2.

unitatea Materia eta haren propietateak

Substantzien detektibea

Sherlock Holmesek bi gorpu aurkitu ditu hilketaren agertokian, bularrean sastakai bat sartuta duen gizon bat
eta biolentzia-arrastorik gabeko emakume bat; azken horrek arre-gorrixka koloreko likido bat geratzen zaion
isuritako kopa bat eta esmeralda-lepoko bat ditu.
Eragingarriak harrituta utzi du; izan ere, lepokoa balio handikoa da baina hiltzaileak ez du eraman.
Sherlockek ikertzen hastea erabaki du.
Lagundu ikerketan.

Galderak
1. Sastakaia aztertzen.
a) Kalkulatu sastakaiaren metalak duen dentsitatea.
b) Aztertu taula eta adierazi zer material den.

Materiala Dentsitatea (g/cm3)

Altzairua 7,8
Urrea 19,3
Aluminioa 2,7
Kobrea 8,9
Platinoa 21,5
Titanioa 4,5
Nikela 8,7
Tungstenoa 19,6
Fluorita 3,2
Ura 1,0
Merkurio urtua 13,5
Bromoa 3,1
Ardoa 0,98-1,1

2. unitatea Materia eta haren propietateak Fisika eta Kimika, DBH 2

2. unitatea Materia eta haren propietateak

Substantzien detektibea

2. Likido susmagarria aztertzen.

Likidoak usain txarra du baina, maskara batekin, Sherlockek
ikertu egin du. Nahasketa berotzen hasi da, denbora jakin
batetik behin tenperaturak idatzi ditu eta grafiko hau lortu du:

A
B
C

a) Zure ustez, zer propietate bereizgarri neurtu ditu?

b) Zer tenperaturan irakiten du? Zer grafikori dagokio?

c) Zer substantzia da?

d) Emakumearen heriotza-arrazoia izan al daiteke? Bilatu Wikipedian pozoitsua den edo ez.

3. Hilketaren zergatia.

Sherlock asko harritu du hiltzaileak esmeralden lepoko

garestia eraman ez izanak; beraz, hori ere aztertzea
erabaki du.
a) Kalkulatu lepokoaren dentsitatea.
b) Esmeraldaren dentsitatea 2,7 eta 2,8 g/cm3 artekoa
da, bat al dator zure kalkuluekin?
Sherlockek zalantzak ditu eta duen gogortasuna
aztertu du; hau da material batekin marratzean duen
erresistentzia. Horretarako aizto bat erabili du, eta
lepokoa marratzeko gai dela ikusi du; horrela daki
lepokoa ez dela esmeraldazkoa.
c) Esmeraldak ez badira, zer mineral da?

Gogortasuna 1 2 3 4 5 6 7 8

Minerala Talkoa Igeltsua Kaltzita Fluorita Apatito Titanio Kuartzoa Esmeralda

2. unitatea Materia eta haren propietateak Fisika eta Kimika, DBH 2