EqP - Hand Book - 2017

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 20

-of] k'l:tsf o:t} k|sf/sf ljleGg k|sfzg tyf /fli6«o÷cGt/f{li6«o (This handbook has been prepared based on similar

ar publications and
cg'ejsf] cfwf/df tof/ kfl/Psf] xf] ._ national / international experiences in earthquake emergency management.)

e"sDk k|ljlw /fli6«o ;dfh–g]kfnåf/f lgld{t A product of National Society of Earthquake Technology-Nepal.
e"sDkaf6 ;'/lIft /xg ug'{kg]{ k"j{–tof/L
e"sDkLo k"j{–tof/L -xft] k'l:tsf_
Earthquake Preparedness (Hand Book)

of] ;fdu|L e"sDk k|ljlw /fli6«o ;dfh–g]kfn (NSET) åf/f k'gM k|sfzg ul/Psf] xf] .
e"sDkaf6 ;'/lIft /xg ug'{kg]{ k"j{tof/L

ljifo;"rL
e"sDkaf6 ;'/lIft /xg ug'{kg]{ k"j{–tof/L
Earthquake Preparedness
k[i& ;+Vof
;jf{lwsf/M © e"sDk k|ljlw /fli6«o ;dfh–g]kfn g]kfndf e"sDkLo hf]lvd 1
n]vgM Authors:
cfdf]b dl)f bLlIft Amod Mani Dixit e"sDk cfpg' cl# s] ug]{ < 25
dx]z gsdL{ Mahesh Nakarmi ;+/rgfTds ;'/Iff 2
>L/fd l;+x a:g]t Shreeram Singh Basnet u}/ ;+/rgfTds ;'/Iff 2
e"sDkk"j{sf cfjZostfsf] klxrfg 3
lzj axfb'/ k|wfgfª\u Shiva Bahadur Pradhanang
JolQmut lzIff / k"j{tof/L 4
Plnhfj]y j]:;g Elizabeth Wesson
;fd'lxs of]hgf 5

k|sfzsM Published by:


e"sDk cfO/x]sf] ;dodf 56
e"sDk k|ljlw /fli^«o ;dfh-g]kfn National Society for Earthquake Technology-Nepal
#/leq cf>o ln+bf 5
#/aflx/ cf>o ln+bf 6
cfj/)f k[i& tyf lrq)fM Cover & Drawings Designed by:
rGbg Wjh /fgf du/ Chandan Dhoj Rana Magar e"sDk /f]lsPkl% 67
#/leqaf^ lg:sg] 6
k|yd ;+:s/)f First Edition: JolQmut cfjZostf 7
df#, 2056 -10,000 k|lt_ January, 1999 (10,000 copies) #/sf] hf¤r ug]{ 7
b;f}+ ;+:s/)f Tenth Edition:
r}q, 2072 -5,000 k|lt_ April, 2016 (5,000 copies) cg';"rLx? 7 12
P#f/f}+ ;+:s/)f Eleventh Edition: cg';r" L 1M e"sDk cfpg'kj
" s
{ f cfkt\sfnLg ;fdfg
kf}if, 2073 -7,500 k|lt_ January, 2017 (7,500 copies) cg';"rL 2M #/leq / aflx/sf ;'/lIft /
c;'/lIft :yfgx?sf pbfx/)f
k|sfzg >[ª\vnf Publication Series:
dxTjk")f{ kfl/jfl/s hfgsf/L 13
Pg;]6–!)%–@)!& NSET-105-2015
e"sDkaf6 ;'/lIft /xg ug'{kg]{ k"j{tof/L

() ;fnsf] dxfe"sDkaf6 Ifltu|:t eQmk'/sf]


%% em\ofn] b/jf/

g]kfndf e"sDkLo hf]lvd


e"sDk Ps k|fs[lts k|sf]k xf] . of] k/fk"j{sfn g]kfnsf] ;Gbe{df s'/f ubf{ w]/} k'/fgf P]ltxfl;s
b]lv dfgj ;d'bfon] ef]Ub} cfPsf] vt/gfs tyf e" s Dkx?sf] af/] d f vf; cf¤ s *f gePtf klg
clt ljgfzsf/L k|sf]k xf] . lj=;+=1890 -7=8 DofUg]Ro"*_, lj= ;+= 1990 -8=4
DofUg]Ro"*_ sf dxfe"sDkx?, / lj= ;+= 2045
e"sDkLo k|sf]k b'O{ sf/)fn] x'G%M ef}ule{s / ;fn -6=5 DofUg]Ro"*, OkL;]G^/ pbok'/_ sf demf}nf
Hjfnfd'vL . g]kfndf Hjfnfd'vL gePsf] x'gfn] e"sDk pbfx/)fsf] nflu pNn]vgLo %g\ . lj= ;+=
ef}ule{s sf/)faf^ e"sDk hfg] u%{ . ef}ule{s 1890 sf] e" s Dkn] dWo g] k fn / sf&df)*f}
sf/)faf^ k[YjLleqsf] cfGtl/s k|s[ofaf^ pTkGg pkTosfdf cTolws ljgf; u/]sf] lyof] .
oflGqs zlQm s'g} vf; :yfgx?df ;+lrt x'¤b}
hfG% / s' g } ;Ldf;Dd k' u ] kl% e" s Dkgsf] lj= ;+= 1890 sf] dxfe"sDksf] &Ls 100 jif{ kl%
dfWodaf^ lIf)f (Release) x'G% . o;/L zlQm lIf)f lj= ;+= 1990df of] e"sDk uPsf] lyof] . lj=;+=
sf7df8f}+ pkTosf leq hgIflt x'g] k|s[ofsf] e"sDkgnfO{ g} e"sDk elgG% . 1990 ;fnsf] df# 2 ut] lbgs]f 2 ah]/24 ldg]^
lhNnf zx/ k'?if dlxnf hDdf 22 ;]s)] * hf¤bf cfPsf] g]kfnsf] k"jL{ If]q r}gk'/df
zlQm ;+lrt x'g] :yfgx? ;fwf/)ftof b'O{ Tectonic
leq @%$ @@% $&( s]Gb| ljGb' ePsf] ;f] dxfe"sDksf] gfk 8=4 /]S^/
sf7df8f}+ plate sf] ;Ldfgfsf] kl/lwdf x'G% . pbfx/)fsf]
aflx/ &( !^^ @$% :s]nsf] lyof] . lj= ;+= 1990 ;fnsf] dxfe"sDkn]
nflu g]kfnsf] blIf)fdf cjl:yt ef/tLo Kn]^
k"j{ bflh{lnªb]lv klZrddf g'jfsf]^;Dd / pQ/df
leq @%) @(& %$& (Indian Plate) n] pQ/lt/ hfg vf]Hbf pQ/df /x]sf]
kf6g tfKn]h'ª b]lv blIf)fdf ef/tsf] laxf/ k|fGt;Dd
aflx/ *&! *@^ !^(& ltAatLo Kn]^ (Tibetan Plate) sf] ;Ldfgfsf] kl/lwdf
xfgL gf]S;fgL k'¥ofof] . o;af^ sf&df)*f} pkTosfdf
leq $## &#( !!&@ kg]{ lxdfnosf] ljleGg :yfgx?df e"sDk pTklt
efbufpF cTolws wghgsf] gf]S;fgL ePsf] lyof] . ;f]
aflx/ ub{% . o;sf/)fn] ubf{ g} b'O{ ef}ule{s Kn]^sf]
^% (! !%^ dxfe"sDkn] g]kfndf k'?if 3850 / dlxnf 4669
;Ldfgfdf kg]{ If]q g]kfndf e"sDksf] ;Defjgf a(L
hDdf !(%@ @#$$ $@(^ u/L hDdf 8519 hgfsf] d[To' ePsf] lyof] . o;
x'G% . t;y{ o:tf] e"sDkLo hf]lvd /x]sf] b]zdf
dWo] sf&df*f}+ pkTosfdf k'?if 1952 / dlxnf
a:g] afl;Gbfx?df e"sDkLo k|sf]k ;DaGwL k"jr { t
] gf
sf7df8f}+ pkTosf leq 3/x?sf] Iflt 2344 u/L hDdf 4296 hgfsf] d[To' eof] . o;
x'g' / ;f] af/]df k"j{–tof/Ldf /xg' clt cfjZos
e"sDkaf^ #/af;, b]jfno / kf^L kf}jf ;d]t u/L
kftfn w]/} yf]/} b]jfno, b]lvG% .
hDdf 207740 j^f lgdf{ ) f eTs] s f lyP .
lhNnf zx/ ePsf] rs]{sf] rs]{sf] hDdf lzjfno,
3/ 3/ 3/ kfl6kf}jf k|To]s jif{ ljZjdf s/La tLg nfveGbf a(L e"sDk
leq &@% #&#% $!$^ *^)^ $) hfg] ub{% . efUojz tL dWo] w]/}h;f] e"sDkx? pQm dxfe"sDkaf^ sf&df*f}+ pkTosfdf ePsf]
sf7df8f}+ aflx/ @*(@ $)^@ $@^& !!@@! !^ of t sd zlQmzfnL x'G%g\ cyjf tL dfgj a;f]af; hgwg Ifltsf] lj:t[t hfgsf/L af¤oftkm{ ljj/)f
leq !))) $!&) #*^) ()#) @@( gePsf] If]qdf x'g] ub{%g\ . h;n] ubf{ hgwgsf] tflnsfdf lbO{Psf] % . ;f] tflnsfdf lbO{Psf
kf6g aflx/ #(&& ($$@ !%(* !%)!& #) tYof+sx? >L a|Dx zd;]/ h= a= /f= åf/f lnlvt
Iflt ePsf] x¤b ' g
} , t/ tL dWo] s]xL w]/} zlQmzfnL
leq @#%( @@^# !$@% ^)$& !&& / w]/} k^s bf]xf]/L /xG%g\ . t;y{ e"sDksf] æ90 ;fnsf] dxfe"sDkæ gfds k':tsaf^ lnO{Psf]
efbufpF aflx/ !$$$ !(*^ @#** %*!* – xf] .
cfŸg} lsl;dsf] rl/q x'G% .
hDdf !@#(& @%^%* !&^*$ %%&#( $(@
!
e"sDkaf6 ;'/lIft /xg ug'{kg]{ k"j{tof/L

e"sDk cfpg' cl£f s] ug]{ < ;fg{ cyjf tNnf yKg jf x^fpg ljz]if!sf]
d]/f] 3/ æejg lgdf{0f ;+lxtfÆ
;Nnfx / ;' e mfj lng' h?/L x' G % .
-Building Code_ sf] cfwf/df e"sDk
;+/rgfTds ;'/Iff k|lt/f]wfTds pkfox? k|of]u u/L
a(\tf *G*Lsf] k|of]u, afSnf] uf/f] jf %fgf], gagfPsf] eP, sxfF o;/L 9'Ss
w]/} l;d]G^ ld>)f cflb dfqn] #/ alnof] ;fy a:g kfOGYof] xf]nf / Û
tkfO{+ gof¤ #/ lsGg cyjf ef*fdf lng
rfxg'xG' % eg] e"sDk ;DaGwL OlGhlgo/;+u x¤b
' g
} , u')f:t/Lo / ;dfg'kflts ;fdu|Lsf]
;/;Nnfx lng'xf];\ / pgLx?sf] ;'emfjnfO{ ;xL k|of]u tyf tn eGbf dfyL xn'sf
Wofg lbg'xf];\ tf ls tkfO{+ cfkm\gf] #/ lgdf{)f ug'{ a'l$dfgL &x%{ .
g]kfndf cfpg ;Sg] e"sDksf] wSsf
k|lt/f]w ug{ ;Ifd % eGg] s'/fdf ('Ss u}/;+/rgfTds ;'/Iff
£f/ agfp¤bf
x'g ;Sg' x'g]% .
e"sDksf] wSsfaf^ x'g;Sg] ;+efljt e"sDk
k|lt/f]wfTds
e"sDksf] hf]lvdaf^ #/nfO{ hf]ufpgsf] IfltnfO{ sd ug{ #/df k|of]u ul/g] Uof+;, pkfo ckgfpg'

nflu Wofg lbg' kg]{ dxTjk")f{ s'/fx?df lah'nL / kfgLsf wf/fx? lgoldt?kdf cToGt h?/L
% .
pko' Q m :yfgsf] %gf} ^ , lgdf{ ) f ;+ l xtf /fd|f;
] u
+ hf¤r ug]{ / cfjZos k/]df t'?Gt}
cg';f/ #/sf] gS;f+sg ug'{, u')f:t/Lo dd{t ug]{ .
lgdf{)f ;fdu|L k|of]u ug'{, ;lx tl/sfn]
lgdf{)f ug'{ cflb kb{%g\ . e" s Dkaf^ #/ w] / } xb;Dd ;' / lIft
/x]sf] % eGg] nfu] klg #/fo;L ;fdfg
k' / fgf / sdhf] / #/nfO{ k lg e" s Dk emg] { , k' m ^\ g ] cyjf otfptf ;/] / hLp sDKo"6/nfO{ t
afFw/] /flvof] ca
k|lt/f]wfTds agfpg ;lsG% . o:tf] sfd Hofgsf] tn–ljtn nufot uDeL/ gf]S;fgL c? s'/fx?df klg
;fdfGotof yf]/} vr{df k|fljlw!sf] ;'kl/j]If)fdf x'g;S% . To;sf/)f To:tf ;fdfgnfO{ Wofg lbg' k¥of] .

u/fpg ;lsG% . #/sf] l:ylt tyf gv:g] u/L s:g] cyjf ;'/lIft /fVg]
;'/Iffsf] cfjZostf cg';f/ ;'bl[ (s/)fsf k| o f; ug' { k%{ . ;g{ ;Sg] To:tf
nflu 15 b]lv 40 Ì ;Dd yk vr{ ;fdfgx? x'g\ M
kb{% .
ux| f } + / k' m ^\ g ;Sg] ;fdfg cyjf
s'g} #/df cfwf/e"t kl/jt{g ug'{ clw b/fhsf] dflyNnf] v)*df /x]sf ef¤*fx?,
ljz]if!;+u ;Nnfx lng'xf];\ . pbfx/)fsf em\ofndf /x]sf ;fdfgx?, >Jo b[iosf v;]/ k'm^\g]
;fdfgx?nfO{
nflu #/sf] leQf, (f]sf / em\ofn cflbnfO{ ;fdfgx?, sDKo"^/ / lk|G^/ cflbnfO{
;'/lIft :yfgdf
;'/lIft :yfgdf af¤w/ ] /fVg'k%{ tf ls af¤w]/ /fVg'
k%{ .

@
e"sDkaf6 ;'/lIft /xg ug'{kg]{ k"j{tof/L

e"sDk cfPsf] ;dodf ltgLx? v;]/ ;fdfg, lAnlr+u emf]n, /+ux?_ ;se/
Iflt x'g] ;+efjgf sd xf];\ . #/eGbf aflx/ cyjf k|foM k|of]u gul/g]
#/sf] s'g} s'gfdf /fVg' k%{ .
ux|f}+ kmlg{r/ / leQfdf e'm)ofOPsf
j:t'x?nfO{ g;g]{ jf gv:g] u/L yk tkfO{+n] lj>fd ug]{ :yfg, vf^, kn+u,
lsnf, P]u+ n, l;qmL cflbn] af¤w/] /fVg' ;f]kmf cflbnfO{ l;;f vfkf ePsf] em\ofn
k%{ . ;/]/ jf v;]/ Iflt x'g ;Sg] jf b/fh tyf e'm)*\ofOPsf ux|f+} ;fdfgaf^
o:tf j:t'x? lgDg x'g ;S%g\ M- ^f(f /fVg' x f] ; \ . e" s Dksf] a] n f
ux|f}+ kmlg{r/ /
o:tf ;L;f k' m ^] / ^' q mfx? uf] n L em} +
leQfdf - ykSs dfq /flvPsf &"nf b/fh, x'lQG%g\ . (f]sf cyjf em\ofn / ux|f}+
e'm)ofOPsf j:t' /fv]sf] &fp¤eGbf tn a:g' x'+b}g,
j:t'x?nfO{ g;g]{
tVtf, ¥ofs
jf gv:g] u/L - b/fh, tVtfdfyL /flvg] afs; jf gq To:tf ;fdfg tkfO{+dfly g} v:g
yk lsnf, P]u + n, cGo ux|f}+ j:t'x? ;S%g\ .
l;qmL cflbn]
af¤w]/ /fVg' - k':ts /fVg] b/fh
k%{ . - kfgL ttfpg] uLh/ e"sDk k"j{sf cfjZostfsf] klxrfg
- Uof+; l;ln)*/
- e'm)*\ofP/ /flvPsf k'mnsf udnf e" s Dk kl% w] / } s' / fx?sf] cfjZostf
- k| m ] d df /flvPsf &" n f t:jL/x? PSsf;L a(\%g\ . To;}n] cfh} To;af/]
- /]lk|mh]/]^/ ;f]r]/ tn eg]h:t} cfjZos Joj:yf ug{
- e'm)*\ofOPsf lah'nL alQx?, kmfg'; Wofg lbg'xf];\ M
- P]gfx?
e"sDk / clUg aLdf u/]df tkfO{n + ] s'gk
} lg
;'/lIft ?kaf^ #/ aflx/ lg:sgsf nflu k|sf/sf] ;+efljt Ifltsf] Ifltk"lt{ kfpg
sf]&f aflx/ lg:sg] af^f], e¥ofª, sf]l/*f]/, ;Sg' x ' G % . cfkm\ g f] ;DklQsf] aLdf
dh]/L, d^fg / cGo :yfgx?df -af^f]df_ ug'{xf];\ .
/x]sf cj/f]w x^fO/fVg' k%{ .
gjhft lzz' / afnaflnsfx?nfO{ ;dod}
e"sDk / clUg / lgoldt vf] k lbnfPdf e" s Dkkl%
HjngzLn -d§Lt]n, k]^f« n
] , Uof¤;_ j:t'x?
aLdf u/]df
tkfO{n
+ ] s'gk
} lg cyjf #fts emf]n kbfy{x? -h:t} /f;folgs x' g ;Sg] ;+ e fljt /f] u af^ pgLx?nfO{
k|sf/sf] kbf{ y , lkmg] n , Pl;* / ;kmfOsf ;'/lIft /fVg ;lsG% .
;+efljt Ifltsf]
Ifltk"lt{ kfpg
;Sg'x'G% .

#
e"sDkaf6 ;'/lIft /xg ug'{kg]{ k"j{tof/L

e"sDk kl% #/df kfgL, lah'nL, Uof¤;, s] xf]nf <æ eGg] af/] clxn] g} ljrf/ ug'{
/ ;+rf/ ;Dks{df u*a*L x'g;S% . pQd x'G% .
To;sf/)f vfg] k fgL, vfgf, k| f ylds
pkrf/sf ;fdfg, lgoldt ;]jg ug'{kg]{ e"sDk cfPsf] avt ;'/lIft cf>o:yn
cTofjZos cf}iflw, n'ufkmf^f, / h?/L e] ^ fpg' eg] s f] #/sf ;a} ;' / lIft /
cfjZostfsf ;fdfgsf] ;+ron] e"sDk c;' / lIft :yfgx?sf af/] d f yfxf
kl%sf cfjZostf k"/f ug{ ;#fp+%g\ . kfO/fVg' xf] . To;}n] e"sDk cfpg' cl#
hUufsf] nfnk" h f{ , a} + s sf] r] s a' s g} cfkm\ g f] #/, ljBfno, sfof{ n odf
e"sDksf] rk]^fdf kl/ x/fpg ;S%g\ . ;' / lIft :yfgx? klxrfg ug' { pko' Q m e"sDk s;/L
To;}n] To:tf sfuhftsf] kmf]^f]skL klg x' G % . s] x L pbfx/)fx? k] h 12 df cfp+% To;sf]
;+efjgf af/]
;'/lIft /fVg'xf];\ . k]h 8 / 9 df h?/L lbOPsf %g\, x]g'{xf];\ . k|ydtM kl/jf/sf
cfjZostfsf ;fdfgx?sf] pbfx/)f lbOPsf] ;b:o
/ l%d]sL;+u
% . To;nfO{ x]g'{xf];\ / e"sDk kl% tkfO{+ To:tf cf>o:yndf e"sDk cfPsf] vf;u/]/ s]^fs]^L
;lhn} k|fKt ug{ ;lsg] &fp¤df To:tf avt s;/L a:g] / tkfO{+sf] z/L/ / / a'(fkfsf;+u
;fdfgx? tof/L cj:yfdf /fVg'xf];\ . ^fpsf] s;/L hf]ufpg] eGg] s'/f klxn] s'/f ug'{xf];\ .

e"sDk kl%sf 2-4 lbg lgs} si^k|b g} yfxf kfO{ lglZrGt x'g'xf];\ . ;'/lIft
x'G%g\, To;sf] nflu clxn] g} hf]uf* pkfosf nflu k]h 5, 6, 11 / 12 sf
ug'{xf];\ . lrqx? x] g ' { x f] ; \ . To;kl% kl/jf/sf
;b:onfO{ vf;u/]/ tkfO{sf %f]/f%f]/LnfO{
JolQmut lzIff / k"j{ tof/L l;sfpg'xf];\ . k|fylds pkrf/ ;DaGwL
tflnd sfo{ q mddf ;xefuL x' g ' x f] ; \
e"sDk s;/L cfp+% To;sf] ;+efjgf / c?nfO{ klg To:t} ug{ k| f ] T ;flxt
af/] k|ydtM kl/jf/sf ;b:o / l%d]sL;+u ug'{xf];\ .
vf;u/]/ s]^fs]^L / a'(fkfsf;+u s'/f
ug' { x f] ; \ . pgLx?nfO{ cs:dft cfpg] To;a] n f tkfO{ n ] k| o f] u ug' { kg] { e"sDk cfPsf]
avt ;'/lIft
e"sDkaf^ x'g;Sg] g;f]lrPsf c;/nfO{ pks/)fx?sf] pkof]u ug]{ t/Lsf yfxf cf>o:yn
hgr]tgf / cfjZos k"j{tof/Laf^ sd kfpg'xf];\, tyf e"sDk kZrft\sf] ;+efljt e]^fpg' eg]sf]
ug{ ;lsG% eGg] af/] ;Demfpg'xf];\ . cfkt\sfnLg cfjZostfx?af/] clxn] g} #/sf ;a}n]
;'/lIft /
To;kl% pgLx?nfO{ ;'/Iffsf pkfo ;DaGwdf ljrf/ ug' { x f] ; \ . e" s Dk cfPkl% tL c;'/lIft
l;sfpg'xf];\ . k|To]s JolQmn] #/, ljBfno ;fdfgsf] pko'Qm k|of]u ug{ tkfO{+nfO{ :yfgx?sf
af/]df klxn] g}
jf sfof{nodf æe"sDk kl% d]/f] bfloTj o;n] ;#fpg]% . o:tf h?/L ;fdfgx? yfxf kfO/fVg'
xf] .

$
e"sDkaf6 ;'/lIft /xg ug'{kg]{ k"j{tof/L

sxf¤ yGsfOPsf %g\ kl/jf/sf ;a} e"sDk cfO/x]sf] ;dodf


;b:onfO{ hfgsf/L lbg'xf];\ .
tn atfOPsf pkfox?n] e"sDksf] k|efjaf^
lah'nL, kfgL / Uof+; aGb ug]{ t/Lsf aRg lgs} ;#fp¤%g\ . t/ e"sDk h:tf]
kl/jf/sf k|To]s ;b:onfO{ yfxf x'g' cfkt\sfnLg cj:yfdf oL pkfox?sf] ;d'lrt
kb{% . pkof]u / cjnDagsf nflu lgoldt cEof;
(Drill) ug'{ cTofjZos x'G% .
&"nf #/, xf]^n
] , sfof{no / l;g]df cflbdf
kl/jf/sf
aflx/ lg:sg] cfkt\ s fnLg (f] s f / 3/leq cf>o ln+bf
;b:o,
l%d]sLx?, e¥ofª\ sxf¤ sxf¤ %g\ eg]/ klxn] g} yfxf
;+u} sfd ug]{ kfO{ /fVg'xf];\ . zfGt /xg';\ / c?x?nfO{ ;d]t gcflQsg
;xof]uL ldqx?
;s] ; Dd l%^f] ;' / lIft :yfgdf k' U g
ldn]/ ;fd"lxs
k"jt
{ of/L of]hgf ;fd'lxs of]hgf ;Nnfx lbg'xf];\ .
agfpg' k%{ .

vt/gfs e"sDkkl% tkfO{s + f] If]qdf p$f/sdL{ olb tkfO{+ Pstn] #/df x'gx
' G' % / aflx/
t'?Gt gk'Ug ;S%g\ . To;sf/)f kl/jf/sf lg:sg] (f]sfsf] glhs d} x'g'x'G% eg]
;b:ox?, l%d] s Lx? / ;+ u } sfd ug] { e"sDk z'? x'gf;fy t'?Gt #/ %f*\gx ' f];\
;xof]uL ldqx? ldn]/ ;fd'lxs k"j{tof/L / klxn] g} lglZrt u/]sf] ;'/lIft &fp¤df
of]hgf agfpg' k%{ . e"sDkkl% ;'/lIft ?kdf k'Ug'xf];\ . #/ glhs ;'/lIft &fp¤ %}g
e]nf x'g sl&g x'G%, t;y{ Pp^f ;fd'lxs eg] #/leq} /xg'xf];\ .
k"jt
{ of/L of]hgf agfpg' pko'Qm x'G% . o;f]
ubf{ k|To]s JolQmn] cf–cfkm\gf st{Jo /fd|f;
] u
+ olb tkfO{+ e"sDk cfp¤bf w]/} dflysf]
kfngf ug{ ;S%g\ / #^gf #^L ;s]kl% tnfdf x'g'x'G% eg] (f]sflt/ gbf}*\g'xf];\,
cndn x¤'b}g . e¥ofªsf] k|of]u gug'x { f];\ cyjf dflyaf^
kmfnxfNg] k|of; gug'{xf];\ . ;'/lIft /
e"sDk cfp¤bf e/kbf]{ :yfgdf -k[i& 5,6,11 / 12 cg';f/_
cfkm' / cfkm\gf] e" s Dk g/f] l s+ b f;Dd a:g' x f] ; \ .
kl/jf/sf
;b:ox? ;'/lIft
/ e/kbf]{ :yfgdf e"sDkn] xNnfO{ /x]sf] a]nfdf e¥ofªdf
e"sDk
g/f]ls+bf;Dd
tndfly bf} * \ g x' G g . leqL uf/f] ; + u
a:g'xf];\ .

%
e"sDkaf6 ;'/lIft /xg ug'{kg]{ k"j{tof/L

^f+l;P/ a:g'xf];\ . ^fpsf] / #f+^LnfO{ ;f+#/' f ;*sdf /x+bf Pstn] #/sf] aflx/sf]
xftn] %f]k]/ ;'/lIft /fVg'xf];\ . uf/f]df cf* lnP/ a:g'xf];\ / cfkm\gf] olb tkfO{ w]/}
^fpsf] xftn] (fSg'xf];\ . dflysf] tNnfdf
lnkm\^df x'g'x'G% eg] o;nfO{ ;aeGbf x'gx
' G' % eg] (f]sf
lt/ bf}*g], e¥ofª\u
glhssf] tnfdf /f] s ] / lnkm\ ^ aflx/ u'l*/x]sf] ;jf/L ;fwgdf /x+bf To:tf] cf]n{g], ´\ofn,
lg:sg'xf];\ . ;jf/L ;fwgnfO{ #/ / cGo &"nf j:t'eGbf afb{nL jf sf};Laf^
xfdkmfNg] uNtL
^f(f /fVg'xf];\ / sDkg ;dfKt geP;Dd slxNo} klg
ha e"sDkg /f]lsG%, tkfO{+ ;'/lIft :yfgdf ToxL++ a:g'xf];\ . gug'{xf];\ .
s]xL If)f a:g'xf];\ / To;kl% xf]lzof/L;fy
aflx/ lg:sg'xf];\ . e"sDk /f]lsP kl5 ;'/lIft :yfgsf]
;+efjgf gePdf
uf/f]sf] s'gf jf
^]a'n d'lg a:bf
e" s Dk cfPsf] avt olb tkfO{ + a} + s 3/leqaf6 lg:sg] #'*
+ fdf ^fpsf] /fvL
cyjf ;lkª ;]G^/ h:tf ejgdf x'gx ' G' % xftn] ^fpsf]
/ ;xh} aflx/ lg:sg ;Sg'xG' % / af^fdf e"sDk /f]lsPkl% klg #/dflyaf^ eTs]sf hf]ufpg'xf];\ .

le*ef* %}g eg] aflx/ lg:sg'xf];\ / ;fdfg v:g ;Sg], lah'nLsf tf/x? r'l+ *g]
;'/lIft :yfgsf] vf]hL ug'{xf];\ . tyf Uof+; / kfgLsf kfOkx? k'm^\g ;Sg]
;+ e fjgf x' G % . d' V o e" s Dkkl% ;d] t \
gf^\ou[x, /+uzfnf, s[*f:yn cyjf l;g]df e"sDksf] &"n} em^\sf k'gM b]vfkg]{ ;+efjgf
xn h:tf ;fj{hlgs :yfgdf aflx/ lg:sg] /xG% . To;}n] e"sDk /f]lsPkl% lgDg
(f] s ftkm{ bf} * + b f uDeL/ rf] ^ nfUg- s'/fdf Wofg lbg'xf];\ M
;S% . ;'/lIft :yfgsf] vf]hL ug'{xf];\
/ olb To:tf] ;+efjgf geP cfkm\g} l;^df tkfO{ + cfkm\ g f cfkt\ s fnLg ;fdfgx?
a:g'xf];,\ #'*
+ fdf ^fpsf] /fVg'xf];\ / xftn] lng'xf];\ / xf]lzof/Lk"j{s #/af^ aflx/
^fpsf] hf]ufpg'xf];\ . lg:sg'xf];\ .

3/aflx/ cf>o ln+bf c?nfO{ #/af^ aflx/ lg:sg


;f+#'/f ;*sdf
;xof]u ug'{xf];\, vf;u/]/ s]^fs]^L / /x+bf Pstn]
rf}*f ;*sdf /x+bf ?veGbf k/, lah'nL a'(fkfsfnfO{ . #/sf] aflx/sf]
aQLsf] vDaf, lah'nLsf] nfOg, uf/f]df cf* lnP/
a:g'xf];\ /
cUnf ejgx? / k' n x? eGbf ^f(f cfkm\gf] ^fpsf]
a:g'xf];\ . b'j} xftn]
(fSg'xf];\ .

^
e"sDkaf6 ;'/lIft /xg ug'{kg]{ k"j{tof/L

dflyaf^ ;fdfg v;]/ nfUg ;Sg] jf a]Unf a]Un} x'G% . To;sf] k"lt{ eof]
cfuf] cyjf Uof+;n] ps';d's; ' x'g] h:tf] ePg egL Wofg lbg'xf];\ .
vt/fk")f{ cj:yf %}g eg] #/leqsf uDeL/
?kdf #fOt] JolQmx? vf;u/L ub{ g , p$f/sdL{nfO{ sfd ug{ ;lhnf] kfg'{xf];\
sDd/ ef+lrPsfx?nfO{ ha/h:tL tfGg], / cfkt\sfnLg afxgnfO{ af^f] %f]l*lbg'-
cyjf aflx/ lgsfNg] k|of; xf];\ .
gug'x { f];\ . o:tf] a]nfdf #fOt] JolQmnfO{
:^«r] /sf] ?kdf sfddf cfpg ;Sg] h];s ' } p$f/sdL{nfO{ k")f{ ;xof]u / cfkm' ;Sbf]
e"sDkdf k/L
#fOt] ePsfx?– ;fdfgnfO{ k|of]u u/L aflx/ d@t ug'{xf];\ .
nfO{ xf]lzof/Lk"js
{ lgsfNg' xf];\ . h:t} sDan, sk*f cyjf
xn'sf (+un] dfq tkfO{s
+ f] ^«flGh:^/, /]l*of] vf]Ng'xf];,\ gof¤
p&fpg'xf];\ . xtf/
Knfli^ssf] ^'qmf, vf^, e¥ofª\, (f]sfx?,
u/]/ ha/h:tL sK^] / f O{ T oflb . t/ pgnfO{ nfu] s f] cfkt\sfnLg ;"rgf / ;dfrf/ ;'Gg'xf];\
p&fp¤bf #fO{tn ] fO{ rf] ^ nfO{ bvn gk' u f] ; \ eg] / ;fjwfg tyf To;df elgP cg' ; f/ ug' { x f] ; \ .
emg yk cfwft
k'Ug;S% . x'gk ' %{ . ljif]zu/L #fOt]sf] ub{g, (f* /
sDd/df yk bvn k' U g' vt/fhgs ^]lnkmf]g ;]jf cfkt\sfnLg sfdsf nflu
x'g;S% . dfq k|of]u ug'{xf];\ .

tkfO{+sf] kl/jf/ ;'/lIft /x]sf] lglZrt 3/sf] hf“r ug]{


ePkl% cGo #fOt] dflg;nfO{ ;xof]u
ug'{xf];\ . e" s Dk uO;s] k l% tkfO{ + olb cfkm\ g f]
#/sf] ;+/rgfTds Ifltsf af/]df hf¤r ug'{
JolQmut cfjZostf x'G% eg] tnsf s'/fdf Wofg lbg'xf];\ M
p$f/sdL{nfO{ sfd
ug{ ;lhnf] kfg'x { f];\
/ cfkt\sfnLg #/aflx/ lg:s]kl% #fOt]nfO{ t'?Gt k|fylds #/ eTs]/ lg:s]sf ;fdfgdfly lx+*\bf
afxgnfO{ af^f] pkrf/ u/fpg] Joj:yf ug'{xf];\ / yk afSnf] tn' j fsf] -b/f] _ h' Q f nufpg'
%f]l*lbg'xf];\ . xf];\ . sf¤rsf ^'qmf, lsnf cflb laem]/
pkrf/sf nflu ;xfotfsdL{ s f] k| t LIff
tkfO{s
+ f] ^«flGh:^/ ug'x
{ f];\ jf ;DalGwt lgsfo;+u ;dGjo tkfO{ g} #fO{t] x'g ;Sg'x'G% .
vf]Ng'xf];\ u/L glhs}sf] c:ktfn jf :jf:Yo s]Gb|df
cfkt\sfnLg ;"rgf
tyf ;dfrf/ ;fjwfgL;fy n}hfg'xf];\ . yk ;'/Iffsf nflu xftdf df]^f] vfnsf]
;'Gg'xf];\ / To;df k~hf nufpg'xf];\ .
elgP cg';f/
ug'{xf];\ .
k|To]s JolQmsf] tTsfnLg cfjZostf

&
e"sDkaf6 ;'/lIft /xg ug'{kg]{ k"j{tof/L

dflyaf^ ;fdfg v:% ls egL xf]lzof/


/xg'xf];\ . eTsg nfu]sf &fp¤af^ ^f(f
/xg'xf];\ .
cg';"rL !
e"sDk cfpg'k"j{sf cfkt\sfnLg ;fdfgx?
c+Wof/f] ePsf] v)*df #/leq ^r{nfO{^
dfq k|of]u ug'{xf];\ . ;nfO{ gsf]g'{xf];\ tn lbOPsf k|To]s ;fdfg h'^fO;s]kl%
/ aQLsf] :jLr glyRg'xf];\ . Uof+; r'xfj^ To;sf] ;"rL agfO{ lrGx nufpg'xf];\ .
gePsf] lglZrt u/]kl% dfq aQL / cfuf]
afNg' pko'Qm x'G% . sDtLdf 3 lbgnfO{ k'Ug] / tTsfn gi^
gx'g] vfgf
Uof¤;sf] uGw cfO/x]sf] yfxf kfOPsf]
#/ eTs]/ lg:s]sf
v)*df t'?Gt em\ofn vf]Ng'xf];\ / Uof¤;sf] l*Aafdf /flvPsf vfgf, Ro'/f, e'hf, ;fdfgdfly lx+*\bf
d'Vo eNj aGb ug'{xf];\ . afSnf] tn'jfsf]
bfndf]&, nfvfdl/, la:s'^, rsn]^, -b/f]_ h'Qf nufpg'
lrgL, g' g , %f] x *f, ls;ld;, abfd xf];\ .
lah'nLsf] tf/ r'l+ *Psf] % eg] d'Vo :jLr O{Toflb .
aGb ug'{xf];\ .
o:tf ;fdfgsf] e)*f/)fnfO{ ;do;dodf
olb kfgLsf] kfOk Ifltu|:t ePsf] % eg] km]/abn ub}{hfg'xf];\ .
d'Vo :yfgdf aGb ug'{xf];\ .
lkpg], n'ufw'g] / :jf:Yoa${s kfgLsf]
#/ k" ) f{ ? kn] ;' / lIft % eGg] lglZrt e)*f/)f sDtLdf 72 #)^f;Dd k'Ug]u/L
geP;Dd kl/jf/sf ;b:onfO{ #/leq /fVg'xf];\ .
k|j]z ug{ glbg'xf];\ .
o:tf] kfgL Knfli^ssf] ef¤*fdf xfjf
e" s Dk uO;s] k l% e" s Dksf] k' g M gl%g]{ u/L aGb ug'{xf];\ / k|To]s
em^\sf x'g;S%, t;y{ o;k|lt ;hu dlxgf kl/jt{g ub}{ /xg'xf];\ .
/xg'xf];\ .
rSs', v's/' L, Sofg cf]kg/ cflb xltof/
sDtLdf 3
/fVg'xf];\ . lbgnfO{ k'Ug] /
tTsfn gi^ gx'g]
vfgf e)*f/)f
ug'{xf];\ .

*
e"sDkaf6 ;'/lIft /xg ug'{kg]{ k"j{tof/L

k]k/Aofu -5 j^f
p$f/sf ;fdfg x'k -;]lŸ^ lkg_ -6 j^f
- ;fa]n - l;§L - *f]/Lsf] d'&f cf}iflwx? M
- df/tf]n - nfO^/ - /]Gr
/]lS^kmfO* l:k|^ emf]n
- ;nfO{ - d}gaQL
h]lG;og efOcf]n]^ emf]n
- ;fgf] ^«flGh:^/ - yk Aof^«L
- clUg lgoGqs l^Gr/ cfof]l*g emf]n cyjf a]^fl*g
l^Gr/ a]Ghf]Og emf]n
k|To]s JolQmnfO{ tLg lbgsf nflu k'Ug] hLjghn w'nf]
;/;kmfO{sf ;fdfg l;Ne/ ;Nkmf*fOlhg dNxd / w'nf]
cf¤vfsf] yf]kf 20Ì ;Nkmfl;^fdfO*
- ;fa'g - tf}lnof÷?dfn d]^f]Nsf]k|fdfO* rSsL -5 ld=u|f=
- kmf]x/ xfNg] emf]nf - l*^/h]G^ emf]n -5 ld=u|f= k|lt lrof rDrf
p$f/sf - l^:o' k]k/
tyf cGo
;f]l*od afOsfaf]{g]^ rSsL
;fdfgx? Nsf]/km]lg/fldg -25 ld=u|f=_ rSsL
k|fylds pkrf/sf] ;fdfg
Pl:k/Lg -300 ld=u|f=_ rSsL
;fdu|Lx? M kf/fl;^fdf]n -500 ld=u|f=_ rSsL ÷
;fa'g -1 emf]n -125 ld=u|f= k|lt lrof rDrf_
tLvf] ^'Kkf ePsf] lrD^L -km]f/;]k_-1 d]^«f]lg*fhf]n -Pdlh^_
;kmf skf; -2 /f]n lgcf]dfOl;g jf k|mfdfO;]^Lg qmLd
Aof)*]h -;fOh 1æ, 2æ, 3æ, 4æ_ - x/]s cf}iflwx?sf] k|of]u
;fOhsf b'O{ b'O{ /f]n /]lS^kmfO* l:k|^ emf]n
^f¤l;g] k§L 1æ /f]n of] Ps k|sf/sf] sL^f)f'gfzs emf]n cf}iflw
sfe|f] (Splint) -2 j^f -xftsf] nflu_ xf] . of] emf]n cf}iflw h'g;'s} lsl;dsf] #fp,
ydf]{ld^/ -2 j^f -cf]/n / /]S^/ vl^/f ;kmf ug{ k| o f] u ul/G% . ;kmf
skf;df cln rf]kL #fp vl^/f jl/kl/ %]p
Ps Psj^f_
%]pdf ;kmf ul/G% . #fpx?df ;f]em} k|of]u
s}¤rL (Scissor) ;fgf] -1
ug'{ x+'b}g . o;/L #fpdf l;w} k|of]u u/]df
k]k/ / k]G;Ln -1÷1 #fp rx/fpg], kf]Ng] / b'Vg] ub{% . o;n]
k|fylds
pkrf/sf lgd{nLs[t uhKof* -1 Kofs]^ lj/fdLnfO{ emg kL*f x'G% .
;fdfgx?
(
e"sDkaf6 ;'/lIft /xg ug'{kg]{ k"j{tof/L

h]lG;og efOcf]n]^ emf]n /fd|f];+u ;kmf u/]/ #fpdf of] cf}iflw /fVg]
of] cf} i flw klg ls^f)f' g fzs emf] n kbfy{ / kftnf] Pj+ xNsf sk*fn] %f] l klbg'
xf] . o;sf] /é uf(f KofhL x'G% . of] cf}ilwsf] kb{% .
emf]n ;kmf ;fgf] skf;df rf]k]/ leqL #fp
20Ì ;Nkmfl;^fdfO* cf¤vfsf] yf] k f
jf vl^/fleq k|of]u ul/G% . t/ n'ufdf
-g]^«f;f]n 20Ì_
nfu]kl% o;sf] /én] bfu agfOlbG% . of]
of] cf}iflw cf¤vf /ftf] x'b
¤ f, lrnfp¤bf / cf¤vfaf^
cf}iflw laifflb xf]Og .
kfgL cfO/x¤bf k|of]u ul/G% . &"nf]sf] nflu
l^Gr/ cfof]l*g emf]n jf a]^fl*g 20Ì / ;fgf gfgLx?sf nflu 10Ì sf]
of] cf} i flw klg ls^f)f' g fzs emf] n kbfy{ 1-2 yf]kfsf b/n] lbgdf 4÷5 k^s;Dd
xf] . o;sf] k| o f] u gLn*fd, #l;| P sf] k|of]u ug{ ;lsG% .
cfkm' / cfkm\gf
&fp¤, sd /Qm>fj ePsf] #fp rf]^df k|of]u
d]^f]Nsf]k|fdfO{* kl/jf/ tyf %/
ul/G% . l%d]sLx?nfO{
of] cf}iflw afGtf /f]Sgsf nflu k|of]u ug]{ k|fylds pkrf/af/]
l^Gr/ a]Ghf]Og emf]n ul/G% . k]^ b'v/] afGtf x'g] cyjf a; uf*L hfgsf/L u/fcf}+ .
of] cf}iflw s*f lsl;dsf] ls^f)f'gfzs emf]n r(\bf afGtf x'g] la/fdLx?nfO{ of] cf}iflw ;]jg
xf] . o;sf] af;gf ld&f] lsl;dsf] x'G% . u/fOG% . o:tf dflg;x?n] ufl* r(\g 15
clncln /Qm>fj ePsf #fpx?df k|of]u ugf{n] jf 20 ldg]^ k"j{ of] cf}iflw vfPdf afGtf
o;n] /Qm>fj /f] S gdf d@t ub{ % . x'¤b}g .

hLjghn w'nf] ;f] * Lod afOsfaf] { g ] ^ rSsL -;f] * fldG^_


of] hn ;+ o f] h gsf nflu klxn] g} tof/ of] rSsL dflyNnf] k]^ xNsf;+u b'Vg],
kfl/Psf] g' g , lrgL, ;f] * fsf] w' n f] xf] . *sf/ cfO/xg] la/fdLx?n] k| o f] u ug{
hLjghnsf Kofs]^x? cf}iflw k;n afx]s ;lsG% . ;fwf/)ftM &"nf dflg;nfO{ 2-2
cGo k;nx?df klg kfOG%g\ . Kofs]^sf] rSsL / ;fgfnfO{ Ps rSsL lbPdf k]^
aflx/ kl§ pNn]v eP cg';f/ pdfn]/ lr;f] b'vfO{df s]xL /fxt x'g] ub{% .
kfl/Psf] kfgLdf #f]nL emf*f afGtf tyf kvfnf
Nsf]/km]lg/fldg rSsL 25 ld= u|f= -Plen_
nfu]sf] la/fdLnfO{ a/fa/ v'jfO/x]df z/L/df #fOt]x?nfO{ l%^f]
PnhL{ k|ltlqmof -Pl)^lx:^fdLg_ sf sf/)f eGbf l%^f] s;/L
sdL ePsf] kfgLsf] k" l t{ x' ¤ b } hfG% .
hLpdf lrnfpg] kmf]sfx? cfPdf of] Plen c:ktfn k'¥ofpg
rSsL vfPdf lrnfpg] /f]u lgsf] x'G% . k|fo ;lsG% eGg] /
l;Ne/ ;Nkmf*fOl*g dNxd / w' n f]
PDa'nG] ;sf] ;'ljwf
oL cf}iflwx? kfSg nfu]sf cyjf kfls;s]sf of] cf}iflwn] lgGb|f nfUb% . o;n] afGtf sxf¤ / s'g &fp¤df
#fpx?df k|of]u ul/G% . #fpnfO{ ;kmf kfgLn] /f]Sg] sfd klg ub{% . pknAw % eGg]
s'/fsf] hfgsf/L
/fvf}+ .
!)
e"sDkaf6 ;'/lIft /xg ug'{kg]{ k"j{tof/L

Pl:k/Lg 300 ld= u|f=, dfly lbOPsf ;fdfgafx]s tnsf] hfgsf/L


kf/fl;^fdf]n–500 ld= u|f= ;d]t tkfO{n
+ ] cfkm\gf] ;"rLdf ;dfj]z ug'k
{ %{
^fpsf], hLp b'Vbf, Hj/f] cfp¤bf k|of]u ul/g]
cf}iflw jo:sx?nfO{ Pl:k|/Lg 300 ld= u|f= :yfgLo jfl;Gbfsf] ;fgf] kmf]^f] ;lxtsf]
cyjf kf/fl;^fdf]n 500 ld= u|f= tyf 10 aif{ ;"rL tof/ ul//fVg' k%{ . kmf]^f]sf] k%f*L
d'lgsfnfO{ jo:s dfqfsf] cfwf . t/ k]^sf pgLx?sf] gfd, pd]/, kl/rokq ;+Vof /
/f]lux? / aRrfx?nfO{ glbg] . /Qm ;d"x n]Vg'k%{ .
£f/leqsf
;'/lIft
:yfgx? d]^«f]lg*fhf]n -Pdlh^_ To:tf JolQmsf] /f] u ;DaGwL k" ) f{
cfp¤ kbf{sf] avt 400 ld=u|f= lbgsf] tLg ljj/)f, pgLx? s'g /f]uaf^ -h:t}, bd,
bx|f] ^]an cyjf *]:sd'lg kN^ vfgfkl% lbg' k%{ . d'^' ;DaGwL ;d:of, s'g} cf}iflwaf^ x'g]
PnhL{_ kLl*t %g\, pgLx?nfO{ lbOPsf]
#/leqsf lgcf]cfOl;g jf k|mfdfO;]l^g lqmd cf}iflw / v'/fs ljlw af/] k")f{ ljj/)f
;'/lIft :yfg– -lgof]:kf]l/g jf ;f]k|mfdfOl;g_
bx|f] ^]an
' cyjf
/fVg'k%{ .
*]:s d'lg of] dnd ;a} k|sf/sf aflx/L #fpsf] pkrf/
ug{ pkof]lu x'G% . lgs^td cfkmGt cyjf ;fyLx?sf] &]ufgf
/ kmf]g gDa/ .
dxTjk")f{ sfuhkqx?
- nfnk"hf{ -hUufwgL k|df)f k"hf{_ sf]&fx?, e¥ofª, aflx/ lg:sg] (f]sf /
- gful/stfsf] k|df)fkq ;a} dxTjk")f{ &fp¤x? h:t} lah'nL, kfgL
- a}+ssf] r]s a's / Uof¤;sf d'Vo :jLrx?sf] :ki^ l:ylt
- kl/jf/sf] :jf:Yo ljj/)f emNsg] u/L #/leqsf] gS;f agfpg'
- cGo dxTjk")f{ sfuhkqx? k%{ .

cGo cfkt\sfnLg p$f/ s]Gb|sf] &]ufgf / kmf]g


- gub ?k}of - u/uxgfx? gDa/ vf;u/]/ glhssf] cf}iflw s]Gb|,
£f/leqsf - snd, k]lG;n / sfuh
;'/lIft cUgL lgoGq)f OsfO{ , k| x /L rf} s L /
:yfg /]*qm; ;f];fO^Lsf zfvfx? .
n'ufkmf^f
(f]sfsf] ;f¤wdf - Gofgf] n'uf - alnof] k~hf
#/leqsf - alnof] h'Qf - sDan
;'/lIft :yfg–
(f]sfsf] ;f¤wdf - x]nd]^ -;Dej ePdf_
!!
e"sDkaf6 ;'/lIft /xg ug'{kg]{ k"j{tof/L

cg';"lr @
e¥ofª / lnkm\^
3/leq / aflx/sf ;'/lIft / *« c / / lstfa /fVg] b/fh glhs
c;'/lIft :yfgx?sf pbfx/0fx? alnof];u+ gs;L e'm)*\ofP/ /flvg] aQL,
k|m]d xfn]sf t:jL/ / ux|f}+ P]gf h:tf
;'/lIft :yfgx?M v:g ;Sg] ;fdfgd'lGt/
To;} /fv]sf /]lk|mh]/]^/, :^f]e / kfgL
-s_ #/leq ttfpg] lx^/sf] glhs
efG;fsf]&fdf /x]sf b/fh / cGo ;fdfgsf]
bx|f] ^]an, *]:s cyjf vf^d'lg tn jf glhs -l;;f ePsf] b/fh emg}
(f]sfsf] k|m]d aLrdf hf]lvdk")f{ x'G%_ £f/leqsf
lkn/ glhs ;'/lIft :yfg–
;f¤#'/f] sf]l/*f]/ -v_ #/aflx/ lkn/ glhs,
leqL uf/f] glhs leqL uf/f] glhs,
cUnf #/sf] glhs ;f¤£f'/f] sf]l/*f]/
sf]&fsf] s'gf jf sf]&fsf] s'gf
afb{nLsf] tn
-v_ #/aflx/ udnf /fv]sf] %t d'lGt/
?vd'lg jf ;+u}
jl/kl/ cUnf #/, ?v, lah'nLsf] tf/ / k;nsf] aflx/kl§ lgsflnPsf] cf]tnfUg]
vDafcflb gePsf] v'nf &fp¤, rf}/ jf &fp¤sf] tn
rf]s . ;*saQLsf] vDaf jf ^«fG;km/d/ glhs
km/flsnf] ;*ssf] dWoefu lj!fkg / k|bz{gsf nflu /flvPsf &"nf
af]*{sf] glhs
c;'/lIft :yfgx?M k'nsf] d'lGt/ jf k'ndfly
pRr ef] N ^] h sf] lah' n Lsf] tf/d' l g
-s_ #/leq klx/f]sf] %]p%fp

(f]sf jf em\ofn glhs} -vfkfsf] ;L;f


rs]{/ x'lQg ;S%_
Uof¤; r'Nxf] h:tf HjngzLn ;fdfgsf]
%]p £f/leqsf
c;'/lIft :yfg–
e¥ofª / lnkm\^

!@
e"sDkLo ;'/Iff ;DaGwL kfl/jfl/s of]hgf
;+/rgfTds ;'/Iff #_ s] tkfO{+ lx+8\g] af6f]df c;lhnf] x'g]ul/ ;fdfgx? /flvPsf]
!_ tkfO{+nfO{ d2t ug{ ;Sg] OlGhlgo/af/] hfgsf/L . 5<
gfdM 5 5}g
7]ufgfM 5 eg] slxn] kG5\ofpg] <
s] OlGhlgo/;+u 3/sf] e"sDkLo ;'/Iffsf] s'/f ug'{ ePsf] 5 < $_ s] HjngzLn j:t'x? -d§Lt]n, k]6«f]n, UofF;_ ;'/lIft :yfgdf
5 5}g /flvPsf] 5 <
;fn dlxgf ut]
5}g eg] slxn] ug]{ < 5 5}g
@_ s] tkfO{+sf] alg;s]sf] 3/df e"sDk k|lt/f]wL pkfo ckgfOPsf] | 5}g eg] slxn] /fVg] <
5< %_ s] tkfO{+ ;'Tg] 7fpFdfly v;]/ km'6\g ;Sg] l;;fsf ;fdu|Lx?
5 5}g 5g\ <
5}g eg] slxn] ug]{ < 5 5}g
#_ s] 3/ agfpFbf u'0f:t/Lo / ;dfg'kflts ;fdu|Lsf] ;xL k|of]u 5 eg] slxn] Jojl:yt ug]{ <
ul/Psf] 5 < clt cfjZos ;fdu|Lx?
5 5}g !_ s] tkfO{n
+ ] k|fylds pkrf/sf -First-Aid_ ;fdfgx?nfO{ a]nfa]nfdf
5}g eg] ljz]if1åf/f slxn] hfFr u/fpg] < km]/abn ug'{ ePsf] 5 <
5 5}g
u}/–;+/rgfTds ;'/Iff 5}g eg] slxn] slxn] ug]{ <
!_ s] 3/df k|of]u ul/Psf] UofF;, lah'nL / kfgLsf] lgoldt ?kdf @_ s] tkfO{+n] sDtLdf tLg lbgnfO{ k'Ug] glau|g] vfg]s'/fx? e"sDk
dd{t ;Def/ tyf hfFr ug'{ ePsf] 5 < em6\k6\ -cfkt\sfnLg_ emf]nfdf /fvL ;'/lIft /fVg' ePsf] 5 <
5 5}g 5 5}g
5}g eg] slxn] ug]{ < 5}g eg] e"sDk em6\k6\ -cfkt\sfnLg_ emf]nf slxn] tof/ ug]{ <
@_ s] 3/leq /x]sf] ;fdfgx? -h:tf] b/fh, k+vf, uLh/, UofF;
l;ln08/, udnf, 7"nf kmf]6f] jf em'08\ofP/ /flvPsf] ;fdfgx?_ #_ s] tkfO{+n] tLg lbgnfO{ k'Ug] vfg]kfgL Uofng jf Knf:6Lssf]
afFw]/ jf alnof] u/L /flvPsf] 5 < efF8fdf /flv ;'/lIft /fVg' ePsf] 5 <
5 5}g 5 5}g
5}g eg] slxn] ;Rofpg] < 5}g eg] slxn] rfFhf] ug]{ <
;'/lIft :yfg c;'/lIft :yfg
!_ s] 3/leq ;'/lIft 7fpF -h:t}, d'Vo ;'Tg] !_ s] tkfO{+n] 3/leq /x]sf] c;'/lIft :yfgx?sf] klxrfg
sf]7f_ sf] lelq s'gf gSzfdf ;a}n] a'lemg] ug'{ / u/fpg' ePsf] 5 <
ul/ lrGx nufO{ klxrfg u/fpg' ePsf] 5 5}g
5<
5}g eg] slxn] ug]{ <
5 5}g
hfgsf/L
5}g eg] slxn] ug]{ <
!_ s] tkfO{+sf] kl/jf/n] of] k'l:tsf k9]sf] 5 <
5 5}g
@_ s] tkfO{+n] e"sDk cfpFbf cfkm' / cfˆgf] ;'/lIft
5}g eg] slxn];Dddf k9\g lbg] <
kl/jf/ ;'/lIft /xg k"j{3f]lift ;'/lIft c;'/lIft
:yfgsf] klxrfg ug' { ePsf] 5 <
@_ s] tkfO{n
+ ] e"sDk ;DaGwL cGo hfgsf/Lsf] nflu e"sDk
5 5}g
k|ljlw /fli6«o ;dfh g]kfndf ;Dks{ /fVg' ePsf] 5 <
5}g eg] slxn] ug]{ <
5 5}g
5}g eg] slxn] hfg] <
kfl/jfl/s tYox?
!_ kl/jf/
qm=;+= gfd pd]/ lnË gftf lzIff :jf:Yo l:ylt /Qm ;d"x gful/stf g+= a}+s vftf g+=
!
@
#
$
%
^
&
*
(
!)
@_ 7]ufgfM 3/ g+=M– 6f]nM– zx/M– lhNnfM– c~rnM–
#_ ;+rf/ ;Dks{M kmf]g g+=-3/_M– -sfof{no_M– km\ofS;M– O–d]nM– cGo zx/M–
$_ Joj;fo -gf]s/L÷Jofkf/÷cGo_M– 7]ufgfM– kmf]g g+=M–
;fn dlxgf ut] ;do cIff+z b]zfGt/ k/Ldf0f clwsQmd lta|tf
ljZjsf 7"nf 3fts e"sDkx? (Latitude) (Longitude) (Magnitude) Richter (Intensity) MMI
ldlt -O{= ;g\_ d'n's, :yfg d[To' ;+Vof /]S6/ :s]n !*#$ )& @! @%=*)) p *(=$)) k" VIII
!*$# )* !) !^M#) @&=))) p **=#)) k" VII
%@^ d] @) l;l/of, PG6Lcf]s @%),))) Yff=g !*$( )@ @& @!M)) @&=))) p **=#)) k" VIII
!@() ;]K6]Dj/ @& rLg, lrxln !)),))) Yff=g !*$( )@ @* @!M)* @^=%)) p **=%)) k" VI
!%%^ hgjl/ @$ rLg, ;fª\hL *#),))) Yff=g !*%@ )% @&=))) p **=#)) k" IX
!&#) l8;]Dj/ #) Hfkfg, xf]SsfO8f] !#&,))) Yff=g !*^@ )^ !* @&=))) p **=#)) k" VI
!&#& cS6f]j/ !! Eff/t, snsQf #)),))) Yff=g !*^# )# @( @@M)) @&=))) p **=#)) k" VII
!()* l8;]Dj/ @* O{6fnL, d]:;Lgf *#, ))) &=% !*^# )& )* @)M!% @&=))) p **=#)) k" VI
!(@) l8;]j/ !^ rLg, ufª\;' !)),))) *=^ !*^# )* !! !$M!% @&=))) p **=#)) k" VI
!(@# ;]K6]Dj/ ! Hffkfg, of]sf]xfdf @)),))) *=# !*^% !@ !^ @@M)) @&=))) p **=#)) k" VI
!(@& d] @@ rLg, gfG;fª\ @)),))) *=# !*^^ )% @# @%=))) p *&=))) k" VIII
!(&^ h'nfO @* rLg, tfª\;fg @$@,))) *=@ !*^^ )% @# @&=&)) p *%=#)) k" VIII
@))! hgj/L @^ ef/t, e'h, u'h/ft #),))) ^=( !*^^ )( @&=&)) p *%=#)) k" VI
!((( cu:t !& 6sL{, Ohldt !&,))) &=$ !*^( )! !) @^=))) p ()=))) k" VIII
!((% hgjl/ !& Hffkfg, sf]j] ^,$## &=@ !*^( )& )& @*=))) p *%=))) k" &=)) X
@))# l8;]Dj/ @^ O/fg, jfd @^,@&! ^=^ !*^( )* )( @&=))) p **=#)) k" VII
@))$ l8;]Dj/ @^ OG8f]g]lzof, >Ln+sf, ef/t, yfONof0f8 @@(,*^^ (=@ !*(( )( @% @&=))) p **=#)) k" VIII
@))% cS6f]j/ * Kfls:tfg, sflZd/ &#@&^ -kfs_&=* -&$%)) a9L_ !#^) -ef/t_ !(!! !) !$ @#M@$ #!=))) p *)=%)) k" ^=&%
@))^ dfr{ #! j]:6g{ O/fg &) ^=! !(!# )# )^ )@M)( #)=))) p *#=))) k" ^=@)
@))^ d] @^ OG8f]g]lzof, hfef %&($ ^=# !(!# )# )^ !!=)# #)=))) p *#=))) k" &=#)
@))^ h'nfO{ !& OG8f]g]lzof, ;fpy ckm hfef $#) &=& !(!^ )* @* )^M#( #)=))) p *!=))) k" &=&)
@))& clk|n ! ;f]nf]df]g cfONof08 $) *=! !(!* )@ )$ !&M%$ @(=^)) p *&=*)) k" ^=))
@))& cui6 !% k]?, Osf %!$ * !(@^ )& @& )&M@# #)=%)) p *)=%)) k" ^=))
@))& ;]K6]Da/ !@ OG8f]g]lzof, ;fpy{ ;'dfqf @% *=% !(@& !) * !)M#$ #)=%)) p *)=%)) k" ^=))
@))* d] !@ rLg, O:6g{ l;r'jf+ *&%*& &=( !(#$ )! !% )*M$# @&=%%) p *&=)() k" *=$) IX-X
@))* cS6f]a/ @* kfls:tfg, anf]lr:tfg #)) ^=$ !(#% )# )% @@M!% @(=&)) p *)=@)) k" ^=))
@))( clk|n ^ O{6fnL, nfSj]nf, ;]G6«n O{6fnL #)) ^=# !(#% )% @! )$M@@ @*=&)) p *(=@)) k" ^=@%
@))( ;]K6]Da/ @! e'6fg !! ^=! !(#^ )% @& )^M!( @*=%)) p *#=%)) k" &=))
@))( ;]K6]Da/ @( ;df]jf cfONof08 l/hg *=! !$( !($$ !) !& !*M#^ #!=$)) p *#=#)) k" ^=&%
@))( ;]K6]Da/ #) OG8f]g]lzof, ;'dfqf !!!& &=^ !($$ !) @( ))M!! #!=#)) p *#M$)) k" ^=&%
@)!) hgjl/ !@ x]6L @@@%&) & !($$ !! )^ )%M$( #!=#)) p *#=$)) k" ^=))
@)!) km]a|'j/L @& rLn, ckm;f]/ df}n] %@! *=* !($% )^ )$ !@M)( #)=))) p *)=))) k" ^=%)
@)!) clk|n !$ rLg, lsG3fO{ k|f]leG; @^(* ^=( !(%# )@ @# ))M$^ @(=%)) p *!=#)) k" ^=))
@)!) cS6f]a/ @% OG8f]g]lzof, s]k'nf}g d]G6fj] l/hg #$) &=& !(%$ )( )$ )^M$# @*=#)) p *#=*)) k" ^=%)
!(%& )$ !$ )&M!! #)=%*) p *$=@&) k" ^=%)
;g\ !@%% b]lvsf] g]kfndf uPsf 7"nf e"sDkx? -^ /]S6/eGbf 7"nfdfq_ !(%& )$ !$ !^M#^ #!=))) p *$=%)) k" ^=@%
;fn dlxgf ut] ;do cIff+z b]zfGt/ k/Ldf0f clwstd lta|tf !(%& )$ @@ )!M$@ #)=*%) p *$=#!) k" ^=))
(Latitude) (Longitude) (Magnitude) Richter (Intensity) MMI !(%* !) @* !)M$^ #)=^#) p *$=$*) k" ^=@%
!(%* !@ @* )%M#$ @(=%)) p *)=))) k" ^=#)
!@%% @&=^&) p *%=##) k" X !(^$ )# @& @#M)# @&=@)) p *(=#)) k" ^=#
!$)* @&=^&) p *%=##) k" X !(^$ )( @^ ))M$^ @(=(^) p *)=$^) k" ^=@
!^*! @&=^&) p *%=##) k" IX !(^^ )# )^ )@M!% #!=$() p *)=%)) k" ^=%)
!*)# )( )! #)=#)) p &*=*)) k" IX !(^^ )^ @& !)M$! @(=^@) p *)=*#) k" ^=)
!*)( #)=&)) p &*=%)) k" VIII !(^^ )^ @& !)M%( @(=&)) p *!=))) k" ^=))
!*!) @&=^&) p *%=##) k" IX !(^^ !@ !^ @)M%@ @(=^@) p *)=&() k" ^=))
!*!^ )% @^ #)=()) p &(=))) k" VIII !(^( )@ !! @@M)( @*=!)) p *@=&)) k" ^=@)
!*!^ )( !@ @%=*)) p *(=$)) k" VI !(*) )& @( !$M%* @(=%(* p *!=)(@ k" ^=! ^=^)
!*@^ !) @( )@M)) @*=))) p *%=))) k" VII
!(*) !! !( !(M)) @&=$)! p **=&(& k" ^=! ^=!)
!(*@ )! @# !&M#& #!=^(^ p *@=@$^ k" ^=% ^=@)
!*#@ )& )@ @#M)) @(=$)) p &(=^)) k" VI
!(** )* @) @#M)( @^=&%% p *^=^!^ k" ^=^ ^=*) VIII
!*## )% #) !@M)) @(=$)) p &(=^)) k" VI @))* !@ )* – #)=!% p *!=*^ k" ^=))
!*## )* @^ )%M#) @*=))) p *%=))) k" &=)) X
;+s]tM yf=g= – yfxf gePsf]
!*## !) )$ @&=))) p *%=))) k" &=)) IX
!*## !) !* @&=))) p *$=))) k" &=)) VIII cg'/f]wM o; k'l:tsfaf/] s'g} ;'emfj ePdf
!*#$ )& )* @%=*)) p *(=$)) k" VIII e"sDk k|ljlw /fli6«o ;dfh–g]kfnnfO{ pknAw u/fO{ ;xof]u ug'{ x'g cg'/f]w 5 .
sf7df8f}+ lelq zx/sf] k|sf]k Joj:yfkg gSzf sf7df8f}+ pkTosfsf]
-gd"gfsf] nflu dfq_ cfsl:ds 6]lnkmf]g gDa/x?M
&lx^L
H c:ktfn kmf]g g+= PDa'n]G; ;]jf -sf7df08f}_ kmf]g g+=
Hof]lt ejg lj/ c:ktfn $@@#*)&, $@@!(** ljzfn jhf/ $@@$!@!
H ;]tf] 6]s' c:ktfn $@%##(^, $@%##(% RofDa/ ckm sd;{ $@#)@!#
b/jf/
sflGt jfn c:ktfn $$!$&(*, $$@&$%@ hg :jf:Yo s]Gb| $@&*^!@

dfu{
/fli^«o
gfr#/ k|;'lt u[x $@%#@&^ g]kfn /]8qm;, sf7df08f} $@@*)($

b/jf/
k/f]ksf/ $@%!^!$, $@^)*%(
g#n

lq=lj=lj lzIf0f c:ktfn $$!@$)$, $$!@%)%


Gf]zgn ls8gL ;]G6/ $$@(*^^, $$@^)!^ ;8=r8= e[s'6L $$&#!^^
Gx\of]v lslt{k'/ PDa'n]G; ;]jf $##)@))
f d]l8s]o/ g]zgn c:ktfn $$^&)^&
/fgL kf]v/L
ltnu+uff cfFvf c:ktfn $$(#^*&$, $$(#&&% PDa'n]G; ;]jf -nlntk'/_ kmf]g g+=
lsn
#)^f#/ Gf]kfn cfFvf c:ktfn $@^)*!# nlntk'/ pkdxfgu/kflnsf %%@&))#
fun
c;g sf7df08f} df]8]n c:ktfn @$)*)%! g]kfn /]8qm;, nlntk'/ %%$%^^^, %%@&)##
ef]^flx
^L pkTosf k|x/L sf= cfo'{j]b lrlsT;fno $@%(!*@, $@%(&^$
P Zlxb u+ufnfn /fli6«o x[bo/f]u s]Gb| $#&!#@@, $#&)^@@ PDa'n]G; ;]jf -eQmk'/_ kmf]g g+=
s]n ^f]n
kf6g c:ktfn %%@@@(%, %%@@@^^ eQmk'/ h]l;; ^^!!!!!
/Tg kfs{ la=P08 la c:ktfn %%#!(#), %%#!(##, %%##@)^ g]kfn /]8qm;, eQmk'/ ^^!@@^^
OGb| rf]s
dfgl;s c:ktfn %%@!^!@, %%@!### dWok'/ lyld g=kf= ^^#!)))
eQmk'/ c:ktfn ^^!)&(*
cGo kmf]g g+=
/St ;+rf/ ;]jf $@@%#$$, $@@(#$$
z'qmky

jL/ c:ktfn
k|x/L sfof{no kmf]g g+=
kz'klt cfo{3f6 s]Gb| $$(@(((
ljzfn v'Nnf d~r sf7df08f} lhNnf k|x/L sfof{no /flt 6\ofS;L ;]jf $@@$#&$, $@$^^$@
ahf/
$@^!&(),$@^!($%,$@^!#^) jf?0f oGq -sf7df08f}, nlntk'/, eQmk'/_ !)!
H
P hg;]jf
k|x/L sf=
nlntk'/ lhNnf k|x/L sfof{no %%@!@)&
^'+l*v]n
Go"/f]*
eQmk'/ lhNnf k|x/L sfof{no ^^!$&)*, ^^!$*@! jf?0foGq kmf]g g+=
k'/fgf] a;
F e"u
f]n kfs{ u:tL k|x/L !)), $@@^((( sf7df8f}+, nlntk'/, eQmk'/ !)!
bdsn kfs $
{ Pe/]i^ a}+s
v'Nnf
wd{ky

$ zf
g]
g]kfn
a}+s
ln=
jf
lg
&fp¤

H
;f+s]lts lrGx
;f+#'/f] af^f] uf]= x'nfs

F
km/flsnf] af^f]
v'Nnf &fp¤
c:ktfn w/x/f
-;'Gwf/f_
e"sDk k|ljlw /fli6«o ;dfh–g]kfn
bdsn
P k|x/L sfof{no
$ a}+s
H xf]^n
zlxb u]^
ef]^] axfn sfo{ljgfos gu/kflnsf, j8f g+= @, e}+;]kf6L, nlntk'/, kf]=a=g+= !#&&%, sf7df8f}+, g]kfn
kmf]g g+=M -(&&–!_ %%(!))), km\ofS; g+=M -(&&–!_ %%(@^(@,
O–d]nM nset@nset.org.np, j]a ;fO6M www.nset.org.np

You might also like