Professional Documents
Culture Documents
प्रतिलिपि फेलोशिप प्रोग्राम दिवस 2 3
प्रतिलिपि फेलोशिप प्रोग्राम दिवस 2 3
3 (1)
य लेखक,
कथा लेखना या जगात आपले वागत आहे! तु ही त ल पम ये द घ/ मयम-पा कथामा लका ल न कमाई
क शकता. तर, द घ/ मयम-पा कथामा लका कशी लहावी यावरील व वध मु ांवर आपण चचा क .
मु ा 9: कौटुं बक ना शैली 🏘
कोण याही शैलीम ये कवा कथानकात, कौटुं बक ना ात अनेकदा रह य गुंफलेले असते. कारण कु टुं बाचे आप या
जीवनात एक साव क अ त व असते. कौटुं बक ना हा कौटुं बक सद य कवा भ कु टुं बांमधील संघषाभोवती
फरणा या एका लेखनशैलचा कार आहे.
⟶ कौटुं बक ना हे कथेम ये संघष, तणाव आ ण भावनांचे अ त र त तर जोडते, मु यतः ेम या शैलम ये! हे
पालकांनी नापसंत करणे, कौटुं बक श ु व, सां कृ तक अंतर कवा पा ांना भा वत करणारी कौटुं बक गु पते
यामुळे असू शकते.
त
ु ी आ ण रो हतचे उदाहरण घेऊ:
1: ुतीची मै ण
2: रो हतचा म
भू मका: रो हतला या या भाव नक संघषातून आ ण या या भ व याशी संबं धत नणयां ारे पा ठबा दे णे.
3. ुतीचे आई - वडील
पा भूमी: ते काळजी घेणारे आ ण पारंपा रक वचारसरणीचे आहेत. ते यांचा कौटुं बक स मान आ ण यां या
मुली या भ व याला मह व दे तात. तचे वडील ऑ फसम ये काम करतात आ ण रो हतचे वडील यांचे बॉस
आहेत.
4. रो हतचे आई - वडील
⟶ तसेच, जे हा आप या पा ांचे माग आयु यात प ह यांदा एकमेकांना भडणार असतात ते हा या घटना
मनोरंजकपणे दश व या पा हजेत.
1. प हली भेट/नजरानजर:
⟶ वा त वक जीवनात, जे हा लोक जोड यांना भेटतात ते हा यां या कु तूह लामुळे "तु ही प ह यांदा कसे आ ण
कु ठे भेटलात?" हेच सवात अगोदर वचारतात.
कोण याही कथेत परंतु, ब तेक ेमकथांम ये दोन भावी ेमी प ह यांदाच एकमेकांना भेटतात तो ण काहीतरी
वल ण असतो. जोड याची नयतीने आखलेली ती ारं भक भेट अनुभव यासाठ वाचका आसुसलेले असतात. तो
भाग अ तशय चांग या कारे समजावून/वणन करणे आव यक आहे.
हा भाग ल हताना काही गो चा वचार के ला पा हजे:
माझी पा े कशी भेटतात? म ां ारे? दै वयोगाने? यां या भेट ने कथा कशी तयार के ली?
ते र कसे जातात? प ह या भेट नंतर यांना कसे वाटते? यांची प हली भेट पुढ ल कथेत कशी मदत करेल?
कथा ल हताना ब तांश लेखक या गो कडे ल दे तात. परंतु, पा ांची ही प हली भेट येथे दश वले या गो शी
जोड याब ल अ धक खोलवर वचार के याने प ह या भेट चे अ धक चांगले वणन कसे करावे यासाठ मदत होऊ
शकते.
त
ु ी आ ण रो हत या प ह या नजरानज रचा संग तयार कर याचा य न क या:
💞 ु ी फुटबॉल ाऊंड या एका शांत कोप यात एकट अ यास कर यात म गुल झालेली असताना,
त
पावलां या जवळ ये या या आवाजाने त या एकांतात यय आला. ते हा तची नराशा वाढली
आ ण रागाने तने पु तकाबाहेर पावलां या आवाजा या दशेने डोकावून प हले.
तो जोमाने सराव करत असताना सूयाची करणे या या घामाने भजले या पाला अजूनच तेज वी
भासवत होती. त या चीडले या मनाम ये अचानक एक अनपे त भावना चमकली - आकषण!
तत यात रोहतची नजर हातात पु तक असले या ुतीवर पडली आ ण णाधात, यां या नजरा
एकमेकांशी भड या आ ण एका मूक दे वाणघेवाणी ारे ते आपोआप जोडले गेले.
कदा चत याचे नृ य कवा तचे गायन यांना एक आणते. ते जोडपे बन याआधी आपण यांना थम ती
हणून पा हले पा हजे. ते एकसमान कवा भ आहेत? हे आ ण व ासाह असावे. सरतेशेवट , हे वाचकांना
आपलेसे वाटे ल आ ण यांना पा ांची काळजी वाटू शके ल असा एक वा त वक बंध नमाण कर याब ल आहे.
त
ु ी आ ण रो हतचे उदाहरण घेऊ:
⟶ तर, पा ांची प हली भेट यां या ना याचे आ ण कथेचे सार घडवते. भरभ न च त के लेली ही सु वातीची भेट
वाचकांना आक षत करते आ ण कथेचा आधार बनवते. ही के वळ संधी नाही; ती कथेची ठणगी आहे. आ ण
अ सल नातेसंबंध तयार के याने भाव नक संबंध वाढतो जो वाचकांना कथेम ये गुंतवून ठे वतो.
ेमकथेत, कथा कु ठे घडते हे खरोखर मह वाचे आहे. हे ेम कसे वाटते, ते कसे बदलते आ ण पा यां या
प तीने का वागतात याची कारणे दे ते. कथेचे कोठे ? आ ण के हा? हे वाचकांना याब ल कसे वाटते ते
खरोखर बदलू शकते.
उदाहरणाथ, एका नवांत जु या प ती या गावात घडत असले या ेमकथेची क पना करा. शांत र ते आ ण
मै ीपूण शेजारी कथेमधील उबदार घटक ठ शकतात. सरीकडे, जर कथा एका मो ा आ ण वेगवान शहरात
घडत गेली असेल, तर ेम अ धक रोमांचक आ ण ती असू शकते. कथेतील ठकाणे खरी वाटली पा हजेत आ ण
एकं दरीत कथा कशी वाटते यात हे भर घालेल.
त
ु ी आ ण रो हतचे उदाहरण घेऊ:
तु ही नंतर घडणा या गो ब ल इशारे दे खील दे ऊ शकता कवा जे हा ते खरोखर स या मागाने जात आहेत
ते हा गो ी एका मागाने जात आहेत असे भासवू शकता. हे वाचकांचे कथेतील वार य कायम ठे वते आ ण पुढे
काय होईल याब ल आ यच कत करते.
वाचकांना पा ांसह ते तथेच अस यासारखे वाटे ल अशी वा तववाद ये ल न, कथा रोमांचक आ ण मनोरंजक
ठे वून, तु ही तुम या द घ कथामा लके म ये वाचकांना खळवून ठे वाल.
त
ु ी आ ण रो हतचे उदाहरण घेऊ:
ुती आ ण रो हत यां या प ह या डेटवर आहेत. " यांनी एक खूप छान वेळ घालवला." असे हण याऐवजी,
तु ही यांना हसत, ग पागो ी करत आ ण यांना जवळ येताना दाखवू शकता. हे वाचकांना वतःला उ कटता
अनुभव यास मदत करते.
रो हतचे दय वेगाने धडधडू लागले पण तरीही तो त याकडे सहजपणे पाहत हणाला, "सहमत
आहे, ुती. कधीकधी, अनपे त वळणांमुळे आयु यातील सव म आठवणी तयार होतात.”
यां या दर यान वाढत असले या उबदारपणाशी जुळवून यां याभोवती आप या सोनेरी छटा गुंफून,
सूयाने आपले अवतरण चालूच ठे वले होते.
समाधाना भमुख: कथेत मांडले या येक मु ावर तोडगा नघायला हवा. हे सकारा मकता वाढवून कथन
वाढवते. तथा प, ज टल सम यांचे नराकरण कर यासाठ वा त वक य न आ ण संघष आव यक आहे,
ामा णकपणाची भावना राखली पा हजे.
ीवाद : हा कार ीवाद चतेवर भर दे तो, यां या जीवनावरील सामा जक नणयांचा भाव संबो धत
करतो. कौटुं बक हसाचाराचा सामना करणे, पु ष धान समाजात च लत असणे, बाल ववाह आ ण लहान
मुल चे संगोपन कर याबाबतचा सामा जक कोन यासार या वषयांना ते श करते.
च र : या कथांम ये, एखा ा तीची जीवनकथा क ानी असते. जीवनाचा माग सामा जक आ ण
कौटुं बक नणयां ारे कसा आकारला जातो हे ते शोधतात. वैय तक गती आ ण यो य दशा दश वतात.
हणून, सामा जक कथा कोण याही व श लगापयत मया दत नाहीत. ते सामा जक पैलूं या व तृत च ाचा
समावेश करतात. राजाचा या या जेशी असलेला अयो य संबंध दे खील सामा जक पतनाचा पाया घालू शकतो. ही
क पना सामा जक कथेचा आधार तंभ असू शकते.
⟶ आधी सां गत या माणे, सामा जक ेणी सामा जक सम यां या व तृत ेणीला सामावून घेते. या त र त, ते
कु शलतेने इतर ेणी कवा वषयांसह एक के ले जाऊ शकते, प रणामी एक समृ कथा बनते.
उदाहरणाथ, एक ढोबळ कथानक घेऊ: आशी ही एक काळजी घेणारी सामा जक कायकता आहे जी अनाथा मात
काम करते. सरीकडे, ववान हा एका ीमंत कु टुं बातून आला आहे आ ण या या आकषक चेहरा आ ण
तम वासाठ ओळखला जातो. ववान लहान मुलांचा तर कार करतो. जे हा ते दोघे एका चॅ रट काय माम ये
सोबत काम करतात ते हा यांचे जीवनमाग एकमेकांशी भडतात.
आपण असे हणू शकतो क कथा मु यतः ेम अ धक सामा जक वषयाशी संबं धत आहे. परंतु, आपण द घ
कथानकाब ल अ धक क पना कशी मळवू शकतो? मु य पा वकासा ारे, कोण या कारची उप-कथानके
उपयु त ठ शकतात? कोण या कारची सामा जक सम या असेल हे समजून घेणे आव यक आहे, बरोबर?
या प र तीत, लेखकाने न मता या ीकोनातून वचार करणे आव यक आहे. ती ल नासाठ तयार आहे
का? तला ल न कर याची खूप घाई आहे का? ताव पुढे ढकल यासाठ त या घर यांना ती कसे मानवेल?
तचे इतर कोणासोबत ेमसंबंध आहेत का? जर ती ल नासाठ तयार असेल तर ती काय तयारी करेल?
⟶ फ त, आपण असे हणू शकतो क ी वशेष शैली ही " तची कथा" आहे जथे ती वतः वतःची श ती आहे.
सव घटना आ ण पा े त या जीवनाशी जोडलेली आहेत. तची कहाणी, तचा जीवन वास, त या सम या, तचे
अपयश आ ण तचा वजय याभोवतीच ही कथा गुंफली जाते.
1. मु य पा :
सश त तरेखा: यां या का प नक कथांमधील मु य तरेखेचे चा र य आ ण वैय तक गती
दो हीम ये मजबूत असावे. कधी कधी ती जरी कमकु वत झाली तरीही, त या वासात तचे अडथ यांवर मात
करणे आ ण कालांतराने कणखर होणे समा व असले पा हजे.
वाचकांना ओळखा: म हला वाचक अनेकदा वतःला मु य पा हणून पाह याचा य न करतात. यामुळे,
यश वी हो यासाठ म हलां या मनातील तळमळ पूण करणे मह वाचे आहे. हे वाचकांना अगद वा त वक
भाव दान करेल. आ ण हे वस नका क , ी वशेष शैली नेह मीच म हला स मीकरणावर ल क त
करते.
आनंदाचा शोध घेणे: आनंदाचा शोध घेत असताना कठ ण प र तीचा सामना करणा या सश त म हला
दाखवणे. यांचा वास वैय तक गती आ ण समाधानाकडे नेतो.
अडथ यांवर मात करणा या सश त म हला: जीवनातील आ हानांवर मात करणा या म हला. पा ांनी
अडचण वर वजय मळवला हणून वाचक यां याशी जोडले जातात.
ल नातेसंबंध: वाचकांना मो हत करणारे गुंतागुंतीचे नाते शोधणे. हे उलगड याने कथेत उ साह वाढतो.
कौटुं बक रह ये: कौटुं बक रह ये आ ण गुलद यातील रह ये यांचा पुढे उलगडा होणार आहे. रह ये
ठे व याचा पा ांचा य न कथानकाला मोहक बनवतो.
मातृ वाचे ण: बाळं तपण आ ण संगोपन अनुभव दश वणे. या कथेशी वाचकांचा भाव नक संबंध कथेला
लोक य करतात.
सामा जक सम या त ब बत करणे: असमानता, बला कार कवा बाल ववाह यासार या वा त वक-जगातील
सम यांना संबो धत करणे. हे लेखक जाग कता वाढवतात आ ण बदलांना ेरणा दे तात.
⟶ यामुळे तुम या कथेचा मु य कार कोणता आ ण उपशैली कोणती हे समजून घेणे मह वाचे आहे.
त ल प फेलो शप ो ाम 2.0। आम या लोक य लेखकांचे मागदशन। अनुया बज
https://youtu.be/LObwZ2xHoTQ
गृहपाठ:
तुम या कथानकावर आ ण मु य पा ां या आधारे तुम या कथेत उप-कथानके आ ण उप-पा े जोडा जे तुम या
कथेला अनुकूल असतील.
शुभे ा!
टम तलप