Group 2 Handouts

Ang Banta ng Persia

Ang Persia ay hinangad na mapalawak ang Imperyo sa kanluran
Sinalakay ni Cyrus The Great ang Lydia sa Asia Minor (546 BCE)
Si Darius I ang nagmana sa trono ni Cyrus The Great ang nagpatuloy ng hangarin ng nakaraang
pinuno ng Imperyo
Sinalakay ng Persia ang kalapit na kolonyang Greek (499 BCE)
Ang mga Athens ay nagpadala ng tulong ngunit nasupil parin ang mga kolonyang Greek sa
labanang pandagat sa Miletus (494 BCE)
Ninais ni Darius na parusahan ang lungsod sa ginawang pagtulong at gawin itong hakbang sa
pagsakop ng Greece.
Ang mga Athens ay nagsimulang gumawa ng isang plota o fleet na pandigma. Ito ang kanilang
paghahandang ginawa sa napipintong pananalakay ng Persia.

Ang Digmaang Greek at Persiano

Ang mga pangyayaring ito ang naging sanhi sa pagsisimula ng Digmaang Graeco-Persia. Ito ay
nagkaroon ng apat na pangunahing labanan na tumagal ng halos 43 na taon.

>Labanan Sa Marathon
Ang unang pagsalakay ng Persia sa Greece ay naganap noong 490 BCE sa ilalim ni Darius
Nagpadala siya ng plota (fleet) kasama ang 600 na barkong pandigma at mahuhusay na hukbo
patungong Greece.
Ang plota ng Persia ay tinawid ang Aegean Sea at dumaong sa Marathon.
Napagpasiyahan ng Athenian na salakayin ang mga Persian.
Si Heneral Miltiades ang namuno sa pag-atake laban sa mga Persian.
Tinalo ng 10,000 ang tangkang pwersa ng Athens ang humigit-kumulang 25,000 puwersa ng
Persia.
Napilitang lisanin ng Persia ang Greece.
Ang pagkapanalo ng mga Greek sa labanan ang nagbigay sa mga Athens ng karangalan bilang
mahuhusay na mandirigma at nakilala bilang isang makapangyarihang hukbo sa rehiyon.

>Labanan Sa Thermopylae
Si Xerxes - ang anak ni Darius at nagpatuloy sa pagpapabagsak sa lupain ng Greece.
Naganap ang isang madugong labanan noong 480 BCE sa Thermopylae. Ito ay isang makipot na
daanan sa gilid ng bundok at ng silangang baybayin ng Central Greece.
Nagkaisa ang 20 lungsod-estado ng Greece upang pigilan ang hukbong Persian. Tinatayang
7000 mandirigmang Greeks ang nagtungo sa hilaga upang harangan ang lagusan sa
Thermopylae.
Si Haring Leonidas - ang namuno sa pagbabantay ng mga Spartans na nakipaglaban sa pwersa
ni Xerxes.
Dumanak ng dugo ang mga taga-Persia sa naganap na matinding labanan.
Si Ephialtes - isang Greek ang nagturo sa mga Persian ng isang lihim na daanan patungo sa
kampo ng mga Greek.
Pinayuhan ni Leonidas ang mga Greek na lumikas habang ipinagtatanggol ng kanyang puwersa
ang Thermopylae. Ito ang naging dahilan ng kaniyang pagkamatay pati ng kaniyang 10 na
kasama.
Ang mga Persian ay kalaunang nagapi ang mga Greek.
>Labanan Sa Salamis
Sa pagkatalo ng mga Greek sa Thermopylae, sinalakay at sinakop ni Xerxes at ng kaniyang
hukbo ang mga Athens.
Themistocles - ang namuno sa paghahanda ng hukbong pandagat ng Athens.
Dinala ni Themistocles ang digmaan sa isla ng Salamis kung saan ang dagat ay lubhang
makipot.
Nahirapang makapasok ang malalaking plota ng Persia. Ang maliliit na barko ng Athens ay agad
na nakalapit at pilit na binabangga ang mga ito hanggang sa mabutas.
Isa isang lumubog ang plota ng Persia at kalaunang natalo ang hukbo.

>Labanan Sa Platea
Sumuko si Xerxes sa laban dahil sa takot na magapi. Siya ay bumalik sa Asya matapos ang
Labanan Sa Salamis.
Ipinagpatuloy parin ng ibang hukbo ang laban at pagtapos sa pananakop sa Greece. Ito ay
isinagawa sa ilalim ng utos ni Xerxes.
Tinalo ng mga alyansa ng mga lungsod-estado ng Greece ang mga nalalabing hukbo ni Xerxes
sa pamumuno ni Pausanias ng Sparta. Kabilang sa alyansang ito ang Athens, Sparta, Corinth, at
Megara.
Ang Imperyong Persian ay di na muling nagtangkang sakupin ang Greece. Ang Labanan Sa
Platea ang hudyat ng pagtatapos ng matagal na labanan sa pagitan ng Persia at Greece.

Ang Digmaang Peloponnesian

Sa pangamba ng Greek na sila ay muling salakayin ng dayuhan, bumuo sila ng samahan ng mga
lungsod-estado.
Nabuo ang samahang tinawag na Delian League dahil ang mga punong himpilan nito ay nasa
isla ng Delos. Ito ay binubuo ng mahigit 150 lungsod-estado na pinamahalaan ng estado ng
Athens sa pamumuno ni Pericles.
Ang samahang Delian League ay nakabuti para sa Greece.
Nakontrol kalaunan ng Athens ang samahan at naging isang Imperyong Athenian. Ang paglakas
ng kapangyarihan ng Athens ay nagbunga sa pagkalas ng ibang lungsod-estado sa samahan.
Ang mga Sparta ay nagtatag ng sariling samahan, ito ay tinawag na Peloponnesian League. Ang
iba pang lungsod-estado ng Greece na humiwalay sa Delian League ay nakipag-alyansa rito.
Nilusob ng Sparta ang mga karatig pook ng Athens na naging simula ng Digmaang
Peloponnesian (431 BCE)
Ini-utos ni Pericles na manatili ang mga Athenian sa pinaderang lungsod. Siya rin ang nag-utos
sa sandatahang lakas ng Athens na lusubin sa karagatan ang mga Spartan.
Lumaganap ang isang sakit dahilan sa pagkamatay ng libo-libong tao, kasama na si Pericles
(429 BCE)
May mga pumalit kay Pericles ngunit hindi nagtagumpay dahilan sa mga mali nilang mga
desisyon.
Si Alcibiades - isa sa mga pumalit bilang pinuno, inakusahan ng mga Athenian na lumalabag sa
paniniwalang panrelihiyon kung kaya’t tumakas patungong Sparta.
Bumalik si Alcibiades sa Athens at pinatawad. Siya ang namuno sa sandatahang lakas ng
Athens at ang nagpanalo sa ilang mga labanan sa Sparta.
Dahil sa lakas ng mga Sparta, ang mga Athenian ay kalaunang sumuko (404 BCE).
Ipinapatay si Alcibiades nang mapasakamay ang Athen ng Sparta.
Nagtagal ng 27 taon ang digmaan at ito ay nagdulot ng paghina ng Imperyo. Ito ang naging
dahilan upang mapadali ang pagsakop ng Imperyong Macedonian ang mga lungsod-estado ng
Greece maliban sa Sparta.
Ginintuang Panahon ng Athens / Greece
Heneral Pericles (461 - 469 BCE) - ang namuno sa Athens na isang srategos o heneral na
inihalal ng mga kalalakihang mamamayan.
Maraming pinairal na programang publiko si Pericles. Lahat ay naglalayong gawing
pinakamarangyang estado ang Athens.
Ninais na lumawak ang umiiral na demokrasya sa Athens. Ito ay ginampanan sa pamamagitan
ng pagdagdag niya sa bilang ng manggagawa sa pamahalaan at sinuwelduhan ang mga ito.
Nagkaroon ng pagkakataong makapagtrabaho sa pamahalaan ang lahat ng mamamayan
mahiram man o mayaman.
Maraming di-sang ayon sa ginawa ni Heneral Pericles.
"Ang ating konstitusyon ay isang demokrasya sapagkat ito ay nasa mga kamay ng nakararami
at hindi ng iilan”. Ang pahayag na layuning ipagtanggol ang ginawa niyang pagbabago.
Thucydides - isang historyador, ang nagtala ng pahayag ni Pericles sa pagtanggol niya sa
ginawang pagbabago.
Pinaunlad ng mga Athens ang edukasyon.
Ang Pagsasaka ang karaniwang ikinabubuhay ng mga Athenian. Ang mga ani ay kanilang
kinakain. Ang mga sobrang produkto ay ipinapalit nila ng iba pang kagamitang pambahay.
Ang mga pampublikong gusali ay marangya at magarbo, ang mga tahanan naman ay simple
lamang, maging ito ay pag-aari ng mayayaman o karaniwang tao.
Sa simpleng pamumuhay lumitaw ang pinakamahuhusay na artista, manunulat, at mga
pilosopo na tinitingala sa sandaigdigan hanggang sa ating makabagong panahon.
Kinilala ang mga akda ng mga natatanging pilosopong Greek sa larangan ng politika tulad ng
"The Republic" ni Plato at "Politics" ni Aristotle.
Ang Greek ay kilala rin sa larangan ng Arkitektura. Ang ilang mga Kahanga-hangang templo ay
matatagpuan sa Athens, Thebes, Corinth, at iba pang siyudad.
Naperpekto ng husto ang tatlong natatanging estilo na Ionian, Doric, at Corinthian.
Parthenon - isang marmol na templo sa Acropolis sa Athens. Ito ay itinayo nina Ictinus at
Calicrates at inihandog kay Athena, ang diyosa ng karunungan at patrona ng Athens.
Ilan sa mga labi ng iskulturang Greek ay matatagpuan din sa mga templo ng Crete, Mycenaean,
at Tiryus.
Phidias - ang pinakadakilang Greek na iskultor na may gawa ng estatwa ni Athena sa Parthenon
at ni Zeus sa Olympia.
Ilan pang mga natatanging iskultura ay ang Collossus Rhodes ni Chares at Scopas ni Praxiteles
na parehong itinanghal na Seven of Wonders the Ancient World.
Herodotus - kinilala sa larangan ng kasaysayan dahil sa likha niyang “Kasaysayan ng Digmaang
Persian” na naglalaman ng kaniyang paglalakbay sa Asya at Sparta. Tinawag siyang Ama ng
Kasaysayan.
Thucydides - ang manunulat ng “Anabis” isang kuwento ng sikat na martsa ng mga Greek mula
sa Babyloniya hanggang Black Sea at Memorabilia na kalipunan ng mga kuwento ng guro
niyang si socrates.
Nagkaroon ng kaalaman sa makabagong medisina.
Hippocrates - ang pinakadakilang Greek na manggagamot na kinilala bilang Ama ng Medisina.
Itinaas niya ang larangan ng medisina bilang agham at hindi bunga ng mahika.
Kinilala at dinakila ang ilan pang mga Greek dahil sa kanilang naging ambag sa larangan ng
agham at pilosopiya.
Si Thales ng Militus - ipinakilala ang kauna-unahang pilosopiya, ayon sa kaniya ang
sandaigdigan ay nagmula sa tubig, ang pangunahing elemento ng kalikasan.
Pythagoras - ang nagpasikat ng doktrina ng mga numero kung saan sinasabi niya na ang bilang
na tatlo, lima, at pito ay masuwerteng mga numero.
Sophist - isang pangkat ng mga guro na sumikat sa Athens. Nagpakilala sila ng pagbabago sa
mga umiiral na pilosopiya. Ayon sa kanila maaaring turuan ang mga tao na gumawa ng
magagandang batas, makapagsalita, at makipagdebate sa mga Asembleya.
 Socrates - isa sa mga tumuligsa sa mga pilosopiya ng mga Sophist. Ayon sa kaniya, mahalaga na
kilalanin mo ang iyong sarili (know thyself). At dapat na patuloy na magtanong ang mga tao
hinggil sa mga bagay-bagay upan matiyak kung sila ay may mga kasagutan sa mga katanungang
ito.
Socratic Method - isang anyo ng argumentative dialogue sa pagitan ng mga indibidwal, batay
sa pagtatanong at pagsagot sa mga tanong.
Si Plato - ang pinakasikat na mag-aaral ni Socrates, ang nagsumikap na maitala ang lahat ng
dayalogo sa pagitan ng dalawa o mas higit pang tauhan. Ang pinaka- tanyag ay ang Republic,
isang talakayan tungkol sa katangi-tanging polis at ang uri ng pamahalaan na makapagbibigay
ng kaligayahan sa mga mamamayan nito.
Aristotle - ang pinakamahusay na mag-aaral ni Plato, na nagpakadalubhasa sa pag-aaral ng
halaman, hayop, Astronomiya, at Pisika na pawang nangangailangan ng masusing pagmamasid.
Ayon sa kaniya, ang alinmang teorya ay maaari lamang tanggapin kung ito ay batay sa
masusing pagmamasid ng mga katotohanan. Kinilala si Aristotle na Ama ng Biyolohiya. Ilan sa
mga tanyag niyang aklat ay ang "Poetic," isang pagsusuri sa mga iba't bang dula-dulaan, ang
"Rhetoric" na nagsasabi kung paano dapat ayusin ng isang nagtatalumpati ang kanyang
talumpati, at ang "Politics" kung saan tinalakay ng mga mamamayan ang iba't ibang uri ng
pamahalaan.

Ang Mga Kababaihan At Kalalakihan sa Panahon ng Greece

>Mga Lalaki
Mas tinitingala kaysa sa kababaihan.
Nabigyang pagkakataon makapag-aral.
Sa edad na 18 taong gulang sila ay nagsasanay sa militar ng 2 taon.
Maaring maging mamamayan ng Athens at makibahagi sa pamahalaan nito.

>Mga Babae
Itinuturing na mas mababa sa kalalakihan.
Hindi sila nabigyan ng pagkamamamayan at hindi maaaring makibahagi sa pamahalaan.
Hindi maaring magmay-ari.
Ang kanilang buhay ay umiikot sa mga gawaing bahay at pag-aalaga ng mga anak.
Sa edad na 14-16 sila ay ipinakakasal sa mga lalaking napili ng kanilang mga magulang.

Ang Mga Kontribusyon ng Griyego sa Kasaysayan

Maraming mahahalagang ambag ang mga Greek na nakatulong di lamang sa mga kalapit nitong
kabihasnan kundi pati narin sa kabihasnan ng daigdig sa kasalukuyan. Ang Kulturang Greek ay
nagkaroon ng dalawang pagkakakilanlan - ang Kulturang Hellenic at Kulturang Hellenistic.

>Kulturang Hellenic
Ito ay hango sa pangalan ng Diyosa na si Hellen na pinaniniwalaang pinagmulan ng mga Greek.
Ito ay tinawag na Hellenic dahil dito nagsimula ang pagsibol ng mga sinaunang lungsod-estado
ng Greek.
Naniwala ang mga Greek sa pagkamit ng kahusayan, kaayusan at balanse sa bawat bahagi ng
kanilang buhay. Makikita ang pagpapahalagang ito sa kanilang mga likhang-sining, arkitektura,
at eskultura.
Ito ay karaniwang simple ngunit elegante ang istilo ng sining ng Greek na hanggang sa
kasalukuyan ay nagsisilbing inspirasyon sa iba’t ibang likhang-sining partikular sa pagpipinta,
eskultura, panitikan at arkitektura. Malaki ang naging ambag nila sa larangan ng edukasyon
partikular sa matematika, kasaysayan, agham, politika at pilosopiya.
>Kulturang Hellenistic
Ito ay tinawag niyang Panahong Hellenistic. Sa panahong ito, napaghalo ang kulturang Greek at
Persian gayundin ang ilang katangian ng kultura ng ibang mga lupain sa Asya sa pamumuno ni
Alexander The Great.
Ito ay yumabong sa panahon ng paghahari ni Alexander The Great sa malawak na Imperyo nito
mula Greece hanggang Persia, Hilagang Africa at India.
Nakaroon ng pag-unlad sa kulturang Hellenistic sa iba’t ibang larangan na nakatulong sa
pagsulong ng sibilisasyon sa makabagong panahon.

Ang Pamana Ng Mga Griyego Sa Mundo

>Arkitektura
Parthenon - isang marmol na templo sa Acropolis sa Athens. Ito ay itinayo nina Ictinus at
Calicrates at inihandog kay Athena, ang diyosa ng karunungan at patrona ng Athens.
Doric, Ionic at Corinthian - ang tatlong estilo ng haligi sa mga gusali na ipinakilala ng mga
Greek. Ito ang mga disenyong neperpekto nila ng husto.
Amphitheater - isang bukas na teatro kung saan nagsasagawa ng mga drama o palabas.
Bryzantine - isang uri ng disenyo sa arkitektura ng mga Greek.
Aqueduct - isang uri ng imprastruktura na pinagkukunan ng tubig.
>Eskultura
Estatwa ni Athena - inukit ni Pheidias/Phidias. Ito ay matatagpuan sa Parthenon. Ang mukha
nito ay gawa sa ivory habang yari naman sa ginto ang kaniyang hemet.
Discobolus (Discus Thrower) - isang iskultura na inukit ni Myron na sumisimbolo ng katayuan.
Inihahayag din nito ang kamangha-manghang pagpapakita ng liksi at lakas ng tao.
Estatwa ni Zeus - isa pang likha ni Pheidias/Phidias para sa templo sa Olympia.
Si Pheidias/Phidias - isa sa pinakamahusay na eskultor ng Greek.

>Sining at Panitikan
Pagpipinta - ito ay karaniwang makikita sa mga pader ng palasyo maging sa kanilang banga. Ito
ay kadalasang may estilo ng isang larawang may kulay itim at pula.
Mitolohiya ng Greek - isang akda na naglalahad ng mga kuwento ng mga Diyos na animo’y
karaniwang tao na nasasaktan at umiibig.
Si Homer - isang manunulat na naging tanyag ang mga epiko na nagsasalaysay sa mga buhay ng
bayaning Griyego. Isa sa pinakamahalagang manunulat sa buong Kabihasnang Hellenic.
Epikong Iliad at Odyssey - isang akda o epiko na naglalaman ng mga buhay at gawain ng mga
maginoo at aristokrasya ang paksa.
Si Herodotus - kinilala sa larangan ng kasaysayan dahil sa likha niyang “Kasaysayan ng
Digmaang Persian” na naglalaman ng kaniyang paglalakbay sa Asya at Sparta. Tinawag siyang
Ama ng Kasaysayan.
Si Thucydides - ang manunulat ng “Anabis” isang kuwento ng sikat na martsa ng mga Greek
mula sa Babyloniya hanggang Black Sea at Memorabilia na kalipunan ng mga kuwento ng guro
niyang si socrates.
Si Sophocles - isang tanyag na manunulat ng drama sa panahon ni Pericles. Isinulat ang
“Oedipus The King”, isang uri ng dramang trahedya na isinulat ni Sophocles.
Si Aristophanes - isang manunulat na nakilala sa pagsusulat ng mga komedya. Isinulat ang mga
dulang “The Clouds” at “Lysistrata”.
Si Aeschylus - ang sumulat ng dulang “The Persians” na nakabatay sa karanasan niya sa buhay.
Si Euripides - ang sumulat ng mga dulang “Aelestis, Media at Trojan Women”
>Agham, Medisina at Matematika
Si Hippocrates - ang pinakadakilang Greek na manggagamot na kinilala bilang Ama ng
Medisina. Itinaas niya ang larangan ng medisina bilang agham at hindi bunga ng mahika. Siya
ang kauna unahang nagpalaganap ng kaisipan na ang sakit ay nagmula sa natural na
kadahilanan at hindi dahil sa mga paniniwalang panrelihiyon at pamahiin. Sumulat din siya ng
mga tuntunin sa tamang panggagamot na naging batayan ng mga manggagamot. Ang mga
nakapapasang doctor ay nanunumpa batay sa kodigong ito na tinawag na Hippocratic Oath.
Si Thales - itinuturing kauna-unahang siyentista sa Greece na pinag-aralan ang kalawakan. Sa
pag aaral niya ng astronomiya natukoy ang pagdating ng mga solar eclipse, inilihad din niya
ang teorya na ang tubig ang pangunahing elemento na bumubuo sa nga bagay sa daigdig.
Si Phytagoras - nakilala sa larangan ng matematika. Siya ang nagbigay ng teorya tungkol sa
ugnayan ng mga sukat at tatsulok na tinawag na Pythagorean Theorem
Si Euclid - ang naglikom at isinaayos ang lahat ng kaalaman tungkol sa geometry upang maging
sistematikong bagay sa pag aaral nito na ginagamit hanggang sa kasalukuyan.
Si Eratosthenes - ang nakatuklas ng circumference ng daigdig na nasa 200 milya. Nakagawa rin
siya ng mapa ng Asya, Europa at Africa na may kumpletong mga guhit ng latitud at longhitud.
Si Archimedes - siya ang nakapagpaliwanag ng prinsipyo ng lever at pulley na simpleng makina
na nakakatulong sa mabilis na paglipat o pag akyat ng bagay o kagamitan.
>Pilosopiya
Si Socrates (470 BCE) - isa sa mga kauna-unahang nag-ambag sa larangan ng pilosopiya at
pinakamahalagang pilosopo sa mga Athens. Ayon sa kaniya, mahalaga na kilalanin mo ang
iyong sarili (know thyself). At dapat na patuloy na magtanong ang mga tao hinggil sa mga
bagay-bagay upan matiyak kung sila ay may mga kasagutan sa mga katanungang ito. Siya ay
naniwala na may prinsipyong nagpapaliwanag sa katotohanan, katarungan at kabutihan.
Socratic Method - isang paraan ng argumentative dialogue sa pagitan ng mga indibidwal, batay
sa pagtatanong at pagsagot sa mga tanong. Ito ay itinuturing ring bilang isang paraan ng
pagtuturo.
Si Plato - isang sikat at pinakamahusay na mag-aaral ni Socrates. Siya ay nagpatayo ng isang
paaralan sa tahanan upang mahuboog ang kaalaman at kasanayan ng mga mag-aaral, ito ay ang
The Academy. Ilan sa mga tanyag niyang akda ay ang The Republic at ang Symposium.
The Republic - isinulat ni Plato na kilala sa Myth of The Cave. Ito ay isang alegoryang ginamit
niya upang siyasatin ang paraan at hangganan ng pag-alam ng tao sa katotohanan.
The Dialouges - isa rin sa mga sinulat ni Plato na naglalaman ng mga pag-uusap ng mga taong
naghahanap ng katotohanan.
Si Aristotle - isang mahusay na mag-aaral ni Plato na nagtuon ang pamimilosopiya sa pag-iral
(being). Ilan sa mga tanyag niyang aklat ay ang "Poetic," isang pagsusuri sa mga iba't bang dula-
dulaan, ang "Rhetoric" na nagsasabi kung paano dapat ayusin ng isang nagtatalumpati ang
kanyang talumpati, at ang "Politics" kung saan tinalakay ng mga mamamayan ang iba't ibang
uri ng pamahalaan.
Si Zeno - isang pilosopo sa panahon ng Hellenistic. Siya ang nakatuklas sa Stoicismo at
binansagan bilang The Stoic.
Stoicism - isang pilosopiyang nagbibigay diin sa paggamit ng katwiran sa lahat ng pangyayaring
nagaganap sa buhay ng tao.
Si Epicurus - isang maestro at manunulat na nagtatag ng paaralang Epicureanismo. Kaniyang
pinag-aralan ang mga pamamaraan upang magkaroon ng mapayapang pamumuhay.
Epicureanism - isang pilosopiyang nakabatay ang prinsipyo sa kaisipang ang kaligayahan ay
makukuha sa simpleng kasiyahan o pamumuhay.
>Politika
Demokrasya - sa Greece nagsimula ang ganitong paraan ng pamamahala. Ito ay isang uri ng
pamahalaan na ang kapangyarihan ay nakabatay sa mga mamamayan.

>Edukasyon
Greek Alphabet - ang unang paraan ng pagsulat ng mga Greek. Ito ay naglalaman ng mga
patinig at katinig katulad ngayon sa kasalukuyan.