Psychologia Rozwojowa 16 1 41 51 A Malina

PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA, 2011 * tom 16, nr 1
s. 41–55
Styl przywiązania młodych kobiet a ich satysfakcja

z życia w różnych fazach rozwoju rodziny
ALICJA MALINA
Instytut Psychologii
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego
Bydgoszcz
STRESZCZENIE WPROWADZENIE
Celem prezentowanych analiz było ukazanie Więź, jaką jest przywiązanie między ludź-
związku między stylami przywiązania part- mi, można przedstawić w postaci kontinu-
nerek w różnych fazach rozwoju rodziny i ich um ze względu na konsekwencje dla ich roz-
satysfakcji z życia. Przeprowadzono badania woju i funkcjonowania, wynikające z relacji
z udziałem 180 kobiet w fazach narzeczeń- przywiązania, w której jest się zarówno przed-
stwa, kształtowania się więzi małżeńskiej oraz miotem, jak i obiektem przywiązania. Przy-
rozwoju postaw rodzicielskich. Do badań za- wiązanie, jakim obdarzamy drugą osobę, ma
stosowano Kwestionariusz Stylów Przywiąza- przemożny wpływ na nasze samopoczucie.
nia autorstwa Mieczysława Plopy oraz Skalę Może prowadzić do tego, że będziemy się czu-
Satysfakcji z Życia SWLS w adaptacji Zygfry- li bardzo źle lub może wywołać w nas uczucie
da Juczyńskiego. szczęścia i poczucie spełnienia.
Analizy statystyczne wykazały związek Przywiązanie stanowi złożoną, społecz-
bezpiecznego stylu przywiązania z satysfakcją ną interakcję, która tworzy się między dziec-
z życia na wszystkich etapach rozwoju rodziny, kiem i opiekunem lub między dorosłymi
przy czym odnotowano wzrost znaczenia bez- w trakcie bezpośredniego kontaktu. Rudolph
piecznego stylu przywiązania w kolejnych fa- Schaffer definiuje termin przywiązanie jako
zach rozwojowych. Unikowy styl przywiązania „długotrwały, emocjonalny związek z kon-
okazał się związany z satysfakcją z życia wśród kretną osobą” (Schaffer, 2007, s. 123). Zdro-
narzeczonych i kobiet w fazie rozwoju postaw we, bezpieczne przywiązanie będzie tak zna-
rodzicielskich. Satysfakcja z życia spada wraz cząco wpływać na poziom rozwoju jednostki,
ze wzrostem poziomu tego stylu przywiązania ponieważ stymuluje ono do nawiązywania re-
i podobnie jak w wypadku stylu bezpiecznego lacji i pozwala eksperymentować z emocjami
siła jego związku z satysfakcją rośnie na ko- i zachowaniami. Przywiązanie pozabezpiecz-
lejnych etapach rozwoju rodziny. Styl lękowo- ne działa hamująco na rozwój, gdyż lęk, ce-
-ambiwalentny jest negatywnie skorelowany chujący osoby o takim stylu przywiązania,
z satysfakcją w życiu jedynie w okresie kształ- ogranicza swobodne funkcjonowanie i korzy-
towania się więzi małżeńskiej. stanie z całego repertuaru potencjalnych za-
chowań.
Słowa kluczowe: styl przywiązania, satysfak- Pomimo wcześniejszych prób konceptua-
cja z życia lizacji pojęcia przywiązania i badania wczes-
Publikacja objęta jest prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie i rozpowszechnianie zabronione.
Publikacja przeznaczona jedynie dla klientów indywidualnych. Zakaz rozpowszechniania i udostępniania serwisach bibliotecznych
42 Alicja Malina
nych relacji z matką, za osobę, która najbar- Bezpieczny styl przywiązania kształtuje
dziej przyczyniła się do jego zaistnienia we się, jeśli matka wykazuje wrażliwość na po-
współczesnej psychologii, uważa się Johna trzeby dziecka, przede wszystkim na potrzebę
Bowlby’ego. W 1969 roku opublikował on kontaktu. Dzięki temu dziecko nabywa poczu-
książkę Attachment, która skupiła uwagę śro- cia bezpieczeństwa w relacjach z otoczeniem
dowiska psychologów na problemie przy- i charakteryzuje je wiara w siebie i spora nie-
wiązania. Jego teoria przywiązania stała się zależność. Dzieci są aktywne podczas zabawy,
podstawą analizy wczesnej relacji przywiąza- a w sytuacji separacji łatwo dają się pocieszyć.
niowej z matką i jej wpływu na rozwój spo- Ten styl przywiązania reprezentowało 70%
łeczny w ciągu życia. Głównym założeniem spośród badanych przez Ainsworth dzieci.
i punktem wyjścia teorii Bowlby’ego był fakt, Styl lękowo-ambiwalentny zostaje wy-
iż – jak wynikało z wielu wcześniej przepro- kształcony wówczas, gdy matka nie reaguje
wadzonych obserwacji – utrata figury matczy- w sposób konsekwentny na potrzebę kontaktu
nej w niemowlęctwie lub wczesnym dzieciń- dziecka. Powoduje to, że dziecko staje się nie-
stwie skutkuje prawie bez wyjątku objawami spokojne i lękliwe. Charakteryzuje się ciągłą
psychopatologicznymi (Bowlby, 2007). wzmożoną czujnością, gdyż obawia się roz-
stania z matką. Każde pojawienie się obiektu
przywiązania może wywołać u takich dzieci
Przywiązanie w dzieciństwie
dwa rodzaje reakcji: ulgę lub złość. Za spra-
a przywiązanie do partnera wą zaburzonej relacji z matką wykazują one
Bowlby doszedł do wniosku, że trzy pierwsze większą aktywność ukierunkowaną na budo-
lata życia stanowią dla dziecka okres krytycz- wanie więzi niż eksplorację otoczenia, co ha-
ny, po upływie którego nawiązanie kontak- muje ich rozwój. W efekcie dziecko takie sta-
tu w postaci przywiązania staje się praktycz- je się bierne i zależne od innych oraz brakuje
nie niemożliwe. Postawił także hipotezę, iż mu wiary w siebie. Dzieci charakteryzują-
w toku rozwoju dziecka dochodzi do internali- ce się tym typem przywiązania mają trudno-
zacji doświadczeń wyniesionych z kontaktów ści w radzeniu sobie ze stresem, są zagubio-
z opiekunem, które w ten sposób stają się pro- ne i lękliwe.
totypem dla późniejszych relacji z innymi oso- Kiedy figura matki jest ciągle niedostępna
bami. W ramach, wytworzonej przez dziecko, dla dziecka, kształtuje się unikający styl przy-
wiązania. Dochodzi do tego przede wszystkim
mniej lub bardziej prymitywnej mapy poznaw-
wtedy, gdy dziecko nie doświadcza kontaktu
czej „prędzej lub później pojawia się wyobra-
z matką w sytuacji postrzeganej przez nie jako
żenie matki jako niezależnego obiektu, stałe-
zagrażająca. W odpowiedzi na ignorujące za-
go w czasie i przestrzeni i poruszającego się
chowanie matki dziecko zaczyna także uni-
na kontinuum czasowo-przestrzennym w dość kać kontaktu z nią. Do eksploracji otoczenia
przewidywalny sposób” (Bowlby, 2007, s. 301). motywuje takie dzieci nie chęć poznawania
Kształtują się tym sposobem tak zwane we- świata, ale chęć ucieczki od obiektu przywią-
wnętrzne modele operacyjne, czyli struktu- zania. Dzieci charakteryzujące się tym typem
ry poznawcze, które stanowią dla dziecka we- przywiązania mają trudności w radzeniu sobie
wnętrzną reprezentację emocji i wzajemnych ze stresem, są zagubione i lękliwe. Rozłąka
relacji z figurą matki. Jak pisze Bowlby, gdy z matką nie jest wcale najczęstszym źródłem
zostaną one już ustanowione, zaczynają kiero- ich negatywnych emocji (Franken, 2005).
wać wszystkimi kolejnymi bliskimi relacjami, Jak wcześniej już sygnalizowano, wczesne
w jakie wchodzimy w ciągu życia. doświadczenia związane z relacjami z matką
Bowlby w swoich pracach korzystał stanowią pierwowzór wszystkich pozostałych
z klasyfikacji dotyczącej trzech typów rela- relacji społecznych. Ustalone w czwartym
cji przywiązania: bezpiecznego, lękowo-am- stadium rozwoju przywiązania modele ope-
biwalentnego i unikającego (Bowlby, 2007), racyjne kierują zachowaniem dziecka we
stworzonej przez Mary Ainsworth. wszystkich kolejnych bliskich relacjach mię-
Styl przywiązania młodych kobiet a ich satysfakcja z życia w różnych fazach rozwoju rodziny 43
dzyludzkich. Funkcjonują one poza świado- Shaver i Hazan przeprowadzili badania,

mością i z czasem nabierają coraz bardziej w których na zasadzie autoidentyfikacji osoby
stabilnego charakteru. „Owe modele repre- biorące w nich udział miały określić, z jakim
zentacji mają tendencję do utrzymywania się stwierdzeniem się utożsamiają. Na tej podsta-
w stanie względnie niezmiennym. Wpływają wie klasyfikowali osoby badane jako repre-
one zasadniczo na zachowanie się jednostki, zentujące jeden z trzech stylów przywiązania:
która osiągnęła wiek dojrzały, nawet wtedy, bezpieczny, lękowo-ambiwalentny lub uniko-
gdy warunki życia uległy radykalnej zmianie” wy. Na podstawie wyników badań stwierdzi-
(Zazzo, 1987, s. 227). Dostarczają reguł, jaki- li, że istnieje zbieżność stylów przywiązania
mi człowiek ma kierować się zarówno w za- dzieci i dorosłych. Potwierdziły to także bada-
kresie uczuć, jak i zachowania wobec waż- nia podłużne przeprowadzone na 12-miesięcz-
nych dla niego osób (Schaffer, 2007). Choć nych dzieciach, a następnie na tych samych
wewnętrzne modele relacji interpersonalnych osobach po 20 latach. Badania wykazały, że
mogą podlegać rozwojowym zmianom w cią- w 72% reprezentowany styl przywiązania
gu życia, rozległość wypływów wczesnych był ten sam (Waters i in., 1995, za: Wojcisz-
doświadczeń jest jednak tak ogromna, że są ke, 2005). Analizując wyniki różnych badań,
one uważane za podstawę kształtowania się autorzy doszli do wniosku, że styl przywią-
podmiotowych zasobów jednostki. zania w dorosłych związkach romantycznych
Zdrowe, bezpieczne przywiązanie bę- jest powtórzeniem stylu przywiązania z dzie-
dzie tak znacząco wpływać na poziom roz- ciństwa (choć nie jest to nieuchronne). Doroś-
woju jednostki, ponieważ stymuluje ono do li ludzie, których w dzieciństwie łączył z ro-
nawiązywania relacji i pozwala eksperymen- dzicami związek o charakterze bezpiecznym,
tować z emocjami i zachowaniami. Przywią- tworzą dojrzałe, trwałe i pełne zaufania związ-
zanie pozabezpieczne działa hamująco na roz- ki. Osoby o stylu unikającym tworzą naj-
wój, gdyż lęk, cechujący charakteryzujące mniej satysfakcjonujące związki, gdyż docho-
się tym stylem przywiązania osoby, ograni- dzi u nich do zaprzeczania własnej potrzebie
cza swobodne funkcjonowanie i korzystanie więzi i nie potrafią zaufać partnerowi. Doroś-
z całego repertuaru potencjalnych zachowań li, którzy doświadczyli w dzieciństwie ambi-
(Salovy, Sluyter, 1999). walencji ze strony rodziców, chcą zbliżyć się
do partnera, ale hamuje ich lęk przed brakiem
Przywiązanie w dorosłości wzajemności.
W świetle powyższych rozważań zasad-
W świetle literatury przedmiotu zasadne jest ne jest przypuszczenie, że osoby, które podob-
uznanie tezy, że najważniejszą osobą, któ- nie jak dzieci badane przez Ainsworth posia-
ra nie należy do naszej rodziny pochodzenia, dają tak zwaną bezpieczną bazę, będą pewniej
a do której przywiązujemy się w tak znacz- i spokojniej poznawać świat i uczyć się. Osoby,
nym stopniu jak do rodziców, jest współmał- które czują się w świecie pewnie i bezpiecznie,
żonek (Plopa, 2005a). chętniej oddają się ćwiczeniu pewnych umie-
W 1987 roku badacze Phillip Shaver, Cin- jętności, gdyż nie obawiają się niepowodzenia,
dy Hazan i Donna Bradshaw rozpoczęli ba- i chętniej podejmują wyzwania. Osoby lęko-
dania nad miłością rozumianą jako wzajemne we natomiast wykazują trudności w podejmo-
przywiązanie. Postulowali oni, że podobnie waniu takich ćwiczeń, a co za tym idzie mają
jak dzieci, także dorośli zaangażowani w sta- trudności w osiąganiu określonych umiejętno-
ły związek, będą reprezentować jeden z trzech ści i satysfakcji z ich realizacji.
stylów przywiązania wyróżnionych przez
Ainsworth. Zakładali, że modele operacyjne Fazy rozwoju rodziny
są stosunkowo odporne na zmiany i mają cha-
rakter informacyjny; z tego powodu określa- Jak już zostało powiedziane, najważniejszą
ją funkcjonowanie dorosłych w bliskich rela- osobą, która nie należy do naszej rodziny po-
cjach (Plopa, 2005a). chodzenia, a do której przywiązujemy się
44 Alicja Malina
w tak znacznym stopniu jak do rodziców, jest skim (1987, za: Gurba, 2005) można wyróż-
współmałżonek (Plopa, 2005a) lub partner nić pięć faz rozwoju rodziny:
w przypadku związków kohabitacyjnych. 1. Narzeczeństwo – od poznania się do
Rodzina jest definiowana jako system, któ- ślubu lub do momentu podjęcia decyzji
ry charakteryzują: konkretna struktura, zestaw o wspólnym życiu;
reguł określających interakcje w danym syste- 2. Faza kształtowania się więzi małżeń-
mie rodzinnym i obowiązki, jakie wypełniać skiej między dwojgiem ludzi (do momentu na-
muszą jej członkowie wobec siebie wzajemnie rodzin ich pierwszego dziecka);
w związku z zajmowaniem określonego miej- 3. Rozbudowywanie i rozwój postaw ro-
sca w systemie (Plopa, 2005a). Wśród struktu- dzicielskich (do momentu osiągnięcia przez
ralnych właściwości systemu rodzinnego Mie- dzieci dojrzałości);
czysław Plopa (2005a) wymienia całościowość, 4. Faza wzajemnego partnerstwa rodzin-
organizacyjną złożoność i (co w tym miejscu nego (rodzice mieszkający z samodzielnymi
najistotniejsze) współzależność. Współzależ- i samowystarczalnymi dziećmi);
ność jest definiowana jako cecha, która spra- 5. Faza pustego gniazda (po opuszczeniu
wia, że osoby wchodzące w skład systemu ro- domu przez dzieci) (Gurba, 2005).
dzinnego są od siebie wzajemnie uzależnione W kolejnych fazach w rozwoju życia ro-
i wpływają na siebie. Nawet gdy z perspekty- dzinnego więź przywiązaniowa między part-
wy obserwatora jakiś czynnik zewnętrzny wy- nerami ulega zmianom rozwojowym, jednak
daje się wpływać tylko na jeden z elementów na pierwszy plan, począwszy od fazy trzeciej,
systemu rodziny, w rzeczywistości oddziałuje wysuwają się zadania rozwojowe związane
on na wszystkich jego członków pośrednio po- z rodzicielstwem. Trzy pierwsze fazy przypa-
przez osobę, na którą miał wpływ bezpośred- dają zwykle na interesujący mnie okres wczes-
ni. Przywiązanie także ma charakter wzajem- nej dorosłości.
ny, a zatem jest prawdopodobne, że określony
styl przywiązania jednego ze współmałżon- Styl przywiązania a satysfakcja z życia
ków będzie odwzajemniony przez drugiego i dobrostan
z nich. W związku z tym można przypusz- Wzajemna relacja pomiędzy mężem a żoną
czać, że wspomniana współzależność ujawni będzie wpływać na ich rozwój indywidual-
się również w rozwoju kompetencji społecz- ny, pośrednio oddziałując również na charak-
nych osób pozostających w stałym związku ter ich dalszych relacji emocjonalnych. Wiąże
(Wojciszke, 2005). Według psychologów i so- się to przede wszystkim z otwartością partne-
cjologów rodzina stanowi podstawową grupę rów na świat zewnętrzny.
pierwotną, która jest dla dziecka pierwszym Badacze wskazują, że przywiązanie okreś-
i podstawowym miejscem rozwoju i uspołecz- la wiele sfer życia człowieka, w tym jego
nienia (Sztompka, 2005). Z jednej strony sta- stosunek do pracy. I tak, dorośli o bezpiecz-
nowi małą autonomiczną strukturę, a z dru- nym stylu przywiązania postrzegają świat
giej ulega silnym wpływom zewnętrznym. jako źródło satysfakcji, czerpią więcej rado-
Jej członkowie współdziałają z sobą na pod- ści z pracy i mniej obawiają się ocen społecz-
stawie wspólnych zobowiązań i oczekiwań. nych, natomiast dorośli lękowo-ambiwalentni
Człowiek, wchodząc w związek małżeński, traktują pracę jako aktywność ukierunkowa-
staje się członkiem nowego systemu. Tworzy ną na poszukiwanie akceptacji i między in-
małżeństwo – uznane za zalążek nowej rodzi- nymi z tego powodu nie lubią pracować sa-
ny, w którym ustalone zostają nowe reguły po- motnie, zaś dorośli reprezentujący unikający
stępowania i nowe sposoby realizacji potrzeb. styl przywiązania traktują pracę jako uciecz-
W skład tej rozwijającej się rodziny wchodzić kę przed niepożądanymi kontaktami społecz-
będą mąż, żona i ich dzieci. nymi (Franken, 2005).
Większość rodzin przechodzi przez pewne Styl przywiązania ujawniający się w trak-
uniwersalne stadia rozwojowe. Za Laskow- cie „chodzenia z sobą” stanowi dobry predy-
kator trwałości związku i czerpanej z niego go oraz trwałego także jest większa w związ-
przez partnerów satysfakcji (Aronson, Wilson, kach, w których partnerzy są do siebie przy-
Akert, 2006). Na podstawie wielu badań (mię- wiązani bezpiecznie (Weiss, Levy i inni, 1998,
dzy innymi Mikulincer i Nachshon, 1991, za: za: J. Rostowski, 2003). Wiele badań wskazu-
Kuczyńska, 1998) wywnioskowano, że prze- je także na inne pozytywne aspekty zachowa-
jawiany styl przywiązania generalnie wpływa nia partnerskiego wiążące się z bezpiecznym
na jakość zawiązywanych związków, na uf- stylem przywiązania, takie jak: większa ustęp-
ność, jaką obdarzamy osoby i sytuacje. liwość, kooperatywność, wrażliwość, uczu-
Wyniki wcześniejszych badań ukazu- ciowość otwartość i konstruktywna komuni-
ją wpływ przywiązania na jakość życia kacja.
w małżeństwie (Plopa, 2005b). Przykłado- Ogólnie większa liczba małżeństw dekla-
wo w badaniach dotyczących godzenia ży- ruje wysoki bądź też umiarkowany poziom
cia zawodowego z rodzinnym w zależno- satysfakcji z małżeństwa (Plopa, 2005a). Na
ści od reprezentowanego stylu przywiązania podstawie badań CBOS prezentowanych
wykazano, że mężczyźni o bezpiecznym sty- w czerwcu 1999 roku przedstawione zostało
lu przywiązania mają mniej obaw związa- zadowolenie Polaków w różnych sferach ży-
nych z pracą niż mężczyźni reprezentujący cia, w tym satysfakcja z małżeństwa. Porów-
pozostałe style, natomiast kobiety o stylu lę- nywano lata: 1994, 1997 oraz 1999. I tak, osób
kowym wykazywały większe trudności z go- zadowolonych ze swojego małżeństwa w po-
dzeniem ról zawodowych i rodzinnych i czer- szczególnych latach było odpowiednio: 83%,
pały mniejszą satysfakcję z pracy zawodowej 84% oraz 82%, średnio zadowolonych: 11%,
(Vasqez i współpracownicy, 2002, za: Plopa, 10% oraz 10%, natomiast niezadowolonych
2005b). Inne badania wykazały, że osoby bez- 5%, 5% oraz 6% (opracowanie własne na pod-
piecznie przywiązane do partnera aktywnie stawie www.cbos.pl).
działają w kierunku poprawy jego dobrosta- Bogdan Wojciszke (2004), powołując się
nu, w przeciwieństwie do reprezentantów po- na badania przeprowadzone w Stanach Zjed-
zostałych stylów, którzy biernie czekają na noczonych oraz Wielkiej Brytanii, przedsta-
okazanie przez partnera wsparcia. Te same ba- wia zmiany, jakie zachodzą w poziomie sa-
dania wykazały, że osoby bezpiecznie przy- tysfakcji z małżeństwa na przestrzeni cyklu
wiązane darzą partnera dużym zaufaniem, rozwoju rodziny. W pierwszej fazie cyklu roz-
a w sytuacji, gdy zostaną zawiedzione przez wojowego rodziny satysfakcja z małżeństwa
niego, otwarcie rozmawiają o tym z part- jest wysoka. Początkowo wysoki poziom sa-
nerem. Osoby lękowe i unikające nie darzą tysfakcji z małżeństwa bardzo szybko ulega
partnerów zaufaniem, a od związku oczeku- silnemu obniżeniu. Tendencja ta często jest
ją przede wszystkim poczucia kontroli (uni- wiązana z przyjściem na świat dzieci. Małżon-
kający) i poczucia bezpieczeństwa (lękowi). kowie (a w szczególności żony) pochłonięci
Osoby lękowe w przypadku nadużycia zaufa- opieką nad niemowlęciem, mają o wiele mniej
nia przez partnera zamartwiają się, natomiast czasu dla siebie nawzajem, jak i każdy z nich
unikające dystansują się (Mikulincer, 1998 za: dla samego siebie. Spadek ten odnotowu-
J. Rostowski, 2003). Badania Jeffry’ego Sim- je się aż do momentu, kiedy dzieci zaczynają
psona i współpracowników z 2002 roku wy- wchodzić w wiek dorastania. Podobne wnio-
kazały z kolei, że kobiety o bezpiecznym sty- ski dotyczące zmian w poziomie satysfakcji
lu przywiązania modyfikują sposób udzielania z małżeństwa, w początkowych fazach cyklu
wsparcia partnerowi w zależności od sytuacji. rozwoju rodziny, przedstawia Maria Braun-
Steven Rholes (1999 za: J. Rostowski, 2003) Gałkowska (1999, za: Wojciszke, 2004). Je-
w swoich badaniach wykazał natomiast, że żeli chodzi o początkowe fazy cyklu rozwo-
unikający styl przywiązania, zarówno u kobiet, ju rodziny, dane przedstawiane przez autorkę
jak i u mężczyzn, sprzyja ekspresji gniewu. są zbieżne z prezentowanymi przez Wojcisz-
Percepcja związku jako bardziej szczęśliwe- ke. Początkowo wysoki poziom satysfakcji
46 Alicja Malina
z małżeństwa ulega obniżeniu wówczas, gdy hipotez o istnieniu zależności między stylem
na świat przychodzi potomstwo. Spadek ten przywiązania i satysfakcją z życia w różnych
jest również tłumaczony tym, że małżonko- fazach rozwoju rodziny.
wie poświęcają dużo własnego czasu opiece
nad dziećmi. Obniżenie satysfakcji z małżeń-
METODA BADANIA
stwa w tym okresie można również tłumaczyć
pogorszeniem się sytuacji finansowej rodziny. Przebadano 180 kobiet w okresie wczesnej do-
Kiedy rodzinie uda się poradzić sobie z tymi rosłości (20–35 lat, za: Gurba, 2005). Badane
trudnościami, poziom satysfakcji z małżeń- osoby znajdowały się w następujących fazach
stwa wzrasta. Potwierdzeniem przedstawio- rozwoju rodziny: – narzeczeństwa; kształto-
nych przez Wojciszke badań mogą być bada- wania się więzi małżeńskiej między dwojgiem
nia Boyda Rollinsa i Harolda Feldmana (1970, ludzi; rozbudowywania i rozwoju postaw ro-
za: Boyd, Bee, 2008), które wykazują obniże- dzicielskich. Zgodnie z tym kryterium dobra-
nie się satysfakcji z małżeństwa po narodzi- no trzy grupy, liczące po 60 osób.
nach pierwszego dziecka. Zmienna niezależna – styl przywiązania
Wyniki badań wskazują, że odmienne sty- – badana była za pośrednictwem Kwestiona-
le przywiązania także łączą się z różnym po- riusza Stylów Przywiązania Mieczysława Plo-
ziomem satysfakcji z małżeństwa. W bada- py. Rozróżniam za Plopą (2005a) trzy pozio-
niach przeprowadzonych przez Plopę (2005a) my zmiennej niezależnej: styl bezpieczny (B),
wzięły udział 682 kobiety oraz 649 mężczyzn. styl lękowo-ambiwalentny (LA) oraz styl uni-
Uzyskał on potwierdzenie zależności satys- kowy (U). Operacjonalizacji zmiennej nieza-
fakcji z małżeństwa i lękowo-ambiwalentne- leżnej dokonano na podstawie sumy punktów
go stylu przywiązania. Zależność była wyjaś- uzyskanych przez osoby badane w poszcze-
niana poprzez fakt, że osoby charakteryzujące gólnych skalach Kwestionariusza Stylów
się lękowo-ambiwalentnym stylem przywią- Przywiązania zgodnie z wzorcem opracowa-
zania mogą mieć trudności z nawiązywaniem nym przez autora kwestionariusza.
relacji w bliskich związkach. Kwestionariusz do badania stylów przy-
wiązania składa się z 24 stwierdzeń (po osiem
BADANY PROBLEM w każdej z podskal odpowiadających trzem
stylom przywiązania), do których badany ma
Nie prowadzono do tej pory badań na temat się ustosunkować na siedmiostopniowej ska-
związku stylu przywiązania do partnera z po- li, gdzie jeden oznacza „zdecydowanie się nie
ziomem ogólnej satysfakcji z życia. Zgodnie zgadzam”, a siedem – „zdecydowanie się zga-
z wynikami wcześniejszych badań, kobiety dzam”. Wyniki każdego pomiaru należy trak-
zdają się bardziej wrażliwe na styl przywiąza- tować odrębnie, a szczególną uwagę skupić
nia do partnera. U kobiet, zarówno w okresie na tych wykraczających poza 5–6 sten (wyni-
wczesnej, jak i średniej dorosłości, zaznacza ki przeciętne). Wyniki w trzech stylach mogą
się silniejszy pozytywny wpływ bezpiecznego z sobą współwystępować i należy je interpre-
stylu przywiązania na ich kompetencje spo- tować oddzielnie.
łeczne niż u mężczyzn. Są także w obu okre- Rzetelność poszczególnych wymiarów
sach rozwojowych wrażliwsze na negatywne Kwestionariusza Stylów Przywiązania wynosi
oddziaływanie pozabezpiecznego stylu przy- 0,91 dla stylu bezpiecznego, 0,78 dla stylu lę-
wiązania na poziom kompetencji społecz- kowo-ambiwalentnego i 0,80 dla stylu unika-
nych. jącego. Dane te mówią o wysokiej rzetelności
Celem badań jest poznanie związku pomię- narzędzia. Trafność została określona na pod-
dzy reprezentowanym przez kobiety w róż- stawie szacowania interkorelacji poszczegól-
nych fazach rozwoju rodziny stylem przywią- nych skal oraz sprawdzania różnic między-
zania do partnera a poziomem ich satysfakcji grupowych, co pozwoliło stwierdzić zgodność
z życia. Badanie pozwoli na zweryfikowanie treściową wymiarów z wynikami.
Ocena własna satysfakcji z życia (SWLS) – Jeśli istnieje znaczący związek między
– zmienna zależna – definiowana była jako stylem przywiązania do partnera a satysfak-
„ogólna wykorzystana ocena jakości życia cją z życia, to czy związek stylu przywiązania
odniesiona do wybranych przez siebie kryte- i satysfakcji z życia jest różny w kolejnych fa-
riów” (Juczyński, 2001, s. 134) i badana za zach rozwoju rodziny?
pomocą Skali Satysfakcji z Życia w adapta- Na podstawie pytań badawczych sformu-
cji Zygfryda Juczyńskiego. Wykorzystana łowano następujące hipotezy:
adaptacja skali satysfakcji z życia zawiera Hipoteza ogólna: Istnieje istotny związek
5 twierdzeń, do których badani mają przypi- między stylem przywiązania do partnera a po-
sać punkty od 1 do 7, gdzie 1 oznacza „zu- ziomem satysfakcji z życia kobiet.
pełnie się nie zgadzam”, a 7 – „całkowicie Ze względu na występowanie specyficz-
się zgadzam”. Suma punktów przypisanych nych faz rozwoju rodziny przypuszcza się, że
do wszystkich twierdzeń (przeliczona na ste- związek między zmiennymi stylu przywiąza-
ny) mówi o poziomie satysfakcji z życia oso- nia i satysfakcji z życia w poszczególnych fa-
by badanej. zach może być odmienny.
Zastosowane w dalszej części opracowa-
nia skróty dotyczące analizowanych zmien-
WYNIKI BADANIA
nych należy interpretować odpowiednio jako:
B – bezpieczny styl przywiązania, LA – lęko-
Grupa I. Kobiety w fazie narzeczeństwa
wo-ambiwalentny styl przywiązania, U – uni-
Analiza statystyczna wyników grupy kobiet
kowy styl przywiązania oraz SWLS – satys-
w fazie narzeczeństwa wykazała, że istnieje
fakcja z życia.
związek między stylem przywiązania do part-
nera a poziomem satysfakcji z życia kobiet. Im
Pytania i hipotezy badawcze
wyższy poziom bezpiecznego stylu przywią-
Przedmiotem badań był związek między sty- zania do partnera, tym wyższy poziom satys-
lem przywiązania młodych kobiet w różnych fakcji kobiet. Z kolei wraz ze wzrostem lęko-
fazach rozwoju rodziny a ich satysfakcją z ży- wo-ambiwalentengo stylu przywiązania oraz
cia. Badany problem został wyrażony w po- unikowego stylu przywiązania, poziom satys-
staci następujących pytań badawczych: fakcji maleje, przy czym lękowo-ambiwalen-
– Czy istnieje związek między stylem tny styl przywiązania do partnera jest silniej
przywiązania kobiet do partnera a poziomem związany z satysfakcją z życia kobiet niż styl
ich satysfakcji z życia? unikowy.
Tabela 1. Satysfakcja z życia w grupie kobiet o różnym stylu przywiązania w fazie narzeczeństwa (analiza
regresji)
Błąd
R R^2 p
standardowy b
B 0,289 0,084 0,126 0,02461
LA –0,509 0,260 0,113 0,00003
U –0,289 0,084 0,126 0,02482
48 Alicja Malina
B-SWLS y = 0,3222x + 6,2127

2
R = 0,0841
40
35
30
Satysfakcja z życia
25
20
15
10
0
0 10 20 30 40 50 60
%H]SLHF]Q\VW\OSU]\ZLą]DQLD
Rysunek 1. Związek satysfakcji z życia z bezpiecznym stylem przywiązania – faza narzeczeństwa
U-SWLS y = –0,3384x + 26,747

2
R = 0,0839
40
35
30
25
20
15
10
5
0
0 5 10 15 20 25
UQLNRZy VWyO SU]yZLą]DQLD
Rysunek 2. Związek satysfakcji z życia z unikowym stylem przywiązania – faza narzeczeństwa
LA-SWLS y = –0,2843x + 28,749

2
R = 0,2599
40
35
30
25
20
15
10
5
0
0 10 20 30 40 50 60
/ĊNRZRDPELZDOHQWQ\VW\OSU]\ZLą]DQLD
Rysunek 3. Związek satysfakcji z życia z lękowo-ambiwalentnym stylem przywiązania – faza narzeczeństwa
Grupa II. Kobiety w fazie kształtowania się a poziomem satysfakcji z życia kobiet. Im
więzi małżeńskiej wyższy poziom bezpiecznego stylu przywiąza-
Analiza statystyczna wyników grupy kobiet nia do partnera, tym wyższy poziom satysfak-
w fazie kształtowania się więzi małżeńskiej cji kobiet. Związek pozostałych stylów przy-
wykazała, że istnieje związek między bez- wiązania z satysfakcją z życia okazał się nie-
piecznym stylem przywiązania do partnera istotny statystycznie.
Tabela 2. Satysfakcja z życia w grupie kobiet w fazie kształtowania się więzi małżeńskiej (analiza regresji)
Błąd
R R^2 p
standardowy b
B 0,381 0,145 0,121 0,0026
LA –0,001 0,00001 0,131 0,9931
U –0,052 0,0027 0,131 0,6948
50 Alicja Malina
B-SWLS y = 0,2161x + 12,721

2
R = 0,1454
35
30
25
20
15
10
0
0 10 20 30 40 50 60
BH]SLHF]Qy VWyO SU]yZLą]DQLD
Rysunek 4. Związek satysfakcji z życia z bezpiecznym stylem przywiązania – faza kształtowania się więzi
małżeńskiej
Grupa III. Kobiety w fazie rozwoju postaw ro- Im wyższy poziom bezpiecznego przywią-
dzicielskich zania, tym większa satysfakcja z życia kobiet.
Analiza statystyczna przeprowadzona w gru- Im wyższy poziom unikowego stylu przy-
pie kobiet w fazie rozwoju rodziny związa- wiązania, tym niższy poziom satysfakcji
nej z rozbudowywaniem postaw rodziciel- z życia.
skich wykazała istotny związek pomiędzy Pozostałe analizowane zmienne pozostają
bezpiecznym i unikowym stylem przywią- w tej grupie bez związku z satysfakcją z ży-
zania a poziomem satysfakcji z życia kobiet. cia kobiet.
Tabela 3. Satysfakcja z życia w grupie kobiet w fazie rozwoju postaw rodzicielskich (analiza regresji)
Błąd
R R^2 p
standardowy b
B 0,412 0,169 0,119 0,001
LA –0,118 0,139 0,130 0,368
U –0,433 0,187 0,118 0,0005
B-SWLS y = 0,2243x + 12,724

2
R = 0,1699
40
35
30
25
20
15
10
5
0
0 10 20 30 40 50 60
BH]SLHF]Qy VWyO SU]yZLą]DQLD
Rysunek 5. Związek satysfakcji z życia z bezpiecznym stylem przywiązania – faza rozwoju postaw rodzi-
cielskich
U-SWLS y = –0,2685x + 27,345

2
R = 0,1875
40
35
30
25
20
15
10
5
0
0 10 20 30 40 50 60
UQLNRZy VWyO SU]yZLą]DQLD
Rysunek 6. Związek satysfakcji z życia z unikowym stylem przywiązania – faza rozwoju postaw rodzi-
cielskich
52 Alicja Malina
Tabela 4. Zestawienie współczynników regresji 3. Istnieje związek między bezpiecznym

obrazujących związek satysfakcji z życia ze stylem stylem przywiązania do partnera a poziomem
przywiązania dla poszczególnych grup pozostają- satysfakcji z życia kobiet w fazie kształtowa-
cych w różnych fazach rozwoju rodziny nia się więzi małżeńskiej.
Satysfakcja
Grupa I Grupa II Grupa III
z życia DYSKUSJA
B 0,289 0,381 0,412
Przeprowadzone badania pozwoliły uchwycić
LA –0,509 –0,001 –0,118
zależności pomiędzy reprezentowanym sty-
lem przywiązania a ogólną satysfakcją z życia
U –0,289 –0,052 0,433 młodych kobiet żyjących w związkach part-
nerskich. Dostarczają one podstaw do sfor-
mułowania następującego wniosku: styl przy-
Analizy statystyczne wykazały związek wiązania młodych kobiet do partnera jest
bezpiecznego stylu przywiązania z satysfakcją związany z satysfakcją z życia, jednak zwią-
z życia na wszystkich etapach rozwoju rodzi- zek ten jest różny w kolejnych fazach rozwo-
ny, przy czym odnotowuje się wzrost znacze- ju rodziny.
nia bezpiecznego stylu przywiązania w kolej- Nie we wszystkich grupach wystąpiły spo-
nych fazach rozwojowych. dziewane zależności pomiędzy reprezento-
Unikowy styl przywiązania jest związany wanym stylem przywiązania a satysfakcją
z satysfakcją z życia wśród narzeczonych i ko- z życia. Oczekiwane rezultaty potwierdziły się
biet w fazie rozwoju postaw rodzicielskich. w grupie narzeczonych. Odnotowano tu zwią-
Satysfakcja z życia spada wraz ze wzrostem zek wszystkich trzech stylów przywiązania
poziomu tego stylu przywiązania i, podobnie z satysfakcją z życia. W grupie kobiet w fazie
jak w wypadku stylu bezpiecznego, siła jego narzeczeństwa ujawniających bezpieczny styl
związku z satysfakcją rośnie na kolejnych eta- przywiązania stwierdzono wyższy poziom
pach rozwoju rodziny. Styl lękowo-ambiwa- satysfakcji niż w grupie kobiet ujawniają-
lentny oraz wiek są negatywnie skorelowa- cych style pozabezpieczane. W grupie kobiet
ne z satysfakcją w życiu jedynie w okresie w fazie kształtowania się więzi małżeńskiej
kształtowania się więzi małżeńskiej. pozytywna korelacja dotyczy jedynie związ-
Wszystkie korelacje przyjmują wartość ku satysfakcji z życia z bezpiecznym sty-
umiarkowaną. Wyjątek stanowi związek mię- lem przywiązania. W okresie rozwoju postaw
dzy zmienną satysfakcji z życia młodych ko- rodzicielskich odnotowano pozytywny zwią-
biet w fazie narzeczeństwa a poziomem lę- zek bezpiecznego stylu przywiązania i nega-
kowo-ambiwalentnego stylu przywiązania. tywny związek unikowego stylu przywiąza-
W tym wypadku lękowo-ambiwalentny styl nia z satysfakcją, jaką czerpią z życia młode
przywiązania objaśnia 26% wariancji zmien- kobiety. Uzyskane rezultaty są zatem częścio-
nej satysfakcji z życia. wo zgodne z wynikami wcześniejszych ba-
Badania wykazały, że: dań przeprowadzonych przez Plopę (2005b)
1. Istnieje związek między poziomem bez- i Roberta Frankena (2005). Jednocześnie ba-
piecznego i unikowego stylu przywiązania dania potwierdziły założony i udowodnio-
a satysfakcją z życia młodych kobiet w fazie ny wcześniej (por. Salovy, Sluyter, 1999;
narzeczeństwa oraz w fazie rozbudowywania Franken, 2005; Kuczyńska, 1998) pozytyw-
i rozwoju postaw rodzicielskich. ny wpływ bezpiecznego stylu przywiązania
2. Istnieje związek między poziomem lę- na funkcjonowanie jednostki oraz negatywne
kowo-ambiwalentnego stylu przywiązania oddziaływanie w tym obszarze stylów poza-
a satysfakcją z życia młodych kobiet w fazie bezpiecznych: lękowo-ambiwalentnego i uni-
narzeczeństwa. kowego.
Badania wskazują, że osoby charaktery- W kolejnej fazie rozwoju rodziny – fa-

zujące się bezpiecznym stylem przywiązania zie kształtowania się więzi małżeńskiej, któ-
czerpią ze związku satysfakcję, mają poczucie ra trwa od ślubu do narodzin pierwszego
stabilności, intymności i wykazują skłonność dziecka, obserwuje się jedynie związek bez-
do zwierzania się. W stresie zwracają się do piecznego stylu przywiązania z satysfakcją
partnera o pomoc. Charakteryzują się ufnością z życia kobiety. Styl ten wiąże się ze wzro-
w stosunku do innych ludzi, odczuwają bar- stem ogólnej satysfakcji z życia. Można przy-
dziej pozytywne emocje w kontaktach z płcią puszczać, że kobiety uzyskujące zapewnienie
przeciwną. Wszystko to skutkuje lepszym niż o uczuciach partnera w postaci aktu małżeń-
u osób charakteryzujących się innymi stylami stwa przestają przywiązywać tak dużą wagę
przywiązania przystosowaniem do funkcjono- do jakości związku. Bezpieczny styl przy-
wania w rolach pozamałżeńskich, które rów- wiązania jest związany z podniesieniem jako-
nież stanowią dla młodych dorosłych źródło ści ich życia, jednak na obecnym etapie ba-
satysfakcji (Plopa, 2005a). Pozabezpieczne dań nie można odrzucić przypuszczenia, że
style przywiązania wiążą się natomiast z gor- negatywny wpływ pozabezpiecznych stylów
szym przystosowaniem i odczuwaniem niż- przywiązania może być skutecznie kompen-
szego poziomu zadowolenia w relacji z inny- sowany przez sukcesy w innych sferach życia,
mi ludźmi. Robert Cialdini i inni w badaniach co zabezpiecza dobrostan kobiety. Zrealizo-
z 2002 roku (za: Kazimierczak, Plopa, 2006) wanie pewnych zadań, takich jak znalezie-
wykazali, że osoby o niepewnym stylu przy- nie partnera i ustabilizowanie własnych rela-
wiązania cechują się niskim poczuciem włas- cji z nim, powoduje, że uwaga kobiety kieruje
nej wartości i niskim poczuciem skuteczności. się ku innym zadaniom rozwojowym i innym
Niska satysfakcja z życia może zatem wiązać sferom aktywności. Dla współczesnej kobie-
się z poczuciem lęku i obawy przed ewentual- ty bardzo ważna jest między innymi sfera ak-
nym porzuceniem przez partnera ze względu tywności zawodowej (Ziółkowska, 2005) i nie
na niskie poczucie wartości, a być może także można wykluczyć, że zaangażowanie o cha-
stanowi wyraz poczucia małej atrakcyjności, rakterze zawodowym prowadzi do czasowej
w tym także seksualnej. zmiany struktury wartości – w konsekwen-
Warte wyjaśnienia są również różnice cji życie małżeńskie spada na niższą pozycję
zależności stylu przywiązania i satysfakcji w hierarchii wartości.
z życia pojawiające się między poszczegól- Z kolei na etapie rozwoju postaw rodzi-
nymi grupami osób badanych. Odnotowany cielskich, a zatem po narodzinach pierwszego
w grupie młodych kobiet w fazie narzeczeń- dziecka, kobieta ponownie poszukuje silniej-
stwa istotny związek wszystkich trzech sty- szego oparcia w partnerze. Być może dlatego
lów przywiązania z satysfakcją z życia może związek unikowego stylu przywiązania z sa-
być wiązany z faktem, że w początkowej fazie tysfakcją z życia staje się ponownie istotny.
rozwoju rodziny znalezienie współmałżon- Jak wcześniej wspomniano, bezpieczny
ka i uczenie się współżycia z nim należą do styl przywiązania okazał się związany z sa-
najistotniejszych zadań rozwojowych, przed tysfakcją z życia młodych dorosłych kobiet na
jakimi staje młody dorosły (Havighurst, 1981). wszystkich etapach rozwoju rodziny. Pojawia
Podjęcie ról małżeńskich jest, zgodnie z lite- się pytanie, dlaczego siła związku stylu przy-
raturą przedmiotu, wymogiem społecznym wiązania z satysfakcją z życia spada w kolej-
wobec osoby uznanej za dorosłą i ma istotne nych fazach rozwoju rodziny. Przyczyną wy-
znaczenie dla rozwoju indywidualnego (Li- stąpienia wyżej opisanej zależności może być
berska, Matuszewska, 2006). Zatem jakość ujawniająca się u kobiet w późniejszych okre-
związku małżeńskiego, w tym styl przywiąza- sach życia potrzeba autonomii. Istnieje praw-
nia do partnera, może stanowić jeden z waż- dopodobieństwo, że kobiety pewne przyszło-
niejszych predykatorów satysfakcji czerpanej ści swojego związku (a zatem te, które są już
z życia. po ślubie) pragną dokonywać własnej, indy-
54 Alicja Malina
widualnej interpretacji świata, aby zrealizo- a pomyślnemu jego rozwiązaniu może sprzy-
wać posiadany potencjał (Obuchowski, 2001), jać rozwój autonomii u kobiet, dla których
którego realizacja wymaga koncentracji na relacja z partnerem pozostaje ważna, ale nie
sobie, a nie na relacji partnerskiej. Opisywa- odpowiada w tak dużym stopniu za poziom
na interpretacja znajduje również potwierdze- satysfakcji z życia (Hall, Lindzey, Campbell,
nie w teorii rozwoju osobowości Eriksona. 2004). Zatem powyższe wyjaśnienie wskazy-
W świetle tej koncepcji w okresie wczesnej wałoby na ogólny spadek znaczenia jako ta-
dorosłości młodzi ludzie są skłonni do połą- kiego przywiązania do partnera dla satysfakcji
czenia swej tożsamości z innymi i poszuku- czerpanej z życia.
ją bliskich związków, partnerstwa i afiliacji. Prezentowane wyniki badań wskazują na
Styl przywiązania stanowi zatem dobry pre- konieczność dalszej eksploracji i analizy prob-
dykator jakości związku, ale i jakości życia. lemu związku stylu przywiązania do partnera
Późniejszy okres życia, a zatem i rozwoju ro- z satysfakcją z życia oraz konsekwencji, jakie
dziny, stanowi natomiast czas rozwiązywania ów związek może mieć dla innych sfer funk-
kryzysu między produktywnością a stagnacją, cjonowania jednostki.
BIBLIOGRAFIA
Aronson E., Wilson T., Akert R. (2006), Psychologia społeczna. Poznań: Zysk i S-ka.
Bowlby J. (2007), Przywiązanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Boyd D., Bee H. (2008), Psychologia rozwoju człowieka. Poznań: Zysk I S-ka.
Franken R. (2005), Psychologia motywacji. Gdańsk: GWP.
Gurba E. (2005), Wczesna dorosłość [w:] B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.). Psychologia rozwoju czło-
wieka. Tom 2. Charakterystyka okresów życia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Hall C.S., Lindzey G., Campbell J.B. (2004), Teorie osobowości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Havighurst R.J. (1981), Developmental Tasks and education. New York: Longmans.
Juczyński Z. (2001), Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Warszawa: PTP.
Kazimierczak M., Plopa M. (2006), Style przywiązania partnerów a jakość ich komunikacji w małżeństwie
[w:] H. Liberska (red.). Wybrane aspekty rozwoju społecznego człowieka w ciągu życia (115–126). Kra-
ków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kuczyńska A. (1998), Sposób na bliski związek. Zachowania wiążące w procesie kształtowania się i utrzyma-
nia więzi w bliskich związkach. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
Liberska H., Matuszewska M. (2006), Role małżeńskie w procesie rozwoju dorosłych [w:] red. H. Liberska.
Psychologia rozwojowa, Wybrane aspekty rozwoju społecznego w ciągu życia. Kraków: Wydawnictwo
Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Obuchowski K. (2001b), Od przedmiotu do podmiotu. Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej.
Plopa M. (2005a), Psychologia rodziny. Teoria i badania. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Plopa M., (2005b), Więzi w małżeństwie i rodzinie. Metody badań. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Rostowski J. (2003), Style przywiązania a kształtowanie się związków interpersonalnych w rodzinie
[w:] I. Janicka, T. Rostowska (red.). Psychologia w służbie rodziny. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu
Łódzkiego.
Salovey P., Sluyter D. (red.) (1999), Rozwój emocjonalny a inteligencja emocjonalna. Poznań: Dom Wydaw-
niczy REBIS.
Schaffer H.R. (2007), Psychologia dziecka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Sztompka P. (2005), Socjologia. Kraków: Znak.
Wojciszke B. (2004), Psychologia miłości. Gdańsk: GWP.
Wojciszke B. (2005), Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Nauko-
we SCHOLAR.
Zazzo R. (red.) (1978), Przywiązanie. Ujęcie interdyscyplinarne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo
Naukowe.
Ziółkowska B. (2005), Okres wczesnej dorosłości. Jak rozpoznać potencjał młodych dorosłych? [w:]
A.I. Brzezińska (red.). Psychologiczne portrety człowieka. Gdańsk: GWP.

Psychologia Rozwojowa 16 1 41 51 A Malina

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Psychologia Rozwojowa 16 1 41 51 A Malina

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Psychologia Rozwojowa 16 1 41 51 A Malina

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA, 2011 * tom 16, nr 1

Styl przywiązania młodych kobiet a ich satysfakcja

dzyludzkich. Funkcjonują one poza świado- Shaver i Hazan przeprowadzili badania,

B 0,289 0,084 0,126 0,02461

LA –0,509 0,260 0,113 0,00003

U –0,289 0,084 0,126 0,02482

B-SWLS y = 0,3222x + 6,2127

Rysunek 1. Związek satysfakcji z życia z bezpiecznym stylem przywiązania – faza narzeczeństwa

U-SWLS y = –0,3384x + 26,747

Rysunek 2. Związek satysfakcji z życia z unikowym stylem przywiązania – faza narzeczeństwa

LA-SWLS y = –0,2843x + 28,749

Rysunek 3. Związek satysfakcji z życia z lękowo-ambiwalentnym stylem przywiązania – faza narzeczeństwa

B 0,381 0,145 0,121 0,0026

LA –0,001 0,00001 0,131 0,9931

U –0,052 0,0027 0,131 0,6948

B-SWLS y = 0,2161x + 12,721

BH]SLHF]Qy VWyO SU]yZLą]DQLD

B 0,412 0,169 0,119 0,001

LA –0,118 0,139 0,130 0,368

U –0,433 0,187 0,118 0,0005

B-SWLS y = 0,2243x + 12,724

U-SWLS y = –0,2685x + 27,345

UQLNRZy VWyO SU]yZLą]DQLD

Tabela 4. Zestawienie współczynników regresji 3. Istnieje związek między bezpiecznym

Badania wskazują, że osoby charaktery- W kolejnej fazie rozwoju rodziny – fa-

You might also like