Imię i nazwisko

Karta pracy nr 1*
1.1 W świecie organizmów
Klasa Data

1. Przeanalizuj ilustrację 1.5 z podręcznika, a następnie ponumeruj obiekty przedstawione

na obrazkach według rosnącej złożoności budowy.

narząd komórka organizm tkanka układ narządów

Podaj nazwę przedstawionego układu narządów:

2. Przeczytaj informacje o znanych badaczach zajmujących się biologią. Otocz kółkiem

postać, której zawód najbardziej ci się podoba. W parach przedyskutujcie swoje
odpowiedzi.

Alexander Fleming [czyt. aleksander fleming]

W laboratorium prowadził doświadczenia nad

bakteriami. Odkrył, że pleśń wytwarza substancję
zabijającą bakterie. Ta substancja stała się potem
lekiem i ocaliła życie milionom ludzi.

Jane Goodall [czyt. dżejn gudal]

Przez wiele lat prowadziła w Afryce obserwacje

dzikich szympansów, opisując ich życie społeczne.
Odkryła, że posługują się narzędziami, a niektóre
ich zachowania są podobne do zachowań
ludzkich.

Svante Pääbo [czyt. swante pabu]

W laboratorium prowadzi badania nad

materiałem genetycznym Neandertalczyków
– wymarłych tysiące lat temu krewniaków
współczesnych ludzi. Na podstawie zebranych
danych bada pochodzenie człowieka.

Karta pracy nr 1* 1.1 W świecie organizmów 1

 Imię i nazwisko
Karta pracy nr 2*
1.2 Budowa organizmów
Klasa Data

1. Na podstawie ilustracji 1.7 w podręczniku wypisz funkcje podanych związków chemicznych:

a) woda:

b) białka:

2. Wykonaj w grupie model komórki z materiałów przygotowanych przez nauczyciela.

Poniżej przedstaw legendę opisującą każdy z elementów modelu.

element budowy komórki – obiekt w modelu element budowy komórki – obiekt w modelu

a) – e) –

b) – f) –

c) – g) –

d) –

3. Przy nazwie elementów komórkowych narysuj symbole oznaczające, gdzie one

występują, np. jeśli są w komórkach roślinnych – narysuj roślinę, komórkach zwierzęcych
– narysuj zwierzę, bakteryjnych – narysuj bakterię.

Element komórki W jakich komórkach występuje?

błona komórkowa

cytoplazma

wakuola

jądro komórkowe

mitochondrium

ściana komórkowa

chloroplast

2 Karta pracy nr 2* 1.2 Budowa organizmów

 Imię i nazwisko
Karta pracy nr 3*
1.3 Obserwacje mikroskopowe
Klasa Data

1. Zapisz po jednym – twoim zdaniem najważniejszym – elemencie, który powinien być

zawarty w KONTRAKCIE pomiędzy klasą a nauczycielem.

Na lekcjach biologii zobowiązuję się do

Oczekuję od nauczyciela, że

2. Połącz elementy mikroskopu z ich funkcjami.

Elementy mikroskopu Funkcje

• okular i obiektyw • umożliwia zmianę obiektywu

• umożliwia powiększenie i obserwację
• światło obrazu mikroskopowego

• rewolwer • sprawia, że oglądany obiekt jest

oświetlony i dobrze widoczny
• śruba makro- i mikrometryczna • reguluje ostrość obrazu

3. Narysuj obraz spod mikroskopu w wybranym powiększeniu. Zanotuj swoje obserwacje.

pole widzenia Obserwacje:

w okularze

4. Zanotuj wartość powiększenia soczewki w okularze:

oraz wartość powiększenia w obiektywie:

Karta pracy nr 3* 1.3 Obserwacje mikroskopowe 3

 Imię i nazwisko
Karta pracy nr 4*
1.4 Odżywianie się organizmów
Klasa Data

1. Przeprowadź doświadczenie, dzięki któremu odpowiesz na pytanie badawcze:

Jak natężenie światła wpływa na intensywność fotosyntezy?
Hipoteza: U rośliny oświetlonej silnym światłem fotosynteza zachodzi intensywniej niż
u nieoświetlonej.

Podaj jeden element, którym różnią się próby badawcza i kontrolna:

Zapisz obserwacje:

Sformułuj wniosek z doświadczenia:

2. Narysuj schemat fotosyntezy tak, aby łatwo wytłumaczyć młodszym kolegom

i koleżankom, na czym polega ten proces.

3. Przeprowadź w domu doświadczenie na temat: Czy dwutlenek węgla jest czynnikiem

wpływającym na intensywność fotosyntezy?
W tym celu przygotuj dwa zestawy doświadczalne:

Próba badana: roślina wodna zalana
wodą z rozpuszczonym dwutlenkiem węgla.
Sposób otrzymania wody ze zwiększoną
zawartością dwutlenku węgla: w 200 ml
wody kranowej rozpuść pół łyżeczki sody
oczyszczonej.
Próba kontrolna: roślina wodna zalana
wodą pozbawioną dwutlenku węgla.
Sposób otrzymania wody pozbawionej
dwutlenku węgla: zagotuj wodę kranową,
a następnie wystudź ją w zamkniętym
pojemniku.

Następnie postępuj według instrukcji z „Przekonaj się” (podręcznik, s. 25), pamiętaj jednak,
aby obie próby oświetlać tak samo mocnym światłem. Zrób dokumentację zdjęciową,
zanotuj obserwacje i sformułuj wniosek – swoją odpowiedź na pytanie badawcze.

4 Karta pracy nr 4* 1.4 Odżywianie się organizmów

 Imię i nazwisko
Karta pracy nr 5*
1.5 Oddychanie organizmów
Klasa Data

1. Przeprowadź doświadczenie, dzięki któremu odpowiesz na pytanie badawcze:

Czy drożdże produkują dwutlenek węgla?
Hipoteza: Drożdże po dodaniu cukru produkują dwutlenek węgla.
Podaj jeden element, którym różnią się próby badawcza i kontrolna:

Zapisz obserwacje:

Sformułuj wniosek z doświadczenia:

2. Schemat przedstawia dwa sposoby pozyskiwania energii w komórkach: oddychanie

tlenowe i fermentację alkoholową.

Oddychanie tlenowe Fermentacja alkoholowa

cukier + tlen cukier

ENERGIA ENERGIA
+ woda + alkohol etylowy
+ dwutlenek węgla + dwutlenek węgla

Odpowiedz na pytania:
a) Czy oba procesy polegają na przemianie cukrów w energię?

b) Który proces wymaga obecności tlenu?

c) W wyniku którego procesu powstaje więcej energii?

d) Czy w obu procesach powstaje dwutlenek węgla?

3. Uzupełnij schemat, wpisując w odpowiednie pola wyrazy:

woda, tlen, dwutlenek węgla, cukier.

SŁOŃCE

ENERGIA

Proces: fotosynteza Proces: oddychanie tlenowe

Karta pracy nr 5* 1.5 Oddychanie organizmów 5

 Imię i nazwisko
Karta pracy nr 6*
1.6 Podział świata organizmów
Klasa Data

1. Skorzystaj z podręcznika i dopisz do nazw rodzajów odpowiednie nazwy gatunkowe.

Mniszek Bocian

2. Podkreśl właściwe dokończenie zdań.

Najniższą jednostką w systematyce jest gatunek / królestwo.

Wszystkie organizmy żywe podzielono na pięć gromad / królestw.

3. Rysunek komody symbolizuje uporządkowany świat żywych organizmów. Każda

szuflada to jedno królestwo, do którego należą określone organizmy. Połącz szuflady
z odpowiednimi organizmami. Narysuj przykładowe organizmy z tych pięciu królestw.

Rysunek bakterii Rysunek protistów

BAKTERIE

PROTISTA

ROŚLINY

GRZYBY

Rysunek roślin Rysunek grzybów

ZWIERZĘTA

Rysunek zwierzęcia

6 Karta pracy nr 6* 1.6 Podział świata organizmów

 Imię i nazwisko
Karta pracy nr 7*
1.7 Wirusy
Klasa Data

1. Na poniższym rysunku podpisz następujące elementy budowy wirusa:

materiał genetyczny, otoczka białkowa.

2. Połącz liniami nazwy chorób ze sposobami zarażenia nimi. Zapisz nazwy chorób, przeciw
którym można się zaszczepić.

Nazwa choroby Jak dochodzi do zakażenia

• grypa • za pośrednictwem zwierząt

• ospa
• przez bezpośredni kontakt z osoba chorą
• różyczka
• przez kontakt z zakażoną krwią
• AIDS

• wścieklizna • razem z wdychanym powietrzem

Karta pracy nr 7* 1.7 Wirusy 7

 Imię i nazwisko
Karta pracy nr 8*
Podsumowanie działu 1.
Powtórzenie wiadomości z działu 1 Klasa Data

1. Rozwiąż krzyżówkę. Litery z wyróżnionych kwadratów utworzą hasło.

ZNACZENIE WYRAZÓW
1. Związki, które są podstawowym budulcem organizmów.
2. Tworzą związki chemiczne.
3. Przyrząd, który służy do obserwacji obiektów niewidocznych gołym okiem.
4. Galaretowata substancja, która wypełnia komórkę.
5. Element budowy komórki, w którym powstaje energia.
6. Najniższa jednostka klasyfikacji organizmów.
7. Nie są zaliczane do organizmów, ponieważ nie mają budowy komórkowej.
8. Dział biologii zajmujący się klasyfikacją organizmów.

Hasło:

Wyjaśnij znaczenie hasła:

8 Karta pracy nr 8* Podsumowanie działu 1. Powtórzenie wiadomości z działu 1

 Imię i nazwisko
Karta pracy nr 9*
2.1 Królestwo: bakterie
Klasa Data

1. Narysuj zaobserwowane pod mikroskopem komórki bakterii. Napisz, czy bakterie te

występują pojedynczo, czy w koloniach i jakiego są kształtu.

Rysunek Wynik obserwacji

2. Uzupełnij schemat przedstawiający czynności życiowe bakterii. Wykorzystaj wyrazy z ramki.

saprofity  pasożyty  odżywianie  podział komórki
symbionty  tlenowe  samożywne  beztlenowe

Czynności życiowe bakterii

oddychanie rozmnażanie się

cudzożywne

Karta pracy nr 9* 2.1 Królestwo: bakterie 9

 Imię i nazwisko
Karta pracy nr 10*
2.2 Bakterie w przyrodzie i w życiu człowieka
Klasa Data

1. Wpisz litery do odpowiednich rubryk w tabeli.

A. Rozkładają martwą materię organiczną.

B. Są wykorzystywane do produkcji masła, serów, jogurtów i kefirów.
C. Żyją w przewodzie pokarmowym i ułatwiają trawienie.
D. Stosowane w oczyszczalniach ścieków usuwają znajdujące się tam zanieczyszczenia.
E.   Stanowią pokarm dla innych organizmów, wytwarzają tlen (sinice).
F.   Są wykorzystywane do produkcji witamin i leków.

Znaczenie bakterii

w przyrodzie dla człowieka

2. W poniższym zestawie choroby bakteryjne zaznacz kolorem niebieskim, a choroby

wirusowe – kolorem żółtym.

ospa wietrzna  gruźlica  różyczka  grypa  borelioza  tężec
wścieklizna  świnka  salmonelloza  AIDS

3. Poniżej opisano sposób zakażenia chorobami bakteryjnymi: tężcem, boreliozą

i salmonellozą. Uzupełnij zdania, wpisując nazwy chorób.

a) Bakterie wywołujące tę chorobę są przenoszone przez kleszcze, dlatego osoba

ugryziona przez zakażonego kleszcza może zachorować na

b) Jeśli spożywamy niewłaściwie przechowywaną żywność, w której rozwinęły się

bakterie, możemy zarazić się . Objawia się ona dolegliwościami

zwanymi potocznie zatruciem pokarmowym.

c) W wyniku zabrudzenia rany ziemią możemy zarazić się .

10 Karta pracy nr 10* 2.2 Bakterie w przyrodzie i w życiu człowieka

 Imię i nazwisko
Karta pracy nr 11*
2.3 Królestwo: grzyby
Klasa Data

1. Uzupełnij zdania dotyczące budowy grzybów.

Do grzybów należą organizmy jednokomórkowe i

Grzyby wielokomórkowe są zbudowane z rozgałęzionych niteczek zwanych

, które rozrastają się, tworząc

2. Na rysunkach poniżej przedstawiono pleśniaka i muchomora. Przyjrzyj się rysunkom,

rozpoznaj i podpisz zaznaczone elementy budowy tych grzybów. Napisz, do czego
one służą.

Na rysunkach zaznaczono elementy budowy grzybów, w których powstają

służące do

3. Przyporządkuj zdania procesom rozmnażania płciowego i bezpłciowego. Wpisz w kratki

odpowiednią literę. B – rozmnażanie bezpłciowe P – rozmnażanie płciowe

Osobniki potomne są takie same jak osobnik rodzicielski.

Biorą w nim udział dwa osobniki rodzicielskie.

Wytwarzane są komórki rozrodcze – komórki jajowe i plemniki.

Osobniki potomne różnią się od rodzicielskich.

Bierze w nim udział jeden osobnik.

Komórki płciowe łączą się w procesie zapłodnienia.

Karta pracy nr 11* 2.3 Królestwo: grzyby 11

 Imię i nazwisko
Karta pracy nr 12*
2.4 Grzyby w przyrodzie i życiu człowieka
Klasa Data

1. Na schemacie przedstawiono przykłady znaczenia grzybów w przyrodzie i życiu

człowieka. Jeżeli opis dotyczy pozytywnej roli, wstaw w okienko , a jeżeli dotyczy roli
negatywnej – wstaw .

Rola grzybów

w przyrodzie w życiu człowieka

rozkładają martwą powodują psucie się

materię organiczną żywności

pasożytują na innych służą do produkcji

gatunkach wypieków, wina i piwa

żyją w symbiozie
wywołują grzybice
z roślinami (mikoryza)

wywołują choroby roślin

wytwarzają antybiotyki
i zwierząt

tworzą porosty
– organizmy pionierskie

2. Uzupełnij zdania opisujące przykłady symbiozy grzybów z roślinami.

Symbioza grzybów z korzeniami drzew jest nazywana . Każdy

z partnerów (grzyb i drzewo) odnosi korzyści z tej współpracy. Wpisz obok strzałek nazwy
przekazywanych drugiemu organizmowi związków.

BOROWIK DĄB

Rysunek przedstawia budowę

glony
, który jest przykładem

symbiozy grzybów i glonów. Glony

dostarczają grzybom ,
strzępki grzyba
a grzyby glonom .

12 Karta pracy nr 12* 2.4 Grzyby w przyrodzie i życiu człowieka

 Imię i nazwisko
Karta pracy nr 13*
2.5 Królestwo: protisty
Klasa Data

1. Wskaż poprawne dokończenie zdania. Skorzystaj z podręcznika str. 34.

Do królestwa Protista należą organizmy:

a) wyłącznie jednokomórkowe i cudzożywne.
b) jednokomórkowe i wielokomórkowe, samożywne i cudzożywne.

2. Rozpoznaj przedstawione na rysunkach protisty i je podpisz. Przyporządkuj

charakterystyczne dla nich cechy, wpisując pod rysunkami odpowiednie cyfry.

1 – jednokomórkowy    2 – wielokomórkowy    3 – samożywny

4 – cudzożywny 5 – drapieżnik 6 – pasożyt

3. Wykonaj rysunek protistów widocznych podczas obserwacji mikroskopowej.

Rysunek Wynik obserwacji

Protisty widoczne pod mikroskopem to

Widoczne elementy budowy komórki to

Karta pracy nr 13* 2.5 Królestwo: protisty 13

 Imię i nazwisko
Karta pracy nr 14*
Podsumowanie działu 2.
Powtórzenie wiadomości z działu 2 Klasa Data

1. Z tematów w podręczniku oraz Podsumowania działu 2 wybierz i zapisz pojęcia

dotyczące jednego z omawianych królestw.

KRÓLESTWO:

Pojęcia:

2. Wyjaśnij znaczenie dwóch pojęć wypisanych w zadaniu 1, które są dla ciebie

najtrudniejsze do zapamiętania.

a)

b)

3. Rozwiąż krzyżówę oraz wyjaśnij termin będący hasłem.

1. Królestwo, do którego należą glony. 5. Współżycie dwóch organizmów oparte

2. Jednokomórkowy protista. na wzajemnej korzyści.
3. Grzyby wykorzystywane w piekarnictwie. 6. Pałeczki, laseczki lub krętki.
4. Służą do rozmnażania grzybów. 7. Należą do nich drożdże i pleśnie.

Hasło:

14 Karta pracy nr 14* Podsumowanie działu 2. Powtórzenie wiadomości z działu 2