Fwikul - Pag Uulat

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 43

IKALAWANG PANGKAT

BARRIOS, EVON C.
CONDES, ROD A.
ENCABO, WENA M.
PORRAS, ARISTON JR.
VALGUNA, NATHALIE

BSED FIL-2A
-CONDES, ROD A.
201-2019

Maraming pagsubok ang pinagdaanan ng wikang


FILIPINO bilang wikang pambansa
Bunsod ng impluwensya ng Agham at Teknolohiya,
nahaharap ito sa maraming pagbabago.

Artikulo XIV Seksyon 6: Ang wikang pambansa


ng Pilipinas ay Filipino..
201-2019

Sa Konstitusyon ng 1987, Artikulo XIV, Seksyon 6,


“Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino.
Samantalang nililinang, ito ay dapat payabungin at
pagyamanin pa, salig sa umiiral na wika sa Pilipinas at
sa iba pang mga wika.” Maliwanag ang isinasaad ng
Saligang Batas na kailangang payabungin ang Wikang
Filipino sapagkat ito ang ating pambansang wika.
201-2019

Ang Filipino ay ang pambansang wika ng Pilipinas. Itinalaga ang Filipino


kasama ang Ingles, bilang isang opisyal na wika ng bansa. Isa itong
pamantayang uri ng wikang Tagalog isang pang-rehiyon wikang
Austronesyo na malawak na sinasalita sa Pilipinas. Nasa 24 milyon
katao o mga nasa sangkapat ng populasyon ng Pilipinas noong 2018
ang nagsasalita ng Tagalog bilang unang wika, habang nasa 45 milyong
katao naman ang nagsasalita ng Tagalog bilang ikalawang wika sang-
ayon noong 2013.
201-2019

Bilang Wikang Pambansa, Ano ba ang depinisyon ng Filipino?

Ang FILIPINO ay ang katutubong wika na ginagamit sa


buong Pilipinas bilang wika ng komunikasyon ng mga
etnikong grupo.Katulad ng iba pang wikang buhay, ang
Filipino ay dumaan sa proseso ng paglinang sa
pamamagitan ng panghihiram sa mga wika sa Pilipinas at
mga di-katutubong wika at ebolusyon ng iba't ibang
barayti ng wika para sa iba't ibang saligang sosyal, at
para sa mga paksa talakayan at iskolarling
pagpapahayag.
201-2019
Mula sa inilahad na maikling kasaysayan ng wikang pambansa,
ang depinisyon ng KWF ay maaaring hatiin sa Apat

1. Ang Filipino ay pambansang Linggwa ng Pilipinas.

2. Ang Filipino ay wikang pambansa ng Pilipinas.

3. Ang Filipino ay Opisyal na wika sa komunikasyon.


4. Ang Filipino ay opisyal na Wikang panturo at
pagkatao.
201-2019

Katangian ng Wikang Filipino

• Ang Wika ay masistemang balangkas


Ang ibig sabihin ng katangiang ito ay isinaayos ang mga tunog
sa sistematikong paraan para makabuo ng makahulugang
bahagi tulad ng salita, parirala, pangungusap at panayam.
BARRIOS, EVON C.
201-2019

WIKANG OPISYAL
• Ayon kag Virgilio Almario, ang wikang opisyal ay ang
itinadhana ng batas na maging wika sa opisyal na talastasan
ng pamahalaan.

• Ginagamit sa opisyal na komunikasyon ng estado sa


kanyang mamamayan at ibang bansa sa daigdig.

• Ayon sa Saligang Batas ng Biak Bato, ang TAGALOG ang


magiging wikang opisyal ng Pilipinas.
201-2019

• Higit na maraming panitikan ang naisulat sa Tagalog.

• Ginagamit ito ng nakararami.


• Ito ay may pinakamayamang talasalitaan.

• Ginagamit ito sa sentrong kalakalan.


201-2019

• Madali itong pag-aralan, matutunan at bigkasin.

• Kaya nito pag-isahin ang iba't ibang linggwahe ng


ating bansa.

• Gumagamit ng Tagalog ang karamihan sa mga


bayaning nagbuwis ng buhay para sa ating kalayaan.
201-2019

• Ang wikang panturo ang wikang opisyal na ginagamit sa


pormal na edukasyon. Ito ang wikang ginagamit sa
pagtuturo at pag-aaral samga eskuwelahan at ang wika sa
pagsulat ng mga aklat at kagamitansa pagtuturo sa silid-
aralan.

• Sa pangkalahatan ay Filipino at Ingles ang mga opisyal


na wika at wikang panturo sa mga paaralan.
201-2019

MOTHER TONGUE-BASED MULTI-LINGUAL


DUCATION

Sa K to 12 Curriculum, ang mother tongue o


unang wika ng mga mag-aaral ay naging
opisyal na wikang panturo mula kindergarten
hanggang grade 3.
201-2019

19 NA WIKA
TAGALOG KAPAMPANGAN PANGASINENSE

ILOKO BIKOL CHAVACANO

CEBUANO YBANAG IVATAN

SAMBAL AKLANON KINARAY-A

YAKAN SURIGAONON HILIGAYNON

WARAY TAUSUG MAGUINDANAOAN

MARANAW
201-2019

• Bilang hiwalay na asignatura

• Bilang wikang panturo


201-2019

Ayon kay DepEd Secretary Brother Armin Luistro,


FSC "Ang paggamit ng wikang ginagamit din sa
tahanan sa mga unang baitang ng pag-aaral ay
makakatulong mapaunlad ang wika at kaisipan
ng mga mag-aaral at makapagpapatibay rin sa
kanjlang kamalayang sosyo-kultural."
UNANG WIKA
AT

IKALAWANG WIKA

-VALGUNA, NATHALIE
201-2019

Ang Unang Wika O mas kilala sa tawag


naKatutubong wika ( Kilala rin bilang inang wika
oarteryal na wika ) ay ang wika na natutuhan
natinmula ng tayo ay ipinanganak.Ito ay batayan
parasa pagkilalan ng sosyolinggwistika.
201-2019

Ang Pangalawang wika ay tumutukoy sa anumangwika


na natutunan ng tao matapos niyangmaunawaan ng lubos
ang kanyang wikangkinalakihan o ang kanyang sariling
wika. Ang pagkakaroon ng pangalawang wika ay
maaaring bunga ng pag-aaral o kaya naman ay
migrasyon.
PORRAS, ARISTON J.R
201-2019

-Ang kasaysayan ng wikang Pilipino ay nagmula noong 1521


ng dumating ang mga kastila sa Pilipinas, natuklasan na may
200 wikain o dayalekto ang mga Pilipino, tagalog ang
itinuturing pinakamalaganap sa lahat bunga ito sa Pag-aaral.

Batay sa saligang batas noon 1935 artikolo XIV SEKSYON 3

-Ang kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa


pagpapaunlad at pagpapatibay ng Isang wikang pambansa na
batay sa mga umiiral na katutubong wika.
201-2019

ANG MGA KATUTUBONG WIKANG UMIRAL

Bisaya Panga senense


Ilokano Kapangpangan
Ibanag Tausog
Bikolano Tagalog
Hiligaynon Maranao
Waray-waray Sambal
201-2019

Nobyembre 13, 1936


-Pinagtibay ng batas ang pambansa ang batas
komonwelt blg. 184 na lumilikha ng Isang surian ng wikang
pambansa at itinakda ang mga kapangyarihan at tungkulin.

-Siyang halos na Lubos na nakatutugon sa mga hinihingi


ng batas komonwelt blg.184.

Disyembre 30, 1937


-Inilabas ni pangulong Quezon ang kautusang
tagapagpalaganap blg.134 na nagsasabing ang wikang
pambansa ng Pilipinas ay batay sa tagalog.
201-2019

Abril 1,1940
-Pagpalimbag ng Tagalog-English vocabulary at ng
Isang Aklat sa gramatika sa panamagatang ang balarila ng
wikang pambansa; at pagtuturo ng wikang pambansa
Simula Hunyo 19,1940 sa mga paaralang publiko at pribado
sa buong kapuluan.

Hunyo 7, 1940
-Pinagtibay ng batas komonwelt blg.570 na
nagtatakdang wikang opisyal na ang pambansang wika
(Tagalog) Simula Hulyo 4, 1940.
201-2019
Marso 26, 1954
-Nilagdaan ng pangulong Ramon Magsaysay ang
proklama blg.12 na nagpapahayag ng pagdiriwang ng linggo ng
wikang pambansa Simula Marso 29 hanggang Abril 4 Taon
Taon.
Agosto 12, 1959
-Inilabas ni kalihim Jose f. Romero ng kagawaran ng
edukasyon ang kautusang pangkagawaran blog.7
Oktubre 24, 1967
-Nilagdaan ni pangulong Marcos ang Isang kautusang
nagtatadhana na ang lahat ng mga gusali at tanggapan ng
mapahalaan ay pangalanan na PILIPINO
201-2019

Marso, 1968
-Inilabas ni kalihim Rafael M.Salas ang Memorandum
sirkular blg.172.

Agosto 7, 1973
-Nilikha ng pambansang lupin ng edukasyon ang
resolusyong nagsasaad na gagamiting midyum ng pagtuturo
mula sa antas ng elementarya hanggang tersyarya sa lahat ng
paaralang pambayan o pribado at pagsisimula sa taong
panuruan 1974-75.
201-2019
Hulyo 19, 1974
-Nilagdaan ng ministro ng edukasyon at Kultura Juan l.
Manuel ang kautusang pangministri blg.22 na nag-uutos na
isama ang pilipino sa lahat ng kurikulum sa pandalubhasang
antas/kolehiyo. Magkakaroon ng anim na yunit ng Pilipino sa
lahat ng kurso maliban sa kursong pang edukasyon na dapat
kumuha ng labinndalawang(12) yunit.

1987 Saligang batas, Sek 5-9 (Pebrero 2, 1987)


-Mula sa pilipino ang pambansang wika ay tatawaging
Filipino. Kasama ng Filipino, ang wikang ingles ay ang siyang
dalawang opisyal na wika ng Banda.
201-2019

Kautusang pangkagawaran blg.81 (Pebrero 2, 1987)

-Ang alpabetong Filipino ay binubuo ng 28 na letra.

Proklamasyong blg.104 ( ulyo 1997)

-Ang buwan ng Agusto taon-taon ay magiging buwan ng


wikang Filipino.
-Encabo, Wena M.
201-2019

•Ang Barayti ng wika ay dulot ng pagkakaiba ng antas ng edukasyon,


hanapbuhay o trabaho, henerasyon ng pagkabuhay o edad,
pamumuhay sa lipunang kinabibilangan, at maging lokasyon o
heograpiya ng isang lugar.

•Ang Barayti ng wika ay bunga din ng pagkakaroon ng heterogeneous


na wika na nabubuo naman ayon sa pangangailangan ng paggamit
nito na nagbubunga ng baryasyon ng wika
201-2019
1. Idyolek
-Kahit mayroong pamantayang itinuturo sa
pagsasalita, nagkakaroon pa rin ng pagkakaiba ang bawat
indibidwal ng kanilang paraan para bigkasin ang mga ito.

-Karaniwang naririnig ito sa mga sikat na personalidad


na nag-iiwan ng marka sa pagbitaw ng kanilang linya sa
mga programa at pelikula nila.
Halimbawa:
“Hindi kita tatantanan!” -Mike Enriquez "
Magandang Gabi Bayan "-Nole de Castro "EKMJS
nayan" Jessica Soho
201-2019
2. Dayalek
-Ito ang pinakakaraniwang Barayti ng wikang alam at
tanggap sa bansang tulad ng Pilipinas.
-Ito ang uri ng pagsasalita na nabubuo ayon sa heograpikong
kinabibilangan ng mga mamamayan.

Halimbawa:
Ang pangungusap na
“Anong pangalan mo”
ay maaaring sabihin sa
iba’t ibang dayalek.
201-2019
3.Sosyolek

-Naipapangkat din ang mga tao ayon sa kanilang personalidad,


kasarian, at katayuang socio-ekonomiko.

-Ito ay tinatawag ding pansamantalang Barayti lamang dahil


ginagamit lamang ito ayon sa uri ng taong kausap at
sisiguruhing kaya niyang intindihin at unawain ang ginagamit na
wika.
Halimbawa:
It's so mainit naman dito (Naku ,ang init naman dito ) Sege
jujumbagin kita (Sege bubugbugin kita)
201-2019

-Ang pamilya ang pinakamaliit at pinakamahalagang yunit ng


isang pamayanan.

-Ang Barayting ekolek ay tumutukoy sa mga salita at wikang


ginagamit sa loob ng tahanan at kadalasang tumatatak sa mga
bata.

Halimbawa:
Mom, dad/ Nanay, tatay/ Mommy, daddy/ Ma, pa
pamingganan/ platuhan/ lagayan ng kubyertos CR/ banyo/
kubeta/ palikuran
201-2019

-Mayroon namang mga salitang likas at naging


pagkakakilanlan na ng mga pangkat etniko sa bansa.
-Batay ito sa mga etnolonggwistong pangkat sa Pilipinas.

Halimbawa:
Adlaw – araw, umaga
Bagnet – sitsarong gawa sa Iloko
Vakuul – pantakip sa ulo ng mga taga-Batanes o Ivatan
Palangga – mahal, iniirog, sinta
201-2019
6. Creole

-Kasama rin sa Barayti ng wika ang pagkakahalo ng wika o


salita ng mga indibidwal mula sa magkaibang lugar o bansa.
-Nagkaroon pa nga ng isang wikang lokal na halaw sa
pinagsamang wikang Tagalog at Kastila, ang Chavacano na
sinasalita sa ilang bahagi ng Cavite at Zamboanga.
Halimbawa:
Mga kataga at pangungusap sa wikang Chavacano “De
donde lugar tu?” (Taga-saan ka?) “Adios!” (Paalam)
“Buenos dias!” (Magandang umaga!) “Buenas noches.”
(Magandang gabi.)
201-2019

7. Register

-May mga uri naman ng wikang ginagamit lamang sa isang


partikular o espisylaisadong domain.

-May tiyak na pakahulugan ang mga salitang ginagamit dito


na tanging ang mga taong kabilang sa isang partikular na
pangkat lamang ang nakaiintindi o nakauunawa.
201-2019

TATLONG URI NG DIMENSYONG BARAYTING REGISTER

1. Field o larangan – ito ay tumutukoy sa larangan o


kabuhayan ng taong gumagamit nito. Masasabi ring ang
‘jargon’ ng mga larangan o field ay kasama sa
dimensyong ito.

2. Mode o modo – nababatid kung paano isinagawa


ang komunikasyon.
201-2019

– nakaayon naman ito sa relasyon ng mga


gumagawa ng komunikasyon o pag-uusap.

Halimbawa ng Register
ENT (ears, nose, and throat) – medical jargon

MSMEs (micro small medium enterprises) – business jargon


AWOL (absence without leave) – military jargon
Wer na u, dito na me? – paraan ng pagte-text ng mga Pilipino

You might also like