Thema 2: Tijdvak 2 (3000 v.Chr. – 500 A.D.

)
– De Tijd van Grieken en Romeinen

Introductie – beantwoord de vragen bij het filmpje over de

Grieken
1. Waarom hadden de Oude Grieken moeite om te overleven?
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
2. In Griekenland begon de eerste Europese beschaving. Vanaf welke eeuw?
__________________________________________________________________________
3. Hoe verklaarden de Grieken natuurverschijnselen?
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
4. Vul in: Zeus is de god van de________________________________
Poseidon is de god van de ___________________ en in zijn hand heeft hij een
____________________________
Apollo is de god van de ___________________________________
Aphrodite is de godin van de _________________________________
5. Wanneer en waar begonnen de Olympische Spelen?
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
6. Waaraan kun je zien dat Griekse religie (geloof) belangrijk was tijdens de Olympische Spelen?
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
7. Noem een paar sporten die de Grieken deden tijdens de Olympische Spelen
__________________________________________________________________________
8. Waarom bouwden de Grieken tempels voor hun goden?
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
9. Op welke manier vertelden de Grieken elkaar verhalen over bijvoorbeeld de goden?
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
10. Welke rol hadden vrouwen in het oude Griekenland?
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
Schooltv: Vroeger & Zo - De oude Grieken

1
Introductie – Zet de juiste woorden bij het juiste plaatje Romeinen

Julius Caesar – Germanen – Gallië – Forum Romanum – Nero – Via Appia – Colosseum – Gladiator

_____________________ _______________________ ___________________

______________________ ______________________ ______________________

Wat moet je kennen en kunnen?

2
 In deze module ga je veel leren over hoe de mensen leefden in de Prehistorie. Om deze module met
een vinkje af te sluiten moet je de volgende kennisdoelen kennen en vaardigheidsdoelen kunnen:

Historische Kennisdoelen Historische Vaardigheidsdoelen

I. Je legt de begrippen ‘politiek, polis, D. Multicausaliteit
democratie, volksvergadering, burgers, VI. Je kunt uitleggen wat multicausaliteit
schervengericht en aristocratie’ uit. is.
II. Je legt uit hoe de Grieken godsdienst VII. Je kunt uitleggen wat oorzaken en
gebruikten om de wereld te verklaren. gevolgen zijn en herkennen in
III. Je geeft drie kenmerken van de bronnen.
Griekse bouw- en beeldhouwkunst.
IV. Je beschrijft de opkomst van de E. Korte en Lange termijn
wetenschap aan de hand van 3 GriekseVIII. Je kunt het verschil uitleggen tussen
filosofen en hun ontdekkingen. oorzaken/gevolgen op korte termijn en
V. Je geeft drie verklaringen voor de oorzaken/gevolgen op lange termijn.
groei van het Romeinse Rijk.
VI. Je gebruikt vier voorbeelden om een
beeld te schetsen van het leven in
Rome.
VII. Je geeft drie voorbeelden van
romanisering.
VIII. Je legt uit dat het ontstaan van het
Christendom een oorzaak was voor de
val van het West-Romeinse rijk.
IX. Je benoemt nog twee andere oorzaken
uit voor de val van het West-Romeinse
Rijk.

De missie

Je rond dit thema af met een missie waar je een eindbeoordeling in de vorm van een vinkje of kruisje
voor zal krijgen. De missie is bij dit thema een schriftelijke meting (toets) die tijdens een lesuur zal
worden afgenomen. Jouw docent plant zelf in die week een toets voor jullie klas in.
Deze meting meet of jij alle leerdoelen uit het overzicht hierboven hebt gehaald, zowel de
kennisdoelen als de vaardigheidsdoelen.

Leerstof
Alle studie- en oefenmaterialen die in de doelenbladen staan van elk doel is leerstof en zal je moeten
leren voor je meting. Als je de doelen steeds goed samenvat op deze doelenbladen en de begrippen
goed uitlegt heb je een mooie complete samenvatting van alles wat je moet kennen.

3
 Weekplanning thema 2

Week Doelen Leerstof en opdrachten Lesactiviteiten

39 I. Je legt de begrippen ‘politiek, Werk doelenpagina 6 & 1. Instructie nieuw
25-29 polis, democratie, 7 uit. thema + doel I
sept. volksvergadering, burgers,
schervengericht en aristocratie’ uit. 2. Communicatiesessie
doel III
III. Je geeft drie kenmerken van de Werk doelenpagina 10
Griekse bouw- en beeldhouwkunst. & 11 uit. 2x WST

40 II. Je legt uit hoe de Grieken Werk doelenpagina 8 & 1. Instructie doelen II
2-6 okt. godsdienst gebruikten om de 9 uit. en IV.
wereld te verklaren.
2. Communicatiesessie
IV. Je beschrijft de opkomst van de Werk doelenpagina 12 Griekse mythologie
wetenschap aan de hand van 3 & 13 uit.
Griekse filosofen en hun 2x WST
ontdekkingen.

41 V. Je geeft drie verklaringen voor Werk doelenpagina 14 1. Instructie doelen V,

9-13 de groei van het Romeinse Rijk. & 15 uit. VI en VII.
okt.
VI. Je gebruikt vier voorbeelden Werk doelenpagina 16 2. Labsessie oorzaken
om een beeld te schetsen van het & 17 uit. en gevolgen (D:VI,
leven in Rome. D:VII, E:VIII)

VII. Je geeft drie voorbeelden van Werk doelenpagina 18 2x WST

romanisering. & 19 uit.

D:VI. Je kunt uitleggen wat Werk doelenpagina 24

multicausaliteit is. & 25 uit.

D:VII. Je kunt uitleggen wat Werk doelenpagina 26

oorzaken en gevolgen zijn. & 27 uit.

E:VIII. Je kunt het verschil Werk doelenpagina 28

uitleggen tussen oorzaken/gevolgen & 29 uit.
op korte termijn en
oorzaken/gevolgen op lange
termijn.

43 VIII. Je legt uit dat het ontstaan van Werk doelenpagina 20 1. Instructie doelen
23-27 het Christendom een oorzaak was & 21 uit. VIII en IX.
okt. voor de val van het West-Romeinse
rijk. 2x WST

IX. Je benoemt nog twee andere Werk doelenpagina 22

oorzaken voor de val van het West- & 23 uit.
Romeinse Rijk. 4. METING Tijdvak
2: Grieken en
Romeinen

4
Doelenbladen

5
 Historische Kennis – Leerdoel I: Je legt de begrippen
‘politiek’, ‘polis’, ‘democratie’, ‘volksvergadering’, ‘burgers’,
‘schervengericht’ en ‘aristocratie’ uit.

Criteria
- Je legt duidelijk uit wat politiek betekent.
- Je legt duidelijk uit wat een polis was.
- Je legt duidelijk uit wat democratie was bij de oude Grieken.
- Je legt duidelijk uit hoe een volksvergadering werkte.
- Je legt duidelijk uit wanneer iemand een burger was.
- Je legt duidelijk uit hoe het schervengericht werkte.
- Je legt duidelijk uit wie er de macht had in een aristocratie.

Bestuderen: Learning Portal → Grieken en Romeinen → Griekse Democratie → Bronnen en

oefeningen: “Wat is de Griekse democratie?” → lees de gehele tekst.

Oefenen: Learning Portal → Grieken en Romeinen → Griekse Democratie → Bronnen en

oefeningen: “Beantwoord vragen over de Griekse democratie” → Beantwoord de vragen.

Optioneel: Learning Portal → Grieken en Romeinen → Griekse Democratie → Bronnen

en oefeningen: “Maak een toets over de Griekse democratie” → Doorloop stap 1 tot en met 6.

Mogelijk heeft je leraar nog andere studie- of oefenmaterialen. Je docent zal je hiervan kopietjes
geven zodat je die in je map kan doen.

Welke studiematerialen zijn er?

Uitleg van de belangrijke begrippen

Hieronder kun je de betekenis van de begrippen opschrijven die je geleerd hebt. Doe dit volgens de
criteria hierboven.
POLITIEK

POLIS

DEMOCRATIE

6
 VOLKSVERGADERING

BURGERS

SCHERVENGERICHT

ARISTOCRATIE

Aantekeningen, samenvatting of notities over dit leerdoel

__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________

7
__________________________________________________________________________________
____________________________

Historische Kennis – Leerdoel II: Je legt uit hoe de

Grieken godsdienst gebruikten om de wereld te verklaren.

Criteria
- Je noemt 3 Griekse goden en legt daarbij kort uit waar ze voor stonden.
- Je legt duidelijk uit waarom godsdienst zo belangrijk was voor de Grieken.
- Je legt duidelijk uit hoe godsdienst voor de Grieken de wereld kon verklaren.

Bestuderen: Learning Portal → Grieken en Romeinen → Griekse cultuur en godsdienst →

Bronnen en oefeningen: “Hoe was de Griekse cultuur?” → lees de gehele tekst.
“Maak een mindmap over de Griekse cultuur?” → Bekijk de video

Oefenen: Learning Portal → Grieken en Romeinen → Griekse cultuur en godsdienst → Bronnen

en oefeningen: “Ontdek wat mythologische verhalen vertellen” → Beantwoord alle vragen.

Mogelijk heeft je leraar nog andere studie- of oefenmaterialen. Je docent zal je hiervan kopietjes
geven zodat je die in je map kan doen.

Welke studiematerialen zijn er?

Uitleg van de belangrijke begrippen

Hieronder kun je de betekenis van de begrippen opschrijven die je geleerd hebt.
GODSDIENST

MYTHOLOGIE

GODEN

8
Aantekeningen, samenvatting of notities over dit leerdoel
__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

______________

9
 Historische Kennis – Leerdoel III: Je geeft drie
kenmerken van de Griekse bouw- en beeldhouwkunst.

Criteria
- Je legt bij elk kenmerk uit waarom het een belangrijk kenmerk was voor de Grieken.

- Je kunt de verschillende Griekse bouwstijlen (Dorisch, Ionisch en Korintisch) herkennen in

zuilen.

Welke studiematerialen zijn er?

Bestuderen: Learning Portal → Grieken en Romeinen → Griekse wetenschap → Bronnen en
oefeningen: “Griekse bouw- en beeldhouwkunst” → Bekijk de video

Mogelijk heeft je leraar nog andere studie- of oefenmaterialen. Je docent zal je hiervan kopietjes
geven zodat je die in je map kan doen.

Uitleg van de belangrijke begrippen

Hieronder kun je de betekenis van de begrippen opschrijven die je geleerd hebt.
BEELDHOUWKUNST

BOUWKUNST

ZUILEN

TIMPANEN

Aantekeningen, samenvatting of notities over dit leerdoel

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

10
__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

11
 Historische Kennis – Leerdoel IV: Je beschrijft de
opkomst van de wetenschap aan de hand van 3 Griekse
filosofen en hun ontdekkingen.

Criteria
- Je legt duidelijk uit waarom mensen aan wetenschap gingen doen.
- Je legt van 3 filosofen uit wat ze ontdekt hebben.
- Je legt duidelijk uit hoe wetenschap en filosofie voor de Grieken de wereld konden verklaren.

Bestuderen én oefenen: Learning Portal → Grieken en Romeinen → Griekse wetenschap →

Bronnen en oefeningen: “Onderzoek Griekse wetenschappers en filosofen” → lees de gehele
tekst en maak de opdrachten daarbij.

Mogelijk heeft je leraar nog andere studie- of oefenmaterialen. Je docent zal je hiervan kopietjes
geven zodat je die in je map kan doen.

Welke studiematerialen zijn er?

Uitleg van de belangrijke begrippen

Hieronder kun je de betekenis van de begrippen opschrijven die je geleerd hebt.
WETENSCHAP

FILOSOFIE

Aantekeningen, samenvatting of notities over dit leerdoel

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

12
__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

________________________________________________________

13
 Historische Kennis – Leerdoel V: Je geeft drie
verklaringen voor de groei van het Romeinse Rijk.

Criteria
- Je geeft drie redenen waardoor het Romeinse Rijk groeide.

Bestuderen: Learning Portal → Grieken en Romeinen → Ontstaan en uitbreiding Romeinse Rijk

→ Bronnen en oefeningen: “Bestuur mythen en bouwkunst van de Romeinen” → lees de tekst bij
Stap 1.
Learning Portal → Grieken en Romeinen → Ontstaan en uitbreiding Romeinse Rijk
→ Bronnen en oefeningen: “Hoe zag het Romeinse Rijk eruit?” → lees de tekst.

Learning Portal → Grieken en Romeinen → Rome → Bronnen en oefeningen: “Hoe

groeide het Rome uit tot een enorm rijk?” → bekijk de video.

Oefenen: Learning Portal → Grieken en Romeinen → Ontstaan en uitbreiding Romeinse Rijk →

Bronnen en oefeningen: “Bestuur mythen en bouwkunst van de Romeinen” → maak de vragen bij
Stap 1 en schrijf de antwoorden bij de aantekeningen hiernaast.

Mogelijk heeft je leraar nog andere studie- of oefenmaterialen. Je docent zal je hiervan kopietjes
geven zodat je die in je map kan doen.

Welke studiematerialen zijn er?

Uitleg van de belangrijke begrippen

Hieronder kun je de betekenis van de begrippen opschrijven die je geleerd hebt.
VERKLARING

ROMEINSE RIJK

Aantekeningen, samenvatting of notities over dit leerdoel

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

14
__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

______

15
 Historische Kennis – Leerdoel VI: Je gebruikt vier
voorbeelden om een beeld te schetsen van het leven in
Rome.

Criteria
- Je legt duidelijk uit hoe het was om in Rome te leven door daarvoor 4 voorbeelden te geven.
- Uit de voorbeelden moet duidelijk worden hoe het leven er in Rome voor een gemiddelde
Romein eruit zag.

Bestuderen: Learning Portal → Grieken en Romeinen → Rome → Bronnen en oefeningen: “Een

dag uit het leven van een Romein” en “Rome een machtig rijk”→ bekijk de video’s.

Mogelijk heeft je leraar nog andere studie- of oefenmaterialen. Je docent zal je hiervan kopietjes
geven zodat je die in je map kan doen.

Welke studiematerialen zijn er?

Uitleg van de belangrijke begrippen

Hieronder kun je de betekenis van de begrippen opschrijven die je geleerd hebt.
VERKLARING

ROMEINSE RIJK

Aantekeningen, samenvatting of notities over dit leerdoel

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

16
__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

________________________________________________________

17
 Historische Kennis – Leerdoel VII: Je geeft drie
voorbeelden van romanisering

Criteria
- Je legt duidelijk uit wat romanisering betekent.
- Je geeft 3 voorbeelden van romanisering.

Bestuderen: Learning Portal → Grieken en Romeinen → Germanen en Romeinen → Bronnen en

oefeningen: “Romeinen en Bataven in Nederland” → bekijk de video.

Oefenen: Learning Portal → Grieken en Romeinen → Ontstaan en uitbreiding Romeinse Rijk →

Bronnen en oefeningen: “Bekijk de video’s over de Pax Romana en Romanisering en maak de
samenvattingen af” → Bekijk de video’s en maak de samenvattingen compleet.
Learning Portal → Grieken en Romeinen → Germanen en Romeinen → Bronnen en
oefeningen: “Bekijk de video over Romeinen in Nederland en maak de samenvatting af” → bekijk
de video en maak de samenvatting af.

Mogelijk heeft je leraar nog andere studie- of oefenmaterialen. Je docent zal je hiervan kopietjes
geven zodat je die in je map kan doen.

Welke studiematerialen zijn er?

Uitleg van de belangrijke begrippen

Hieronder kun je de betekenis van de begrippen opschrijven die je geleerd hebt.
VOORBEELDEN

ROMANISERING

Aantekeningen, samenvatting of notities over dit leerdoel

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

18
__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

19
 Historische Kennis – Leerdoel VIII: Je legt uit dat het
ontstaan van het Christendom een oorzaak was voor de
val van het Romeinse Rijk.

Criteria
- Je legt uit hoe het Christendom ontstaat in het Romeinse Rijk
- Je legt uit waarom het Christendom er voor gezorgd heeft dat het Romeinse Rijk uit elkaar
viel.

Bestuderen: Learning Portal → Grieken en Romeinen → Ontstaan en verspreiding van het

Christendom → Bronnen en oefeningen: “Wat is het Christendom?” → lees de tekst goed door.

Mogelijk heeft je leraar nog andere studie- of oefenmaterialen. Je docent zal je hiervan kopietjes
geven zodat je die in je map kan doen.
Welke studiematerialen zijn er?

Uitleg van de belangrijke begrippen

Hieronder kun je de betekenis van de begrippen opschrijven die je geleerd hebt.
CHRISTENDOM

STAATSGODSDIENST

OORZAAK

Aantekeningen, samenvatting of notities over dit leerdoel

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

20
__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________

21
 Historische Kennis – Leerdoel IX: Je benoemt nog twee
andere oorzaken uit voor de val van het West-Romeinse
Rijk.

Criteria
- Je legt uit hoe het Romeinse Rijk gesplitst werd in een Westelijk én Oostelijk gedeelte.
- Je geeft twee redenen waardoor het West-Romeinse Rijk stopte te bestaan.

Bestuderen: Learning Portal → Grieken en Romeinen → Val van het West-Romeinse Rijk →
Bronnen en oefeningen: “Hoe kwam het West-Romeinse Rijk ten val?” → lees de tekst goed
door.

Oefenen: Learning Portal → Grieken en Romeinen → Val van het West-Romeinse Rijk →
Bronnen en oefeningen: “Beantwoord vragen over de Romeinen” → Maak de vragen

Mogelijk heeft je leraar nog andere studie- of oefenmaterialen. Je docent zal je hiervan kopietjes

Welke studiematerialen zijn er?

Uitleg van de belangrijke begrippen

Hieronder kun je de betekenis van de begrippen opschrijven die je geleerd hebt.
OORZAKEN (HERHALING)

WEST-ROMEINSE RIJK

Aantekeningen, samenvatting of notities over dit leerdoel

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

22
__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________

23
 Historische Vaardigheid D: Multicausaliteit – Leerdoel
VI: Je kunt uitleggen wat multicausaliteit is.

Criteria
- Je legt duidelijk uit wat multicausaliteit betekent.

De docent geef je losse studiematerialen.

Mogelijk heeft je leraar nog andere studie- of oefenmaterialen. Je docent zal je hiervan kopietjes
geven zodat je die in je map kan doen.

Welke studiematerialen zijn er?

Uitleg van de belangrijke begrippen

Hieronder kun je de betekenis van de begrippen opschrijven die je geleerd hebt. Doe dit volgens de
criteria hierboven.
MULTI

CAUSALITEIT

MULTICAUSALITEIT

Aantekeningen, samenvatting of notities over dit leerdoel

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

24
__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

________________________________________________________________

25
 Historische Vaardigheid D: Multicausaliteit – Leerdoel
VII: Je kunt uitleggen wat oorzaken en gevolgen zijn en
herkennen in bronnen.

Criteria
- Je legt duidelijk uit wat een oorzaak is en je geeft hier een voorbeeld van.
- Je legt duidelijk uit wat een gevolg is en je geeft hier een voorbeeld van.

De docent geef je losse studiematerialen.

Mogelijk heeft je leraar nog andere studie- of oefenmaterialen. Je docent zal je hiervan kopietjes
geven zodat je die in je map kan doen.

Welke studiematerialen zijn er?

Uitleg van de belangrijke begrippen

Hieronder kun je de betekenis van de begrippen opschrijven die je geleerd hebt. Doe dit volgens de
criteria hierboven.
MULTICAUSALITEIT (HERHALING)

OORZAAK

GEVOLG

26
Aantekeningen, samenvatting of notities over dit leerdoel
__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

______________

27
 Historische Vaardigheid E: Korte & lange termijn –
Leerdoel VIII: Je kunt het verschil uitleggen tussen
oorzaken/gevolgen op korte termijn en oorzaken/gevolgen op
lange termijn.

Criteria
- Je legt duidelijk uit wat lange termijn wil zeggen.
- Je legt duidelijk uit wat korte termijn wil zeggen.
- Je geeft een voorbeeld van een oorzaak én gevolg op lange termijn.
- Je geeft een voorbeeld van een oorzaak én gevolg op korte termijn.

De docent geef je losse studiematerialen.

Mogelijk heeft je leraar nog andere studie- of oefenmaterialen. Je docent zal je hiervan kopietjes
geven zodat je die in je map kan doen.

Welke studiematerialen zijn er?

Uitleg van de belangrijke begrippen

Hieronder kun je de betekenis van de begrippen opschrijven die je geleerd hebt. Doe dit volgens de
criteria hierboven.
KORTE TERMIJN

LANGE TERMIJN

Aantekeningen, samenvatting of notities over dit leerdoel

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

28
__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

______________

__________________________________________________________________________

29
Extra ruimte voor aantekeningen, samenvatting of notities over dit thema
__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________________

______________________________

30