Ang Talambuhay ni Gregorio del Pilar

Si Gregorio Hilario del Pilar y Sempio (Nobyembre 14, 1875 - Disyembre 2,

1899) ay isa sa pinakabatang heneral ng Pilipinas noong panahon ng
Rebolusyong Pilipino at Digmaang Pilipino-Amerikano. Kilala siya sa kanyang
matagumpay na pag-atake sa mga kuwartel ng Espanyol ng Cazadores sa
munisipalidad ng Paombong, sa kanyang tagumpay sa unang yugto ng
Labanan ng Quingua at sa kanyang huling paglaban sa Labanan ng Tirad
Pass sa panahon ng digmaang Pilipino-Amerikano. Dahil sa kanyang
kabataan, siya ay kilala bilang "Boy General".

Si Gregorio del Pilar ay ipinanganak noong Nobyembre 14, 1875 kina

Fernando H. del Pilar at Felipa Sempio ng Bulacan, Bulacan at ikalima sa anim
na magkakapatid. Siya ang pamangkin ng propagandista na si Marcelo H. del
Pilar at Toribio H. del Pilar, na pinatapon sa Guam dahil sa kanyang paglahok
sa pag-aalsa sa Cavite noong 1872.

Si "Goyong", saan siya mas kilala, ay nag-aral sa Ateneo Municipal de Manila,

kung saan natanggap niya ang kanyang bachelor's degree noong 1896, sa
edad na 20. Nang sumiklab ang Rebolusyong Pilipino laban sa Espanyol
noong Agosto sa ilalim ng pamumuno ni Andres Bonifacio, sumali si del Pilar
sa pag-aalsa. Ipinakilala niya ang kanyang sarili bilang komandante habang
nakikipaglaban sa mga pulutong ng Espanya sa Bulacan.

Noong Disyembre 28, 1896, nakilahok siya sa isang pag-atake sa Kakarong de

Sili-Pandi, Bulacan, isang bayang tutol sa Katipunan. Noong Enero 1, 1897,
siya ay kabilang sa mga nakipaglaban nang ang mga Espanyol ay sumalakay
para makuhang muli ang bayan. Nagtamo siya ng bahagyang sugat mula sa
balang dumaplis sa kanyang noo. Dahil sa kanyang lakas ng loob at
katapangan iginawad sa kanya ang pagkilala at isang promosyon sa ranggo
ng tenyente. Noong Agosto 1897, habang siya ay kapitan ay nakilala niya si
Emilio Aguinaldo sa punong tanggapan nito sa Biak-na-Bato at nagpanukala
ng isang pag-atake sa isang pulutong ng Espanyol sa Paombong, Bulacan.
Naaprubahan ni Aguinaldo ang kanyang plano at matagumpay na
isinasagawa ang atake sa pagkuha ng 14 na ripleng Mauser. Di-nagtagal
pagkatapos nito, itinaas siya ni Aguinaldo sa ranggo na tenyente koronel.
Matapos ang Kasunduan sa Biak-na-Bato, ipinatapon siya sa Hong Kong
kasama si Aguinaldo at iba pang mga rebolusyonaryong lider.

Matapos matalo ng mga Amerikano ang Espanyol sa Labanan ng Manila Bay

sa panahon ng Digmaang Espanyol-Amerikano, si Aguinaldo, del Pilar, at iba
pang mga pinatapong lider ay bumalik sa Pilipinas. Pinangalanan ni Aguinaldo
si del Pilar bilang Diktador ng Bulacan at Probinsiya ng Nueva Ecija.

Noong Hunyo 24, 1898, tinanggap niya ang pagsuko ng Espanyol sa kanyang
sariling bayan ng Bulacan. Di-nagtagal pagkatapos nito, itinaas ang kanyang
ranggo bilang Brigadyer Heneral.

Nang sumiklab ang Digmaang Pilipino-Amerikano noong Pebrero 1899,

kasunod ng pag-uusap ng Pilipinas sa pamamagitan ng Espanya sa Estados
Unidos sa Kasunduan ng Paris ng 1898, pinangunahan ni del Pilar ang
kanyang mga tropa sa isang matagumpay na laban kay Kumandante Franklin
Bell sa unang yugto ng Labanan ng Quingua (kalaunan tinawag ang lugar na
Plaridel bilang karangalan sa kanyang tiyuhin) noong Abril 23, 1899. Sa
panahon ng labanan, napaurong ng kanyang mga pwersa ang isang
kawalerya at napatay ang iginagalang na si Koronel John M. Stotsenburg
(kung saan ipinangalan ang orihinal na tawag sa Clark Air Base, ang Fort
Stotsenburg).

Noong Disyembre 2, 1899, pinangunahan ni del Pilar ang animnapung

sundalong Pilipino na hawak ni Aguinaldo sa Labanan ng Tirad Pass laban sa
tinatawag na "Texas Regiment", ang Ika-33 Impanteryang Rehimyento ng
Estados Unidos na pinamumunuan ni Peyton C. March. Ang limang oras na
labanan, na layon ay takpan at iantala ang pag-urong ni Aguinaldo ay
nagresulta sa kamatayan ni Del Pilar mula sa isang tama ng bala sa leeg, sa
kasagsagan o pagtatapos ng labanan, depende sa mga ulat ng mga saksi.
Ang katawan ni Del Pilar na inagaw at ninakaw ng mga nagwaging sundalong
Amerikano, ay hindi nailibing ng ilang araw. Habang binabakas ni Tenyente
Dennis P. Quinlan, isang Amerikanong opisyal, ang kanyang landas ay
natagpuan niya ang katawan ni del Pilar. Binigyan niya ito ng tradisyonal na
libing ng militar at sa lapida ni del Pilar isinulat ni Quinlan, "Isang Opisyal at
isang Maginoo".