WYKŁAD 2 (16.10.

2023)

1. Observer data może być przez EEG, fMRI

2. Standardy poznania stawiane przez psychologie osobowości:

 Zamiast jednostkowych obserwacji badanie jak największych i jak najbardziej

zróżnicowanych grup
 Konstruowanie systematycznych teorii – poszczególne twierdzenia musza być spójnie
powiązane ze sobą
 Teorie powinny wyjaśniać jak najwięcej aspektów funkcjonowania człowieka
 Teorie musza być testowalne
 Teorie powinny mieć wartość aplikacyjną

3. Co na kręci, co nas podnieca wg Freuda

Podejście psychodynamiczne – analizowane są przyczyny (dlaczego człowiek jest jaki jest)

Trzy dogmaty psychoanalizy:

Determinizm – Co rządzi człowiekiem? Dlaczego ludzie zachowują się tak jak się zachowują?
Człowiekiem kieruje energia, popędy (eros (libido) i tanatos) oraz człowiek jest
zdeterminowany przeszłością. Eros to bazowy popęd, energia seksualna – wyraża dążenie
człowieka do zyskania przyjemności (niekoniecznie z seksu). Energia ta domaga się
zaspokojenia. Tanatos dąży do zniszczenia np. (nie podjęcie walki, zmiany przez ofiarę
przemocy domowej), akty masochistyczne, zgoda na śmierć własnych ambicji, marzeń.
Samobójstwa – brak możliwości znalezienia sensownych rozwiązań, końcowa redukcja
napięcia. Energia musi znaleźć ujście. Napięcie pojawia się w chwili wymyślania sensownych
rozwiązań. Kateksja to ładowanie energii dowolną aktywnością np. poprzez narkotyki, używki
lub inne aktywności.
Nieświadomość – dwa modele nieświadomości. Topograficzny model osobowości (id
(nieświadomość), ego (przedświadomość), superego (świadomość)).

 Nieświadomość – nie zdajemy sobie sprawy, ale nami kieruje. To co nieświadome

może wpływać na kształt naszych aktualnych doświadczeń psychicznych.
 Świadomość – to na co zwracam uwagę, co potrafię nazwać. Jeśli dziecku dzieje się
cos złego, ale nie potrafi tego nazwać, opisać słowami/ zwerbalizować, to
automatycznie staje się to przeżyciem nieświadomym.
 Przedświadomość – aktualnie nie zdaję sobie sprawę, ale mogę bez problemu do tego
dotrzeć (np. nie myślę aktualnie o odczuciach w lewej stopie, ale jak zacznę o tym
myśleć to już czuje)

Konflikt – chcemy wyrazić popędy, ale nie możemy ich wyrazić przez społeczeństwo.
Rozwijanie ego, jako negocjatora, który pozwoli nam zdrowo wyjść z konfliktów. Pozwoli
uzyskać kontrolę nad popędami i uniezależnić się od bezwiednego przyjmowania norm
społecznych (superego)

Rodzaje lęku:

 Lęk realistyczny (strach) – widzę realne zagrożenia np. konfrontacja z niedźwiedziem.

 Lęk neurotyczny – np. leczący się alkoholik boi się, że się znowu napije.
 Lęk moralny – poczucie winy i lęk przed karą ze strony superego.
Superego – zinternalizowana reprezentacja norm i wartości nabytych przez identyfikacje z
rodzicami.

Id: Tak, zrób to teraz! ---- Superego: Nie, nigdy tego nie rób!
Znacząca część superego jest nieświadoma!

Ego – uzgadnia żądania id z superego – zasada rzeczywistości.

Funkcje superego:

 Pohamować impulsy id, szczególnie seksualne i agresywne

 Nakłonić ego wzięcia pod uwagę celów moralnych
 Osiągniecie perfekcji

Oralno bierna – (podczas karmienia piersią bez ząbków, nie ma możliwości gryzienia matki)
nadmiernie zależna od innych, oczekująca opieki od świata, gadatliwość, łatwowierność
(palenie, otyłość).
Oralno sadystyczna – (podczas karmienia z ząbkami, dziecko gryzie matkę) narcystyczna
potrzeba natychmiastowego spełniania własnych zachcianek (żucie gumy, obgryzanie
paznokci, palenie, obżarstwo).
Analno retencyjna – sztywny, dogmatyczny, kontroluje nadmiernie siebie i innych, zamknięty
w sobie, przesada na punkcie czystości i porządku.
Analno ekspulsywna – nieradzenie sobie z pokusami (radzenie sobie przez uzależnienia),
brak umiejętności z kontrolowaniem impulsów, pokus – problem z realizacją celu,
nieuporządkowanie, niechlujstwo.

Falliczny mężczyźni – kompleks Edypa, rywalizacja, podkreślanie dominacji, wyższość nad

innymi – ukrywanie lęku kastracyjnego (lęk przed utratą penisa). Kompulsywne pragnienie
potwierdzenia męskości.
Falliczny kobiety – kompleks Elektry, naiwność, zmysłowość/tendencja do flirtu przy
jednoczesnym zaprzeczaniu seksualnym intencjom, idealizowanie życia, miłości i związków.
Nieświadoma koncentracja na seksualności.
Mechanizmy obronne (Anna Freud – córka Freuda) – nieświadoma część ego. Która
aktywuje się gdy ego w sposób świadomy już nie daje sobie rady; radzenie sobie z tym, co
emocjonalnie trudne. Freud głównie skupiał się na wyparciu, a reszta opracowała Anna.

To, co nieświadome może wpływać na kształt naszych aktualnych doświadczeń psychicznych.

Nasze funkcjonowanie może być wynikiem negocjacji pomiędzy różnymi częściami naszej
osobowości.