladığı yukarıya doğru
kuvvet! ve d!rsektek! dönme noktasından üst kata uygulanan
kuvvet! buluruz ? (Önkolun
aşağıya doğru ağırlığını !hmal ed!n!z)
çözüme
E 0 Z F. d- 1=0 F. 3 50×35=0 F- 583,33N
mg
= = .
-

F F- R
.

F- 0 583,33-1-50=0 R= 533,33N
mg
= -
Gerçekte pazu düşey doğrultuya 15° tok b!r açı
yapmaktadır .

Bunun olarak da F kuvvet!n!n hem

düşey hem

b!leş!m! yatay
sonucu ,

tutarak
vardır Bu'n!n büyüklüğünü önünde F
gerçeğ! göz .

ve R n!n b!leşenler!n! buluruz?

2=0 F. d. s!n79 -

mgl = o F. 3. s!n75-50×35=0 F- 603,91N

F- 0

Rx = F. cos 75 Rx = 603,91 ✗ cos 75 RX = 156,30N

Fy Ry-
-

mg
= 0 F. s!n 75 -1g -50 603,9 s!n 75
✗ -

Ry -50=0

Ry =533, 33N

ELEKTROSTATİK
MÖ 600 yıllarda hayvan postanun etrafında bulunan haf!f c!s!mler!n

çekt!kler!n! gözlemlenm!şt!r .

1) B!r
hayvan postuna sürülen ebon!t çubuk f) yüklü hale gel!r .

ebon!t
+ + - -

ebon!t
yün yün

2) B!r !pek parçasına sürtülen cam G) yüklü hale gel!r .

Cam
- -

+ +

!pek !pek Cam

 Çıkarılan Sonuçlar
1) Sürtünme yolu !le elektronların madde G)
kaybı söz konusu !se

yüklen!r .

2) Sürtünme yolu !le elektronların kazanılması konusu

madde
söz !se

f) yüklen!r .

b!rb!r!n! !terler
3) Benzer
yükler .

+9 +9

}
Fc • • > F
!tme
9 9
Fc a- F
-

• >

4) Zıt yükler b!rb!rler!n! çekerler .

}
+9 9
â Çekme
→p
•

Coulomb Yasası
Yasa: İk! noktasalyük arasındak! elektrostat!k kuvvet!n büyüklüğü ,

yükler!n büyüklükler!n!n çarpımıyla doğru aradak! uzaklığın kares!yle ,

ters orantılıdır .

Eş!tl!ğ!n skaler ve vektörel b!ç!m! vardır .

Skaler Biçim

Fc
Û÷! > F
F- k % 92 .

rz

kuvvet!n
F. Uygulanan büyüklüğü LN)

9: Noktasal yük ( Coulomb (d)

Noktasal arasındak! mesafe (m)
F. yükler
k : Coulomb sab!t! ( 9.109 N.m!l/cY
 Coulomb Sabitinin SI’deki Değeri

1<=8,98×109
k¥8
1-

N.m!l/czEa--
=

4%8 , gç ✗ kız

8,89×10-12 [ / N.m!l

Vektörel Biçim
E. Elektrostat!k kuvvet vektörü
E- _

kqff.!r  : konum vektörü

ELEKTRİK ALAN
Elektr!k
yükler!n!n bulunduğu uzayın her bölges!nde b!r elektr!k
alan mevcuttur Bu alanın
varlığı gözle görülmed!ğ! !ç!n b!r test
.

yükünün bu alan !çers!ne konulması gösterd!ğ!

davranışla
ve ve onun

anlaşılab!l!r
E-
k%¥F
.

¥9 •→

%
↳ test
E
E =

÷ k¥12 F
=
→ vektörel
B!ç!m
yükü

E =
k£2 ,
F = 9. E
NK
SN & >

at n

!r! ,
Eİ =

[
Eİ
% 4-
ja → Eİ E- k F
+9¥ %-)
_
-

=
+

g
¥ DEÎ
Ep
n

= k
!u.fr
 Elektrik Alan Çizgileri

!tttt
1

¥;÷=¥
'

Hu
¥
¥4
1
+ →
÷ -

'
7.
→
7k tx!.tt ×

Örnek:
¥¥
: •
•

7¥12 yükünden ne
kadar uzaklıktak!

b!r noktada elekr!k alan sıfırdır?

E=
k£2 ( 91=1×10-4 ,
92=4×10-6 )
Çözüm
EI = Ez

41×-10=44×1-04 ÷×j= ¥
( 12 -
×)
2 ¥*¥
✗ = 24 -2✗ 3✗ =
24 ✗ = 8cm

GAUSS KANUNU
elektr!k alanı
Herhang! hayal! ve
kapalı b!r
yüzey üzer!ndek!
b!l!yorsanız bu kapalı yüzey !ç!ndek! net elektr!k
, yükünü
hesaplayab!l!rs!n!z .

Herhang! kapalı b!r

Yüzey!n !ç!ndek!
{a. yüzeyden geçen
=

yük m!ktarı
elektr!k akı

Eo .
[ =
9

> Elektr!k AKI

 Bir Gauss Yüzeyinden Geçen Maynetik Akı

E-
§ E. DÂ
ı
↳ yüzey alan
vektörü
kapcak yüzey
üzer!nden !ntegral >Elektr!k alan vektörü

Eo .
İ = 9
ǧÂdÂ= 9 → Gauss denklem!

E?dÂ= E. dA.cat
FİZİK 10. HAFTA
Örnek: H!drojen atomundak! elektron ve proton arasındak! uzaklık

ortalama olarak yaklaşık 5,3 ✗ 1011m d!r Bu .

parçacıklar arasındak!
elektr!ksel kuvvet!n
büyüklüğünü buluruz .

N.!n?/cYF=k9e-.r9p
(G- = 16.10-1949,0=1,6×10-19 ,
1<=9×109

Çözüm:

=
9×109×1>6×10-1? 1.6×10-19 F- 0,82 ✗ IÖN
2
(5.3×10-11)

I =
§ E. DÂ EÎDÂ = E. DA eosa 9=8
§ E. DÂ
↳ Elektr!k Akı ↳ Gauss denklem!

AE →
elektr!k alanı buluruz?
Örnek: > DA küren!n
yüzey!ndek!
Ey çözüm
EOŞETDÂ Şof E.
dA.ca?o9:Noktasaly-uk
÷ 9 = =

9 = {a. E. A 9=6 E. ↳ürz

-

A- ↳ ıîrz .
-

?Ğ
.

£=÷zĞ÷÷÷- k£2
.

E-

RDÂ #. .
.

E
Örnek: > S!l!nd!r!n kapalı yüzey!nden toplam
#. geçen
C "
7. →
> DÂ
elektr!k akıyı buluruz
#.

DE
§ ↳ →1 .

Çözüm:

I=fE?dÂ= f. E. DÂI
2
fE.dAT-fE.DE
1
0
>

f- =
fE.dA.E.ge/-foE-dA.cqL8o+fE.dA.coo-s9o
1 2 3

1- = E. A- E. A I = 0
Örnek:
'
şek!ldek! kapalı üçgen E- -7,8×104 NIC
e.

zoom >
E
büyüklüğündek! elektr!k alanda bulun -

DÂ > maktadır Düşey yüzeyden

geçen
.

.
.

' ,
<
Goo
10cm >
elektr!k
akıyı buluruz?
- - -
-7

Çözüm:

{ETDÂ
fE.dA.co?180J
I 30cm -013m
G
= =

7.8×104×3×10
10cm -0,1m -2
= -
E. A = -

→ F

I
N.m!l/CA--
0.3×0.1=3×10%2
2340 = -

Elektrik Potansiyel Enerjisi

91 92
• •

Ep
_
- _ _

K 91.92
_ _

r =

>
joulelj)
Genel olarak;

1) s!stemde çeş!tl! çok sayıda noktasal yük varsa ;

Ep =

1<(4,92-+92%3-+9141)
2) Yüzeysel veya
hac!msel
yük durumu dağılımında;
Ep=k%¥
Elektrik Potansiyeli

9! U
=E÷ Ep
✓ =

> volt

!;¥
k
v.
v=kE
 %
k£
A
1) -
→ VA =

g-
_

2) 9,1
yok
_ _ _

-
"

,
✓
k=k(G- +9¥ %-) +

9¥ _

"
•

9g
3) Alan veya yüzeysel yük dağılımı durumunda;

V =
kfdf
Elektrik Potansiyel Farkı

VAB VB VA
Ğğ#B
= -

V3
1×1=9 VAB = 9 WB VA) -

VV = DEK
9 VAB =
12m ( Uİ - U
;)

Örnek:
e-
Şek!lde görülen s!stemde anotla katot arasındak!
÷
katot
•

-
B
potans!yel fark 290 V tur İlk h!zs!zhare.be .
.
-

başlayan elektronun anada

_

buluruz çarpma hızını

Anat te

? ( 9,11×10-3kg 1,6×10 %)
m e- =
,
9 e- =

Çözüm:
>°

VV = DEK 9e- UAB

.
=
12mL VE #
1.
6×10-19×250=21×9.11×10-31 .us?-gVs?= 1,610-19×500×1031
9. 11

Us = 9,37 .
106m15
Örnek: bell! b!r uzaklıkta bulunan potans!yel
B!r nokta
yükten 600 V

noktadak! elektr!k alan NK dur D!kkate aldığımız

noktanın
ve 200 .

yüke uzaklığını yükün büyüklüğünü

olan ÖNMYCY ve buluruz ( k= 9×1
.

Çözüm:
V = 600 V 9 ✓ = k
£ E =

k£
0 •
_ _ _ . _
. . _ . •
qv
E-200 NE
E =

k£2 =
1 200=94 109¥
E =

f- 20-10=60%1 r= 3m 9=200×10-9 C
9=2×10-7C

Örnek: 125 potans!yel farkına kadar hızlandırılan b!r !yonun

U luk

potans!yel enerj!s!ndek! artış 6,37×10 Ajanle olduğuna göre !yonun

-

yükünü hesaplayan ız ?
Çözüm:

VV =
DEP 9.VAB =
DEP 9.1/25=6 , 37.10-17
V25 125

9=0.05×10-12 9=5×10-1 £

Örnek: 4,2×106 mls l!k !lk hızlı elektrona durdurmak !ç!n ne kadarlık
b!r potans!yel farkı gerek!r? (9 e- 1,6×10-1 £
=
,
Me- =
9,11×10-31g)
Çözüm:

VV = DEK 9 e- .
VAB =
1- m(☒?Û;)
1. 6×10-19 VAB =
.
-

1- ✗ 9.11×10-3 ! ( 4,2×104?>VAB = -9.11×10%7.64×1

10-11
2 ✗ 1. 6 .

VAB = -50,21 volt

Örnek: !k! paralel levhanın b!r!nden d!ğer!ne b!r elektron 5×10%6 l!k
hızla fırlatılıyor .
Elektronun !k!nc! levhaya 3 1dm / sl!k hızla çarptı
✗ -
 !k! levha arasındak! potans!yel farkı bulunuz?
ğına göre
HE -1 ,
6×10-194 M€-9,11 ✗ lökg )
Çözüm:

VV =
DEK 9e-VAB-n.fm (Usz _
UÎ)

1. 6×10-7 VAB -12×9.11×10-31 [13×1042-(5×106)]

VAB =
1ö[?]= 9.11×1071 ( !¥Â
2×1.6×10-19 21×1/6×1

VAB = -45,59 Volt

Örnek: 91
,
Mgm •
A 93 yükünü B'den A'ya get!rmek !ç!n
5cm rz rz yapılan !ş! buluruz?

91=-5×10-4 92--2×10-4,93=3×10 K
-

rı '

,
B. 42
1<=9×109

N.m!l/czW- 9s.(VA-VB)VA- k(9f-+9pz-)=9x1Os(-sx1O-b

Çözüm:

ıçxıoztç?
=
9×10710%(-9%1)
(1) (3)

#
VA = ✗
104¥ VA =
6×104

+2×10-6 9×10%10-4
VB=k(¥ü # 1=9.10%-5×10-6
5×10-2 ☒
=
(-1%-1)
(3) (1)

VB =
# 104k¥ )
✗
VB =
-78×104

VV = 3×10-6 (6×104-(-78×104)) = 252×10-2joule

VV = 2,52 joule
 ÖDEV
A.az/UC D
toplam
•

1) •

D köşes!ndek! elektr!k potans!yel!

3m
buluruz? (k = 9×18 N.MY}
B •
.

•
C

-314C 4m
yok

2) • -44C s!stem!n
toplam elektr!k potans!yel
buluruz? ( k= 9×109 N.me/cY
3m enerj!s!n!
.

• •

2yd 4m 3,4C

3) Hızlandırıcı levhalar arasındak! potans!yel farkı 25000 volttur .

Bu levhalar arasındak! uzaklık 1,5cm

olduğuna
bölgedek!
göre bu

elektr!k alanı buluruz?

7¥
4) Merkez!nden luk bulunduran 1m
1µL yarıçaplı b!r

küreden elektr!k buluruz?

E- -

r
- →

geçen akıyı
( Eo = 8,85×10-12 CYNMZ)
"
5)
€ küpün kapalı yüzey!nden geçen toplam
,
elektr!k akıyı buluruz?
>×

±
FİZİK 11. HAFTA
 KAPASİTANS (SIĞA)
1. Kondansatör:

Yüklü !letkenler b!r elektromotor kuuvelemk) teşk!l ederler Bu şek"lde .

!k! !letkenden meydana gelen b!r düzeneğe kondansatör den!r .

+
Yük
-

sğa
+ _

+
+
-

-
Potans!yel Fark

Coulomb (C)
%
→
C =

+ _
> Vdtlv)

V Harad (F)
Farad: İletkenler arasındak! ger!l!m farkı 1- Volt !ken b!r !letkenden

d!ğer!ne taşınan yük m!ktarı 1C !se bu s!stem!n kapas!n tası

'
1- Farad dır den!r Pas!f devre elemanı olan kapas!tör
.
- -

şekl!nde göster!l!r .

2. Düzlem Levhalı Kondansatör:

"
±
C-
§ E- 9-

:}
+ A
.
Yüzey yük
+
>

yoğunluğu
a-
E-
{ 9¥ =

E = 9-
+ -
EOA

d 9.1
E-
¥ ✓ = E. ✓ =

Ee A

C=⇐% C- E.
1-
%: 8,89×10-12 CYN.m!l
k : Ortamın d!elektr!k katsayısı
A. Paralel levhalardan b!r tanes!n!n yüzey alanı Cmzl
D: Paralel levhalar arasındak! uzaklık ( m)

C.
Sığa (F)

3. Kondansatörlerin Bağlanması:

3.1. Seri Bağlama:

Bu tür s!stemde dağıtılacaktır
9, ç qzç gç
*
yükler eş!t .

+
= ± = ± ! 9=91--92--93
+

V2 V3 * ✓ Vıtvztvz
4 =

* c-
f- ✓ =
£

E. =E+±+§
+ _

*
Ç!ftl!k *
ceş=÷

3.2. Paralel Bağlama:

9,4 * 9=91+921-93

Y * ✓ = V1 -_ V2 V3
-_

9 924
•

v2
* C
# f- 9=0

9s
Ceş .V=Ç .lt/-Cz.VtG.V
↳
Ceş = Çtcztcz
+ -

✓
4. Yüklü Kondansatörün Enerjisi:

B!r
yükleme !şlem! düşük potans!yeldek! levhadan
kondansatörün

yüksek potans!yell! levhaya yük aktarımından !barett!r .

c-
& ✓=
£
q
d W = V. d 9
✗ =/g- d 9
W W=
¥!
0

VV = E =
12¥
>
joulelj)
Örnek: Paralel levhalı b!r kondansatörün alanı 0,02m? levhalar
yüzey
arası uzaklık 0,02m d!r .
Paralel levhalar arasına konulan madden!n
d!elektr!k katsayısı 1<=2 d!r Buna bu kondansatörün
sığası göre .

olur? (
ne Eo = 8,89×10-12 CYN.my
Çözüm:

A = 0,02m? D= 0,02m ,
1<=2

C = k£0 .

¥ =
2×8.85%0--7002 C- 17,7×10-17
C-
17,7pA
Örnek: Paralel levhalı b!r kondansatörün alanı 10cm? levhalar
yüzey
arası uzaklık 5mm d!r .
Paralel levhalar arasına konulan madden!n
d!elektr!k katsayısı 1<=5 d!r Buna bu kondansatörün
sığası göre
.

olur? (
ne Eo = 8,89×10-12 CYN.my
Çözüm:
'
10×10 k! IÖMZ 5×1ÖM
_

A = 10cm = =
D= 5mm = k=5
,
 #
C-
KÇAD -1×8.85×10-171
9×107
C- 8,85×10-17=8,85 PF

Örnek: Ceş!t
4µF
j up.c!?E!!C!--7zf-
Çözüm:

Ç=¥µF
-

&" /
,

6µF
Ceş=4tbt?£ Gş=1¥µF
Ceş= / 2.
91µF
r-jp.EE -

Yeş!l
-

Örnek: a. -

-
_
_

.l!?I!jI-?!
'
#± -

_
_ _
-
-
.

- , • b
_
'

G.
-

→
.
-2µF ,

Çözüm:

Ç=k¥u=¥
£+12 4-4
Cz-_
ç=2µF}Çş=Çtç-_
-1µF -_
3µF Ç Ceş -_
2tl

Örnek: -9 _ _
Ceş= ?
;
r-ğµE 6µF ,
Çözüm:

⇐ ;Fb Ç=§¥=% Ç= 3,6µF

¥
-

'!
r
Cz=bj¥=2¥ Cz=2ı4µF
jµ
-
-

-
Ceş -1+4=3,61-2,4 -→Ceş=6µF
g-
-
 GTUF şu F-
_

Örnek: •
a) Eşdeğer sığayı
'
_ -4
b) S!stemde b!r!ken toplam
-
_

enerj!y! buluruz .

Çözüm:
ığu F- -4mHz %
!!. .
-
,=
k¥3 ¥ = G- 2µF

2¥, f- µ F
90 ✓ Cz =
=
§ G-

Ceş = Cıtcz =

2+31 Ceş =

¥µ F Ceş ¥ IÖF
= .

b) E =

£¥ E =

12 c. V2

f- 9

VE
C =
= C.

"
10-6.902--3
_

12 ¥= . .
E = 135.10 joule
paralel
bağlanarak
Örnek: Ç 5µF 1k !k! kondansatör
=
25µF ve Cz =

luk
güç kaynağında yüklenm!şt!r Bu !k!
kondansatörde
100 V .

depolanan toplam enerj!y! buluruz .

Çözüm:

Ceş = Çtcz = 25+5 =

30µF Ceş =3 0.10-b F

.IO?1o-k1ooJ--sE=15.lo-2jouleC!--fuFueCz--
{ ¥
2
E = CU =

Örnek: 12µF sğak !k! kondansatör paralel bağlı

!ken 9 V luk
batarya bağlanmıştır .

a)Eş değer sığayı

b) Her b!r kondansatörün depoladığı yükü buluruz .
 Çözüm:
a) cea!-CHCz-51-12-C.es -17µF
ççµf
q
gv
b) 9=4 - ✓ = 5.9=>91--45,uC

CEİZUF
9z=CzV-_ 12.9=>92--108,uC
92g
+ -

✓ =9V

Örnek: S, anahtarı açılıp ,

52

✓ = ""
+ Ç
6µF
§ Uyup
anahtarı
kapatılırsa Çue
_•q ,
,
qzezkondansato-rler.!n yük _

ler!ne olur ?
•

s! sz

Çözüm:

G-
C #
g- C. V

9=4 .V= 6.20--39=120,yC

f-
÷=%%=1g¥% V=¥V
9ı=ÇÜ=Ğ4¥ 91=80 ,uc

92--401=3/4,1--392--40 /
UC
FİZİK 12. HAFTA
 AKIM ve DiRENÇ
Akım: B!r !letken !çer!s!nde b!r elektr!k alan varken yükler!n
hareket!ne elektr!k akımı den!r .

1) Metal!k !letkenlerde yük taşıyıcılar elektronlardır .

elektrol!tte serbest
2) K!myasal b!r
yük taşıyıcılar !yonlar ve

elektronlardır .

3) B!r ortamında yük taşıyıcılar !yonlar elektronlardır

gaz
ve .

Elektrik akımı iki çeşittir.

1) Doğru Akım (DC): 2) Alternatif Akım (AC):
Akım Akım
^ •

☐C
I
✗ AC
Im .
_ _ _

2-a) man Zaman

I =

§¥ Akım = Yûk
Zaman

Coulomb (c)
I
f-
= →

)
San!ye (
s
>

Âmper
Örnek: B!r !letkende 5 dak!kada 720C luk yük geçerse
bu !letkenden akım olur?
geçen ne

Çözüm:

t = Sdk = 5. 60 =3 00s
,
9=720 C

E-
f- 7%9 =
I =
24A
Örnek: B!r telden
geçen
akım ş!ddet! zamana bağlı olarak

-1=21-74 şekl!nde ver!lmekted!r .

t!s !le f- los arasında
devreden geçen yük m!ktarını buluruz?
Çözüm: 1C 10

I*a¥ 49 =/ Idt
{ =/
da
5
(2+74) dt
5

9=(2%-1-4-1) / ! =
21¥ +4.10-(2%+4.5) 9=603,33 C

Akımın Mikroskopik Taşınımı

!l A=ıTr2
A

". +→ :\ →
". +→ !! % r V =L A .

1=4 dt .

dt.A-d9-n.e ?Vd9=n.e-.Ud.dt.AI=d 9z-=n.e-.Ud/.dt.A- )I- n.e-

V =
Ua .

.
4. A
*
Ud : sürüklenme hızı
n! Yük taşıyıcıların sayısı
e- : Elektron!k yük

Örnek: kes!t alanı 10cm

'
olan b!r bakır telden 200 Amperl!k b!r

akım geçerse teldek! elektronların sürüklenme hızını hesap /ayınız?

( A- 8,5×1028 ,
e- = 1,6×10-190
Çözüm:
 A = 10cm? 10×10-4mF =
10Tl ,
I = 200A , Ua =
?

I = n.E.lk A .
Ud =
I =
200
n . E. A 8. 5×1028×1.6 ✗ 10-19×10-3

↳ = 14,70×10-6 mls

Direnç ve Ohm Kanunu

Elektronların metal!k !letkenlerdek! hareket! kolay olmayıp bunların
hareket!ne karşı ortamdan dolayı b!r d!renç konusudur söz .

Bu d!renç ver!len malzemen!n özell!ğ! olup herb!r!ne a!t öz -

d!renç vardır .

E-
¥
E- I =L
¥
f- E- =
I#
• ¥ → r

VI. R R
-9¥ > D!renç
0hL Kanunu
Fark ( volt lu ) )
V :
Potans!yel
I : Akım ş!ddet! ( Amper LAU
9 : Özd!renç (0hm ✗ metre LR . ))
m

R: D!renç ( 0hm (a) )

L : Tel!n uzunluğu ( metre cm) )
A : Tel!n kes!t alanı ( MY
E. Elektr!k Alan ( voltmetre)
Örnek: 2,5m
uzunluğunda b!r
Alüm!nyum çubuğun kes!t!

d!renc!n!
1cm ✗ 5cm dörtgen b!ç!m!nded!r Bu .

alüm!nyum çubuğun
? ( Ge -8rem)
buluruz = 2,63×10
Çözüm:

A = 1cm ✗ 5cm = 5cm? 5×10 -4m? L = 2,5m ,

R =
?

2.63×10-8×2.5 12=1,315×10-41
R
-1¥ =

5×10-4

Örnek: İç!nden dak!ka başına 720C luk

yük geçen
51

d!rençl! b!r tel!n uçları arasındak! potans!yel farkı buluruz?

Çözüm:

C- = t.dk = 60s
,
9=720 C , 1=51 ,
V ?
=

E-
§ =
72¥ I = 12A

✓ = Ix R = 12×5 V = 60 Vdt

Akım ve Gerilimin Ölçülmesi

1) Akımın Ölçülmesi:

Ampermetre ve
galvonometre den!len ölçüm aletler!yle ölçülür .

Ampermetre düşük d!rençl! olup akımın ölçüleceğ! yere ser! olarak

bağlanır .

2) Gerilimin Ölçülmesi:

voltmetre !le ölçülür .

Voltmetre !se
yüksek d!rençl! olup

potans!yel farkın ölçüleceğ! yere paralel olarak bağlanır .

 VE + -

<

DC devres!

v Y
☒
mum

Ey RI Al
c-

¥ • •
>
J Az
Iz akü

V2

JOULE KANUNU

9. mkm b
•

Vab -
DVV = V. dq

d9-I.tt
I *
a¥
-
-
.
.JP
,

EE-v.tk#--=:&YY-.!--v.I=sP--v.IswaHV=I.R
I =
¥
F- V. I = I? R =

¥
Örnek: wattlık b!r ısıtıcı 120 Voltluk b!r şebekeden
beslenmek
600

hazırlanmıştır
üzere
göre . Buna ;

a) Isıtıcının d!renc! ne kadardır?

b) Şebekeden ne kadar akım
geçer?
Çözüm:

a) P = 600W ,
V = 120 U
 P =

Ek 600--1,20=2 E- 24h

b) F- v.I
6,0-29=-1%01 E- 5A

Örnek: B!r !letken!n uçları arasındak! potans!yel fark 60 Volt

olduğu anda !letkende ısı oluşma hızı 40 watt olduğuna göre

bu !letken!n d!renc! ned!r ?
Çözüm:

F-
¥ 40--6*-02=>12--901 .

KIRCHOFF KURALLARI
{ {
1) -
+ -
+

> Seç!len < Seç!len yön

( + E) yön C- E)

I R
2) > www. Imkan
> seç!len yön < seç!len yön
(+I. R) ( I. R)
-

3)
s!
• ¥1 I = -4+12+1-3
¥
Örnek: Ğİ %üüh > a. [ %ü% a) Her b!r d!renç
II ^ V13
NIZ üzer!nden
> < geçen
ÇESV ± ^
au }
R , -1
°
b ^
+ akımı buluruz?
EEIU
C )
b) Iz d!renc!
-

üzer!nden harcanan
gücü
Çözüm:
buluruz?
a)
Iz=IıtIz=¥t¥ I3=§A
G- _ II. RHIs.kz 3=17.41-(17+12) / .

3/3=51-1+1^2

EEIz.INT?z.Rz--s1--Iz.2HIetIz).1---/1=I!t3Iz

9=1517+3*2
1--4=+31-2 71=3/12
+ -1=-17-3-1/-2
Iz -_
f- A

4¥ #Iı Iı=¥A
7

F- II. Rz ? P
b)
(f) 2
# watt
- =
_
FİZİK 13. HAFTA
Örnek: >
Ğü % Her b!r d"renç üzer"nden geçen akımı
atı buluruz?

v". ^Ğu Iı '

Çözüm:
ÇF <

Iı=Iz+T→ Iı -1,51-1 In =3 , 5A
.

↳ =3 R
MM L gao
Is a
bölges"
µ + >
¥2
bu
G-IT.by/-Is.Rz--s24--(IztIs).6tIz.3
^

gü _

4m"n
Kaba
<
2×8=2*2+9%3 8=21--2+31--3
8=2×2.5+313 3--31-3--513=1A
b
bölges"
{ 2=1--2 Rz-Is.RS
.
12=12.6 -

Iz.rs 12=61--2-31--3

8=21--2+31--4
+ 12=612-3/1-3
2,5A
¥=¥Iz Iz =

& %
,¥ğüü
"
Örnek: >
% ,
Her b!r d"rençten geçen
*
%

.IE?:Eu&.--m
akımı buluruz?
÷
÷
§
Çözüm:

I, = -1-21-1-3=11-1 I, = 2A

a
bölges"
ÇTEZ ↳ -
= II. R , tl-2.2 8-1-4-4=(12+1--3) 3 1- Iz .
2

8=51-2+31--3
b bölges! 2

£2 = Iz .RztT→ Rs
-

4 -1--2/2+13 .Û
= 2=-1--21-31-3
 8=51--2+31--3 8=51--21-31--1
% = -1--2+31-3 + -2 = Iz -

3¥
Iz 1A
G- #Iz
= =

8=5 1+31-3 Iz 1A
E- ¥13
.
=

MANYETİK ALAN
Yüklü c!s!mler arasındak! etk"leş"mler elektr!k alan !le göster!lmekted!r
.

Herhang" parçacığın etrafını

yüklü
duran da hareket eden b!r
ya
elektr"k alan sarmaktadır . Hareketl" elektr"k yükünün çevres"ndek"

bölges" elektr"k alana ek olarak b!r de

manyet"k alan
"çer"r
uzay
Ayrıca b"r manyet"k maddey" de
.

manyet"k alan saran b!r

mevcuttur .

Manyet"k alan "çer"s"ndek" yüklü

parçacığın hareket etmes"
hal"nde
manyet"k uygulanır
üzer!ne b!r kuvvet .

En 9 / ÜXB IÛXÖI IÜI IBT

s"nofj-9.lu/.IBT.s"no-
= .
= .
.

Ü : Hız vektörü [ m/s ]

B-? Magnet"k alan ş"ddet" [ Tesla (T) ]

9 : Yük m"ktarı [ Coulomb (C) ]
E: kuvvet vektörü [ Newton ( N ) ]

Manyetik alanın birimleri

Tesla (T) =
N
=
N
=
Weber↳b)
=
104 Gauss
C. m/s
Amper ✗ metre m2
Örnek: B!r elektron akı yoğunluğu B = 10 wblmz olan b!r
manyet!k alana
107m 1s hızla
U =3 ✗ d!k açıyapacak şek"lde gelmekted"r Buna .

göre elektron üzer"ndek" manyet"k kuvvet! buluruz? (95--1,6×10-7)

Çözüm:

IE / = 9. IÛI IÂI
.
. s!no =
1.6×10-43×107 10.x s!n 90
IEI = 4,8×10-1 1N

MANYETİK ALAN ÇİZGİLERİ

Manyet"k

ε)
> Alan

ç"zg"ler"
<

¥ :

MANYETİK AKI
B!r çember !çer!s!nde d!k olarak geçen manyet!k alan ç"zg"
sayısına
manyet"k akı den!r ğ .

✓ V
✓

[ = B. A U
> m2 7. 7
7 7

u
> wblmz A
weberlwb)
U U

I : Manyet"k akı [weber lwb) ]

V
✓
 Manyetik Alanda Yüklü Bir Parçacığın Yörüngesi

✗ ×
U←
× × F kuvvet!
parçacığı sapt"rdıkça F ve Urün
+

✗ × ✗
1 ×
yönler" sürekl! olarak
değ"ş"r . Bu nedenle F
Fm

✗ { × ✗ Fmx kuvvet" merkezc"l b!r kuvvett"r .

+ →u

✗ ✗ ✗ ✗

saat
Dönme yönü; (f) parçacık !ç!n yönü ters!
Dönme yönü ; f) parçacık !ç!n saat yönünde

Fmerkez.c!/=MU2rF=9.U.B=mlI- r- mqYg- -P-qBw=Y- -

9¥

kg."m/s)w:
P: Ç"zg"sel momentum (

yüklü parçacığın açısal

Dönen hızı ( radls)

Fmer : Merkezc!l kuvvet ( N )

r:
yörünge yarıçapı ( m)

Örnek: B!r elektron düzgün manyet"k alana d!k b!r düzlem "ç"nde

1,2cm yarıçaplı b!r da!re üzer!nde dolanmaktadır Elektronun .

10km6 olduğuna göre yörünges"n"n sınırladığı

hızı A-
yüzeyden
akı ne kadardır?
geçen toplam manyet"k
CME =
9,11×10-31kg 95=1,6×10-11
, ,
A =3 )
Çözüm:

1- D=ıtrz
= B. A
r=m% 9=71
.

,
 F- 1,2cm = 1,2 ✗ IĞZM = 12×1 ÖM
]
⑤ B. A 9.11×10-3! 106×3×12×10
rqn.l-f.HR/2=mu"Tr
= =
=

9 1. 6×10-19

☒ = 204,97×10-9 wb

proton hızına d"k 0,35 Tesla

Örnek: B!r
büyüklüğünde düzgün b!r

manyet"k alan "çer"s"nde 14cm yarıçaplı yörüngede hareket ed"yor .

Protonun ç"zg"sel hızını buluruz? (9p 1,6×10-19 C Mp 1,6×10-27kg )

=
,
=

Çözüm:

F- 14cm = 14×10-2 M
U 9. B!r 1.6×10-19×0 35×14×10-2
F-
m# =
=
.

M
1,6×10-27

U = 4,9×1 ÖMB

Örnek: B!r proton + yörüngedek" 0,3 Teslalık b!r manyet"k alanın

yönü !le 37° l"k doğrultuda 3 1dm Is l"k hızla

"lerlemekted"r
açı b!r ✗
yapan
Protona .

etk"yen kuvvet"n büyüklüğünü buluruz?

(9,0--1,6×10-11)
Çözüm:

E- 9. V. B. S!na = 16×10%3×1040.3 ✗ s!n 37

Fm = 86,66×10-1 SN
 ÖDEV

1) Kütles! 1g olan
yük taşıyan b!r tanec"ğe tl-6 10%6
5×10-4 luk ✗

yatay b!r hız ver"lm"şt"r Tanec"ğ" yatay yörüngede hareket hal!nde

.

tutab"lmek !ç!n
uygulamamız gereken manyet"k alanın doğrultusunu
en küçük değer" ne kadardır? (
g-
-10mW

2) B!r telev"zyonun res!m tüpündek" b!r elektron ✗ eksen!

boyunca
8×106 süratle tüpün
m!st!k b!r önüne
doğru "lerl"yor
.

Tüpün boynuna
sarılan telden yapılmış kargalar 0,025T büyüklüğünde b!r alan

oluştururlar . Bu alan xy düzlem"nde olup ✗ eksen! arasındak" açı

60° d!r Elektrona

.

etk"yen manyet"k kuvvet" buluruz? e- -16×10-7)

manyet"k alan "çer"s"nde 4×10%6 l"k b!r hızla

hareket
3) 3,7 T lık b!r

eden b!r elektron büyüklüğü 8,2×10-1 N olan b!r

>
manyet"k
kuvvet etk"s"nde
kaldığına göre alanla elektronun hızı arasındak!
açıyı buluruz? He 1,6×10-19 =
FİZİK 14. HAFTA
 Akım Taşıyan Bir İletkene Etkiyen Manyetik Kuvvet
← - - - F-- ⇐

B!çe B!çe
B!çe ✗ ×
✗ ✗ ✗ ✗ × ×
✗ ✗ × × ✗ ×
✗ ×
✗ ✗

1=0
, , , #
IÎ , _ ← - -
÷
→

B
atğ >
> A : Tel!n kes!t alanı
>

uzunluğu
%.
µ L: Tel!n
% -1g
,
> ↳

! ↳ : sürüklenme hızı
%.
- L -
B!r!m hac!mdek!
n:
yük sayısı

Düzgün manyet!k alanı !ç!nde I kadar akım taşıyan kes!t

b!r B dış ,

alanı A
uzunluğu L olan düz b!r Tel parçası düşünerek n!cel
ve

hale get!rd!m B!r Vs sürüklenme hızı !le hareket eden 9 yüküne

.

etk!yen manyet!k kuvvet 9. Us B bağıntısıyla ver!l!r Tele etk!yen ✗ .

toplam kuvvet! bulmak !ç!n b!r yük etk!yen 9. USXB kuvvet! Tel ,

parçasında bulunan yük sayısı !le çarpılır Parçanın hacm! A. L

olduğu
.

!ç!n !ç!ndek! yük sayısı NAL d!r Buradan b!r!m hac!mdek! .

toplam
yük sayısıdır Sonuç olarak uzunluğu L olan tele etk!yen
.

manyet!k kuvvet;

FB = ( 9. Us ✗ B) n A. L ,
I = n.9.US A .

FB = I. (ÜBÜ IÛXB / = III. 181 . S!na

FB = I. L B. s!ne .
Örnek:Uzunluğu 2,8m olan b!r Tel büyüklüğü 939 Tesla olan

düzgün manyet!k alan bulunan b!r yerde 5A l!k akım

taşımaktadır
Manyet!k alan !le akımın yönü arasındak! açı 60°
. !se tele

etk!yen manyet!k kuvvet!n büyüklüğünü buluruz?

Çözüm:

FB =
I. L B. S!na. = 5×2.8×0.39 ✗ s!n 60 FB = 4,72N

Örnek: İk! esnek tek asılan b!r !letken!n b!r!m uzunluğunun

kütles!
0,04kg İletken!n bulunduğu bölgede sayfa
1m d!r .
düzlem!ne

d!k !çe
doğru 3,6 Tesla büyüklüğünde b!r
manyet!k alan
askı
varsa

teller!ndek! ger!lmen!n sıfır olab!lmes! !letkendek! akımın !ç!n

büyüklüğünü buluruz?
1g -10mW
Çözüm: B!r!m kütlen!n
uzunluğu
^ FB FB = G 2- :

B
①
§ I. L B. .

s!na.mg
I. B. s!n90
G- mg
u =

2- .

0,11A
I × 3.6=0.04×10 I =

§% I =

Örnek: B!r!m
uzunluğunun kütles! 0,5g 1cm olan b!r Tel yatay olarak
güneye doğru 2A l!k akım taşımaktadır Bu tel! .
düşey olarak
yukarı
doğru kaldırab!lmek !ç!n
manyet!k alanın büyüklüğünü buluruz? 1g-10mHz)
Çözüm:

2- O!zm = = as
İkna 2- = aoskglm

FB = G

I. L B. I. B. s!n 90 ✗B 0,0s
#
s!na.mg 2- g
. = =

B = 0,25 Tesla
Örnek:
Uzunluğu 60cm ve kütles!
10g olan b!r Tel !k! ucundan

oynar b!r askı manyet!k alan !ç!ne

!le değer! B =
0,4 Tesla olan b!r

tutturulmuştur .
Askı +el!ndek!
ger!l!m! ortadan kaldıracak akımın

değer!n! buluruz ? ( 10m62)

g-
Çözüm:

L = 60cm = 0,6m ,
M=
10g =
0,01kg
FB =
G

I ✗ 0.4×0.6 ✗ s!n90=0.01×10 I
I. B. L!s!n G- =
mg 10-24
=

I =
0,41A

Örnek: B!r proton manyet!k alanın  =Lİtzj -3k) Tesla !le

ver!ld!ğ!
b!r
bölgede Ü -12!-4jtk.ms !le hareket ederse, bu yüke etk!yen
manyet!k kuvvet!n büyüklüğü ned!r? (9,0--1,6×10-11)
Çözüm:

En = 9 . / Ü✗ ☒ /
A) ↳
! K
j
2 -4 1

Üx ☒ = 1 2 -3 = 121 +
Çktj +4k - Zİ
+6J
!
j k
Û✗ 10 İt
2 -4 1
=
7J +8k

/ Û×B / = 1077782 = 14,59

Fm = 9 . / ÜXÂ / = 1.6×10-19×14.59 En = 23,34×10-19 N

 ÖDEV

1) Kütles! 1g olan
yük taşıyan b!r tanec!ğe tl-6 10%6
5×10-4 luk ✗

yatay b!r hız ver!lm!şt!r Tanec!ğ! yatay yörüngede hareket hal!nde

.

tutab!lmek !ç!n
uygulamamız gereken manyet!k alanın doğrultusunu
en küçük değer! ne kadardır? ( -10mW
g-
Çözüm:
1×10-3 kg
Fm = G
m =

1g =

9. V. B. s!ne
mg
=

5×10-76×104 ✗ B ✗ s!n90 = 1×10-3×10 B= 0,33×10-4 Tesla

2) B!r telev!zyonun res!m tüpündek! b!r elektron ✗ eksen!

boyunca
8×106 süratle tüpün
m!st!k b!r önüne
doğru !lerl!yor .

Tüpün boynuna
sarılan telden yapılmış kargalar 0,025T büyüklüğünde b!r alan

oluştururlar . Bu alan xy düzlem!nde olup ✗ eksen! arasındak! açı

60° d!r Elektrona

.

etk!yen manyet!k kuvvet! buluruz? e- -16×10-7)

Çözüm:

Fm = 9. U B. s!ne
.
=
1.6×1519×8×1040.025 ✗ s!n 60

Fm =
2,77×10-14 N

manyet!k alan !çer!s!nde 4×10%6 l!k b!r hızla

hareket
3) 3,7 T lık b!r
☐
eden b!r elektron büyüklüğü 8,2×10 N olan b!r
-

manyet!k
kuvvet etk!s!nde
kaldığına göre alanla elektronun hızı arasındak!
açıyı buluruz? He 1,6×10-19 =

Çözüm:
fm-9.U.B(.s!na-ss!nt-q-ruf-en-G-s!n-YT-mu-BJG-s.!nt
8.2×1
1.6×15114×1061×3.7
=
S!r!
'
8.2
1.6×4×3.7

-0=20,260
ÖDEV
 ÖDEV
A
? 2Tl TUM
/ D
toplam
•

1) D köşes#ndek# elektr!k potans!yel!

3m rz %m 3m
buluruz? (k = 9×18 N.MY?)
B •
.

•
C

-314C 4m
syuc
Çözüm:

✓
D=
k
¥ +9¥ %-) + =
9×10%(0.2×1044486) +3×10-6)
4
115) 421 (20)

↳ 9×10%10-4
>
40,5×10%4
3-36+60
) ¥
=
=
9×10 ✗
↳ =

60

2) • -44C s!stem!n
toplam elektr!k potans#yel
5m buluruz? ( k= 9×1 N.me/cY
3m r,
B
enerj#s#n#
•
.
PZ •

GUC 4m 3,4C

Çözüm:
1,5 -3,6

ET =
k
91¥ +9%9-+9%4=9×10%62×104410-6+2×1048×10
-4
-6+-16×1075×106
5 3- ✗

E> = 9×109×10-1 ? (-4+1,5-3,6) ET = -54,9×1

Öjoule

3) Hızlandırıcı levhalar arasındak# potans#yel farkı 25000 volttur .

Bu levhalar arasındak# uzaklık 1,5cm

olduğuna
bölgedek#
göre bu

elektr#k alanı buluruz?

Çözüm:

D= 1,5cm = 15×1 Öm ,
V = 25000=25×103 Volt
25×103 1) 66×106
E =

Vj =
19×10-3
E = N / [
 > E) DÂ
Merkez#nden lak bulunduran 1m
4) 1µL yarıçaplı b!r

÷? küreden elektr#k buluruz?

geçen akıyı
( Eo = 8,89×10-12 Nmz)

Çözüm: 9=1 ,uC = 1×10-4

fE.DE/oE.dAco#--sOI--E#A--k9-y4u-rX--*#9.4u-I--
E-

9- =
1×10-6 I = 911×106 N.m#l/c
Eo 8.89×10-12

Ü
"
5)
② →
,
€ küpün kapalı yüzey#nden geçen toplam
{Â
,
[ 7
jp >
elektr!k akıyı buluruz?

÷%dÂ⑥
>✗ ①

Çözüm:

☒ =fE .DE/oEdnEtfE?dA+fE?dAt/EdA+fE?dA+/ Ed#n

1 2 3 kg 9 6

0
0 0 × >
> >
I
:{ E.dA.co#t/cE.dAEsLot/E.dA.coytfE.dA.coos-+fE.dk?o-&E.dAcg9o- 6
1 9
2 3
44

I = E. A- EA I=O