Charakterystki geometryczne przekroju prostokątnego

dr hab. inż. Jerzy Bobiński, PG WILiŚ KKI, 2023

Opracowanie przedstawia zestawienie wzorów stosowanych przy obliczaniu charakterystyk geometrycz-
nych dla przekroju prostokątnego podwójnie zbrojonego. Przyjęto „tradycyjne” założenie, że ściskana
jest krawędź górna przekroju.

1 Dane wejściowe
a2
As2

h d

As1
a1
b

•b – szerokość
•h – wysokość
• a1 – odległość od krawędzi dolnej do osi zbrojenia dolnego
• a2 – odległość od krawędzi górnej do osi zbrojenia górnej
• As1 – pole zbrojenia dolnego (patrz komentarz 1)
• As2 – pole zbrojenia górnego (patrz komentarz 1)
• Ec – moduł sprężystości betonu (patrz komentarz 2)
• Es – moduł sprężystości stali

Wartości obliczone:
ˆ wysokość efektywna przekroju d = h − a1
ˆ stosunek modułów sprężystości stali i betonu αe = Es /Ec (patrz komentarz 2)
Wielkości szukane (w fazie I i II):
ˆ położenie środka ciężkości (odległość od krawędzi górnej/ściskanej)
ˆ moment bezwładności przekroju

2 Faza I – przekrój niezarysowany

Definicja przekroju zastępczego (z uwagi na różnice w modułach sprężystości betonu i stali, patrz
komentarz 3):
αe As2

xI

αe As1

1
Moment statyczny wyznaczony względem krawędzi górnej:

Sx = 0,5bh2 + αe (As1 d + As2 a2 ) (1)

Pole przekroju zastępczego:

A = bh + αe (As1 + As2 ) (2)
Położenie środka ciężkości (odległość od krawędzi górnej):

Sx
xI = (3)
A
Moment bezwładności przekroju:
3
bxI3 b (h − xI ) 
2 2

II = + + αe As1 (d − xI ) + As2 (xI − a2 ) (4)
3 3

3 Faza II – przekrój zarysowany

Definicja przekroju zastępczego (z uwagi na różnice w modułach sprężystości betonu i stali oraz ”wy-
łączenie” się betonu z przenoszenia naprężeń w strefie rozciąganej – dolnej, patrz komentarz 4):
αe As2

xII

αe As1
Moment statyczny wyznaczony względem środka ciężkości przekroju zastępczego:
xII
bxII + αe As2 (xII − a2 ) − αe As1 (d − xII ) = 0 (5)
2
Jest to równanie 2-go stopnia (z uwagi na niewiadomą wysokość strefy ściskanej xII ):

b 2
x + αe (As1 + As2 ) xII − αe (As2 a2 + As1 d) = 0 (6)
2 II
a jego rozwiązanie pozwala wyznaczyć wysokość strefy ściskanej (patrz komentarz 5):
r !
αe 2 2b
xII = − (As2 + As1 ) + (As2 + As1 ) + (As1 d + As2 a2 ) (7)
b αe

Wprowadzając następujące oznaczenia:

As1 As2 a2
ρ1 = , ρ2 = , δ2 = (8)
bd bd d
wysokość strefy ściskanej można obliczyć jako:
 q 
2
xII = d −αe (ρ1 + ρ2 ) + αe2 (ρ1 + ρ2 ) + 2αe (ρ1 + δ2 ρ2 ) (9)

W przypadku przekroju pojedynczo zbrojonego (ρ1 = ρ, ρ2 = 0) wzór ten upraszcza się do postaci:
hp i
xII = d ραe (2 + ραe ) − ραe (10)

2
Moment bezwładności przekroju:

bxII3 
2 2

III = + αe As1 (d − xII ) + As2 (xII − a2 ) (11)
3
Pomijając indeksy przy wysokości strefy ściskanej, jedyna różnica względem wzoru na moment bez-
władności w fazie I (równanie 4) polega na braku 2-go członu odpowiadającego za dolną (rozciąganą)
część przekroju betonowego.

4 Komentarze
1. Powyższy algorytm może być stosowany dla przekrojów pojedynczo zbrojonych (gdy As1 = 0 lub
As2 = 0), jak również dla przekrojów bez zbrojenia (gdy As1 = 0 i As2 = 0).
2. W analizie przekrojów obciążonych krótkotrwale należy przyjąć moduł Ec równy siecznemu mo-
dułowi sprężystości betonu Ecm , a dla obciążeń długotrwałych: (1 + ϕ) Ecm , gdzie ϕ jest współ-
czynikiem pełzania. W tym drugim przypadku opcjonalnie przy wybranych wielkościach (np. αe )
może się pojawić dodatkowy indeks t.

3. Dla wnikliwych: będąc dokładnym, należałoby stosować zwiększenie przekroju zastępczego o pola
(αe − 1) As1 i (αe − 1) As2 (z uwagi na fakt, że obecność zbrojenia zmniejsza pole betonu o pola
zbrojenia As1 i As2 ).
4. Dla wnikliwych: będąc dokładnym, należałoby stosować zwiększenie przekroju zastępczego o pole
(αe − 1) As2 (z uwagi na fakt, że obecność zbrojenia w strefie ściskanej zmniejsza pole betonu
o pole zbrojenia), natomiast NIE należałoby modyfikować zmiany spowodowanej zbrojeniem As1
(beton w strefie rozciąganej nie jest brany pod uwagę).
5. W ogólnym przypadku „zazwyczaj” równanie to ma dwa rozwiązania. Jak jednak łatwo zauważyć,
zastosowanie drugiego wzoru (z minusem przed pierwiastkiem) skutkowałoby uzyskaniem ujemnej
wartości wysokości strefy ściskanej.