14.03.

2022 09:57 Türk Edeb yatı Eserler Sözlüğü

İLM-İ SÎMA (HALİT ZİYA UŞAKLIGİL)

İnceleme
Hal t Z ya Uşaklıg l (d. 1865 - ö. 27 Mart 1945)

1311/1894, Anadolu-Osmanlı Sahası, Yen leşme Dönem Türk Edeb yatı, 19. Yüzyıl , Türkçe, Arap Alfabes , Mensur,Tel f,
Kıyafetname

Hal t Z ya Uşaklıg l' n nsan yüzündek organları ve bunların k ş l ğ n okunmasında üstlend ğ görevler nceled ğ eser.
Yazar, nsan yüzünün dış görünüşünden yola çıkarak b r k ş l k okumasına g r ş r. Ayrıca dürüst, cesaretl , soylu(as l), c dd ,
metanetl , gururlu, h ddetl , c mr ve kıskanç olan k ş ler n yüzler ndek f z k özell kler de bel rt r.

Klas k Türk edeb yatındak "kıyafetnâme"ler akla get ren k tapta Uşaklıg l, yaptığı yüz okumalarını Sokrates, H pokrat,
Ar stotales, Marcus Aurel us, Monte gne, Erzurumlu İbrah m Hakkı, Franc s Bacon, Johan Kaspar Lavater ve Franço s
Fenelon g b b rçok sme atıfta bulunarak spat etmeye çalışır. Yüzdek alın, göz, kaş, burun, ağız, d ş, çene, yanak, kulak
ve saç g b organların nsan ruhunu/k ş l ğ n açıklamada yarattıkları anlamların ardına düşen Uşaklıg l, bu organların
kend ler ne has d ller yle konuştuklarını dd a eder. Bu nedenle sırasıyla yüzdek organların şek ller yle delalet ett kler
durumları sayar. Ayrıca tebessüm ve sadâ-ses de yazar ç n k ş l k çözümlemes ne yardım edecek d ğer unsurlardır. Bütün
bunların ötes nde s ma lm nden kes n sonuçlar beklemen n doğru olmadığını söyleyen Hal t Z ya, bu uğraşın sadece nsan
çehres ndek şaretler n kapı araladığı anlamları çözme çabası olduğunu düşünür.

K tabın "Sakınmak Gereken Bazı Alâmetler" başlıklı son bölümünde se kaçınılması/uzak durulması elzem olan bazı
nsanların yüzler n n dış görünüşünü tar f eder.

Hal t Z ya Uşaklıg l' n b yograf s çn bk. "Hal t Z ya Uşaklıg l". Türk Edeb yatı İs mler
Sözlüğü. http://te s.yesev .edu.tr/madde-detay/usakl g l-hal t-z ya

Madde Yazarı: Araş. Gör. Al Karahan

Yayın Tar h : 10/03/2022

Eserden Örnekler

Sîma lm , Allah'ın kudret el n n, beşer n ruhî haller n n b r yansıma yer olmak üzere nakş ett ğ , yüzün alâmetler le
nsanın ç yüzünde saklı olanları göstermek dd asında bulunan b r l md r.
Beşerî duygulanma ve ht rasların b r bel rme yer var se o da sîmadır; b r keder m ze yahut neşem ze, gözler m z n,
dudaklarımızın, sîma ç zg ler m z n her b r ayrı ayrı tercüman olur. Sîma öyle b r konuşan suskundur k en açık ve düzgün
b r ruh l sânıdır. İşte o ruh l sânının anahtarı da sîma lm sm n almıştır. (Uşaklıg l 2017: 15).
Burun hakkındak aşağıdak düşünceler d le get rel m:
Kıvrık burunlar, metîn karakter sah pler nde bulunur.
Doğru burunlar, y ğ tl ğe delâlet eder. (Uşaklıg l 2017: 54)

Kaynakça

Huyugüzel, Ömer Faruk (2010). Hal t Z ya Uşaklıg l. 2. b. Ankara: Akçağ Yay.

Kaplan, Mehmet (1950), "Hal t Z ya", İslâm Ans kloped s . C. V/I. İstanbul: M llî Eğ t m Bakanlığı Yay.

Uşaklıg l, Hal t Z ya (1311/1894). İlm- Sîmâ. İstanbul. N şan Berberyan Matbaası.

Uşaklıg l, Hal t Z ya (2017). Ruhun L sanı İlm- Sîma. 2. b. İstanbul. Büyüyenay Yay.

Atıf B lg ler

Bu madde Türk Edeb yatı Eserler Sözlüğü Projes kapsamında hazırlanmıştır. http://tees.yesev .edu.tr/madde-detay/ lm- -s ma-hal t-z ya-usakl g l-tees-1448 bağlantısı üzer nden
ulaşılab l r.
Î t-z ya-usakl g l-tees-1448
tees.yesev .edu.tr/madde-detay/ lm- -s ma-hal 1/2
14.03.2022 09:57 Türk Edeb yatı Eserler Sözlüğü

Karahan, Al . "İLM-İ SÎMA (HALİT ZİYA UŞAKLIGİL)". Türk Edeb yatı Eserler Sözlüğü,
http://tees.yesev .edu.tr/madde-detay/ lm- -s ma-hal t-z ya-usakl g l-tees-1448. [Er ş m Tar h : 14 Mart 2022].

Bu madde Türk Edeb yatı Eserler Sözlüğü Projes kapsamında hazırlanmıştır. http://tees.yesev .edu.tr/madde-detay/ lm- -s ma-hal t-z ya-usakl g l-tees-1448 bağlantısı üzer nden
ulaşılab l r.
tees.yesev .edu.tr/madde-detay/ lm- -s ma-hal t-z ya-usakl g l-tees-1448 2/2