Kurs teoretyczny do licencji PPL(A)

Wykonanie i planowanie lotu

mgr inż. Paweł Wiśniewski

PRZYGOTOWANIE LOTU

Aby zapewnić bezpieczeństwo, każdy lot statku

powietrznego musi być poprzedzony analizą
warunków w jakich będzie się on odbywał.

2
PRZYGOTOWANIE LOTU

Przygotowanie do lotu trasowego obejmuje:

- Opracowanie trasy lotu i opis tej trasy na mapie,

- Obliczenie danych nawigacyjnych: kursów, kątów znoszenia,
- Obliczenie czasu lotu, całkowitego oraz na poszczególnych odcinkach trasy
- Przeanalizowanie danych meteorologicznych,
- Analizę częstotliwości łączności radiowej i pomocy radiowo-nawigacyjnych,
- Określenie niezbędnej ilości paliwa
- Sporządzeniu nawigacyjnego planu lotu
- Określeniu sposobów nawigowania na poszczególnych odcinkach trasy;
- Określeniu sposobu wznowienia orientacji na poszczególnych odcinkach trasy;
- Określeniu czynności w przypadku pogorszenia się warunków meteorologicznych,
- Określeniu czynności w przypadku awarii samolotu,
- Otrzymaniu zgody na lot od właściwego organu służby ruchu lotniczego, jeżeli to
konieczne.

3
PRZYGOTOWANIE LOTU

Planowanie lotu musi uwzględniać:

- przepisy odpowiednie dla danej klasy samolotu - samoloty jednosilnikowe,

wielosilnikowe, turbośmigłowe, odrzutowe, tłokowe, …

- wymagania przestrzeni powietrznej w jakiej będzie się odbywał lot - trasa,

wyposażenie nawigacyjne i radiowe, PBN, RVSM, ETOPS, ...

- przewidywane warunki pogodowe podczas startu, przelotu i lądowania

- osiągi samolotu - możliwość bezpiecznego startu, lądowania, przewyższenia nad

terenem podczas przelotu, opadania z silnikiem niepracującym.

- ograniczenia ruchowe – zamknięcie przestrzeni powietrznej.

- ograniczenia MEL, jeżeli ma zastosowanie - w przypadku awarii samolotu przed

startem należy sprawdzić, czy i w jakich warunkach lot jest możliwy do wykonania.

4
PLANOWANIE LOTU

Przepisy dotyczące planowania

lotów

5
PRZEPISY

Dla lotnictwa ogólnego mają zastosowanie następujące przepisy:

- dla statków powietrznych innych niż skomplikowane technicznie statki powietrzne z

napędem silnikowym:

- posiadających świadectwo zdatności do lotu zgodne z Part-21 - Rozporządzenie

Komisji (UE) nr 965/2012 z dnia 5 października 2012 r – Załącznik VII (Part-NCO
- Non-commercial operations with other than complex-motor-powered aircraft,
oraz Part-SPA - Specific approvals)

- pozostałych - załącznik nr 2 do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 5

listopada 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa eksploatacji statków powietrznych –
PL-6.

6
 PRZEPISY

- dla skomplikowanych technicznie statków powietrznych z napędem silnikowym:

- posiadających świadectwo zdatności do lotu zgodne z Part-21 - Rozporządzenie

Komisji (UE) nr 965/2012 z dnia 5 października 2012 r – Załącznik VI (Part-NCC
- Non-commercial operations with complex-motor-powered aircraft, oraz Part-
SPA).

- pozostałych - załącznik nr 2 do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 5

listopada 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa eksploatacji statków powietrznych –
PL-6.

Skomplikowany technicznie statek powietrzny z napędem silnikowym oznacza samolot:

- o maksymalnej certyfikowanej masie startowej powyżej 5700 kg, lub

- certyfikowany dla maksymalnej liczby miejsc pasażerskich powyżej dziewiętnastu, lub,
- certyfikowany do użytkowania z załogą składającą się, co najmniej z dwóch pilotów, lub
- wyposażony w silnik lub silniki turboodrzutowe lub więcej niż jeden silnik turbośmigłowy,

7
PLANOWANIE LOTU

Trasa lotu

8
TRASA LOTU

Planując terasę lotu należy przeanalizować:

 TRASA LOTU
Źródła informacji o przestrzeni powietrznej i jej ograniczeniach.

10
TRASA LOTU

https://airspace.pansa.pl/map
11
TRASA LOTU
AUP

https://airspace.pansa.pl/aup/current
12
TRASA LOTU
UUP

https://airspace.pansa.pl/aup/next
13
 TRASA LOTU
Przeszkody terenowe

Ukształtowanie terenu możliwość

bezpiecznego przewyższenia nad
przeszkodami.

W przypadku samolotów jedno-

silnikowych, tereny do awaryjnego
lądowania w przypadku awarii silnika, a w
przypadku samolotów wielosilnikowych
lotniska zapasowe trasowe..

14
PLANOWANIE LOTU

Lotniska

15
LOTNISKA

Należy sprawdzić:

- Dostępność lotniska w przewidywanym czasie startu i lądowania.

- Ograniczenia użytkowania – wymagane uprawnienia załogi, kategorię i

wyposażenie samolotu (NAV, PBN, …).

- Dostępne długości pasów startowych i porównać z wymaganiami samolotu.

- Przeszkody terenowe i określić możliwość bezpiecznego startu i lądowania

samolotu ze względu na jego osiągi.

- Procedury odlotu oraz dolotu i uwzględnić je w planowanej trasie.

16
LOTNISKA

17
LOTNISKA

Godziny pracy lotniska.

18
 LOTNISKA

Trasy dolotu i odlotu

EPLL

19
 LOTNISKA
Trasy dolotu i odlotu

EPBC

20
 LOTNISKA
Trasy dolotu i odlotu

EPBC

21
 LOTNISKA
Punkty dolotowe i odlotowe lotniska.

EPBC

22
 LOTNISKA

Dostępne pasy startowe

EPPT

23
 LOTNISKA

Osiągi samolotu

Tecnam 2008

24
 LOTNISKA

Osiągi samolotu

Tecnam 2008

25
 LOTNISKA

Osiągi samolotu

Tecnam 2008

26
 LOTNISKA

Osiągi samolotu
Tecnam 2008

27
 LOTNISKA

Osiągi samolotu
Cessna-150

28
 LOTNISKA

Przeszkody terenowe

EPPT

29
PLANOWANIE LOTU

Informacje meteorologiczne

30
INFORMACJE METEOROLOGICZNE
Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej posiada Certyfikat Instytucji Zapewniającej
Służby Żeglugi Powietrznej
INFORMACJE METEOROLOGICZNE
 INFORMACJE METEOROLOGICZNE

METAR
 INFORMACJE METEOROLOGICZNE

TAF
 INFORMACJE METEOROLOGICZNE
SIGNIFICANT
 INFORMACJE METEOROLOGICZNE
Prognoza wiatrowa
 INFORMACJE METEOROLOGICZNE

GAMET
 INFORMACJE METEOROLOGICZNE

Określenie składowych
wiatru podczas startu i
lądowania.

38
PLANOWANIE LOTU

NOTAM –
Notice to airman

39
NOTAM

A3313/15 NOTAMN
Q) EPWW/QICCT/I /NBO/A /000/999/5423N01828E005
A) EPGD B) 1508020600 C) 1508021300
E) ILS AND DME RWY 29 OPERATING ON TEST DUE TO MAINT. DO NOT USE.

B1021/08 NOTAMR B0018/08

Q) EPWW/QFAXX/IV/NBO/A/000/999/5331N01850E005
A) EPGI B)0804010905 C)0806302359 EST
E) LIMITATIONS ON MANOEUVRING FIELD OF GRUDZIADZ/LISIE KATY (EPGI)AERODROME
- TEMPORARY CLOSURE OF GRASS RWY 17/35,
- TEMPORARY NARROWING OF RWY 14/32 TO 150 M IN SEGMENT BETWEEN ARP - THR14.
UNAVAILABLE PARTS OF MANOEUVRING AREA DESCRIBED ABOVE MARKED BY
WHITE LIMTERS.

40
PLANOWANIE LOTU

Obliczenia nawigacyjne

41
TRASA LOTU

Mierzymy:

Długości
odcinków trasy
Nakazany Kąt Drogi
Geograficznej -
NKDG
OBLICZENIA NAWIGACYJNE

Sprawdzamy kierunek i prędkość wiatru.

Kąt
Znoszenia Prędkość
- KZ wiatru - w

Prędkość lotu
względem
powietrza - V

Prędkość lotu
względem
ziemi - U
OBLICZENIA NAWIGACYJNE

Obliczamy:

- Nakazany kąt drogi magnetycznej: NKDM = NKDG - M

Gdzie: M - deklinacja magnetyczna

- Nawigacyjny kierunek wiatru: DN = DM + 180 – M

Gdzie: DM - Meteorologiczny kierunek. wiatru)

- Kąt wiatru: KW = DN - NKDM

60 w
- Kąt znoszenia: KZ  sin KW 
V

- Kurs magnetyczny: KM = NKDM - KZ

- Rzeczywista prędkość względem ziemi: U  w 2  V 2  2 wV cos( KW  KZ )

lub U  V  w cos( KW )

60 S
- Czas lotu: T Gdzie S – Droga względem ziemi
U

- Odległość przebyta w ciągu 5 minut lotu: S(5min) = U/12

44
PLANOWANIE LOTU

Paliwo niezbędne do lotu

45
PALIWO NIEZBĘDNE DO LOTU

Mając określoną trasę lotu, znając prędkość podróżną oraz czas lotu możemy
obliczyć ilość niezbędnego paliwa
PALIWO NIEZBĘDNE DO LOTU

Przepisy dotyczące niezbędnej ilości paliwa.

Annex 6 ICAO cz II

2.2.3.6 Zaopatrzenie w paliwo i olej

Do lotu można przystąpić jedynie pod warunkiem, że, uwzględniając zarówno warunki
meteorologiczne, jak i wszelkie opóźnienia spodziewane w tym locie, samolot jest
zaopatrzony w wystarczającą ilość paliwa i oleju, zapewniającą bezpieczne
zakończenie tego lotu. Ilość przewożonego paliwa oraz oleju musi zapewniać:

a) … nie dotyczy

b) … nie dotyczy

c) w przypadku lotu z widocznością odbywanego w ciągu dnia, osiągnięcie lotniska

zamierzonego lądowania, a następnie kontynuowanie lotu przez przynajmniej 45
minut z normalną prędkością przelotową; lub

d) w przypadku lotu z widocznością prowadzonego w nocy, osiągnięcie lotniska

zamierzonego lądowania, a następnie kontynuowanie lotu przez dodatkowe 45
minut przy normalnej prędkości przelotowej.

47
PALIWO NIEZBĘDNE DO LOTU

PART-NCO.OP.125 Zapas paliwa i oleju – samoloty

a) Pilot dowódca przystępuje do rozpoczęcia lotu, wyłącznie jeżeli samolot został

zaopatrzony w ilość paliwa i oleju wystarczającą:

(1) w przypadku lotów z widocznością (VFR):

(i) wykonywanych w dzień – na start i lądowanie na tym samym

lotnisku/miejscu operacji lotniczej i pozostawanie przez cały czas w
zasięgu wzrokowym lotniska/lądowiska, na pokonanie zamierzonej trasy i
dalej na lot przez co najmniej 10 minut na normalnej wysokości
bezwzględnej przelotu;
(ii) wykonywanych w dzień – na lot do lotniska planowanego lądowania i
dalej na lot przez co najmniej 30 minut na normalnej wysokości
bezwzględnej przelotu; lub
(iii) wykonywanych nocą – na lot do lotniska planowanego lądowania i dalej
na lot przez co najmniej 45 minut na normalnej wysokości bezwzględnej
przelotu;

(2) … nie dotyczy

48
PALIWO NIEZBĘDNE DO LOTU

b) Przy obliczaniu wymaganej ilości paliwa, w tym rezerwy na wypadek

nieprzewidzianych okoliczności, należy uwzględnić:

(1) prognozowane warunki meteorologiczne;

(2) przewidywane przekierowania przez ATC i opóźnienia w ruchu;

(3) procedury na wypadek utraty hermetyzacji lub niesprawności jednego silnika

na trasie (w stosownych przypadkach); oraz

(4) wszelkie inne warunki, które mogą opóźnić lądowanie samolotu lub zwiększyć
zużycie paliwa i/lub oleju.

c) Nic nie wyklucza dokonania podczas lotu zmiany w jego planie w celu wyznaczenia
innego miejsca docelowego, o ile od punktu, w którym zaczyna obowiązywać nowy
plan lotu, spełnione są wszystkie wymagania.

49
LOTNISKA

Tecnam 2008

50
LOTNISKA

Tecnam 2008

51
PALIWO NIEZBĘDNE DO LOTU

Cessna-152

52
PALIWO NIEZBĘDNE DO LOTU

Cessna-152

53
PALIWO NIEZBĘDNE DO LOTU

Cessna-152

54
PLANOWANIE LOTU

Nawigacyjny (Operacyjny)
Plan Lotu

55
OPERACYJNY PLAN LOTU

Wyniki obliczeń wpisujemy

do Nawigacyjnego Planu
Lotu

56
OPERACYJNY PLAN LOTU

57
TRASA LOTU
Wyniki obliczeń opisujemy także na mapie
OPERACYJNY PLAN LOTU

59
PLANOWANIE LOTU

Plan lotu ATC

60
PLAN LOTU ATC

Plan lotu należy składać na lot:

- IFR,

- w przestrzeni kontrolowanej, lub przelot przez taką przestrzeń,

- w strefie identyfikacyjnej obrony powietrznej (ADIZ),

- międzynarodowy,

- powyżej FL 95

Plan lotu na lot VFR w przestrzeni kontrolowanej należy składać najpóźniej na 1

godzinę przed planowanym czasem EOBT (Estimated Off-Block Time)

Plan lotu na lot VFR w przestrzeni niekontrolowanej należy składać najpóźniej na 30

min przed EOBT, lub na 1 godzinę przed EOBT, gdy zamierzamy wlecieć w przestrzeń
kontrolowaną, albo przekroczyć granicę FIR-u.

Zawsze należy upewnić się, że plan lotu został przyjęty przez właściwy organ kontroli
ruchu lotniczego.

61
PLAN LOTU ATC

FPL może być złożony na maksimum120 godzin przed planowaną godziną EOBT.

Jeżeli plan lotu jest składany na ponad 24 godziny przed EOBT, to w RUBRYCE 18
należy wpisać datę lotu po wskaźniku DOF/.

Jeżeli następuje opóźnienie godziny startu o więcej niż:

- 30 min dla lotu w przestrzeni powietrznej kontrolowanej,

- 60 min dla lotu przestrzeni powietrznej niekontrolowanej,

to należy przesunąć EOBT za pomocą depeszy DLA lub skasować go depeszą CNL i
złożyć nowy plan lotu.

Po zakończonym locie należy skontaktować się z odpowiednim AIS i zamknąć plan

lotu

62
 PLAN LOTU ATC

Jeżeli plan lotu składany jest „z powietrza” (AFIL), to należy go złożyć w takim czasie,
który umożliwia jego odbiór przez zainteresowany organ ATS.

W lotach krajowych można składać skrócony plan lotu „z powietrza”

Plan ten musi zawierać:

- Znaki wywoławcze,
- Typ statku powietrznego (ewentualnie statków i ich ilość),
- Kategorię w śladzie aerodynamicznym, jeżeli – H,
- Lotnisko startu i lądowania,
- Trasę,
- Obecną pozycję i przewidywany czas na następnym punkcie trasy lub czas wlotu w
przestrzeń kontrolowaną,
- Wysokość lub poziom lotu,
- Inne istotne informacje.

63
64
PLAN LOTU ATC

OPIS RUBRYK – PL-4444, Dodatek 2.

RUBRYKA 7 – Znak rozpoznawczy statku powietrznego

Jako znak rozpoznawczy mogą być użyte znaki rejestracyjne statku, lub oznaczenia
operatora wraz z numerem rejsu.

65
PLAN LOTU ATC

RUBRYKA 8 – Przepisy wykonywania lotu i rodzaj lotu.

Przepisy wykonywania lotu:

I - IFR
V - VFR
Y - jeżeli pierwszy IFR
Z - jeżeli pierwszy VFR
Jeżeli w rubryce 8 występuje Y lub Z należy w tracie lotu podać miejsca w których
następuje zmiana przepisów.

Rodzaj lotu:
S - rozkładowy N - nierozkładowy
G - lotnictwa ogólnego M - wojskowy
X - inny
66
PLAN LOTU ATC

RUBRYKA 9 – Liczba statków powietrznych, typ i kategoria turbulencji w śladzie

aerodynamicznym

Liczba statków powietrznych – musi być podana, jeżeli więcej niż 1.

Typ statku powietrznego – należy podać kod zgodnie z ICAO Doc 8643. Jeżeli plan
lotu składany dla różnych typów statków powietrznych, lub brak oznacznika typu
należy wpisać ZZZZ, a w RUBRYCE 18 wpisać ilość i oznaczniki typów.

Kategoria turbulencji w śladzie aerodynamicznym:

H - (ciężki) – dla statków powietrznych o maksymalnej masie do startu większej
lub równej 136000 kg.
M - (średni) – dla statków powietrznych o maksymalnej masie do startu
pomiędzy 7000 a 136000kg
L - (lekki) – dla statków powietrznych o maksymalnej masie do startu mniejszej
lub równej 7000 kg.
67
PLAN LOTU ATC

RUBRYKA 10a – Wyposażenie nawigacyjne i łączności.

A - GBAS – Ground Based Augmention System (system lądowania)

B - LPV – Localizer Performance with Vertical Guaidance (APV z SBAS) (podejście nieprecyzyjne)
C - LORAN C
D - DME
E1 - ACARS FMC WPR – Flight Management Computer, WayPoint Reporting (meldunki pozycyjne)
E2 - ACARS D-FIS – Datalink Flight Information Service (dane pogodowe)
E3 - ACARS PDC – Pre Departure Clearance (pobieranie instrukcji odlotowych)
F - ADF
G - GNSS – zawiera: GPS, GLONASS, GNSS, GBAS, SBAS, EGNOS, GALILEO
H - HF RTF
I - Nawigacja Inercyjna (INS lub IRS)
J1 - CPDLC ATN VDL Mode2 (CPDLC – Controller-Pilot Data Link Communication)
J2 - CPDLC FANS 1/A HFDL
J3 - CPDLC FANS 1/A VDL Mode A
J4 - CPDLC FANS 1/A VDL Mode 2
J5 - CPDLC FANS 1/A SATCOM (INMARSAT)
J6 - CPDLC FANS 1/A SATCOM (MTSAT)
J7 - CPDLC FANS 1/A SATCOM (Iridium)

68
PLAN LOTU ATC

RUBRYKA 10a c.d.

K - MLS – Microwave Landing System

L - ILS – Instrument Landing System
M1 - ATC RTF SATCOM (INMARSAT) (łączność satelitarna)
M2 - ATC RTF (MTSAT) (łączność satelitarna)
M3 - ATC RTF (Iridium) (łączność satelitarna)
O - VOR
P1-P9 - Zarezerwowane dla RCP (Required Communucation Performance)
R - RNAV (PBN – Performance Based Navigation)
S - Wyposażenie standardowe (V – VHF, O – VOR, L – ILS. W FIR EPWA dodatkowo F – ADF)
T - TACAN – Tactocal Aid To Navigation
U - UHF RTF
V - VHF RTF
W - RVSM
X - MNPS – Minimum Navigation Performance Specification (loty nad Północnym Atlantykiem)
Y - VHF 8,33 kHz
Z - Inne wyposażenie lub inne możliwości statku powietrznego

69
PLAN LOTU ATC

Wyposażenie standardowe – S: VHF (V), VOR (O), ILS (L), jeżeli właściwa władza nie
ustaliła inaczej (brak ADF (F)).

Jeżeli w RUBRYCE 10a wpisano R, to w RUBRYCE 18 należy określić poziom

dokładności nawigacji po wskaźniku PBN/.
Należy wpisać jeden lub więcej oznaczników B1, B2, B3, B4, B5.

Jeżeli w RUBRYCE 10a wpisano Z, to w RUBRYCE 18 należy wymienić inne

urządzenia statku powietrznego po wskaźnikach NAV/ , COM/ , DAT/.

70
PLAN LOTU ATC

RUBRYKA 10b – Wyposażenie dozorowania.

Wyposażenie SSR mod A i C :

A - Transponder mod A (4 cyfry – 4096 kodów)
C - Transponder mod A i mod C (4 cyfry – 4096 kodów)

Transponder mod S:
E - Transponder mod S z podawaniem znaku rozpoznawczego statku powietrznego i
wysokości barometrycznej oraz z rozszerzoną możliwością sqitter’a (ADS-B).
H - Transponder mod S z podawaniem znaku rozpoznawczego statku powietrznego i
wysokości barometrycznej oraz z rozszerzoną możliwością dozorowania.
I - Transponder mod S z podawaniem znaku rozpoznawczego statku powietrznego, lecz bez
podawania wysokości barometrycznej
L - Transponder mod S z podawaniem znaku rozpoznawczego statku powietrznego i
wysokości barometrycznej oraz z rozszerzoną możliwością sqittera (ADS-B) i z rozszerzoną
możliwością dozorowania.
P - Transponder mod S z podawaniem wysokości barometrycznej, lecz bez podawania znaku
rozpoznawczego statku powietrznego.
S - Transponder mod S z podawaniem zarówno wysokości barometrycznej, jak i znaku
rozpoznawczego statku powietrznego.
X - Transponder mod S bez podawania znaku rozpoznawczego statku powietrznego i
wysokości barometrycznej.
71
PLAN LOTU ATC

Wyposażenie ADS-B (Automatic Dependant Surveilance – Broadcast):

B1 - ADS-B ze specjalną możliwością 1090 MHz ADSB “out”
B2 - ADB-B ze specjalną możliwością 1090 MHz ADSB “out” i “in”
U1- ADS-B “out” możliwość wykorzystująca UAT
U2- ADS-B “out” i “in” możliwość wykorzystująca UAT
V1 - ADS-B “out” możliwość wykorzystująca VDL Mode 4
V2 - ADS-B “out” i “in” możliwość wykorzystująca VDL Mode 4

Wyposażenie ADS-C (Automatic Dependent Surveillance-Contract):

D1- ADS-C z możliwością FANS 1/A
G1- ADS-C z możliwością ATN

Inne wyposażenie dozorowania można zapisać w RUBRYCE 18 po wskaźniku SUR/.

72
PLAN LOTU ATC

RUBRYKA 13 – Lotnisko startu oraz przewidywany czas odkołowania. (Estimated Off-

Block Time – EOBT).

Lotnisko startu – kod ICAO lotniska startu, lub jeżeli miejsce startu jest wpisane jako
ZZZZ (nie ma kodu ICAO), to w RUBRYCE 18 po wskaźniku DEP/ należy wpisać
nazwę i lokalizację tego miejsca.

Lokalizację można określić jako współrzędne geograficzne lub jako namiar i odległość
od punktu nawigacyjnego.

W przypadku, kiedy statek powietrzny nie wystartował z lotniska, należy wpisać

pierwszy punkt trasy lub pomoc nawigacyjną.

73
PLAN LOTU ATC

RUBRYKA 15 – Trasa lotu.

Należy wpisać pierwszą prędkość przelotową, pierwszy poziom lotu, a następnie po

strzałce trasę lotu z wszystkimi punktami zmiany prędkości, poziomu lub przepisów
lotu.

Prędkość lotu: Poziom lub wysokość lotu:

K - TAS (km/h) F - Poziom lotu (ft)
N - TAS (NM) S - Poziom lotu (m)
M - Mach A - Wyskokść bezwzględna (ft)
M - Wysokość bezwzględna (m)

74
PLAN LOTU ATC

RUBRYKA 16 – Lotnisko docelowe, przewidywany czas lotu (Estimated Elapsed Time

– EET) oraz lotniska zapasowe.

Lotnisko docelowe – analogicznie jak w RUBRYCE 13.

Przewidywany czas lotu – czas lotu od startu do lądowania na lotnisku docelowym.

Lotniska zapasowe – analogicznie jak RUBRYCE 13.

75
PLAN LOTU ATC

RUBRYKA 18 – Inne informacje.

RUBRYKA ta służy do podawania dodatkowych informacji istotnych dla

bezpieczeństwa lotu. Informacje te wpisuje się z użyciem odpowiednich kodów:

76
PLAN LOTU ATC
Kody stosowane w RUBRYCE 18:

STS/ - Status lotu - przyczyny specjalnego traktowania przez służby ATC;

PBN/ - Performance Based Navigation - dokładność i możliwości RNAV/RNP;
NAV/ - Wyposażenie nawigacyjne inne niż określone w PBN;
COM/ - Wyposażenie łączności niewyszczególnione w rubryce 10a;
SUR/ - Wyposażenie przetrwania niewyszczególnione w rubryce 10b;
DEP/ - Lotnisko startu, jeżeli w rubryce 13 wpisano ZZZZ;
DEST/ - Lotnisko lądowania, jeżeli w rubryce 16 wpisano ZZZZ;
ALTN - Lotniska zapasowe dla lotniska docelowego, jeżeli wymagane i jeżeli w
rubryce 16 wpisano ZZZZ;
RALT - Lotniska zapasowe trasowe, jeżeli wymagane;
TALT - Lotnisko zapasowe dla lotniska docelowego, jeżeli wymagane
DOF/ - Data lotu w formacie YYMMDD;

77
PLAN LOTU ATC
Kody stosowane w RUBRYCE 18 c.d.:

REG/ - Znaki rejestracyjne samolotu, jeżeli inne niż wpisane w rubryce 7;

EET/ - Punkty oraz czas przecięcia FIR np.: EET/GOVEN0838;
SEL/ - Kod SELCAL;
TYP/ - Typy statków powietrznych, jeżeli w rubryce 9 wpisano ZZZ, np.:
TYP/2C150;
DLE/ - „Postój” na trasie (np. strefa akrobacji). Należy wpisać nazwę punktu oraz
czas „postoju”;
OPR/ - Operator statku powietrznego, np.: LFA, Aeroklub Kielecki, …;
ORGN/- Adres kontaktowy do operatora,
RVR/ - Runway Visual Range – Minimalna wymagana widzialność wzdłuż drogi
startowej;
RMK/ - Dodatkowe istotne informacje.

78
PLAN LOTU ATC

STS/ - Status przyczyny specjalnego traktowania przez organy służb ruchu

lotniczego:

ALTRV - loty z rezerwacją wysokości

ATFMX - loty, które mogą być wyłączone spod regulacji ATFM
FFR - loty pożarnicze
FLTCK - loty kalibracyjne
HAZMAT - loty wykonywane przez statki powietrzne, na których
pokładzie przewożone są materiału niebezpieczne
HEAD - loty głów państw
HOSP - oficjalnie zatwierdzone loty medyczne
HUM - lotów w akcjach humanitarnych
MARSA - loty, w których wojsko separuje statek powietrzny
MEDEVAC - loty ewakuacyjne
NONRVSM - loty wykonywane w przestrzeni RVSM przez statki powietrzne
niecertyfikowane do takich lotów
SAR - loty w akcjach poszukiwawczych
STATE - loty rządowe, urzędników państwowych innych niż głowy
państwa

79
PLAN LOTU ATC
PBN/ - Performance Based Navigation określa dokładność i możliwości RNAV i RNP
statku powietrznego.

RNAV (Area navigation):

A1 - RNAV 10 (RNP 10)

B1 - RNAV 5 wszystkie dozwolone czujniki

B2 - RNAV 5 GNSS
B3 - RNAV 5 DME/DME
B4 - RNAV 5 VOR/DME
B5 - RNAV 5 INS or IRS
B6 - RNAV 5 LORANC

C1 - RNAV 2 wszystkie dozwolone czujniki

C2 - RNAV 2 GNSS
C3 - RNAV 2 DME/DME
C4 - RNAV 2 DME/DME/IRU

D1 - RNAV 1 wszystkie dozwolone czujniki

D2 - RNAV 1 GNSS
D3 - RNAV 1 DME/DME
D4 - RNAV 1 DME/DME/IRU
80
PLAN LOTU ATC

RNP (Required Navigation Performance):

L1 - RNP 4

O1 - Podstawowa RNP 1 wszystkie dozwolone czujniki

O2 - Podstawowa RNP 1 GNSS
O3 - Podstawowa RNP 1 DME/DME
O4 - Podstawowa RNP 1 DME/DME/IRU

S1 - RNP APCH
S2 - RNP APCH z BARO-VNAV

T1 - RNP AR APCH z RF (wymagana specjalna zgoda)

T2 - RNP AR APCH bez RF (wymagana specjalna zgoda)

81
PLAN LOTU ATC

Jeżeli w RUBRYCE 10a występuje R (RNAV), to:

- jeżeli w RUBRYCE 18 występuje którykolwiek ze wskaźników: B1, B2, C1, C2, D1,
D2, O1 lub O2, to w RUBRYCE 10a musi występować wskaźnik G (GNSS).

- jeżeli w RUBRYCE 18 występuje którykolwiek ze wskaźników: B1, B3, C1, C3, D1,
D3, O1 lub O3, to w RUBRYCE 10a musi występować wskaźnik D (DME).

- jeżeli w RUBRYCE 18 występuje wskaźnik: B1 lub B4, to w RUBRYCE 10a musi

występować wskaźnik O (VOR) lub S (standard) oraz wskaźnik D (DME).

- jeżeli w RUBRYCE 18 występuje którykolwiek ze wskaźników: B1, B5, C1, C4, D1,
D4, O1 lub O4, to w RUBRYCE 10a musi występować wskaźnik I (nawigacja
bezwładnościowa: INS lub IRS).

- jeżeli w RUBRYCE 18 występuje którykolwiek ze wskaźników: C1, C4, D1, D4, O1

lub O4 , to w RUBRYCE 10a musi występować wskaźnik D (DME).

82
PLAN LOTU ATC

83
PLAN LOTU ATC

Przykładowy wypełniony plan lotu

84
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ