Materiał

\
\[\
Jakby ktoś chciał materiały do nauki to polecam te podręczniki
[https://openstax.org/books/makroekonomia-podstawy/pages/przedmowa
[\
te
\thttps://openstax.org/books/mikroekonomia-podstawy/pages/przedmowa Z mikroekonomii na pewno
te
xt
{xte
rozdziały 3-10 do przerobienia, z makro conajmniej 3, 6 (temat z dzisiaj), i 12. Jest duzo wykresow takich
jak na tablicy byly rysowane, z tą różnicą że są czytelne
texM
{xt
}\
t{https://docs.google.com/document/d/1gEBk4YGfCoJ3agAKS9_jhbkuI_0fyOW4jVsAIy3vOOg/
G
]X
mobilebasic?fbclid=IwAR0jYnzZcDa6CWuSbtGf8u_3ZDxF45sJNrLPuRjrS2Kzae3SLXQHha-iWHE
}{C
I}
\]
}\]
https://docs.google.com/document/d/1gEBk4YGfCoJ3agAKS9_jhbkuI_0fyOW4jVsAIy3vOOg/
\
mobilebasic?fbclid=IwAR0jYnzZcDa6CWuSbtGf8u_3ZDxF45sJNrLPuRjrS2Kzae3SLXQHha-iWHE

]
https://pl.khanacademy.org/economics-finance-domain/macroeconomics/macro-economic-indicators-
and-the-business-cycle/macro-the-circular-flow-and-gdp/a/the-circular-flow-and-gdp

PKB- wartość rynkowa końcowej produkcji towarów i usług w granicach geograficznych danego kraju w
danym okresie; na przykład, jeżeli PKB Indii wynosi

\[2\,264\text{ bilionów }\]$ w 2016 roku, to jest to wartość wszystkich nowych towarów i usług, które
zostały wyprodukowane w Indiach, z wyłączeniem towarów pośrednich.

metoda wydatkowa - jedno z trzech metod obliczania PKB, która obejmuje sumowanie wszystkich
wydatków na towary i usługi końcowe w gospodarce; metoda wydatkowa zakłada podział wydatków na
pięć kategorii: konsumpcja, inwestycje, wydatki rządowe, eksport i import: \[Y=C+I+G+X-M\].

metoda wartości dodanej - metoda obliczania PKB, która polegała na sumowaniu całej wartości dodanej
na różnych etapach produkcji; na przykład podczas produkcji ciasta, które jest sprzedawane za \[12\]$,
metoda wartości dodanej liczy wartość składników, które rolnik sprzedaje piekarzowi (\[4\]$), które
następnie piekarz dodaje do swojego kapitału potrzebnego do produkcji ciasta, co zwiększa jego wartość
o \[8\]$.

metoda dochodowa - metoda obliczania PKB polegająca na zsumowaniu wszystkich dochodów

uzyskanych w danym roku w danym kraju; metoda dochodowa polega na sumowaniu wynagrodzeń,
czynszów, odsetek i zysków.

Gdy ludzie używają słowa „inwestycje” w języku potocznym, to zazwyczaj odnoszą się do aktywów
finansowych, takich jak akcje i obligacje. Jednak w kontekście PKB „inwestycje” oznaczają aktywa
rzeczowe, czyli wydatki na sprzęt fizyczny, badania i rozwój oraz zasoby.
Inne sposoby pomairu gospodarki
https://pl.khanacademy.org/economics-finance-domain/macroeconomics/macro-economic-indicators-
and-the-business-cycle/macro-limitations-of-gdp/a/gdp-the-problem-of-double-counting

https://pl.khanacademy.org/economics-finance-domain/macroeconomics/macro-economic-indicators-
and-the-business-cycle/macro-limitations-of-gdp/a/how-well-gdp-measures-the-well-being-of-society-
cnx
Bezrobocie
https://pl.khanacademy.org/economics-finance-domain/macroeconomics/macro-economic-indicators-
and-the-business-cycle/macro-unemployment/a/lesson-summary-unemployment
Przypomnijmy, że krzywa SRAS zakładała, że przynajmniej część cen jest
stała w krótkim okresie. Na przykład, gdy występuje inflacja, płace
nominalne pracowników nie zmieniają się, co sprawia, że pracownicy wydają
się tańsi. W rezultacie płace realne, jakie otrzymują pracownicy, spadają. W
odpowiedzi na spadek płac realnych wzrasta zatrudnienie. To ilustruje
krótkoterminowy kompromis pomiędzy inflacją a bezrobociem.

Jednak ci sami pracownicy nie będą zadowoleni, jeśli ich płace będą stale
spadać! W końcu pracownicy będą żądać wyższych płac nominalnych, aby
ich płace realne wróciły do tego, co było wcześniej. W rezultacie firmy będą
zwiększać te płace (jeśli chcą zatrzymać pracowników!). Kiedy płace
nominalne wystarczająco wzrosną, płace realne nie będą już tak tanie jak
dawniej. W efekcie produkcja powraca do poziomu pełnego zatrudnienia, a
stopa bezrobocia powraca do poziomu naturalnego. Dlatego w dłuższej
perspektywie dla zatrudnienia liczą się płace realne i nie ma kompromisu
między inflacją a bezrobociem.

AD/AS
Zagregowana podaż to całkowita ilość produktów, które firmy wyprodukują
i sprzedają — innymi słowy realny PKB.

Nachylona w górę zagregowana krzywa podaży — znana również jako

krótkookresowa krzywa zagregowanej podaży< /span>–pokazuje
dodatnią zależność pomiędzy poziomem cen a realnym PKB w krótkim
okresie.

Krzywa zagregowanej podaży nachyla się w górę, ponieważ gdy poziom

cen produktów wzrasta, podczas gdy poziom cen nakładów pozostaje stały,
możliwość uzyskania dodatkowych zysków zachęca do zwiększenia
produkcji.

Potencjalny PKB lub PKB przy pełnym zatrudnieniu to maksymalna

ilość, jaką gospodarka może wyprodukować biorąc pod uwagę pełne
zatrudnienie istniejącego poziomu siły roboczej, kapitału fizycznego,
technologii i instytucji.
Nachylona w dół krzywa zagregowanego popytu pokazuje związek
pomiędzy poziomem cen produktów a wielkością całkowitych wydatków w
gospodarce.< /span>
Oś pozioma wykresu przedstawia realny PKB, czyli poziom PKB
skorygowany o inflację. Oś pionowa pokazuje poziom cen. Poziom cen to
średnia cena wszystkich towarów i usług wytwarzanych w gospodarce. Jest
to liczba indeksowa, taka jak deflator PKB.

Poziom cen pokazany na osi pionowej reprezentuje ceny dóbr końcowych lub
produktów końcowych kupowanych w gospodarce, a nie poziom cen dóbr i
usług pośrednich stanowiących nakłady do produkcji. Krzywa AS opisuje,
jak dostawcy zareagują na wyższy poziom cen produktów końcowych i
usług, podczas gdy ceny czynników produkcji, takich jak praca i energia,
pozostaną stałe.

Jeśli firmy w całej gospodarce staną w obliczu sytuacji, w której poziom cen
tego, co produkują i sprzedają, rośnie, ale ich koszty produkcji nie rosną,
wówczas pokusa wyższych zysków skłoni je do zwiększenia produkcji.
W środkowym obszarze krzywej AS wyższy poziom cen produktów
globalnych w dalszym ciągu zachęca do większej produkcji, ale jak pokazuje
coraz bardziej strome nachylenie w górę krzywej zagregowanej podaży,
wzrost ilości w odpowiedzi na dany wzrost poziom cen nie będzie aż tak
wysoki.

Po prawej stronie krzywa zagregowanej podaży staje się prawie pionowa.

Przy tej ilości wyższe ceny produktów nie mogą zachęcać do dodatkowej
produkcji, ponieważ nawet jeśli firmy chcą zwiększyć produkcję, nakłady
pracy i maszyn w gospodarce są w pełni wykorzystane.

W naszej przykładowej krzywej AS pionowa linia na wykresie pokazuje, że

potencjalny PKB występuje przy całkowitej produkcji wynoszącej 9500.
Kiedy gospodarka funkcjonuje na poziomie potencjalnego PKB, maszyny i
fabryki pracują na pełnych obrotach, a stopa bezrobocia jest stosunkowo
niska w porównaniu z naturalną stopą bezrobocia. Z tego powodu
potencjalny PKB nazywany jest czasem PKB przy pełnym zatrudnieniu.

Krzywa zagregowanej podaży jest zwykle rysowana tak, aby przecinała linię
potencjalnego PKB. Kształt ten może wydawać się zagadkowy – w jaki
sposób gospodarka może produkować na poziomie produkcji wyższym niż
jej potencjalny PKB lub PKB przy pełnym zatrudnieniu?

Ekonomiczna intuicja jest taka, że gdyby ceny produktów były wystarczająco

wysokie, producenci podjęliby fanatyczne wysiłki w celu produkcji: wszyscy
pracownicy pracowaliby w podwójnych nadgodzinach, wszystkie maszyny
pracowałyby 24 godziny na dobę, siedem dni w tygodniu. Taka
hiperintensywna produkcja wykraczałaby poza pełne wykorzystanie
potencjalnych zasobów pracy i kapitału rzeczowego i wykorzystywała je w
sposób, który nie jest zrównoważony w dłuższej perspektywie. Zatem
 rzeczywiście możliwe jest, że produkcja przekroczy potencjalny PKB, ale
tylko w krótkim okresie.

Zatem w krótkiej perspektywie producenci mogą dostarczać mniej lub więcej

PKB niż potencjalny, jeśli popyt jest zbyt niski lub zbyt wysoki. Jednak w
dłuższej perspektywie producenci ograniczają się do produkcji przy
potencjalnym PKB.

Z tego powodu ekonomiści nazywają krzywą AS również krótkookresową

krzywą zagregowanej podaży lub Krzywa SRAS. Linię pionową
potencjalnego PKB można również nazwać długookresową krzywą
zagregowanej podaży lub krzywą LRAS< /span>.

Krzywa zagregowanego popytu

Zagregowany popyt, czyli AD, odnosi się do kwoty całkowitych wydatków
na krajowe towary i usługi w ekonomii. Ściśle mówiąc, AD ekonomiści
nazywają całkowitymi planowanymi wydatkami. Porozmawiamy o tym
szerzej w innych artykułach, ale na razie pomyśl o zagregowanym popycie
jako o całkowitych wydatkach.
Zagregowany popyt obejmuje wszystkie cztery składniki popytu:

 Konsumpcja
 Inwestycja
 Wydatki rządowe
 Eksport netto – eksport minus import
Zapotrzebowanie to jest zdeterminowane wieloma czynnikami; jednym z
nich jest poziom cen. krzywa zagregowanego popytu pokazuje całkowite
wydatki na krajowe towary i usługi na każdym poziomie cen.
Poniżej możesz zobaczyć przykładową krzywą zagregowanego popytu.
Podobnie jak na krzywej zagregowanej podaży, oś pozioma przedstawia
realny PKB, a oś pionowa poziom cen. Istnieje jednak duża różnica w
kształcie krzywej AD – jest ona nachylona w dół. To nachylenie w dół
wskazuje, że wzrost poziomu cen produktów prowadzi do mniejszej
wielkości całkowitych wydatków.

Kopiemy trochę głębiej. Aby w pełni zrozumieć, dlaczego wzrost poziomu

cen prowadzi do niższych wydatków, musimy zrozumieć, w jaki sposób
zmiany poziomu cen wpływają na różne składniki zagregowanego popytu.
Należy pamiętać, że na zagregowany popyt składają się następujące
elementy: wydatki konsumpcyjne,; wydatki inwestycyjne,; Wydatki
rządowe,; i wydatki na eksport,, minus import.

Efekt bogactwa polega na tym, że wraz ze wzrostem poziomu cen siła

nabywcza oszczędności gromadzonych na rachunkach bankowych i innych
aktywach będzie malała, w pewnym stopniu zjadana przez inflację. Ponieważ
wzrost poziomu cen zmniejsza bogactwo ludzi, wydatki konsumpcyjne
spadną wraz ze wzrostem poziomu cen.

Efekt stopy procentowej wyjaśnia, że w miarę wzrostu produkcji te same

zakupy będą wymagały większej ilości pieniędzy lub kredytu. Ten
dodatkowy popyt na pieniądz i kredyt spowoduje wzrost stóp procentowych.
Z kolei wyższe stopy procentowe zmniejszą zadłużanie się przedsiębiorstw
na cele inwestycyjne oraz zmniejszą zaciąganie przez gospodarstwa domowe
 kredytów na domy i samochody, redukując w ten sposób zarówno wydatki
konsumpcyjne, jak i inwestycyjne.

Efekt cen zagranicznych wskazuje, że jeśli ceny w Stanach Zjednoczonych

wzrosną, a w innych krajach pozostaną niezmienne, wówczas towary w
Stanach Zjednoczonych będą stosunkowo droższe w porównaniu z towarami
w pozostałej części świata. Eksport z USA będzie relatywnie droższy, przez
co wielkość sprzedanego eksportu spadnie. Import z zagranicy będzie
relatywnie tańszy, więc wielkość importu wzrośnie. Tym samym wyższy
poziom cen krajowych w porównaniu z poziomami cen w innych krajach
będzie powodował zmniejszenie wydatków eksportowych netto.

Z tego powodu krzywa zagregowanego popytu w naszym przykładzie

powyżej krzywej zagregowanego popytu opada dość stromo. Strome
nachylenie wskazuje, że wyższy poziom cen produktów końcowych
rzeczywiście zmniejsza zagregowany popyt ze wszystkich trzech powodów,
ale zmiana wielkości zagregowanego popytu w wyniku zmian poziomu cen
nie jest zbyt duża.

Pytania do powtórzenia
 Jaki jest ekonomiczny powód, dla którego zagregowana krzywa podaży lub
krótkookresowa krzywa zagregowanej podaży nachyla się w górę?

 Jakie są składniki krzywej zagregowanego popytu?

 Jakie są ekonomiczne przyczyny opadania krzywej zagregowanego popytu?

 Krótko wyjaśnij przyczynę niemal poziomego kształtu krzywej zagregowanej

podaży lub krótkookresowej krzywej zagregowanej podaży po jej skrajnej
lewej stronie.

 Krótko wyjaśnij przyczynę niemal pionowego kształtu krzywej zagregowanej

podaży lub krótkookresowej krzywej zagregowanej podaży po jej prawej
stronie.

 Co to jest potencjalny PKB?

Ruch wzdłuż krzywej AS (Podaży Agregatnej) :

• Ruch wzdłuż krzywej AS zachodzi, gdy zmienia się poziom cen, podczas gdy
inne czynniki pozostają stałe.
• Gdy ceny wzrastają, firmy są skłonne zwiększyć produkcję, co przesuwa punkt
na krzywej AS w górę.
• W przypadku spadku cen, produkcja jest zmniejszana, co przesuwa punkt na
krzywej w dół.
2. Przesunięcie krzywej AS :

• Przesunięcie krzywej AS może być spowodowane przez zmiany w kosztach

produkcji, takie jak zmiany w cenach surowców, technologii, podatkach czy
płacach.
 • Przesunięcie w prawo oznacza wzrost podaży agregatnej, co może być wynikiem
np. obniżenia kosztów produkcji lub innowacji technologicznych.
• Przesunięcie w lewo oznacza spadek podaży agregatnej, co może być
spowodowane np. wzrostem kosztów produkcji lub regulacjami rządowymi.
3. Ruch wzdłuż krzywej AD (Popytu Agregatnego) :

• Ruch wzdłuż krzywej AD następuje, gdy zmienia się poziom cen, a inne czynniki
(takie jak polityka fiskalna i monetarna, dochody, oczekiwania) pozostają
niezmienione.
• Gdy ceny spadają, konsumenci i firmy są skłonni kupować więcej, co powoduje
przesunięcie na krzywej AD w dół.
• Gdy ceny wzrastają, popyt agregatny maleje, co przesuwa punkt na krzywej w
górę.
4. Przesunięcie krzywej AD :

• Przesunięcia krzywej AD mogą wynikać z zmian w polityce pieniężnej i

fiskalnej, zmian dochodów, oczekiwań czy poziomu zadłużenia.
• Przesunięcie w prawo oznacza wzrost popytu agregatnego, co może być
wywołane np. przez ekspansywną politykę pieniężną lub fiskalną, wzrost
dochodów lub optymizm konsumentów.
• Przesunięcie w lewo oznacza spadek popytu agregatnego, co może być wynikiem
restrykcyjnej polityki pieniężnej lub fiskalnej, spadku dochodów lub pesymizmu
konsumentów.

Pytania na myślenie krytyczne

 Gdyby gospodarstwa domowe zdecydowały się oszczędzać większą część
swoich dochodów, jaki wpływ miałoby to na produkcję, zatrudnienie i
poziom cen w krótkim okresie? A co na dłuższą metę?

 Gdyby firmy stały się bardziej optymistyczne co do przyszłości gospodarki, a

jednocześnie innowacje w druku 3D zwiększyły produktywność większości
pracowników, jaki byłby łączny wpływ na produkcję, zatrudnienie i poziom
cen?
 Gdyby Kongres USA obniżył podatki w tym samym czasie, gdy
przedsiębiorstwa stałyby się bardziej pesymistyczne co do gospodarki, jaki
byłby łączny wpływ na produkcję, poziom cen i zatrudnienie, na podstawie
diagramu AD/AS?

Pytania do samodzielnego sprawdzenia swojej

wiedzy
Jaki wpływ będzie miało zmniejszenie liczebności siły roboczej na PKB i
poziom cen według modelu AD/AS?

[Pokaż rozwiązanie.]
Załóżmy, że po pięciu latach powolnego wzrostu gospodarka Unii
Europejskiej nabiera tempa. Jaki byłby prawdopodobny wpływ na bilans
handlowy USA, PKB i zatrudnienie?

[Pokaż rozwiązanie.]
Załóżmy, że Rezerwa Federalna zaczyna zwiększać podaż pieniądza w coraz
szybszym tempie. Jaki wpływ będzie to miało na PKB, bezrobocie i inflację?

[Pokaż rozwiązanie.]

Pytania do powtórzenia
 Jak długoterminowy wzrost ilustruje model AD/AS?

 Jak recesję ilustruje model AD/AS?

 Jak bezrobocie cykliczne ilustruje model AD/AS?

 Jak naturalną stopę bezrobocia ilustruje model AD/AS?

 Jak presję na inflacyjne podwyżki cen przedstawia model AD/AS?

Pytania na myślenie krytyczne

 Gdyby zagraniczni posiadacze majątku zdecydowali, że Stany Zjednoczone
są najbezpieczniejszym miejscem do inwestowania swoich oszczędności, jaki
będzie to miało wpływ na tamtejszą gospodarkę? Pokaż graficznie,
korzystając z modelu AD/AS.

 Model AD/AS jest statyczny. Pokazuje migawkę gospodarki w danym

momencie. Zarówno wzrost gospodarczy, jak i inflacja są zjawiskami
dynamicznymi. Załóżmy, że wzrost gospodarczy wynosi 3% rocznie, a
zagregowany popyt rośnie w tym samym tempie. Jaka powinna być stopa
inflacji według modelu AD/AS?
Krzywa długoterminowej podaży agregatnej (LRAS) reprezentuje poziom produkcji, który
gospodarka może utrzymać bez generowania presji inflacyjnej, czyli potencjalny produkt
krajowy brutto (PKB). Jest to poziom produkcji, przy którym zasoby gospodarki - praca, kapitał,
technologia - są w pełni wykorzystane. Krzywa LRAS nie jest związana z poziomem cen, co
oznacza, że czynniki wpływające na inflację nie przesuwają tej krzywej.

Przesunięcie krzywej LRAS, czyli zwiększenie potencjalnego PKB, wymaga zmian w

fundamentalnych zdolnościach produkcyjnych gospodarki. Oto kilka czynników, które mogą to
osiągnąć:
 1. Zwiększenie Kapitału : Inwestycje w kapitał fizyczny, jak fabryki, maszyny, i
infrastruktura, zwiększają zdolności produkcyjne gospodarki.

2. Postęp Technologiczny : Innowacje i nowe technologie mogą zwiększyć wydajność

pracy i kapitału, co pozwala produkować więcej z tych samych zasobów.

3. Zasoby Ludzkie : Inwestycje w edukację i szkolenia mogą podnieść umiejętności siły

roboczej, zwiększając jej produktywność.

4. Zwiększenie Liczby Pracujących : Imigracja lub wzrost liczby osób w wieku

produkcyjnym może zwiększyć dostępne zasoby pracy.

5. Poprawa Instytucji : Poprawa jakości instytucji, w tym stabilności politycznej, praw

własności i efektywności sądownictwa, może zwiększyć efektywność gospodarczą.

6. Polityka Gospodarcza : Chociaż krótkoterminowe wydatki rządowe mogą nie

przesunąć krzywej LRAS, długoterminowe polityki, takie jak ulgi podatkowe na badania
i rozwój czy subsydia na inwestycje kapitałowe, mogą to robić.

Opóźnienia mogą komplikować politykę fiskalną

w realnym świecie
 W rzeczywistości cztery rzeczy mogą spowolnić wdrażanie i skuteczność
polityki fiskalnej:

1. Warstwa danych
To czas na zebranie informacji o sytuacji gospodarczej w kraju. Załóżmy, że
w gospodarce nastąpi szok, taki jak spadek zaufania konsumentów.
Decydenci mogą tego nie zauważyć, dopóki nie zostaną zebrane dane na
temat realnego PKB i stopy bezrobocia.

2. Opóźnienie rozpoznawania
To czas, w którym zorientujesz się, że może wystąpić problem. Decydent
otrzymuje raport od stażysty, z którego wynika, że bezrobocie wzrosło, a
realny PKB spadł. Ale czy to przejściowe? A może jest to początek
długoterminowego trendu? Jeśli jest to tymczasowe, nie ma potrzeby
podejmowania żadnych działań. Jeśli jest to trend długoterminowy, oznacza
to, że trend ten już się rozpoczął, zanim został rozpoznany.

3. Opóźnienie decyzji
Nasz decydent dokonuje przeglądu wszystkich dowodów i decyduje, że
zdecydowanie potrzebne są działania. OK, co teraz? Czy rząd powinien
przyjąć podejście wyczekiwania i pozwolić na uruchomienie mechanizmu
samokorekty? Nawet jeśli uznają, że mechanizm autokorekty może zająć
zbyt dużo czasu lub nawet podjęcie decyzji o faktycznym zrobieniu czegoś
zajmie trochę czasu. Czy powinniśmy obniżyć podatki? Zwiększyć wydatki?
Teraz ustawodawca musi się zebrać, aby podjąć decyzję, jakie faktyczne
działania polityczne należy podjąć. To zajmie trochę czasu.

4. Opóźnienie w realizacji
Teraz, gdy ustawodawca przyjął ustawę wydatkową, jej wprowadzenie w
życie zajmie trochę czasu. Konieczne może być utworzenie nowej agencji w
celu koordynowania wydatków. Burginville postanawia wdrożyć nowy
program rozwoju infrastruktury, budując mosty i drogi. Która rzeka
potrzebuje mostu? Gdzie powinniśmy budować drogę? Podjęcie decyzji w tej
sprawie również zajmie trochę czasu.