Professional Documents
Culture Documents
06 Β ΠΡΟΩΣΗ
06 Β ΠΡΟΩΣΗ
ΝΑΥΠΗΓΙΑ ΙΙ
06Β/ ΠΡΟΩΣΗ
Γ. Γκοτζαμάνης
• Στοιχεία Ναυπηγίας, Εμ. Ζωγραφάκη, Ίδρυμα Ευγενίδη,
• Ship Knowledge, Klaas van Dokkum, Dokmar Maritime Publishers,
ISBN 978-90-71500-32-9
• Handbuch Korrosionschutz in der Seefahrt, Sebastian Diessner, Seehafen Verlag,
ISBN 978-3-87154-555-9
• Handbuch Nautik II, Knud Benedict / Christof Wand, Seehafen Verlag,
ISBN 978-3-87743-826-8
• Handbuch Schiffsbetriebtechnik, Hansheinrich Meier Peter, Seehafen Verlag,
ISBN 978-3-87743-816-9
• Naval Architecture for non-naval Architects, Harry Benford, SNAME,
ISBN 0-939773-56-2
• Merchant Ship Naval Architecture, Taylor/Tang, IMAREST,
Φ
Ο
Α
Λ
Β
Γ
Ρ
Ι
Ι
ISBN 1-902536-56-8
• Controllable Pitch Propellers, Brownlie, Institute of Marine Engineers,
ISBN 0-902536-01-X
• Μελέτη Πλοίου, Παπανικολάου, Εκδόσεις Συμεών, ISBN 960-7346-Χ
• Η μεταλλική κατασκευή του πλοίου, Καρύδης, ISBN 960-91390-0-0
• Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας, Θεωρία πλοίου ΙΙ (Θ), Αλέξανδρος
Θεοδουλίδης
• "Basic Principles of Ship Propulsion«, MAN B&W Diesel A/S, Copenhagen
• Βασικές Αρχές Πρόωσης Πλοίων, Ε. Μ. Π. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΝΑΥΤΙΚΗΣ
ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΑΣ Επιμέλεια: Ν. Π. Κυρτάτος Καθηγητής ΕΜΠ
Π
Ρ
Ο
Ω
Σ
Η
ΠΛΗΜΝΗ
ΠΤΕΡΥΓΙΟ
Η ΕΛΙΚΑ
Πλήμνη
Ονομαστική
διάμετρος
πλήμνης (d)
ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ
Πλήμνη
D Διάμετρος έλικας
0,7 D
Επιφάνεια δίσκου A0
Δεξιόστροφη Επιφάνεια ώσης
Ακμή εξόδου
Ακμή εισόδου
• Η απαραίτητη ανοχή μεταξύ του άκρου των πτερυγίων της έλικας και της
γάστρας θα εξαρτάται από τον τύπο της έλικας.
Χ
Για πλοία φορτίου χύδην και δεξαμενόπλοια, τίθενται κάποιοι περιορισμοί στο
μέγεθος της έλικας λόγω της συχνής ανάγκης πλεύσης σε κατάσταση
ερματισμού, όπου συχνά ζητείται η έλικα να είναι πλήρως βυθισμένη ακόμη
και σε αυτήν την κατάσταση
• Ένας ακριβής λόγος διάμετρος έλικας/βύθισμα σχεδιάσεως D/T δεν μπορεί να δοθεί.
• Εμπειρικός κανόνας οι παρακάτω προσεγγίσεις και το γεγονός ότι μία μεγάλη
διάμετρος D θα έχει κανονικά ως αποτέλεσμα έναν χαμηλό ρυθμό περιστροφής n.
Για λόγους αντοχής και παραγωγής, η διάμετρος της έλικας γενικά δεν θα ξεπερνά τα
10 m και δεν θα απορροφά ισχύ μεγαλύτερη απο 90000 kw. Η μεγαλύτερη έλικα που
έχει κατασκευαστεί ως σήμερα έχει διάμετρο 11 μέτρα και έχει 4 πτερύγια.
Προπέτεια θ
Γραμμή μέγιστου
πάχους διατομής
Βήμα P
Βήμα Βήμα
ακμής ακμής
εισόδου εξόδου
Τ = max , η0 = 0 Τ = 0 , η0 = 0
V=0 Q>0
Η έλικα στο πλοίο
Ταχύτητα στην έλικα
πίσω από το πλοίο
Αφορά πλοίο με CB = 0,744
w = (VS – VA) / VS
ΩΣΗ Τ
ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ RT
Η αντίσταση RT που εξασκείται στο πλοίο κατά την κίνησή του με
ταχύτητα V εξισορροπείται από την ώση T που αναπτύσσει ένα
κατάλληλο προωστήριο όργανο όπως η έλικα.
ηD ηS
Συντελεστής Απόδοσης Συντελεστής Μετάδοσης
πρόωσης κίνησης
ΙΣΧΥΣ ΙΣΧΥΣ ΙΣΧΥΣ
ΡΥΜΟΥΛΚΗΣΗΣ ΕΛΙΚΑΣ ΠΕΔΗΣ
PE PD PB
ηT = PE / PB Συντελεστής πρόωσης
Τιμές
0,55 – 0,60
Μεταξύ πλοίου και έλικας υπάρχουν αλληλεπιδράσεις οι οποίες
πρέπει να καθορισθούν πριν την επιλογή των χαρακτηριστικών της
έλικας που θα μας δώσει την απαιτούμενη ώση.
Αυτές είναι
ΕΛΙΚΑ w ΠΛΟΙΟ
ΕΛΙΚΑ t ΠΛΟΙΟ
w = Vw / V = (V-VA) / V
Η τιμή του συντελεστή ποσοστού ομόρρου εξαρτάται
σημαντικά από το σχήμα της γάστρας αλλά επίσης και από
την θέση της έλικας και το μέγεθος της και επηρεάζει
σημαντικά την απόδοσή της.
VA = V . (1-w)
Πλοία με μεγάλο συντελεστή γάστρας έχουν έναν μεγάλο συντελεστή
ποσοστού ομόρρου.
Κατά Schneeklouth
w = 0,5 CP [2,6 / (2+(Dp/T))] . [16 / (10 +(L/B))] {μονέλικα}
Dp = διάμετρος έλικας
Αυτές είναι
ΕΛΙΚΑ w ΠΛΟΙΟ
ΕΛΙΚΑ t ΠΛΟΙΟ
t = (T-RT) / T
T= RT/ (1-t) w t
Το μέγεθος του συντελεστή μείωσης ώσης t για ένα πλοίο με μία έλικα κυμαίνεται,
κανονικά, στην περιοχή από 0.12 έως 0.30, καθώς ένα πλοίο με ένα μεγάλο
συντελεστή γάστρας έχει ένα μεγάλο συντελεστή μείωσης ώσης. Για πλοία με
δύο έλικες, ο συντελεστής μείωσης ώσης t θα είναι πολύ μικρότερος
καθώς οι έλικες "αναρροφούν« μακρύτερα από την γάστρα.
VA = V . (1-w)
VA V
T= RT/ (1-t)
T RT
PE = RT V
ηΗ = PE/PT = 1-t / 1-w
Ισχύς ρυμούλκησης
PT = T VA T = RT / (1-t)
Ισχύς ώσης έλικας VA = V x (1-w)
Για ένα πλοίο με μία έλικα με την υψηλή τιμή για πλοία
1.1 έως 1.4,
με υψηλό συντελεστή γάστρας.
0.95 έως 1.05 Για πλοία με δύο έλικες και συμβατική πρύμνη, πάλι
με την υψηλή τιμή για υψηλό συντελεστή γάστρας.
PT PD (open)
Ισχύς ώσης Ισχύς που αποδίδεται στην
έλικας έλικα σε ελεύθερη ροή
Βαθμός απόδοσης έλικας σχετίζεται με ελεύθερη ροή, δηλαδή, όταν η έλικα λειτουργεί
σε ομοιογενές πεδίο ομόρρου χωρίς γάστρα μπροστά της.
ηο = PD (open) / PT
Βαθμός απόδοσης έλικας σε ελεύθερη ροή
ηο Propeller efficiency open water
0.35 - 0.75
συντελεστής προχώρησης J = VA / n D
PD PD(open)
Ισχύς που αποδίδεται Ισχύς που αποδίδεται στην
στην έλικα έλικα σε ελεύθερη ροή
ηR = PD(open) / PD = ηB / η0
1.0 - 1.07 Σε πλοία με μία έλικα,
(η περιστροφή του νερού έχει ευεργετικό αποτέλεσμα).
0.98 Σε πλοίο με συμβατικό σχήμα γάστρας και δύο έλικες
Ο λόγος της ισχύος ώσης PT , που η έλικα προσδίδει στο νερό και της
ισχύος PD, που προσδίδεται στην έλικα
ηΒ = PT / PD
PE [RT x V] PT [T x VA] PD
Ισχύς Ισχύς ώσης Ισχύς που αποδίδεται
ρυμούλκησης έλικας στην έλικα
Βαθμός απόδοσης πρόωσης δεν πρέπει να συγχέεται με τον βαθμό απόδοσης της
έλικας σε ελεύθερη ροή ηO, και είναι ίσος με τον λόγο ισχύος ρυμουλκήσεως PE
προς την απαιτούμενη ισχύ που προσδίδεται στην έλικα PD.
ηD = PE / PD
ηB
ηD = ηH x η0 x ηR
PE [RT x V] PT [T x VA] PD
Ισχύς Ισχύς ώσης Ισχύς που αποδίδεται
ρυμούλκησης έλικας στην έλικα
ηD = ηH x η0 x ηR ηΗ = 1-t / 1-w
Η παραπάνω σχέση μπορεί να οδηγήσει στο λανθασμένο συμπέρασμα ότι μία μορφή
γάστρας που δίδει υψηλό συντελεστή ποσοστού ομόρρου w και, άρα,
υψηλό βαθμό απόδοσης γάστρας ηΗ, θα δώσει επίσης και τον
καλύτερο βαθμό απόδοσης πρόωσης ηD.
Όμως καθώς ο βαθμός απόδοσης έλικας σε ελεύθερη ροή ηΟ εξαρτάται σημαντικά από
την ταχύτητα προχώρησης VA που μειώνεται καθώς αυξάνεται το w, ο βαθμός απόδοσης
ηD, γενικά, δεν θα βελτιώνεται καθώς αυξάνεται το w.
Πολύ συχνά συμβαίνει το αντίθετο.
VA = V (1-w)
.
Εξαρτάται μεταξύ άλλων από την ευθυγράμμιση και την λίπανση των εδράνων του άξονα
και του μειωτήρα εάν υπάρχει.
Είναι ίσος με τον λόγο της ισχύος PD που προσδίδεται στην έλικα και της ισχύος πέδης
PB , που παράγει η Κύρια Μηχανή
ηS = PD / PB
μεταβάλλεται συνήθως
0.96 - 0.995 0.985
PE [RT x V] PT [T x VA] PD PB
είναι ίσος με τον λόγο της ισχύος ρυμουλκήσεως PE προς την απαιτούμενη ισχύ
πέδης PB, που παράγεται από τη Κύρια Μηχανή,
Τιμές
ηT = PE / PB 0,55 – 0,60
ηT = ηD x ηS = ηH x η0 x ηR x ηS
ΧΑΡΤΗΣ ΒΑΘΜΩΝ ΑΠΟΔΟΣΗΣ η
ηH
ηS
ηΤ
PB
PT PE
PD
ηB
ηD
ηR
Χωρίς αλληλεπίδραση
γάστρας - έλικας
PD (open) PT ηD = η 0
η0
Κατασκευαστική ακρίβεια έλικας.
Πριν την κατασκευή της έλικας, επιλέγεται από τον πελάτη η επιθυμητή πρότυπη
κλάση ακρίβειας της έλικας.
Δεν προτείνεται η κλάση ΙΙΙ, επειδή αυτή έχει πολύ μεγάλες ανοχές.
Η μέση ανοχή βήματος θα πρέπει να είναι κανονικά μικρότερη απο +/- 1.0 %.
Η κατασκευαστική ακρίβεια ανοχής αντιστοιχεί σε μια ανοχή ταχύτητας έλικας το πολύ
+/- 1.0 %. Όταν επίσης συμπεριληφθεί η επίδραση της ανοχής του πεδίου ομόρρου
της γάστρας, η συνολική ανοχή της ταχύτητας της έλικας μπορεί να φτάσει ως +/-
2.0% που έχει ληφθεί υπόψη όταν εκτιμούνται οι συνθήκες λειτουργίας της έλικας σε
κακό καιρό.
Επίδραση της διαμέτρου και του λόγου βήματος/διάμετρο
της έλικας στον βαθμό απόδοσης πρόωσης.
Ο υψηλότερος δυνατός βαθμός απόδοσης πρόωσης, που απαιτείται για την επίτευξη
μιας δεδομένης ταχύτητας πλοίου, επιτυγχάνεται με την μεγαλύτερη δυνατή διάμετρο
έλικας, σε συνδυασμό με τον αντίστοιχο βέλτιστο λόγο βήμα/διάμετρο P/D.
Σύμφωνα με την μπλέ καμπύλη, η μέγιστη δυνατή διάμετρος έλικας των 7.2
μέτρων, έχει το βέλτιστο λόγο βήμα/διάμετρο ίσο με περίπου 0.70, και την
ελάχιστη δυνατή ισχύ άξονα των 8,820 kW στις 100 σ.α.λ.
Εάν το βήμα για αυτή την διάμετρο αλλάξει, ο βαθμός απόδοσης
πρόωσης θα ελαττωθεί, δηλαδή η απαιτούμενη ισχύς άξονα θα
αυξηθεί.
Η μπλέ καμπύλη δείχνει ότι εάν μια μεγαλύτερη έλικα με διάμετρο 7.4 μέτρα
είναι δυνατή, η απαιτούμενη ισχύς άξονα θα ελαττωθεί σε 8,690 kW στις 94
σ.α.λ. Δηλαδή όσο μεγαλύτερη είναι η έλικα, τόσο μικρότερη είναι η βέλτιστη
περιστροφική της ταχύτητα.
Η κόκκινη καμπύλη επίσης δείχνει ότι για καλύτερη πρόωση θα ήταν πάντα
πλεονέκτημα να διαλέξουμε την μέγιστη δυνατή διάμετρο έλικας, ακόμα και αν
ο βέλτιστος λόγος βήμα/διάμετρο θα απαιτούσε μια πολύ χαμηλή περιστροφική
ταχύτητα έλικας (σε σχέση με την απαιτούμενη περιστροφική ταχύτητα της
μηχανής). Έτσι, όταν χρησιμοποιείται ένας λίγο χαμηλότερος λόγος
βήμα/διάμετρο απο τον βέλτιστο, η ταχύτητα μηχανής – έλικας θα αυξηθεί και
θα προκληθεί μια μικρή επιπλέον αύξηση της ισχύος.
ΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΙΚΑΣ
• Αντίσταση πλοίου ανάλογη του V2
R = c V2 c = μία σταθερά
P=RV
P = c V3 c = μία σταθερά
• Απαιτούμενη ισχύς ανάλογη του V3
P = c n3 c = μία σταθερά,
n = ρυθμός περιστροφής έλικας σταθερού βήματος
Για Πλοία
• Υψηλών ταχυτήτων P = c V4,5
[Container]
• Μεσαίου μεγέθους και ταχύτητας P = c V4
[RO/RO]
• Χαμηλής ταχύτητας P = c V3,5
[Tankers Bulk carriers]
Νόμος της έλικας σε βαριές συνθήκες
λειτουργίας
• Η γάστρα του πλοίου με τον • Το πλοίο ταξιδεύει με άσχημο
χρόνο λειτουργίας ρυπαίνεται καιρό, αντίθετα στο ρεύμα, σε
• Το Πεδίο ομόρρου δυνατό άνεμο, μεγάλα
διαφοροποιείται κύματα
• Η Αντίσταση αυξάνεται
a : σταθερή ισχύς
ατμοστρόβιλος
c : ροπή ανάλογη n2
Diesel αργόστροφος
d : ροπή ανάλογη n3
Diesel ταχύστροφος σε ψηλές
στροφές
Καμπύλες αντίστασης
a : μέση υπηρεσιακή
b : κατάσταση ερματισμού
με καλές καιρικές συνθήκες
c : έμφορτο με κακές
καιρικές συνθήκες
d : σε ρηχά νερά
n = 100% , P > 100%
n = 100% , P =100%
T U N
Μία έλικα έχει ένα σημείο ιδανικής λειτουργίας και για το σημείο αυτό
έχουν καθοριστεί τα βασικά χαρακτηριστικά της (καμπύλη
λειτουργίας, διάμετρος, βήμα).
Όλες οι υπόλοιπες πιθανές συνθήκες λειτουργίας της είναι, όσον
αφορά τη σχέση στροφών-ταχύτητας-ισχύος, απόλυτα καθορισμένες
και πρέπει να βρίσκονται μέσα στα επιτρεπτά όρια της προωστήριας
μηχανής.
Τυχόν αλλαγές στα υπόλοιπα κατασκευαστικά στοιχεία της έλικας
(αριθμός πτερυγίων, σχέση επιφανειών, πλήμνη, κλπ) επηρεάζουν
ελάχιστα την μορφή της καμπύλης λειτουργίας της έλικας και επιδρούν
μόνο στη δημιουργία κραδασμών, σπηλαίωσης και θορύβων.
Η επιλογή της έλικας γίνεται με βάση τον τύπο και τις συνθήκες
λειτουργίας του πλοίου (επιθυμίες πλοιοκτήτη) και επηρεάζει τον
καθορισμό του μεγέθους της προωστήριας εγκατάστασης και ως εκ
τούτου την συνολική οικονομική εκμετάλλευση του πλοίου.
Διάγραμμα ισχύος-στροφών
μεσόστροφες τετράχρονες / αργόστροφες δίχρονες
P1 : καινούργιο πλοίο
ήρεμα βαθιά νερά
Όριο στροφών
D : περιοχή συνεχούς λειτουργίας
Διάγραμμα ισχύος-στροφών
μεσόστροφες τετράχρονες / αργόστροφες δίχρονες
P1 : καινούργιο πλοίο
ήρεμα βαθιά νερά
P2 : μέσες συνθήκες
P3 : βαριές συνθήκες λειτουργίας
Σε συνθήκες δοκιμαστικού
πλου και στο 100% των
στροφών, η έλικα πρέπει να
απορροφά το 85 –90% της
μέγιστης ισχύος της μηχανής
η0 = βαθμός απόδοσης ελεύθερης έλικας
100%
Α
Το πλοίο σε συνθήκες καθαρής γάστρας και ήρεμου καιρού
ταξιδεύει με 15 kn στο 100% της ισχύος πρόωσης
15 kn V ταχύτητα πλοίου
Logarithmic scales
ΟΛΙΣΘΗΣΗ
Περιθώριο θάλασσας 15%
115% B1 B
15 kn 15 kn 15,6 kn Το πλοίο σε συνθήκες αυξημένης
P ισχύς
100%
Α
15 kn Το πλοίο σε συνθήκες καθαρής γάστρας και ήρεμου καιρού
ταξιδεύει με 15 kn στο 100% της ισχύος πρόωσης
n στροφές έλικας
Logarithmic scales
ΟΛΙΣΘΗΣΗ Το πλοίο σε συνθήκες καθαρής γάστρας και
ήρεμου καιρού θα ταξίδευει με 15,0 kn στο
100% της ισχύος πρόωσης
100% D1 D A
12,3 kn 15,0 kn
P ισχύς
n στροφές έλικας
Logarithmic scales
Σπηλαίωση
Όταν η πίεση σε ένα σημείο του πτερυγίου, λόγω της αυξημένης
ταχύτητας της ροής, γίνει μικρότερη από την πίεση ατμοποίησης
του νερού, δημιουργούνται φυσαλίδες αέρα και ατμού.
που προκαλεί :
[έλικα – άξονας – πλοίο]
Περιοδικές μεταβολές ώσης
Πρύμνη
AG WESER
Διάβρωση και προστασία
Η έλικα, όπως και το πλοίο, πρέπει να προστατεύεται από την
διάβρωση. Στην έλικα ακόμα και η ελάχιστη διάβρωση προκαλεί
φαινόμενα σπηλαίωσης και περαιτέρω διάβρωση λόγω αυτής.
Η προστασία της έλικας επιτυγχάνεται με τοποθέτηση ανόδων
ψευδαργύρου σε κατάλληλα μέρη του πλοίου. Τέτοια είναι σημεία
κοντά στην έλικα που εμφανίζουν όμως μικρή αντίσταση διέλευσης του
ρεύματος.
Παράδειγμα τοποθέτησης στην
πρύμνη.
Η τοποθέτηση σε αυτές τις
περιοχές δημιουργεί προ-
βλήματα στη ροή προς την
έλικα.
Βλάβες στην έλικα
Καινούργια έλικα
Απομάκρυνση επικαλύψεων προστασίας.
Καθαρισμός από τυχών στίγματα χρωμάτων βαφής το πλοίου.