Universiteti Politeknik i Tiranës

Fakulteti i Teknologjisë së Informacionit

Departamenti i Elektronikës dhe Telekomunikacionit

Punë Laboratori Nr. 1

Lënda: Sistemet e Avancuara të Telekomunikacioneve

Tema: “Një sistem pozicionimi dy-dimensional (2-d), llogaritja e

faktorit gjeometrik HDOP, verifikimi i rezultateve në Matlab”

Viti i II-të, Master i Shkencave në

Inxhinieri Telekomunikacioni

Punoi: Pranoi:
Rei Hoxha Dr. Alban Rakipi
 PUNË LABORATORI NR.1

1. OBJEKTIVAT:

1. Njohja me sistemet satelitore të pozicionimit.

2. Studimi i ndikimit të faktorit gjeometrik në pozicionimin e përdoruesit.
3. Analiza krahasuese e rezultateve në prani dhe mungesë të
sinkronizimit.

2. NOCIONE TEORIKE

Skenari i linearizimit:

3.PJESA EKSPERIMENTALE

Një sistem pozicionimi 2D është implementuar duke përdorur tre

transmetues të sinkronizuar, S1, S2, S3 siç paraqitet në figurën 1.
 Fig.1 Sistem pozicionimi 2D me dy transmetues aktiv.

Duke përdorur vetëm dy transmetuesit S1 dhe S2 dhe duke supozuar se përdoruesi

ka një marrës të sinkronizuar me këta transmetues:

1. Llogarisim matricën gjeometrike H të sistemit për një përdorues në pikën P.

2. Llogarisim vlerën e faktorit gjeometrik HDOP në rastet e mëposhtme duke
plotësuar Tabelën 1.

Për llogaritjen e matricës H dhe faktorit gjeometrik HDOP në pikën 1) dhe 2),
shkruajmë në MATLAB kodin e mëposhtëm dhe zëvendësojmë vlerat sipas Tabelës
1.

Tabela 1. Studimi i faktorit gjeometrik horizontal për kënde të ndryshme të

pozicioneve të transmetuesve.
Këndi 0 π/6 π/4 π/3 π/2 2π/3
Këndi π 3π/4 π/2 π/4 0 π/3
Vlera e 1.1548e+16 1.4641 2 5.4641 1.4142 1.6330
HDOP

3) Justifikoni rezultatet duke diskutuar se për çfarë vlere të dhe arrihet vlera
minimale e HDOP-it.

Duke studiuar vlerat e=HDOP shohim se vlera minimale e tij merret për këndet =
π/2 dhe =0, pra kur dy transmetuesit kanë një distancë prej 90° nga njëri-tjetri.
Për =0 dhe merret vlera më e lartë pasi këta dy transmetues janë të
vendosur në të njëjtin aks me përdoruesin në mes. Arsyeja e parë është se ata
ndodhen ekzaktësisht në horizont dhe kjo e bën të vështirë komunikimin me
 përdoruesin për shkak të maskimit të terrenit. Arsyeja tjetër është fakti që zona e
pasigurisë rritet pasi transmetuesit ndodhen shumë larg nga njëri-tjetri.

4) Shtojmë transmetuesin S3 si në figurën 2. Duke supozuar se përdoruesi nuk është

i sinkronizuar me tre transmetuesit, shkruajmë matricën H për këtë rast,
llogarisim matricën G dhe vlerën e HDOP e GDOP për rastet e mëposhtme duke
plotësuar Tabelën 2.

Për llogaritjen e faktorit gjeometrik HDOP dhe GDOP në pikën 4), shkruajmë në
MATLAB kodin e mëposhtëm dhe zëvendësojmë vlerat sipas Tabelës 2.

Tabela 2. Studimi i faktorit gjeometrik për rastin e tre transmetuesve të

pasinkronizuar.
Këndi π/4 2π/3 π/2 0 π π/3
Këndi 3π/4 π/6 π/3 π 0 2π/3
Këndi π/2 0 π/4 π/3 π/2 3 π/4
Vlera e 5.4902 4.2524 25.5 1.7795 1.5811 13.0492
GDOP
Vlera e 4.2995 3.6203 18.5671 1.6330 1.4142 10.0494
HDOP

5) Shtojmë përsëri transmetuesin S3 si në figurën 2. Duke supozuar se përdoruesi

është i sinkronizuar me tre transmetuesit, shkruajmë matricën H për këtë rast,
llogarisim matricën G dhe vlerën e HDOP e GDOP për rastet e mëposhtme duke
plotësuar Tabelën 3.

Për llogaritjen e faktorit gjeometrik HDOP dhe GDOP në pikën 5), shkruajmë në
MATLAB kodin e mëposhtëm dhe zëvendësojmë vlerat sipas Tabelës 3.

Tabela 3. Studimi i faktorit gjeometrik për rastin e tre transmetuesve të

sinkronizuar.
Këndi π/4 2π/3 π/2 0 π π/3
Këndi 3π/4 π/6 π/3 π 0 2π/3
Këndi π/2 0 π/4 π/3 π/2 3 π/4
Vlera e 1.2247 1.2247 1.9163 1.4142 1.2247 1.3093
GDOP
Vlera e 1.2247 1.2247 1.9163 1.4142 1.2247 1.3093
HDOP
6) Krahasoni rezultatet e përftuara në pikën 4) dhe 5) duke nxjerrë konkluzionet
përkatëse.
 Në të dy rastet, 4) dhe 5), vlera minimale e HDOP merret për këndet = π,
=0 dhe ==π/2, π/2ku = π/se
, shohim 3 dhe = π/janë
transmetuesit 4. të pozicionuar me distanca prej
90° nga njëri-tjetri. Ndërsa vlera maksimale e HDOP merret për këndet

Fig.2 Sistem pozicionimi 2D me tre transmetues aktiv.

4.PËRFUNDIME:

Arrijmë në përfundimin se edhe kur transmetuesit janë të sinkronizuar edhe atëhere

kur nuk janë, vlera e HDOP është minimale atëhere kur transmetuesit kanë një
distancë prej 90° nga njëri-tjetri. Për vlera të tjera të këndeve φ, vlera e HDOP
varion brenda vlerave të pranueshme. Në rastin e këndeve = π/2, = π/3 dhe
= π/4 shohim se vlera e HDOP është gjithmonë maksimale për shkak se
transmetuesit janë shumë pranë me njëri-tjetrin.
 Universiteti Politeknik i Tiranës
Fakulteti i Teknologjisë së Informacionit
Departamenti i Elektronikës dhe Telekomunikacionit

Punë Laboratori Nr. 2

Lënda: Sistemet e Avancuara të Telekomunikacioneve

Tema: Sistemet satelitore të pozicionimit, llogaritja e

pozicionit, ndikimi i këndit të maskimit në pozicionim,
verifikimi i rezultateve ne Matlab.

Viti i II-të, Master i Shkencave në

Inxhinieri Telekomunikacioni

Punoi: Pranoi:
Rei Hoxha Dr. Alban Rakipi
 Punë Laboratori Nr. 2
Objektivat:
 Njohja me konstelacionin hapësinor të sistemit satelitor GPS.
 Simulimi përmes modulit GPSoft të një konstelacioni.
 Studimi i ndikimit të këndit të maskimit në pozicionimit të përdoruesit.

Kërkesa 1 — Konstelacioni GPS

Koordinatat gjeografike te marre ne shqyrtim

Tabela 1: Ndikimi i këndit të maskimit të marrëit satelitor.

Këndi i 00
100 200 300 350 400 450
maskimit
Numri I 3,21 3,21 3,19 6,19 6,19 6,19 6,19
satelitëve
(min,max)

Tek kërkesa 3, pas ekzekutimit të kodit të dhënë dhe pas ndryshimit të kohës, vemë
re se satelitët janë në lëvizje të vazhdueshme. Gjithashtu me rritje e kohës, kemi një
lëvizje më të shpejtë të satelitëve dhe anasjelltas.
 SATELLITE SKYPLOT SATELLITE SKYPLOT
NORTH NORTH

4 4
18 18
21 21

19 19
7 7

WEST EAST WEST EAST

6 6

3 16 3 16

9 9

SOUTH SOUTH

SATELLITE SKYPLOT
NORTH
SATELLITE SKYPLOT
NORTH

18
18

19
7 19
7

WEST EAST
6 WEST EAST
6

3 16
3 16

9 9

SOUTH SOUTH

SATELLITE SKYPLOT
NORTH
SATELLITE SKYPLOT
NORTH

19
19

WEST EAST
6 WEST EAST
6

16
16

SOUTH SOUTH

SATELLITE SKYPLOT
NORTH

19

WEST EAST
6

16

SOUTH

Pozicioni i satelitëve me kënde maskimi 00, 100 , 200, 300, 350, 400, 450
 Kërkesa 3 — Simulim i animuar i konstelacionit të satelitëve GPS

Tek kërkesa 3, pas ekzekutimit të kodit të dhënë dhe pas ndryshimit të kohës, vemë re se satelitët
janë në lëvizje të vazhdueshme. Gjithashtu me rritje e kohës, kemi një lëvizje më të shpejtë të
satelitëve dhe anasjelltas.

Kërkesa 4 — Studimi i ndikimit të këndit të maskimit

Këndi i
maskimit
00 100 200 300 350 400 450
Numri i 3, 21 3, 21 3,19 6,19 6,19 6,19 6,19
satelitëve
min, max
Vlera 1.5313 2.0082 3.4539 5.0436 1.2699 -0.8289 -1
mesatare e
PDOP
Vlera 0.6772 1.0164 2.0826 3.5354 0.6369 -0.8778 -1
mesatare e
TDOP
Vlera 1.6751 2.2515 4.0356 6.3439 1.7339 -0.7979 -1
mesatare e
GDOP
Vlera 1.9594 2.8125 18.9871 43.5861 32.4955 7.2114 -1
maksimale
e PDOP
Vlera 0.9783 1.5836 12.8869 33.5041 21.4776 4.8676 -1
maksimale
e TDOP
Vlera 2.1787 3.1993 22.9474 54.9751 38.9518 8.7004 -1
maksimale
e GDOP

Tabela 2: Ndikimi i këndit të maskimit në faktorët gieometrikë dhe pozicionin e përdoruesit.

Tek kërkesa 4 sic shohim edhe nga tabela, me rritjen e këndit të maskimit, numri i satelitëve ulet. Ndërsa
për sa i përket vlerave mesatare dhe maksimale të faktorëve gjeometrikë, shohim se për këndin 30° vlerat
janë më të larta. Dmth deri në 30° kemi rritje të vlerave, më pas kemi rënie të tyre.
Për këndin 0° shohim se të gjitha vlerat e faktorëve janë tepër të ulëta.
Për sa i përket vlerave të PDOP, përsëri për këndin 0°, arrihen vlerat më të ulëta, pra aty ku edhe numri i
satelitëve është më i madh.

Përfundimet e punës së laboratorit: Në këtë punë laboratori arritëm të vërtetojmë ndikimin e këndit të
maskimit tek numri i satelitëve. Pamë gjithashtu si ata janë të pozicionuar grafikisht. Gjithashtu pamë si
ndryshojnë vlerat mesatare dhe maksimale të faktorëve gjeometrikë në varësi të këndit të maskimit dhe
ndikimin e këtij e këndi tek vlerat.
Kendi 0 grade

Kendi 10 grade

Kendi 20 grade
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
 Shembull03

Kendi 0 grade

Kendi 10 grade

Kendi 20 grade
 Universiteti Politeknik i Tiranës
Fakulteti i Teknologjisë së Informacionit
Departamenti i Elektronikës dhe Telekomunikacionit

Punë Laboratori Nr. 3

Lënda: Sistemet e Avancuara të Telekomunikacioneve

Tema: “Përpunimi i sinjaleve nga një marrës real GPS, analiza e

gabimeve të pozicionit pë përdoruesin mobile përmes GPSoft dhe MATLAB.”

Viti i II-të, Master i Shkencave në

Inxhinieri Telekomunikacioni

Punoi: Pranoi:
Rei Hoxha Dr. Alban Rakipi
 Punë Laboratori Nr. 3

Objektivat:
Njohja me Almanac-un YUMA të sistemit satelitor GPS
Përpunimi i të dhënave të një konstelacioni real përmes modulit GPSoft.
Studimi i ndikimit të këndit të maskimit në pozicionimin e përdoruesit për rastin real.

Kërkesa 1 — Marrja e të dhënave reale të satelitëve nea Almanac-u YUMA

Kërkesa 2 — Përftimi i konstelacionit real GPS

Tabela 1: Ndikimi i këndit të maskimit të marrësit satelitor për rastin real.

Këndi i 00
100 200 300 350 400 450
maskimit
Numri I 5,32 5,32 9,32 9,32 10,32 10 10
satelitëve
(min,max)
ID e 5,9,10, 5,9,10,32 9,10,32 9,10,32 10,32 10 10
satelitëve 11,32
(svid)

SATELLITE SKYPLOT SATELLITE SKYPLOT

NORTH NORTH

5 5
9 9
32 32

11

WEST EAST WEST EAST

10 10

SOUTH SOUTH
 SATELLITE SKYPLOT SATELLITE SKYPLOT
NORTH NORTH

9 9
32 32

WEST EAST WEST EAST

10 10

SOUTH SOUTH

SATELLITE SKYPLOT SATELLITE SKYPLOT

NORTH NORTH

32

WEST EAST WEST EAST

10 10

SOUTH SOUTH

SATELLITE SKYPLOT
NORTH

WEST EAST

10

SOUTH

Pozicioni i satelitëve me kënde maskimi 00, 100 , 200, 300, 350, 400, 450

Kërkesa 3 — Studimi i ndikimit të këndit të maskimit për rastin real

Tabela 2: Ndikimi i këndit të maskimit faktorët gieometrikë dhe pozicionin e përdoruesit për rastin real.

Këndi i 00 100 200 300 350 400 450

maskimit
Numri i 4,32 5,32 5,32 9,32 9,32 9,32 20,2
satelitëve 7
min max
Vlera 1.835 5.1965 27.462 27.4451 31.5716 13.3044 -
mesatare e 3 5
PDOP
Vlera 0.886 3.3966 21.3831 20.5652 25.5321 12.0993 -
mesatare e 5
TDOP
Vlera 2.044 6.2415 35.0003 34.6991 40.9825 18.2162 -
mesatare e 6
GDOP
Vlera 7.093 88.9541 606.7540 606.754 606.754 180.500 -
maksimal 3 0 0 2
e e PDOP
Vlera 4.909 73.4131 502.4661 502.466 502.466 177.705 -
maksimal 0 1 1 1
e e TDOP
Vlera 8.626 115.335 787.7960 787.796 787.796 253.297 -
maksimal 3 7 0 0 1
e e GDOP

Ajo që mund të themi pas plotësimit të tabelës, është që për vlera të vogla të këndit të maskimit, kemi dhe
vlerat më të ulëta mesatare dhe maksimale të faktorëve DOP.
Deri në 35° kemi rritje të këtyre vlerave, më pas fillon edhe rënia.
Gjithashtu kemi edhe ndikimin e pozicionit të përzgjedhur në google maps. Kjo vihet re tek vlerat
maksimale të të faktorëve, ku sic shihet kemi po të njëjtat vlera duke filluar nga 20°. Ajo qe evidentojmë
tjetër është edhe mungesa e vlerave për 45°.
Vlerat e PDOP janë relativisht të larta, krahasuar me vlerën optimale. Këto vlera të larta fillojnë që me
këndin 0°.

Përfundimet e punës së laboratorit: Në këtë punë laboratori arritëm të bëjmë një analizë të gabimeve të
pozicionit për përdoruesin mobile. Përsëri kemi folur për ndikimin e këndit të maskimit në vlerat e
faktorëve DOP. Ajo cka mund të themi është që kemi edhe ndikim nga pozicioni i përzgjedhur.
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
 Universiteti Politeknik i Tiranës
Fakulteti i Teknologjisë së Informacionit
Departamenti i Elektronikës dhe Telekomunikacionit

Punë Laboratori Nr. 4

Lënda: Sistemet e Avancuara të Telekomunikacioneve

Tema: “Analiza dhe simulimi i sinjaleve të rastit me shpërndarje

normale dhe uniforme”

Viti i II-të, Master i Shkencave në

Inxhinieri Telekomunikacioni

Punoi: Pranoi
Rei Hoxha Dr. Alban Rakipi
 Figura 1. Pjesa eksperimentale 1

Figura 2. Veprime me sinjalet.

Përfundimet e punës së laboratorit: Në këtë punë laboratori arritëm të shikojmë dhe

kuptojmë grafikisht se si gjenerohen sinjale rasti duke përdorur secilën nga shpërndarjet, atë
normale (Gausiane) dhe atë uniforme.

Njëkohësisht pamë dhe se si duken sinjalet pas veprimeve të ndryshme me ta.

Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
 Universiteti Politeknik i Tiranës
Fakulteti i Teknologjisë së Informacionit
Departamenti i Elektronikës dhe Telekomunikacionit

Punë Laboratori Nr. 5

Lënda: Sistemet e Avancuara të Telekomunikacioneve

Tema: “Studimi dhe simulimi i funksioneve të autokorrelimit dhe

ndërkorrelimit”

Viti i II-të, Master i Shkencave në

Inxhinieri Telekomunikacioni

Punoi: Pranoi:
Rei Hoxha Dr. Alban Rakipi
Figura 1. Funksioni i autokorrelacionit. Figura 2. Funksioni i

autokorrelacionit me autom.m.
 Figura 3. Funksioni i ndërkorrelimit.

Në shembullin 2, pra për ndërkorrelimin, funksioni që përdoret është cross correlation.

Përfundimet e punës së laboratorit: Në këtë punë laboratori, ne arritëm të shohim dhe të

simulojmë funksionet e autokorrelimit dhe të ndërkorrelimit dhe se si ato duken grafikisht.
 Universiteti Politeknik i Tiranës
Fakulteti i Teknologjisë së Informacionit
Departamenti i Elektronikës dhe Telekomunikacionit

Punë Laboratori Nr. 6

Lënda: Sistemet e Avancuara të Telekomunikacioneve

Tema: “Studimi dhe analiza në frekuencë e sinjaleve satelitore në

bandën L1, simulime në Matlab”

Viti i II-të, Master i Shkencave në

Inxhinieri Telekomunikacioni

Punoi: Pranoi:
Rei Hoxha Dr. Alban Rakipi
 PJESA EKSPERIMENTALE

Kërkesa 1: Simulimi dhe analiza e modulimeve BOC

Tabela 1: Raporti në dB i vlerës pik me atë dytësore të funksionit të korelacionit.

Modulimi BOC(2,2) BOC(3,1) BOC(7,3.5) BOC(4,1) BOC(6,1) BOCcos(2,1)

Raporti
6.0205 1.6079 2.5597 1.1598 0.8287 2.4987
(dB)

Në grafiku i parë paraqitet funksioni i autokorrelacionit për BOC (1, 1). Modulimi me një
nënbartëse kuadratike e bën funksionin e autokorrelacionit BOC (1, 1) të ketë një kulm
kryesor më të mprehtë dhe dy nënkulme anësore negative. Sa më i mprehtë të jetë kulmi
kryesor aq më e mirë do të jetë performanca e gjurmimit të kodit për sinjalin BOC (1, 1), si
dhe performanca e multipath-it. Përzgjedhja e parametrave n dhe m duhet bërë me kujdes pasi
në rastet kur frekuenca e nënbartëses (n) është shumë herë më e madhe se shkalla e kodit të
zgjerimit (m, ose shpejtësia e rrjedhjes së chips-eve), si p.sh. BOC (6, 1) në grafikët e
mësipërm, funksioni i korrelacionit do të ketë kulme shumë pranë njëri-tjetrit (në amplitudë
dhe vonesë), cka mund të sjellë shfaqjen e anomalive gjatë gjurmimit të kodit. Gjithashtu,
edhe rasti kur nënbartëset janë të distancuara nga njëra-tjetra do të sjellë efekte negative, si
p.sh. limitimin e koherencës spektrale të sinjalit të marrë si rezultat i efekteve dispersive të
pasaktësive të hardëareve apo shtrembërimi jonosferik.

Nga vëzhgimi i grafikëve, për vlera të ndryshme të n dhe m, dallojmë më qartë ndikimin që
ka secili në funksionin e korrelacionit. Nëse rrisim n dhe m e mbajmë konstante (m=1), numri
i kulmeve rritet duke i afruar sa vjen edhe më shumë me njëri-tjetrin, ndërkohë që offseti i
kodit nuk ndryshon. Nëse n e mbajmë konstante (n=5) dhe m e rrisim gradualisht, shohim se
mprehtësia e kulmeve mbetet pothuajse e njëjtë, mirpo numri i tyre dhe offseti i kodit
zvogëlohet.

Kërkesa 2: Analiza spektrale e BPSK dhe BOC

Modulimi BOC ofron dy parametra të pavarur projektimi dhe përcaktohet si BOC (fs, fc), ku
fs është frekuenca e nënbartëses në MHz dhe fc code rate në Mcps, të cilat përcaktohen
kështu:

1 1 2
𝑓𝑠 = 𝑓𝑐 = → 𝑓𝑐 = 𝑓𝑠
2𝑇𝑠 𝑛𝑇𝑠 𝑛

Për shembull, BOC (6, 1) në grafiku mësipër nënkupton një frekuencë nënbartëseje dhe code
rate: fs = 6×1.023 MHz = 6.138 MHz fc = 1×1.023 MHz = 1.023 Mcps

Këto dy parametra ofrojnë lirinë e përqëndrimit të fuqisë së sinjalit në pjesë specifike të brezit
të alokuar për të reduktuar interferencat me sinjalet e tjera të marra. Rezultati i modulimit me
nënbartëse është të ndajë spektrin klasik të BPSK në dy komponente simetrike pa fuqi të
 mbetur në frekuencën e bartëses. Produkti është një ndarje simetrike e spektrit në dy lobe
kryesore të shiftuar nga frekuenca e bartëses me një shkallë të barabartë me frekuencën e
nënbartëses.

Marrim për analizë modulimin BOC (1, 1). Ky modulim ka funksionin më të thjeshtë të
densitetit spektral të fuqisë. Për BOC (1, 1) kemi:

fs = 1×1.023 MHz = 1.023 MHz fc =

1×1.023 MHz = 1.023 Mcps

2𝑓𝑠
𝑛= = 2 → Ë𝑠ℎ𝑡ë 𝑟𝑒𝑛𝑑𝑖 𝑖 𝑚𝑜𝑑𝑢𝑙𝑖𝑚𝑖𝑡 𝐵𝑂𝐶 𝑝ë𝑟 𝑠𝑖𝑛𝑗𝑎𝑙𝑖𝑛 𝐵𝑂𝐶𝑠𝑖𝑛(1, 1).
𝑓𝑐

Frekuenca për maksimumin e densitetit spektral të fuqisë për një nënbartëse kosinusoidale
është më e lartë se e një nënbartëseje sinusoidale. Densiteti spektral i fuqisë për një
nënbartëse sinusoidale shpërndan më shumë fuqi në lobet kryesore, ndërkohë që densiteti
spektral i fuqisë për një nënbartëse kosinusoidale shpërndan më shumë fuqi në lobet anësore.
Fuqia e BOC (1, 1) është e ngjashme me fuqinë e BPSK (1).

Përfundime: Modulimi BOC ofron disa avantazhe kundrejt modulimit BPSK si për
shembull:

1. Shfrytëzim më të mirë të spektrit, cka mundëson ndarjen më me thjeshtësi të sinjaleve

GPS.
2. Përmirësim të gjurmimit të sinjalit në mjedis më shumë zhurmë dhe me multipath.
3. Redukton interferencën midis frekuencave bartëse.
 Universiteti Politeknik i Tiranës
Fakulteti i Teknologjisë së Informacionit
Departamenti i Elektronikës dhe Telekomunikacionit

Punë Laboratori Nr. 7

Lënda: Sistemet e Avancuara të Telekomunikacioneve

Tema: “Simulimi i efektit Doppler për sistemet satelitore të

pozicionimit”

Viti i II-të, Master i Shkencave në

Inxhinieri Telekomunikacioni

Punoi: Pranoi:
Rei Hoxha Dr. Alban Rakipi
 Objektivat:

1. Njohja me efektin Doppler.

2. Studimi i efektit Doppler për sistemin satelitor GPS.
3. Simulimi i efektit Doppler dhe analiza spektrale e zhvendosjes së frekuencës.

Teoria

Për shkak të lëvizjes së satelitit, efekti Doppler shkakion zhvendosje si në frekuencën e

bartëses dhe me pas në kodet e marra. Këto efekte, janë shumë të rendesislune për marrjen
dhe gjurmimin e sinjaleve GNSS. Për të gjetur informacion në diapazonin e frekuences
Doppler përdoret gjeometria e thjeshtëzuar, siç tregohet në figurën 4.10. Rrezja e Tokës është
afërsisht 6378km rreth ekuatorit dhe afërsisht 6357km kalon nëpër pole dhe rrezja mesatare r e
mund të konsiderohet 6368km. Rrezja e orbitës së satelitit rs për GPS është 26,560km, që
është 20,192km mbi sipërfaqen e Tokës. Për Galileon rrezja e orbitëss së satelitit është
29,600km, që është afërsisht 23,2321 m mbi sipërfaqen e Tokës. Kjo lartësi është përafërsisht
distancë më e shkurtër ndermjet një përdoruesi në sipërfaqen e Tokës dhe satelitit, i cili
ndodhet në afarsi të këndit të zenit-it ose këndit të ngritjes përafërsisht 90 gradë. Në GPS dhe
Galileo, orbitat janë pothuajse rrethore dhe perioda orbitale mund të llogaritet
nga (4.35):
3 𝑎
√
𝑇𝑐𝑖𝑟𝑐 = 2𝜋 𝐺𝑀

ku a është gjymë-aksi i madh i orbitës (i barabartë me rrezen) dhe GM është produkti i

konstantes gravitacionale dhe masës së Tokës. Në WGS84, vlera e GM është
3,986,004.418.103 m3/s2. Duke përdorur fomulën e mësipënne (4.35), perioda orbitale për
GPS është përafërsisht 43,080 sekonda ose 11 orë e 58 minuta. Për Galileon, perioda orbitale
është përafërsisht 50,680 sekonda ose 14 orë e 5 minuta. Duke njohur kuptimin e rrezes
orbitale rs, shpejthsia këndore dv/dt e satelitit mund të llogaritet nga (4.36):

𝜕𝑣 2 𝜋
≈
𝜕𝑡 𝑇𝑐𝑖𝑟𝑐

dhe shpejtesia vs llogaritet nga (4.37):

𝑟𝑠 ⅆ𝑣
𝑣𝑠 =
ⅆ𝑡
duke dhene vg = 3874 m/s per GPS dhe vs = 3670 m/s për Galileo. Nga figura 4.10, verehet se
sateliti eshte ne piken S, ndersa A tregon pozicionin e perdoruesit; efekti Doppler është
shkaktuar nga shpejtesia e rrezes se satelitit vd ne drejtim te perdoruesit:

𝑣𝑑 = 𝑣𝑠 sin 𝛽
Kjo mund të shprehet në termat e kendit θ, duke përdorur marredhenien gjeometrike në lidhje
me trekëndeshin OAS, perftohet (4.38):
 Maksimumi i funksionit mund të gjëndet duke marrë derivatin e Vd kundrejt këndit 0 dhe
duke barazuar rezultatin me zero si në (4.39).

Nga relacioni (4.39) është e mundur të përftojmë (4.40):

që është afërsisht 0.242 radian për GPS dhe 0.217 radian për Ciahleon. Vlera maksimale,
sigurohet kur sateliti është në horizont (këndi më i ulët). Nga ana tjetër, kur θ = 0° shpejtësia
Doppler është zero, siç pritej. Duke konsideruar shpejtësinë e orbites vs, shpejtësia këndore
maksimale vehn për GPS mund të llogaritet si:

Për GPS, ka vlerën afërsisht 929m/s, dhe për Galileo afërsisht 790m1s. Prandaj, duke njobur
Dopplerin maksimal, frekuenca e zhvendosjes është:

dhe duke njohur frekuencën qëndrore Doppler në L1 (1575.42 MHz), marrim frekuencën
4.9kHz për GPS dhe 4.2kHz për Galileo. Prandaj, në bartësen Ll (Ei) zhvendosja maksimale
Doppler është afërsisht 700Hz më pak për Galileon krahasuar me GPS. Prandaj, mund të
thuhet që për një vëzhgues të palëvizshëm, frekuenca maksimale e zhvendosjes Doppler është
+5kHz. Konsiderata të ngjashme mund të bëhen për zhvendosjen e frekuencës Doppler në
kodin C/A (periodën e kodit); është më e vogël për shkak të frekuence's së ulët, që është 1540
herë më e ulët se frekuenca bartëse. Frekuenca Doppler është:
 Përveç aplikacioneve me dinamika të larta, ose me kohë shumë të gjatë integrimi në marrës,
në pjesën më të madhe të rasteve efekti Doppler në shpejtësinë e kodit është i neglizhueshëm
në krahasim me çrregullimet e tjera. Në marrës, gjatë gjunnimit të fazës, shkalla e ndryshimit
të zhvendojes Doppler duhet të ndiqet. ShIcalla e ndryshimit është shpejtësia jo konstante vd
dhe gjendet duke marrë derivatin e vd në lidhje me kohën si në (4.44).

Në ekuacionin (4.45) tregohet shkalla maksimale e ndyshimit të shpejtësisë vd

𝜋
kur 𝜃 = . Nga kjo vlerë, shkalla e ndryshimit të frekueneës Doppler merr
2
formën:

Për GPS, ka vlerën 0.178m/s2, ose 0.93Hz/s; për Galileo, ka vlerën 0.125m/s2, ose 0.66 Hz/s.
Duhet theksuar se, vlerat e mesipërme janë nxjerrë për një përdorues stacionar. Siç vërehet,
në rastin e një mjedisi dinamik (për shembull një marrës në bordin e avionit ose një reaktivi)
llogaritjet e mëparshme duhet të korrigjohen dhe të përshtaten, duke marrë në konsideratë
shpejtësine relative, ndërmjet satelitit dhe përdoruesit, si dhe nxitimin e mundshëm.
Pjesa eksperimentale
Kërkesa 1. Simulimi i efektit Doppler

Përshkrim: Skripti i mëposhtëm doppler.m gjeneron një sinusoidë në frekuencën f0=900

MHz, si:

𝑥(𝑡) = cos(2𝜋𝑓0𝑡)

Dhe më tej gjeneron versionin e vonuar të saj:

𝑦(𝑡) = 𝑥(𝑡 − 𝜏) = cos(2𝜋𝑓1(𝑡 − 𝜏))

ku τ është një vonesë lineare e kohës:

𝜏 = 𝑣𝑡
Simulimi përfshin Nper perioda të x(t) (d.m.th. simulimi përfundon në çastin e kohës
Nper/fo). Parametri v është i barabartë me 1 /Nper, në mënyrë që në fund të simulimit τ = 1/fo
dhe v bëhet egzaktësisht e barabartë me një përiodë të sinusoidës. Ky kod në Matlab vlerëson
komponenten spektrale të sinjalit të transmetuar x(t) dhe të atij të marë y(t) (përmes FFT's),
që të mundësojë matjen e frekuencave të x(t) dhe y(t).
 Pyetje:

1. Cila është formula për frekuencën f1 të sinjalit y(t) për një vlerë të çfarëdoshme të v-së?

Gjenerohet një sinusoidë me formulën e mëposhtëme:

𝑥(𝑡) = cos(2𝜋𝑓0𝑡)

dhe më pas gjenerohet versioni i vonuar i saj y(t) për çdo vlerë të zakonshme të v-së:

𝑦(𝑡) = cos(2𝜋𝑓1𝑡)
ku 𝑓1 = 𝑓0(𝑡 − 𝜏), 𝜏 = 𝑣𝑡;

kjo sjell që 𝑓1 = 𝑓0(𝑡 − 𝑣𝑡) = 𝑓0𝑡(1 − 𝑣);

vlera e v-së jepet si:

𝑛
𝑣=
𝑁𝑝ⅇ𝑟
atëherë kemi:

𝑛
𝑓1 = 𝑓0𝑡 (1 − )
𝑁𝑝𝑒𝑟

2. Krahaso vlerën teorike të f1 dhe vlerën e matur përmes FFT në rastet e mëposhtëme
(referuar edhe grafikëve përkatës).

V f1(MHz)
1/Nper 855
-1/Nper 945
5/Nper 675
-5/Nper 1125
exp(1) 1530

3. Simulo një vlerë kuadratike të kohës τ = at2 ku parametri a është a = 4/(Nper)2 . Vër re
komponentet spektrale të sinjalit të marrë të përftuara përmer FFT. Llogarit vlerën e
frekuencës f1 për këto raste (referuar edhe grafikëve përkatës).

A f1(Nper)
4/(Nper)2 900 MHz
10/(Nper)2 900 MHz
16/(Nper)2 900 MHz
-25/(Nper)2 900 MHz
 Vlera e frekuencës f1 llogaritet si:

𝜏 = 𝑎𝑡2 dhe 𝑎 = 𝑁
𝑛
𝑝𝑒𝑟 2

𝑓1 = 𝑓0(𝑡 − 𝜏) = 𝑓0(𝑡 − 𝑎𝑡2) = 𝑓0𝑡(1 − 𝑎𝑡)

Prandaj kemi:

𝑛𝑡
𝑓1 = 𝑓0𝑡 [1 − 𝑁 𝑝2𝑒𝑟]

4. Analizo dhe komento rezultatet e përfituara.

Vlera teorike e frekeuncës f1 e llogaritur në eksperimentin e parë jepej nga formula e

mëposhtëme:

𝑛
𝑓1 = 𝑓0𝑡 (1 − )
𝑁𝑝𝑒𝑟

Duke qenë vlera e frekuencës f1 varet nga raproti n/Nper , atëherë do të kemi ndryshime për
çdo vlerë që ne i japim si input në Matlab. Me rritjen e numrit të n-së do të kemi një ulje të
frekuencës f1 dhe e anasjellta.

Në eksperimentin e dytë simuluam një vlerë kuadratike të kohës τ = at2 ku parametri a është a
= 4/(Nper)2. Këtu vërejmë se nuk kemi ndryshim të frekuencës f1 nga ajo f0 të cilat qëndrojnë
në vlerat e 900 MHz. Ndryshimi i vetëm është amplituda e secilës komponente transmetuese
dhe marrëse që ndryshojnë me vlera mjaft të ulëta. Këto ndryshime shprehen në tabelën e
mëposhtëme:

A f1(Nper) ATX ARX

4/(Nper)2 900 MHz 0.5 0.4999
10/(Nper)2 900 MHz 0.5 0.4998
16/(Nper)2 900 MHz 0.5 0.4995
-25/(Nper)2 900 MHz 0.5 0.4997
 Universiteti Politeknik i Tiranës
Fakulteti i Teknologjisë së Informacionit
Departamenti i Elektronikës dhe Telekomunikacionit

Punë Laboratori Nr. 8

Lënda: Sistemet e Avancuara të Telekomunikacioneve

Tema: “Simulimi i link-ut ndërmjet stacionit tokësor dhe

satelitit të sistemit GPS”

Viti i II-të, Master i Shkencave në

Inxhinieri Telekomunikacioni

Punoi: Pranoi:
Rei Hoxha Dr. Alban Rakipi
 Objektivat:

1. Ndërtimi i një link-u të thjeshtë ndërmjet stacionit tokësor dhe satelitit GPS.
2. Vlerësimi i distancës përdorues – satelit, kohë-vonesës dhe zhvendosjes së fazës.
3. Llogaritja e zhvendosjes Doppler në frekuencë dhe shpejtësisë së ndryshimit të këtij parametri.

Teoria
Në këtë punë laboratori do të simulojmë një sistem të thjeshtë në të cilin përdoruesi (stacioni tokësor, GS: ground
station) dhe sateliti shtrihen në planin ekuatorial si në Fig. 1. Përdoruesi ka koordinatat x_G=0, y _G=Re
(vlera mesatare e rrezes se Tokës), ndërsa sateliti lëviz në një orbitë pothuajse rrethore me rreze Rs (ku Rs
është distanca e satelitit nga qendra e Tokës).
Duke qenë se ekziston një lëvizje relative ndërmjet transmetuesit dhe marrësit, lind efekti i Doppler-it
(referoju teorisë së punës 5 të laboratorit). Kodi që do ndërtoni në pjesën eksperimentale vlerëson distancën
e çastit ndërmjet transmetuesit dhe marrësit, llogarit vonesën e përhapjes (me supozimin që valët
elektromganetike përhapen me shpejtësinë e dritës), ndryshimin e çastit të fazës të bartëses së transmetuar
në frekuencën f0 dhe më tej përmes diferencimeve numerike llogarit ndryshimin e frekuencës për shkak të
efektit Doppler.

Figura 1 – Skenari i link-ut përdorues – satelit për rastin 2D.

Shënim: Simulimi kryhet në dy dimensione (stacioni tokësor, qendra e Tokës dhe orbita e satelitit shtrihen në të njëjtin plan).
Gjithashtu supozohet per thjeshtësi të modelit që stacioni tokësor nuk lëviz (sikur Toka nuk rrotullohet rreth vetes). Ky model
mund të aplikohet nëse sateliti lëviz në orbitë polare.

Pjesa eksperimentale
Kërkesa 1: Simulimi i link-ut satelit – stacion tokësor për skenarin 2D
Pyetje:

1. Sa është vlera maksimale e ndryshimit të frekuencës për shkak të efektit Doppler kur f0=L1?
4.8kHz
 2. Sa është shpejtësia minimale e Doppler-it kur f0=L1?
0.9307Hz/s

3. Sa është vlera maksimale e ndryshimit të frekuencës për shkak të efektit Doppler kur f0=L2?
3.79kHz

4. Sa është shpejtësia minimale e Doppler-it kur f0=L2? -0.7252Hz/s

 Kërkesa 2: Simulimi i link-ut satelit – stacion tokësor për skenarin 3D

Modifikoni kodin sim_sat.m duke shtuar komponenten tretë në vektorët që përfaqësojnë

pozicionet e stacionit tokësor dhe satelitit, e më pas ruani kodin si sim_sat_3D.m. Satelitin
mbajeni në planin ekuatorial (që do të thotë komponentja e tretë e barabartë me 0) dhe
vendoseni përdoruesin në gjatësinë gjeografike (longitude) 0 gradë dhe në gjerësinë
gjeografike (latitude) 45 gradë. Përdorni R_s=26560e3 m dhe f0=L1.

Pyetje:

1. Sa është vlera maksimale e ndryshimit të frekuencës për shkak të efektit Doppler?

 4.08kHz

2. Sa është shpejtësia minimale e Doppler-it?

-0.747Hz/s
 1. Plotësoni tabelat e mëposhtme për vlerat e dhëna:

Gjerësia Vlera
maksimale e
ndryshimit të

Shpejtësia
gjeografik frekuencës minimale e
e Doppler Doppler

(latitude) (fc=L1)
në gradë (fc=L1)

30 4.8004kHz -0.9150

55 4.8610kHz -0.9304

75 1.5178kHz -0.2940

80 4.8307kHz -0.9227

1. Analizo dhe komento rezultatet e përftuara.

Skenari : link ndërmjet satelitit dhe një stacioni tokësor që ndodhet në ekuator. Sateliti do jetë
në lëvizje relativisht me stacionin tokësor, shfaqet efekti Doppler i cili do shkaktojë dhe
diferencime në frekuencë. Frekuenca f0 ka vlerë 10.23MHz.
Rasti i parë është kur fC = L1=154 ‧ f0. Vlera maksimale e ndryshimit të frekuencës për shkak të
efektit Doppler në këto kushte do të jetë 4.8kHz. Ndërsa në rastin e dytë, për fC=L2=120 ‧ f0 kjo
vlerë do jetë 3.7kHz.
Nga formula që pamë dhe në laboratorin 5, formula (1), shohim që frekuenca në marrje si
pasojë e efektit Doppler është në varësi lineare, në përpjestim të drejtë me frekuencën e
bartëses së sinjalit të transmetuar prandaj në rastin L1 arrihet vlera maksimale e ndryshimit të
frekuencës.
Në skenarin e dytë, shtohet dhe koordinata e tretë, pra kalojmë në plan tre dimensional. Për
këtë rast, interpretimi do bëhet duke zgjedhur vlera të ndryshme të gjerësisë gjeografike për të
parë efektet e saj.
Vihet re se me ndryshimin e këndit, nuk kemi ndonjë ndryshim të konsiderueshëm në
shpejtësi ose në ndryshimin e frekuencës. Por, i vetmi rast ku ka një rënie drastike, është rasti
kur këndi është 75 . Pra këtu dhe vlera maksimale e efektit Doppler bie. Mund të themi se në
këtë kënd, ky satelit është pothuajse në sinkron me stacionin tokësor.

Përfundimet e punës së laboratorit:

Një vëzhguesi stacionar, frekuenca e një radio transmetuesi në lëvizje, i varion në bazë të
shpejtësisë së transmetuesit. Nëse frekuenca e vërtetë e transmetuesit, frekuenca që
transmetuesi ka në moment qetësie është ft, frekuenca e marrë fr është më e madhe se ft kur
transmetuesi është duke lëvizur drejt marrësit dhe më e madhe se ft kur transmetuesi lëviz në
të kundërt me marrësin.
Amplituda e zhvendosjes së frekuencës Doppler, është proporciale me afërsinë e stacionit
tokësor me groundtrack e satelitetit. Për të kompensuar këtë zhvendosje, nevojitet një
gjurmim në frekuencë me anë të marrësve brez-ngushtë.
Për më tepër, në këtë punë pamë parametrat që ndikojnë në efektin Dopleer në një link të një
sateliti me një stacion tokësor në Ekuador. Ku vihet re ndikimi i frekuencës së bartëses, dhe
një ndikim më i lehtë i gjerësisë gjeografike.
 Universiteti Politeknik i Tiranës
Fakulteti i Teknologjisë së Informacionit
Departamenti i Elektronikës dhe Telekomunikacionit

Punë Laboratori Nr. 9

Lënda: Sistemet e Avancuara të Telekomunikacioneve

Tema: “Implementimi dhe simulimi i filtrit adaptiv NOTCH për zvogëlimin e

sinjaleve të zhurmës në GNSS”

Viti i II-të, Master i Shkencave në

Inxhinieri Telekomunikacioni

Punoi: Pranoi:
Rei Hoxha Dr. Alban Rakipi

Pas ekzekutimit të ‘filterdata.m’ me një faktor të tkurrjes së polit ka=0.4 , ka=0.8 , dhe ka=0.9 marrim këto
grafikë:
 .

Grafiku i parë paraqet evoluimin kohë-frekuencë të të dhënave të pafiltruara, dhe me vijë të kuqe të
ndërprerë llogaritjen e frekuencës që ka bërë filtri notch. Grafiku i dytë paraqet evoluimin kohë-frekuencë të
të dhënave të filtruara. Shohim se me rritjen e faktorit llogaritja e frekuencës nga filtri notch degradon
pasi nuk arrin ta ndjekë shpeshtësinë e ndryshimit të frekuencës. Faktori kontrollon gjerësinë e notch-it të
filtrit. Shohim se me rritjen e faktorit të dhënat filtorhen sa vjen edhe më pak, sepse rritja e nënkupton
ngushtim të notch-it të filtrit. Përzgjedhja e faktorit duhet bërë me kujdes sepse një vlerë shumë e lartë e
faktorit (0,9) nuk e eliminon sinjalin zhurmues, ndërsa një vlerë e vogël e faktorit (0,4) mund të reduktojë
sinjalin e dobishëm. Vlera optimale është = 0.8
Pas ekzekutimit të ‘RealDataAcquisition.m’ llogaritëm Cross-Ambiguity Function (CAF) të sinjalit GPS L1
C/A (PRN 7) duke përdorur kampionet e pafiltruara. Kur nuk përdorim teknika zbutëse, CAF korruptohet
nga komponentet interferuese të cilat maskojnë prezencën e sinjalit të dobishëm, siç tregohet në grafikun a).
Komponentet zhurmuese eliminohen kur përdoret filtri notch. Në këtë rast ‘RealDataAcquisition.m’
ekzekutohet duke përdorur kampionet e filtruara. Rezultati paraqitet në grafikun b).
 a)

b)

Për rastin a) Për rastinb)

 Universiteti Politeknik i Tiranës
Fakulteti i Teknologjisë së Informacionit
Departamenti i Elektronikës dhe Telekomunikacionit

Punë Laboratori Nr. 10

Lënda: Sistemet e Avancuara të Telekomunikacioneve

Tema: “Studimi dhe simulimi i korrelatorëve të DLL (Delay Lock Loop) për marrësin
GNSS”

Viti i II-të, Master i Shkencave në

Inxhinieri Telekomunikacioni

Punoi: Pranoi:
Rei Hoxha Dr. Alban Rakipi
 Figura 1.Kurba e funksionit të autokorrelacionit.

Figura 2. Kurbat S.

Përfundimet e punës së laboratorit: Në këtë punë laboratori, ne, nëpërmjet shkrimit të kodit
në MATLAB dhe ekzekutimit të tij, arritëm të shohim grafikisht versionet Early dhe Late dhe
kurbat S dhe varësinë e chip ndaj amplitudës. Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)