‫مثلثات سیر تا پیاز کانکور‬

‫)‪(Trigono Metry‬‬

‫مثلثات از دو کلمه )‪ (Trigon‬به معنی مثلث و )‪ (metry‬به معنی اندازه گیری گرفته شده است‪ .‬مثلثات علمی است که از اندازه‬

‫گیری اضالع و زوایای مثلث یا مضلعات بحث می کند‪.‬‬

‫شکلی که از دوران یک نیم خط به اطراف مبدا آن تشکیل می شود زاویه نام دارد‪ .‬موقعیت اولی نیم‬ ‫‪:‬‬
‫خط را به نام ضلع اولی و موقعیت نهایی نیم خط را به نام ضلع دوم زاویه یاد می نمایند‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪:‬‬

‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬

‫طبق قرار داد اگر یک زاویه مخالف دوران عقربه های ساعت ( ‪ ) Counter Clockwise‬پیموده شود مثبت ‪   ‬و در صورتی که‬

‫موافق دوران عقربه های ساعت ( ‪ ) Clockwise‬پیموده شود منفی ‪   ‬یاد می شود‪ .‬برای نشان دادن جهت دوران یک زاویه از‬

‫یک منحنی جهت دار استفاده می کنیم‪.‬‬

‫‪B‬‬ ‫‪B‬‬

‫)‪(+‬‬
‫‪O‬‬ ‫) (‬
‫‪A‬‬ ‫‪O‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪A‬‬

‫‪:‬‬ ‫(‬ ‫)‬

‫اگر راس یک زاویه در مبدا کمیات وضعیه ‪ ،‬ضلع ابتدایی آن باالی جهت مثبت محور ‪ x‬و ضلع نهایی آن نظر به وسعت زاویه در هر‬

‫ناحیه ای که قرار داشته باشد‪ ،‬بنام زاویه معیاری یا ‪ Standard ‬یاد می شود‬

‫مثال‪ :‬در شکل زیر زوایای ‪ 1‬و ‪  2‬درحالت معیاری ‪ Standard ‬نمایش داده شده اند‪.‬‬
‫‪y‬‬ ‫‪y‬‬

‫‪B‬‬
‫‪N‬‬

‫‪1‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪O‬‬ ‫‪A‬‬ ‫‪O‬‬ ‫‪M‬‬
‫‪2‬‬

‫در مثلثات سه واحد درجه ‪ ،  Degree ‬گراد ‪  Grad ‬و رادیان ‪ Radian ‬‬ ‫‪:‬‬
‫برای اندازه گیری زاویه استفاده شده که هر یک را به صورت زیر تعریف می نماییم‪:‬‬

‫برای تبدیل نمودن یک زاویه از جنس درجه به دقیقه وثانیه ویا بر عکس آن می توانیم از‬ ‫‪:‬‬
‫شکل زیر استفاده کنیم‪:‬‬

‫بهترین انتخاب برای شما ‪!...‬‬ ‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬
 ‫مرکز عالی آموزشی موعود‪ -‬بامیان‬

‫‪ 3600‬‬

‫‪360‬‬ ‫‪ 60‬‬ ‫‪ 60‬‬

‫‪360‬‬ ‫‪ 60‬‬ ‫‪ 60‬‬

‫‪ 3600‬‬
‫‪3‬‬

‫‪ 1 ‬‬
‫‪1  360  1 ‬‬ ‫‪1  60  1   ‬‬
‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬

‫‪360‬‬ ‫‪ 60 ‬‬

‫‪ 1 ‬‬ ‫‪ 1 ‬‬
‫‪1  60  1   ‬‬ ‫‪1  3600 1  ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 60 ‬‬ ‫‪ 3600 ‬‬

‫معموال وسعت زوایا درسیستم شصتی یا درجه به دو طریقه نمایش داده می شود که عبارتند از ‪ :‬درجه اعشاری و ‪.  DMS‬‬

‫درجه اعشاری‪ :‬وسعت یک زاویه را می توانیم توسط درجه اعشاری نیز بیان کنیم به طور مثال اگر وسعت یک زاویه ( هفتاد و‬

‫هشت و نیم درجه ) باشد آنرا به شکل ‪  78.5  78.5‬نمایش می دهیم‪.‬‬

‫قاعده‪ :‬اگر یک زاویه از جنس درجه ‪ ،‬دقیقه و ثانیه داده شده باشد و بخواهیم آنرا به درجه اعشاری تبدیل نماییم ‪ ،‬ابتدا ثانیه را به‬

‫دقیقه تبدیل نموده و آنرا جمع دقیقه می نماییم و بعدا این دقیقه ها را به درجه تبدیل نموده و با قسمت درجه جمع می کنیم‪.‬‬

‫و یا به تعریفی دیگر‪:‬‬

‫قسمت ثانیه را تقسیم عدد ‪ 60‬نموده وحاصل تقسیم آنرا جمع دقیقه نموده و تمام دقیقه ها را تقسیم عدد ‪ 60‬نموده و حاصل تقسیم‬

‫آنرا جمع درجه می نماییم‪.‬‬

‫شکل درجه_ دقیقه_ ثانیه ‪ :  DMS‬وسعت یک زاویه را می توانیم توسط درجه‪ ،‬دقیقه و ثانیه نیز بیان کنیم‪.‬‬

‫به طور مثال اگر وسعت یک زاویه ‪ 35‬درجه‪ 15 ،‬دقیقه و ‪ 27‬ثانیه باشد آنرا به شکل ‪ 35 15 27‬نمایش دهیم‪.‬‬

‫قاعده‪ :‬اگر یک زاویه از جنس درجه اعشاری داده شده باشد و بخواهیم آنرا به درجه‪ ،‬دقیقه و ثانیه تبدیل نماییم ‪ ،‬ابتدا قسمت صحیح‬

‫درجه را بدون کدام تغییر در قسمت درجه نوشته و قسمت اعشاری آنرا در عدد ‪ 60‬ضرب می کنیم تا به دقیقه تبدیل شود‪ ،‬قسمت‬

‫صحیح دقیقه را بدون کدام تغییر در قسمت دقیقه نوشته و قسمت اعشاری آنرا در عدد ‪ 60‬ضرب می نماییم تا به ثانیه تبدیل شود‪.‬‬

‫‪:‬‬

‫برای تبدیل نمودن یک زاویه ازجنس گراد به دقیقه گراد و ثانیه گراد و یا برعکس آن می توانیم از شکل زیر استفاده کنیم‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫آدرس‪ :‬والیت بامیان – بازار بامیان‬
 ‫مثلثات سیر تا پیاز کانکور‬

‫‪ 10000‬‬

‫‪ 400‬‬ ‫‪ 100‬‬ ‫‪ 100‬‬

‫‪ 100‬‬ ‫‪ 100‬‬

‫‪ 400‬‬

‫‪ 10000‬‬
‫‪4‬‬

‫‪ 1 ‬‬
‫‪1  400 g  1g ‬‬ ‫‪1 g  100 g  1 g  ‬‬ ‫‪ g‬‬

‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬

‫‪400‬‬ ‫‪ 100 ‬‬
‫‪ 1 ‬‬ ‫‪ 1 ‬‬
‫‪1g  100 g  1 g  ‬‬ ‫‪g‬‬ ‫‪1g  100 100  g  10000 g  1 g  ‬‬ ‫‪g‬‬
‫‪ 100 ‬‬ ‫‪ 10000 ‬‬

‫‪:‬‬
‫در هر دایره اندازه زاویه مرکزی برحسب رادیان از نسبت طول قوس و شعاع دایره بدست می آید‪ .‬در رابطه ذیل ‪ ‬زاویه مرکزی برحسب‬

‫رادیان ‪ S ،‬طول قوس مقابل زاویه مرکزی و ‪ r‬نیز شعاع دایره می باشد‪.‬‬

‫‪B‬‬ ‫‪S‬‬
‫‪4‬‬
‫‪r ‬‬ ‫‪S‬‬ ‫‪S‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ S  r ‬‬
‫‪O‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪r ‬‬ ‫‪r‬‬

‫‪:‬‬

‫اگر در دایره طول قوس مقابل زاویه مرکزی مساوی با طول شعاع دایره باشد‪ ،‬وسعت زاویه مرکزی یک رادیان می باشد‪.‬‬

‫‪B‬‬ ‫‪ AB  r units‬طول قوس‬

‫‪r‬‬
‫‪O‬‬ ‫‪1R‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪S S r‬‬ ‫‪S‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪   1    1R‬‬
‫‪r‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪r‬‬
‫‪A‬‬

‫‪:‬‬

‫اگر ‪ D‬زاویه بر حسب درجه‪ R ،‬زوایه بر حسب رادیان و ‪ G‬زاویه برحسب گراد باشد‪ ،‬رابطه بین قرار می باشد‪:‬‬

‫‪D‬‬ ‫‪G‬‬ ‫‪R‬‬ ‫‪D‬‬ ‫‪G‬‬ ‫‪R‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪360 400 2‬‬ ‫‪180 200 ‬‬

‫رابطه های فرعی‪ :‬با توجه به فورمول فوق می توانیم روابط زیر را نیز دریافت کنیم‪.‬‬

‫بهترین انتخاب برای شما ‪!...‬‬ ‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬
 ‫مرکز عالی آموزشی موعود‪ -‬بامیان‬

‫‪ D‬‬ ‫‪G‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪ D‬‬ ‫‪R‬‬ ‫‪ 180 ‬‬ ‫‪ G‬‬ ‫‪R‬‬ ‫‪ 200 ‬‬
‫‪180  200  D   10  G‬‬ ‫‪180    D     R‬‬ ‫‪ 200    G     R‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪, ‬‬ ‫‪, ‬‬
‫‪ G  D  G   10  D‬‬ ‫‪R  D  R    D‬‬ ‫‪ R  G  R    G‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 200 ‬‬
‫‪ 200 180‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪  180‬‬ ‫‪ 180 ‬‬ ‫‪  200‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫ن کت ‪:‬‬
‫‪9‬‬
‫ضرب کنیم به درجه تبدیل می شود‪.‬‬ ‫‪ )1‬اگر گراد را در عدد‬
‫‪5‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪10‬‬
‫‪ )2‬اگر درجه را در عدد ضرب کنیم به گراد تبدیل می شود‪.‬‬
‫‪9‬‬
‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬

‫ضرب کنیم به درجه تبدیل می شود و یا ‪   180 ‬را قرار می دهیم‪.‬‬

‫‪180‬‬
‫‪ )3‬اگر رادیان را در عدد‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫ضرب کنیم به رادیان تبدیل می شود‪.‬‬ ‫‪ )4‬اگر درجه را در عدد‬
‫‪180‬‬
‫‪200‬‬
‫ضرب کنیم به گراد تبدیل می شود و یا ‪   200g ‬را قرار می دهیم‪.‬‬ ‫‪ )5‬اگر رادیان را در عدد‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫ضرب کنیم به رادیان تبدیل می شود‪.‬‬ ‫‪ )6‬اگر گراد را در عدد‬
‫‪200‬‬

‫ت ک ر‪:‬‬
‫جدول ذیل را به حافظه داشته باشید‪.‬‬

‫درجه ‪ D ‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪75‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪120 135 150 180 210 225 270 330 360‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪11‬‬
‫رادیان ‪ R ‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪12‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬

‫ن کت ‪:‬‬
‫محیط دایره یا یک دوران مکمل در یک دایره مساوی با ‪ 1Rev  360  400 g  2 R ‬می باشد‪.‬‬

‫‪1) 1R  57 1745‬‬ ‫‪3)1R  57.29578‬‬ ‫‪5) 1  0.01745 R‬‬ ‫‪7) 1g  0.9‬‬

‫‪2)1R   57.3‬‬ ‫‪ ‬‬

‫‪g‬‬
‫‪4) 1R  63.66203g‬‬ ‫‪6) 1  1.1‬‬ ‫‪8) 1g  0.015707 R‬‬

‫‪1Revolution 1Re v  360  400 g  2 R‬‬

‫‪1Revolution 1Re v   360  400 g  2 R‬‬

‫‪5‬‬
‫آدرس‪ :‬والیت بامیان – بازار بامیان‬
 ‫مثلثات سیر تا پیاز کانکور‬

‫‪y‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪y‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪‬‬
‫‪ Re v   360  90‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 2 Re v  2  360  180‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪‬‬
‫‪ Re v   400  100‬‬
‫‪g‬‬
‫‪‬‬‫‪g‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪1‬‬
‫‪‬‬
‫‪ Re v   400  200‬‬
‫‪g‬‬
‫‪‬‬ ‫‪g‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪R‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 2 Re v  2  2  ‬‬
‫‪R‬‬ ‫‪R‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪Re‬‬ ‫‪v‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬‫‪‬‬ ‫‪R‬‬
‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪‬‬

‫‪y‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪y‬‬

‫‪4‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪ Re v ‬‬
‫‪3‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 360  270‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪ 4 Re v  1Re v  360‬‬
‫‪6‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪1 x  3 Re v ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪‬‬
‫‪3‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 400 g  300 g‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪ Re v  1Re v  400‬‬
‫‪g‬‬

‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬

‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪ 3 ‬‬
‫‪R‬‬
‫‪4‬‬
‫‪3‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 4 Re v  1Re v  2‬‬
‫‪R‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪ Re v ‬‬ ‫‪ 2 R   ‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪ 2 ‬‬ ‫‪‬‬

‫‪:‬‬
‫قسمتی از محیط یک دایره را قوس دایره می نامند و یا قسمتی از محیط دایره که بین دو ضلع و زاویه مرکزی دایره واقع باشد را قوس‬

‫دایره می نامند‪.‬‬

‫‪B‬‬
‫‪S‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪ S r ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪180‬‬
‫‪O‬‬ ‫‪ S  r  R‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪‬‬

‫‪:‬‬
‫اگر دو چرخ به صورت متصل به همدیگر درحال حرکت باشد‪ ،‬دراین صورت قوس هایی که توسط این دو چرخ طی می شود با‬

‫یکدیگر مساوی خواهد بود‪.‬‬

‫‪S2‬‬
‫‪r2‬‬
‫‪r1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪S1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪S1  r1 1 ‬‬
‫‪O1‬‬ ‫‪  r1  1  r2   2‬‬
‫‪O2‬‬ ‫‪S2  r2  2 ‬‬

‫چرخ اول‬
‫چرخ دوم‬

‫در رابطه فوق ‪ 1‬و ‪  2‬به ترتیب زوایای مرکزی چرخ ها بوده که وسعت آنها به رادیان اندازه گیری می شود‪.‬‬

‫‪:‬‬

‫درساعت ‪ H‬و دقیقه ‪ M‬زاویه بین دو عقربه ساعت شمار برحسب درجه عبارت است از‪:‬‬

‫بهترین انتخاب برای شما ‪!...‬‬ ‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬
 ‫ بامیان‬-‫مرکز عالی آموزشی موعود‬

12
11
  5.5M  30 H  M  30 H
2
9  3
11M  60 H 60 H  11M
 
2 2
6
:‫ت ک ر‬
7 ‫ را به حیث زاویه بین دو عقربه ساعت شمار و دقیقه شمار‬360   ‫ باشد در این صورت می توان‬  180 ،  ‫ اگر در محاسبه‬-1

.‫در نظر گرفت‬

"‫ انجنیر علی رضا " خاوری‬:‫مولف‬

11 60 H  11M
if :  180    M  30 H 
2 2

.‫ را قرار داد‬H  0 ‫ می توان به جای‬M ‫ و دقیقه‬12 ‫ در ساعت‬-2

11 60 H  11M
if :  180    360  M  30 H  360 
2 2

y
P  x, y 
r
y
 x
O x

y r
sin    sin    csc 
  csc 
r y
r
 sec   sec 
x
cos    cos   
r x

y  x
tan    tan    cot    cot  
x y

:‫به این ترتیب به نتایج زیر می رسیم‬

1
1) sin   csc   1  csc   4) x 2  y 2  r 2
sin 
1 y sin 
2) cos   sec   1 sec   5) tan   
cos  x cos 
1 x cos 
3) tan   cot   1  cot   6) cot   
tan  y sin 

7
‫ والیت بامیان – بازار بامیان‬:‫آدرس‬
 ‫مثلثات سیر تا پیاز کانکور‬

‫‪:‬‬

‫اگر نسبت های مثلثاتی را در یک دایره مثلثاتی تعریف کنیم در نتیجه خطوطی تشکیل می شود که به نام خطوط مثلثاتی یاد می‬

‫شود‪ .‬طوری که از این خطوط برای تعیین اشاره نسبت های مثلثاتی استفاده می کنیم‪ .‬مطابق شکل زیر‪ ،‬بنابر قرار داد محور ‪ x‬را به‬

‫نام محور کوساین ‪ ،‬محور ‪ y‬را بنام محور ساین‪ ،‬خطی که در نقطه ‪ A‬بر دایره مثلثاتی مماس می باشد را به نام محور تانجانت و‬

‫محوری که در نقطه ‪ B‬بر دایره مثلثاتی مماس می باشد را به نام محور کوتانجانت می نامند‪ .‬مبدا محور ساین و کوساین مرکز‬
‫‪8‬‬
‫دایره مثلثاتی( مبدا مختصات) یعنی ‪ ،  0,0‬مبدا محور تانجانت نقطه ‪ A‬و مبدا محور کوتانجانت نقطه ‪ B‬می باشد‪.‬‬

‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬

‫‪y‬‬ ‫‪T‬‬

‫‪Q‬‬
‫‪B‬‬ ‫‪C‬‬
‫‪C‬‬
‫‪M P‬‬
‫‪H‬‬

‫‪‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪H‬‬
‫‪x‬‬
‫‪O‬‬ ‫‪A‬‬

‫‪y‬‬ ‫‪T‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪:‬‬
‫عالمه نسبت های مثلثاتی را در چهار ناحیه دایره مثلثاتی می توانیم از روی کلمه (هستک) نیز به خاطر داشته باشیم‪:‬‬

‫هـ ( ‪ :) I‬در ناحیه اول همه نسبت های مثلثاتی مثبت می باشد‪.‬‬

‫س ( ‪ :) II‬در ناحیه دوم ‪ sin ‬و ‪ csc‬مثبت بوده و متباقی نسبت های مثلثاتی منفی می باشد‪.‬‬

‫ت ( ‪ :) III‬در ناحیه سوم ‪ tan ‬و ‪ cot ‬مثبت بوده و متباقی نسبت های مثلثاتی منفی می باشد‪.‬‬

‫ک ( ‪ :) IV‬در ناحیه چهارم ‪ cos‬و ‪ sec‬مثبت بوده و متباقی نسبت های مثلثاتی منفی می باشد‪.‬‬

‫‪y‬‬
‫‪ II ‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪I‬‬
‫‪sin   0‬‬ ‫‪sin   0‬‬
‫‪Px, y‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪Px, y‬‬ ‫‪cos  0‬‬ ‫‪cos  0‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪tan   0‬‬ ‫‪tan   0‬‬
‫‪ ,  ‬‬ ‫‪ ,  ‬‬ ‫‪cot   0‬‬ ‫‪cot   0‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪sec   0‬‬ ‫‪sec   0‬‬
‫‪ 4 3  2 1‬‬ ‫‪1  2 3  4‬‬ ‫‪csc   0‬‬ ‫‪csc   0‬‬
‫‪x‬‬
‫‪sin   0‬‬ ‫‪sin   0‬‬
‫‪Px, y‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪Px, y‬‬ ‫‪cos  0‬‬ ‫‪cos  0‬‬
‫‪tan   0‬‬ ‫‪tan   0‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪ , ‬‬
‫‪, ‬‬ ‫‪cot   0‬‬ ‫‪cot   0‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪sec   0‬‬ ‫‪sec   0‬‬
‫‪ III ‬‬ ‫‪ IV ‬‬ ‫‪csc   0‬‬ ‫‪csc   0‬‬
‫‪4‬‬

‫بهترین انتخاب برای شما ‪!...‬‬ ‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬
 ‫مرکز عالی آموزشی موعود‪ -‬بامیان‬

‫)‪:(Unit Circle‬‬

‫به دایره ای گفته می شود که مرکزآن در مبدا کمیات وضعیه واقع بوده و طول شعاع آن یک واحد باشد ‪ .  r  1‬محورات سیستم‬

‫مختصات دایره مثلثاتی (دایره واحد) را به چهار بخش مساوی تقسیم می نماید طوری که هر قسمت آن را به نام ناحیه یا ربع یا‬

‫حجره یاد می کنیم طوری که مخالف عقربه ساعت به ترتیب ناحیه اول‪ ،‬ناحیه دوم‪ ،‬ناحیه سوم و ناحیه چهارم نام گذاری می شوند‪.‬‬

‫‪y‬‬ ‫‪y‬‬ ‫‪‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪2‬‬
‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬

‫‪II‬‬ ‫‪I‬‬ ‫‪II‬‬ ‫‪I‬‬

‫‪‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪R‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪180‬‬ ‫‪360‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪III‬‬ ‫‪IV‬‬ ‫‪III‬‬ ‫‪IV‬‬

‫‪270‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪2‬‬

‫نتیجه ای که از دایره مثلثاتی بدست می آید به صورت زیر خواهد بود‪:‬‬

‫‪    0,90‬باشد‪ ،‬دراین صورت زاویه ‪ ‬در ناحیه اول قرار دارد ‪.‬‬ ‫‪ )1‬اگر ‪    0, 2 ‬یا ‪‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪ )2‬اگر ‪    ,  ‬یا ‪    90 ,180 ‬باشد‪ ،‬دراین صورت زاویه ‪ ‬در ناحیه دوم قرار دارد ‪.‬‬
‫‪2 ‬‬

‫‪ 3‬‬ ‫‪‬‬

‫‪     ,‬یا ‪   180 ,270 ‬باشد‪ ،‬دراین صورت زاویه ‪ ‬در ناحیه سوم قرار دارد ‪.‬‬ ‫‪ )3‬اگر ‪‬‬
‫‪ 2‬‬ ‫‪‬‬

‫‪    270 ,360‬باشد‪ ،‬دراین صورت زاویه ‪ ‬در ناحیه چهارم قرار دارد ‪.‬‬ ‫‪ )4‬اگر ‪    32 , 2 ‬یا ‪‬‬
‫به همین ترتیب اگر یک زاویه بزرگتر از ‪ ‬یا ‪ 2‬باشد ‪ ،‬برای تشخیص ناحیه آن باید اول زاویه ابتدایی( کوچکترین زاویه‬

‫کوترمینل) آن را دریافت نمود ‪.‬‬

‫در هر دایره مثلثاتی اندازه زاویه مرکزی برحسب رادیان مساوی با طول قوس مقابل آن می باشد‪.‬‬ ‫ن کت ‪:‬‬

‫‪y‬‬
‫‪B  0,1‬‬
‫‪p  x, y ‬‬
‫‪1‬‬
‫‪r‬‬

‫‪y‬‬
‫‪‬‬ ‫‪S S‬‬
‫‪x  ‬‬ ‫‪  S   S‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪A 1,0 ‬‬ ‫‪r 1‬‬

‫‪9‬‬
‫آدرس‪ :‬والیت بامیان – بازار بامیان‬
 ‫مثلثات سیر تا پیاز کانکور‬

‫معادله ستندرد دایره با شعاع ‪ r‬و مرکز ‪ C  h, k ‬عبارت از ‪  x  h    y  k   r 2‬می باشد‪ .‬اگر مختصات مرکز این دایره‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫(مختصات مرکز کمیات وضعیه ‪ ) O  0,0 ‬را در معادله ستندرد دایره وضع نماییم ‪ ،‬معادله شکل ساده تری را به خود اختیار می کند‪.‬‬

‫‪ x  0   y  0‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ 12  x 2  y 2  1‬‬

‫‪:‬‬ ‫‪90 , 60 , 45 ,30 , 0‬‬

‫‪10‬‬
‫‪ )1‬تمام زوایای ‪ 90 ، 60 ، 45 ، 30 ، 0‬را بر روی انگشتان به ترتیب از انگشت کوچک تا انگشت شصت نوشته می کنیم‪.‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬

‫‪ ‬را نوشته می کنیم‪.‬‬ ‫‪ )2‬در کف دست قیمت ثابت ‪‬‬
‫‪ 2 ‬‬

‫‪ )3‬به طور قرار داد تعداد انگشت های پایین انگشت قات شده را در جذر خالی ساین نوشته می کنیم‪.‬‬

‫‪ )4‬به طور قرار داد تعداد انگشت های باالیی انگشت قات شده را در جذر خالی کوساین نوشته می کنیم‪.‬‬

‫‪60‬‬

‫‪90‬‬ ‫‪45‬‬
‫‪10‬‬
‫‪2‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪30‬‬

‫‪ ‬‬
‫دریافت نسبت های مثلثاتی زوایای ‪: 0‬‬

‫‪0 0‬‬ ‫‪4 2‬‬

‫‪1) sin 0 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 0‬‬ ‫‪2) cos 0 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ 1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2 2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪sin 0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪cos 0 1‬‬
‫‪3) tan 0 ‬‬ ‫‪ 0‬‬ ‫‪4) cot 0 ‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪cos 0 1‬‬ ‫‪sin 0‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪5) sec 0 ‬‬ ‫‪ 1‬‬ ‫‪6) csc 0 ‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪cos 0 1‬‬ ‫‪sin 0 0‬‬

‫‪ ‬‬
‫دریافت نسبت های مثلثاتی زوایای ‪: 30‬‬

‫‪1 1‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪1) sin 30 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2) cos 30 ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2 2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫بهترین انتخاب برای شما ‪!...‬‬ ‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬
 ‫ بامیان‬-‫مرکز عالی آموزشی موعود‬

sin 30 1 3 cos 30 3
3) tan 30    4) cot 30    3
cos 30 3 3 sin 30 3
1 2 2 3 1
5) sec30    6) csc30  2
cos 30 3 3 sin 30

 
: 45 ‫دریافت نسبت های مثلثاتی زوایای‬

11 1) sin 45  
2
2) cos 45  
2
2 2 2 2
sin 45 cos 45
"‫ انجنیر علی رضا " خاوری‬:‫مولف‬

3) tan 45  1 4) cot 45  1
cos 45 sin 45
1 2 1 2
5) sec 45    2 6) csc 45    2
cos 45 2 sin 45 2

 
: 60 ‫دریافت نسبت های مثلثاتی زاویه‬

3 1 1
1) sin 60   2) cos 60   
2 2 2 2 2
sin 60 cos 60 1 3
3) tan 60   3 4) cot 60   
cos 60 sin 60 3 3
1 1 2 2 3
5) sec 60  2 6) csc 60   
cos 60 sin 60 3 3

 
: 90 ‫دریافت نسبت های مثلثاتی زاویه‬

4 2 0 0
1) sin 90    1 2) cos 90    0
2 2 2 2 2 2
sin 90 1 cos 90 0
3) tan 90    4) cot 90   0
cos 90 0 sin 90 1
1 1 1 1
5) sec90    6) csc90   1
cos 90 0 sin 90 1

 
: 180 ‫دریافت نسبت های مثلثاتی زاویه‬

1) sin180  0 2) cos180  1
sin180 cos180
3) tan180  0 4) cot180   
cos180 sin180
1 1
5) sec180   1 6) csc180  
cos180 sin180

11
‫ والیت بامیان – بازار بامیان‬:‫آدرس‬
 ‫مثلثات سیر تا پیاز کانکور‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫دریافت نسبت های مثلثاتی زاویه ‪: 270‬‬

‫‪1) sin 270  1‬‬ ‫‪2) cos 270  0‬‬

‫‪sin 270‬‬ ‫‪cos 270‬‬
‫‪3) tan 270 ‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪4) cot 270 ‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪cos 270‬‬ ‫‪sin 270‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪5) sec 270 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪6) csc 270 ‬‬ ‫‪ 1‬‬
‫‪cos 270‬‬ ‫‪sin 270‬‬
‫‪12‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫دریافت نسبت های مثلثاتی زاویه ‪: 360‬‬

‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬

‫‪1) sin 360  0‬‬ ‫‪2) cos 360  1‬‬
‫‪sin 360‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪cos 360 1‬‬
‫‪3) tan 360 ‬‬ ‫‪ 0‬‬ ‫‪4) cot 360 ‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪cos 360 1‬‬ ‫‪sin 360‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪5) sec360 ‬‬ ‫‪ 1‬‬ ‫‪6) csc360 ‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪cos 360 1‬‬ ‫‪sin 360 0‬‬

‫ت ک ر‪:‬‬

‫‪ )1‬تمام نسبت های مثلثاتی زاویه ‪ 0‬با تمام نسبت های مثلثاتی زاویه ‪ 360‬مساوی می باشد‪ ،‬زیرا ضلع دوم این زاویه ها باالی‬

‫یکدیگر منطبق بوده ویا این زوایا با یکدیگر کوترمینل می باشند‪.‬‬

‫‪12‬‬
‫‪ )2‬زوایای ‪ 270 ، 180 ، 90 ، 0‬و ‪ 360‬را زوایای محوری یا ربعی می گویند‪ ،‬زیرا دو نسبت مثلثاتی در هر زاویه محوری‬

‫تعریف نشده است‪.‬‬

‫‪:‬‬

‫ارتباط بین نسبت های مثلثاتی زاویه حاده ‪ ‬و ‪:   ‬‬

‫ضلع دوم زاویه حاده ‪ ‬در ناحیه چهارم قرار دارد ‪ ،‬در این صورت نسبت های مثلثاتی ‪ cos‬و ‪ sec‬دارای اشاره مثبت بوده اما‬

‫متباقی نسبت های مثلثاتی دارای اشاره منفی می باشد‪ .‬و همچنان خود نسبت مثلثاتی تغییر نمی کند‪.‬‬

‫‪y‬‬ ‫‪P  x, y ‬‬

‫‪1) sin      sin ‬‬ ‫‪2) cos      cos ‬‬
‫‪r‬‬ ‫‪y‬‬
‫‪‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪3) tan      tan ‬‬ ‫‪4) cot      cot ‬‬
‫‪O‬‬ ‫‪‬‬
‫‪r‬‬ ‫‪y‬‬
‫‪5) sec      sec ‬‬ ‫‪6) csc      csc ‬‬
‫‪P  x,  y ‬‬

‫بهترین انتخاب برای شما ‪!...‬‬ ‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬
 ‫مرکز عالی آموزشی موعود‪ -‬بامیان‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪:‬‬ ‫ارتباط بین نسبت های مثلثاتی زاویه حاده ‪ ‬و ‪  90   ‬یا ‪  ‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪‬‬

‫ضلع دوم زاویه حاده ‪  90   ‬درناحیه اول قرار دارد ‪ ،‬دراین صورت تمام نسبت های مثلثاتی دارای اشاره مثبت بوده اما نسبت های‬

‫مثلثاتی دو به دو به یکدیگر تبدیل می شوند یعنی ‪ :‬ساین به کوساین ‪ ،‬تانجانت به کوتانجانت و سکینت به کوسیکینت تبدیل می شود‪.‬‬

‫‪y‬‬ ‫‪P  x, y ‬‬ ‫‪1) sin  90     cos ‬‬ ‫‪2) cos  90     sin ‬‬
‫‪13‬‬ ‫‪ 90‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪r‬‬ ‫‪y‬‬ ‫‪3) tan  90     cot ‬‬ ‫‪4) cot  90     tan ‬‬
‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬

‫‪‬‬
‫‪x‬‬
‫‪O‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪5) sec  90     csc ‬‬ ‫‪6) csc  90     sec ‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪:‬‬ ‫ارتباط بین نسبت های مثلثاتی زاویه حاده ‪ ‬و ‪  90   ‬یا ‪  ‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪‬‬

‫ضلع دوم زاویه ‪  90   ‬در ناحیه دوم قرار دارد ‪ ،‬دراین صورت نسبت های مثلثاتی ‪ sin ‬و ‪ csc‬دارای اشاره مثبت بوده و‬

‫متباقی نسبت های مثلثاتی دارای اشاره منفی می باشند و همچنان نسبت های مثلثاتی دو به دو به یکدیگر تبدیل می شوند یعنی ‪:‬‬

‫ساین به کوساین ‪ ،‬تانجانت به کوتانجانت وسکینت به کوسیکینت تبدیل می شود‪.‬‬

‫‪y‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪P  x, y ‬‬ ‫‪1) sin  90     cos ‬‬ ‫‪2) cos  90      sin ‬‬
‫‪ 90‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪y‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪y‬‬ ‫‪3) tan  90      cot ‬‬ ‫‪4) cot  90      tan ‬‬
‫‪r‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪x‬‬
‫‪O‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪5) sec  90      csc ‬‬ ‫‪6) csc  90     sec ‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ارتباط بین نسبت های مثلثاتی زاویه حاده ‪ ‬و ‪ 180  ‬یا ‪:    ‬‬

‫ضلع دوم زاویه ‪ 180   ‬درناحیه دوم قرار دارد ‪ ،‬دراین صورت نسبت های مثلثاتی ‪ sin ‬و ‪ csc‬دارای اشاره مثبت بوده اما‬

‫متباقی نسبت های مثلثاتی دارای اشاره منفی می باشد‪ .‬و همچنان خود نسبت مثلثاتی تغییر نمی کند‪.‬‬

‫‪y‬‬ ‫‪1) sin 180     sin ‬‬ ‫‪2) cos 180      cos ‬‬
‫‪P   x, y ‬‬ ‫‪P  x, y ‬‬
‫‪180‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪y‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪y‬‬ ‫‪3) tan 180      tan ‬‬ ‫‪4) cot 180      cot ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪x‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪O‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪5) sec 180      sec ‬‬ ‫‪6) csc 180     csc ‬‬

‫‪13‬‬
‫آدرس‪ :‬والیت بامیان – بازار بامیان‬
 ‫مثلثات سیر تا پیاز کانکور‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ارتباط بین نسبت های مثلثاتی زاویه حاده ‪ ‬و ‪ 180  ‬یا ‪:    ‬‬

‫ضلع دوم زاویه ‪ 180   ‬درناحیه سوم قرار دارد ‪ ،‬دراین صورت نسبت های مثلثاتی ‪ tan ‬و ‪ cot ‬دارای اشاره مثبت بوده اما‬

‫متباقی نسبت های مثلثاتی دارای اشاره منفی می باشد‪ .‬و همچنان خود نسبت مثلثاتی تغییر نمی کند‪.‬‬

‫‪y‬‬
‫‪P  x, y ‬‬
‫‪180‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪1) sin 180      sin ‬‬ ‫‪2) cos 180      cos ‬‬
‫‪r‬‬ ‫‪y‬‬
‫‪14‬‬

‫‪3) tan 180     tan ‬‬ ‫‪4) cot 180     cot ‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪‬‬
‫‪x‬‬

‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬

‫‪‬‬ ‫‪O‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪y‬‬
‫‪r‬‬
‫‪5) sec 180      sec ‬‬ ‫‪6) csc 180      csc ‬‬

‫‪ 3‬‬ ‫‪‬‬

‫‪:‬‬ ‫ارتباط بین نسبت های مثلثاتی زاویه حاده ‪ ‬و ‪  270   ‬یا ‪  ‬‬
‫‪ 2‬‬ ‫‪‬‬

‫ضلع دوم زاویه ‪  270   ‬درناحیه سوم قرار دارد ‪ ،‬دراین صورت نسبت های مثلثاتی ‪ tan ‬و ‪ cot ‬دارای اشاره مثبت بوده و‬

‫متباقی نسبت های مثلثاتی دارای اشاره منفی می باشد و همچنان نسبت های مثلثاتی دو به دو به یکدیگر تبدیل می شوند یعنی ‪:‬‬
‫‪14‬‬
‫ساین به کوساین ‪ ،‬تانجانت به کوتانجانت وسکنت به کاسکنت تبدیل می شود ‪.‬‬
‫‪y‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪P  x, y  1) sin 270     cos ‬‬ ‫‪2) cos  270      sin ‬‬

‫‪y‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪y‬‬

‫‪‬‬ ‫‪270  ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪3) tan  270     cot ‬‬ ‫‪4) cot  270     tan ‬‬
‫‪‬‬
‫‪x‬‬
‫‪r‬‬ ‫‪O‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪P   x,  y ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪5) sec  270      csc ‬‬ ‫‪6) csc  270      sec ‬‬

‫‪x‬‬

‫‪ 3‬‬ ‫‪‬‬

‫‪:‬‬ ‫ارتباط بین نسبت های مثلثاتی زاویه حاده ‪ ‬و ‪  270   ‬یا ‪  ‬‬
‫‪ 2‬‬ ‫‪‬‬

‫ضلع دوم زاویه ‪  270   ‬در ناحیه چهارم قرار دارد ‪ ،‬دراین صورت نسبت های مثلثاتی ‪ cos‬و ‪ sec‬دارای اشاره مثبت بوده اما‬

‫متباقی نسبت های مثلثاتی دارای اشاره منفی می باشد وهمچنان نسبت های مثلثاتی دو به دو به یکدیگر تبدیل می شوند یعنی ‪ :‬ساین‬

‫به کوساین ‪ ،‬تانجانت به کوتانجانت وسکنت به کاسکنت تبدیل می شود‪.‬‬

‫بهترین انتخاب برای شما ‪!...‬‬ ‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬
 ‫مرکز عالی آموزشی موعود‪ -‬بامیان‬

‫‪y‬‬
‫‪P  x, y ‬‬ ‫‪1) sin  270      cos ‬‬ ‫‪2) cos  270      sin ‬‬
‫‪ 270‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪y‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪y‬‬
‫‪3) tan  270      cot ‬‬ ‫‪4) cot  270      tan ‬‬
‫‪O‬‬ ‫‪‬‬
‫‪x‬‬
‫‪x‬‬
‫‪y‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪5) sec  270      csc ‬‬ ‫‪6) csc  270      sec ‬‬
‫‪‬‬
‫‪15‬‬ ‫‪P   x,  y ‬‬
‫‪x‬‬
‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ارتباط بین نسبت های مثلثاتی زاویه حاده ‪ ‬و ‪ 360  ‬یا ‪:  2   ‬‬

‫ضلع دوم زاویه ‪  360   ‬در ناحیه چهارم قرار دارد ‪ ،‬دراین صورت نسبت های مثلثاتی ‪ cos‬و ‪ sec‬دارای اشاره مثبت بوده‬

‫اما متباقی نسبت های مثلثاتی دارای اشاره منفی می باشد و همچنان خود نسبت مثلثاتی تغییر نمی کند‪.‬‬
‫‪y‬‬ ‫‪P  x, y ‬‬
‫‪1) sin  360      sin ‬‬ ‫‪2) cos  360      cos ‬‬
‫‪ 360‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪y‬‬
‫‪‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪3) tan  360      tan ‬‬ ‫‪4) cot  360      cot ‬‬
‫‪O‬‬ ‫‪‬‬

‫‪r‬‬ ‫‪y‬‬
‫‪5)sec  360      sec ‬‬ ‫‪6) csc  360      csc ‬‬
‫‪P  x,  y ‬‬

‫‪:‬‬

‫ش د‪.‬‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫شند‬ ‫نطب‬ ‫ی ه‬ ‫ش‬ ‫ع‬ ‫ی‬ ‫ند‬

‫اگر در حالت معیاری ضلع نهایی دو ویا چند زاویه برهم منطبق شود ‪ ،‬این زوایا کوترمینل یکدیگر نامیده می شوند‪ .‬و یا به تعریفی دیگر‬

‫ا گر تفاضل بین دو زاویه مضرب کاملی از یک دوران مکمل باشد ‪ ،‬این دو زاویه کوترمینل یکد یگر نامیده می شوند‪.‬‬

‫‪1)  2  1  n  360   2  1  n  360 ‬‬

‫‪‬‬
‫‪2)  2  1  n  400 g   2  1  n  400 g   n  0, 1,  2,  3,  ...‬‬
‫‪‬‬
‫‪3)  2  1  n  2 R   2  1  n  2 R ‬‬

‫در روابط فوق قیمت ‪ n‬یک عدد صحیح ویا تام می باشد به این معنی که اگر قیمت های ‪ n‬مثبت بود دوران مخالف جهت حرکت‬

‫عقربه های ساعت را نشان داده واگر قیمت ‪ n‬منفی بود دوران موافق جهت حرکت عقربه های ساعت را نشان می دهد‬

‫ن کت ‪:‬‬

‫نسبت های مثلثاتی زوایای کوترمینل با یکدیگر مساوی می باشد یعنی ‪:‬‬

‫‪15‬‬
‫آدرس‪ :‬والیت بامیان – بازار بامیان‬
 ‫مثلثات سیر تا پیاز کانکور‬

‫‪y‬‬
‫‪1) sin  n  360     sin ‬‬ ‫‪2) cos  360  n     cos ‬‬

‫‪3) tan  360  n     tan ‬‬ ‫‪3) cot  360  n     cot ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪O‬‬

‫‪5) sec  360  n     sec ‬‬ ‫‪6) csc  360  n     csc ‬‬
‫‪360  ‬‬
‫‪16‬‬
‫ن کت ‪:‬‬

‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬

‫اگر وسعت یک زاویه بزرگتر از یک دوران مکمل باشد برای بدست آوردن کوچکترین زاویه کوترمینل ابتدا آنرا تقسیم یک دوران مکمل‬

‫(درسیستم درجه یا گراد یا رادیان) نموده طوری که عدد خارج قسمت بیان کننده تعداد دوران های مکمل را نشان داده و همچنان عدد‬

‫باقی مانده بیان کننده کوچکترین زاویه کوترمینل داده شده را مشخص می سازد‪ .‬پس نتیجه می گیریم که نسبت های مثلثاتی مقسوم‬

‫با نسبت های مثلثاتی باقی مانده مساوی است‪.‬‬

‫‪D‬‬ ‫‪360‬‬
‫‪‬‬ ‫‪n‬‬ ‫هی‬ ‫د‬

‫‪‬‬ ‫ن‬
‫‪16‬‬
‫‪D    n  360‬‬

‫‪:‬‬ ‫(‬ ‫)‬

‫‪:‬‬ ‫آ‬ ‫ص ت گ د‬ ‫ی گ‬ ‫نس ب ه ی ث ث‬ ‫ب هی ثث‬

‫روابط فرعی مثلثاتی‬

‫‪1) sin 2   cos2   1  sin 2   1  cos2   sin    1  cos2 ‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪2) sin 2   cos2   1  cos2   1  sin 2   cos    1  sin 2 ‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪3) 1  tan 2   sec2   tan 2   sec2   1  tan    sec2   1‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪4) 1  tan 2   sec2    1  tan 2   sec  sec   1  tan 2 ‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪5) 1  cot 2   csc2   cot 2   csc2   1  cot    csc2   1‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪6) 1  cot 2   csc2    1  cot 2   csc  csc   1  cot 2 ‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪:‬‬

‫اگرچه می توان با استفاده از تعریف نسبت های مثلثاتی با دانستن یک نسبت ‪ ،‬سایر نسبت های مثلثاتی را دریافت نمود ‪ ،‬بی جهت‬

‫نیست که با استفاده از روابط فرعی مثلثاتی نیز تمام نسبت های مثلثاتی را از جنس یکدیگر دریافت نماییم‪.‬‬

‫بهترین انتخاب برای شما ‪!...‬‬ ‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬
 ‫ بامیان‬-‫مرکز عالی آموزشی موعود‬

‫نسبت مثلثاتی‬ sin  cos tan  cot  sec  csc 

sin   1  sin 2  1 1
sin  sin   1  sin 2 
 1  sin 2  sin   1  sin 2  sin 

cos cos  1  cos2  cos 1 1

 1  cos2 
cos  1  cos2  cos  1  cos2 

tan 
17 1 tan  1  1  tan 2 
tan   1  tan  2  1  tan 2 
 1  tan 2  tan  tan 
"‫ انجنیر علی رضا " خاوری‬:‫مولف‬

cot  1
cot  1  1  cot 2 
tan  cot   1  cot 2 
 1  cot 2   1  cot 
2
cot 
1 sec 
sec   sec 2   1 1
 sec 2   1  sec 2   1 sec 
sec   sec 2   1
sec 
1  csc 2   1 1 csc 
csc   2
  csc 
csc  csc   csc   1
2 csc 1
 csc 2   1

: ( ) ( )

:‫ زوایای مختلف باشند در این صورت فورمول های ذیل درست می باشد‬ ‫ و‬ ‫اگر‬

1) sin(   )  sin   cos   cos   sin  2) sin(   )  sin   cos   cos   sin 
3) cos(   )  cos   cos   sin   sin  4) cos(   )  cos   cos   sin   sin 

   
5) 2 sin      cos   sin  6) 2 sin      cos   sin 
4  4 
   
7) 2 cos      cos   sin  8) 2 cos      cos   sin 
4  4 
9) sin      sin      2sin   cos  10) sin      sin      2sin   cos 

11) cos      cos      2cos   cos  12) cos      cos      2sin   sin 

tan   tan  tan   tan 

13) tan(   )  14) tan(   ) 
1  tan   tan  1  tan   tan 
cot   cot   1 cot   cot   1
15) cot(   )  16) cot(   ) 
cot   cot  cot   cot 
 1  tan   1  tan 
17) tan(45   )  tan(   )  18) tan(45   )  tan(   ) 
4 1  tan  4 1  tan 
 cot   1  cot   1
19) cot(45   )  cot(   )  20) cot(45   )  cot(   ) 
4 cot   1 4 cot   1

17
‫ والیت بامیان – بازار بامیان‬:‫آدرس‬
 ‫مثلثات سیر تا پیاز کانکور‬

21) sin 2   sin 2   sin      sin     22) cos 2   cos 2    sin      sin    

23) cos2   sin 2   cos      cos     24) cos 2   sin 2   cos      cos    

tan      tan    
25) tan 2  tan (   )      
1  tan      tan    

tan      tan    
26) tan 2  tan (   )      
1  tan      tan    
18
: 2

"‫ انجنیر علی رضا " خاوری‬:‫مولف‬

:‫نسبت های مثلثاتی دو چند یک زاویه را از جنس یک چند آن قرار ذیل در نظر می گیریم‬

1) sin 2  2sin   cos  2) cos 2  cos 2   sin 2  1

3) cos 2  2cos2   1 4) cos 2  1  2sin 2  2

sin 2 2 tan  cos 2 cot 2   1 3

5) tan 2   6) cot 2  
cos 2 1  tan 2  sin 2 2cot 
        4
7) sin   2sin    cos   8) cos   cos 2    sin 2  
2 2 2 2
18     5
9) cos   2cos 2    1 10) cos   1  2sin 2  
2 2
    6
2 tan   cot 2    1
sin  2 cos  2
11) tan    12) cot   
cos    sin   
1  tan 2   2 cot  
2 2

: cos 2 

:‫ قرار ذیل در نظر می گیریم‬cos 2 ‫ را از جنس‬ ‫نسبت های مثلثاتی زاویه‬

1  cos 2   1  cos  1
1) sin    2) sin    
2 2 2

1  cos 2   1  cos  2
3) cos    4) cos    
2 2 2

1  cos 2   1  cos  3
5) tan    6) tan    
1  cos 2 2 1  cos 

1  cos 2   1  cos  4
7) cot    8) cot    
1  cos 2 2 1  cos 

!... ‫بهترین انتخاب برای شما‬ "‫ انجنیر علی رضا " خاوری‬:‫مولف‬
 ‫ بامیان‬-‫مرکز عالی آموزشی موعود‬

: tan  tan 2 , cos 2 ,sin 2

  1
2 tan  
2 tan  2
1) sin 2  2) sin  
1  tan 2   
1  tan 2  
2
  2
1  tan 2  
1  tan  2
2
19 3) cos 2  4) cos  
1  tan 2   
1  tan 2  
2
"‫ انجنیر علی رضا " خاوری‬:‫مولف‬

  3
2 tan  
2 tan  2
5) tan 2  6) tan  
1  tan 2   
1  tan 2  
2
: 3

    1
1) sin 3  3sin   4sin 3   sin   3sin    4sin 3  
3 3
    2
2) cos 3   3cos   4cos3   cos    3cos    4cos3  
3 3
    3
3 tan    tan 3  
3 tan   tan  3
3 3
3) tan 3   tan  
1  3 tan 
2
 
1  3 tan 2  
3
:‫ت ک ر‬

 
1) sin 3  4sin   sin 60    sin 60     1


2) cos3  4cos   cos 60    cos 60      2


3) tan 3  tan   tan 60    tan 60     3


4) tan 3  tan   tan 60    tan 60     4

5)  sin   cos    1  sin 2  sin   cos    1  sin 2 5

2

6)  sin   cos    1  sin 2  sin   cos    1  sin 2 6

2

1 1 7
7)sin 4   cos 4   1   2sin   cos    sin 4   cos4   1  sin 2 2
2

2 2
3 3 8
8)sin 6   cos6   1   2sin   cos    sin 6   cos6   1  sin 2 2
2

4 4

19
‫ والیت بامیان – بازار بامیان‬:‫آدرس‬
 ‫مثلثات سیر تا پیاز کانکور‬

:(      ) ( )

1) sin        sin  cos  cos   sin  sin  sin   sin  cos  cos   sin  cos  cos  1

2) cos        cos  cos  cos   cos  sin  sin   cos  sin  sin   cos  sin  sin  2

tan   tan   tan   tan   tan   tan  3

3) tan       
1  tan   tan   tan   tan   tan   tan 

: 20

 pq  pq   pq  pq  1

"‫ انجنیر علی رضا " خاوری‬:‫مولف‬

1) sin p  sin q  2sin    cos   2) sin p  sin q  2cos    sin  
 2   2   2   2 
 pq  pq  pq  pq 2
3) cos p  cos q  2cos    cos   4) cos p  cos q  2sin    sin  
 2   2   2   2 
sin  p  q  sin  p  q  3
5) tan p  tan q  6) tan p  tan q 
cos p  cos q cos p  cos q

sin  q  p  sin  q  p  4
7) cot p  cot q  8) cot p  cot q 
sin q  sin q sin q  sin q

:
20
1 1 1
1) sinx cosy  sin  x  y   sin  x  y  2) cosx siny  sin  x  y   sin  x  y 
2 2
1 1
3) cosx cosy  cos  x  y   cos  x  y  4) sinx siny  cos  x  y   cos  x  y 
2 2
2
:

.‫قضایای مثلث عبارت از رابطه ای میان زوایا واضالع یک مثلث بوده طوری که برای حل یک مثلث استفاده می شوند‬

‫ در هر مثلث نسبت ضلع مقابل یک زاویه و ساین همان زاویه یک مقداد ثابت بوده و برابر است با دو چند شعاع‬:  sine  ‫قضیه ساین‬

‫ شعاع دایره محیطی‬R ‫ زوایای داخلی و‬C ‫ و‬B ، A ‫ به ترتیب اضالع و‬c ‫ و‬b ، a ‫ در هر مثلث اختیاری اگر‬.‫دایره محیطی همان مثلث‬

.‫ در این صورت قضیه ساین به صورت زیر تعریف می شود‬،‫آن مثلث باشد‬

a b c
A 1)    2R
sin A sin B sin C

c b sin A sin B sin C 1

O 2)   
a b c 2R
R
B a C
a b c
3)   R
2sin A 2sin B 2sin C

!... ‫بهترین انتخاب برای شما‬ "‫ انجنیر علی رضا " خاوری‬:‫مولف‬
 ‫مرکز عالی آموزشی موعود‪ -‬بامیان‬

‫قضیه کوساین ‪ :  cos ine ‬در هر مثلث اختیاری اگر ‪ b ، a‬و ‪ c‬به ترتیب اضالع و ‪ B ، A‬و ‪ C‬زوایای داخلی آن مثلث باشد‬

‫در این صورت قضیه کوساین به صورت زیر تعریف می شود‪.‬‬

‫‪b2  c 2  a 2‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪1) a  b  c  2bc  cos A  cos A ‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪2bc‬‬

‫‪c‬‬ ‫‪b‬‬ ‫‪a 2  c 2  b2‬‬

‫‪21‬‬ ‫‪2) b2  a 2  c 2  2ac  cos B  cos B ‬‬
‫‪2ac‬‬

‫‪B‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪a 2  b2  c 2‬‬

‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬

‫‪a‬‬ ‫‪3) c 2  a 2  b2  2ab  cos C  cos C ‬‬

‫‪2ab‬‬

‫نکته‪ :‬روابط مهم در قانون کوساین به صورت ذیل است‪:‬‬

‫‪a  c  cosB b cosC‬‬ ‫‪b  c  cosA a  cosC‬‬ ‫‪c  a  cosB b cosA‬‬

‫قضیه تانجانت ‪ : Tangent ‬در هر مثلث اختیاری اگر ‪ b ، a‬و ‪ c‬به ترتیب اضالع و ‪ B ، A‬و ‪ C‬زوایای داخلی آن مثلث‬

‫باشد‪ ،‬در این صورت قضیه تانجانت به صورت زیر تعریف می شود‪.‬‬

‫‪ A B ‬‬
‫‪tan ‬‬
‫‪ab‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2 ‬‬
‫)‪1‬‬ ‫‪‬‬
‫‪a b‬‬ ‫‪ A B ‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪tan ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 2 ‬‬
‫‪ BC ‬‬
‫‪c‬‬ ‫‪b‬‬ ‫‪tan ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪bc‬‬ ‫‪ 2 ‬‬
‫)‪2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪bc‬‬ ‫‪ B C ‬‬
‫‪tan ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪B‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪ 2 ‬‬
‫‪a‬‬
‫‪ AC ‬‬
‫‪tan ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ac‬‬ ‫‪ 2 ‬‬
‫)‪3‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ac‬‬ ‫‪ AC ‬‬
‫‪tan ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 2 ‬‬

‫‪:‬‬

‫حالت اول‪ :‬درهرمثلث اختیاری اگر ‪ b ، a‬و ‪ c‬به ترتیب اضالع و ‪ B ، A‬و ‪ C‬زوایای داخلی آن باشد ‪ ،‬دراین صورت مساحت مثلث‬
‫از جنس طول ضلع قاعده و ارتفاع مثلث از رابطه زیر دریافت می شود‪.‬‬
‫‪A‬‬

‫‪c‬‬ ‫‪b‬‬ ‫ارتفاع ‪ ‬قاعده‬ ‫‪BC  h‬‬

‫‪h‬‬ ‫‪S‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ABC‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪B‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪C‬‬

‫‪21‬‬
‫آدرس‪ :‬والیت بامیان – بازار بامیان‬
 ‫مثلثات سیر تا پیاز کانکور‬

‫حالت دوم‪ :‬درهرمثلث اختیاری اگر ‪ b ، a‬و ‪ c‬به ترتیب اضالع و ‪ B ، A‬و ‪ C‬زوایای داخلی آن باشد ‪ ،‬دراین صورت مساحت مثلث‬
‫از جنس دو ضلع و ساین زاویه بین آن از روابط زیر بدست می آید ‪.‬‬

‫‪A‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2S‬‬

‫‪1) S ‬‬ ‫‪ a  b  sin C  sin C ‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪a b‬‬
‫‪c‬‬ ‫‪b‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2S‬‬
‫‪2) S   b  c  sin A  sin A ‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪bc‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2S‬‬
‫‪3) S   a  c  sin B  sin B ‬‬ ‫‪22‬‬
‫‪B‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪ac‬‬

‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬

‫حالت سوم‪ :‬درهرمثلث اختیاری اگر ‪ b ، a‬و ‪ c‬به ترتیب اضالع و ‪ B ، A‬و ‪ C‬زوایای داخلی آن باشد ‪ ،‬دراین مساحت مثلث از‬
‫روی سه ضلع آن (فرمول هیرون) از رابطه زیر بدست می آید یعنی ‪:‬‬

‫‪A‬‬
‫‪ S  p  p  a  p  b  p  c ‬‬
‫‪c‬‬ ‫‪‬‬
‫‪b‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪abc‬‬
‫‪P ‬‬
‫‪‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪B‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪C‬‬

‫‪22‬‬ ‫‪:‬‬

‫در هر مثلث اختیاری اگر ‪ b ، a‬و ‪ c‬به ترتیب اضالع و ‪ B ، A‬و ‪ C‬زوایای داخلی و ‪ S‬مساحت آن باشد‪ ،‬در این صورت روابط‬

‫زیر بین آنها برقرار می باشد‪:‬‬

‫‪A‬‬ ‫‪2 S  sin A‬‬

‫‪1) a ‬‬
‫‪sin B  sin C‬‬
‫‪2 S  sin B‬‬
‫‪c‬‬ ‫‪b‬‬ ‫‪2) b ‬‬
‫‪sin A  sin C‬‬
‫‪2 S  sin C‬‬
‫‪3) c ‬‬
‫‪B‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪sin A  sin B‬‬

‫‪:‬‬

‫‪A‬‬ ‫‪ A‬‬

‫‪1) sin   ‬‬
‫‪ P  b  P  c ‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪bc‬‬

‫‪c‬‬ ‫‪b‬‬ ‫‪B‬‬

‫‪2) sin   ‬‬
‫‪ P  a  P  c ‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪a c‬‬

‫‪B‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪C ‬‬

‫‪3) sin   ‬‬
‫‪ P  a  P  b ‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪a b‬‬

‫بهترین انتخاب برای شما ‪!...‬‬ ‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬
 ‫مرکز عالی آموزشی موعود‪ -‬بامیان‬

‫‪:‬‬

‫‪A‬‬ ‫‪ A‬‬ ‫‪P P  a‬‬

‫‪1) cos   ‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪bc‬‬

‫‪c‬‬ ‫‪b‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪P   P  b‬‬

‫‪2) cos   ‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪ac‬‬

‫‪B‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪C ‬‬ ‫‪P   P  c‬‬

‫‪23‬‬ ‫‪3) cos   ‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪a b‬‬
‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬

‫‪:‬‬

‫‪A‬‬ ‫‪ A‬‬

‫‪1) tan   ‬‬
‫‪ P  b   P  c ‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪P P  a‬‬

‫‪c‬‬ ‫‪b‬‬ ‫‪B‬‬

‫‪2) tan   ‬‬
‫‪ P  a   P  c‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪P   P  b‬‬

‫‪B‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪C ‬‬

‫‪1) tan   ‬‬
‫‪ P  a    P  b‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪P   P  c‬‬

‫‪:‬‬

‫دایره محیطی یک مثلث عبارت از دایره ای است که از سه راس مثلث عبور نموده و مرکز این دایره عبارت از محل تقاطع ناصف‬

‫های عمودی مثلث می باشد طوری که ‪ b ، a‬و ‪ c‬به ترتیب اضالع مثلث‪ P،‬نصف محیط مثلث و ‪ S‬مساحت مثلث می باشد‪.‬‬
‫‪A‬‬

‫‪a bc‬‬ ‫‪a bc‬‬

‫‪c‬‬ ‫‪R‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪b‬‬ ‫‪4S‬‬ ‫‪4  P  P  a  P  b  P  c ‬‬

‫‪C‬‬ ‫‪abc‬‬
‫‪B‬‬ ‫‪P‬‬
‫‪a‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪:‬‬

‫دایره محاطی یک مثلث عبارت از دایره ای است که در داخل مثلث واقع بوده وبا سه ضلع مثلث نیز مماس باشد‪ P .‬نصف محیط‬

‫مثلث و ‪ S‬مساحت مثلث می باشد‪.‬‬

‫‪A‬‬

‫‪‬‬ ‫‪abc‬‬
‫‪c‬‬ ‫‪p ‬‬
‫‪b‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪r  S  p  p  a  p  b  p  c ‬‬
‫‪r‬‬
‫‪O‬‬
‫‪‬‬
‫‪ p‬‬ ‫‪p‬‬
‫‪B‬‬ ‫‪C‬‬
‫‪a‬‬
‫‪23‬‬
‫آدرس‪ :‬والیت بامیان – بازار بامیان‬
 ‫مثلثات سیر تا پیاز کانکور‬

‫مثلث متساوی االضالع به مثلثی گفته می شود که طول هرسه ضلع آن‬ ‫‪:‬‬
‫بایکدیگر مساوی وهمچنان وسعت هرسه زاویه آن نیز بایکدیگر مساوی می باشد‪ .‬طوری که در روابط ذیل‪ a‬طول یک ضلع‪ P،‬محیط‪،‬‬

‫‪ h‬ارتفاع‪ S،‬مساحت‪ R،‬شعاع دایره محیطی‪ r،‬شعاع دایره محاطی می باشد‪.‬‬

‫‪C‬‬
‫‪1) AB  BC  AC  a‬‬ ‫‪2) A  B  C  60‬‬
‫‪a‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪h‬‬ ‫‪3) P  3a‬‬ ‫‪4) h ‬‬ ‫‪a‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪24‬‬
‫‪3 2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪5) S ‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪6) R ‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪7) r ‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬

‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬

‫قسمتی از محیط یک دایره را قوس دایره می نامند یا قسمتی از محیط دایره که بین دوضلع و‬ ‫‪:‬‬

‫زاویه مرکزی دایره واقع باشد را قوس دایره یاد می کنیم‪.‬‬

‫‪L‬‬
‫‪B‬‬

‫‪‬‬‫‪‬‬ ‫‪ R‬‬

‫‪r‬‬ ‫‪ 1) L   r ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪180  ‬‬ ‫‪‬‬
‫‪A ‬‬
‫‪O‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ش د‬ ‫‪    3.14 ‬د‬
‫‪22‬‬
‫‪ 2) L  r   R‬‬ ‫‪‬‬
‫‪24‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪7‬‬

‫قسمتی ازسطح یک دایره که توسط وتر و قوس مربوطه آن از دایره جدا می شود را بنام قطعه دایره یاد‬ ‫‪:‬‬

‫می کنیم‪ .‬باید متوجه باشیم قطعه دایره برحسب قوس آن نیز مشخص می گردد‪ .‬اندازه مساحت قطعه ‪ ‬رادیان در دایره ای به شعاع‬

‫‪ r‬از رابطه زیر دریافت می شود‪.‬‬

‫‪A‬‬ ‫‪B‬‬
‫‪R‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ R‬‬
‫‪r‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ S  r    sin    ‬‬
‫‪1 2‬‬ ‫‪R‬‬ ‫‪R‬‬
‫‪22‬‬
‫‪O‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬ ‫ش د‬ ‫‪    3.14 ‬د‬
‫‪‬‬ ‫‪7‬‬

‫قسمتی از سطح دایره که بین دو شعاع دایره قرار داشته باشد‪ ،‬قطاع دایره نامیده می شود‪.‬‬ ‫‪:‬‬

‫‪A‬‬
‫‪r‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫)‪1‬‬ ‫‪S‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪r‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪360  ‬‬ ‫‪ R‬‬
‫‪O‬‬ ‫‪‬‬
‫‪2) S  1 r 2   R‬‬ ‫‪‬‬ ‫ش د‬ ‫‪    3.14  22‬د‬
‫‪r‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪B‬‬

‫بهترین انتخاب برای شما ‪!...‬‬ ‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬
 ‫مرکز عالی آموزشی موعود‪ -‬بامیان‬

‫مطابقت های مثلثاتی به مساوات های الجبری گفته می شود که حدود آن از جنس نسبت‬ ‫‪:‬‬
‫های مثلثاتی یک یا چند زاویه بوده و برای تمام قیمت های مختلف آن زاویه هردو طرف مساوات با یکدیگر مساوی می شود‬

‫شند‬ ‫نس ب ه ی ث ث‬ ‫ته‬ ‫ب ت‬ ‫الت ث ث‬ ‫‪:‬‬

‫ک‬ ‫ثث‬ ‫ال ه‬ ‫‪.‬‬ ‫ش‬ ‫ی‬ ‫دگ‬ ‫ت‬ ‫طف‬ ‫ه‬ ‫هی‬ ‫ی ض‬
‫‪.‬‬

‫معادالت مثلثاتی درجه اول از جنس ساین‪:‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪25‬‬
‫‪b‬‬ ‫‪ b‬‬
‫‪a sin x  b  0  a sin x  b  sin x ‬‬ ‫‪ 1 sin x  1  ‬‬ ‫‪   1, 1‬‬
‫‪a‬‬ ‫‪ a‬‬
‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬

‫شرط حل معادله مثلثاتی ‪ a sin x  b  0‬از رابطه زیر بدست می آید‪.‬‬

‫‪X  n   1 ‬‬ ‫‪n  0, 1, 2, 3, ...‬‬

‫‪n‬‬
‫;‬
‫معادالت مثلثاتی درجه اول از جنس کوساین‪:‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪b‬‬ ‫‪ b‬‬
‫‪a cos x  b  0  a cos x  b  cos x ‬‬ ‫‪ 1 cos x  1  ‬‬ ‫‪   1, 1‬‬
‫‪a‬‬ ‫‪ a‬‬
‫شرط حل معادله مثلثاتی ‪ a cos x  b  0‬از رابطه زیر بدست می آید‪.‬‬
‫‪X  2n  ‬‬ ‫‪; n  0, 1, 2, 3, ...‬‬
‫معادالت مثلثاتی درجه اول از جنس تانجانت‪:‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪b‬‬
‫‪a tan x  b  0  a tan x  b  tan x ‬‬
‫‪a‬‬
‫شرط حل معادله مثلثاتی ‪ a tan x  b  0‬از رابطه زیر بدست می آید‪.‬‬
‫‪X  n  ‬‬ ‫‪; n  0, 1, 2, 3, ...‬‬
‫‪ 4‬معادالت مثلثاتی درجه اول از جنس کوتانجانت‪:‬‬
‫‪b‬‬
‫‪a cot x  b  0  a cot x  b  cot x ‬‬
‫‪a‬‬
‫شرط حل معادله مثلثاتی ‪ a cot x  b  0‬از رابطه زیر بدست می آید ‪.‬‬
‫‪X  n  ‬‬ ‫‪; n  0, 1, 2, 3, ...‬‬

‫‪:‬‬

‫اگر در یک معادله مثلثاتی بلند ترین درجه نسبت مثلثاتی آن عدد ‪ 2‬باشد ‪ ،‬بنام معادله مثلثاتی درجه دوم یاد می شود ‪ .‬شکل عمومی‬
‫این نوع معادالت از جنس ‪ sin x‬و ‪ cos x‬می باشد‪.‬‬

‫‪a sin 2 x  b cos2 x  c sin x cos x  d‬‬

‫به صورت کلی برای حل معادالت مثلثاتی درجه دوم ابتدا معادله را از جنس یک نسبت مثلثاتی نوشته و سپس مانند معادله یک‬

‫مجهوله درجه دوم نظر به مطالعه قیمت دلتا جذر های آن را دریافت می کنیم ‪.‬‬

‫‪25‬‬
‫آدرس‪ :‬والیت بامیان – بازار بامیان‬
 ‫مثلثات سیر تا پیاز کانکور‬

‫نتایجی که از حل یک معادله یک مجهوله درجه دوم بدست می آید به صورت ذیل است‪:‬‬

‫برای حل هر معادله درجه دوم ‪ ax 2  bx  c  0‬در حالیکه ‪ b , a‬و ‪ c‬اعداد حقیقی و ‪ a  0‬باشد ‪ ،‬و همچنان قیمت دلتا هم‬
‫مساوی با ‪ b2  4ac‬یعنی ‪    b2  4ac ‬باشد داریم که ‪:‬‬

‫اگرقیمت دلتا بزرگتر از صفر و یا مثبت باشد ‪    b2  4ac  0 ‬در این صورت معادله درجه دوم دارای دو حل مختلف‬ ‫‪1‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪b  ‬‬

‫‪ax 2  bx  c  0 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ x1,2 ‬‬ ‫حقیقی است که عبارت اند از‪:‬‬ ‫‪26‬‬
‫‪2a‬‬

‫اگر قیمت دلتا مساوی با صفر باشد ‪    b2  4ac  0 ‬در این صورت معادله درجه دوم دارای دو حل مضاعف یا‬ ‫‪2‬‬

‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬

‫‪ 0‬‬ ‫‪b‬‬
‫‪ax 2  bx  c  0 ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ x1  x2  x  ‬‬ ‫مساوی است که عبارت اند از‪:‬‬
‫‪2a‬‬

‫اگر قیمت دلتا کوچکتر از صفر ویا منفی باشد ‪    b2  4ac  0 ‬در این صورت معادله درجه دوم جذرهای حقیقی‬ ‫‪3‬‬

‫نداشته بلکه دارای جذرهای موهومی است‪.‬‬

‫‪:‬‬

‫سیستم معادالت دو مجهوله مثلثاتی را در شش نوع حل کرده می توانیم که به صورت زیر مطالعه می شوند‬

‫‪26‬‬ ‫انواع سیستم معادالت دو مجهوله درجه اول‬

‫‪.‬‬ ‫شد‬ ‫ش‬ ‫الت‬ ‫ع هش‬ ‫نوع اول‪:‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪x  y  ‬‬ ‫‪...I‬‬ ‫‪x  y  ‬‬ ‫‪...I‬‬
‫‪1) ‬‬ ‫‪2) ‬‬
‫‪sin x  sin y  a ...II‬‬ ‫‪cos x  cos y  a ...II‬‬
‫ع‬ ‫د شط‬ ‫ی‬ ‫ه‬ ‫‪y x‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ a‬د‬ ‫ط‬
‫‪ ‬‬
‫‪a 2  4sin 2    0‬‬ ‫‪:‬‬ ‫الت ب ت‬
‫‪2‬‬
‫‪.‬‬ ‫شد‬ ‫ش‬ ‫الت‬ ‫ع هش‬ ‫نوع دوم‪:‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪x  y  ‬‬ ‫‪...I‬‬ ‫‪x  y  ‬‬ ‫‪...I‬‬
‫‪1) ‬‬ ‫‪2) ‬‬
‫‪sin x  sin y  a ...II‬‬ ‫‪cos x  cos y  a ...II‬‬
‫‪x  y  ‬‬ ‫‪...I‬‬ ‫‪x  y  ‬‬ ‫‪...I‬‬
‫‪3) ‬‬ ‫‪4) ‬‬
‫‪sin x  cos y  a ...II‬‬ ‫‪cos x  sin y  a ...II‬‬
‫ع‬ ‫د شط‬ ‫ی‬ ‫ه‬ ‫‪y x‬‬ ‫‪ a‬د ‪،‬‬ ‫ط‬
‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪ cos 2    a  sin 2  ‬‬ ‫‪:‬‬ ‫الت ب ت‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪.‬‬ ‫شد‬ ‫ش‬ ‫الت‬ ‫ع‬ ‫‪ 3‬نوع سوم ‪:‬‬
‫‪x  y  ‬‬ ‫‪...I‬‬ ‫‪x  y  ‬‬ ‫‪...I‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪1)  sin x‬‬ ‫‪2)  cos x‬‬
‫‪ sin y  a‬‬ ‫‪...II‬‬ ‫‪ cos y  a‬‬ ‫‪...II‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫الت ش ط‬ ‫ع‬ ‫د‬ ‫ی‬ ‫ه‬ ‫‪y x‬‬ ‫‪ a‬د ‪،‬‬ ‫ط‬
‫د ‪.‬‬

‫بهترین انتخاب برای شما ‪!...‬‬ ‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬
 ‫مرکز عالی آموزشی موعود‪ -‬بامیان‬

‫‪.‬‬ ‫شد‬ ‫ش‬ ‫الت‬ ‫ع‬ ‫‪ 4‬نوع چهارم‪:‬‬

‫‪x  y  ‬‬ ‫‪...I‬‬ ‫‪x  y  ‬‬ ‫‪...I‬‬
‫‪1) ‬‬ ‫‪2) ‬‬
‫‪tan x  tan y  a ...II‬‬ ‫‪cot x  cot y  a ...II‬‬
‫ع‬ ‫د شط‬ ‫ی‬ ‫ه‬ ‫‪y x‬‬ ‫‪ a‬د ‪،‬‬ ‫ط‬
‫‪a2  4  4a  cot   0‬‬ ‫‪:‬‬ ‫الت ب ت‬

‫‪.‬‬ ‫شد‬ ‫ش‬ ‫الت‬ ‫ع‬ ‫‪ 5‬نوع پنجم‪:‬‬

‫‪27‬‬ ‫‪x  y  ‬‬ ‫‪...I‬‬ ‫‪x  y  ‬‬ ‫‪...I‬‬
‫‪1) ‬‬ ‫‪2) ‬‬
‫‪tan x  tan y  a ...II‬‬ ‫‪tan x  tan y  a ...II‬‬
‫ع‬ ‫د شط‬ ‫ی‬ ‫ه‬ ‫‪y x‬‬ ‫‪ a‬د ‪،‬‬ ‫ط‬
‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬

‫‪1 a‬‬ ‫‪1 a‬‬

‫‪ cos   1 1 ‬‬ ‫‪ cos   1‬‬ ‫‪:‬‬ ‫الت ب ت‬
‫‪1 a‬‬ ‫‪1 a‬‬

‫‪.‬‬ ‫شد‬ ‫ش‬ ‫الت‬ ‫ع‬ ‫‪ 6‬نوع ششم‪:‬‬

‫‪x  y  ‬‬ ‫‪...I‬‬ ‫‪x  y  ‬‬ ‫‪...I‬‬
‫‪1) ‬‬ ‫‪2) ‬‬
‫‪tan x  tan y  a ...II‬‬ ‫‪tan x  tan y  a ...II‬‬
‫ع‬ ‫د شط‬ ‫ی‬ ‫ه‬ ‫‪y x‬‬ ‫‪ a‬د ‪،‬‬ ‫ط‬
‫‪a 1‬‬ ‫‪a 1‬‬
‫‪ sin   1   1 ‬‬ ‫‪ sin   1‬‬ ‫‪:‬‬ ‫الت ب ت‬
‫‪a 1‬‬ ‫‪a 1‬‬
‫توابع مثلثاتی به توابعی گفته می شود که در آن از نسبت های مثلثاتی زوایا استفاده شده که زاویه را بنام‬ ‫‪:‬‬
‫متحول و خود نسبت های مثلثاتی را بنام توابع مثلثاتی یاد می کنیم ‪ .‬توابع مثلثاتی را بنام توابع پریودیک نیز یاد می کنیم زیرا گراف‬
‫ویا شکل هندسی آنها در پریود های مشخص تکرار شونده بوده وقیمت های یکسان را به خود اختیار می کند‪.‬‬

‫‪:‬‬

‫توابع متزاید و متناقص‬

‫; ‪1) if : x1  x2  f  x1   f  x2 ‬‬ ‫‪f  x  is increasing ‬‬
‫زد ‪‬‬ ‫‪1‬‬
‫متزاید‬
‫; ‪2) if : x1  x2  f  x1   f  x2 ‬‬ ‫‪f  x  is decreasing ‬‬
‫ن ص‪‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪:‬‬
‫‪f  x‬‬ ‫شد‬ ‫‪   x ‬بد‬ ‫‪x‬‬ ‫شد‪ ،‬ص‬ ‫ف‬ ‫ک‬ ‫ک‬ ‫‪f  x‬‬ ‫‪-1‬‬
‫شد ‪.‬‬ ‫نظ‬ ‫‪y‬‬ ‫ظ‬ ‫ف‬ ‫ف‬ ‫ند‪.‬‬ ‫زغ‬

‫‪ f  x‬ز ک‬ ‫شد‬ ‫‪   x ‬بد‬ ‫‪x‬‬ ‫شد ‪ ،‬ص‬ ‫ق‬ ‫ک‬ ‫ک‬ ‫‪f  x‬‬ ‫‪-3‬‬
‫شد‪.‬‬ ‫نظ‬ ‫ت‬ ‫بد‬ ‫ق ظ‬ ‫ند ‪ .‬ف‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫نف‬ ‫ش‬

‫توابع جفت و تاق‬

‫‪1)   x  x  Domain f  x   f   x   f  x  ‬‬
‫‪‬‬ ‫ف‬ ‫‪1‬‬

‫‪2)   x  x  Domain f  x   f   x    f  x  ‬‬

‫ق‪‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪27‬‬
‫آدرس‪ :‬والیت بامیان – بازار بامیان‬
 ‫مثلثات سیر تا پیاز کانکور‬

‫ن کت ‪:‬‬

‫گ‬ ‫ط‬ ‫ظ‬ ‫‪x‬‬ ‫ص ت‬ ‫شد‬ ‫‪ x‬ک‬

‫شد‪.‬‬ ‫ق‬ ‫ن‬ ‫‪،‬‬ ‫ثث‬ ‫ف‬ ‫ن‬ ‫ثث‬

‫توابع جفت و تاق مثلثاتی‬

‫‪1) sin   x    sin x‬‬ ‫‪2) cos   x   cos x‬‬ ‫‪3) tan   x    tan x‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪4) cot   x    cot x‬‬ ‫‪5) sec   x   sec x‬‬ ‫‪6) csc   x    csc x‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪28‬‬
‫‪:‬‬

‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬

‫پ‬ ‫ش‬ ‫ب هی ثث‬ ‫آ‬ ‫د ط‬ ‫ی‬ ‫د‬ ‫ثث‬
‫د‬ ‫ی ه ‪x  D f  x‬‬ ‫ند‬ ‫ک‬ ‫پ‬ ‫ک‬ ‫‪f  x‬‬ ‫ش ‪.‬‬ ‫آ‬ ‫ن‬
‫ص‬ ‫پ‬ ‫آ ‪T‬‬ ‫ط ‪ f  x  T   f  x ‬ز صدق ند ط ی‬ ‫شد‪،‬‬ ‫‪ x  T  D f  x‬‬
‫ش ‪.‬‬ ‫د‬ ‫ثث‬

‫‪:‬‬

‫هد‪:‬‬ ‫ت‪‬ش‬ ‫غ‬ ‫ت ‪ sin ‬ظ‬ ‫غ‬ ‫ش‬ ‫‪:y = sinx‬‬

‫‪y‬‬
‫‪28‬‬ ‫‪‬‬
‫‪2 B  0,1‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪sin ‬‬
‫‪sin ‬‬

‫‪A  1,0 ‬‬ ‫متناقص‬ ‫متزاید ‪‬‬ ‫‪A 1,0 ‬‬

‫‪x‬‬
‫‪‬‬ ‫متناقص‬ ‫‪O‬‬ ‫متزاید‬ ‫‪2‬‬
‫‪sin ‬‬

‫‪sin ‬‬

‫‪‬‬ ‫‪‬‬

‫‪3 B  0, 1‬‬
‫‪2‬‬

‫بهترین انتخاب برای شما ‪!...‬‬ ‫مولف‪ :‬انجنیر علی رضا " خاوری"‬
 ‫ بامیان‬-‫مرکز عالی آموزشی موعود‬

: sine

sine ‫نتایج تابع‬

y  f  x   sinx
1) f  x   sin x  T  2 ‫ص‬ ‫پ‬ 1
2 2
2) f  x   a sin  bx   T  ‫پ‬
b
29 3) Domsin x  IR     x    x    ,   3

4) Rangesin x  y   1, 1   1 sin x  1 ‫هی‬ 4

"‫ انجنیر علی رضا " خاوری‬:‫مولف‬

sin  bx   1  max
 5
5) f  x   a sin  bx    
 ‫د‬ ‫د‬ ‫ش‬

sin  bx    1  min
.‫شد‬ ‫ی پ‬ ‫ ک‬sine 6
.‫شد‬ ‫ ن ص‬III II ‫ ز د‬IV I sine 7
:‫هد‬ ‫ش‬‫ت‬ ‫غ‬ ‫ظ‬ cos  ‫ت‬ ‫غ‬ ‫ش‬ :y = cosx

y

2 B  0,1


‫متناقص متناقص‬
cos  cos 
A  1,0   A 1,0 
x
 O 2
cos  cos 


 ‫متزاید متزاید‬
3 B  0, 1
2

29
‫ والیت بامیان – بازار بامیان‬:‫آدرس‬
 ‫مثلثات سیر تا پیاز کانکور‬

: Cosine

Cosine ‫نتایج تابع‬

y  f  x   cosx
1) f  x   cos x  T  2 ‫ص‬ ‫پ‬ 1
2 2
2) f  x   a cos  bx   T  ‫پ‬
b
3) Domcos x  IR     x    x    ,   3 30
4) Rangecos x  y   1, 1   1 cos x  1 ‫هی‬ 4

"‫ انجنیر علی رضا " خاوری‬:‫مولف‬

cos  bx   1  max
 5
5) f  x   a cos  bx    
 ‫د‬ ‫د‬ ‫ش‬

 cos  bx   1  min
.‫شد‬ ‫ی پ‬ ‫ ک‬Cosine 6
.‫شد‬ ‫ ن ص‬II I ‫ ز د‬IV III Cosine 7
:‫هد‬ ‫ ش‬‫ت‬ ‫غ‬ ‫ظ‬ tan  ‫ت‬ ‫غ‬ ‫ش‬ :y = tanx

y x 1

2 B  0,1
 
 
30
tan 

A  1,0  0 ‫متزاید‬  ‫ متزاید‬0 A 1,0 

x
 0 ‫متزاید‬ O ‫متزاید‬ 0 2
tan 

 
 
3 B  0, 1
2

!... ‫بهترین انتخاب برای شما‬ "‫ انجنیر علی رضا " خاوری‬:‫مولف‬
 ‫ بامیان‬-‫مرکز عالی آموزشی موعود‬

: tangent

tangent ‫نتایج تابع‬

sin x
y  f  x   tan x  ; cos x  0
cos x
1) f  x   tan x  T   ‫ص‬ ‫پ‬ 1
 2
2) f  x   a tan  bx   T  ‫پ‬
b
31
 Domtan x   x / x  R  cos x  0
 3
3) 
 Domtan x  IR  cos x  0  IR cos x  0

"‫ انجنیر علی رضا " خاوری‬:‫مولف‬

4) Rangetan x  IR   ,   ‫هی‬ 4

  5
5) x    k  ; k  Z  0,  1,  2, 3,  ... ‫هی‬ ‫الت‬
 2 
.‫شد‬ ‫ی‬ ‫شد غ‬ ) ‫ذ هی‬ ‫ج( ن‬ ‫هی ذ‬ tangent 6
.‫شد‬ ‫زد‬ tangent 7
:‫هد‬ ‫ ش‬‫ت‬ ‫غ‬ ‫ ظ‬cot  ‫ت‬ ‫غ‬ ‫ش‬ :y =cotx

y
cot   cot 
2 B  0,1
cot 
0 0
 
‫متناقص متناقص‬
A  1,0     A 1,0 
  O  2 x
‫متناقص متناقص‬

 0 0
3 B  0, 1
2

31
‫ والیت بامیان – بازار بامیان‬:‫آدرس‬
 ‫مثلثات سیر تا پیاز کانکور‬

: Cotangent
Cotangent ‫نتایج تابع‬
cos x
y  f  x   cot x  ; sin x  0
sin x
1) f  x   cot x  T   ‫ص‬ ‫پ‬ 1
 2
2) f  x   a cot  bx   T  ‫پ‬
b
32
 Domcot x   x / x  R  sin x  0
 3
3) 
 Domcot x  IR  sin x  0  IR sin x  0


"‫ انجنیر علی رضا " خاوری‬:‫مولف‬

4) Rangecot x  IR   ,   ‫هی‬ 4

5) x  k  ; k  Z  0, 1,  2, 3,  ... ‫هی‬ ‫الت‬ 5

.‫شد‬ ‫ی‬ ‫غ‬ ‫شد‬ ) ‫ذ هی‬ ‫ج( ن‬ ‫هی ذ‬ cotangent 6
.‫شد‬ ‫ن ص‬ cotangent 7
:y = secx

y

2 B  0,1
32 
  

‫متزاید‬ ‫متزاید‬
A  1,0  1  1 0 x
 1 1 2

‫متناقص متناقص‬


 
3 B  0, 1
2

!... ‫بهترین انتخاب برای شما‬ "‫ انجنیر علی رضا " خاوری‬:‫مولف‬
 ‫ بامیان‬-‫مرکز عالی آموزشی موعود‬

: Secant

Secant ‫نتایج تابع‬

1
f  x   sec x  ; cos x  0
cos x
1) f  x   sec x  T  2 ‫ص‬ ‫پ‬ 1
2 2
2) f  x   a sec  bx   T  ‫پ‬
b
33
 Domsec x   x / x  R  cos x  0
 3
3) 
 Domsec x  IR  cos x  0  IR cos x  0

"‫ انجنیر علی رضا " خاوری‬:‫مولف‬

4) Rangesec x  IR   1, 1  sec x  1 ‫هی‬ 4

  5
5) x    k  ; k  Z  0,  1,  2, 3,  ... ‫هی‬ ‫الت‬
 2 
.‫شد‬ ‫ی‬ ‫شد غ‬ ) ‫ذ هی‬ ‫ج( ن‬ ‫هی ذ‬ secsnt 6
.‫شد‬ ‫ ن ص‬IV III ‫ ز د‬II I secsnt 7
:y = cscx

y

2 B  0,1
1 1 

‫متناقص متزاید‬
A  1,0     0
x
   2
‫متزاید‬ ‫متناقص‬


1 1
3 B  0, 1
2

33
‫ والیت بامیان – بازار بامیان‬:‫آدرس‬
 ‫مثلثات سیر تا پیاز کانکور‬

: Cosecant

Cosecant ‫نتایج تابع‬

1
f  x   csc x  ; sin x  0
sin x
1) f  x   csc x  T  2 ‫ص‬ ‫پ‬ 1
2 2
2) f  x   a csc  bx   T  ‫پ‬
b
34
 Domcsc x   x / x  R  sin x  0
 3
3) 
 Domcsc x  IR  sin x  0  IR sin x  0

"‫ انجنیر علی رضا " خاوری‬:‫مولف‬


4) Rangecsc x  IR   1, 1  csc x  1 ‫هی‬ 4

5) x  k  ; k  Z  0, 1,  2, 3,  ... ‫هی‬ ‫الت‬ 5

.‫شد‬ ‫ی‬ ‫غ‬ ‫شد‬ ) ‫ذ هی‬ ‫ج( ن‬ ‫هی ذ‬ cosecsnt 6
.‫شد‬ ‫ ن ص‬IV I ‫ ز د‬III II cosecsnt 7
:

‫آ‬ ‫پ‬ ،‫ه ی ق شند‬ ‫ی‬ f  x   a cos  bx  f  x   a sin  bx  ‫ص‬ 1

. ‫ش‬ ‫ذ‬ ‫آ‬ ‫پ‬ ‫ن‬ . ‫غ ی‬ ‫د‬
34
 f  x   a sin 2 n 1  bx  2
  T , n  IN
 f  x   a cos  bx 
2 n 1
b

‫آ‬ ‫ پ‬،‫شند‬ ‫هی ف‬ ‫ی‬ f  x   a cos  bx  f  x   a sin  bx  ‫ص‬ 2

. ‫ش‬ ‫ذ‬ ‫آ‬ ‫پ‬ ‫ن‬ . ‫ص‬
 f  x   a sin 2 n  bx  
  T , n  IN
 f  x   a cos  bx 
2n
b

‫آ‬ ‫ پ‬،‫شند‬ ‫ش‬ f  x   a cos  bx  f  x   a sin  bx  ‫ش‬ ‫ص‬ 3

 f  x   a sin  bx  
  T : ‫ذ‬
 f  x   a cos  bx  b

‫ط‬ ‫خ‬ ‫ن‬ ‫ی‬ f  x   cot  bx  f  x   tan  bx  ‫ص‬ 4

‫پ‬ ‫ن‬ . ‫ذ‬ ‫پ‬ ‫ط‬ ،‫شند‬
‫ذ‬ f  x   cot  bx  f  x   tan  bx  ، f  x   cot n  bx  ، f  x   tan n  bx 
 f  x   tan n  bx  , f  x   tan  bx  
 T  : ‫ش‬
 f  x   cot  bx  , f  x   cot  bx 
n
b

‫آ‬ ‫پ‬ ‫ ی‬،‫شند‬ ‫ش‬ ، ‫ ف‬، ‫ثث‬ ‫ص‬ 5

. ‫گ‬ ‫ظ‬ ‫هیه‬ ‫ پ‬L , C, M ‫ش ک‬ ‫ض‬

!... ‫بهترین انتخاب برای شما‬ "‫ انجنیر علی رضا " خاوری‬:‫مولف‬
 ‫ بامیان‬-‫مرکز عالی آموزشی موعود‬

( ) I II III IV

0 90 180 270 360
‫ثث‬ ‫ب‬
1
sin  0 0 0
1
35
1 1
cos 0 0
1
"‫ انجنیر علی رضا " خاوری‬:‫مولف‬

 
tan  0 0 0
 
 
cot  0 0
 
 1 
sec 
1   1
  1
csc 
1  

.‫شد‬ ‫ی‬ ‫ع‬ ‫ف‬ ‫ص ت‬

:‫ انتقال عمودی گراف توابع‬-1

1) y  f  x  
C 0
 y  f  x  C . ‫ط ف ال‬ ‫ی‬ ‫د‬ C ‫د‬ f  x ‫ف‬ 1

2) y  f  x  
C 0
 y  f  x  C ‫ط فپ‬ ‫ی‬ ‫د‬ C ‫د‬ f  x ‫ف‬ 2
:‫ انتقال افقی گراف توابع‬-2

1) y  f  x  
C 0
 y  f x C . ‫طف‬ ‫د‬ C ‫د‬ f  x ‫ف‬ 1

2) y  f  x  
C 0
 y  f x  C . ‫طف پ‬ ‫د‬ C ‫د‬ f  x ‫ف‬ 2

:y,x y =f(x)

.‫شد‬ x ‫ ظ‬y  f  x ‫ف‬ ‫نظ‬ ‫ ب ت‬، y   f  x ‫ف‬ 1

.‫شد‬ y ‫ ظ‬y  f  x ‫ف‬ ‫نظ‬ ‫ ب ت‬، y  f x ‫ف‬ 2

.‫شد‬ yx ‫خ‬ ‫ ظ‬y  f  x ‫ف‬ ‫نظ‬ ‫ ب ت‬، y   f x ‫ف‬ 3

35
‫ والیت بامیان – بازار بامیان‬:‫آدرس‬
 ‫مثلثات سیر تا پیاز کانکور‬

:‫شد‬ ‫ش‬ ‫ش طهی‬ ‫شد‬ ‫ک‬ ‫ک‬ ‫ک‬ f  x y

1)  x1 , x2  Dom f  x   x1  x2  f  x   f  x  ...I 1

2)  x1 , x2  Dom f  x   x1  x2  f  x   f  x  ...II 2

:
. ‫ک‬ ‫ک‬ ‫ ک‬f  x ‫ند‬ ‫ک ط ط‬ f  x ‫ف‬ x ‫ی‬ ‫ه خ‬ 36

. ‫ک‬ ‫ک‬ ‫ف‬ ‫ف‬ ‫ند‬ ‫ک ط ط‬ ‫ش‬ f  x ‫ف‬ ‫آ خ‬

"‫ انجنیر علی رضا " خاوری‬:‫مولف‬

:
، ‫پذ‬ ‫ک‬ ‫ثث‬ ‫ ک‬.‫شد‬ ‫پذ‬ ‫ک‬ ‫ک‬
: ‫ف‬ ‫ش ش ی‬ ‫ثث‬ ‫ ی ش‬.‫ک شد‬ ‫ک‬ ‫ذ‬

‫توابع معکوس مثلثاتی‬

 y  sin x  x  arcsin y    1
1) y = sin x   1
 x   , 
 y  sin x  x  sin y  2 2
 y  cos x  x  arc cos y 2
2) y = cos x    x  0 ,  
36 1
 y  cos x  x  cos y
 y  tan x  x  arc tan y    3
3) y = tan x   1
 x   , 
 y  tan x  x  tan y  2 2
 y  cot x  x  arc cot y 4
4) y = cot x   1
 x   0,  
 y  cot x  x  cot y
 y  sec x  x  arc sec y 5
5) y = sec x   1
 y  sec x  x  sec y
 y  csc x  x  arc csc y 6
6) y = csc x   1
 y  csc x  x  csc y

‫هیچ آسان بری تورا ب آسمان نخواهد برد‬

!...‫راه را باید قدم قدم پیمود‬

............ ‫با احترام‬

"‫انجنیر علی رضا "خاوری‬

!... ‫بهترین انتخاب برای شما‬ "‫ انجنیر علی رضا " خاوری‬:‫مولف‬