Professional Documents
Culture Documents
Sử Thi Đăm Săn
Sử Thi Đăm Săn
I. GIỚI THIỆU:
- Đăm Săn là sử thi anh hùng của dân tộc Ê – đê mà tên gọi đầy đủ là
Bài ca chàng Đăm Săn (Kbi khan Y Đăm Săn). Thiên sử thi đã kể về
cuộc đời với những chiến công lẫy lừng, những khát vọng tự do chói
ngời của một tù trưởng trẻ tuổi lỗi lạc của bộ lạc Ê – đê tên là Đăm Săn
- Sử thi Đăm Săn gồm có 7 khúc ca:
+ Khúc ca 1 và 2: Kể chuyện làm chồng theo tục lệ nối dây và hành
động chống lại tục nối dây của Đăm Săn
+ Khúc ca 3 và 4: Kể chuyện Đăm Săn làm tù trưởng, đưa buôn làng đi
làm nương rẫy, săn bắn, bắt cá và cuộc chiến tranh bộ lạc, đánh thắng
hai tù trưởng thù địch hùng mạnh và Mơ – tao Grư và Mtao Mxây để
bảo vệ và làm giàu cho bộ tộc.
+ Khúc ca 5 và 6: Kể chuyện Đăm Săn chặt cây thần và đi bắt Nữ thần
Mặt Trời. Việc cầu hôn không thành, chàng trở về và bị chết lún trong
rừng ma đất đen.
+ Khúc ca 7: Kể chuyện Đăm Săn đầu thai trong bụng chị gái Hơ –
âng. Đứa bé ra đời lại mang cái tên Đăm Săn, lớn nhanh như thổi, tiếp
tục nối dây với hai nàng Hơ Nhị và Hơ Bhị, trở thành một tù trưởng lí
tưởng đi tiếp con đường vinh quang mà chàng đã đi.
2. Nghệ thuật
a) Bài ca Đam Săn có kết cấu đầu cuối tương ứng nhưng thật ra
không phải là chặt chẽ. Bởi vì dường như mỗi chiếnchiến công của
người anh hùng đều được kể lại như một tích truyện tương đối tự do.
Trên thực tế, sự mở rộng cấu trúc tác phẩm theo chiều hướng gia tăng
phẩm chất anh hùng trận mạc của Đam Săn là hoàn toàn phù hợp kết cấu
sử thi anh hùng.
b) Vấn đề xây dựng tính cách Đam Săn và ý nghĩa nghệ thuật toả ra từ
các nhân vật phụ nữ khiến cho tác phẩm vừa có nét loại hình chung của
sử thi thế giới, vừa chứa đựng bản sắc riêng của sử thi Việt Nam.
c) Tương tự như thế, nếu thủ pháp sử dụng ngôn ngữ trùng điệp đầy ấn
tượng trong Bài ca Đam Săn là nét loại hình chung thì hệ thống từ ngữ
giàu hình ảnh nhuần thấm màu sắc Tây Nguyên cũng là một giá trị đặc
thù.
Ba phần tư thế kỉ trôi qua từ khi Bài ca Đam Săn được sưu tập lần đầu
tiên, tác phẩm đã có giá trị như một phát hiện nghệ thuật kì thú. Người ta
đã hết sức ngạc nhiên trước vẻ đẹp của nó và coi tác phẩm này là một sử
thi sánh ngang với sử thi Iliat trong di sản văn hoá nhân loại.