GUPPIE & Willem van
Hanegem
HET WED IN 1902
Tegenwoordig is het Wed vooral
een plaats waar de horeca bloeit.
Maar rond 1900 was het stadsle-
ven in dit straatje tussen Domplein
en Oudegracht ook al dynamisch.
Deze prentbriefkaart laat het Wed
zien vanuit het westen, met uit-
zicht op de Korte Nieuwstraat. De
voorstelling toont een groep gepo-
seerde voorbijgangers en de
paardentram die, zoals de ligging
van de tramrails aangeeft, een rui-
me bocht gaat nemen richting Ou-
degracht. Dit stukje tramrails
maakte deel uit van lijn B, ook wel
de Oudegrachtlijn genoemd, en
was sinds 1892 in gebruik. De lijn
De Utrechtse kunstenaar Anthony E. Grolman(1843-1926) legde een enorme collectie van
prentbriefkaarten, aquarellen, foto’s, etsen en litho’s aan. Deze geordende
verzameling geeft een goed beeld van de stad Utrecht en haar directe omgeving rond 1900.
Tekst: Jetty en Paul Krijnen. Reacties: p.krijnen@casema.nl.
Zuiverafval brengt veel
wanbetalers in beeld
● Vervolg van de voorpagina
Gewone grijze vuilniszakken uit de
supermarkt en los afval waren uit
den boze. Ook de vuilnis te vroeg
of te laat aan de straat zetten
mocht niet. Elke maandag werd er
streng gecontroleerd door de reini-
gingspolitie. ‘Foute' grijze vuilnis-
zakken werden opengescheurd, op
zoek naar adresgegevens. Het re-
sultaat: 2600 waarschuwingen in
de eerste twee maanden en daarna
ruim 500 boetes, van gemiddeld
50 euro. Vooral aan het begin
stuitte het project op weerstand:
bewoners hadden geen zin om elke
maand de oranje zakken te halen
en er waren al zoveel regels. Post:
"Ja, ik had het liever ook anders
gezien. Maar vóór de proef was de
Amsterdamsestraatweg een van de
vieste straten van Nederland. En
nu een van de schoonste." Een vol-
gende keer zullen de regels wel ge-
leidelijker worden ingevoerd.
Zondag is het project na een half
vormde een noord-zuidverbinding
en liep vanaf het Lauwerecht via
een groot deel van de Oudegracht
tot het Ledig Erf. Bij het Wed was
oorspronkelijk een overkluisde
toegang tot het water van de Oude-
gracht, zoals tegenwoordig nog na-
bij de Ganzenmarkt te vinden is. In
1604 is deze toegang gedicht. Aan
de noordkant (op de foto links)
stonden nog geen huizen, maar wel
een muur, die de begrenzing vorm-
de van het daarachter gelegen bis-
schoppelijk paleis uit de vijftiende
eeuw. Grolman maakte een opmer-
kelijke aquarel waarin hij de situa-
tie met de muur weergeeft
jaar afgesloten. Wel konden de be-
woners de afgelopen week nog een
rolletje zakken halen bij de oranje
keet met, voor de gelegenheid, mu-
ziek en gebak. Waarom? "Van te-
voren hadden we 15 juli als eindda-
tum bepaald, maar je weet het
nooit. Het project had een soort
open einde. We hebben besloten
de keet nog even te laten staan, als
een toegift voor de bewoners," ver-
telt Post. Hoewel het project offici-
eel is afgesloten, zullen de oranje
zakken het straatbeeld dus nog een
tijdje bepalen. Net als de groene
zakken, want die moeten bedrijven
blijven gebruiken.
De gemeente vindt de Straatweg
nu schoon. En de winkeliers? Bloe-
menhoek Willems vindt het een
goede actie: "Het is een stuk scho-
ner geworden. Maar schoon...?
Vroeger was het veel erger; als het
vuilnis dan was opgehaald, leek het
hier wel een getto. Zoveel los afval,
dat het zelfs de winkel inwaaide."
Ons Utrecht - Woensdag 18 juli 2007
(www.utrechtsarchief.nl , beeld-
bank catalogusnummer 39357). Na
de sloop van het paleis in 1804 en
van de muur circa 1840 werd het
Wed breder gemaakt. De gevel van
het huis links op de foto maakt
deel uit van het hoekpand aan de
Donkere Gaard. Daar is nu een ho-
recagelegenheid gevestigd met een
terras, dat om de hoek heen loopt
tot op de plaats waar op de afbeel-
ding het meisje is te zien. Dit huis
en de andere huizen aan de linker-
kant, Wed 2 en 4, zijn eind negen-
tiende eeuw gebouwd. Grolman
vermeldt J.H.J. van Lunteren als
de architect. Het stukje gevel
rechts op de foto hoort bij een veel
ouder middeleeuws pand, Wed 1,
dat als choraalhuis en school van
het kapittel van Oud-Munster
werd gebouwd. Ten tijde van de
foto was er café ‘De Vriendschap'
gevestigd, dat tot enkele jaren gele-
den in Utrecht een begrip was.
Daarnaast staat een negentiende-
eeuws pand, waar de firma De Bus-
sy en Voorduin in Amerikaanse ar-
tikelen gevestigd was. Ooit had er
een claustraal huis van het kapittel
van Oud-Munster gestaan. De bei-
de gebouwen nrs. 1 en 3 worden
verbonden door een poortje, waar-
boven - op de booglijst - te lezen is:
‘Koninkl= Nederl= Hemdenfa-
briek'. Deze fabriek was eigendom
van Gérard Murkens, die sinds
1862 een ‘Magasin de Nouveautés'
op Donkere Gaard 9 had en zijn fa-
briek ook wel in het Frans aan-
duidde als Chemisier de S.M. le
Roi. Achter de huizen aan de lin-
kerkant rijst een boompartij op,
die hoort bij de tuin van het pand
Domplein 27. Op de achtergrond is
de zijgevel het hoekpand Domplein
28 te zien en daarachter het uni-
versiteitsgebouw met dakruiter. De
prentbriefkaart is uitgegeven door
Glückstadt & Münden, gevestigd in
Hamburg.
Ook bij poelier Van Leeuwen zijn
ze tevreden. "Vroeger lag er van al-
les: van losse olie-emmers van de
Chinees tot oude krukjes uit de
koffiehuizen. Nu zie je alleen nog
groene en oranje zakken en geen
los vuil." Lastig was het ook niet
om mee te werken: "Of je het afval
in een grijze of een groene zak
moet stoppen, maakt geen ver-
schil."
TWIJFEL
Beide winkeliers zien de toekomst
met twijfel tegemoet, nu de verant-
woordelijkheid weer bij de bewo-
ners en winkeliers zelf ligt. Wil-
lems: "Ik ben bang dat de straat
terugvalt in de oude situatie; de
Schiller Theater “Place Royale”
mensen hier zijn nogal laks. Con-
trole blijft zeker nodig." Van Leeu-
wen: "Ik hoop dat het zo blijft, dat
is voor iedereen goed. Maar of dat
lukt, zal eerst nog moeten blijken."
Tel. 030-2319380
(column van Steef Schinkel) nr. 49
Fragment uit mijn column van augustus 2006:“Na ‘n prachtig partijtje
voetbal met klasgenoot met de bijnaam De Witte Kip tegen ene
Willem, die wij toen Guppie noemden en Leentje, zij waren onze
tegenstanders (2 tegen 2) op het Spoorweg Museumplein, sleepte
ik me geheel uitgeput naar boven over de houten traptreden. Het
huis waar ik toen woonde is enkele jaren geleden tot bijzonder
monumentaal pand benoemd.” En iets verder:“ Flarden in mijn
gedachten komen weer voorbij ……. toen ik met een prachtige
schaarbeweging de winnende goal maakte tegen Willem. Nog niet
zo lang geleden was hij nog assistent trainer van “ONS “ Nederlands
elftal en voetbalde hij ooit nog in zijn jeugdjaren bij de in de
volksmond genoemde Vele Ezels Lopen Op X-benen. Oftewel VELOX
aan het uitermate gezellige veldje van de Koningslaan. In het doel
stond daar nog ene Cinuus van Kooten. Ik zie hem als jochie nog
staan. Willem speelde in zijn nadagen nog bij FC Utrecht. De Witte
Kip heeft volgens mijn laatste informatie nog heel lang bij DVSU in
het eerste team gevoetbald. Gek overigens “De Kromme” Willem
heeft toch zover ik weet O benen……zou ie Witte Kip en mij nog
herkennen ….of heb ik alles gedroomd ?”
J.l. zaterdag toog ik met aanhang richting Benschop. FC Utrecht
ging daar op bezoek bij de plaatselijke voetbalvereniging. In ’71 t/m
’83 woonden wij in Lopik en speelde ik met sv Lopik regelmatig
vriendschappelijke wedstrijden tegen die club. Ooit richten wij ook
een Lopikse Tafeltennisvereniging op. Bijna elk jaar hadden wij voor
de start van het nieuwe seizoen een heuse tafeltennis derby tegen sv
BAT uit Benschop. In Utrecht was dat in het goede verleden twee
maal per seizoen de voetbal derby tussen het Zuilense Elinkwijk en
Velox van de Koningsweg. De voorzitter van vv Benschop is Leo
Oudshoorn. Leo is de zoon van de eigenaar van de toentertijd
bekende Sigarenwinkel op de hoek van de Amsterdamsestraatweg
en Geraniumstraat bij het Juliapark.Wij, Leo en ik, speelden, toen
wij nog een jaar of 16 waren, bij H.M.S (Houdt Moedig Stand) op
de Thorbeckelaan waar zowel Holland als de profs van DOS een
onderkomen hadden. Enkele jaren later gingen wij met het hele
team naar DSO (Door Samenwerken Overwinnen).Wij speelden
achter het Elinkwijk terrein. Ik geloof dat wij drie keer achter elkaar
ongeslagen kampioen werden. Het scorend vermogen van ons
team lag bij Leo, Paul Macco die later huisarts werd, en een niet
nader te noemen speler op zo’n 50 tot 70 goals per jaar. Met DSO
kan ik mij nog herinneren, gingen wij ooit een weekend weg voor
een voetbaltoernooi naar het Sieben Gebergte. Mijn vriendin, nu
echtgenote,“mog” in eerste instantie van haar ouders niet mee. Ja
dat was in die tijd nogal wat.Voor het huwelijk samen op reis, dat
was toen toch nog een beetje uit den boze. En dat met een 2CV
Citroën, mijn eend!. Hoe ik het voor elkaar heb gekregen dat zij toch
mee ging……..(Daarover kan ik een boek schrijven).
Maar goed dus zaterdag richting Benschop. Ik kwam toevallig
langs de lijn Bart Vink tegen. Een goede vriend, oud collega, uit de
Utrechtse tijd van Billiton/Shell. Hij vertelde mij deze middag, dat
hij sinds een jaar ook een eigen bedrijf heeft opgestart. Hij maakt
boekhoudprogramma’s voor computer systemen als aanvulling
op accountants gegevens. Ik zag deze middag voor het eerst
Leo’s zoon Matthieu voetballen. Ik wist, dat hij in het eerste van
Benschop voetbalde.Aan de loop/ techniek/balbehandeling zag ik
in een oogopslag, dat hij een Oudshoorntje was. Hij speelde een
verdienstelijke partij voetbal als linksbuiten tegen FC Utrecht.
Ik denk zelfs, dat hij in de spits van FC Utrecht zeker niet zou
misstaan! Overigens lees ik ergens op het internet, dat ook ene
Jeroen Schinkel met hem samen voetbalt. De geschiedenis herhaalt
zich. Een week of zes geleden kreeg ik Matthieu toevallig bij Terberg
waar hij, net als zijn pa werkt, aan de lijn. Hij vertelde mij, dat hij dat
weekend een akkevietje op het veld gehad had. Pa Leo was daarover
boos geworden.“In mijn jeugd heb ik nooit problemen gehad. Dit
is geen goede beurt”, zie Pa tegen zoonlief. Ja, ja, Leo, dacht ik toen
ik dat hoorde. Jij bent zeker die wedstrijd daar in Culemborg tegen
Fortitudo vergeten. Ik weet nog dat wij daar met veel heisa hebben
gespeeld. Jij speelde overigens in de spits een puike wedstrijd. Met
blinkende cijfers wonnen wij, met slechts een doelpunt verschil, deze
enerverend gespeeld duel. Scherp van de snede.Wie werd er toen
ten onrechte uit gestuurd? Dat laat zich traden. Of misschien vergis
ik mij wel. Leo een ding weet ik nog voor 100% zeker.Wij waren een
enorm hecht en sociaal team en vrijwel onverslaanbaar.
Ik heb deze middag, in het mooie landelijke groene Lopikerwaard,
veel oude vrienden gezien en uiteraard ook Leo gesproken. In
de verte zag ik ook mijn oude tegenstander “Guppie” bij een tv-
verslaggever zijn zegje doen. Het zoemde deze middag bij enkele
bekenden al door dat de sponsor Phanos FC Utrecht wil kopen.
Maar los van dat alles wens ik Willem en onze FC Utrecht, voor de
komende tijd, al het goede. Met deze praktijkman en zijn technische
team zal dat beslist lukken. En de punten? Die komen, daar zijn
wij supporters van overtuigt. Ik moest in Benschop terug denken
aan de slotzin van mijn column: ” … toen ik met een prachtige
schaarbeweging de winnende goal maakte tegen Willem. Blijft een
repeterende vraag in mijn gedachten: zou ie Witte Kip en mij nog
herkennen ….of heb ik alles gedroomd ?”
SUCCES WILLEM !
Minrebroederstraat 11 3512 GS Utrecht
reserveringen: info@schillertheater.nl
www.schillertheater.nl
Tel: 030-2319380b.g.g.
b.g.g. Tel: 06-53182292
Tel.: 06-51745246
Sponsor: Schinkel Benelux Stefon b.v.
5