Paksa: “Aling Kaugalian ang Dapat na Panatilihin, ang Makaluma o ang Makabago?

”
Ni Patrocinio V. Villafuerte

LAKANDIWA:
Bago pasimulan itong Balagtasan
Ako’y bumabati ng magandang araw;
Itong paksa ngayon na pag-uusapan,
Nauukol lahat sa kaugalian.
Sa kaugaliang tatak-Pilipino
Ay alin nga ba ang pipiliin mo;
Ang makaluma ba o ang makabago,
Halina’t pakinggan dalawang magtatalo.
Panig-makaluma ang unang titindig
Upang ipagtanggol ang napiling panig;
Ang hiling ko lamang sa tagapakinig,
Palakpakan sila nang buong pag-ibig

PANIG-MAKALUMA:
Magandang umaga, mga kababayan,
Sa inyong harapan ako’y nagpupugay;
Ang aking pagbati’y isang kaugalian,
Kung makaluma ma’t tanda ng paggalang.
Maging makaluma’y hindi kapintasan
Bagkus ang katumbas nito’y karangalan;
Sa kasangkapan man antigo’y mahusay
Habang naluluma’y lalong namamahal.

LAKANDIWA:
Ang titindig naman ay ang tumututol
Sa mga sinabi ng unang nagtanggol;
Panig-makabago’y nabibigyang layon
Lalo’t palakpakan ang isasalubong.

PANIG-MAKABAGO:
Ang alinmang bansang hangad ay pag-unlad,
Mga pagbabago ang lagi nang hangad;
Di ba’t mga luma yaong winawasak
Upang ang ipalit ay ang bagong hiyas?
Binabago ngayon ang lahat ng bagay
Magmula sa damit hanggang sa sasakyan;
Ang mga bahagi ating katawan,
Binabago na rin … aba, pag-unlad ‘yan!
Ang kaugalian dapat makabago
Para makasunod sa tawag na uso;
Kilos at ugali ng lola at lolo
Dapat nang palitan nang umunlad tayo.

PANIG-MAKALUMA:
Winawasak nating mga lumang bagay
Ay ‘yong masasama’t hindi kailangan;
Ang kaugalian habang nagtatagal
Lalong kailangan nating kabataan.
Lahat ng sinabing mga pagbabago
 Ay pawang materyal na gawa ng tao;
Ang kaugalian ang isapuso mo
At ang kabanala’y mapapasaiyo.
Kaya marami ng mga kabataan
Ang nakalilimot sa magandang asal;
Ang kaugalian kasing natutuhan
Binabale wala’t kinalilimutan.
Kapag sumasapit itong angelus time,
Tingnan mo’t iilan ‘yaong nagdarasal;
Paghalik sa noo at pagmamano man
Di na ginagawa nitong kabataan.

PANIG-MAKABAGO:
Bakit aasahan itong pagmamano
Gayong ito naman ay hindi na uso;
Mga pistang-baya’y unang punahin mo,
Kaugalian ‘yang dapat nang magbago.
Pag may pistang bayan tao’y gumagastos,
Pati ang naimpok kanyang inuubos;
Sa araw ng bukas ay namamaluktot,
Sa dami ng utang ay yamot na yamot.
Kaya’t makabagong kaugalian na
Ang ating isipin sa tuwi-tuwina;
Ugaling luma na ay limutin na sana
Nasa makabago ang ating pag-asa.
Ang kaugaliang makabagong tunay,
Larawan ng lahing may patutunguhan.

PANIG-MAKALUMA:
Kaugaliang makaluma ang dapat panatilihin!

PANIG-MAKABAGO:
Makabagong kaugalian!

PANIG-MAKALUMA:
Makalumang kaugalian!

LAKANDIWA:
At bago mag-init itong pagtatalo,
Ang kahatulan ko ay pakinggan ninyo;
Ang kaugalian maging luma’t bago,
Kapwa mahalaga sa ‘ting Pilipino.
Kaya ang pasya ko bilang lakandiwa,
Panig ng dalawa ay mahalaga kapwa;
Maging makabago’t maging makaluma
Ang kaugalia’y may hatid-biyaya.