ธุรกิจและสภาพ

แวดล้อมทางกฎหมาย

อ.รุง่ นิกร สุมงคล – กฎหมายและภาษีสาํ หรับธุรกิจ

คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
 ธุรกิจและสภาพแวดล้อมทางกฎหมาย

ๅๅๅ
Your paragraph text

2
อ.รุง่ นิกร สุมงคล – กฎหมายและภาษีสาํ หรับธุรกิจ
คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
 ธุรกิจและสภาพแวดล้อมทางกฎหมาย

3
อ.รุง่ นิกร สุมงคล – กฎหมายและภาษีสาํ หรับธุรกิจ
คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
 ธุรกิจและสภาพแวดล้อมทางกฎหมาย

4
อ.รุง่ นิกร สุมงคล – กฎหมายและภาษีสาํ หรับธุรกิจ
คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
 ธุรกิจและสภาพแวดล้อมทางกฎหมาย

(กรณีศึกษา - ไทย) รับประทานอาหารทีซือจากร้านค้าแล้วอาหารเปนพิษ

ก.สังไก่ยา่ งจากฟาสต์ฟูดส์ดง ั ยีห้อหนึงมารับประทานกับแฟน หลังจากรับประทานผ่านไปได้
ประมาณ 2 ชัวโมง ทังสองก็เกิดอาการอาหารเปนพิษ อาเจียน ท้องเสียอย่างหนัก จึงรีบพากันไป
โรงพยาบาล
แพทย์วน ิ จิ ฉัยว่าเปนผลจากอาหารเปนพิษจากชุดไก่ยา่ งทีสังมารับประทาน ทัง ก.และแฟน
ต้องนอนโรงพยาบาล 2 คืน รวมค่าใช้จา่ ยในการรักษาทังสองคนคือ 75,000 บาท (ของ ก.
36,000 บาท และของแฟน 39,000 บาท) ซึงในระหว่างรักษา ก.ได้แจ้งเรืองไปทีร้านฟาสต์ฟูดส์ที
เปนต้นเหตุของการเจ็บปวย ทางร้านจึงได้สง ่ ตัวแทนมาเยียม พร้อมให้ฝายกฎหมายของทางร้าน
มาเจรจา
ก. ขอคําแนะนําจากศูนย์พท ิ ักษ์สท ิ ธิฯ (ศูนย์ให้คําแนะนําว่า สามารถเจรจากับทางร้านได้ และ
ต้องเก็บเอกสารหลักฐานต่างๆ ไว้ดว้ ย เช่น ใบรับรองแพทย์ ใบเสร็จค่าอาหาร เปนต้น) ผลการ
เจรจา ทางร้านได้รบ ั ผิดชอบทังค่ารักษาพยาบาลของ ก.และแฟนเปนจํานวนเงิน 75,000 บาท
และมอบค่าชดเชยให้ ก.อีกจํานวน 2,000 บาท เรืองเปนอันยุติ (ซึงหาก ก. ไม่ตกลงกับข้อเสนอ
ของร้านฯ ก็สามารถฟองเปนคดีผบ ู้ ริโภคต่อไปได้)
5
อ.รุง่ นิกร สุมงคล – กฎหมายและภาษีสาํ หรับธุรกิจ
คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
 ธุรกิจและสภาพแวดล้อมทางกฎหมาย

(กรณีศึกษา - อเมริกา) ซืออาหาร-กาแฟ จาก McDonald มารับประทาน แล้วทําหกเอง

ใส่ตัว และได้รบ
ั บาดเจ็บจากความร้อนของอาหาร-กาแฟ ฟองชนะคดีได้เงิน 8 แสนดอล
ล่าร์ และ 2.7 ล้านดอลล่าร์ ตามลําดับ
ในป 2019; เด็กหญิง โอลิเวีย คาราบาลโล มีอายุ 4 ขวบ แม่ของเธอได้เข้าไปใช้บริการไดรฟทรู
ของแมคโดนัลด์ โดยซือชุดแฮปปมีลให้กับลูกสาว แต่ในขณะทีขับรถออกไป นักเก็ตทีกําลังร้อน
ได้หล่นใส่ต้นขาลูกสาว จนเกิดเปนแผลไหม้ระดับทีสอง (SECOND DEGREE BURN) ด้วยเหตุนี
ทําให้ทางครอบครัวตัดสินใจยืนฟองแมคโดนัลด์ เรียกเงิน 15 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (513 ล้านบาท)
เปนค่าเสียหายทีเกิดขึนต่อร่างกายและจิตใจ ทังในช่วงทีผ่านมาและอนาคต (ฝงแมคโดนัลด์ได้ให้
ข้อเสนอให้เงิน 156,000 ดอลลาร์ (5.37 ล้านบาท) เปนค่าเสียหาย แต่ผู้เสียหายไม่ตกลงด้วย)
ผลคดี ศาลให้แมคโดนัลด์จา่ ย 800,000 ดอลลาร์ (27.37 ล้านบาท)

ในป 1992; หญิงวัย 81 ป ได้ทํากาแฟร้อนของแมคโดนัลด์หกใส่ตัวเอง จนเกิดเปนแผลไหม้ระดับ

ทีสาม (THIRD DEGREE BURN) และต้องใช้เวลารักษาตัวในโรงพยาบาลกว่า 1 สัปดาห์
ผลคดี ศาลให้แมคโดนัลด์จา่ ยค่าเสียหาย 2.7 ล้านดอลลาร์ (92,373,750 บาท)
6
อ.รุง่ นิกร สุมงคล – กฎหมายและภาษีสาํ หรับธุรกิจ
คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
 ธุรกิจและสภาพแวดล้อมทางกฎหมาย

ความรับผิดชอบของผูก
้ ระทําจากการทําผิดกฎหมาย

1. ความรับผิดชอบทางอาญา (ประหารชีวต
ิ / จําคุก/ กักขัง/
ปรับ/ ริบทรัพย์สน
ิ )

2. ความรับผิดชอบทางแพ่ง (ชดใช้ค่าสินไหมทดแทน)
- สําหรับความเสียหายต่อ; ชีวต
ิ / ร่างกาย
- สําหรับความเสียหายต่อ; จิตใจ
- สําหรับความเสียหายต่อ; ทรัพย์สน
ิ

7
อ.รุง่ นิกร สุมงคล – กฎหมายและภาษีสาํ หรับธุรกิจ
คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
 ธุรกิจและสภาพแวดล้อมทางกฎหมาย

การกระทําความผิด 1 อย่าง อาจต้องรับผิดชอบทัง

ทางอาญาและทางแพ่ง

เช่น ขับรถยนต์ไปชนผูอ
้ ืนเสียชีวต
ิ
- ต้องรับผิดทางอาญา; ได้รบ
ั โทษจําคุก
- และต้องรับผิดชอบทางแพ่งด้วย; ชดใช้ค่าสินไหมทดแทน
แก่ทายาทของผูท
้ ีถูกชนเสียชีวต
ิ (ตามหลักกฎหมายแพ่ง
เรืองละเมิด)

8
อ.รุง่ นิกร สุมงคล – กฎหมายและภาษีสาํ หรับธุรกิจ
คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
 ธุรกิจและสภาพแวดล้อมทางกฎหมาย

ความไม่รูก
้ ฎหมาย จะอ้างเปนข้อแก้ตัวไม่ได้
(Ignorance of the law is no excuse)
(ป.อาญา ม. 64) บุคคลจะแก้ตัวว่าไม่รก
ู ้ ฎหมายเพือให้พน
้ จาก
ความรับผิดในทางอาญาไม่ได้ แต่ถ้าศาลเห็นว่า ตามสภาพและ
พฤติการณ์ ผูก
้ ระทําความผิดอาจจะไม่รวู ้ า่ กฎหมายบัญญัติ
ว่าการกระทํานันเปนความผิด ศาลอาจอนุญาตให้แสดงพยาน
หลักฐานต่อศาล และถ้าศาลเชือว่าผูก
้ ระทําไม่รวู ้ า่ กฎหมาย
บัญญัติไว้เช่นนัน ศาลจะลงโทษน้อยกว่าทีกฎหมายกําหนดไว้
สําหรับความผิดนันเพียงใดก็ได้
9
อ.รุง่ นิกร สุมงคล – กฎหมายและภาษีสาํ หรับธุรกิจ
คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
 ธุรกิจและสภาพแวดล้อมทางกฎหมาย

นิยามของกฎหมาย

กฎหมาย คือ ข้อบังคับทีรัฐกําหนดขึนเพือเปนเครือง

มือในการควบคุมประพฤติของพลเมืองให้อยูก ่ ันอย่างสงบ
เรียบร้อย และเกิดความยุติธรรมในสังคม ซึงหากผูใ้ ด
ฝาฝนจะได้รบั ผลร้ายหรือถูกลงโทษ
ทังนีกฎหมายจะหมายความรวมถึงกฎ-ข้อบังคับต่างๆ
ทีกําหนดขึนโดยอาศัยอํานาจตามกฎหมายดังกล่าวข้างต้น
ด้วย"
10
อ.รุง่ นิกร สุมงคล – กฎหมายและภาษีสาํ หรับธุรกิจ
คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
 ธุรกิจและสภาพแวดล้อมทางกฎหมาย

ระบบกฎหมายทีสําคัญในโลก 2 ระบบ

1. ระบบกฎหมายลายลักษณ์อักษร (CIVIL LAW)

ระบบกฎหมายลายลักษณ์อักษรเปนการนําเอากฎหมายในเรืองต่างๆ
มาบัญญัติขนไว้
ึ เปนลายลักษณ์อักษร วางหลักเกณฑ์ไว้ชด ั เจน สะดวก
แก่ประชาชนในการอ่านข้อความในกฎหมายเพือความเข้าใจและการ
ปฏิบตั ิตามได้โดยง่าย เพราะเปนหลักเกณฑ์ทีแน่นอนและสามารถ
อ้างอิงกันในทุกฝาย กฎหมายลายลักษณ์อักษรมักจะถูกบัญญัติขน ึ
โดยผ่านกระบวนการบัญญัติกฎหมาย หรือกระบวนการนิติบญ ั ญัติ

11
อ.รุง่ นิกร สุมงคล – กฎหมายและภาษีสาํ หรับธุรกิจ
คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
 ธุรกิจและสภาพแวดล้อมทางกฎหมาย

ระบบกฎหมายทีสําคัญในโลก 2 ระบบ

2. ระบบกฎหมายจารีตประเพณี (COMMON LAW)

หรือระบบกฎหมายทีไม่เปนลายลักณ์อักษร
ในระบบ COMMON LAW ในการพิจารณาคดี ผูพ
้ พ
ิ ากษาจะนําเอาหลักเกณฑ์จาก
จารีตประเพณีทีใช้เปนกฎหมายอยูแ
่ ล้วมาปรับแก่คดีทีเกิดขึน ศาลมีอํานาจใช้ดล
ุ พินจ
ิ
ในการปรับแก่ขอ
้ เท็จจริงแล้วตัดสินคดีไปตามทีเห็นว่ายุติธรรม คําพิพากษาของศาล
ในระบบ COMMON LAW จึงเปนบรรทัดฐานแก่ผพ
ู้ พ
ิ ากษาคนต่อๆ มาทีจะใช้เปน
แบบอย่าง และมีความสําคัญเหมือนตัวบทกฎหมาย จนทําให้เกิดคํากล่าวทีว่า “ผู้
พิพากษาเปนผูส
้ ร้างกฎหมาย” (JUDGE MADE LAW)
12
อ.รุง่ นิกร สุมงคล – กฎหมายและภาษีสาํ หรับธุรกิจ
คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
 ธุรกิจและสภาพแวดล้อมทางกฎหมาย

กฎหมายอยูท
่ ก
ุ ขันตอนในการประกอบธุรกิจ
เริมต้นคิดว่าจะทําธุรกิจอะไร; ต้องดูวา่ มีกฎหมายห้ามหรือไม่?
ในการวิเคราะห์ธุรกิจ; ในส่วนหนึงก็ต้องประเมินว่า มีกฎหมายทีเปน
ประโยชน์ต่อธุรกิจของเรา หรือมีกฎหมายทีเปนอุ ปสรรคต่อธุรกิจของ
เราหรือไม่?
ในขันตอนการเริมต้นธุรกิจ; ต้องสอบตรวจว่ามีกฎหมายให้ดาํ เนินการ
อะไรบ้าง?
ระหว่างการดําเนินธุรกิจ; ต้องตรวจสอบว่ามีกฎหมายกําหนดให้ต้อง
ปฏิบตั ิอย่างไรบ้าง?
ในขันตอนการเลิกทําธุรกิจ; ก็ต้องสอบตรวจว่ามีกฎหมายให้ดาํ เนิน
การอะไรบ้าง?
13
อ.รุง่ นิกร สุมงคล – กฎหมายและภาษีสาํ หรับธุรกิจ
คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
 ธุรกิจและสภาพแวดล้อมทางกฎหมาย

ผูป
้ ระกอบการ (หรือผูป
้ ระกอบธุรกิจ)

หมายถึง บุคคลซึงขายสินค้าหรือให้บริการเพือแสวงหา
กําไรหรือประโยชน์ทดแทนต่างๆ

ดังนัน ผูป
้ ระกอบการอาจจะเปน
บุคคลธรรมดา
คณะบุคคล
นิติบุคคล

14
อ.รุง่ นิกร สุมงคล – กฎหมายและภาษีสาํ หรับธุรกิจ
คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
 ธุรกิจและสภาพแวดล้อมทางกฎหมาย

Business (ธุรกิจ)

Meaning the activity of buying and selling

goods and services (Cambridge - dictionary)
**กิจกรรมในการซือและขายสินค้าหรือบริการ**

กิจกรรมในการซือและขายสินค้าหรือบริการทีจะ
ถือว่าเปนธุรกิจ ก็ต่อเมือกิจกรรมดังกล่าวนัน
ทําเพือมุง
่ ผลกําไร (Profit)

15
อ.รุง่ นิกร สุมงคล – กฎหมายและภาษีสาํ หรับธุรกิจ
คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
 ธุรกิจและสภาพแวดล้อมทางกฎหมาย

การประกอบธุรกิจ
หมายถึง การดําเนินการต่างๆ ทีเกียวกับการซือหรือขาย
สินค้าและบริการแก่ลก
ู ค้าเพือให้ได้มาซึงผลกําไร

ดังนัน ถ้าการผลิตสินค้าหรือบริการเพือนํามาใช้หรือ
บริโภคเอง ไม่ได้นาํ ไปขายหรือจําหน่ายให้ลก
ู ค้าจึงเรียกว่า
การอุ ปโภค บริโภค (Consumption) ของตนเอง

แต่ถ้าการผลิตสินค้าหรือบริการเพือนําไปขายหรือให้
บริการแก่ลกู ค้าจึงเรียกว่า การค้า (Commerce) หรือ การ
ประกอบธุรกิจ (Business Activities)
16
อ.รุง่ นิกร สุมงคล – กฎหมายและภาษีสาํ หรับธุรกิจ
คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
 ธุรกิจและสภาพแวดล้อมทางกฎหมาย

กฎหมายทีสําคัญสําหรับผูป
้ ระกอบการ
1. กฎหมายเกียวกับธุรกิจทีบัญญัตไิวใ้ นประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
(ปพพ.) เนือหามีหมวดต่างๆ ทีสําคัญทีเกียวข้องกับธุรกิจ เช่น นิติบุคคล/ นิติกรรม/ สัญญา/ ทรัพย์/ หนี/
ซือขาย/ เช่าทรัพย์/ เช่าซือ/ จ้างแรงงาน/ จ้างทําของ/ รับขน/ ฝากทรัพย์/ คําประกัน/ จํานอง/ จํานํา/ เก็บของ
ในคลังสินค้า/ ตัวแทน/ นายหน้า/ ประกันภัย/ ประกันวินาศภัย/ วเงิน/ หุน
้ ส่วนและบริษัท เปนต้น

2.กฎหมายเกียวกับธุรกิจทีบัญญัตไิวเ้ ปนกฎหมายเฉพาะเรือง
เปนการออกกฎหมายแยกเปนเฉพาะเรืองขึนมา เช่น กฎหมายทรัพย์สน ิ ทางปญญา (ลิขสิทธิ สิทธิบต
ั ร
เครืองหมายการค้า)/ กฎหมายเกียวกับภาษีอากร/ กฎหมายคุ้มครองผูบ
้ ริโภค/ กฎหมายคุ้มครองแรงงาน/
กฎหมายสิงแวดล้อม/ กฎหมายล้มละลาย/ กฎหมายเกียวกับหลักทรัพย์ และตลาดหลักทรัพย์ เปนต้น
โดยทีกฎหมายเหล่านีส่วนใหญ่อาจจะออกเปน พระราชบัญญัติ พระราชกฤษฎีกา หรือกฎกระทรวง ตาม
ความเหมาะสมของเรือง

3.กฎหมายอาญา ว่าด้วยความรับผิดและโทษของผูป
้ ระกอบการ
ทีทําผิดกฎหมายอาญา

17
อ.รุง่ นิกร สุมงคล – กฎหมายและภาษีสาํ หรับธุรกิจ
คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
 ธุรกิจและสภาพแวดล้อมทางกฎหมาย

กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ของไทย

ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ของไทยมีทังหมด1,755 มาตราแบ่งออกเปน 6
บรรพ ได้แก่

บรรพ 1 ประกอบด้วย หลักทัวไป บุคคล ทรัพย์ (ความหมายและชนิดของทรัพย์ทังหลาย)

นิติกรรม ระยะเวลา อายุความ
บรรพ 2 ประกอบด้วย หนี สัญญา จัดการงานนอกสัง และละเมิด เปนต้น
บรรพ 3 ประกอบด้วยเอกเทศสัญญาต่างๆ เช่น ซือขาย เช่าทรัพย์ เช่าซือ ยืม ฝากทรัพย์
คําประกันจํานอง จํานําตัวเงิน ห้างหุน
้ ส่วนบริษัท
บรรพ 4 ว่าด้วยเรืองทรัพย์สน ิ เช่น กรรมสิทธิ สิทธิครอบครอง เปนต้น
บรรพ 5 ว่าด้วยเรืองครอบครัว เช่น การหมัน การแต่งงาน การหย่า เปนต้น
บรรพ 6 ว่าด้วยเรืองมรดก เช่น ทรัพย์มรดก พินย ั กรรม เปนต้น

18
อ.รุง่ นิกร สุมงคล – กฎหมายและภาษีสาํ หรับธุรกิจ
คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
 ธุรกิจและสภาพแวดล้อมทางกฎหมาย

จะทําธุรกิจคาเฟขนาดใหญ่ในบริเวณใกล้ มก - บางเขน
นอกจากจะวิเคราะห์ความเปนไปได้ทางธุรกิจแล้ว
ท่านคิดว่าในแง่กฎหมายแล้ว จะมีเรืองกฎหมายอะไรบ้างทีเกียวข้อง??
1...................................................................................................................
2...................................................................................................................
3...................................................................................................................
4...................................................................................................................
5...................................................................................................................
6..................................................................................................................
7..................................................................................................................

19
อ.รุง่ นิกร สุมงคล – กฎหมายและภาษีสาํ หรับธุรกิจ
คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
 ธุรกิจและสภาพแวดล้อมทางกฎหมาย

เนือหาวิชา

ส่วนที 1 (ใช้สอบกลางภาค; สอบกลางภาคคะแนน 45%)

กฎหมาย (ความหมาย/ ประเภท/ หลักทัวไป)
กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ (การจัดตังนิติบุคคล/ นิติกรรมและสัญญา/
ละเมิด)
กฎหมายอาญา (ลักษณะของกฎหมายอาญา/ โทษทางอาญา)
กฎหมายเกียวกับแรงงาน
กฎหมายทรัพย์สน ิ ทางปญญา
กฎหมายเกียวกับการลงทุน

20
อ.รุง่ นิกร สุมงคล – กฎหมายและภาษีสาํ หรับธุรกิจ
คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
 ธุรกิจและสภาพแวดล้อมทางกฎหมาย

เนือหาวิชา

ส่วนที 2 (ใช้สอบปลายภาค; สอบปลายภาคคะแนน 45%)

ข้อพิพาทและการแก้ปญหาข้อพิพาททางธุรกิจ
กฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล (PDPA)
กฎหมายเกียวกับภาษีอากร (หลักการจัดเก็บภาษีอากร/ ภาษีเงินได้บุคคล
ธรรมดา/ ภาษีเงินได้นต
ิ ิบุคคล/ ภาษีมูลค่าเพิม/ ภาษีหก
ั ณ ทีจ่าย/ ภาษี
สรรพสามิต/ ภาษีศุลกากร)
การบริหารภาษี
ความรับผิดทางกฎหมายของธุรกิจ

21
อ.รุง่ นิกร สุมงคล – กฎหมายและภาษีสาํ หรับธุรกิจ
คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
 ธุรกิจและสภาพแวดล้อมทางกฎหมาย

Assignments

เปนงานกลุ่ม
ค้นคว้า และทํารายงานส่งตามหัวข้อทีกําหนด
กลุ่มละ 12 - 15 คน
คะแนน 10%

22
อ.รุง่ นิกร สุมงคล – กฎหมายและภาษีสาํ หรับธุรกิจ
คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
 ธุรกิจและสภาพแวดล้อมทางกฎหมาย

ตําราอ่านประกอบและแหล่งค้นคว้า
กฎหมายเบืองต้นทางธุรกิจ (ศ.ดร.ทวีเกียรติ มีนะกนิษฐ)
เนือหาในส่วนประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
กฎหมายอาญา
กฎหมายทรัพย์สน ิ ทางปญญา
ตําราทางกฎหมายทีตรงกับหัวข้อเรือง (ได้ทก
ุ เล่ม) เช่น กฎหมายเกียวกับ
แรงงาน/ กฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล (PDPA) ฯลฯ
เว็บไซต์ของหน่วยงาน; BOI/ การนิคมอุ ตสาหกรรมแห่งประเทศไทย/
สํานักงานเพือการพัฒนาระเบียงเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออก/ กรม
ทรัพย์สนิ ทางปญญา/ กรมสรรพสามิต/ กรมศุลกากร/ กรมสรรพากร
23
อ.รุง่ นิกร สุมงคล – กฎหมายและภาษีสาํ หรับธุรกิจ
คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์