Απαντήσεις στις Ερωτήσεις του Σχολικού Βιβλίου

Ενότητα 2
1. Ποιοι είχαν την ευθύνη για τα πρώτα στάδια της αγωγής των παιδιών στην
αρχαία Αθήνα;
Αρχικά, υπεύθυνοι για τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών στην αρχαία Αθήνα ήταν
η παραμάνα, η μητέρα, ο παιδαγωγός και ο ίδιος ο πατέρας του παιδιού. Αυτοί
φρόντιζαν να διδάσκουν στο παιδί πώς να επιλέγει το καλό και το δίκαιο και να
αποφεύγει το κακό και το άδικο. Με αυτόν τον τρόπο κατάφερναν να κάνουν το
παιδί όσο πιο καλό γινόταν.
2. Σε ποια σχολεία φοιτούσαν οι μικροί Αθηναίοι, από ποιες ειδικότητες
δασκάλων εκπαιδεύονταν και τι μάθαιναν από τον καθένα;
Όταν οι Αθηναίοι έφταναν στην κατάλληλη ηλικία, πήγαιναν στα σπίτια των
δασκάλων, τα σχολεία και τα γυμναστήρια. Στα σχολεία οι γραμματιστές ήταν αυτοί
που τους μάθαιναν γραφή και ανάγνωση, πώς δηλαδή να γράφουν και να
κατανοούν τα γραπτά κείμενα. Επίσης οι κιθαριστές τους μάθαιναν να παίζουν λύρα
ή αυλό, τραγούδι και χορό. Τέλος, στο γυμναστήριο οι παιδοτρίβες γύμναζαν τα
σώματα των νεαρών Αθηναίων, ώστε να νιώθουν ρωμαλέοι και να μη δειλιάζουν.
Ενότητα 4
1. Ποια αξιοπερίεργα χαρακτηριστικά παρουσιάζουν οι Φελλόποδες που
περιγράφει ο Λουκιανός;
Οι Φελλόποδες μοιάζουν με τους ανθρώπους σε όλα σχεδόν τα χαρακτηριστικά
τους. Διαθέτουν όμως και κάτι που τους κάνει μοναδικούς: Τα πόδια τους είναι
κατασκευασμένα από φελλό. Αυτό τους επέτρεπε να στέκονται στην επιφάνεια του
νερού και να βαδίζουν ή να τρέχουν πάνω στα κύματα. Αυτό το χαρακτηριστικό
φάνηκε περίεργο στον Λουκιανό και τους συντρόφους του, γιατί σύμφωνα με τα
βιώματά τους, οποιοσδήποτε περπατούσε στο νερό βούλιαζε, ενώ οι Φελλόποδες
επέπλεαν όπως οι φελλοί.
2. Πώς συμπεριφέρθηκαν οι Φελλόποδες στον αφηγητή και στους
συντρόφους του;
Οι Φελλόποδες ήταν πολύ ευγενικοί με τον αφηγητή και τους συντρόφους του.
Αρχικά τους πλησίασαν και τους καλωσόρισαν στα ελληνικά. Στη συνέχεια τους
είπαν πως βιάζονται να φτάσουν στην πατρίδα τους, τη Φελλώ. Από εκείνη τη
στιγμή και μετά τους συνόδευσαν τρέχοντας πάνω στο νερό. Όταν έπρεπε να
αλλάξουν πορεία, τους ευχήθηκαν καλό ταξίδι και απομακρύνθηκαν γρήγορα για
το νησί τους. Από τη συμπεριφορά τους καταλαβαίνουμε ότι ο Λουκιανός τους
περιγράφει σαν έναν λαό ειρηνικό με φιλόξενη διάθεση και καλούς τρόπους.
3. Να συγκρίνετε τους φανταστικούς ήρωες του Λουκιανού με τους
αγαπημένους σας χαρακτήρες από τον κόσμο των κινουμένων σχεδίων
ή της επιστημονικής φαντασίας.
Οι φανταστικοί ήρωες του Λουκιανού έχουν πολλά κοινά με τους χαρακτήρες των
κινουμένων σχεδίων και των έργων επιστημονικής φαντασίας. Κατ’ αρχάς, όλοι
έχουν ανθρωπομορφικά χαρακτηριστικά. Αυτά τα χαρακτηριστικά μπορεί να
αφορούν τόσο στην εξωτερική εμφάνισή τους όσο και στον χαρακτήρα τους.
Επιπλέον διαθέτουν ένα αξιοπερίεργο ή υπερφυσικό στοιχείο που τους
διαφοροποιεί από τα ανθρώπινα όντα. Για παράδειγμα, οι Φελλοπόδες είχαν την
ιδιότητα να επιπλέουν, ο Superman να πετάει σπάζοντας το φράγμα του ήχου, o
Spiderman να απλώνει ιστό αράχνης και να γαντζώνεται στους τοίχους. Μία ακόμη
ομοιότητα είναι ο καλός χαρακτήρας. Οι φανταστικοί ήρωες πλημμυρίζουν πάντοτε
καλοσύνη και είναι έτοιμοι να βοηθήσουν όποιον το έχει ανάγκη. Υπηρετούν το καλό
και αγαπούν την ανθρωπότητα. Τέλος, πάντα παρουσιάζονται να έχουν ανθρώπινες
συνήθειες και να μπορούν να επικοινωνούν με τους ανθρώπους που
συναναστρέφονται.

Βέβαια, μια άλλη κατηγορία έργων επιστημονικής φαντασίας ακολουθεί εντελώς

διαφορετικό δρόμο. Παρουσιάζει ανθρωπόμορφους ήρωες – ή, τουλάχιστον, ήρωες
με πολλά ανθρωπόμορφα στοιχεία, κυρίως με ανθρώπινη ή υπερφυσική
νοημοσύνη και αντίστοιχες δυνάμεις – που επιβουλεύονται την ανθρωπότητα και
σκοπό έχουν είτε να την υποτάξουν είτε να την αφανίσουν. Στην κατηγορία αυτή
εμπίπτουν έργα λογοτεχνικά και κινηματογραφικά, τηλεοπτικές σειρές και παιχνίδια
ηλεκτρονικών υπολογιστών που παρουσιάζουν είτε κάποιο ζώο με υπερφυσικές
δυνάμεις και εχθρικές διαθέσεις για τον άνθρωπο (π.χ. Μόμπυ Ντικ, κάποιος
καρχαρίας) είτε κάποια εξωγήινη μορφή (π.χ. Ανεξαρτησίας, Alien, Αρειανοί) είτε
κάποιο μεταλλαγμένο ον που αντίθετα με τη φύση του επιτίθεται στον άνθρωπο
(π.χ. Gremlins).
Ενότητα 6

1. Γιατί καμάρωνε το ελάφι κοιτάζοντας την εικόνα του μέσα στο νερό; Ποιο
ανατομικό χαρακτηριστικό του θεωρούσε ότι δεν ταίριαζε με τη συνολικά καλή
εικόνα του;
Το ελάφι αντικρίζοντας την αντανάκλασή του στο νερό της πηγής θαύμαζε τη
σωματική ομορφιά του και καμάρωνε για τα κέρατα που είχε στο κεφάλι του, τα
οποία θεωρούσε ότι ήταν το στολίδι του, ένα είδος στέμματος. Όταν όμως το
βλέμμα του έπεσε στα πόδια του, δεν ικανοποιήθηκε με το θέαμα, γιατί ήταν πολύ
λεπτά και αδύνατα και πίστευε ότι δεν μπορούσαν να αντέξουν το βάρος του
σώματός του, ενώ, παράλληλα, δεν ταίριαζαν με την υπόλοιπη εικόνα του.
2. Ποιο χαρακτηριστικό του ελαφιού το βοήθησε να ξεφύγει από τους
κυνηγούς; Ποιο χαρακτηριστικό του, αντίθετα, αποδείχθηκε μοιραίο;
Όταν το ελάφι άκουσε τα γαβγίσματα των σκυλιών και τις φωνές των κυνηγών,
άρχισε να τρέχει, για να γλιτώσει. Τα πόδια του, που πριν λίγο τα κατηγορούσε ότι
δεν ήταν όμορφα και δυνατά, το βοήθησαν να ξεφύγει αρχικά από τους διώκτες του.
Όση ώρα έτρεχε σε ανοιχτό χώρο, τα γρήγορα πόδια του μεγάλωναν την απόστασή
του από τα σκυλιά. Όταν όμως έφτασε σε μια περιοχή του δάσους που τα δέντρα
ήταν πολύ πυκνά, τα όμορφα κέρατα του «πιάστηκαν» στα κλαδιά και επέτρεψαν
στους διώκτες του να το προλάβουν και να το πιάσουν.
3. Τι νομίζετε ότι διδάσκει ο μύθος αυτός του Αισώπου;
Ο Αίσωπος προτιμούσε να παρουσιάζει ό,τι είχε να συμβουλεύσει συγκεκαλυμμένα,
«κρυφά», μέσα από μικρές ιστορίες με ήρωες συνήθως ζώα, κάτι σαν τις
παραβολές που χρησιμοποιούσε ο Ιησούς στη διδασκαλία του. Η ιστορία του
ελαφιού μας διδάσκει ότι δεν πρέπει να κρίνουμε την αξία των πραγμάτων από την
εξωτερική τους εμφάνιση αλλά από τη χρησιμότητα και την ωφέλειά τους. Τα
όμορφα κέρατα, για τα οποία τόσο περήφανο ήταν το ελάφι, αποδείχτηκαν τελικά
καταστροφικά, ενώ τα άσχημα πόδια, όταν παρουσιάστηκε κίνδυνος, το βοήθησαν
να ξεφύγει και αποδείχτηκαν αρχικά σωτήρια.
4. Πιστεύετε ότι στις μέρες μας αποδίδουμε σημασία στην εξωτερική
εμφάνιση ή στον εσωτερικό μας κόσμο; Να επικαλεστείτε συγκεκριμένα
παραδείγματα.
Στις μέρες μας οι περισσότεροι άνθρωποι, δυστυχώς, αποδίδουν περισσότερη
σημασία στην εξωτερική εμφάνιση και ομορφιά παρά στα εσωτερικά ψυχικά
χαρακτηριστικά των ανθρώπων. Για την κατάσταση αυτή κυρίως υπεύθυνη είναι η
κυριαρχία της τηλεόρασης και της εικόνας στη ζωή μας και η υπερβολική αξία που
αποδίδουμε στο να γίνουμε γνωστοί. Όλοι γνωρίζουμε παραδείγματα ανθρώπων
που διακρίνονται στο τραγούδι, το θέατρο, τον κινηματογράφο στηριγμένοι στην
εμφάνιση και όχι στο ταλέντο τους. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι λείπουν και οι
περιπτώσεις όπου το ταλέντο και τα ψυχικά χαρίσματα αναπληρώνουν την έλλειψη
μιας όμορφης παρουσίας και βοηθούν τους πραγματικά ικανούς να διακριθούν στον
τομέα τους.
Ενότητα 7