Landmacht

Personeelsblad van de Koninklijke Landmacht | nummer 1 | februari 2011

De meerwaarde van nationale operaties

Logistiek knoopppunt in redeployment BMS en ISIS gekoppeld Amerikaanse Ranger in de VAKOL
Landmacht | 1

Landmacht | Colofon
Adreswijzigingen:

Landmacht | nummer 1 | februari 2011 | Inhoud

Als in de code op uw adresstrook onder meer uw militaire registratie nummer is afgedrukt (voorafgegaan door de letter T) dan heeft het geen zin om een adreswijziging aan de redactie van het blad Landmacht te sturen. Je dient in dat geval zelf via PeopleSoft je persoonsgegevens te wijzigen. Klik hiervoor op Startpagina P&O-selfservice op het Defensie Intranetportaal. De redactie is niet geautoriseerd om adressen te wijzigen. Reservisten die niet in staat zijn via selfservice hun adreswijziging door te geven, kunnen het formulier wijzigen adres en/of gegevens contactpersonen bij noodgevallen downloaden op de www.landmacht. nl/reservist. Het formulier vervolgens opsturen naar: DCHR, Postbus 295, 7500 AG Enschede. Postactieven en veteranen kunnen bellen naar: 070-3397575, of een e-mail sturen naar: info.postactieven@rnla.mindef.nl. Betalende abonnees dienen contact op te nemen met Abonnementenland: 0900-2265263 (10 eurocent per minuut) of via de website www.aboland.nl voor abonneren, adreswijzigingen en overige vragen.

10 |
Natops-special

6|
Coevorden logistiek knooppunt in redeployment

8|
BMS en ISIS gekoppeld

20 |
Leiders van de Landmacht (1)

De meerwaarde van nationale operaties

Beheerst en beheerd weer thuis

Situational Awareness maakt grote stap vooruit

Ik ben chronisch ontevreden

Colofon
Landmacht is een uitgave van de Koninklijke Landmacht, geproduceerd door het Dienstencentrum Defensiemedia. Oplage: 53.000 stuks Redactieadres: Kromhoutkazerne MPC 55A Postbus 90004 3509 AA Utrecht MDTN *06 560 81036 KPN 030 2181036 E-mail: redactielandmacht@mindef.nl Bij geen gehoor: Dienstencentrum Defensiemedia 070 339 7806

22 | Exchange officer in de VAKOL

4 26 28 30 31 31 32 | | | | | | | Korte berichten Eenheid in beeld Personeelsmutaties Photoshoot Renies Korte berichten Waargenomen

Voorpagina:

Hoofdredactie: Kolonel Joland Dubbeldam Eindredactie: Eerste luitenant Roel van de Wiel Vormgeving: Grafisch Bedrijf | Audiovisuele Dienst Defensie | Den Haag Druk: OBT bv Den Haag, ISSN: 1572-1248

Militairen van 30 Natresbataljon rijden met hun viertonner rond door de Zuid-Limburgse dorpen Borgharen en Itteren, om bewoners te evacueren die te kampen hebben met hoog water. Foto: Andr te Boekhorst | AVDD

Landmacht | Korte berichten

Munitieafspraak met Duitsland bespaart geld Krijgsmacht krijgt Geuzenpenning voor 3D-strategie Dertigste vrouwelijke rode baret
Soldaat-2 Savannah Zimmerman heeft vrijdag 14 januari haar rode baret ontvangen uit handen van de commandant van 11 Luchtmobiele Brigade, brigadegeneraal Otto van Wiggen. Zij is daarmee de dertigste vrouw die de Voortgezette Algemene Kaderopleiding Luchtmobiel (VAKOL) heeft afgerond. Militairen van de Luchtmobiele Brigade zijn herkenbaar aan de rode baret; een hoofddeksel dat niemand cadeau krijgt. Om de baret te mogen dragen moet een militair n van de zwaarste infanterieopleidingen binnen de landmacht met succes afronden. De Luchtmobiele Brigade is 2500 mannen en vrouwen sterk. Sinds de oprichting van de eenheid hebben duizenden de rode baret gehaald, maar met Zimmerman slechts dertig vrouwen. Amerikaan Er is nu ook een Amerikaan met een Nederlandse rode baret. Kapitein Chris OBrien, namens de US Army Exchange Officer bij 11 Luchtmobiele Brigade, voltooide vorige maand zijn VAKOL. Over zijn bevindingen leest u verder op pagina 22. De Nederlandse krijgsmacht en de Afghaanse mensenrechtenactiviste Sima Samar worden op 14 maart in Vlaardingen onderscheiden met de Geuzenpenning 2011. De Commandant der Strijdkrachten, generaal Peter van Uhm, neemt de onderscheiding in ontvangst. De krijgsmacht krijgt de Geuzenpenning van Stichting Geuzenverzet 1940-1945 voor het bevorderen van Development, Diplomacy and Defence (3D-strategie) gedurende diverse vredesmissies, met name in Afghanistan. De 3D-strategie zorgt voor vooruitgang voor de Afghanen en dat is merkbaar aan de toegenomen economische en sociale activiteiten in het land zoals de bedrijvigheid, de winkeltjes, verbeterde wegen en verlichting in de stad. Als voorzitter van de onafhankelijke commissie voor mensenrechten in Afghanistan ontvangt Sima Samar (1957) de onderscheiding. Zij richtte de Shuhada-organisatie op, die in Afghanistan gezondheidszorg biedt aan Afghaanse vrouwen, medische opleidingen verzorgt en onderwijs geeft. Geuzenpenning Stichting Geuzenverzet 1940 - 1945 is opgericht door voormalige Nederlandse verzetsstrijders uit de Tweede Wereldoorlog. De Geuzenpenning eert en steunt hedendaagse vrijheidsstrijders en mensenrechtenactivisten. Sinds 1987 is de Geuzenpenning aan verschillende organisaties en personen toegekend zoals de Syrische mensenrechtenactivist Haitham Maleh (2006) en organisaties zoals Human Rights Watch (2007). De Defensie Materieel Organisatie (DMO) en haar Duitse evenknie, het Bundesamt fr Wehrtechnik und Beschaffung, hebben begin januari afgesproken nauwer samen te werken op het gebied van munitie. Door samen meer munitie te ontwikkelen, beproeven, in te kopen en op te slaan, maar ook door kosteloos gegevens uit te wisselen en faciliteiten te delen, bespaart DMO veel geld. De Duitse en Nederlandse DMO hebben hierover een Memorandum of Understanding (MoU) afgesloten. Daarin is de nauwere samenwerking vastgelegd op het gebied van zes soorten wapensysteemgerelateerde munitie. Het gaat dan om soorten die beide landen gebruiken: 40 mm munitie voor de twee wapensystemen AGL/Underslung, 76 mm munitie voor granaatwerpers, 120 mm munitie voor de Leopard tank, 155 mm munitie voor de pantserhouwitser PzH2000 en munitie voor het Panzerfaust anti-tank systeem. Deze vorm van samenwerken, met gesloten beurzen, levert direct voordelen op. De Duitsers kunnen begin februari de Nederlandse pantserhouwitser, die toch al in Zuid-Afrika is voor beproevingen, gebruiken voor hun eigen testen. De Bundeswehr bespaart zo de hoge kosten van het verschepen van een eigen pantserhouwitser. De DMO krijgt in ruil essentile (en dure) technische en tactische beproevingsresultaten gratis in handen.

INFOOP voor Hogere Defensie Vorming

Het Commando Landstrijdkrachten heeft een INFOOP gepubliceerd voor toelating tot de opleiding Hogere Defensie Vorming (HDV), aanvang 2012. Geschikte en genteresseerde kandidaten worden verzocht zich in te schrijven. Het Commando Landstrijdkrachten (CLAS) heeft regelmatig behoefte aan specifiek opgeleid militair personeel voor verschillende aanstellingsvormen en rangsniveaus. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van informatiebulletins op personeelsgebied; de zogenaamde INFOOPS. Deze worden gepubliceerd op het intranet van de Directie Personeel & Organisatie. Doelstelling is om op korte termijn een zo groot mogelijke doelgroep te bereiken. Genoemde INFOOP is te vinden via: http://intranet.mindef.nl/kl/staf_clas/ organisatie/eenheden_directies/ directie_personeel_en_organisatie/ directie_en_top/themapagina/

Online inschrijven voor Vierdaagse 2011

De 95ste Internationale Vierdaagse Afstandsmarsen Nijmegen zijn van 19 tot en met 22 juli. De inschrijving is inmiddels geopend. Militairen in uniform die zich voor dit jaarlijkse evenement willen aanmelden, dienen gebruik te maken van een militair startbewijs. Om voor dit startbewijs in aanmerking te komen kun je jezelf inschrijven via www.4daagse.nl (deelname > inschrijven > militair). Dit is mogelijk tot en met 30 april. Militairen die niet in uniform deelnemen en burgermedewerkers van Defensie schrijven zich in bij via de zelfde website (civiel). Burgermedewerkers die gebruik willen maken van een voedingskaart voor de militaire rustplaatsen kunnen dit als volgt aangeven: www.vierdaagse.nl > deelname > inschrijven > militair > burgermedewerker Defensie. Militairen die niet deelnemen in uniform komen niet in aanmerking voor een voedingskaart en kunnen dus ook geen gebruik maken van de faciliteiten van Defensie. Nieuw Het registreren van detachementsleden op naam dient vr 30 april 2011 gerealiseerd te zijn. Na deze datum worden er gn nieuwe deelnemers meer toegevoegd. Voor vragen met betrekking tot het Nijmeegse wandelevenement is het Hoofd Bureau Inschrijving bereikbaar via e-mail: vierdaagse.cvm@mindef.nl.

Eerste CV90 binnen bij 13 Gemechaniseerde Brigade

Het infanteriegevechtsvoertuig CV90 is donderdag 6 januari in gebruik genomen door de Bravo-compagnie van 17 Pantserinfanteriebataljon. Het is de eerste eenheid van 13 Gemechaniseerde Brigade die de oude YPR inruilt voor de Zweedse vervanger. Nu de eenheden van 43 Gemechaniseerde Brigade allemaal helemaal over zijn op het nieuwe IGV, is het de beurt aan de eenheden van de brigade in Oirschot. De eer is aan het bataljon van luitenant-kolonel Henk de Boer om als eerste te worden opgeleid op het hypermoderne systeem. De commandant van 17 Pantserinfanteriebataljon is erg blij met de invoering van de CV90 bij zijn eenheid. De gevechtskracht van onze brigade gaat dankzij dit gevechtsvoertuig naar het hoogste plan. Het is echter wel noodzaak om anders met de CV90 om te gaan dan met zijn voorganger de YPR. Repareren met een voorhamer wilde bij de YPR nog wel eens lukken. Probeer dat bij dit apparaat vooral niet, het is een en al techniek, zei hij tegen de aanwezige infanteristen, nadat hij met een symbolische pompstok de CV90s in ontvangst nam.

4 | Landmacht

Landmacht | 5

Beheerst en beheerd weer thuis

Tekst: Ingmar Kooman Foto's: SGT Eva Klein / AVDD

Coevorden logistiek knooppunt in redeployment

YPR binnen een dag. Leuk werk, vindt voorman Marcel Beenen. We zetten er met zijn allen de schouders onder om de klus zo snel mogelijk te klaren. Eind januari zijn ongeveer 150 van de in totaal 450 voertuigen terug in Nederland. Schoonmaken Verweerd, doorleefd en vooral stoffig, zo staan de zestien MBs en de Leopard 2 bergingstank erbij in n van de loodsen van militair complex Coevorden. Daarbuiten rolt een blinkende Viking BV S10 voorbij. Eat my dust staat achterop geschilderd. Alleen spreekwoordelijk valt er nog stof te happen, want het rupsvoertuig van het Korps Mariniers oogt bijna weer als nieuw. De schoonheidsbehandeling die de Viking heeft gekregen, valt niet alleen de voertuigen, maar nagenoeg alle materieel ten deel. De twintig voets zeecontainers krijgen een wasbeurt met de hogedrukspuit. Daarna pas komen de pallets en kratten eruit tevoorschijn. Dikke lagen poederachtig Afghaans stof zijn het standaard souvenir. Daarom krijgen ook alle wiel- en rupsvoertuigen een stevige hogedrukdouche. Een meer delicate behandeling wacht de verbindingsmiddelen en ander fijngevoelig materieel. Chemicalinbaden, poetslappen, sponzen, kwasten en zelfs tandenborstels komen eraan te pas om alles

Radios, rupsvoertuigen en reservedelen, militair complex Coevorden is werkelijk een bazaar van de ISAF-missie. Inclusief stof. Via dit logistieke overslagpunt komt het leeuwendeel van het in Afghanistan ingezette materieel weer terug bij de gebruikers in Nederland. Een logistieke titanenklus, maar een die bij het Materieellogistiek peloton van 320 Herstelcompagnie in vertrouwde handen is.

Redeployment geen nieuw kunstje

weer stofvrij te maken. Richtlenzen, portofoons, verbindingskabeltjes, elke vierkante millimeter wordt minutieus gereinigd. Na deze eerste schoonmaakbeurt wordt alle kleine materieel herverpakt in duurzame en lichte plastic pallets, klaar voor de volgende fase van de degroupage. Sergeant-1 Ivo de Ronde: Het is monnikenwerk, maar alle verbindingsmaterieel gaat als nieuw weer de deur uit. Herstellen Containerflats en volle parkeerterreinen zijn een uitzondering in Coevorden, geeft Kuilder aan. Het liefst willen we alles zo kort mogelijk hier houden, maximaal twee weken. Reparatie, revisie en dieptereiniging vindt plaats bij de diverse herstelbedrijven of de industrie. Voertuigen gaan bijvoorbeeld helemaal uit elkaar. Je moet dan ook door het stof heen kijken. Zon 95 procent van ons rollende materieel is weer gewoon inzetbaar. Je haalt een keer de hogedrukspuit erover en het is een ander voertuig. Voorraden en voertuigen gaan hierna terug in de landsvoorraad of afhankelijk van een door het krijgsmachtdeel bepaalde prioriteitenlijst naar de eenheden. De redeployment is formeel pas voltooid wanneer het materieel uiteindelijk weer inzetbaar is.

Van Kamp Holland en Kandahar naar Coevorden

Het strategisch transport voor de Redeployment verloopt via drie routes naar Coevorden. 1. Via wegvervoer naar Karachi in Pakistan en vanuit daar per zeevrachtvervoer naar Nederland (Eemshaven/Rotterdam). Civiele transporteurs verzorgen het vervoer op beide trajecten. Vooral zeecontainers met niet-essentieel materieel (kleine voertuigen zoals MBs en reservedelen). 2. Per vliegtuig, militair of ingehuurd, rechtstreeks naar Nederland. Voor essentieel materieel (geclassificeerde verbindingsmiddelen, wapensystemen, wapens en munitie). Wekelijks komen (deel)ladingen met de Nederlandse KDC-10, C-17 van het Heavy Airlift Wing en ingehuurde Ilyushins en Antonovs naar vliegbasis Eindhoven. Alle munitie gaat daarna door naar Munitie Magazijnencomplex Veenhuizen. 3. Per vliegtuig, militair of ingehuurd, naar Fuyairah in de Verenigde Arabische Emiraten en vanuit daar per schip alle (gepantserde) wiel- en rupsvoertuigen naar de Eemshaven.

In totaal vinden ongeveer vierduizend zeecontainers met materieel de komende maanden hun weg naar Coevorden (zie kader). Via zogeheten RFID tags (Radio Frequency Identification) kan iedere lading wereldwijd gevolgd worden. Bij aankomst op het zogenoemde degroupagepunt Coevorden scannen en controleren medewerkers van 320 Materieellogistiek peloton (Matlogpel) of iedere container en pallet en elk voertuig overeenkomt met de vrachtbrieven. Zo weten we wat er binnenkomt en wat ermee moet gebeuren, vertelt Jan Kuilder, commandant 320 Matlogpel. Beheerst en beheerd behandelen, dat is onze stelregel. Niet snelheid, maar zorgvuldigheid is leidend. Nauwgezette voorbereiding door de Redeployment Task Force in Afghanistan plus de routine van de mannen en vrouwen in Coevorden zorgt ervoor dat de twee behoorlijk goed hand in hand gaan, stelt

Kuilder. We beheren hier de landsvoorraad van Defensie, dus dit is geen nieuw kunstje voor ons. Wel is het van tijd tot tijd een stuk drukker, maar daarom kunnen we voor die piekbelasting tachtig in plaats van de reguliere veertig man inschalen. Niet fulltime, maar op afroep, want ook in onze verschillende processtromen opereren we zo efficint mogelijk. Strippen Wapens en munitie zijn al voor het transport naar Nederland verwijderd van de wiel- en rupsvoertuigen. In Coevorden demonteren civiele en militaire monteurs alle andere sporen van de operationele inzet. Radios, antennes, jammers, scherfdekens, alle niet-organieke onderdelen gaan eraf. Een ploeg van vier ervaren monteurs stript een

6 | Landmacht

Landmacht | 7

BMS en ISIS gekoppeld

Tekst: TLNT Nadsch Kuipers Foto's: KPL Nico Koster

bataljons sneller beschikken over een Common Operational Picture (COP), die de situatie in een operatiegebied weergeeft en de Situational Awareness vergroot. Door de near real time informatie is er sneller een actueel overzicht en kunnen plannen vlotter worden op- en bijgesteld en verzonden. Digitale kaart Beide systemen hebben een digitale kaart als achtergrond, waarop onder meer de posities van eenheden worden weergegeven. Verschil is dat bij BMS verplaatsingen automatisch zichtbaar zijn. ISIS is een statisch systeem waar tot nu toe veranderingen in posities alleen handmatig kunnen worden aangepast, vertelt de overste. Door BMS en ISIS aan elkaar te koppelen is dit niet meer het geval. Verplaatsingen zijn dan in beide systemen automatisch zichtbaar. Bij BMS verloopt alles via radioverbindingen, zoals de FM9000 en de FASTNET-radio, bij ISIS wordt via het TITAAN-netwerk over satelliet, straalzenders en telefoonlijnen gecommuniceerd. Maar beide systemen zijn softwaretechnisch zo gebouwd, dat we ze met elkaar kunnen verbinden en informatie kunnen delen. Hoewel de informatiesystemen tijdens Bison Strike in de testopstelling al wel met elkaar zijn verbonden, is de koppeling nog niet bij het bataljon ingevoerd. Den Hollander: Het is de eerste keer dat de systemen tijdens een

oefening naast elkaar zijn gezet en letterlijk met een kabel aan elkaar zijn verbonden. Het is een manier waarop we in de toekomst kunnen werken, maar het moet eerst uitgebreid getest worden voordat een eenheid het krijgt. Voor het OTCOpn en het Command & Control Centre is het dus ook echt een oefening. Om de apparatuur te testen is gekozen voor 44 Pantserinfanteriebataljon van 43 Gemechaniseerde Brigade, dat tijdens Bison Strike onder leiding van de brigade als samengestelde eenheid het niveau 5 (bataljonsoptreden) heeft getraind. Den Hollander: 44 Painfbat werkt al ongeveer twee jaar met BMS en heeft daarmee de ervaring die nodig is om een stap vooruit te maken. Nadat het team van Den Hollander de apparatuur uitgebreid heeft getest, zijn op dag twee van de oefening de systemen aan elkaar gekoppeld in de commandopost van het bataljon. Up-to-date Majoor Fred Otsen, plaatsvervangend bataljonscommandant van 44 Pantserinfanteriebataljon is positief over de ontwikkeling. Nu hoef je niet elke keer beide systemen up-to-date te houden. Dat scheelt twee keer zoveel tijd. Zo kunnen oleaten uit ISIS rechtstreeks naar beide systemen worden doorgezet. Terwijl in de oude situatie een kapitein van het bataljon zon drie uur bezig is met het uittekenen van oleaten in BMS, kan dit voortaan rechtstreeks van ISIS naar BMS worden doorgezet. Simpelweg omdat de systemen met elkaar in verbinding staan. Wanneer de koppeling tussen BMS en ISIS daadwerkelijk ingevoerd wordt, is volgens Den Hollander afhankelijk van een aantal factoren. Zo werkt het Command & Control Centre momenteel aan de nieuwste versie van BMS en wordt tegelijk de koppeling BMS-ISIS verbeterd. De koppeling moet betrouwbaar en stabiel functioneren, voordat deze ingevoerd kan worden. Dat hangt dus samen met de doorontwikkeling van BMS en ISIS. Voor de koppeling dienen de bataljons en brigades tevens te beschikken over de nieuwste versie van het TITAAN-netwerk. In de huidige planning van CLAS is opgenomen dat de eerste eenheden in het najaar van 2011 de beschikking krijgen over de koppeling, samen met de invoer van de nieuwste versie BMS en de overgang naar TITAAN 4.

Voor het OTC Operatin is dit ook echt een oefening

Situational Awareness maakt grote stap vooruit

De geografische informatiesystemen BMS (Battlefield Management System) en ISIS (Integrated Staff Information System) zijn tijdens de brigadegeleide oefening Bison Strike van 43 Gemechaniseerde Brigade voor het eerst aan elkaar gekoppeld. De pilot in het Duitse Gefechtsbungszentrum (GZ) Altmark is een voorschot op wat landmachteenheden in de toekomst gaan krijgen.
Een stap vooruit, zo ziet luitenant-kolonel Peter den Hollander van het Opleidings- en Trainingscentrum Operatin (OTCOpn) de samenvoeging van beide systemen. Door te laten zien wat de mogelijkheden zijn van het koppelen van beide systemen, zien de bataljons en staven wat een gigantisch verschil het is, meent Den Hollander. De overste is aan de oefening van 29 november tot en met 13 december toegevoegd met een team vanuit het OTCOpn, het Kenniscentrum Grondgebonden Manoeuvre, het Kenniscentrum C2-Ondersteuning Land en het Command & Control Centre om de integratie van BMS met ISIS te begeleiden. Een andere opvallende bijkomstigheid is volgens Den Hollander de rust die heerst in de commandopost. De handelingen in het operatiegebied kunnen nagenoeg live worden gevolgd, waardoor eenheden gemakkelijker zijn aan te sturen. Er is dus minder radioverkeer, waardoor het een stuk rustiger is op het net. De informatiesystemen zijn eigenlijk bijna hetzelfde, legt de overste uit. Alleen wordt ISIS ter ondersteuning van de commandovoering bij staven op bataljonsniveau en hoger gebruikt en BMS bij eenheden van bataljonsgrootte en lager. Door de systemen aan elkaar te koppelen kunnen zowel de staven als de
'44 Painfbat werkt al ongeveer twee jaar met BMS en heeft daarmee de ervaring die nodig is om een stap vooruit te maken.'

Verplaatsingen in beide systemen automatisch zichtbaar

8 | Landmacht

Landmacht | 9

Landmacht | NATOPS

De meerwaarde van nationale operaties

Tekst: ELNT Roel van de Wiel

Januari 2011: hoogwater in Zuid-Limburg. Op verzoek van de veiligheidsregio Limburg worden militairen ingezet om hulpbehoevende inwoners van Borgharen en Itteren te evacueren. Foto: Andr te Boekhorst | AVDD

Ondersteuning van civiele autoriteiten bij rechtshandhaving, rampenbestrijding en humanitaire hulp, zowel internationaal als nationaal. Zo luidt de derde hoofdtaak van het CLAS, naast de wereldwijde bijdrage aan vrede, veiligheid en stabiliteit en het verdedigen van Nederlands en NAVO-grondgebied. Nst, want nationale operaties hebben voor de landmacht nadrukkelijk dezelfde prioriteit als de andere taken. Een sluitende keten van vertegenwoordiging, met schakels op alle operationele en beleidsniveaus, waarborgt een zo snel mogelijke, goed overwogen inzet van de juiste landmachteenheden bij rampen en andere crisissituaties. Met de inzet van landmachters tijdens het hoogwater in Limburg is onlangs nog maar eens bewezen dat onze hulp welkom is. Natops heeft een onmiskenbare meerwaarde.
Landmacht | 11

10 | Landmacht

Landmacht | NATOPS

Zodra een verzoek tot mogelijke inzet ons bereikt, doorgaans via een Regionaal Militair Commando, speelt de sectie een cordinerende rol tussen aanvrager, het betreffende RMC, de Defensiestaf en formerende eenheid om de gewenste effecten om te zetten in de juiste middelen. Na instemming en opdracht van de Defensiestaf wordt een en ander omgezet in een operatiebevel. Actie Een hele mond vol, maar in de praktijk werkt het zo dat een steunverleningaanvraag langs de sectie van Nouwens moet voordat er tot actie wordt overgegaan. Op CLAS-niveau wordt niet besloten f de hulp ook daadwerkelijk wordt verleend. Daarvoor moet de aanvraag langs de koninklijke weg naar het ministerie. In Utrecht wordt wel beoordeeld wat de landmacht kan doen om te helpen en wordt de mogelijk steunende eenheid vast gewaarschuwd. In het eerste geval vragen we ons vooral af: kunnen we doen wat van ons gevraagd wordt, willen of moeten we dit doen en mogen we? Ten eerste moeten we natuurlijk de capaciteit voorhanden hebben op het moment dat het nodig is. Op de tweede plaats is het een belangrijke afweging of de civiele autoriteit haar eigen mogelijkheden wel gebruikt en uitput. Als ze bij ons bijvoorbeeld boogtenten aanvragen, zullen ze het vanwege het concurrentiebeding eerst moeten proberen bij de lokale tentenverhuurder en hoeven wij niks. En dan is het nog een

de doelgroep en de omgeving. Tijdens optreden op nationaal grondgebied treden we vaak multidisciplinair op, onder civiel gezag en naast of samen met de politie, brandweer, Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de regio (GHOR) en het lokale bestuur. Ook bij vredesoperaties is de civiele omgeving vaak bepalend voor ons optreden. Het 3D-concept (Defence, Development, Diplomacy, red.) is niet voor niets succesvol gebleken. Het is uiteraard wel van belang de civiele omgeving goed te kennen om ook onder tijdsdruk efficint te kunnen opereren. Gezamenlijk oefenen is dan ook cruciaal voor succesvolle steunverlening.

Sectie NATOPS/CBRN Staf CLAS

Tijdens de grootschalige oefening Waterproef (2008) werkten Nederlandse militairen samen met allerlei civiele organisaties, zoals de politie.

Kunnen, willen en mogen

De Sectie NATOPS/CBRN van Staf CLAS is voor de landmacht de spin in het web van nationale operaties. In Utrecht worden civiele steunverleningsaanvragen die via een Officier Veiligheidsregio binnenkomen, aangenomen en behandeld, en wordt het proces van aanvraag tot inzet in gang gehouden. Sleutelvragen zijn voor de sectie: kunnen we, willen we en mogen we?
Civiele organisaties - burgemeesters, veiligheidsregios, politie en brandweer - kunnen bij vele vormen van calamiteiten, rampen en noodsituaties een beroep doen op capaciteit van de landmacht. Dat kan simpelweg om handjes gaan, die meehelpen met het bewaken van een rampgebied of het bijna spreekwoordelijke zandzakken vullen. Maar vaak ook is specialistische kennis en kwaliteit van landmachteenheden gewenst. Neem bijvoorbeeld de inzet van het onbemande verkenningsvliegtuig Raven van de UAV-eenheid van 103 ISTAR-bataljon, CBRN-capaciteit bij een (chemische) ramp of searchers van de pantsergenie. Het kan dan om gegarandeerde steun gaan, zoals vastgelegd in de afspraken Intensivering Militair Civiele Samenwerking (ICMS), maar ook om niet-gegarandeerde verzoeken, die buiten die afspraken om gaan. Om welke soort van aanvraag het ook gaat, zij belandt altijd op het bureau van de sectie NATOPS/CBRN van Staf CLAS. Luitenant-kolonel Geert Nouwens stuurt sinds oktober 2008 dit vierkoppige team aan vanuit het hoofdkwartier van de landmacht. De sectie is verantwoordelijk voor het formeren, gereedstellen, in stand houden en afwikkelen van NATOPS- en CBRN-activiteiten op nationaal grondgebied, legt overste Nouwens uit. Hieronder vallen bijvoorbeeld het cordineren en leveren van Militaire Bijstand (MB, red.), Militaire Steunverlening (MS), Host Nation Support (HNS) en het inrichten van een Hulpverleningscentrum. De sectie levert een bijdrage aan de planning van de operationele gereedstelling en het actueel houden van diverse operatieplannen. Daarnaast beheert de sectie een groep Bovenregionale Liaisonofficieren die op landelijk niveau opereren. De groep beschikt over kennis en relaties in vitale crisissectoren, zoals Openbare Orde en Veiligheid, energie, ICT en transport.

Voor elke eenheid geldt: operaties zijn operaties

kwestie van mogen: is het juridisch verantwoord dat wij ons ermee bemoeien, en wat mogen we wel en niet? Op basis van die antwoorden geven wij een advies via de betreffende Officier Veiligheidsregio. Terwijl de besluitvorming verder in gang wordt gezet, kunnen wij de eenheid waarschuwen voor wat komen gaat. De koninklijke weg kan soms even duren, maar zo boeken wij vast tijdwinst. Duidelijk zichtbaar Overste Nouwens heeft in zijn loopbaan bij de landmacht veel gewerkt met expeditionair optreden, in diverse crisishaarden buiten Nederland. De hoofdtaak in ons eigen land ziet hij echter als minstens zo belangrijk en waardevol. Uitvoering van civiele taken is duidelijk zichtbaar voor de bevolking. Door nauwer samen te werken met civiele instanties wordt Defensie nog meer een onmisbare veiligheidspartner, waardoor de maatschappelijke relevantie groeit. Maar het mes snijdt aan twee kanten: de ervaring leert dat gentegreerd oefenen en optreden met civiele partners een prima leerschool is voor optreden tijdens vredesoperaties. En voor sommige eenheden, bijvoorbeeld analisten binnen ISTAR, biedt het zelfs uitgelezen mogelijkheden te opereren in rele scenarios die in de militaire oefenomgeving niet aanwezig zijn. Nationale operaties zijn dan ook gewone militaire operaties, wil de overste maar gezegd hebben. De wijze van optreden is niet zo verschillend van expeditionair optreden. Of je een searchteam nou in Afghanistan naar een IED laat zoeken of in Nederland naar een illegale munitieopslagplaats, de drill en commandovoering is hetzelfde. Dat geldt voor elke eenheid: operaties zijn operaties. Het verschil zit m in

Strabrechtse heide

Snel, adequaat en professioneel

Terwijl heel Nederland zich schrap zette voor de WK-voetbalwedstrijd Nederland-Brazili, toonde de Natops-keten haar ware gezicht. In de strijd tegen de brand op de Strabrechtse heide op vrijdag 2 juli 2010 werd razendsnel de juiste hulp geboden. Namens CLAS was kapitein Rob Piket ervan, van A tot Z. Ik nam namelijk als eerste de telefoon op, vlak voor de wedstrijd. Ik pikte de bal op en dan speel je tot het einde van de inzet de cordinerende rol. De stafofficier gereedstelling behoort tot de Natops-groep van staf CLAS en kreeg het hoofd Operatin van het RMC Zuid aan de lijn, overste Backus. Die kreeg via de veiligheidsregio Brabant Zuidoost het verzoek om militaire steun bij het bestrijden van de uitbreidende heidebrand. Piket: Er was behoefte aan een BDM (brandstofdistributiemiddel, red.) om bluswagens af te tanken en een shovel om brandgangen te maken. Op dat moment bleek de kracht van Natops: ons netwerk. Ik heb drie dagen pauzeloos zitten bellen om spullen te regelen. Spullen, maar ook handjes. Het civiele gezag had vanaf zaterdag honderd man extra nodig. De aangewezen Natops-eenheid van 43 Mechbrig was op oefening in Duitsland, dus heb ik 13 Mechbrig gebeld. Die konden de eerste shift leveren. Uiteindelijk hebben we twee dagen lang in drie ploegen van honderd man schouder aan schouder met de brandweer gewerkt. Daarna konden we langzaam afbouwen. We kregen achteraf alleen maar lof van de brandweer. Het was een ernstige situatie, maar ook een hoogtepunt voor Natops. We hebben snel, adequaat en professioneel opgetreden.

12 | Landmacht

Landmacht | 13

Landmacht | NATOPS

Natops op de werkvloer

Klaar voor de warme fase

Alle schakels in de Natops-keten zijn er op uit om de juiste eenheden, met het benodigde specialisme, zo snel mogelijk na de steunverleningaanvraag paraat te stellen. Op de werkvloer zijn de betreffende Officier Veiligheidsregio en de commandant van het Regionaal Commando daarvoor cruciaal.

Nederland is verdeeld in 25 veiligheidsregios, waarin verschillende diensten samenwerken bij rampen- en crisisbeheersing. In elke regio doet namens defensie een militaire liaisonofficier mee, de Officier Veiligheidsregio (OVR). Hij is het meest directe aanspreekpunt voor civiele partners in de regio, een aanvraag voor steunverlening komt dan ook meestal bij de OVR terecht. Bijvoorbeeld tijdens de extreme kou in december, vertelt luchtmachtmajoor Freek Drenth, namens het RMC West de OVR in de veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland. De gemeente Amsterdam besloot op een gegeven moment in een noodverordening alle daklozen van straat te halen, maar kwam waarschijnlijk 350 plaatsen tekort. Toen heeft de veiligheidsregio mij ingeschakeld. Ik heb een mogelijke locatie, het Marine Etablissement in Amsterdam, verkend en heb de keten in gang gezet, zodat er een besluit kon worden gevormd. Ik heb ondertussen de civiele partners gebriefd over onze oplossing. Op het allerlaatste moment had de gemeente toch nog genoeg plaatsen gevonden en hebben ze van onze hulp afgezien. Jammer, maar hoe vaker je van de koude in de lauwe fase overgaat, hoe beter je ervoor klaar bent als je in de echte warme fase belandt. Bovendien, ze weten ons nu te vinden. We zijn beschikbaar als de civiele partners echt geen andere middelen meer hebben. Voorbereid De termen warme en koude fase staan voor de daadwerkelijke inzet (warm) en de beleidsvorming (koud) die er structureel aan voorafgaat. In de koude fase mag de OVR meepraten met de civiele overheid, die altijd leading is, over mogelijkheden om rampen en calamiteiten tegemoet te treden, zodat de veiligheidsregio voorbereid is als het eens zover komt. Drenth: Mijn missie en hoofdtaak is defensie als geloofwaardige en betrouwbare partner betrokken en geconsulteerd laten worden als er mogelijk sprake is van steunverlening of bijstand. Door veel met diverse personen en functionarissen te praten, intensief te netwerken en briefings te geven wat Natops praktisch inhoudt, probeer ik het bij de burgers in het hoofd te krijgen. Bovendien probeer ik de samenwerking tussen civiel en militair te verbeteren. Ik evalueer oefeningen in diverse veiligheidsregios. En binnen mijn eigen regio heb ik bijvoorbeeld bemiddeld in het samen oefenen en trainen van de brandweer Amsterdam-Amstelland en de brandweer van de Koninklijke Marine. Ter plekke Alle OVRen vallen onder een RMC, dat de daadwerkelijke inzet cordineert. De commandant RMC is verantwoordelijk voor de militaire inzet bij een ramp of calamiteit. Ik zorg ervoor dat mijn OVR ter plekke is zodra dat nodig is, vertelt kolonel Valk, commandant RMC Zuid, zodat hij in het Regionaal Operatieteam (ROT, red) kan aanschuiven om militair advies te geven: wat kunnen wij bieden? Ik ben de commandant militaire middelen tijdens de inzet, welke eenheid daar dan ook gewenst is. Bij een grote ramp ben ik zelf ook ter plaatse en neem ik plaats in het Regionaal Beleidsteam (RBT, red.). De eenheid

meldt zich bij mij en wordt onder civiel commando geplaatst. In de regio van kolonel Valk zijn recent een aantal opvallende operaties geweest. Tijdens de brand op de Strabrechtse Heide, in de zomer van 2010, heeft Defensie een heel belangrijke klus gedaan. De verhouding brandweer/militair was 50/50. Ze stonden zij aan zij te werken. En ook bij het hoogwater in Limburg in januari was onze hulp erg welkom. In de praktijk werkt de inzet van militairen in een civiele omgeving dus goed. Kolonel Valk: We moeten zorgen dat we dat vasthouden, dat we een structurele partner worden van de civiele organisaties en dat verder uitbouwen. We moeten meer kennis en begrip krijgen van de civiele structuren en andersom. Het einddoel is dat we een gelijkwaardige veiligheidspartner zijn. Het gaat de goede kant op.

Militairen van de Explosieven Opruimingsdienst Defensie worden zeer regelmatig door civiele organisaties ingezet.

14 | Landmacht

Landmacht | 15

Landmacht | NATOPS
De Haagse schakel
Luitenant-kolonel Oscar Heere Liaisonofficier ministerie van Veiligheid en Justitie
Ik help mee aan de ontwikkeling van plannen op het gebied van civiel-militaire samenwerking. En ik probeer ervoor te zorgen dat die ontwikkelingen tussen Veiligheid en Justitie en Defensie gelijk en gestroomlijnd lopen. In het geval van een crisis ben ik een van de crisisbeleidsadviseurs van de minister, die snel een besluit moet nemen. De recente brand in Moerdijk had bijvoorbeeld een grote impact en had zelfs een nationale impact kunnen hebben. Dan moet er snel een besluit komen wat te doen. Ik heb dagelijks contact met de overste Benoist over de operationele inzet en de aanvragen die van alle kanten binnenkomen. Voor wat betreft de ontwikkelingen overleg ik continu met de Directie Algemene Beleidszaken (DAB). Natops is erg dynamisch. Defensie kan ontzettend veel betekenen tijdens een ramp of een crisis. De echte militaire meerwaarde zit in de voorzijde van rampen- en crisisbeheersing. We zijn erg goed in het opleiden en trainen van crisisstaven. We hebben een goed werkend Operationeel Besluitvormingsproces. Ons integrale planproces kan een meerwaarde zijn bij bovenregionale crises. En we hebben ervaring met netcentrisch werken en het uitwisselen en uitvoeren van doctrines. Van dat alles kunnen onze civiele partners ontzettend veel leren. Ik benadruk dat we altijd een ondersteunende rol vervullen. De proceseigenaar blijft bij elke crisis een civiele organisatie. Het wordt tijd om de militair-civiele samenwerking eens door te lichten en te kijken naar de afspraken die we daarover hebben gemaakt in het ICMS. De nadruk zou moeten komen te liggen bij de voorzijde en bij specialismen. Natops is booming business, waarin we een heleboel kansen krijgen ons werk te doen. We kunnen nog veel meer betekenen. Maar dan moeten we onze boodschap ook beter verspreiden. In sommige regios worden we nog gezien als een vreemde eend in de bijt, terwijl we zoveel te bieden hebben. De civiele partijen zouden moeten denken: Kan Defensie dat allemaal? Wat goed.

Kan Defensie dat allemaal? Wat goed

Bestaansrecht laten zien

Natops is niet alleen van de landmacht. De besluitvorming over militaire inzet gebeurt op ministerieel niveau en het beleid wordt interdepartementaal gemaakt. de Natops-keten heeft dan ook twee belangrijke Haagse schakels: een liaisonofficier bij het ministerie van Veiligheid en Justitie en een landmachter als hoofd Bureau Natops van de Directie Operaties van de Bestuursstaf.
Luitenant-kolonel Luc Benoist Bureau Natops Directie Operaties
Natops begint en eindigt bij de Bestuursstaf, het hoogste besluitvormingsorgaan. Ik adviseer de Directeur Operaties in zijn beslissing over bijstand en ondersteuning. In de uitvoering leid ik formeel de operaties voor de Commandant der Strijdkrachten. Ik onderhoud de contacten met de krijgsmachtdelen, ontvang alle verzoeken en breng bevelen ten uitvoer. De aanvragen van civiele organisaties komen via diverse lijnen binnen. Vele daarvan zijn automatismen en gegarandeerd in de Intensivering CivielMilitaire Samenwerking (ICMS, red.), op jaarbasis zijn er zon 100 incidenten. Het zijn er niet te veel, maar er zit wel een stijgende lijn in, met name aanvragen voor geavanceerde apparatuur als helikopters, de Raven en andere specialistische inlichtingencapaciteit. Tot nu toe heeft mijn directeur nog geen aanvraag geweigerd op basis van uitputting. De inzet van de Raven is een goed voorbeeld waar militaire inzet een absolute meerwaarde kan zijn. De civiele partner heeft dergelijke middelen niet. En het inzetten van de UAV-eenheid is relatief makkelijk en goedkoop. Voor de toekomst is het van belang te investeren in kwaliteit, niet kwantiteit. We moeten ons meer richten op de voorkant van een crisis. Dat kan door aandacht te besteden aan de opleiding van Officieren Veiligheidsregio en al het Natops-personeel. Maar Natops moet ook een onderwerp zijn in de basisopleidingen van de OTCOs en de KMA, en in de MDV en HDV. Een andere kwaliteitsslag kunnen we slaan door nog eens kritisch te kijken naar onze reactietijden. Zo maken we ons eigen product nog beter. En we moeten ons meer focussen op onze nationale taken. Ten eerste omdat we zo beter wennen aan het werken conform de civiele structuren. Ten tweede omdat we dan vaker zichtbaar optreden. Zo kunnen we ons bestaansrecht en onze meerwaarde laten zien.

UAV in Nederland:

Civiele partner heeft dergelijke middelen niet

Het is altijd echt

Een van de civiel meest gevraagde specialiteiten van de landmacht is de Raven, het onbemande verkenningsvliegtuigje van de UAV-eenheid (Unmanned Aerial Vehicle) van 103 ISTAR bataljon. Steeds meer, weet adjudant Marc Feenstra, commandant van de ICMS-groep van het Raven-team. We worden zeker maandelijks ingezet. Civiele organisaties zijn nog niet zo ver met dit soort systemen, terwijl wij het qua luchtvaartregelgeving en gecertificeerd materieel, personeel en opleiding perfect voor elkaar hebben. We kunnen separaat twee groepen tegelijk inzetten en doen dat regelmatig om bijvoorbeeld de politie bij te

staan bij ordehandhaving of opsporing. Vaak betreffen dat geheime operaties, maar een recent bekend voorbeeld is de opsporing van een pyromaan in Vught, vorig jaar. Tijdens zon operatie werken we in dienst van en heel direct samen met de politie. De samenwerking met de civiele partner verloopt prima, maar er zijn verbeterpunten. Feenstra: De communicatie kan nog beter. Voorbeeld: wij werken met cordinaten, de politie met straatnamen. Dat schept wel eens verwarring. De inzet in Nederland is voor Feenstras mensen net zo uitdagend als bijvoorbeeld een verkenningsvlucht in Afghanistan. Een operatie in Nederland is altijd een bijzondere situatie. Het is altijd iets echt. En zeg nou zelf: een boef vangen, vindt iedereen leuk.

16 | Landmacht

Landmacht | 17

Landmacht | NATOPS

Commandant Landstrijdkrachten

Scherper op het civiele netvlies

We zijn dus in topvorm thuisgekomen van een buitenlandse missie. Voor sommige militairen zal het dan wel even omschakelen zijn om in eigen land te worden ingezet. Maar we moeten oppassen dat we niet specifiek gaan opleiden en trainen voor Natops, zegt generaal Bertholee. Operaties zijn operaties, of ze nou in een buitenlandse missie of ergens in ons eigen land worden uitgevoerd. De opdracht van een verkenner is: zien zonder gezien te worden. Met die vaardigheid kun je jezelf ook prima nuttig maken tijdens een observatieoperatie in Nederland. En van een Raven, het onbemande vliegtuigje van de landmacht, maakt het niets uit of het boven Bergen, Groningen of Afghanistan vliegt. Nationale operaties zijn in de kern gewone operaties, waarin iedereen zijn of haar werk kan doen. Andersom kunnen we wel onze reguliere oefeningen en trainingen gebruiken om de landmacht zichtbaar te maken voor de bevolking, en samen optrekken met civiele partners als politie en brandweer. Ik wil graag dat we ons werk, als dat kan, dichter bij de mensen brengen. Vaak is ons werk niet heel erg zichtbaar voor de bevolking. Dat is jammer, want ik heb ervaren dat mensen erg positief reageren als we met ze in contact komen. Ze werken graag mee, zijn nieuwsgierig naar wat we doen en vaak onder de indruk van de resultaten van ons werk. Capaciteiten Dat werk is breed. Nationale operaties bevatten zoveel meer dan het altijd genoemde zandzakken vullen. Ja, dat doen wij - en we doen het nog goed ook. Maar onze civiele partners kunnen vooral ook onze specialistische capaciteiten goed gebruiken. We zetten zeer regelmatig de Raven van 103 ISTAR-bataljon in, of geneeskundig personeel. We hebben expertiseteams geleverd bij grote crisisoefeningen als Waterproef en Floodex. We hebben een nieuwe CBRN-eenheid opgericht, speciaal als ICMS-capaciteit. We stellen zeer regelmatig teams van de Explosieven Opruimingsdienst Defensie ter beschikking. We hebben prima informatieverkenningssystemen en een beproefd besluitvormingsmodel. We hebben echt zoveel nationaal bruikbare capaciteiten in huis, die ook daarbuiten bruikbaar zijn. Dat betekent ook dat Natops een hoofdtaak is voor elke landmachter: op ieders kennis en kunde kan een beroep worden gedaan. Natops is dus niet per definitie een klus voor de Nationale Reserve (Natres). Bertholee: De Natres doet erg belangrijk werk voor onze nationale taak. Zie alleen al wat ze recent hebben gedaan tijdens het hoogwater in Limburg: onmisbaar werk. En ze staan er niet alleen voor. Integendeel, elke bestaande eenheid van de landmacht kan worden ingezet in eigen land. Terughoudend Nu de landmacht het even rustiger heeft met de expeditionaire missies, lijkt het wellicht aanlokkelijk om ons volledig te storten op de inzet in ons eigen land. Zo simpel ligt het niet. Niet voor niets is er een koninklijke weg waarlangs steunverlening- en bijstandaanvragen worden behandeld. We wonen in een land dat terughoudend is wat betreft inzet van militairen, legt de generaal uit. Zorgvuldigheid is

Missies als de Taskforce Uruzgan hebben binnen de landmacht de afgelopen jaren veel aandacht gehad. Maar niet ten koste van onze nationale hoofdtaak, zegt Commandant Landstrijdkrachten, luitenant-generaal Rob Bertholee. Desondanks valt er nog wel wat te winnen in eigen land. Onze civiele partners moeten weten wat wij kunnen.
We zijn jarenlang druk geweest met de missie in Afghanistan. Maar intussen bleef een andere hoofdtaak, ondersteuning van civiele autoriteiten bij rechtshandhaving, rampenbestrijding en humanitaire hulp, in eigen land ook gewoon geldend. Die taak hebben we zeker niet verwaarloosd, stelt luitenant-generaal Rob Bertholee, Commandant Landstrijdkrachten (C-LAS), vast. De nadruk heeft voor ons de laatste tijd op Afghanistan gelegen. Nationale operaties hebben echter ook altijd prioriteit gehad, daar is tijdens onze buitenlandse missies niets aan veranderd. Daarom is de term derde hoofdtaak voor nationale operaties eigenlijk ook onjuist. Het is er gewoon n van de drie, zonder rangschikking. De ervaringen die we hebben opgedaan in Afghanistan en eerder Irak, hebben Natops indirect zelfs goed gedaan, zegt de generaal. Dankzij het werk dat je tijdens expeditionaire missies doet, ontwikkel je bepaalde kennis en vaardigheden die je vervolgens in Nederland weer kan inzetten. Neem het searchen, wat in Afghanistan een absolute expertise is geworden. Daar zouden we in nationale operaties zeker van kunnen profiteren; ook bijvoorbeeld ter aanvulling op de bomverkenners van de politie. Zo zijn er veel specialismen die we tijdens buitenlandse missies hebben ontwikkeld, maar die ook goed in Nederland inzetbaar zijn.

We komen als we een meerwaarde hebben

daarom van het grootste belang. We kunnen niet zomaar overal komen opdraven. Het civiele gezag bepaalt. We komen als we een meerwaarde hebben en als onze hulp echt nodig is. Generaal Bertholee ziet daarbij nog wel een taak voor onszelf. Onze partners moeten beter weten wat wij ze te bieden hebben. Er is wel een catalogus met capaciteiten (de ICMS, red.), maar de landmacht en Defensie zijn complexe organisaties. Het is niet raar dat buitenstaanders niet helemaal goed inzien wat we allemaal kunnen en wat we te bieden hebben. We moeten onze capaciteiten scherper op het civiele netvlies zien te krijgen. Ook daarom is de boodschap aan iedere militair: je hebt zoveel goede ervaringen, vertel ze. Blijf dat doen, met kracht. Anders zien mensen het niet.

18 | Landmacht

Landmacht | 19

Landmacht | Leiders van de landmacht (1)

Goed leidinggeven kun je leren. Als leidinggevende ben je eigenaar van je eigen ontwikkeling en verantwoordelijk voor de begeleiding van je onder-geschikten. Mooie theorien, maar nu de praktijk nog. Aan de hand van diverse themas vertellen vijf leidinggevende landmachters in deze serie over hun ervaringen en valkuilen. In deel 1: de startende leider.
Tekst: ELNT Marlous de Ridder

Ik ben chronisch ontevreden

Ze zijn enthousiast en gedreven, maar vers van de KMA komt er behoorlijk wat op ze af. Door de recente uitzendingen zijn beginnende officieren al vroeg geconfronteerd met lastige beslissingen. Tweede luitenant Paul Spaander (34) is bezig aan zijn eerste functie als pelotonscommandant bij 104 Grondgebonden Verkenningseskadron. Een starter over goed leiderschap en zelfontwikkeling.
Goed leiderschap Een goede leider denkt mee met het hogere niveau, maar overziet ook de gevolgen voor de enkele vent op de werkvloer. Het is belangrijk om bij elke beslissing die vertaalslag te maken. Alleen dan kun je beoordelen of een opdracht haalbaar is. Misschien heb ik het geluk dat ik zelf als manschap bij de mariniers heb gezeten en daardoor vanuit een breder perspectief denk. Maar los daarvan vind ik dat je als leidinggevende binnen deze organisatie moet snappen hoe het gevoel op de werkvloer is. Of in ieder geval wat er onder jouw mensen leeft. Leiderschapsstijl Iedereen heeft een stijl waar hij of zij zich prettig bij voelt. Er is niet n beter dan de ander, zolang je maar dicht bij jezelf blijft. Een leiderschapsstijl is bovendien niet iets wat je aanleert. Dan komt het al gauw geforceerd over. Op de KMA krijg je handreikingen, leer je modellen voor gesprektechnieken en commandovoering. Maar je kunt van iemand geen leider maken. De wil om voor een groep te staan, moet je van nature in je hebben. Het is bovendien logisch: de manier waarop we met mensen omgaan, en hoe we overkomen, wordt voor een groot deel bepaald door karaktereigenschappen. Wat voor leider ben ik? Inlevend, directief als het moet en sociaal als het kan. Ik ben in het begin erg duidelijk geweest over hoe we met elkaar omgaan en wat mijn verwachtingen zijn. Zelfstandigheid is typisch iets voor verkenners. We treden in kleine ploegen op en dat betekent dat er, ongeacht de rang, veel inspraak is. Dat maakt het leidinggeven complexer en dus uitdagender. Ik vind het belangrijk dat mijn mensen weten dat ik hun mening op prijs stel. Als de tijd er is, geef ik hen daar zoveel mogelijk ruimte voor. Daarnaast hoop ik dat ze weten dat ze altijd bij me terecht kunnen en dat ze erop vertrouwen dat ik de juiste beslissingen neem. Valkuilen Ik moet oppassen dat ik niet te betrokken raak bij de mensen om me heen. Je bent als pc continu op zoek naar de juiste balans. Het ene moment ben je in de ploeg n van hen. Het andere moment sta je boven de groep en moet jij een beslissing nemen die niet altijd voor iedereen positief uitpakt. Het kunnen switchen tussen die twee rollen is soms lastig. Ik heb wel eens de opmerking gekregen dat ik te betrokken ben. In mijn ogen kun je niet t betrokken zijn. Het zijn wel jouw mensen, collegas waarbij een lastige privsituatie direct gevolgen heeft voor het werk. Mijn verantwoordelijkheden stoppen daarom niet na vijf uur s middags. Ik ga voor mijn mensen door het vuur en hoop dat ze dit ook voor mij doen. Een andere valkuil is dat ik chronisch ontevreden ben. Ik vraag mezelf achteraf altijd af wat beter had gekund. Als je hoge eisen aan anderen stelt, moet je die zelf natuurlijk ook waarmaken. Dat ik voor mezelf de lat zo hoog leg, is voor mijn omgeving soms best lastig. We zijn laatst op oefening geweest. Iedereen was achteraf tevreden, maar voor mijn gevoel waren niet alle oefendoelstellingen gehaald. Dan baal ik, terwijl we het eigenlijk gewoon goed hebben gedaan. Zelfontwikkeling Het is je eigen verantwoordelijkheid beter te worden. Goed leidinggeven kun je, mits je het in je hebt, zeker leren. Als je maar je zwakke punten onder ogen wilt zien. Wat dat betreft is een functie als pc confronterend. Je krijgt meteen feedback uit de groep en je moet jezelf elke dag opnieuw bewijzen. Dit gebeurt andersom ook en daarmee houd je elkaar scherp. Als starter word je behoorlijk in het diepe gegooid. Bijvoorbeeld zaken rond Peoplesoft, functioneringsgesprekken en opleiden en trainen. Dat moet je je allemaal in korte tijd eigen maken. Iemand zoeken waar je mee kunt sparren, is waardevol. Dat zou ik elke starter aanraden.

Foto: SGT1 Dave de Vaal / AVDD

Kijk voor alle informatie over (hulp en begeleiding bij) leidinggeven bij de landmacht, op de intranetpagina van Het Expertisecentrum Leidinggeven van de School voor Leidinggeven en Opleidingskunde: Koninklijke Landmacht > KMS > SLO > Alles over leidinggeven

20 | Landmacht

Landmacht | 21

Exchange officier in de VAKOL

Tekst: KAP Chris O'Brien Foto's: KPL1 Zadrach Salampessy

An American earns the Dutch red beret

Ik zat in mijn eerste maanden als exchange officier bij de staf van 11 Luchtmobiele Brigade. Mijn sectiehoofd, de G3 van de brigadestaf, stelde voor dat ik de eerste Amerikaan zou worden die de Voortgezette Algemene Kaderopleiding Luchtmobiel (VAKOL), de infanterieopleiding die wordt beloond met de rode baret, had doorlopen. Toen ik het cursusprogramma bekeek leek het me een makkie. Slechts zeven weken en geen weekendbelasting. En slechts om de week een fysiek zwaar programma. Ik hapte direct toe, met de gedachte dat de Amerikaanse Ranger School een stuk makkelijker zou zijn als de weekenden daar k vrij waren. In de daaropvolgende weken leerde ik wat een pijnlijke onderschatting dat was. Ranger School De Amerikaanse opleiding die het meest op de VAKOL lijkt is de US Army Ranger School. In het Amerikaanse leger wordt de Ranger School beschouwd als de universiteit voor groeps- en pelotonscommandanten en wordt sterk aanbevolen aan alle officieren en onderofficieren in de infanterie. Sterk aanbevolen betekent vooral dat je zonder Ranger-training niet echt meetelt. In het Ranger Regiment heeft elke officier en onderofficier de opleiding succesvol doorlopen. Het uitvalpercentage is bijna vijftig, ongeveer gelijk aan de VAKOL. De Ranger School kent drie fasen; een introductieweek, ook wel Zero-week genoemd, waarin de nadruk ligt op fysieke training en tests, gevolgd door tactieken op groepsniveau op Fort Benning, Georgia. De tweede fase is de bergtraining, waarbij de focus ligt op het verplaatsen door bergachtig terrein. Deze vindt plaats in het noorden van Georgia. De derde fase is de moerasfase die zich afspeelt in Noord-Florida. Hier ligt de nadruk op bootoperaties op pelotonsniveau en het fijnslijpen van het leidinggeven op dat niveau. De gehele Ranger course duurt 62 onafgebroken dagen. Elke fase begint met vier tot zeven dagen klassikale lessen waarbij de studenten zon vijf uur slaap per nacht krijgen. De uurtjes slaap zijn bij de drie- tot tiendaagse oefeningen schaarser; twee uur per nacht als je geluk hebt. Door de gehele cursus wordt continu gehamerd op planning- en leiderschapsvaardigheden. Alle rangen en standen trainen samen; rangonderscheidingstekens worden aan het begin van de opleiding verwijderd. Sprints Als de Ranger School een marathon is, dan is de VAKOL een serie 800-meter sprints. De VAKOL duurt slechts zeven weken; de weekenden zijn vrij. De VAKOL kent KTL-weken (Kader Training Luchtmobiel, red.) en lesweken. Tijdens een KTL-week houdt de slaapteller op bij drie uurtjes in het totaal. De lesdagen duren zon twaalf uur. En ook hier telt: niet goed is opnieuw. De KTL-weken spelen zich af in Nederland, de eindoefening in de Duitse heuvels. Net als in de Ranger School wordt er in de VAKOL hard gewerkt aan het ontwikkelen van planning- en leiderschapsvaardigheden op groepsniveau en de opdrachten zijn ook hier verkenningen,

Met mijn geringe lengte moest ik hard werken om die lange Hollanders bij te houden

Kapitein Chris OBrien is namens de US Army als exchange officier bij 11 Luchtmobiele Brigade geplaatst. En echt goed integreren doe je daar op n manier: je rode baret halen. De Amerikaanse Ranger ging de uitdaging aan, meldde zich voor de loodzware Voortgezette Algemene Kaderopleiding Luchtmobiel en leerde onderweg de verschillen tussen Amerikaans en Nederlands afzien. An American earns the Dutch red beret.
'De Nederlandse rugzakken zijn groter en zwaarder dan de rugzakken die in de Ranger School worden gebruikt.'

22 | Landmacht

Landmacht | 23

Landmacht | Landmachter voor het goede doel In de Ranger School is het verboden de verharde weg te gebruiken
mars gaat een instructeur voorop met een licht rugzakje en de volgende leerlingen moeten met volledige bepakking op een armlengte van hun voorganger blijven. Mentaal In de Ranger School vindt tachtig procent van de mentale training plaats in de eerste week om te bepalen of de cursisten de juiste mindset hebben om de rest van de training te halen. In de VAKOL is de Mental Exercise een dagelijks terugkerend fenomeen. De VAKOL en de Ranger School kennen allebei twee soorten mentale training: fysiek zware testen waardoor een beperkt gemotiveerde vent uitvalt en mentale training waarbij de cursist zijn angst moet overwinnen. Het grote verschil is dat de Nederlanders de cursisten aanleren om op de goede manier met stress, bijvoorbeeld hoogtevrees, om te gaan in plaats van maar toe te zien of ie het redt. Beide opleidingen leggen de nadruk op navigeren maar er is een groot verschil: de VAKOL is lastiger omdat het terrein vlak is (orinteren op een heuvel is er niet bij) en zwaarder omdat alle verplaatsingen met rugzak worden uitgevoerd. Van de andere kant verplaatsen Nederlanders, waar mogelijk, over de verharde weg, in plaats van zich een weg door het bos te hakken. In de Ranger School is het verboden de verharde weg te gebruiken.
Kapitein O'Brien heeft zijn rode baret binnen.

Met de pet rond voor Het Glazen Huis

Dat landmachtmedewerkers bekend staan als sportief, maatschappelijk betrokken en sociaal vaardig blijkt wel uit het grote aantal collegas dat zich inzet voor het goede doel. De mannen en vrouwen van 13 Gemechaniseerde Brigade toonden zich vlak voor kerst gulle gevers voor de actie Serious Request.
Wie Honderden militairen en burgers van 13 Gemechaniseerde Brigade, maar in het bijzonder soldaat-1 Marco Oost en soldaat-1 Michael Bitsas, werkzaam bij 41 Pantsergeniebataljon. Zij waren de initiatiefnemers van een bijzondere inzamelingsactie bij de brigade. Met een twaalf man sterke afvaardiging meldden zij zich vlak voor kerst aan de brievenbus van het Glazen Huis op de Markt in Eindhoven. Wat Het duo zette een brigadebrede inzamelingsactie op poten om geld te verzamelen voor de nationale actie Serious Request van radiozender 3FM. Elk jaar worden drie diskjockeys van de zender opgesloten in het Glazen Huis en mogen ze de week voor kerst niet eten. Mensen kunnen geld storten en een plaatje aanvragen, maar ook op andere manieren geld inzamelen. Elk jaar is de Serious Request-actie een nationale happening, niet alleen live te volgen op de radio, maar ook op tv en internet. Waar In Eindhoven, deze keer. En dat is zo ongeveer de achtertuin van de brigade uit Oirschot. Geen wonder dat juist militairen van 13 Mechbrig in actie kwamen. Oost: Ik speelde al langer met het idee om geld in te zamelen voor de 3FM-actie. Ik had het er met collegas over en merkte dat er veel enthousiast reageerden. Oost en Bitsas begonnen klein met hun actie. We wilden in eerste instantie inzamelen bij het geniebataljon en stelden dat voor bij de commandant. Die vond het een heel goed idee. Maar daar bleef het niet bij, want niet alleen genisten wilden geld doneren. Er werd bij alle eenheden van de Oirschotse brigade met de pet rond gegaan. In totaal werd er 2539 euro ingezameld. De bedoeling was het geld op spectaculaire wijze te overhandigen aan de djs in het Glazen Huis. Helaas mochten de militairen niet met hun voertuigen de Markt op van de gemeente en 3FM. Toch kreeg het twaalftal de kans om on air het geld te overhandigen. We vonden het belangrijk dat deze inzameling namens het personeel van de brigade was, zegt Bitsas. Maar het belangrijkste is het doel van de actie: de kinderen in Afrika een kans geven. Waarom Aids nam hun ouders weg, geef ze hun toekomst terug. Dat was het thema van de Serious Request-actie in Eindhoven. Elk jaar kiest 3FM een ander goed doel. Dit keer gaat het geld, inclusief de 2539 euro van 13 Mechbrig ruim zeven miljoen euro, naar de zorg voor kinderen met hiv en weeskinderen van ouders die zijn overleden aan de gevolgen van aids.

aan- of overvallen en hinderlagen. Klimmen, navigeren, schietvaardigheid en Basis Helikoptertraining completeren het lesrooster. Officieren en onderofficieren trainen de eerste zes weken samen; de laatste week komen de soldaten uit de AMOL (Algemene Militaire Opleiding Luchtmobiel) erbij, die in hun eerste zes maanden militaire dienst zitten. Fysiek Beide opleidingen zijn fysiek zwaar, maar door het tempo van de KTL-weken en de onbekendheid met sommige onderdelen van de training, vond ik de VAKOL zwaarder. De Nederlandse infanterie legt het zwaartepunt bij hindernissen en touwklimmen, waar de Amerikaanse infanterie vooral inzet op hardlopen en het trainen van het bovenlichaam. Dit begint overigens wel te veranderen. De Nederlandse gedachte is dat door het vele touwklimmen en het nemen van hindernissen fysieke kracht ook wordt opgebouwd. Ondanks wekenlange training op de hindernisbanen had ik op dit punt wel een achterstand op de Nederlanders. De marsen met rugzak waren voor mij ook een zware dobber. De Nederlandse rugzakken zijn groter en zwaarder dan de rugzakken die in de Ranger School worden gebruikt. Met mijn geringe lengte van slechts 1,73 meter moest ik ook hard werken om die lange Hollanders bij te houden. Dit was vooral een probleem tijdens de Ghurka-marsen, iets wat het Amerikaanse leger niet doet tijdens training. Bij een Ghurka-

Persoonlijke problemen Twee zaken die ik niet als probleem beschouwde, kreeg ik vanaf dag n keihard in mn gezicht. Allereerst de taalbarrire. Ik heb een intensieve cursus Nederlands gevolgd, maar ik spreek de taal niet vloeiend. Ik merkte ook snel dat onder fysieke stress de taalvaardigheid ook nog achteruit holt. Ondanks dat mijn buddy n van de best georganiseerde jonge onderofficieren is die ik ooit heb meegemaakt, bleef ik achter de feiten aan rennen om uit te vogelen wat de laatste opdracht was of wat er berhaupt gedaan moest worden. Dit was voor mij zeer frustrerend, omdat ik het niet gewend ben ongeorganiseerd te zijn. Fysiek was het uitputtend, omdat ik altijd achter de groep aan moest rennen. Mijn onmetelijke dank gaat daarom naar mijn buddy, sergeant Hutinga, evenals de rest van mijn groep n de instructeurs voor hun geduld en inzet die zij hebben getoond om mij te helpen om te slagen voor de VAKOL. Ook kleine verschillen in persoonlijke uitrusting en vaardigheden maakten het lastiger. Rugzakken, kompassen, radios en persoonlijke uitrusting zijn allemaal anders dan de Amerikaanse equivalent en om daarmee om te leren gaan in een stressvolle situatie levert heel veel stress op. Een goed voorbeeld is de marsdiscipline. Tijdens een rustpauze gaat een Amerikaanse infanterist zitten om snel zijn koude MRE op te eten en daarna weer snel door te gaan. De Nederlandse infanterist heeft een uitgekiende drill, waarbij hij in de rust eerst een warme laag aantrekt, vervolgens iets warms eet (dankzij zn brandertje) en drinkt uit zijn thermosfles. Aan het eind van de rust wordt alles weer weggestopt en de reis gaat verder. En dat allemaal binnen tien minuten.

Ben of ken jij ook een landmachtmedewerker (militair of burger) of eenheid die zich inzet voor een goed doel? Laat het ons weten en wie weet brengen we dan ook jouw doel onder de aandacht in het blad Landmacht. Neem contact op via redactielandmacht@mindef.nl.

Foto's: KPL1 Joshua Laisina

24 | Landmacht

Landmacht | 25

Landmacht | Eenheid in beeld

103 ISTAR bataljon

Regiment Huzaren van Boreel
ren enkele ondereenheden van naam en samenstelling, wordt de Staf uitgebreid en komt er meer doelopsporing- en analysecapaciteit. 103 ISTAR bataljon is deels gelegerd op de luitenant-kolonel Tonnetkazerne in t Harde en deels op het Artillerie Schietkamp in Oldebroek.

Wapenfeiten
2004-2005: Stabilization Forces In Irak (SFIR) - Irak 2006-2010: International Security Assistance Force (ISAF) - Afghanistan Het ISTAR bataljon wordt nooit als geheel uitgezonden, maar in modules. Een module is een samengestelde eenheid van diverse inlichtingendisciplines. Veel leden van het bataljon zijn daarnaast meerdere malen op individuele basis op missie geweest. De opschriften op de standaard van het Regiment Huzaren van Boreel zijn: Quatre-Bras en Waterloo 1815, Tiendaagse Veldtocht 1831 en Java en Sumatra 1946 1949. Tijdens officile gelegenheden zoals bedigingen en commando-overdrachten staat de standaard ingetreden. Binnen de landmacht zijn de verkenners de enige eenheid die een afwijkend embleemondergrond mogen dragen. Dit ingeknipte stukje textiel heet officieus de zwaluwstaart. ISTAR voert de kleur blauw, de kleur van Boreel.

Tradities
103 ISTAR bataljon handhaaft de tradities van de Huzaren van Boreel. Terugkerende elementen zijn de centrale bedigingen samen met 42 en 43 BVE, regimentsdiners en herdenkingen. Ook zijn de Huzaren aanwezig bij renies van oud-strijders.

Liederen en gebruiken
Het Boreellied Wij zijn Huzaar Wij zijn Huzaren van Boreel Trouw aan elkaar En voor ons is niets teveel Onze Vorstin Zullen wij altijd vereren Wij zijn Huzaren, wij zijn Huzaar Wij zijn Huzaren van Boreel

Vaandels en emblemen
Het algemene embleem van 103 ISTAR is de fakkel op een gestileerde wereldbol. De fakkel is kenmerkend voor de inlichtingenbranche. De wereldbol symboliseert de wereldwijde inzetmogelijkheid van het bataljon. De Engelse naamgeving staat voor de internationale samenwerking met zustereenheden als Duitsland, Noorwegen en Belgi.

Geschiedenis
103 ISTAR bataljon maakt deel uit van het Operationeel Ondersteuningscommando Land (OOCL). De eenheid heeft een jonge geschiedenis. Het bataljon is op 5 juni 2003 paraat gesteld in t Harde. Daarvoor was inlichtingencapaciteit binnen de landmacht erg verspreid. Nu staat het bataljon aan de vooravond van een grote reorganisatie. De eenheid gaat haar krachten namelijk bundelen met de marine, luchtmacht en marechaussee. Met zon honderd extra functies vormt het bataljon straks het Joint ISTAR Command (JISTARC).

sinds de oprichting over De Blauwe Huzaren. Deze naam is ontleend aan de blauwe tressen op de uniformjassen. De Huzaren waren onder andere actief in de slagen bij Quatre-Bras en Waterloo in juni 1815 en zij namen in 1831 deel aan de Tiendaagse Veldtocht. De tradities van het regiment worden vertegenwoordigd door vier parate verkenningseskadrons: 42 BVE in Oirschot (13 Mechbrig), 43 BVE in Havelte (43 Mechbrig) en 103 en 104 Verkenningseskadron in t Harde (103 ISTAR bataljon). Huidige commandant: Luitenant-kolonel Harold de Jong (tevens regimentscommandant) Bataljonsadjudant Peter Puijk

Eenheid aan het woord

Eerste luitenant Fons Henninger, analist All Source Intelligence Cell (ASIC) De diversiteit van dit bataljon trok me aan. Hiervoor werkte ik als redacteur op de Sectie Communicatie in Mnster, dus dit is een behoorlijk andere wereld. Tot nu toe bevalt de inlichtingenwereld mij prima. Ik vind het vooral uitdagend om tactische oefeningen voor te bereiden voor de vent op de grond. Je moet rekening houden met de diverse niveaus binnen ons bataljon. Als ik informatie verzamel over de machtsverhoudingen binnen een bepaald gebied moet dit natuurlijk wel begrijpelijk zijn. Het andere moment ben ik weer bezig met het schrijven van een strategische visie. De komende reorganisatie zie ik als een winstpunt. Net als het feit dat we steeds vaker voor nationale operaties worden ingezet. Opperwachtmeester Frank Ostendorf, gezagvoerder Raven, 101 RPV batterij Na 26 jaar bij de politie te hebben gewerkt, was ik toe aan een nieuwe uitdaging. Via het project Werk-naar-Werk ben ik bij het ISTAR bataljon terecht gekomen. Daar voelde ik me direct thuis. Gelet op mijn ervaring ben ik helemaal op mijn plek bij deze eenheid en in het bijzonder bij de ICMS-groep. De Raven wordt regelmatig ingezet op verzoek van de civiele autoriteiten en daar komen mijn contacten feilloos bij van pas. Het werk is afwisselend en interessant. Afgelopen jaarwisseling was meteen de vuurdoop. Toen stonden we met de Raven stand-by. Koporaal-1 Henk Bolder, verkenner - schutter 104 Grondgebonden Verkenningseskadron Op kantoor zitten is niks voor mij. Daarom heb ik ook voor de verkenners gekozen. Bij deze eenheid ben ik regelmatig op oefening en fysiek vind ik bij deze eenheid voldoende uitdaging. Helaas ben ik nog niet op uitzending geweest. Een ervaring die ik graag wil meemaken. Wat mij ook bevalt, is de hoge mate van zelfstandigheid. De verkenningsploegen zijn onderling erg hecht. Dat zorgt voor een goede sfeer binnen de eenheid. Daarnaast bieden ze genoeg kansen. Zo mocht ik laatst een cursus voor de Raven doen. Compleet anders dan mijn werkzaamheden, maar daarom erg leerzaam.

Regiment
103 ISTAR bataljon heeft de regimentstradities van de Huzaren van Boreel overgenomen van het inmiddels ontbonden 103 Verkenningsbataljon uit Seedorf. Om die reden draagt het personeel van het Militaire Inlichtingen- en Stafeskadron en de beide Grondgebonden Verkenningseskadrons de zwarte baret. Naast de regimentstradities van de Huzaren van Boreel zijn er binnen het bataljon nog twee regimentstradities aanwezig. De Elektronische Oorlogvoeringcompagnie voert de tradities van het Wapen van de Verbindingsdienst. Terwijl 101 Artillerie Ondersteuningsbatterij en 101 Remotely Piloted Vehiclebatterij de tradities kennen van het Korps Veldartillerie.

Standplaats en taken
103 ISTAR bataljon is het grootste inlichtingenorgaan van de krijgsmacht. ISTAR staat voor Intelligence, Surveillance, Target Acquisition and Reconnaissance. Het bataljon verzamelt inlichtingen, analyseert deze en geeft daarover advies aan operationele commandanten. Dit doet zij door het bundelen van diverse inlichtingendisciplines. De taken lopen uiteen van goed contact opbouwen met de plaatselijke bevolking tot terreinanalyse en het onderscheppen van vijandelijke communicatie. Daarnaast stelt het bataljon regelmatig capaciteit beschikbaar ten behoeve van nationale operaties. Zoals het onbemande vliegtuigje Raven, dat al een aantal keer in actie is gekomen voor de civiele autoriteiten. De oprichting van het JISTARC betekent een verbetering van de inlichtingencapaciteit defensiebreed. Door de samenvoeging verande-

Boreel
Op 25 november 1813 ontving jonkheer Willem Franois van Boreel van de soeverein vorst, de latere koning Willem I, de opdracht een Corps Cavalerie te formeren. Deze dag wordt aangehouden als oprichtingsdatum van het Regiment Huzaren van Boreel. Sindsdien wisselde het regiment diverse keren van naam. In de volksmond sprak men echter

26 | Landmacht

Landmacht | 27

Landmacht | Personeelsmutaties
Militair personeel bevorderd
kolonel
E.A. de Landmeter (art) (nov); H.G.J.A. Smits (inf ) (dec) B. Lambermont (inf ), J.C. Rump (inf ), R.J.T.M. Steijaert (inf ), R. Verhoeven (inf ), J. van Wijk (art), N. Zwaneveld (inf ) (dec) (inf ), H.M.G. Mol (art), L.D. Neuteboom (art), S. Nomden (verbd), R.H.R. Ranes (verbd), H.B. Remmers (verbd), E. Room (log ma), A.M.D. Rotte (log gnk), M.A. Schalkwijk (log gnk), P.J.J. Schrader (inf ), Y.Y. Siow (verbd), M. van den Steen (verbd), P.H.M. Vaes (verbd), P.H. Veenstra (gn), T.H. Zoutenbier (verbd), J. Zuiderwijk (log b&t) (dec) (inf ), J. Janssen (inf ), D. de Jong (log gnk), S. Keijzer (log td), J.A. Kerkhoff (inf ), M. Lakrimi (log td), C.C. Leijnse (inf ), A.F. Lima Brito (art), R.J. Merkens (inf ), B.A.P. Mertens (inf ), H.J.B. Mulders (cav), J. Nijburg (log td), M.C. Noordhuis (inf ), D. van Pinxteren (log b&t), M. Rengers (log b&t), H. Ruijssenaars (log td), T. Saedt (log b&t), R. Schulte (log gnk), S. Schurink (log td), A.F. Siemensma (log td), M. Slijkhuis (inf ), J.A.C. Stam (inf ), J.L. Stoel (inf ), K.F.G. Stouten (log td), R.F.G.M. Stuivenberg (log td), D.G. Tams (inf ), W. Thieme (log b&t), S.J.E. Timmermans (inf ), R. Tolsma (log gnk), J.L.M. Trienekens (log td), P. Twint (cav), C.A. Vink (log td), E.G.L. Vogel (log td), G.H.A. Volkers (inf ), P. Wanschers (log b&t), S. Wiegers (log b&t), L.R. Wijngaarde (log td), R, Wilting (gn), M. Wolthuis (inf ), S. Zwiers (inf ) (dec)

Burgerpersoneel bevorderd
Tweede luitenant
T.E. van den Berg (log b&t) (nov)

Schaal 12
R.S.S.J. Franssen

Adjudant / vaandrig
G.H.M. Bernaert (log td), A.G.J. van Duijnhoven (inf ), H.L.E. van Hattem (log gnk), R.J. Hildenbrant (inf ), A.M. Jacobs (cav), J.L.M. Kempkes (log b&t), H.M.C.C. Kervel (log ma), R. Krietemeijer (cav), F.W. Naaktgeboren (inf ), H.M.A. Stijnen (log b&t), A.W. de Vries (gn) (nov); M. Slingerland (inf ), L.G.B. Elias (log ma), A.W. Hooft (cav), J. van der Kleijn (log ma) (nov); J.M.M. Brinkhuis (log gnk), W.M.J.J. Lucassen (log td), F.H.G. Meeuwisse (log b&t), G.A.G.M. Rovers (log td), J.P.C. van Santen (gn), R.C. Smits (log b&t), A. Wickenhagen (art) (dec)

Schaal 11
W.A. Blom, D. Velner

Luitenant-kolonel
J.P. van Dam (inf ), E.P. Doomernik (cav), R.A. van Essen (log b&t), A.A.G. Goedhart (gn), W. Koers (art), G.P.J. Meeuwsen (log ma), W.J.G. Melchers (inf ), A. Strijker (art) (nov); J. Ligthart (luart), J.van Rossem (inf ) (dec)

Adjudant
G.H.L. Borneman (cav), M.J.J. Buitenhuis (cav), R. van Dalen (gn), R.J.M. Dassen (log b&t), M.J.A. Favre (luart), D. Hageman (log td), L.C. la Haije (log td), H.R. Kreekel (log gnk), R.R. Langenburg (cav), R.E. van der Sar (log b&t), J.M. Schipper (lo/s), G.A.M. Smits (log td), L.C. Spooren (cav), C.W. Steijger (log td), P.L. Stephan (log td), E.W. Tijmes (verbd), J.R. van der Veen (cav), P. van Veldhoven (log b&t), M.L.J. Vereijken (verbd), G. Veurman (log b&t) (nov); E.R.T. Brandenburg (log td), H. van Halewijn (log b&t), P.J. Hovenga (art), G.C. Kleijn, Hesseling (log td), M. de Ridder (luart), E.F.C.M. Spap (inf ), P.J.M. Verbaten (log b&t), J.R. Vlot (log b&t), R.J. de Vos (art), B.J. Westhoff (log td) (dec)

Schaal 10
R.A. Bax, P.S.A. Maessen

Sergeant / wachtmeester
A. Dijkstra (inf ), M.J. Tijlkowski (luart), P.P.J.D. Tulaseket (luart) (nov)

Schaal 8
J.A. van Omme, H.J. Pap

Majoor
R.V. Bomhof (mil jd), P.R. Brummel (log td), R.P. Donker (hum gv), J.J. Jakobsen (verbd), M. ten Katen (log gnk), L.D. Moes (log gnk), T.J.H.L.M. van Rijckevorsel (cav), B.J.S. Schfer (gn), E.W. Touw (log b&t), E. Tromp (art), C.J.H. van Zwet (inf ) (nov); M.C. van der Burgh (verbd), R.W.M. Deelen (log b&t), J.H.M. van Engelen (inf ), W. van der Horst (verbd), M.A. Kuntzel (log gnk), M. van Sliedregt (gn), T.J.W. Tummers (inf ), J.W. Wouters (inf ) (dec)

Schaal 6
B.R. Schoemaker

Korporaal der eerste klasse

P.M. Alsemgeest (gn), P. van Ansem (log b&t), L. Benjamin (inf ), J.W. van den Berg (log b&t), N. Berg (inf ), M. Boonen (log gnk), H. Boufrahi (log b&t), F.R. Braker (inf ), M.A. van Bueren (art), J.C. Buijs (inf ), J.G. Busscher (inf ), M.M.W. van de Camp (log b&t), G.V. van Dijk (inf ), B.A. van Dongen (log b&t), J.J.C. Dufais (inf ), M. El Ouariachi (inf ), O.C.M. van Geffen (inf ), D.R.C. Gielens (gn), S. Gopalrai (log b&t), B.E. Haak (inf ), M.S. Hatjistratis (inf ), G.D. Hawkins (inf ), J.G.H. Hoppen (inf ), R.W.H.M. Janssen (inf ), J. Jaske (verbd), D. Jippes (inf ), E.J. Jongsma (log gnk), J.W.L. Joris (log td), M.A.H. Kamp (inf ), R.R.H. Kerstens (inf ), ,W. Kuiper (log b&t), C.G.J. Lagendaal (inf ), M. de Lange (log gnk), M.A.G. Maathuis (log td), L.M. Marchand (log gnk), J.G.A. Martens (log td), N.J.G. Menting (log td), S.M.M. Meuleners (art), E. van Meurs, (inf ), H. van de Minkelis (verbd), C.J. Moenis (inf ), C.A.J.M. Mourits (log b&t), H. Nieuwenhuis (log gnk), R.S. Nijman (log td), G.J. Nobel (inf ), J.G. van der Plaat (log td), J.P. du Pon (log b&t), H.J. Prescott (cav), A.M.M.S. Reitsema (inf ), M. Rietvink (log b&t), J.D. van Rij (log b&t), J.P. de Rooi (art), Y.K. Santegoeds (inf ), H. Scholman (inf ), S. Spreuwenberg (log b&t), M. Staal (inf ), B. Straatman (log gnk), K. van der Stroom (log td), R. Teunissen (inf ), W. de Troye (cav), T.T. Verstappen (gn), T.W.A. Visschedijk (log b&t), R. de Vries (inf ), H.G. Walda (inf ), R. Zwets (art) (nov); S.J. Alferink (inf ), P. Annema (verbd), M. Beekman (log b&t), T. Besseling (cav), J.D. van den Boogaard (log alg), M. Bos (log ma), S. van den Bosch (log b&t), J. Broekhuis (inf ), J. de Busser (inf ), R.E.J. Bussing (inf ), T.J.G. Deuss (inf ), J.G. van Dijk (inf ), J.C. Dijkgraaf (log b&t), E.O. Feitsma (inf ), J.C.H. Goering (log td), R.H.J.C. van Grinsven (log gnk), P. Groenendijk (log td), J.M. Haarlink (inf ), M. van Hasseld (art), R.J.M. Hendriks (log b&t), S.W.T. Hermsen (log td), R.R.M. van Heumen (log td), M. Hooglugt (log b&t), P. Hovestad (gn), A.P.B. Jansen (gn), B.J.J. Jansen

Schaal 5
A.H.M. Oosterbosch, A.W. van den Broek, G.C. Donkersteeg, A.J.M. Rijsemus, L. Vredeveld

Sergeant der eerste klasse / wachtmeester der eerste klasse

J.P.P.A. Blitz (log b&t), R. Haan (log gnk), N. Hartjes (lo/s), R.J.J. Nuijten (verbd), S. Schneider (gn), P.T.M. Vernooy (log b&t), R. Ziermans (inf ) (nov); A.G. Bakker (log b&t), R. Koeleman (gn), C.A. Smetsers (log b&t), M. Weideman (log td) (dec)

Actieve dienst verlaten

Generaal-majoor
J.H. de Jonge (cav) (nov)

Burgerpersoneel dienst verlaten

Schaal 13
M. Tuin

Sergeant-majoor / opperwachtmeester Kapitein / ritmeester

A.J. Bekker (log gnk), M. Geutjes (cav), A.J. van Ham (gn), A.J.M. Herlaar (log b&t), W.P. Huijsman (cav), R.A. Koolmees (inf ), A.P.K. Korf (inf ) , M.Z. Meulekamp (log gnk), G.J.A. Mouw (log b&t), B.J.N. van den Reek (log gnk), H.G. Sas (inf ), M.C.L.M. Schravendeel (log gnk), D.J.J.M. Verhoef (art), S. Verhoef (log b&t), D.P. Verspuij (cav) (nov); I. van Gorkum (log gnk), S. Duijn (verbd), R.P. van Esch (inf ), R.S. de Graaf (luart), M.M.J. van Hees (art), J. van Hoorn (log td), R. Jaspers (luart), L. Kaim (gn), P.T. Klos (inf ), L.M.H. Leclair (log td), M.J.J. Linckens (log gnk), P.M.M. Maaskant (log b&t), C.H. Nagtegaal (log td), J. Palm (verbd), A.J. Wisse (gn), H.M. Zomer (gn) (dec) M.O. Bok (inf ), R.M.H.S. Bongers (log td), M. Buijse (log gnk), H.M. van der Burgh (log gnk), A. van den Dolder (log gnk), E.T.M. Gielen (log td), R.J.H. Heinsius (art), J.A.E. Klaassen (verbd), W.J. Kroon (log td), M. Peeters (cav), E. Peters (inf ), E.H. van de Ruit (verbd), K. Tjooitink (inf ), I.J. Visser (log gnk), R.H. Wesseling (log td) (nov); E.J. Batista Silva (verbd), M. Bosveld (log gnk), F.C. Groenewegen (gn), P.J.P.M.H. Grootenboer (log b&t), B.P. Groothuizen (log gnk), A.B.J. Heijdeman (inf ), E. van der Laan (log gnk), S.F. Lentelink (gn), M.R. Lijn (luart), R.G. Masselink (log b&t), E. Pater (verbd), A. Posthumus (cav), R.G.H. Scholte (log b&t), J.A.G.M. Veldkamp (inf ), R.O. Westenberg (log gnk), C.D.R. Zadelberg (verbd) (dec)

Kolonel
C. de Jong (log b&t), F.J.H. Vrenken (inf ) (dec)

Schaal 12 Sergeant / wachtmeester

M.W.J. Rooijen (log td), J.M. Stuut (cav), G.N. van Teunenbroek (log b&t) (nov); F. Godtschalk (inf ), A.J. van Roon (inf ) (dec) G.W. Uilenbroek

Luitenant-kolonel
G. van Empelen (inf ), J.J.F. Fritz (tech st), J.M.H. Kremer (art), R.G.J.M. Luijters (log b&t), H.C. Post (log b&t), J.P.M. Schoenmakers (log b&t), T.J. de Wolff (rk gv) (nov); T.H.A. van Kauuwen (gn), J. de Koff (log td), J. de Lange (log ma) (dec)

Schaal 11
E.H.L. de Boer

Korporaal der eerste klasse

M. van den Berg (inf ), D.M.A. van Weersch (log b&t), S.P.S. Dee (inf ), L.C.J. Deen (log td), E.B.J. Eikens (inf ), P. van Embden (log b&t), R. Franken (inf ), H.R. Georgiades (inf ), J. van Huffel (inf ), G. Huijbregts (log gnk), S. Kleijn (log b&t), J. Knake (inf ), M.P.M. van de Laar (log b&t), R. Leo (log td), O. Mees (inf ), J. Offringa (log td), H.A.J. Oosterhof (cav), P.J. Pacheco (cav), D.H. van Santen (log b&t), K.J.B. Starmans (log gnk), R.H.M. Tappel (log td), J. Weering (inf ) (nov); D.K. Adu (log b&t), T.F.R. Barb (log td), M.A.B. Bentoera (log b&t), J.H. van den Booren (log b&t), L.F.J. Bovens (gn), R.J. Boxem (log ma), W.W. Busby (log td), S. Eekhout (inf ), W.A. den Hertog (verbd), R.R.H. Kerstens (inf ), D.M.Z. Kipuw (inf ), D. Kloesen (inf ), A.F.M. Koopman (log td), C.M. van der Lans (log alg), S. van Nieuwenhuizen (verbd), L. van Oorschot (log ma), S.C. van de Put (art), G. van Putten (art), M. Rolff (log td), S. Slokker (log b&t), J. Theunissen (gn), E. Visser (log b&t), J.A.L.A.F. van de Wiel (log alg), R. Zwart (log gnk) (dec)

Schaal 10
H.B.J. Antens, J.G. Kleinherenbrink

Schaal 9
R.N. Spijkerman

Majoor
C.P. Aerts (inf ), G.M.N. Beerkens (gn), J.P. Buuts (verbd), G.A. de Graaf (art), K.J. Millenaar (inf ), J.M. Rutten (inf ), J.C.J. van der Stroom (log b&t), C. Vet (inf ), T.A.L. Willemsen (inf ), A.J.M. van der Zanden (log gnk), T.W.M. Zwiers (luart) (nov); R. Bakhuis (log ma), M. van den Dungen (cav), G.F. Goossens (cav), J.C. van den Tillaar (log td), M.J. Verzijl (log gnk) (dec)

Schaal 8
G.P.F.J. Slangen, C. van de Kamp

Eerste luitenant
P.J.G. van der Hulst (art), A.M.B. IJpelaar (log gnk), W.O. Kuijvenhoven (log td), J.J.W. van de Mortel (log ma), B.C. den Turk (art), L. Vos (log gnk), H.M. van Zoest (gn) (nov); W. Bondt (log gnk), A.J.A. van Holsteyn (log gnk), M. Kramer (inf ), J.H. Tekkelenburg (log td) (dec)

Sergeant der eerste klasse / wachtmeester der eerste klasse

P.H.J. Antonissen (lo/s), M.J.L. van Bekhoven (gn), . Bozkan (inf ), A. Ellen (inf ), J.M. Gesell (log b&t), P.J. Hendriks (inf ), R.P. Hofland (gn), L. Houthuijzen (lo/s), W. Knopper (lo/s), R.J.J. Langenhuizen (inf ), N. Ackermans (log ma), R. Plomp (inf ), J. Torny (lo/s), E.C.N.M. Verboven (lo/s), D. Visser (log ma), A.J. Witteveen (inf ) (nov); G.F. Alvares (log gnk), D. van Amerongen (verbd), M.L. Bertina (verbd), M.M. de Bie (log gnk), B.T. Blankenstijn (verbd), C.N. Cleef (log gnk), K. Dijkstra (verbd), D. Egbertzen (art), G. van Esch (log gnk), V.Z. Ezinga (inf ), P.H. Geurts (verbd), T. Groenendaal (art), L.J. Harmsen (inf ), M.A.J. Kapitein (verbd), J.H.M. Lentjes (inf ), D. Matthijs (log gnk), P.D. Meijer

Schaal 7
G.J. Esten, H.L.F.M. van Heur, P. Ozbakan, R.M.H. de Bruijne

Schaal 6
C.L. van Klinken, G. Vliegenthart, G. Vonk

Kapitein / ritmeester
F.J.A. Mul (verbd), T.A.H.F. Olivier (inf ), H.J. Horsmeier (log gnk), G.J.A. Teeuwisse (log gnk) (nov); A.H. Meijers (log td), V. Nijholt (log gnk), H.J. Struijs (inf ), J.M.M. Verboeket (art), P.H.M. Winands (inf ) (dec)

Schaal 5
A.A.M. Bakx, H. Bleyleven, E. van de Beek, E. Knol, C.S. Kraaij, C.H.J.M.T. Rispens

Tweede luitenant
A.E.H.P. Arts (verbd), B. Guit (verbd), M.P.F. Jansen (inf ), N. Kuipers (alg), M.C. van Oeveren (inf ), F.R. van het Reve (verbd) (nov); K.V. Baart (art), J. van den Bosch (inf ), J.T.G. Drsch (inf ), M. Gaakeer (inf ), B. Gans (inf ), B.P. Groen (inf ), J.J.C.F. Heesters (inf ), M. Huis in t Veld (inf ), W. de Jager (inf ), O.A. Janssen (inf ), N. Kalwij (art),

Eerste luitenant
M.C.G.T. van den Waardenburg (log b&t) (nov)

28 | Landmacht

Landmacht | 29

Landmacht | Photoshoot

Landmacht | Renies
Militaire KoksSchool (MKS)
Datum: donderdag 14 april 2011 Locatie: Dumoulinkazerne te Soesterberg Bijzonderheden: De Militaire KoksSchool (in het verleden te Eefde, Leiden, Haarlem en Bussum) maakt thans deel uit van het Opleidingsen Trainingscentrum Logistiek te Soesterberg. Alle medewerkers en oud-medewerkers met hun partner zijn van harte welkom. Info: Kap bd Leen Th.P. Onderwater, tel/fax 038-3316974, e-mail lely.ow@planet.nl

Waarnemers wereldwijd
Datum: vrijdag 25 maart 2011 Locatie: voormalig Officierscasino, Soesterberg Bijzonderheden: De Identiteitsgroep Vredesmachten (IVM) is op zoek naar alle (ex-) militairen die deel hebben genomen aan waarnemersmissies waar ook ter wereld en in elk soort verband (VN, NAVO, EU enz.). Deze renie wordt krijgsmachtbreed. Info en aanmelden: waarnemers.reunie@gmail.com; Secretariaat IVM: Albert Schweitzerlaan 10, 2641 ZT Pijnacker, of www.vredesmachten.nl.

8 R.I.-1940
Datum: vrijdag 15 april 2011 Locatie: Provinciehuis, Arnhem Bijzonderheden: Het voormalige 8e Regiment Infanterie houdt haar jaarlijkse algemene ledenvergadering en reunie. Samenkomst 10.15 uur in het Provinciehuis, later verplaatsing richting Oranjekazerne, Schaarsbergen. Lidmaatschap is verplicht. Info en aanmelden: A.A. van Beveren, tel. 0523 272725.

Landmacht | Korte berichten

Adjudant (b.d.) Jan Foppen stuurde ons een foto die is gemaakt op 19 december 1948, tijdens de tweede politionele actie in voormalig NederlandsIndi. De adjudant was toen tankschutter bij het 1ste peloton van 6 Eskadron Vechtwagens Huzaren van Boreel. Onderweg tussen Gombong en Purworedjo in Midden-Java bleek een verkeersbrug vernield en moest er een alternatieve route over de kali worden bedacht. Links van de verkeersbrug lag de spoorbrug, weet de adjudant nog. Het nemen van de spoorbrug was riskant, aangezien de spoorbielzen smaller waren dan onze tanks. Het peloton van Foppen waagde de gok. Van de drie tanks uit ons peloton bereikten de eerste twee de overkant op aanwijzingen van pelotonscommandant Kapteijn. Omdat een spoorbiels afbrak, moesten we de derde tank achterlaten met tien man infanterie. En dag later meldde de derde tank zich alsnog bij ons. We waren weer compleet en konden onze opmarsroute vervolgen.

Defensie en Domstad in woord en beeld

Tegelijk met de ingebruikname van het nieuwe hoofdkwartier van de landmacht op de Kromhoutkazerne, verscheen eind 2010 het boek Defensie en de Domstad. Utrecht en zijn militaire verleden. De publicatie, samengesteld door het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH), geeft in woord en beeld een overzicht van de opmerkelijke militaire geschiedenis van de stad. Het verhaal, geschreven door Joep van Hoof, wetenschappelijk medewerker bij het NIMH, begint bij de bouw, omstreeks 47 na Christus, van een Romeins castellum op de plaats waar nu het Domplein ligt, en leidt via de middeleeuwen en de zestiende eeuw naar de militaire gebeurtenissen in en om de stad tijdens de Republiek der Verenigde Nederlanden (circa 1590-1795) en in de Bataafs-Franse tijd (1795-1813). In de negentiende eeuw werd bij Utrecht een groot aantal forten gebouwd als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, terwijl in de stad zelf statige kazernes verrezen. Na de Duitse bezetting en de periode van de Koude Oorlog volgt de beschrijving van de jaren 1989-2010. Deze periode stond in het teken van ingrijpende reorganisaties, de komst in 2005 van de landmachttop naar de Domstad en de bouw van de nieuwe Kromhoutkazerne. Defensie en de Domstad. Utrecht en zijn militaire verleden. Uitgeverij Matrijs, Utrecht (www.matrijs.com). ISBN 978-90-5345-421-3.

Oproep | Photoshoot
Heb je ook een leuke, mooie of spannende foto gemaakt tijdens een oefening, uitzending of op de kazerne? Stuur deze op naar de redactie van Landmacht, voorzien van achtergrondinformatie zoals waar en wanneer de foto is genomen, welke eenheid of personen te zien zijn en waarom de foto zo bijzonder is. De foto moet voldoende resolutie hebben, bij voorkeur 1 MB of meer, vanwege de afdrukkwaliteit. De foto, bij voorkeur, mailen naar: redactielandmacht@mindef.nl Postadres: Staf CLAS, sectie Communicatie T.a.v. redactie Landmacht / Photoshoot MPC 55A Postbus 90004 3509 AA Utrecht Geplaatste inzendingen worden beloond met een Victorinox Multi Tool!

Landmacht | Redactieraad
Voor ideen en opmerkingen over het blad Landmacht kun je terecht bij de leden van de redactieraad: OTCLog: Staf OOCL: ISK Harskamp: KCT: KMS: Korps Natres: OTCMan: OTCOpn: OOCL: Staf OTCO: DP&O: 1 (GE/NL) Corps: smi Erik Vriens maj Tjeerd Dijkstra aooi Paul Fontein kap Sven de Bruijn aoo Leo Wijntjes elnt (r) Fred Warmer maj Henri Kuijpers kap Corn van den Berg aoo (R) Roel van Essen Danille Broer-Warnar kap Anne-Marie Berndsen lkol Ronald Weemering *06 500 19166 *06 573 71426 *06 538 54212 *06 589 58021 *06 578 62660 *06 573 73107 *06 500 63025 *06 500 63086 *06 573 71708 *06 557 66129 *06 560 81169 *06 801 2091

Is jouw eenheid nog niet vertegenwoordigd in de redactieraad en praat je graag eens in de twee maanden mee over de inhoud van het blad? Neem dan contact op met de redactie van Landmacht: redactielandmacht@mindef.nl

30 | Landmacht

Landmacht | 31

Landmacht | Waargenomen
Een frisse start; dat moeten alle jaarlijkse Nieuwjaarslopen en -duiken op diverse locaties betekenen. Voor de mensen van 112 Pantsergeniecompagnie werd dat dit jaar wel heel letterlijk. Aangevoerd door de compagniessergeant-majoor marcheerden de genisten op de eerste woensdagochtend van het nieuwe jaar richting de genieput. Even daarvoor had een shovel de dikke ijsplaat gebroken en een mooie doorwaadbare sleuf gemaakt. De hele compagnie schuifelde tussen de ijsschotsen door naar de overkant. Na de Nieuwjaarsduik konden de opgefriste genisten zich op de kazerne warmen aan een kop snert. Foto: KPL Nico Koster

32 | Landmacht